ကျင့်ဝတ်သိက္ခာနဲ့ အညီစီးပွားရေး လုပ်ငန်းများကို လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ခြင်း

"အမြီးကျက်အမြီးစား၊ ခေါင်းကျက် ခေါင်းစား" ဆိုတဲ့ စကားပုဒ်ကို လူတိုင်း စာတွေရေးကြပေမယ့် ကြက်တစ် ကောင်လုံးကျက်တဲ့အထိ မစောင့်နိုင်ဘဲ စိတ်မရှည်စွာနဲ့ ရတာကိုအလုအယက် ရယူခံစားခြင်းကို ရည်ညွှန်းခြင်းဖြစ်ပါ တယ်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို လုပ် ကိုင်ဆောင်ရွက်ကြ တဲ့အခါ "အများမိုး ခါးရေသောက်" တယ်ဆိုတဲ့ သဘောကို လည်း တချို့ကအဟုတ်ကြီး ထင်မှတ်ပြီး ကျင့်သုံးနေကြတာတွေ့ရပါတယ်။ စီးပွား ရေးလုပ်တဲ့နေရာမှာ ဦးတည်ချက်တစ်ခု သာရှိတယ်လို့ စီးပွားရေးပညာရှင်တွေ က ပြောကြတယ်။ ရေးသားကြတယ်။ ဒီဦးတည်ချက်က အမြတ် Profit ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အမြတ်ရဖို့သာ အဓိက၊ ကျန်တာတွေဘာမှ စဉ်းစားစရာမလို ဘူး လို့ နိုဘယ်ဆုရှင်ပါမောက္ခ Friedman က အတိအလင်းပြောကြားခဲ့ပြီး စာ အုပ်တွေအများကြီး ရေးသားခဲ့ပါ တယ်။  အမြတ်လို့ပြောရမှာ အစုရှယ် ယာရှင်တွေရဲ့အကျိုး၊ သူတို့ရှယ်ယာ တွေရဲ့ တန်ဖိုးကို တက်နိုင်သမျှ တက် အောင် လုပ်ဖို့ပဲရှိတယ်လို့ ယူဆကြပါ တယ်။ ဒီအတွေးအခေါ်ကို ယခုအချိန် အထိ  အများကလက်ခံနေကြတာကို တွေ့ရှိ ရပါတယ်။  ဆရာ့အနေနဲ့ မြန်မာပြည်မှာ ပြောင်းလဲကျင့်သုံးတဲ့စီးပွားရေးရာ မူဝါဒရည်မှန်းချက်များနဲ့အညီ ပုဂ္ဂလိက  ကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို တွန်းအားပေး နေချိန်မှာ ဒီအခြေခံကို ပြန်စဉ်းစားသင့် တယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ မူဝါဒတွေ ပြောင်းလဲရုံမကဘဲ ပြောင်းလဲတဲ့မူဝါဒ တွေနဲ့ လိုက်လျော ညီထွေရှိစေတဲ့ အပြု အမူတွေနဲ့ ကျင့်သုံးဖို့လိုအပ်မှာဖြစ်ပါ တယ်။ အထူးသဖြင့် ဘယ်သူသေ ငတေမာပြီးရော ဆိုတဲ့ အတွေးအခေါ်အစား လူ့ကျင့်ဝတ်သိက္ခာနဲ့အညီ ကျင့်ကြံလုပ် ကိုင် ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ အလွန်အရေးကြီး နေပါတယ်။  အခုဆိုအပြုအမူအတွေးအခေါ် ပြောင်းလဲဖို့ ကျင့်ဝတ်သိက္ခာအကြောင်း စဉ်းစားဖို့ လိုအပ်ပါလိမ့် မယ်။ ကျင့်ဝတ် သိက္ခာဆိုတာဘာလဲ၊ ကျင့်ဝတ် သိက္ခာ နဲ့အညီ ကျင့်ကြံဆောင်ရွက် တယ်ဆို