Background
မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်မှုကဏ္ဍ တိုးတက်မြင့်မားရေးအတွက် စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက အားသွန်ခွန်စိုက်ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်နေသလို နိုင်ငံတော်အစိုးရ ပိုင်းကလည်း ထဲထဲဝင်ဝင်ပါဝင်ကူညီဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိနေသည်။ လက်ရှိအစိုးရလက်ထက်၌ကုန်သွယ်ရေးကဏ္ဍများတွင် ယခင် ရှိရင်းစွဲနိုင်ငံများနှင့်ကုန်သွယ်ရေးတိုးမြှင့်မှု၊ အမယ်သစ် ပို့ကုန်များကို တိုးမြှင့်တင်ပို့မှု စသည်တို့အပြင် ကုန်သွယ်မှု နိုင်ငံသစ်များကို တိုးချဲ့ ရှာဖွေရင်း ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်သို့လည်း မြန်မာ့ထွက်ကုန်များ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် တင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် အခွင့်အလမ်းကောင်းများကို စဉ်ဆက်မပြတ် ရှိဖွေလျက်ရှိနေသည်။ ထွ
လူသားများအတွက် လွန်စွာဆေးဖက်ဝင်ပြီး များစွာအကျိုးပြု သည့် လျှော်ဖြူစေး(ခ) ဆေးကုလားမရရှိသော လျှော်ဖြူပင်၏ မူရင်း ဒေသမှာ မြန်မာနိုင်ငံဖြစ်သည်။ ၎င်းလျှော်ဖြူပင်သည် မြန်မာနိုင်ငံ အနှံ့အပြားတွင်ပေါက်ရောက်၍ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ စစ်ကိုင်း တိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပဲခူးရိုးမတောင်များအပြင် အနောက်ရိုးမအစပ်တောင်တန်းများနှင့် ရှမ်းရိုးမအစပ်တောင်တန်း များတွင် အများဆုံးတွေ့ရှိရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် တွေ့ရှိရသည့် လျှော်ဖြူပင်မျိုးများသည် ရိုးတန်အနီပင်၊ ရိုးတန်အစိမ်းပင်၊ အခေါက် ဖြူနှင့် အညိုပင်စသည်ဖြင့် နေရာဒေသအလိုက် တွေ့ရှိရသော်လည်း အစေးထွက်ရှိမှုနှင့် အစေးသဘာဝ အခြေအနေအပြင်၊ အပင်ပ
ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်အစိုးရ
စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန
ကုန်သွယ်ရေးဦးစီးဌာန
ပို့ကုန်သွင်းကုန်နှင့် ပတ်သက်သောသတင်းလွှာ /၂၀၂၀
ရက်စွဲ ၊ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၄ ရက်
အကြောင်းအရာ။ ပဲမျိုးစုံ၊ ပြောင်း၊ နှမ်းတို့အတွက် တစ်ဆင့်မြင့်ပြုပြင်ထုတ်လုပ်နိုင ်သော ထုတ်ကုန် အခြေအနေများ ကို အသိပေးကြေညာခြင်း
ကမ္ဘာပေါ်တွင် နိုင်ငံတိုင်းသည် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ အကျပ် အတည်းများ၊ စီးပွားရေးဆိုင်ရာအကျပ်အတည်းများ၊ သဘာဝဘေး အန္တရာယ်ဆိုင်ရာအကြပ်အတည်း၊ စားနပ်ရိက္ခာဆိုင်ရာ အကျပ် အတည်း၊ ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်းဆိုင်ရာအကျပ်အတည်း၊ ဘဏ္ဍာ ရေးဆိုင်ရာအကျပ်အတည်း၊ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်း၊ လုပ်သားဆိုင်ရာအကျပ်အတည်း စသည်ဖြင့် အကျပ်အတည်းများသည်ပုံစံအမျိုးမျိုးဖြင့်ရှိနေကြသည်။ ထိုသို့သောအကျပ်အတည်းများ တွင် တူညီမှုများလည်း ရှိကြသည်ကိုတွေ့နိုင်သည်။ တူညီတတ်မှုများ မှာ ပုံမှန်လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်မဟုတ်ဘဲ ရုတ်တရက် ကြိုတင်မမျှော်မှန်းနိုင် သောအခြေအနေများဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ နစ်နာဆုံးရှုံးမှုများပြားခြင်း၊ ဖြေရှင်းရန်
ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး တိုးတက်မှုနှုန်းမှာ ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် ၃ ရာခိုင်နှုန်းရှိခဲ့ရာမှ ၂၀၁၉ ခုနှစ် တွင် ၂ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်းသို့ ကမ္ဘာ့စီးပွား ရေးတိုးတက်မှု၊ ကျဆင်းမှု၊ နှေးကွေးမှုများ ရှိနေသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး တိုးတက်မှုနှုန်းသည် ၂၀၁၇ - ၂၀၁၈ ဘဏ္ဍာနှစ် တွင် ၆ ဒသမ ၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ၆ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်ခဲ့သည်ကို လေ့လာ တွေ့ရှိရသည်။ လက်ရှိ ၂၀၁၉-၂၀၂၀ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွား ရေး တိုးတက်မှုနှုန်းနှင့် ပတ်သက်၍ ၆ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်းခန့် တိုး တက်လာနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ အစီရင်ခံစာအသစ်၌ ခန့်မှန်းဖော်ပြထားသည်။
မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် မြန်မာ့လယ်ယာထွက်ကုန်တစ်မျိုးဖြစ်သည့် ပဲကို အိန္ဒိယ၊ တရုတ်၊ ထိုင်း၊ အင်ဒို နီးရှား၊ မလေးရှား၊ စင်ကာပူ၊ ပါကစ္စတန်၊ ဂျပန် စသည့် နိုင်ငံများအပြင် အမေရိကန်နှင့် အနောက် ဥရောပနိုင်ငံများသို့ပါ တင်ပို့လျက်ရှိနေသည်။ သို့သော် မြန်မာနိုင်ငံ မှထွက်ရှိသည့် ပဲတီစိမ်း၊ မတ်ပဲနှင့် ပဲစင်းငုံတို့ကိုမူ အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့သာ အဓိကထားတင်ပို့လျက်ရှိနေခြင်း ဖြစ်သည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံကလည်း ၎င်းတို့ပြည်တွင်း၌ ပဲမျိုးစုံကို စိုက်ပျိုး နေသော်လည်း ပြည်တွင်း စား သုံးမှုအတွက် လုံလောက်မှုမရှိခြင်း ကြောင့် ပြည်ပနိုင်ငံများမှလည်း တင်သွင်းလျက်ရှိနေသည်။ အိန္ဒိယ နိုင်ငံသည် ပြည်ပနိုင်ငံများမှ ပဲမျိုးစု
မြန်မာနိုင်ငံ၏ အရှေ့မြောက်ဘက်တံခါးပေါက်သည် တရုတ် နိုင်ငံ ယူနန်ပြည်နယ်၊ ရွှေလီ-ကျယ်ဂေါင်မြို့နှင့် ကုန်သွယ်မှုပြုနေ သော မူဆယ်မြို့ဖြစ်သည်ဟု ဆိုချင်ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အရှေ့ မြောက်တံခါးဖြစ်သော မူဆယ်မြို့သည် ယူနန်ပြည်နယ်နှင့်အကောင်း ဆုံး၊ အများဆုံးကုန်သွယ်မှုပြုနေသော မြို့နယ်ဖြစ်သည်ဆိုလျှင် မှားမည်မထင်ပါ။ မူဆယ်မြို့သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အရှေ့မြောက်ဘက် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင်ရှိသော ခရိုင်မြို့တစ်ခုဖြစ်ပါ သည်။ မန္တလေးမြို့မှ၂၇၀မိုင်(၄၅၂ ကီလိုမီတာ) ခန့်ကွာဝေးပြီး အလှမ်းမဝေးသော ဒေသတစ်ခုသဖွယ်ဖြစ်နေကာ ၁၉၈၈ ခုနှစ်ခန့်မှစတင်ပြီး ယူနန်ပြည်နယ်နှင့် တရားဝင်နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှုကို ဆောင်ရွက်ခဲ့သော
မြန်မာနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးရေးကို အခြေခံထားသည့် နိုင်ငံဖြစ် သလို မြန်မာ့လယ်ယာထွက်ကုန်များကိုလည်း ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ တင်ပို့လျက်ရှိနေသည်။ မြန်မာ့လယ်ယာထွက်ကုန်များကို ကြည့်မည် ဆိုလျှင် မြန်မာနိုင်ငံသည် စပါးကို အဓိကစားသုံးသီးနှံအဖြစ် စိုက် ပျိုးပြီး ပြောင်း၊ ဆီထွက်သီးနှံအဖြစ် မြေပဲနှင့် နှမ်း၊ ပဲမျိုးစုံ ဖြစ်သည့် မတ်ပဲ၊ ပဲတီစိမ်း၊ ပဲစင်းငုံ၊ ပဲလွမ်းနှင့် ဗိုလ်ကိတ်ပဲ၊ သစ်သီးဝလံများ အဖြစ် သရက်သီး၊ ဖရဲသီး၊ သခွားမွှေး၊ ကုလားဆီးသီး၊ လိုက်ချီးသီး၊ မင်းကွတ်သီး၊ ကြက်မောက်သီး၊ ထောပတ်သီးနှင့် ကျွဲကောသီး၊ ဟင်း ခတ်အမွှေးအကြိုင်များအဖြစ် ချင်း၊ နနွင်း၊ ငရုတ်ကောင်း၊ မန်ကျည်း သီးတို့အပြင် တ
မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒုတိယအကြိမ် ကုန်သွယ်မှု မူဝါဒလေ့လာဆန်း စစ်ခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်၏ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ ကိုယ်စားလှယ်များ နှင့်ပထမအကြိမ် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ရာတွင် ရလဒ် ကောင်းများ ရရှိခဲ့သည်။ ထို့ပြင် စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ် ရေးဝန်ကြီးဌာနက ဦးဆောင်ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည့် နိုင်ငံ တော်နှင့်ပြည်သူများ၏ အကျိုးစီးပွားအတွက်ကိုလည်း ကောင်းမွန် သည့်ရလဒ်များကို ဆက်လက်ဆောင်ကြဉ်းပေးနိုင်မည်လည်း ဖြစ်သည်။
ကုန်သွယ်မှုမူဝါဒ ဆန်းစစ်ခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်
ကမ္ဘာပေါ်တွင် ပြောင်း၊ ဂျုံနှင့်ဆန် သုံးမျိုးသည် ကမ္ဘာ့လူဦးရေ အားလုံး၏ အဓိကမှီခိုအားထားရသော အပင်မှစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင် သော အစားအစာများဖြစ်ကြသည်။ ထိုသီးနှံသုံးမျိုးအပြင် အာလူး၊ ပီလောပီနံ၊ ပဲပုပ်၊ နှံစားပြောင်း၊ ဝဥ၊ ကန်စွန် းဥ၊ Plantains ခေါ် ချက်စားရသော ငှက်ပျောတစ်မျိုးတို့သည်လူသားများအတွက် အစား အစာအဖြစ် အဓိကစားသုံးကြသော သီးနှံများဖြစ်ကြသည်။ ထို အထဲတွင် ပြောင်းသည် အသုံးအများဆုံး သီးနှံဖြစ်သည်။