ဝန်ထမ်းကျင့်ဝတ်နှင့် ကုန်သွယ်မှု

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကုန်သွယ်မှုက တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် မှန်မှန်တိုးတက် နေသည်ကို တွေ့ရသည်၊၊ ကုန်သွယ်မှု တိုးတက်လာခြင်းသည်ပုဂ္ဂလိကအခန်း ကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာခြင်းအတွက် သက်သေပြချက် တစ်ခု ဖြစ်သလို အခြားတစ်ဘက်တွင်လည်း ကုန်သွယ်မှု နှင့် ဆက်စပ်သည့် ဌာနဆိုင်ရာများ၏ ကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်မှုကိုလည်း တွေ့ ရမည်ဖြစ်သည်၊၊ ကုန်သွယ်မှုကဏ္ဍတွင် အစိုးရနှင့် ပုဂ္ဂလိကတို့ ဟန်ချက်ညီစွာ ကြိုး ပမ်းရုန်းကန်မှသာ ဖွံ့ဖြိုးတိုး တက်မှု အရှိန်ကောင်းကို ရရှိမည်ဖြစ်ရာ အစိုးရ ပိုင်းသည် အရေးကြီးသော Stakeholder ဖြစ်နေသည်မှာလည်း ထင်ရှား ပါသည်၊၊ အစိုးရပိုင်းဟု ဆိုရာတွင် ကုန်သွယ်မှုယန္တရားနှင့် ၎င်းင်းယန္တရားကို မောင်းနှင်နေသည့် ဌာနဆိုင်ရာ ဝန် ထမ်းများတို့ ပါရှိနေသည်ဖြစ်ရာ ဝန် ထမ်းများ၏ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်မှု သည် ယန္တရားကို မည်သို့လည်ပတ်စေ သည်ကိုလည်း ဆင်ခြင်သုံးသပ်နိုင် ပေသည်၊၊ အထူးသဖြင့် ဝန်ထမ်းများ၏ ကျင့်ဝတ်က ကုန်သွယ်မှု ဝန်းကျင်၊ ထို့ထက်ပို၍ဆိုရလျှင် စီးပွားရေး ဝန်းကျင်၏ ကောင်းမှု၊ဆိုးမှုတွင် အခရာဖြစ်ပေသည်၊၊ " ပြည်သူတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို အလေးထား၍ ဆောင်ရွက်ရမည်" "တာဝန်နှင့် ဝတ္တရားများကို ကျေပွန်စွာ နှင့် ရိုးသားဖြောင့်မတ်စွာ ထမ်းဆောင်ရ မည်" "အကျင့်စာရိတ္တပျက်ပြားခြင်း၊ သိက္ခာ ကင်းမဲ့စွာ ပြုမူနေထိုင်ခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ရမည်" "တာဝန်အရ အပ်နှင်းထားသည့် လုပ်ပိုင်ခွင့်ကို အလွဲသုံးစားပြု၍ ကိုယ်ကျိုးရှာခြင်း ၊ လာဘ်ပေးလာဘ်ယူပြုခြင်းတို့ကို ရှောင်ကြဉ်ရမည်" "တရား သဖြင့် ရရှိအပ်သော ဝင်ငွေမှတပါး မရိုးသား သော အခြားနည်းဖြင့် ဝင်ငွေရှာခြင်းကိုရှောင်ကြည် ရမည်" ဤအချက်များကား ဝန်ထမ်းကျင့်ဝတ် (၂၀၀၄ ခုနှစ်) စာ စောင်တွင် ဖော်ပြထားသည့် ဝန်ထမ်း များ စောင့်ထိန်းရမည့် ကျင့်ဝတ်ပါ အချက်များမှ ကောက်နုတ်ချက်များ ဖြစ်ပါသည်၊၊ ကုန်သွယ်ရေးကဏ္ဍတွင် တာဝန်ယူနေရသည့် ဝန်ထမ်းများနှင့် ဆက်စပ်နေသည့် ကျင့်ဝတ်များ လည်း ဖြစ်သည်၊၊ ယခင်တုန်းက  ကုန်သွယ်မှုအတွက် သက်ဆိုင်ရာ ဌာနသို့ သွားရောက်ဆောင်ရွက်ရာတွင် အသံမျိုးစုံကြားခဲ့ရ သည်၊၊ "လိုင်စင် တစ်စောင်ရဖို့စားပွဲ(၉)လုံး ဖြတ်ရသည်" "ဝန်ထမ်း ကိုကို၊ မမတို့ မျက်နှာ ကြည်သာနေမှ အဆင်ပြေမည်၊ မျက်နှာ ကြည်သာအောင် ဖန်တီးရမည်" "ဟောက်တာကိုလည်း ခံနိုင်ရမည်၊ ငေါက်တာကိုလည်း အရေထူရမည်၊ ရစ်တာခံရမည်၊ ညစ်တာခံရမည်" ကိုယ့်ကိစ္စ အဆင်ပြေဖို့ အခြေအနေ အရပ်ရပ်ကို ကျော်ဖြတ်ရမည် ၊ ကုန်သွယ်မှု လျင်မြန်ချောမွေ့ရေးတွင် ဒီလို ကိစ္စမျိုးတွေက အဟန့်အတား ဖြစ်ခဲ့သည်၊ ငွေတွေ ပိုကုန်ခဲ့ရသည်၊ အချိန်တွ ပိုကုန်ခဲ့ရ သည်၊၊သန့်ရှင်းသော အစိုးရ ကောင်းမွန်သော အုပ်ချုပ်မှု လွန်ခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ်တစ်ဝက် လောက်က စပြီး နိုင်ငံတော်အပိုင်းက ဌာနဆိုင်ရာများအား  ပြုပြင်ပြောင်း လဲမှု များနှင့်အတူ ကုန်သွယ်ရေး ဌာနတွင်လည်း အခြေခံကျကျပြောင်း လဲမှုတွေ ကို တွေ့လာရပါသည်၊၊ ဝန် ထမ်းများ၏ စိတ်ဓါတ်ရေးရာပိုင်း ပြောင်းလဲမှုကို နေပြည်တော်သို့ ပြောင်း ရွှေ့ရောက်ရှိချိန်မှစ၍ မြှင့်တင် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်၊၊ စိတ်ဓါတ်မြင့်မား သော ၊ ကျင့်ဝတ်ကောင်းမွန်သော ဝန် ထမ်းများဖြစ်ရေး နည်းလမ်းအသွယ် သွယ်ဖြင့် ပြုပြင် ပြောင်းလဲမှုများ ရှိလာခဲ့သည်၊၊ နိုင်ငံတော်ကလည်း "Clean Government, Good Governance" ကို တစိုက် မတ်မတ် တွန်း အားပေးလာသည်၊၊ ကုန်သွယ်ရေး ဝန် ထမ်းများအနေဖြင့် ကိုယ့်ကိုယ်ကို မ ပြောင်းလဲလို့မရတော့မှန်း သိလာရ သည်၊၊ "ရမှ လုပ်မည်ဆိုတဲ့အသိတွေ တစ်စတစ်စ နည်းလာတယ်၊ စည်းကမ်း တကျနေရတာကိုလည်း လုံခြုံတယ်လို့ လည်း ခံစားရလာတယ် ၊ သိက္ခာရှိ လာတယ်လို့လည်း ယုံကြည်လာတယ်၊ မဟုတ်တာမလုပ်အောင် အထက်လူ ကြီးတွေကလည်း ကြုံတိုင်းပြောတယ်" ဟု ကုန်သွယ်ရေး ညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန က ဒုဦးစီးမှူး တစ်ဦးက ပြောပြသည်၊၊ " လိုင်စင်တစ်စောင်ကို ကိုယ့်လက်ထဲ လက်ခံတဲ့အခါ အချိန်မှတ်တမ်း သွင်းရ တယ်၊ ကိုယ်က ပြန်လွှဲရင် အချိန်တစ်ခါ ပြန်မှတ်ရတော့ ကိုယ့်လက်ထဲမှာ အီလေးဆွဲပြီး ကြာကြာထားလို့ မရတော့ဘူး၊ မြန်မြန်စစ်၊ မြန်မြန်တင်ပဲ၊ ဒီစနစ်ကို စလုပ်တုံးက ကျဉ်းကျပ်တယ် လို့ ထင်ပေမဲ့ ယခုတော့ အသားကျ သွားပါပြီ"  သွင်းကုန်ဌာနမှ ဝန်ထမ်း တစ်ဦးက ပြောသည်၊၊  ဝန်ထမ်းများစိတ်ဓါတ်ရေးရာ ပြောင်းလဲမှုနှင့်အတူ လုပ်နည်းစနစ် ပြောင်းလဲမှုတွေကိုလည်း တွေ့ရသည်၊၊ သတင်းအချက်အလက် နည်းပညာ သုံးကာ online ဆောင်ရွက်လိုက်ခြင်း ကြောင့် မလိုအပ်ဘဲ အဆင့်တွေများ နေမှု၊ အချိန် ကြာနေမှုကို ကျော်ဖြတ် သွားခဲ့သည်၊၊ ကုန်သွယ်ရေး ညွှန်ကြားမှု ဦးစီးဌာနမှ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးမင်း မင်းက "ပို့ကုန်သွင်းကုန်လိုင်စင် လျှောက်ထားမှု တွေကို online က လျှောက်လို့ရအောင် လိုအပ်တဲ့  software တွေ ရေးပြီး ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါ တယ်၊ လုပ်ငန်းရှင်တွေ ပိုမိုအဆင်ပြေ စေဖို့ ၊ ကုန်သွယ်မှုပမာဏ များသထက် များလာရင် လူတွေ (ဝန်ထမ်းတွေ) နဲ့ချည်း ဘယ်လိုမှလုပ်ဖို့ အဆင်မပြေ တော့ဘူး၊ ဒါကြောင့် နည်းပညာ သုံးပြီး ဆောင်ရွက်ထားတာပါ၊ အခြား တစ်ဘက်ကလည်း ဝန်ထမ်းတွေနဲ့ ထိ တွေ့လုပ်ကိုင်ရတဲ့ အဆင့်တွေ နည်း သွားတာပေါ့"  ဟု ပြောသည်၊၊ မြန်မာ့ဆိပ်ကမ်းအာဏာပိုင်မှ ပို့ ကုန်သွင်းကုန်မန်နေဂျာ ၊ ဦးဇော်ဇော် သင်းက "Port Authority" အနေနဲ့ ပို့ကုန်သွင်းကုန်လုပ်ငန်းတွေ အစစ အဆင်ပြေအောင် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက် ပေးထားပါတယ်၊ ကျွန်တော်တိ့ုအပါ အဝင် ဝန်ထမ်းတွေကလည်း ကုန်သွယ် မှု တိုးတက်ရေး အတွက် ကျွန်တော်တို့ ဌာနက လုပ်ပေးရမဲ့အပိုင်းကို လွယ်ကူ ချောမွေ့အောင် နည်းလမ်းရှာ လုပ် ပေးဖို့ အမြဲစိတ်အား ထက်သန်နေတာ ပါ"  ဟု ပြောသည်၊၊ ပုဂ္ဂလိကပိုင်းလည်း ပြောင်းလဲရန်လို အစိုးရပိုင်းက ဝန်ထမ်းများ ကျင့် ဝတ်မြင့်မားလာအောင် တိုးတက် ပြောင်းလဲမှု ဆောင်ရွက် နေချိန်တွင် ပုဂ္ဂလိကအပိုင်းကလည်း ပူးပေါင်း ပါဝင်ရန် လိုအပ်ပါသည်၊၊ ဝန်ထမ်းကျင့် ဝတ်စည်း မျဉ်းနှင့် လာဘ်ပေး လာဘ် ယူမှု ဆိုသည်မှာ ဒင်္ဂါးတစ်ပြား၏ ခေါင်း နှင့်ပန်းဟု  OECD  စာတမ်းတစ်ခုက ဆို ထားပါသည်၊၊ တစ်ဘက်ကို မြင်ရလျှင် အခြားတစ်ဘက်ကို မမြင်နိုင် ၊ သို့ဖြစ်၍ ဌာနတွင်း ကျင့်ဝတ်မြင့်မားကောင်း မွန် နေလျှင် လာဘ်ပေးလာဘ်ယူမှု ကျဆင်း နိုင်မည်ဟု