သရက်သီးများ အိတ်စွပ်ခြင်း၏ ကောင်းကျိုးများ

သရက်စိုက်တောင်သူတွေက သရက်သီးရဲ့ အရည်အသွေးကောင်း မွန်ပြီး ပိုးမွှားဖျက်ဆီးမှု မရှိစေဖို့ရည်ရွယ် ပြီး သရက်သီးအရွယ်ရောက်တဲ့အခါ အိတ်စွပ်ကြပါတယ်။ သရက်များပန်း ပွင့်ချိန်မှ ဈေးကွက်ဝင်တဲ့တိုင်အောင် အဆင့်တိုင်းတွင်ပိုးမွှားရောဂါကျရောက် ဖျက်ဆီးမှု ရှိကြပါတယ်။ ပန်းခိုင် ထွက် ချိန်၊ ပန်းပွင့်ချိန်တွင် နေရာဒေသကို လိုက်ပြီး ပွင့်ထွေးပိုး၊ အပွင့်စားပိုး၊ ဖြုတ် ပိုး၊ လှေးပိုးတွေ ကျရောက်ဖျက်ဆီးမှုရှိ ပါတယ်။ အဲဒီပိုးတွေကို ကြိုတင်သိရှိ နှိမ်နင်းနိုင်ပါမှ အနာအဆာ ကင်းမဲ့တဲ့ သီးကင်းများ၊ ပုံသဏ္ဍာမှန်တဲ့ အသီးငယ် များ ထွက်ရှိလာမှာဖြစ်ပါတယ်။ အသီးများ ဖြစ်လာပါကလည်း ကြီးထွားမှုအဆင့်အလိုက် အစေ့စားပိုး (Seed Borer)၊ လှေးပိုး (Trips)၊ အသားထိုးပိုး (Pulp Weevil)၊ အစေ့ ပိုးထိုး (Seed Weevil)၊ အကြေးပိုး (Scale) နဲ့ သီးထိုးယင် (Fruit Fry) တွေ ကျရောက်ဖျက်ဆီးတတ်ပါတယ်။ ဒီလိုပိုးမွှားရောဂါဖျက်ဆီးမှုများမှ အထိုက်အလျောက် ကင်းလွတ်နိုင်ဖို့ အတွက် သရက်စိုက် တောင်သူများဟာ မိမိတို့ သရက်သီးတွေကို အိတ်စွပ်ခြင်းနဲ့ ကာကွယ်လာခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီအိတ် စွပ်ခြင်း အလေ့အထကို အာရှဒေသက စီးပွားဖြစ် စိုက်ပျိုးတဲ့ တောင်သူများ၊ ခြံသမားများ၊ လက်တွေ့ ကျင့်သုံးခဲ့တာ နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကျော်ပြီလို့ မှတ်တမ်းများ အရ သိရှိရပါတယ်။ အသီးကို အိတ်စွပ် ရာမှာ သရက်သီးတစ်မျိုးတည်း အိတ် စွပ် ခြင်းသာမကဘဲ ယခုအခါမှာတော့ ကျွဲကောသီး၊ ဖရဲသီး၊ စောင်းလျားသီး၊ ကြက်ဟင်းခါးသီး၊ မာလကာသီး၊ ပန်း သီး၊ သင်္ဘောသီးက အစ ပိနဲ္နသီးအထိ အိတ်စွပ်ကာကွယ်လာကြပါတယ်။ သရက်အိတ်စွပ်ရမဲ့အချိန်ဟာမိမိရဲ့ရည်ရွယ် ချက်နဲ့အညီ အချိန်ကိုက် လုပ် ဆောင်ရ ပါမယ်။ အောက်မြန်မာပြည် သရက်ခြံ များမှာတော့ နေလောင်ဒဏ်ကာကွယ် ဖို့၊ အရောင်လှပဖို့၊ သီးထိုးယင် ကာကွယ် ဖို့ အတွက်  အိတ်စွပ်ကြပေမယ့် ရှမ်း ပြည်သရက်ခြံများကတော့ သီးထိုးယင်၊ အစေ့ထိုးပိုး (Seed weevil)၊ အသား ထိုးပိုး(pulp weevil) တွေက ကာကွယ် ဖို့နဲ့ သရက်သီး အရောင်လှပဖို့၊ ထိခိုက် ဒဏ်ရာကင်းရှင်းဖို့ အတွက် အိတ်စွပ် ကြပါတယ်။ ရှမ်းပြည်နယ် ဒေသ အခေါ် ငမဲလုံး၊ ရွာငံဘက် အခေါ် ဆင် ပိုးခေါ်အစေ့ထိုးပိုး (seed weevil)၊ အသားထိုးပိုး (pulp weevil)  တွေဟာ နိုင်ငံတကာ သရက်သီးဈေးကွက်မှာ quarantine dangerous pest အဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး အရောင်းအဝယ်များကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် တားမြစ် ထားပါ တယ်။ အဲဒီ ပိုးဖျက်ဆီးမှုကို ကာကွယ်ဖို့ နည်းလမ်းများထဲမှာ အဓိက အကျဆုံးကတော့ အိတ်စွပ်ကာကွယ် ခြင်းသာဖြစ်ပါတယ်။ အိတ်စွပ်ရာမှာ လည်း အချိန်ကိုက် အိတ်စွပ်နိုင်ဖို့ လိုအပ်သလို စနစ်တကျ ဆောင်ရွက်နိုင် ဖို့လည်းလိုအပ်ပါတယ်။ မိမိခြံလုပ်အား နဲ့ တစ်နေ့တာ အိတ်စွပ်နိုင်တဲ့ တစ်ဦး ပျမ်းမျှ အိတ် ၃၀၀ ပြီးစီးမှု အတိုင်း အတာနဲ့ တွက်ချက်ကာ အပိုင်းလိုက် ပိုးသတ်ဆေး၊ မှိုသတ်ဆေးတွေကို ဆေး ဖြန်းပါ။ဆေးဖြန်းရာမှာလည်း ဆေး အညွှန်းအတိုင်း အတိအကျ ဖျော်စပ် ပါ။ အပင်ရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံ အတိုင်းအတာ အရ ဖြန်းရမယ့် ဆေးပမာဏ (ဥပမာ-ပျမ်းမျှ ၈ နှစ် ၁၀ နှစ်သား ဝန်းကျင် အပင်တစ်ပင်ကို ဖျော်ပြီးသား ဆေး ၁ ဂါလံ/၁ ဂါလံခွဲ) အတိုင်းအတာ အတိ အကျပက်ဖြန်းဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ ဆေးဖြန်း ပြီး ၂/၃ ရက်ခြားပြီး ၄/၅ ရက်အတွင်း အတိုင်းအတာအလိုက် အိတ်စွပ်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အိတ်စွပ်ဖို့သင့်လျော်တဲ့ သရက် သီးအခြေအနေမှာ သရက်ပွင့်ပြီး ရက် ပေါင်း ၅၅ ရက်မှ ၆၀ အတွင်း အသီး လုံးအရွယ်အစားမှာ ဂေါက်သီးလုံးခန့် အရွယ်တွင် စတင်အိတ်စွပ်ဖို့ ဖြစ်ပါ တယ်။ ဒေသနေရာ အလိုက် သရက်သီး ကြီးထွားမှုနဲ့ သရက်သီး အမျိုးအစား အလိုက် ကွာခြားမှု ရှိပါတယ်။ ရှမ်းပြည်နယ် တောင်ပိုင်း တစ်ခွင်မှာ ဆိုရင်တော့ ဧပြီ ပထမ အပတ်မှာ အပြီးအိတ်စွပ်ဖို့လိုပြီး။ အောက် မြန်မာပြည် တစ်ဝိုက်မှာတော့ မတ် ပထမပတ်မှာ အိတ်စွပ်ရန် ဖြစ်ပါတယ်။ အိတ်စွပ်ပြီးပါကလည်း အားလုံး ပြီးမြောက်သွားပြီလို့ မှတ်ယူလို့မရနိုင် သေးပါဘူး။ ဆေးဖြန်းတာ စနစ်မကျရင်၊ မလုံလောက်ရင်၊ ဆေးမနှံ့ရင် အိတ် အတွင်းမှာ အကာအကွယ် ယူပြီး လှေးပိုး၊ အကြေး ပိုးများကျရောက်ဖျက် ဆီးတတ်တာကြောင့် အိတ်စွပ်ပြီးရင် မကြာခဏခြံဝင်းရဲ့ နေရာအပိုင်း အခြားလိုက်ပြီး သရက်အိတ်အတွင်းက သရက်သီးများကို ဖွင့်ကြည့်ဖို့ လိုပါ တယ်။ သရက်အိတ်စွပ်ရာမှာလည်း