Background
ကဏန်းများသည် ပင်လယ်သမုဒ္ဒရာရေပြင် ရေချိုပိုင်းနှင့် ကုန်းတွင်းပိုင်းတို့တွင် နေထိုင်လေ့ရှိ ကြသည်။ ကမ္ဘာအနှံ့အပြားတွင် ကဏန်းမျိုးစိတ်ပေါင်း ၆၇၀ဝ ကျော်ခန့်ရှိကြပြီး ကဏန်းအုပ်စုပေါင်း ၉၃ စု ခန့်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် တွေ့ရှိရသော ကဏန်း များမှာ ရွှံ့ကဏန်း/ကဏန်းမည်းMud crab)၊ သဲ ကဏန်းSand crab)၊ ကဏန်းချေးပုန်း Mangrove crab))၊ ကဏန်းပြာ Blue swimming crab၊ ကဏန်း ဘုန်းကြီး/ကဏန်းနီ Spanner crab) တို့ဖြစ်ကြပြီး အခြားကဏန်းမျိုးစိတ်ငယ်များမှာ ခြေနီကဏန်း၊ ကဏန်းဖြူ၊ အုန်းကဏန်း၊ ဝသုံးလုံးကဏန်း၊ မျောက် ကဏန်း၊ ကဏန်းယပ်တောင်၊ တယောထိုးကဏန်း တို့ဖြစ်သည်။ ကဏန်းမျိုးစိတ်များတွင် ကဏန်းပျေ
ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး ပန်းတနော်မြို့နယ် ဘုရားကျောင်း ရေနက်ကွင်းအနီးတွင် ငါးမွေးမြူ ခြင်း၊ စပါးစိုက်ပျိုးခြင်းတို့ကို နိုင်ငံတော် ခွင့်ပြု ချက်များရယူ၍ ၁၉၉၈ ခုနှစ်ကတည်းက စတင် လုပ်ကိုင် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင်MSMEsလုပ်ငန်းများဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေ ရေးအတွက် ဆန်မှတစ်ဆင့် တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်၊ သစ်၊ ဝါးများမှ တစ်ဆင့် တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်၊ တွင်းထွက်များမှတစ်ဆင့် တန်ဖိုး မြှင့် ထုတ်ကုန်၊ ဝါဂွမ်းမှတစ်ဆင့်တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်၊ ချည်ထည် များ ထုတ်လုပ်ခြင်းနှင့် မြေကြီးမှတစ်ဆင့် တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန် ထုတ်လုပ်၍ရောင်းချကြသည်။
၀ါသီးနှံအား မြန်မာနိုင်ငံတွင် မိုးကြိုရာသီ၊ မိုးရာသီနှင့် မိုးနှောင်းရာသီများတွင် စိုက်ပျိုးလျက်ရှိရာ စစ်ကိုင်းတိုင်း ဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီးနှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး များတွင် အများဆုံးစိုက်ပျိုးကြသည်။ မိုးကြိုရာသီတွင် ဖေဖော်ဝါရီလလယ်မှ မတ်လအတွင်း၊ မိုးရာသီအား မေလ လယ်မှ ဇွန်လကုန်အတွင်းနှင့် မိုးနှောင်းရာသီတွင် ဇူလိုင်လ လယ်မှ သြဂုတ်လလယ်အတွင်း စိုက်ပျိုးကြပြီး ယခုအချိန်တွင် မိုးနှောင်းဝါများ စတင်ထွက်ပေါ်လျက်ရှိသည်။
ရော်ဘာသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အားထားရသော ဈေး ကွက်ဝင်စက်မှုကုန်ကြမ်း သီးနှံဖြစ်ပြီး မွန်ပြည်နယ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံ တွင် ရော်ဘာစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုအများဆုံး ပြည်နယ်တစ်ခုဖြစ် သည်။ တစ်နိုင်ငံလုံး စိုက်ပျိုးမှု၏ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး ထွက်ရှိမှုမှာ တစ်နိုင်ငံလုံး၏ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းထွက်ရှိကြောင်း သိရှိရသည်။
တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးတွင် ရှေးယခင်ကပင် သီဟိုဠ်ပင်များမှာ တောင်ကုန်း၊ တောင်တန်းများနှင့် လွင်ပြင်၊ မြေလွတ်၊ မြေရိုင်းများတွင် အလေ့ကျ ပေါက် ရောက်လျက်ရှိခဲ့သည်။ အသီးမှ ထွက်ရှိသည့် သီဟိုဠ် အစေ့များကို အစားအစာတစ်ခုအဖြစ် စားသုံးခဲ့ကြပြီး ၎င်းတွင် ခန္ဓာကိုယ်အတွက်လိုအပ်သော ဗီတာမင်နှင့် သတ္တုဓာတ်များစွာလည်း ပါဝင်လျက်ရှိသည်။ ယခု အခါ အဆိုပါ အလေ့ကျပေါက်ရောက်သော သီဟိုဠ် ပင်များအပြင် စီးပွားဖြစ် အဓိကထုတ်ကုန်တစ်ခုအဖြစ် တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးလာကြသည်။