ဆိုပါသည်၊၊ သို့သော်နေရာ တကာတွင် ငွေပေးလုပ်မှ အဆင်ပြေ သည်ဟူသော အယူအဆက ပုဂ္ဂလိက နယ်ပယ်မှ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်များ ကြားတွင် အားကောင်းနေဆဲဖြစ် သည် ကို ဝမ်းနည်းဘွယ်တွေ့ရပါသည်၊၊ "ကျွန်တော်တို့ဌာနက လွယ် ကူလျင်မြန်အောင် စေတနာဖြင့် ဆောင်ရွက်ပေးနေပါသည်၊ မိမိတို့၏ မမှန်မကန်ကိစ္စအတွက် ဝန်ထမ်းများ အား လာဘ်ပေး၍ မဖျက်ဆီးပါနှင့်"  လို့ စာလုံးကြီးကြီးနဲ့ စာတွေကပ်ထား ပေမယ့်လည်း တချို့ ကုမ္ပဏီဝန်ထမ်း တွေက ငွေပေးမှ အဆင်ပြေမယ် ဆိုတဲ့ ပုံစံနဲ့ လုပ်ကိုင်နေကြတာတွေ တွေ့နေ ရတုံးပါဘဲ" ဟု ကုန်သွယ်ရေး ညွှန်ကြားမှု ဦးစီးဌာန ၊ ပို့ကုန်ဌာနမှ ဦးကျော်ဝင်း ထွန်းက ဆိုပါသည်၊၊ ၎င်းက"လိုင်စင် လာလျှောက်တဲ့ ကုမ္ပဏီက ပုဂ္ဂိုလ်တွေ က အများအားဖြင့် ကုမ္ပဏီဝန်ထမ်း တွေ ဖြစ်ကြပါတယ်၊ ကျွန်တော်တို့ဆီ လိုင်စင်လာလျှောက်တဲ့အခါ တစ်ပြားမှ မပေးရပေမယ့်လည်း တချို့က သူတို့ ကုမ္ပဏီလူကြီးတွေကို စာရင်းတင်တဲ့ အခါ ဝန်ထမ်းတွေကို မည်ရွေ့မည်မျှ ပေးရတယ်ဆိုပြီး စာရင်းတင်ကြတော့ သူတို့လူကြီးတွေက တကယ်ထင်ကြ တယ်၊ တကယ်တော့ ကျွန်တော်တို့ ပြောင်းလဲနေပြီဆိုတာ သူတို့ လူကြီး တွေမသိကြဘူး" }ဟု ပြောသည်၊၊ " လူကြီး တွေကို ကျွန်မတိ့ုဌာနက ဝန်ထမ်းတွေက ငွေရမှ လုပ်တယ်ဆိုပြီး ပြောကြ တော့ ရုံးချိန်အတွင်းမှာ ရုံးတံခါးပိတ်ပြီး ရှောင်တခင် စစ်ဆေးတာ ခံခဲ့ရဘူးပါ တယ်၊ ကိုယ်က မှန်မှန်ကန်ကန်လုပ်ပါ လျက်နဲ့ အခုလို သင်္ကာမကင်းဖြစ်ခံခဲ့ရ တော့ ဝမ်းနည်းပြီး မျက်ရည်တောင် ကျမိပါတယ်" ဟု ကုန်သွယ်ရေးညွှန် ကြားမှုဦးစီးဌာန ၊ မူဝါဒနှင့် မှတ်ပုံ တင်ဌာနမှ အမျိုးသမီးဝန်ထမ်း တစ်ဦး က ပြောပါသည်၊၊ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ဌာနဝန်ထမ်းများ၏ ကျင့်ဝတ် စီးပွားရေးနှင့်ပတ်သက်သည့် လုပ် ငန်းတာဝန်များကို ထမ်းဆောင်နေရ သည့် ဝန်ထမ်းများ ထားရှိရမည့် ကျင့် ဝတ်နှင့်ပတ်သက်၍ ဝန်ထမ်းရေးရာ ဦးစီးဌာန ၊ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ၊ ဦး ကျော်ဇံလှက "ဝန်ထမ်း စည်းကမ်းနဲ့ ကျင့်ဝတ်တွေထဲက စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ဌာန ဝန်ထမ်း တွေဟာ ကြိုတင်ခွင့်ပြု ချက်မရဘဲ မည်သည့်စီးပွားရေး