ဘယ် လိုအမျိုးအစားအိတ်များကို အသုံးပြုမှာ လဲဆိုတာလည်း စဉ်းစားဖို့လိုအပ်ပါ တယ်။ ယေဘုယျအားဖြင့် အိတ် (၄) မျိုးခွဲလို့ရပါတယ်။ ယိုးဒယားဘက်မှဝင် လာတဲ့အိတ်၊ မူဆယ် (၁၀၅) မိုင်က မြန်မာ သရက်သီးပွဲရုံများက ထုတ်လုပ် တဲ့  သရက်အိတ် များ (တရုတ်အိတ်)၊ ခြံတွင်းလုပ် သတင်းစာ စက္ကူအိတ်နဲ့ ဂျာနယ်နဲ့လုပ်တဲ့အိတ်တို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အိတ် အမျိုးအစား ရွေးချယ်ရာမှာ မိမိတို့ ရောင်းချမယ့်ဈေးကွက်ကိုလည်း ထည့်သွင်း စဉ်းစားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ယိုးဒယားအိတ်က အသီးအရောင်ကို ပိုမိုလှပပြီး၊ ရာသီဥတုကိုလည်း ပိုမိုခံနိုင် ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဈေးကတော့အမြင့် ဈေး ၄၀ ကျပ်ဝန်းကျင် ပေါက်ဈေးရှိ ပါတယ်။ တရုတ်အိတ်ကတော့ ၁၂ ကျပ်၊ ၁၇ ကျပ်ဝန်းကျင်မှာရှိပါတယ်။ ခြံလုပ် သတင်းစာစက္ကူကတော့ ၅ ကျပ်ဝန်း ကျင်ပဲရှိပါတယ်။ အသီးအိတ် စွပ်ကာစတော့ လူတစ်ယောက်ပျမ်းမျှ ၃၀၀ ဝန်း ကျင် (အပင်အနိမ့်၊ အမြင့် ပေါ်မူတည်ပြီး အလုံး ၂၀၀ မှ ၄၀၀ အတွင်းရှိ) ဆိုတော့ အသီးတစ်လုံးလုပ် အားခ ၄-၆ ကျပ်ခန့်လောက်ရှိပါတယ်။ အသီး အရေအတွက် များရင်များသလို ရင်းနှီးစရိတ် ရှိလာမှာဖြစ်ပါတယ်။ စီးပွားဖြစ် စိုက်ပျိုးတဲ့ ခြံကြီးများအနေနဲ့ မိမိရောင်းချမယ့် ဈေးကွက်အနေ အထားကိုကြည့်ပြီး ချင့်ချိန်၍အိတ်ကို အသုံးပြုသင့်ပါတယ်။ အိတ်စွပ်တာနဲ့ပတ်သက်လို့ အတွေ့ အကြုံတစ်ခုတင်ပြလိုပါတယ်။ မန္တလေး တိုင်းမှာရှိတဲ့ သဇင်နွယ်သရက် ခြံပိုင်ရှင် ဒေါ်သန်းသန်းဆွေ၊ ဒေါ်တင်တင်မြတို့ ရဲ့ တွေ့ရှိချက်ပါ။ မနှစ်က ၂၀၀၉ သရက် ရာသီမှာ စိန်တလုံး သရက်သီး များကို အိတ်  ၄ မျိုး ခွဲခြားပြီး စမ်းသပ်ခဲ့ပါတယ်။ ယိုးဒယားအိတ် (FAO မှပေးတဲ့အိတ်) က အသီးအရောင် အသွေး အလှပဆုံးဖြစ်သော်လည်း သရက် သီးမှည့်တဲ့အခါ အနံ့မမွှေးပါ။ အနံ့ မရှိတော့ပါဘူး။ တရုတ်အိတ်က တော့  အသီးလှပ ပေမယ့် ၎င်းလည်း သရက်သီး အနံ့မွှေးတာမရှိဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ သတင်းစာအိတ်ကတော့ သရက်သီး အတော်အတန်လှပမှု ရှိသော်လည်း အမဲစက်သေးသေးများ ပါတတ်တာ တွေ့ရပြီး မှည့်တဲ့အခါ သရက်အနံ့မွှေး တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ၎င်းင်းရဲ့အားနည်း ချက်ကတော့ လေဒဏ်မိုးဒဏ်မခံနိုင်ဘဲ လေတိုက်၊ မိုးရွာတာနဲ့တင် စုတ်ပြဲကုန် ပါတယ်။ ဂျာနယ်အိတ်ကတော့ အသီးလည်း လှပ၊ အမဲစက်လည်းမပါ၊ အသီး မွှေးရနံ့လည်းရ၊ မိုးဒဏ်လေဒဏ်လည်း ခံတာကြောင့် စီးပွားရေးလည်းတွက်ချေ ကိုက်လို့ ဂျာနယ်စာစောင်တွေကလုပ် တဲ့ အိတ်ကတော့ အကောင်းဆုံးဖြစ် ကြောင်းကို ကျွန်တော်တို့ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ သစ်သီးဝလံနဲ့ ဟင်းသီးဟင်းရွက်စိုက် ပျိုးထုတ်လုပ်တင်ပို့ရောင်းချသူများ အသင်း၊ ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင် အစည်းအဝေး မှာ စေတနာအပြည့်နဲ့ တင်ပြသွားတာကို တစ်ဆင့်ပြန်လည် ဖောက်သည် ချအပ်ပါတယ်။ စီးပွားဖြစ် စိုက်တဲ့ သရက်ခြံကြီးများ၊ ကုမ္ပဏီများ အနေနဲ့ ဘယ်အခြေအနေမှာ ဘယ်အိတ်က အကောင်းဆုံး ဖြစ်မလဲ ဆိုတာ ကတော့ မိမိခြံတွင်းမှာ ရေရှည်အကျိုး အတွက် သီးခြား စမ်းသပ်မှုများ ပြုလုပ် ကာ မှတ်သားလေ့လာသင့်ပါတယ်။ အိတ်စွပ်ခြင်းကြောင့် ငွေအင်အား၊ လူအင်အားကို သုံးစွဲရခြင်း၊ အသီးမှည့် မမှည့်၊ ပိုးမွှားရောဂါ ကျရောက်မှုကို ရုတ်တရက်မမြင်မတွေ့နိုင်ခြင်းစတဲ့ အားနည်းချက်များရှိသလို၊ အသီးများ အိတ်စွပ်ခြင်းနဲ့ quarantine dangerous pest အဖြစ် သတ်မှတ်ထားတဲ့ သီးထိုးယင်၊ ငမဲလုံးခေါ် အစေ့ အသား ထိုးပိုးများဖျက်ဆီးမှုမှ ကာကွယ်နိုင်ခြင်း၊ အသီးအခွံပွန်းပဲ့မှု၊ ခြစ်ရာထင်မှုစတဲ့ ပြင်ပဒဏ်ရာရရှိမှုမှကာကွယ်ပြီး၊ အရောင်အသွေးပိုမိုလှပပြီး ဝယ်ယူသူ ကို ဆွဲဆောင်နိုင်ခြင်း၊ နေလောင်ဒဏ် မခံရခြင်း၊ မှိုသတ်ဆေး၊ ပိုးသတ်ဆေး စတဲ့ သွင်းအားစုများကို လျော့နည်း စွာ  နဲ့ အသုံးပြုနိုင်ခြင်းကြောင့် ကုန်ကျ စရိတ်သက်သာစေရုံသာမက အသီး ပေါ်မှာ ဓာတုဆေး<ကင်းကျန်မှုနည်းပါး စေ ခြင်းစတဲ့ အကျိုးကျေးဇူးများရရှိနိုင် တဲ့ အပြင် အသီးအလေအလွင့် ဆုံးရှုံးမှု မှာလည်း စုစုပေါင်းဆွတ်ခူးတဲ့ သရက် သီးရဲ့ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ထိရှိတတ်ရာမှ  ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း - ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းသာ လေလွင့်တော့တဲ့အထိ လျော့ကျနိုင် ကြောင်း သိရပါတယ်။  စီးပွားဖြစ်စိုက်တဲ့သရက်တောင် သူများ၊ ကုမ္ပဏီခြံကြီးများ၊ ရှမ်းပြည်နယ် ရှိ သရက်ခြံများအားလုံးအနေနဲ့ သရက် အိတ်စွပ်သင့်ပါကြောင်း အကြံပြုအပ် ပါတယ်။စိုးသန်းမင်းဒင်