တာဘာလဲဆိုတာကို မေးမှာဖြစ်ပါ တယ်။ ကျင့်ဝတ် သိက္ခာက အမှား အမှန်ကိုခွဲခြားပြီး မှန်တာကိုလုပ်ရဲတဲ့ သတ္တိဖြစ် တယ်လို့ ဆရာထင်ပါတယ်။ မှားတာမှန်တာကို  သိနိုင်ဖို့ အသိတရား ရှိဖို့လိုပါတယ်။ဒါပေ မဲ့သိရုံနဲ့မပြီးသေးပါ ဘူး။ သိတဲ့အတိုင်း လုပ်နိုင်ဖို့လိုအပ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေနဲ့ ပတ်သက်လာရင် လုပ်ငန်းအဖွဲ့အစည်း တိုင်းမှာ ကျင့်ဝတ်သိက္ခာနဲ့ပတ်သက် လို့ လုပ်ငန်းတိုင်း လမ်းညွှန်မှုရှိဖို့လိုပါ လိမ့်မယ်။ ဒီလမ်းညွှန်မှုတွေကို လိုက် နာပြီး ဦးစီးသူတွေရော ဝန်ထမ်းတွေပါ ကျင့်ကြံလုပ်ဆောင်ဖို့ လိုပါလိမ့်မယ်။ အမှန်တကယ်တော့ လူ့ကျင့်ဝတ်နဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ သံလိုက်အိမ် မြှောင်ရှိဖို့ပါပဲ။ သံလိုက်အိမ်မြှောင်ဟာ အနောက်ဘက် စူးစူးအရပ်ကို အမြဲညွှန် ပြနေတယ်။ ဘယ်နေရာရောက်ရောက် သံလိုက် အိမ်မြှောင်ဟာ အနောက်ဘက်ကိုပဲ အမြဲပြနေတယ်။ ဒီလိုညွှန်ပြနေတဲ့ အတွက်လည်း ခရီးသွားတဲ့ နေရာမှာ လမ်းမပျောက်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုပါပဲ၊ လူတိုင်းမှာ အကျင့်ပညာနဲ့ ပတ်သက်လာရင် အမှားအမှန်နိုင်ဖို့ အရည်အချင်းတွေ မွေးထုတ်ပြုစုဖို့ လိုပါတယ်။ အခုလို အဆုံးအဖြတ်လုပ် နိုင်ဖို့ ဆရာဥပမာတစ်ခုပေးချင်ပါတယ်။ လူတစ်ယောက်ဟာ ပရဟိတလုပ်ငန်း တစ်ခုမှာ မိဘမဲ့ကလေးတွေကို စောင့် ရှောက်တဲ့ ရိပ်သာဆောင်တစ်ခုကို တည်ထောင်ထားတယ်။ ဒါပေမယ့် ငွေကြေးအခက်အခဲနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါ တယ်။  ဒီအချိန်မှာ လူကုန်ကူးနေသူတစ် ဦးက ကမ်းလှမ်းလာတယ်။ မိဘမဲ့ ကလေး ၁ ဦး၊ ၂ ဦးကို သူ့ရဲ့လက်ထဲ အပ်ရင် ကျပ်သိန်းတစ် ထောင်ပေး မယ်လို့ ပြောလာပါတယ်။ ဒီလူအနေ နဲ့လက်ခံ သင့်ပါလား။ မိဘမဲ့ကလေး တွေဖြစ်တာ မို့ ဘယ်သူကမှ ဂရုစိုက်မှာ မဟုတ်ဘူး။ ဘယ်သူ့မှ လည်း ဘာပြဿနာမှလုပ်မှာ မဟုတ်ဘူး ဆိုတာ သိနေပါတယ်။ ဒီကိစ္စမျိုးဟာ ဆုတ်စူးစားရူးတဲ့အဖြစ် မျိုးဖြစ် နေပါတယ်။ မှားတယ်မှန်တယ် ဆိုတာကို အလွယ်တကူ ရွေးချယ် နိုင်ဖို့ ခက်ခဲနေတဲ့အခြေအနေမျိုးဖြစ်ပါတယ်။ ဆရာပေးတဲ့ဥပမာမှာ ငွေကိုလက်မခံ လိုက်ရင် ရိပ်သာကိုပိတ်ရတော့မဲ့အခြေ အနေဖြစ်နေတယ်။ ရိပ်သာကိုမှီခိုနေသူ ကလေးပေါင်း မြောက်မြားစွာ ဒုက္ခ ရောက်လိမ့်မယ်။ ဒီတော့ ကလေး ၁ ယောက်၊ ၂ ယောက်ကို လူကုန် ကူးမဲ့သူ နဲ့ထည့်လိုက်တာဟာ လုပ်သင့်တယ်လို့ ထင်မြင်ယူဆနိုင်ပါတယ်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေလုပ်တဲ့ နေရာမှာ အခွင့်အရေးရဖို့ လာဘ်ထိုး ရင်  မျက်နှာသာရမယ့် ထောင်မြင်ရာ မစွန့်သင့်ပါဘူးလားလို့ တချို့တွေက ဆင်ခြေပေး ကြမှာဖြစ်ပါတယ်။ ရင်ဆိုင်ရတဲ့အဆုံးအဖြတ်ပြဿ နာတွေမှာ ကျင့်ဝတ်သိက္ခာနဲ့အညီ ဆုံး ဖြတ်တဲ့နေရာမှာ တွေ့ကြုံရတဲ့ လွန်ဆွဲ မှုနှစ်မျိုးကို လုပ်ငန်းအဖွဲ့အစည်းတွေမှာ ကြုံတွေ့ရတတ်ပါတယ်။ လူပုဂ္ဂိုလ်နဲ့ အဖွဲ့အစည်းအကြား ရှိနိုင်တဲ့ပဋိပက္ခနဲ့  အဖွဲ့အစည်းနဲ့လူ့အသိုင်းအဝိုင်းအကြား ရှိနိုင်တဲ့ ပဋိပက္ခဖြစ်ပါတယ်။ လူကိုဦး စားပေးမလား၊ အချိန်ကိုဦးစားပေး မလား။ အဖွဲ့အစည်း အကျိုးကို ကြည့် မလား၊ လူ့အသိုင်းအဝိုင်းအတွက် ဦး စားပေးမလား။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ကျင့်ဝတ်သိက္ခာတရားကို ၂၁ ရာစုမှာ ပိုပြီးအလေးထားပို၍ ဂရုပြုလာတာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။ စီးပွားရေးလုပ်တာနဲ့ ကျင့်ဝတ်သိက္ခာနဲ့ညီအောင်ကျင့်တာဟာ ဆန့်ကျင်ဘက်တွေမဟုတ်ဘူးဆိုတာကို နားလည်လာတယ်။ လက်ခံလာကြတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒီလိုဖြစ်လာတဲ့ အကြောင်းတွေ အမျိုးမျိုးရှိတဲ့အနက် Corporate Social Responsibility (CSR) လို့ ခေါ်တဲ့ စီးပွားရေးအဖွဲ့ အစည်းတွေရဲ့ လူမှုရေးတာဝန်ကျေမှု အတွေးအခေါ်အယူအဆ အလွန် အရေးပါလှပါတယ်။ CSR ရဲ့ အနှစ်သာရကတော့ စီးပွားရေးအဖွဲ့ အစည်းတွေမှာ ကိုယ့်ရဲ့အစုရှင်တွေ အပေါ် တာဝန်ရှိရုံမက မိမိရဲ့ပတ်ဝန်း ကျင်အသိုင်းအဝိုင်းတစ်ခုလုံးအတွက် ပိုတာဝန်ရှိကြောင်း လက်ခံခြင်းဖြစ်ပါ တယ်။ ကျင့်ဝတ်သိက္ခာနဲ့အညီ စီးပွားရေးလုပ်ရင် အကျိုးရှိကြောင်း မီးမောင်း ထိုးခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။ CSR နဲ့ပတ် သက်လာရင် ရှုဒေါင့် (၃) မျိုးက စပြီး သုံးသပ်နိုင်တာတွေ့ရပါတယ်။ ပထမ ရှုဒေါင့်က ပတ်ဝန်းကျင်ဖြစ်ပါတယ်။ မိမိရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိန်းသိမ်း