Background
လက်ရှိရောက်နေတဲ့အဆင့်အရ ဘတ်ငွေတန်ဖိုးအဆက်မပြတ်မြင့်တက် နေတာကိုအရေးယူပြီးထိန်းချုပ်ဆောင် ရွက်ဖို့မလိုသေးကြောင်း ထိုင်းဘဏ္ဍာ ရေးဝန်ကြီးကစ်တီရပ်နာရနောင်းက မတ် ၂၀ ရက်က ပြောပါတယ်။ မတ်လ ၂၀ ရက်နေ့မှာ ပြုလုပ်မဲ့စီးပွားရေး ဝန်ကြီးတွေရဲ့ အစည်းအဝေးမှာ ထိုင်း ဗဟိုဘဏ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးနဲ့ငွေကြေးရဲ့ အခြေအနေကိုဆွေးနွေးမယ်လို့ ဝန်ကြီး ကပြောပါတယ်။ ဘတ်ငွေတန်ဖိုးက လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်နှစ်အတွင်းမှာ လျင်မြန်စွာ တိုးတက်ခဲ့ပါတယ်။ ဘတ်ငွေတန်ဖိုး အတက်အကျ ဖြစ်နေတာကိုသဘာ၀ မဟုတ်တဲ့နည်းတွေနဲ့အသုံးပြုရင် အဲဒီ လိုအသုံးပြုတာက ကြောက်ရွံ့မှုတွေ ဖြစ်လာနိုင်တဲ့အပြင် ထိုင်းနိုင်ငံကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအသိုက်အဝန်းက အယုံအကြည်ပြိုကွဲသွားလိမ့်မယ်လို့ မစ္စတာကစ်တီရပ်က ပြောပါတယ်။
နိုင်ငံရဲ့နိုင်ငံခြားအရန်ငွေကို အမျိုး မျိုးဖြန့်ကျက်ထားနိုင်ဖို့ အစီအစဉ်တစ် ရပ်အဖြစ် ဖေဖော်ဝါရီတွင် သုံးလအတွင်း ရွှေဝယ်ယူစုဆောင်းမှုကိုတိုးမြှင့်ဆောင် ရွက်ခဲ့ကြောင်း တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ ဗဟိုဘဏ်က မတ် ၆ ရက်ကကြေညာ ပါတယ်။ ရွှေကိုတန် ၂၀ ဝယ်ယူခဲ့တဲ့ အတွက် ဖေဖော်ဝါရီ လအကုန် မှာ တောင်ကိုရီးယား ဗဟိုဘဏ်ရဲ့လက်ဝယ် ရှိ ရွှေပမာဏမှာ ၁၀၄ ဒသမ ၄ တန်ထိ ရှိလာပြီး တန်ဖိုးအားဖြင့် ဒေါ်လာ ၄ ဒသမ ၇၉ ဘီလီယံထိရှိလာကြောင်း ဗဟိုဘဏ်ကပြောပါတယ်။ တောင်ကို ရီးယားဗဟိုဘဏ်ကရွှေဝယ်ယူစုဆောင်း မှုကို ၁၃ နှစ်အတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ် အဖြစ် ၂၀၁၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လကပြုလုပ် ခဲ့ရာ ထိုနောက်ပိုင်း ယခုအကြိမ်က ငါးကြိမ်မြောက်ဝယ် ယူခဲ့တာဖြစ်ပါ တယ်။ ဗဟိုဘဏ်က ၂၀၁၁ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာနဲ့ ၂၀၁၂ ခုနှစ် ဇူလိုင်နဲ့နိုဝင် ဘာလမှာလည်း ဝယ်ယူခဲ့ပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးမှုကို နှစ်ချီဒုက္ခပေးခဲ့တဲ့ ငွေကျုံ့မှုကို တိုက်ဖျက်ဖို့ "ဖြစ် နိုင်သမျှ"အားလုံး ကိုဆောင်ရွက်မှာဖြစ်ကြောင်း ဂျပန်ဗဟိုဘဏ် BOJ ကိုဦး ဆောင်ဖို့ အစိုးရကရွေးချယ်ထားသူက မတ် ၄ ရက်က ကတိပြုလိုက်ပြီး ပြဿ နာများကိုဖြေရှင်းဖို့အတွက် ပျက်ကွက်ခဲ့တဲ့ ယခင်က BOJ ရဲ့ စီမံခန့်ခွဲ မှုကို ပြစ် တင်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဟာရုဟီကိုကူရိုဒါ က အတွေ့အကြုံရှိတဲ့ ဘဏ္ဍာရေးသမားတစ်ဦးဖြစ်ပြီး အာရှဖွံ့ဖြိုးရေး ဘဏ်ရဲ့အကြီးအကဲအဖြစ်က နုတ်ထွက်ထားသူဖြစ်ပါတယ်။ လာမဲ့ရက်သတ္တပတ်တွေအတွင်းမှာ သူ့ကို ဂျပန် နိုင်ငံရဲ့ဗဟိုဘဏ်ထိပ်တန်းအရာရှိတစ်ဦးအဖြစ် ဂျပန်လွှတ်တော်က ခန့်အပ် တာဝန်ပေးလိမ့်မယ်လို့ အများစုက ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ အသက် ၆၈ နှစ် အရွယ်ရှိပြီဖြစ်တဲ့ ကူရိုဒါ က ကမ္ဘာမှာ တတိယအကြီးဆုံးဖြစ်တဲ့ ဂျပန်စီးပွား ရေးကိုမြှင့်တင်ရာမှာ ဂျပန်ဗဟိုဘဏ်က ထိထိရောက်ရောက်မလုပ်ဘူးလို့ တ စိုက်မတ် မတ် ဝေဖန်လာ သူဖြစ်ပြီး သူက ငွေကြေးပိုမိုသုံးစွဲဖို့နဲ့ ငွေကြေးမူဝါဒ တွေလျှော့ချဖို့အတွက် ထပ်မံတွန်းအား ပေးဆောင်ရွက် မယ်လို့မျှော်လင့်ထား ကြောင်း င်္ဗဏ သတင်းတစ်ရပ်မှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။
အမေရိကန်စတော့ဈေးကွက် များ နေ့ချင်း မြင့်တက်လာတဲ့ အတွက် အာရှရှယ်ယာတွေမတ်လ ၈ ရက်က ကျဆင်းခဲ့တာတွေ့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အမေရိကန်အလုပ်အကိုင်နဲ့ တရုတ် ကုန်သွယ်ရေးကိန်းဂဏန်းတွေ မထွက် သေးတဲ့အတွက် ဈေးနှုန်းအတက်ကို နည်းနည်းထိန်းထားနိုင်ပါတယ်။ဒေါ်လာ တန်ဖိုးက ယန်းငွေ နဲ့ဖလှယ်ရာမှာ သုံး နှစ်ခွဲ နီးပါးကာလအတွင်း အမြင့်ဆုံး နှုန်းအနီးမှာ ဝဲလည်နေပါတယ်။
ယခုတစ်ပတ်အတွင်း အမေရိကန်ဒေါ်လာငွေ လဲလှယ်နှုန်းများ မြင့်တက် လာခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ ဗဟိုဘဏ်မှ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့်ရည်ညွှန်းငွေလဲနှုန်းများ မြင့်တက်ခဲ့သည့်နည်းတူ နိုင်ငံခြား ငွေလဲလှယ်နှုန်းများလည်း မြင့်တက်ခဲ့ရခြင်း
ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ဂျပန်နိုင်ငံက ယန်းငွေကြေးကို ဈေးကစားနေတယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေ ကိုကာကွယ်တဲ့အနေနဲ့ ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ် ရှင်ဇိုအာဘေးရဲ့ စီးပွားရေးအကြံပေး အရာရှိကငွေကြေးဆိုင်ရာ "လွတ်လပ်မှု" မူဝါဒကို ကာကွယ်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒီဇင်ဘာမှာ ရှင်ဇိုအာဘေးရွေးချယ်ခံခဲ့ရပြီး နောက်ပိုင်းယန်းငွေကြေးရဲ့တန်ဖိုးက အဆမတန်ထိုးကျခဲ့ပါတယ်။ ဒီကျဆင်းမှုကို မော်စကိုမြို့မှာ ကျင်းပတဲ့ဂျီ-၂၀ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးတွေနဲ့ ဘဏ်လုပ်ငန်းရှင်တွေ ရဲ့အစည်းအဝေး မှာ လေ့လာ ဆွေးနွေးစရာအကြောင်းအရာဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
