ကမ္ဘာ့ပဲ အများဆုံးတင်ပို့တဲ့ ကနေဒါ ဘယ်လိုစိုက်လို့ ဘယ်လိုပို့ ကမ္ဘာ့ပဲအများဆုံးတင်ပို့နေတဲ့ ထိပ်တန်းနိုင်ငံအဖြစ်ကို ရောက် လာတဲ့ ကနေဒါရဲ့ ပဲစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုတွေကို မျက်ခြေမပြတ် ကြည့်ဖို့လိုပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ တစ်ချိန်တုန်းက အိန္ဒိယဈေးကွက်ကို ပဲတင်ပို့တဲ့နိုင်ငံထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံက အများဆုံးတင်ပို့ပြီး ကနေဒါက ဒုတိယနေရာမှာသာ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာ တော့ မျိုးကောင်းမျိုးသန့်တွေကို ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးတာရယ်၊ ခေတ်မီ မြေညှိစက်တွေ၊ အတန်းလိုက် မျိုးစေ့ချစက်၊ ရိတ်သိမ်းေြွခလှေ့စက် တွေစတဲ့ လယ်ယာသုံးခေတ်မီ စက်ကိရိယာတွေကို သုံးစွဲတာရယ်၊ သုတေသနလုပ်ငန်းတွေကို စနစ်တကျ ဆောင်ရွက်တာတွေကြောင့် အိန္ဒိိယကိုပဲ အများဆုံးတင်ပို့တဲ့နိုင်ငံက ကနေဒါဖြစ်သွားပါတယ်။ ကနေဒါနိုင်ငံဟာ အိန္ဒိယမှာတောင် ရုံးဖွင့်ပြီး ပဲနဲ့ပတ်သက်တဲ့ သုတေသနလုပ်ငန်းတွေ သေသေချာချာလုပ်နေတာတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ၂ဝ၁ဝ-၂ဝ၁၁ ဘဏ္ဍာနှစ် ကနေဒါရဲ့ ပဲမျိုးစုံနဲ့ အထူးသီးနံှတွေ ထုတ်လုပ်မှုကိုကြည့်ရင် မနှစ်ကထက် ကျဆင်းပြီး တန်ချိန် ၅ ဒသမ ၆ သန်းသာ ထုတ်လုပ်နိုင်ပါတယ်။ ထုတ်လုပ်မှုကျဆင်းပေမယ့် လက်ကျန်များလို့ ရောင်းချမှုမှာတော့ ၄ ရာခိုင်နှုန်းတိုးမြင့်လာခဲ့ပါတယ်။ ပြည်တွင်းသုံးစွဲမှုမှာလည်း တန်ချိန် ၁ ဒသမ ၃ သန်းအထိ မြင့်တက် နိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ Dry Peas တင်ပို့မှု ပိုများလာမယ်လို့ ခန့်မှန်းတာကြောင့် ပြည်ပတင်ပို့မှုလည်း တိုးလာဖွယ်ရှိနေပါတယ်။ ပဲရာဇာတင်ပို့မှုမှာတော့ လျော့ကျလာဖို့ရှိနေပါတယ်။ ကနေဒါပဲမျိုးစုံရဲ့ ဈေးနှုန်းတွေကလည်း ၂ဝဝ၉-၂ဝ၁ဝ နဲ့ယှဉ်ကြည့်ရင် အတက် အကျရောထွေးဖွယ်ရှိနေပါတယ်။Dry Bean ကုလားပဲတွေရဲ့ ဈေး ပိုမြင့်လာပြီး ပဲရာဇာ၊Dry Peas အုပ်စုတွေ ဈေးကျဖွယ် ရှိနေပါ တယ်။ မနှစ်က ကနေဒါ ဒေါ်လာကလည်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ ထက် ဈေးခိုင်ခဲ့တယ်။ အဓိကအချက်ကတော့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း သီးနံှ တွေရဲ့ အခြေအနေနဲ့ ငွေလဲလှယ်မှုနှုန်းထားတွေကို စောင့်ကြည့်ရ မှာဖြစ်ပြီး အထူးသဖြင့် အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန်၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ ဘူလ်တန်၊ သီရိလင်္ကာ၊ တူရကီနဲ့ သြစတြေးလျကို စောင့်ကြည့်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ကနေဒါနိုင်ငံရဲ့ ပဲမျိုးစုံစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု၊ တင်ပို့မှုနဲ့ ဈေးနှုန်းတွေကို ဒီလိုတွေ့ရပါတယ်- Dry Peas စိုက်တာကိုပြောကြရအောင်။ ကနေဒါကDry Peas ထုတ်လုပ်မှုမှာလည်း အဓိကစိုက်ပိုျးတဲ့ စကတ်ရှ်ဝမ်ပြည်နယ် မှာ အထွက်နှုန်း ကျတဲ့အတွက် ၁၄ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်း ပြီး တန်ချိန် ၂ ဒသမ ၉ သန်းပဲ ထုတ်လုပ်နိုင်ပါတော့တယ်။ အထွက်နှုန်း တစ်ဟက်တာကို ၂ ဒသမ ၁၇ တန်ရှိ ပါတယ်။ Yellow Peas, Green Peas ထုတ်လုပ်မှုမှာလည်း တန်ချိန် ၂ ဒသမ ၃ သန်းနဲ့ ဝ ဒသမ ၃ သန်းအထိ ကျဆင်းခဲ့ပါတယ်။ ထုတ်လုပ်မှုကျဆင်းတော့ ရောင်းချ မှုကလည်း တန်ချိန် ၃ ဒသမ ၇ သန်းအထိ ၅ ရာခိုင်နှုန်း လျော့နည်းခဲ့ပါတယ်။Dry Peas အုပ်စုထဲမှာ စားတော်ပဲနဲ့ Protein Pea စတဲ့ ပဲတွေပါဝင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန်၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ ဘူတန်၊ သီရိလင်္ကာတွေရဲ့ ဝယ်လိုအား တိုးလာတာ ကြောင့် ပြည်ပတင်ပို့မှုမှာတော့ တန်ချိန် ၂ ဒသမ ၄ သန်းအထိ တိုးတက်လာမယ်လို့ ခန့်မှန်းရပါတယ်။ ပျမ်းမျှပေါက်ဈေးမှာတော့ ၂ဝ၁ဝ-၂ဝ၁၁ မှာ ပြည်ပဝယ်လိုအား ခိုင်မာလာခြင်း၊ လက်ကျန် နည်းမယ်မျှော်လင့်ရခြင်းတို့ကြောင့် ၂ဝ၁ဝ-၂ဝ၁၁ မှာ မြင့်တက်လာ မယ်လို့ မျှော်မှန်းရပါတယ်။ နောက်တစ်မျိုးကတော့ ပဲရာဇာပါ။ ဒီပဲက သြစတြေးလျနဲ့ မြန်မာမှာလည်း စိုက်ပျိုးပါတယ်။ မြန်မာ့ပဲစင်းငုံ အိန္ဒိယဈေးကွက်ကို လုတဲ့ အစားထိုးပဲဖြစ်ပါတယ်။ ပဲရာဇာထုတ်လုပ်မှုမှာတော့ ၂ဝဝ၉- ၂ဝ၁ဝ ကနေ ၃ဝ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်လာပြီး တန်ချိန် ၁ ဒသမ ၉ သန်းအထိ တိုးတက်လာဖွယ် ရှိနေပါတယ်။ အထွက်နှုန်းကတော့ တစ်ဟက်တာကို ၁ ဒသမ ၄၆ တန် ဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်ပတင်ပို့မှုကို တော့ အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန်၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ ဘူတန်၊ သီရိလင်္ကာနဲ့ တူရကီကို တင်ပို့မှုနည်းတာကြောင့် ဒီနှစ်မှာ ကျဆင်းသွားမယ်လို့ မျှော်မှန်းရပါတယ်။ ပျမ်းမျှဈေးနှုန်းကတော့ ကနေဒါနဲ့ ကမ္ဘာ့ပဲရာဇာ ရောင်းချမှုတွေ မြင့်လာတာကြောင့် ၂ဝဝ၉-၂ဝ၁ဝ ပေါက်ဈေး ၆၄၅ ဒေါ်လာကနေ ကျဆင်းသွားဖွယ်ရှိနေပါတယ်။ အမေရိကန်၊ သြစတြေးလျနဲ့ တူရကီနိုင်ငံတွေရဲ့အပြိုင်အဆိုင်ပဲတင်ပို့မှုကြောင့် ကနေဒါ ဈေးနှုန်းကျဆင်းသွားမယ် မျှော် မှန်းရပါတယ်။ Dry Beans ထုတ်လုပ်မှုမှာတော့ ကနေဒါက အွန်တာရီရို ပြည်နယ်မှာ အထွက်တိုးခဲ့တဲ့အတွက် တန်ချိန် ၂ ဒသမ ၅၄ သိန်း အထိ ထုတ်လုပ်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အထွက်နှုန်းကတော့ တစ်ဟက် တာကို ၂ တန်နှုန်းထွက်ပါတယ်။Dry Beans ထဲမှာတော့ မြေ ထောက်ပဲ၊ ထောပတ်ပဲ၊ ပဲတီစိမ်း၊ မတ်ပဲ၊ ပဲယင်း စတဲ့ပဲတွေပါ ပါတယ်။ ပြည်ပတင်ပို့မှုမှာတော့ ဂျပန်၊ အင်ဂိုလာ၊ ဒိုမီနီကန်စတဲ့ ဈေးကွက်ငယ်တွေက ဝယ်လိုအားနည်းလာတဲ့အတွက် ကျဆင်းသွားမယ် လို့ ခန့်မှန်းရပါတယ်။ ပျမ်းမျှဈေးနှုန်းကတော့ မြောက်အမေရိကရဲ့ ရောင်းချ မှုများတာကြောင့် မနှစ်က ၇ဝ၅ ဒေါ်လာကနေ ဒီနှစ်မှာ ၅၈ဝ ဒေါ်လာကနေ ၆၁ဝ ဒေါ်လာအထိ ကျဆင်းသွားမယ်လို့ ခန့်မှန်းရပါတယ်။ ကုလားပဲကတော့ စိုက်ဧရိယာ များလာတာကြောင့် တန်ချိန် ၁ ဒသမ ၂၈ သိန်းအထိ တိုးတက်ထုတ်လုပ်လာနိုင်ပါတယ်။ တစ် ဟက်တာကို ၁ ဒသမ ၆၇ တန်နှုန်းထွက်ပါတယ်။ အိန္ဒိယဈေး ကွက် ကို မြန်မာ၊ သြစတြေးလျနဲ့အပြိုင် ပို့နေတဲ့ပဲပါ။ ကုလားပဲဖြူလုံးကြီး ထုတ်လုပ်မှုက မြင့်တက်လာပြီး ကုလားပဲဝါ ထုတ်လုပ်မှုကတော အရင်အတိုင်းဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်ပတင်ပို့မှုကိုတော့ အရှေ့အလယ် ပိုင်းနိုင်ငံများ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနဲ့ တောင်အမေရိက ဈေး ကွက်တွေက ဝယ်လိုအားများတဲ့အတွက် တိုးလာမယ်လို့ မျှော်မှန်းရပါ တယ်။ ကနေဒါနိုင်ငံဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ပဲအများဆုံး တင်ပို့တဲ့နိုင်ငံ ဖြစ်လာရတဲ့ အဓိကအကြောင်းရင်းတွေကတော့ မျိုးနဲ့ပတ်သက်ရင် စနစ်တကျ ဆောင်ရွက်တယ်။ သုတေသနလုပ်ငန်းတွေကိုလည်း သေချာရင်းနှီးမြူပ်နံှပြီး ဆောင်ရွက်တယ်။ ခေတ်မီလယ်ယာသုံးစက် ကိရိယာတွေကိုလည်း သုံးစွဲတယ်။ ရင်းနှီးမြူပ်နံှမှ အကျိုးအမြတ် ကောင်းကောင်းရရှိမယ်ဆိုတာ သိတယ်။ သူတို့ဆီက ပဲစိုက်တဲ့ မြေ အကျယ်အဝန်းက ကျယ်ဝန်းတယ်။ ဒါကြောင့် ခေတ်မီစက်တွေ သုံးနိုင်တယ်။ အလေအလွင့်နည်းတယ်။ အထွက်တိုးတယ်။ အထွက်တိုးတော့ တစ်ဟက်တာကုန်ကျစရိတ် လျော့သွားတယ်။ ဒါကြောင့် ပြိုင် ဘက်နိုင်ငံတွေနဲ့ ဈေးကွက်မှာ ယှဉ်ရောင်းနိုင်တယ်။ ဈေးသက်သက် သာသာနဲ့ ရောင်းနိုင်တယ်။ ဒီအချက်တွေက အခုအချိန်မှာ မီဒီယာ တွေကတစ်ဆင့် အဆက်မပြတ်ရေးသားနေကြတာကြောင့် အများစု က သိနေကြပါပြီ။ ပြောရမယ်ဆိုရင် လက်တွေ့လုပ်ကြဖို့၊ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ကြဖို့၊ စွန့်စားလုပ်ကိုင်လိုတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေလိုနေတာပါ။ ဒါကြောင့် မြန်မာ့ပဲမျိုးစုံ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်မှာ တိုးခဲျ့ပြီး ထည်ထည် ဝါဝါနေ ရာယူနိုင်ဖို့ အသိစိတ်ဓာတ်နဲ့ တောင်သူ၊ ပဲအထူးပြုကုမ္ပဏီ တွေ၊ ပဲကုန်သည်တွေ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရမယ့်အချိန်အခါ ရောက် ပါပြီလို့ နှိုးဆော်လိုက်ရပါတယ်။
Background