ရမဲ့တာဝန်ကိုအလေးအနက်ထားလာတာ တွေ့ရပါတယ်။ စက်ရုံခေါင်းတိုင် ကြီးတွေက လေထုညစ်ညမ်းစေမဲ့ မီးခိုး တွေကို အတားအဆီး မရှိထုတ်လွှတ်တာ မျိုးပါ။ စက်ရုံအရှေ့က မြောင်းထဲကို စက်ရုံက အညစ် အကြေး တွေစည်း ကမ်းမဲ့ စွန့်ပစ်တာမျိုး၊ အခု ဃွျှကို လက်ခံလာကြတဲ့ အတွက် လုပ်တာကိုင် တာတွေဟာ ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်း ဖြစ်လာတာ တွေ့ရပါတယ်။ဒုတိယ အပိုင်းကတော့ မတရားသဖြင့် အမြတ် ထုတ်ခြင်းပဲဖြစ်တယ်။ လုပ်သားတွေရဲ့အကျိုးကိုရှေ့တန်းမတင်ဘဲ ကိုယ့်ရဲ့အမြတ်ရရှိရေးကိုသာ ဦးစား ပေးမှုကို ဟန့်တားနိုင်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ဆုံးတစ်ချက်ကတော့ အဂတိ လိုက်စားမှုနဲ့ လာဘ်စားခြင်း ကိစ္စဘဲဖြစ် တယ်။ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သတ်လာရင် စဉ်းစား စရာတွေကအများကြီးဖြစ်ပါတယ်။ လာဘ်ပေးလာဘ်ယူမှုနဲ့ ပတ် သက်လာရင် ယူတဲ့ သူမှာအပြစ်ရှိ တာ လား၊ ပေးတဲ့သူက အပြစ်ရှိတာလား၊ ဒါကို အသေအချာစဉ်းစားရမှာဖြစ်ပါ တယ်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ ဧည့်ခံ ကျွေး မွေးမှုဟာမလုပ်မဖြစ်တဲ့ အလုပ်တစ်ခု ဖြစ်နေတာတွေ့ရပါတယ်။ဒီလိုဧည့်ခံရာ မှာ အကန့်အသတ်ရှိသင့် သလား၊ ဘယ်အဆင့်မှာ ဧည့်ခံခြင်းဖြစ် ပြီး ဘယ်အဆင့်ရောက်ရင်တော့ လာဘ်ထိုးခြင်းဖြစ်မလဲ လုပ်ငန်း အတွင်းမဟုတ်တာ တွေလုပ်နေတာကို တားဆီးနိုင်အောင်၊ လျော့ပါးနိုင် အောင် ခရာမှုတ်တဲ့ အစီအစဉ်တွေချ မှတ်ဖို့ လိုတာတွေ့ရ တယ်။ ဘောလုံးပွဲ ကဒိုင်လူကြီးတွေသုံးတဲ့ခရာဟာ ပြစ်ဒဏ်ဘောအဖြစ် သတ်မှတ်တဲ့အခါ၊ ဂိုးဝင်သွားတဲ့အခါနဲ့ ပွဲပြီးတဲ့အချိန်မှာ ဒိုင်လူကြီးတွေက မှုတ် တတ်ကြတယ်။ဒီလိုပဲ လုပ်ငန်းတွင်းက မဟုတ်တာတွေ ကိုမြင်တဲ့သူတွေအနေနဲ့သက်ဆိုင်ရာကို အကြောင်းကြားနိုင် အောင် Whistle blower အစီအရင် တစ်ရပ်ကို ဖော်ထုတ်နေတာတွေ့ ခဲ့ရပါတယ်။ ကျင့်ဝတ်သိက္ခာနဲ့ညီအောင် ကျင့်ကြံလိုတဲ့ လုပ်ငန်းတွေအနေနဲ့ လူမှုရေးတာဝန်ကျေတဲ့ လုပ်ငန်းတွေဖြစ် အောင် ကြိုးစားဖို့လိုအပ်မှာဖြစ်ပါ တယ်။အခုဆိုလူမှုရေးတာဝန် ကျေပွန် တဲ့အတွက် မိမိရဲ့စီးပွားရေးအကျိုး အမြတ်မထိခိုက်တဲ့အပြင် အကျိုးရှိကြောင်း တွေ့ရှိရပါ တယ်။ဒါကို တချို့လုပ်ငန်းရှင်တွေကတော့သိပ်လက်မခံ နိုင်တာကိုတွေ့ရပါတယ်။အခုလိုလက်ခံ သဘောတူတဲ့လုပ်ငန်းရှင်တွေ သဘောပေါက်အောင် ကျင့်ဝတ်သိက္ခာ နဲ့အညီ ဆောင်ရွက် နိုင်ရင် ရလာနိုင်မဲ့ အကျိုးတရားကို ဖော်ပြချင်ပါတယ်။ ပထမအနေနဲ့ အခုဆိုလူမှုရေး တာဝန်ကျေပွန်မှုကို ပတ်ဝန်းကျင် အသိုင်းအဝိုင်းက မျှော်လင့်ကြတာတွေ့ ရပါတယ်။ဒုတိယအနေနဲ့ အခုလို တာဝန်ကျေပွန်ရင် ရေရှည်ကာလ အတွက်အမြတ်ပမာဏတိုးပွားနိုင်တာ တွေ့ရပါတယ်။တတိယအနေနဲ့ ကတော့ အခုလိုတာဝန်ကျေဖို့လုပ်ငန်း တိုင်းမှာဝတ္တရားရှိပါတယ်။စတုတ္ထအနေ နဲ့ကတော့အများရဲ့ အမြင်မှာ ဒီလုပ်ငန်း ဟာ လူမှုရေးတာဝန်ကျေတဲ့လုပ်ငန်း ဖြစ်တဲ့အတွက်အသိအမှတ်ပြုခြင်းခံရ မှာဖြစ်တယ်။နောက်ဆုံးအချက် အနေနဲ့ကတော့ ဒီလိုကျေပွန်မှုဟာ ပတ်ဝန်းကျင် ရဲ့အနေအထားကို ပိုမိုကောင်းမွန်နိုင်စွမ်းရှိနိုင်ပါတယ်။ကျင့်ဝတ်သိက္ခာ နဲ့အညီကျင့်မှုနဲ့ စီးပွား ရေးအကျိုး သက်ရောက် မှုတို့အကြား ဘယ်လို ဆက်စပ်မှုမျိုး ရှိနိုင်သလဲဆို တာလဲ သုတေသနလုပ်ခဲ့ ကြပါတယ်။ သုတေသနတွေ့ရှိချက်များအရ ဆက်စပ်မှုက အပေါင်းလက္ခဏာရှိတာ တွေ့ရပါတယ်။ပိုပြီးတာဝန်ကျေလေ လေ မိမိရဲ့လုပ်ငန်းစီးပွားရေးအကျိုး အမြတ် များလေလေဖြစ်တာတွေ့ ရ ပါတယ်။အခုလို ကျင့်ဝတ်သိက္ခာနဲ့ အညီ ကျင့်ကြံနိုင်ဖို့ အခြေခံ လိုအပ်ချက် သုံးရပ်ရှိတာ တွေ့ရ ပါတယ်။ဒါကို အလွယ်တ ကူ မှတ်သားနိုင်ဖို့ အတွက် 3P  လို့ခေါ်ဝေါ် သတ်မှတ်နိုင် ပါ တယ်။ တစ်မျိုးပြောရရင် P သုံးလုံး ဖြစ်တယ်။ ပထမ P ကဏမသ်ငအအမြတ် ဖြစ်ပြီး ဒုတိယ P က ဏနသစူန လူဖြစ်ပါတယ်။နောက်ဆုံး P က ဏူညေနအ ကမ္ဘာမြေကြီး ဖြစ်ပါ တယ်။ဒီ  P သုံးလုံးရဲ့ အဓိပ္ပါယ် က ကျင့်ဝတ်သိက္ခာနဲ့ အညီ ဆောင်ရွက်ကြတဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေဟာ အမြတ်ကိုရ အောင်ရှာကြမယ်။အမြတ် တစ်ခု တည်းကိုသာ မစဉ်း စားဘဲ မိမိလုပ်ငန်းမှာအလုပ်လုပ် နေ သူတွေ၊ မိမိရဲ့ဖောက်သည်တွေ၊ ပတ်ဝန်းကျင်အသိုင်းအဝိုင်း မှာနေထိုင်ကြသူတွေ၊ အစု ရှယ်ယာဝင်တွေ ဒါတွေ အား လုံးဟာ လူတွေသာဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ဆုံး P ကတော့ မိမိရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်၊ မိမိရဲ့ကမ္ဘာ မြေကြီးကို ထိန်းသိမ်း စောင့် ရှောက်ရမဲ့တာဝန်ပဲ ဖြစ်ပါ တယ်။ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု အ နေနဲ့ စီးပွားရေး တာဝန်ကျေမှု၊ ဥပဒေအရ တာဝန်ကျေမှု၊လူမှု ရေးအရ တာဝန်ကျေမှုတွေရယ် လို့တာဝန်ကျေမှုသုံးရပ်ကို ထိန်း သိမ်းအပ်ပါတယ်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ ကျင့်ဝတ်သိက္ခာနဲ့အညီ ဆောင် ရွက်နိုင်ဖို့ ကျင့်ဝတ်သိက္ခာနဲ့ အညီ နေထိုင်ပြောဆိုနိုင်တဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်တွေလိုသလို၊ ကျင့်ဝတ် သိက္ခာနဲ့ညီတဲ့ဦးဆောင်သူ တွေရှိရမှာဖြစ်တယ်။ကျင့်ဝတ် သိက္ခာ စောင့်ထိန်းမှု ကိုပြုစုလို ပါက ကျင့်ဝတ်သိက္ခာနဲ့ ပတ် သတ်တဲ့ သင်တန်းတွေကို လုပ် ပေးဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ Ethics Training ဟာ အဖွဲ့အစည်း တိုင်းမှာ ရှိသင့်တဲ့ သင်တန်း မျိုးဖြစ်တယ်။ ဆရာကိုယ်တိုင် အခုဆိုရင် လုပ်ငန်းတွေမှာ ဒီလိုသင်တန်း မျိုးကိုပေးလျှက် ရှိပါတယ်။ ဒီသင်တန်း တွေ ကြောင့်အလုပ် ရှင်တွေ အလုပ် သမားတွေ အနေနဲ့ ကျင့်ဝတ် သိက္ခာ နဲ့ ပတ်သတ်လို့ ပိုမိုနား လည်မှု ရှိလာပြီး လက်တွေ့ ဆောင်ရွက်မှုနဲ့ ပတ်သတ်တဲ့ လွန်ဆွဲမှုတွေ၊ စိန်ခေါ်မှုတွေကို ရင်ဆိုင်နိုင်စွမ်းရှိပါတယ်။ လုပ်ငန်းဦးစီးသူတွေဖို့ ကျင့်ဝတ်သိက္ခာ ထိန်းသိမ်း မှုဟာ အလွန်အရေးကြီးလှ ပါ တယ်။ အခြေခံလိုအပ်ချက်က ရိုးသားဖြူစင်မှု ဖြစ်ပါတယ်။မှန်တာကို ပြောရဲလုပ်ရဲတဲ့ သတ္တိရှိရမှာဖြစ်တယ်။ ကိုယ် ကတော့ အမှားလုပ်မိရင်လုပ်မိ ကြောင်းဝန်ခံနိုင်တဲ့ သတ္တိလည်း ရှိရမှာဖြစ်ပါတယ်။ကျင့်ဝတ် သိက္ခာရဲ့ အရေးပါမှုကို မိမိလုပ် ငန်း အတွင်းမှာ မပြတ်ပြော နေဖို့လိုသလို၊ နမူနာဖြစ် အောင် နေထိုင် ပြောဆိုဖို့လည်း အထူး လိုအပ်ပါတယ်။ ဆရာ့အနေနဲ့ အခုလို နိုင်ငံရေး ပြောင်း လဲမှုတွေ ဆောင်ရွက်နေတဲ့ အချိန်ကာလမှာ စီးပွား ပြောင်းလဲမှု တွေလည်း လိုက် လျောညီထွေရှိဖို့ လိုအပ်ပါ တယ်။ ဒါပေမဲ့ စီးပွား ရေးပြုပြင် ပြောင်းလဲမှုတွေ လုပ်ယုံနဲ့ မလုံလောက်ပါဘူး။အခြေခံ လိုအပ်ချက်ဖြစ်တဲ့ ကျင့်ဝတ် သိက္ခာနဲ့ အညီကျင့်ကြံ နေထိုင် ဖို့ပြောဆို လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက် ဖို့ အလွန်အရေးကြီးလှပါ တယ်။ဒေါက်တာအောင်ထွန်းသက်