အီးယူဒေသ နိုင်ငံရေးတင်းမာမှုများအပေါ် စိုးရိမ်ကြခြင်းနဲ့ G-20 အစည်း အဝေးမတိုင်မီ ခန့်မှန်းချက်များစွာနဲ့ မင်သက်မိနေကြခြင်းတို့ကြောင့် ယူရိုငွေကို ဝယ်လိုအားနည်းလာတယ်လို့ သိရတယ်။ အီတလီမှာ ရွေးကောက်ပွဲကျင်း ပတော့ မည့် အခြေအနေများ၊ အစိုးရက အကျင့်ပျက်ခြစားမှုတစ်ခုမှာ ပါဝင်ပတ်သက်နေ တယ်လို့ စွပ်စွဲခံထားရတဲ့ စပိန်နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေးတစ်ကျော့ပြန် တင်းမာမှုများ ရှိ လာခြင်းများက ယူရိုငွေအပေါ်ယုံကြည်မှု အားနည်းလာစေ တယ်လို့ သိရတယ်။
ယခင်ရက်သတ္တပတ်များအတွင်း ကဒေါ်လာနဲ့ဖလှယ်ရာမှာဘတ်ငွေတန် ဖိုးမြင့်တက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒေါ်လာတန်ဖိုး ကတစ်ဒေါ်လာကို ၂၉ ဒသမ ၆၀ ဘတ် နှုန်းအထိကျဆင်းခဲ့ပြီးနောက် ၂၉ ဒသမ ၇၀ ဘတ်ဝန်းကျင် ကိုပြန်လည်ဦးမော့ လာခဲ့ပါတယ်။ ဘတ်ငွေတန်ဖိုး လျင်မြန် စွာတိုးတက်လာမှုက ငွေကြေးတန်ဖိုးမြင့် တက်တဲ့အတွ က်ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အနုတ် လက္ခဏာ ဂယက်ရိုက်မှုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေထိုင်းမူဝါဒရေးဆွဲသူတွေနဲ့ ပို့ကုန် လုပ်ငန်းတွေမှာဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ ငွေကြေးစီးဝင်မှုတွေနှေးကွေးစေဖို့မဟုတ်၊ ထိန်းချုပ်ဖို့အတွက် ထိုင်းဗဟိုဘဏ်က အတိုးနှုန်းတွေ လျှော့ချသင့်တယ်လို့ တချို့ကပြောပါတယ်။ တချို့က မတည် ရင်းနှီးငွေကို ထိန်းချုပ် ဖို့အကြံပြုကြပါတယ်။
ဒေါ်လာနဲ့ဖလှယ်ရာမှာဝမ်တန် ဖိုးမြင့်တက်တဲ့အတွက် တောင်ကိုရီး ယား သွင်းကုန်တန်ဖိုးတွေ ဇန်နဝါရီလထဲမှာ သုံးနှစ်ကျော်ကာလအတွင်း အနိမ့်ဆုံးသို့ ကျဆင်းစေခဲ့ကြောင်းဖေဖော်ဝါရီ ၁၃ ရက်ကဗဟိုဘဏ် ထုတ် ပြန်ချက်အရ သိရ ပါတယ်။ ဝမ်ငွေကြေးနဲ့တန်ဖိုးဖြတ်ရင်သွင်းကုန်ဈေးနှုန်းတွေ ကယခင်နှစ်က ထက် ဇန်နဝါရီမှာ ၁၀ ဒသမ ၆ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းခဲ့ပါတယ်။ ၁၅ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းခဲ့ဘူးတဲ့ ၂၀၀၉ ခုနှစ်အောက်တိုဘာ က နောက်ပိုင်းအနိမ့်ဆုံး ကျဆင်းခဲ့တာဖြစ် ကြောင်းဗဟိုဘဏ်ကပြောပါတယ်။ ယခင်ဒီဇင်ဘာနဲ့နှိုင်းယှဉ် ရင် သုည ဒသမ ၈ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းပါတယ်။
ငွေဖြစ်လွယ်မှုစည်းကမ်းများ လျှော့ချပေးတဲ့ပြဌာန်းချက်ကစတင် အကျိုး သက်ရောက်တော့မှာဖြစ်တဲ့အတွက် မျှော်လင့်ချက်တွေတိုးတက်လာပြီး ယူရို ဇုန်နဲ့ ချေးငွေလုပ်ငန်းပြန်လည် နာလန်ထူလာတော့မယ်လို့ လေ့လာဆန်းစစ် သူတွေက ပြောပါတယ်။