လုပ် ငန်းတွေမှာမှ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်း မပြုဘို့ ၊ နိုင်ငံတော်အစိုးရရဲ့ ခွင့်ပြုချက် ကြိုတင် မရရှိဘဲ အခြားစီးပွားရေး ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်း တွေမှာ ပါဝင် ဆောင်ရွက်ခြင်း မပြုဘို့၊ တာဝန်အရ အပ်နှင်းထားတဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်နဲ့ ရာထူး သြဇာ အရှိန်အဝါကို အလွဲသုံးစားပြုပြီး ကိုယ်ကျိုးရှာခြင်း၊ လာဘ်ပေးလာဘ် ယူပြုခြင်း ရှောင်ကြဉ်ဘို့ ၊ တရားသဖြင့် ရရှိတဲ့ ဝင်ငွေကလွဲပြီး အခြားဝင်ငွေ ရှာခြင်းကိုရှောင်ကြဉ်ဘို့ ၊ မိမိတာဝန် ယူရတဲ့ စာရွက်စာတမ်း၊ အမှုတွဲတွေကို မသက်ဆိုင် သူများကို ကြည့်ရှုစေတာ၊ ကူးယူစေတာ ၊ လွှဲပြောင်း ပေးတာ ၊ ပြောကြားတာတွေ မလုပ်ဘို့စတဲ့ အချက်တွေကို အလေးအနက်ထား လိုက်နာဘို့ လိုပါတယ်"  ဟု ပြောကြား သည်။ အစိုးရ၊ ပုဂ္ဂလိက ပူးပေါင်းမှ  အစိုးရပိုင်းက ဝန်ထမ်းများ ကျင့် ဝတ်တိုးတက်ကောင်းမွန်ဖို့အတွက် အခြေခံဥပဒေသများ ဖြစ်သော ပြည်သူ တို့၏ အကျိုးစီးပွားကို ဦးထိပ်ထားခြင်း၊ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိစေခြင်း၊ ဂုဏ်သိက္ခာ ထိန်းသိမ်းခြင်း၊ တရားဝင်ဆောင်ရွက် မှုသာ ပြုခြင်း၊ မျှတခြင်း၊ မြန်မြန်ဆန် ဆန်ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ ကျွမ်းကျွမ်းကျင် ကျင် ထိထိရောက်ရောက် ဆောင်ရွက် ခြင်းကို လက်ကိုင်ပြုကာ ကုန်သွယ်မှု လျင်မြန်ချောမွေ့ရေး ဆောင်ရွက်နေချိန် တွင် ပုဂ္ဂလိကပိုင်း ကလည်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်း ကျင့်ဝတ်အခြေခံဥပဒေသ ဖြစ်သော  "ယုံကြည်ကိုးစားဘွယ် ဖြစ် ခြင်း၊ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းရှိခြင်း၊ စည်း မျဉ်း စည်းကမ်းများကို လိုက်နာခြင်း၊ မမှန် ကန်သည့် စာရွက်စာတမ်းများ အသုံး မပြုခြင်း၊ လိုအပ်သလို ပူးပေါင်းပါဝင် ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ စာရင်းဇယား မှန်ကန် စွာ ရေးဆွဲခြင်း၊ ရိုသေလေးစားမှုရှိခြင်း"  တို့ဖြင့် ဟန်ချက်ညီစွာ ပေါင်းစပ်ဆောင် ရွက်ရန်လိုပါသည်၊၊ သို့မှသာ အစိုးရ၊ ပုဂ္ဂလိက အပေးအယူမျှတသည့် စီးပွား ရေး ဝန်ကျင် ကောင်း တစ်ခု ပေါ်ပေါက် လာမည် ဖြစ်ပါသည်၊၊မာဂျာနို