ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးအစီအစဉ်ဟောင်း ပြန်ပေါ်လာခြင်း

ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး အင်အားဗဟိုသည် အရှေ့ ဘက်သို့ ရွေ့နေပြီဆိုသည့် အကြောင်းအရာမှာ အသစ်အဆန်းမဟုတ်ပေ။ သို့သော်လည်း ကမ္ဘာ့ ဘဏ္ဍာရေး အကျပ်အတည်းက စီးပွားရေးပါဝါကို အမေရိကန်နှင့် အနောက်ဥရောပတို့မှ အာရှသို့ တွန်းပို့လိုက်သည်ဟူသောအဆိုမှာ လက်လွှတ် စပယ် ပြောရာရောက်နေသည်။ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး တုံ့နှေးကျဆင်းနေရာမှ စီးပွားထွန်းသစ်စ အာရှ နိုင်ငံများသည် ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများထက် ပို၍မြန် ဆန်စွာ ပြန်လည် ထွက်မြောက်လာနိုင်ခဲ့သည်။ ထိုအာရှနိုင်ငံများ၏   ဘဏ်လုပ်ငန်းစနစ်နှင့် ေ<ကးမြီအခြေအနေမှာလည်း အတော်ပင် ကောင်း မွန်ခဲ့သည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည်၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် ဂျာမနီကိုကျော်တက်ပြီး ကမ္ဘာ့ပို့ကုန် အများဆုံး ရောင်းချသည့်နိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း စီးပွားရေးပါဝါသည်  အရှေ့သို့  ရွေ့သွားခဲ့ပြီဟု ပြောလို့ရနိုင်ဦးမှာ မဟုတ်ပေ။ကုမ္ပဏီအများအပြား၏ မနှစ်က အမြတ် ငွေဝေစု စံချိန်တင်နိုင်ခဲ့သဖြင့် အာရှဒေသသည် ဘဏ်လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ အတွက် အမှန်ပင် အရေးပါလာခဲ့သည်။ ဝါရင့် အမှုဆောင်အရာရှိများပင် အာရှသို့ပြောင်း၍ ရုံး ထိုင်လာကြသည်။ HSBCဘဏ်လုပ်ငန်းမှ အမှု ဆောင်အရာရှိချုပ်သည် လန်ဒန်မှဟောင်ကောင် သို့ ဖေဖော်ဝါရီလ တစ်ရက်နေ့တွင် တရားဝင် ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။ ၁၉၉၅ခုနှစ်မှစ၍ အာရှဒေသ ၏ အမှန်ဂျီဒီပီသည် နှစ်ဆကျော်တိုးတက်လာ ခဲ့သည်။ မော်ဂန်စတန်လီ ဘဏ္ဍာရေးလုပ်ငန်း၏ ခန့်မှန်းချက်တွင် အာရှဂျီဒီပီသည် ယခုနှစ်နှင့် လာမည့်နှစ်တို့တွင် ၇ရာခိုင်နှုန်းစီ တိုးလိမ့်မည်ဟု ဆိုထားသည်။ အမေရိကတွင် ၃ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် အနောက်ဥရောပတွင် ၁ဒသမ ၂ရာခိုင်နှုန်း တိုးနိုင် သည့်အခြေအနေနှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် အာရှ တိုး တက်မှုက သိသိသာသာ မြန်ဆန်နေသည်။သို့တိုင်အောင် ကိန်းဂဏန်းများကို သေချာ စိစစ်ကြည့်လျှင် စီးပွားရေးပါဝါ အနောက်မှ အရှေ့ သို့ ရွေ့နေပြီဆိုခြင်းမှာ ချဲ့ကားပြောကြတာ ဖြစ်နိုင် နေသည်။ အာရှငွေကြေးတန်ဖိုး ကျဆင်းလာသည့် အကြောင်းရင်း တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကြောင့် တစ် ကမ္ဘာလုံး ဂျီဒီပီတွင် အာရှ၏စုစုပေါင်း ဂျီဒီပီပါဝင်မှု အချိုးသည် ဈေးကွက်ငွေလဲနှုန်း ပေါက်ဈေးအရ ၁၉၉၅ ခုနှစ်က ၂၉ရာခိုင်နှုန်းရှိခဲ့ရာမှ မနှစ်က ၂၇ရာခိုင်နှုန်းသို့ ရောက်သွားသဖြင့် အမှန်တကယ် တမ်းမှာ ကျဆင်းသွားခြင်းဖြစ်သည်။ ၂၀၀၉ ခုနှစ် က အာရှဂျီဒီပီသည် အမေရိကထက် ကျော်လွန်ခဲ့ သော်လည်း အနောက်ဥရောပထက် အနည်းငယ် လျော့နည်းနေသေးသည်။ (ယခုနှစ်တွင် အနောက် ဥရောပကို ကျော်တက်နိုင်ပါသည်) ယင်းအချက် ကို အခြားနည်းဖြင့် အနက်ဖော်ရလျှင် ချမ်းသာ သော အနောက်၏ ကုန်ထွက် (Output)သည် ယနေ့ထက်တိုင်ပင် အာရှထက် နှစ်ဆလောက် ပိုကြီးနေသေးသည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။အများလက်ခံထားကြသလို အာရှထုတ် လုပ်သူများ၏ ပို့ကုန်ဝေစုသည် ဆက်တိုက်ကြီးမား လာသည်ဆိုသည်မှာလည်း မဟုတ်ပေ။ ကမ္ဘာ့ ပို့ကုန်ပမာဏတွင် အာရှပါဝင်သည့်ဝေစုမှာ ယမန် နှစ်က ၃၁ရာခိုင်နှုန်းရှိသဖြင့် ၁၉၉၅ ခုနှစ်ကရှိခဲ့ သည် ၂၈ရာခိုင်နှုန်းထက် မဆိုစလောက်သာ တိုးလာခြင်းဖြစ်သည်။ တကယ်ဆိုလျှင် အနောက် ဥရောပ၏ ပို့ကုန်ဝေစုထက် နည်းနေသေးသည်။ ၁၉၈၀ပြည့်လွန်နှစ်များနှင့် ၁၉၉၀ပြည့်လွန် အစော ပိုင်းကာလအထိ အာရှ၏ကုန်ထွက်နှင့် ပို့ကုန်ဝေစု သည် မြန်ဆန်စွာမြင့်တက်ခဲ့သည်။ ထိုကာလ အတွင် တရုတ်ပြည်၏ ကုန်ထွက်နှင့် ပို့ကုန်ဝေစု ကြီးမားလာခဲ့သော်လည်း ဂျပန်တွင် ထက်ဝက် ကျော် ကျဆင်းသွားသဖြင့် ဘဲစားဘဲချေဖြစ်နေ သည်။အာရှစတော့ဈေးကွက်များ၏   စုစုပေါင်း အရင်းအနှီးသည် အမေရိကနှင့် ဥရောပတို့အသီး သီးထက် ပိုများပါသည်။ အာရှဗဟိုဘဏ်များသည် တစ်ကမ္ဘာလုံး သီးသန့်ငွေပမာဏ၏ သုံးပုံနှစ်ပုံကို လက်ဝယ်ကိုင်ထားနိုင်သဖြင့် အထင်ကြီးဖွယ်ဖြစ် သော်လည်း တရားဝင်သီးသန့်ငွေ အားလုံးပေါင်း လျှင်ပင် တစ်ကမ္ဘာလုံးရှိ ဘဏ္ဍာရေးရပိုင်ခွင့်များ (Financial assets) အားလုံး၏တန်ဖိုးနှင့် နှိုင်း ယှဉ်လျှင် ၅ရာခိုင်နှုန်းခန့်သာရှိသဖြင့် ကမ္ဘာ့ဘဏ္ဍာ ရေး ဈေးကွက်အပေါ် သီးသန့်ငွေလက်ကိုင်ထား ခြင်းဖြင့် သြဇာမလွှမ်းနိုင်ချေ။ ပုဂ္ဂလိကဓနအင်အား သည် အနောက်မှာပင် ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ကမ္ဘာ့လူဦးရေငါးပုံသုံးပုံသည် အာရှတွင်ရှိ သော်လည်း တစ်ကမ္ဘာလုံးပုဂ္ဂလိက ဝယ်ယူစားသုံး မှုတွင် အာရှသည် ငါးပုံတစ်ပုံသာရှိသည်။အမေ ရိက၏ စားသုံးမှုဝေစုသည် ၃၀ရာခိုင်နှုန်းအထိ ရှိ သည်။ သို့သော်လည်း ယမန်နှစ်က တစ်ကမ္ဘာလုံး တွင်ရောင်းချခဲ့သည့် မော်တော်ကား ၃၅ရာခိုင်နှုန်း၊ မိုဘိုင်းလ်ဖုန်း ၄၃ရာခိုင်နှုန်းသည် အာရှဈေးကွက် ၏ ရောင်းအား ဖြစ်နေသည်။ ထို့ပြင် အာရှသည် ၁၉၉၅ခုနှစ်က ကမ္ဘာ့စွမ်းအင်မှ ၂၆ ရာခိုင်နှုန်းသာ သုံးစွဲခဲ့သော်လည်း ယခုတော့ ၃၅ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးမြှင့်သုံးစွဲလာခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ် နောက်ပိုင်း စွမ်းအင်တိုးတက်သုံးစွဲမှု စုစုပေါင်း၏ သုံးပုံနှစ်ပုံကို အာရှက ပိုသုံးလာခြင်းဖြစ်သည်။ ဗြိတိသျှဝန်ကြီးချုပ်  ဝင်စတန်ချာချီက "နောက်ကြောင်းကို ဝေးဝေးပြန်ကြည့်နိုင်သမျှ ရှေ့ ကို ဝေးဝေး လှမ်းမြင်နိုင်လိမ့်မည်" ဟု ဆိုခဲ့ဖူးသည်။ လွန်ခဲ့သည့် ရာစု ၂၀အနက် ၁၈စုတွင် ကမ္ဘာ့ကုန် ထွက်၏ ထက်ဝက်ကျော်ကို အာရှကထုတ်လုပ် ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်ရာ စီးပွားရေးပါဝါ အရှေ့ သို့ ရွေ့ခြင်းဖြင့် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး အစီအစဉ်သစ် (New economic order)ပေါ်လာသည် ဆိုခြင်း မှာ ယခုမှအသစ်ဖြစ်လာခြင်း မဟုတ်။ ယခင်က ရှိခဲ့ပြီး အစီအစဉ်ဟောင်း ပြန်ပေါ်လာခြင်းသာ ဖြစ်သည်ဟု ဆိုပါသည်။ Ref: The Economistဦးဟန်ထွန်း(အခွန်)