"ရန်ကုန်မြို့မှာ နာဂစ်မုန်တိုင်း တိုက်တဲ့နေ့တုန်းက ဘဲဥ တစ်လုံး သုံးရာကျပ်ဖြစ်သွားတာ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေရဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားမကောင်းတဲ့ လုပ်ရပ်တစ်ခုလား" လို့ ကျွန်မကို မေးကြဖူးပါတယ်။ ဈေးထဲမှာ ကုန်ရှားပါးပြတ်လပ်လို့ ဈေးတက် ကုန်တဲ့ ပြဿနာဟာ လုပ်ငန်းရှင်တွေရဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားနဲ့ ဘယ်လောက် ပတ်သက်နေသလဲဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွန်မ ရဲ့ အမြင်ကို အကျဉ်းချုံးပြီး ပြောပြရမယ်ဆိုရင်...ပြဿနာရဲ့အကြောင်းရင်း စီးပွားရေးလောကထဲက ပြဿနာ အားလုံးဟာ ကိုယ်ကျင့် တရားကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ပြဿနာတွေ ချည်းပဲ မဟုတ်ပါဘူး။ ကုန် ဈေးနှုန်းတွေ တက်တဲ့ကိစ္စဟာ ဈေးကွက်စနစ် (Market System) ကနေ ဖြစ်ပေါ်လာတာပါ။ ယေဘုယျအားဖြင့် ဈေးကွက် တစ်ခုထဲမှာရောင်းလိုအားရယ်၊ ဝယ်လို အားရယ်၊ ဈေးနှုန်း ရယ် ဟာ ဆက်စပ်နေတာပါ။ ရောင်းချင်တဲ့သူတွေဆီမှာ ပစ္စည်းတွေ ပိုနေပြီး ဝယ်ချင်သူက သိပ်မရှိရင်ဈေးကျပြီး၊ ပစ္စည်းရှားပါး ပြတ် လပ်ပြီး ဝယ်လိုသူတွေက သိပ်များမယ်။ သူတို့မှာလဲ သိပ် လိုအပ်နေမယ်ဆိုရင် ရောင်းသူက ဈေးတင်ရောင်းမှာပါပဲ။တရားမျှတမှု ဈေးကွက်စနစ်ကိုကျင့်သုံးရင် ရောင်းသူမှာ ကိုယ်ရောင်းတဲ့ ကုန်ကို လွတ်လွတ်လပ်လပ် ရောင်းဈေး သတ်မှတ်ခွင့် ရှိပါတယ်။ ဒီလိုဆိုတော့ လူတိုင်းကြိုက်ရာ လုပ်ကုန်ကြမှာပေ့ါလို့ စိုးရိမ် စရာရှိပါတယ်။ ရောင်းသူက လုပ်ချင်တိုင်း လုပ်ကြတာကို ဝယ်သူကခံရရင် တရားပါမလားလို့ ဆိုစရာရှိပါတယ်။ လွတ်လပ်စွာဈေးနှုန်း သတ်မှတ်ခွင့်ပေးတိုင်း ဈေးတက် မလာနိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေရှိပါတယ်။ တစ်ချက်ကတော့ ဝယ်သူက ကြိုက်ဈေးရမှ ဝယ်တာဖြစ်နိုင်တယ်။ နောက်တစ်ချက် ကတော့ တခြားရောင်းသူတွေကလဲ ကိုယ့်ကိုယှဉ်ပြိုင်နိုင်တဲ့ ရောင်းဈေးမျိုး သတ်မှတ်တာဖြစ်နိုင်တယ်။ လူတစ်စုက ပဲဈေးနှုန်းသတ်မှတ်ခွင့် ရထားလို့ ဈေးကျသွား မှာကိုစိုးပြီး ထုတ်လုပ်မှုကို ထိန်းထားတာလို့ မရောင်းဘဲ လှောင် ထားလိုက်တာတို့ လုပ်ရင်တော့ ဈေးတက်လာမှာပါပဲ။ ဒီ အခြေ အနေမျိုးမှာဆိုရင်တော့ ကိုယ်လို ဇာတ်တူသား လုပ်ငန်းရှင် တွေအပေါ်မှာရော၊ ဝယ်သူတွေ အပေါ်မှာပါ တရားရဲ့ လားဆို တာကို စဉ်းစားစရာဖြစ်ပါတယ်။ စီးပွားရေးဆိုတာ ကိုယ်ကျိုး ရှာမှု တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီကိုယ်ကျိုးရှာမှုဟာ သူ တစ်ပါး အကျိုးလဲပါမှ အပြန်အလှန် အကျိုးရှိပြီး ရေရှည်တွဲလုပ်လို့ရမှာ ဖြစ် ပါတယ်။တာဝန် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေဟာ အမြတ်ရဖို့ အလုပ်လုပ် ကြတာလို့ ဆိုပေမယ့် သူတို့မှာ စီးပွားရေး တာဝန်ရှိပါတယ်။ သူတို့လိုချင်တဲ့ အမြတ်ဟာ အလကားရတာမဟုတ်ပါဘူး။ လူ တွေအတွက် ကုန်ပစ္စည်း ဒါမှမဟုတ် ဝန်ဆောင်မှုတစ်ခုခု လုပ်ပေးလို့ ရတာပါ။ ထိုက်တန်တာ တစ်ခုခုမရရှိပါဘဲနဲ့ အခွင့် အရေး သက်သက်ယူချင်တာ၊ ကိုယ့်တာဝန်ကိုယ်မကျေရာ ရောက်ပါတယ်။ နာဂစ်ကာလကိုပြန်ညွှန်းရရင် ကုန်စည်ပြတ်လပ်သွားနိုင်တဲ့ အလားအလာကြောင့် ဈေးတွေတက်ကုန်တဲ့ ကာလမှာ ရောင်းသူ အချို့ဟာ ပုံမှန်ဈေးနဲ့ပဲ ရောင်းပေးတာတို့ ပိုက်ဆံရှိလို့ သိမ်းကျုံး ဝယ်လိုသူကို အားလုံးရောင်းမပစ်ဘဲ ကိုတာစနစ်နဲ့ ရောင်းပေးတာကို တွေ့ရဘူးတယ်။ ကုန်ပြတ်သွားရင် ဒီထက် ပိုဈေးတက်မှာကို ဖြစ်ပါစေလို့ ဒီ အတိုင်းလက်ပိုက်ကြည့် နေလို့မရဘူး။ ကုန်ပြတ်သွားရင် ကိုယ်လဲရောင်းစရာ မရှိတော့ ဘဲ ငုတ်တုတ်ထိုင်နေရမှာဆိုတော့ မဖြစ်ဖြစ်အောင်ကြံဆရင်း လုပ်ငန်းတွေ ပြန်လည်ပတ်လာတာပါ ပဲ။ စီးပွားရေးသမားဆိုရင် စီးပွားရေး တာဝန်ကို လုပ်ကိုလုပ်ရပါတယ်။ အခွင့် အရေး သမားဆိုရင်သာ ဘာမှမလုပ်ဘဲ အချောင်ရတာပါ။ ဒါပေမယ့် စီးပွားရေးနဲ့ အခွင့်အရေးဟာလဲ တွဲနေတယ်ဆို တာမမေ့ သင့်ပါဘူး။မအိမ်သူ
Background