ပြင်ဦးလွင်မြို့နယ်သည် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း၌ တည်ရှိပြီး ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အထက် အမြင့် ၃၅၃၈ ပေရှိ ကာ သင့်တင့်အေးမြသည့် ရာသီဥတုကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည့် မြို့လေးတစ်မြို့ဖြစ်သည်။ မြို့ခံလူအများသည် နှစ်ရှည်သီးနှံပင် နှင့် ရာသီအလိုက် သီးနှံပင်များကို စိုက်ပျိုးပြီး အသက်မွေးဝမ်း ကျောင်းပြုကြသည်။ အောက်တိုဘာ ၂၄ ရက်နေ့ထုတ် မြန်မာ့ အလင်းသတင်းစာနှင့် ကြေးမုံသတင်းစာတို့တွင် ဆရာမောင်အေး ချမ်း၏ မြန်မာနိုင်ငံထွက် အေးခဲထောပတ်သီး အနှစ်များကို မလေးရှားနိုင်ငံမှ ဝယ်ယူရန် သဘောတူပြီးဖြစ်၍တင်ပို့သွားနိုင် ရန်စီစဉ်နေကြောင်း ရေးသားဖော်ပြထားသည့် သတင်းအား ဖတ်ရှုလိုက်ရသည့်အတွက် ထောပတ်စိ
မြန်မာနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးရေးနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်သည့်အား လျော်စွာ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍတွင် သီးနှံအမယ်ပေါင်းများစွာ အောင် မြင်ဖြစ်ထွန်းသည့် ရေခံ၊ မြေခံကောင်းမွန်သော နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်ပြီး စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်များမှ ပြည်တွင်းစားသုံးမှုနှင့် ပြည်ပဝင်ငွေ ရှာဖွေပေးသကဲ့သို့ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးသည်လည်း သဘာဝမှ လက်ဆောင်ပေးထားသည့် မြေဆီ၊ မြေနှစ် သဘာဝအရင်းအမြစ် များကို အသုံးပြုပြီး စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများ လုပ်ဆောင်လျက်ရှိ သည်။ အသားတင်စိုက်ပျိုးနိုင်သော မြေဧက ၄၄၈၈၇၁၉ ဧက ရှိ သည့်အနက် လယ်စိုက်ဧက ၃၇၂၁၂၇၆၊ ပဲမျိုးစုံစိုက်ဧက ၁၆၁၂၅၁၂ ဧကလယ်ယာကိုင်းကျွန်းသီးနှံစိုက်ဧက ၂၅၁၈၇၁ဧက၊ ဥယျာဉ် ခြံမြ
မကွေးတိုင်းဒေသကြီးသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဆီအိုးကြီးဟု တင် စားခေါ်ဝေါ်ပြီး ဆီထွက်သီးနှံများကို အများဆုံး စိုက်ပျိုးထွက်ရှိသည့် ဒေသဖြစ်သည်။ ဆီထွက်သီးနှံများဖြစ်သော နှမ်း၊ မြေပဲ၊ နေကြာ၊ ဝါ နှင့် ပဲပုပ်တို့ကို နှစ်စဉ် စိုက်ပျိုးလျက်ရှိရာ ထွက်ရှိသည့် သီးနှံများ အနက် နှမ်းသည် နိုင်ငံတကာဈေးကွက်သို့ ထိုးဖောက်လျက် ရှိနေပြီး ပြည်ပပို့ကုန်များတွင် တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်သည်။
အပြန်အလှန် ချိတ်ဆက်မှု ပိုမိုများပြားလာသည့် ကမ္ဘာတွင် လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်မှုသဘောတူညီချက်များ (FTAs) သည် နိုင်ငံတကာကုန်သွယ်မှု၏ တိုးတက်ပြောင်းလဲမှုကို ပုံဖော်ရာတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်။ FTAs သည် အခွန်အခ၊ ခွဲတမ်း နှင့် သွင်းကုန် ကန့်သတ်ချက်ကဲ့သို့သော အတားအဆီးများ လျှော့ ချခြင်း သို့မဟုတ် ဖယ်ရှားခြင်းအားဖြင့် ကုန်သွယ်မှုကို လွယ်ကူ ချောမွေ့စေသည်။ ၎င်းတို့သည် နိုင်ငံနှစ်နိုင်ငံ သို့မဟုတ် ထို့ထက်ပို သော နိုင်ငံများကြား ချုပ်ဆိုသော သဘောတူစာချုပ်များဖြစ်သည်။