မြူနီစီပါယ် ငွေချေးစာချုပ်များ ထုတ်ဝေခြင်း

အစိုးရများ၊ အစိုးရအေဂျင်စီများ၊ ကုမ္ပဏီများအနေနှင့်  အရင်းအနှီးဈေးကွက်မှတစ်ဆင့် ကာလရှည် ရင်းနှီးငွေများ ရှာဖွေရာတွင် မြူနီစီပါယ်ငွေချေးစာချုပ်များ၏ အခန်းကဏ္ဍသည် လည်း အရေးပါသည့်နေရာမှ ရပ်တည်လျက်ရှိသည်။ မြူနီစီပါယ် ငွေချေးစာချုပ်များ municipal bond)) ကို အချုပ်အခြာအာဏာပိုင် ပြည်နယ်၊ တိုင်းများ၏အစိုးရများ၊ မြူနီစီပါယ်အဖွဲ့များ၊ အစိုးရ အေဂျင်စီများစွာတို့က ထုတ်ဝေလေ့ရှိကြသည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံ ရှိ ပြည်နယ်များအားလုံးလိုလိုတွင် မြူနီစီပါယ် ငွေချေးစာချုပ် များကိုထုတ်ဝေကာ လိုအပ်သည့် ဘဏ္ဍာငွေများကို ဖြည့်တင်း လေ့ရှိသလို အခြားသောနိုင်ငံများတွင်  ဒေသဆိုင်ရာ အစိုးရများ၊ မြို့တော်ကြီးများ၊ အချို့သော အထူးအုပ်ချုပ်ရေးဒေသများ၊ ရေ-မီး -မိလ္လာနှင့် ပြည်သူ့ဝန်ဆောင်မှု ဆောင်ရွက်သည့်ဌာနများသည် လည်း အဆိုပါ ငွေချေးစာချုပ်များကို ထုတ်ဝေလေ့ရှိသည်။
မြူနီစီပါယ်ငွေချေးစာချုပ်များ  ထုတ်ဝေရာတွင် ဒေသ တစ်ခု နှင့်တစ်ခု ဥပဒေများ စည်းမျဉ်းများ ကွဲပြားသော်လည်း တူညီသည့် အချက်တစ်ခုမှာ ယင်းငွေချေးစာချုပ်များအပေါ်မှ ရရှိသည့် အတိုးအတွက် နိုင်ငံတော်သို့ အခွန်ထမ်းဆောင်ရခြင်း မှ ကင်းလွတ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ဤအချက်မှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတို့ကို အဓိက ဆွဲဆောင်ချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ သို့ရာတွင် အဆိုပါငွေချေး စာချုပ်များကို သက်တမ်းမစေ့မီ အရောင်းအဝယ်ပြု လုပ်ခြင်းမှ ရရှိသည့် အမြတ်ငွေ (Capital Gain)ကိုမူ အခွန် ကင်းလွတ်ခွင့် မပြုပါ။ ဒေသတစ်ခုချင်းအလိုက် အခွန်ကောက်ခံသည့် နှုန်းများ မှာလည်း တူညီမှုမရှိပါ။
မြူနီစီပါယ် ငွေချေးစာချုပ်များကို ရည်ရွယ်ချက်အမျိုးမျိုး ဖြင့် ထုတ်ဝေလေ့ရှိသည်။ ကာလတို ငွေချေးစာချုပ် Short-term note) များကို ရာသီကာလတစ်ခုအတွင်း လိုအပ်နေသည့် ရငွေ နှင့် သုံးငွေ လိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းသည့်အနေနှင့်ထုတ်ဝေ လေ့ရှိသော်လည်း ကာလရှည် ငွေချေးစာချုပ် Long term bond များကိုမူ အခြေခံအဆောက်အအုံများ တိုးချဲ့တည်ဆောက်ခြင်း၊ ကျောင်းများ၊ လမ်းတံတားများ၊ လေဆိပ်များ တည်ဆောက်ခြင်း လုပ်ငန်းများနှင့် ကာလရှည် ဘတ်ဂျက်လိုငွေများ ဖြည့်ဆည်းရာ တွင် အသုံးပြုသည်။ အဆိုပါ မြူနီစီပါယ် ငွေချေးစာချုပ်များကို တစ်ဦးချင်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ၊ အိမ်ထောင်စုများ၊ ကူးသန်းရောင်း ဝယ်ရေးဘဏ်များ၊ အာမခံကုမ္ပဏီများနှင့်  အဖွဲ့အစည်းလိုက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများမှ ဝယ်ယူရင်းနှီးလေ့ရှိသည်။
မြူနီစီပါယ်ငွေချေးစာချုပ်များကို အမျိုးအစား နှစ်မျိုးခွဲခြား ကာ လေ့လာနိုင်သည်။ ပထမအမျိုးအစားမှာ အခွန်ကောက်ခံ ရရှိငွေများကို အခြေခံကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများသို့  အတိုးများ၊ အရင်းများ ပြန်အမ်းပေးသည့် Tax-back debt) ဖြစ်ပြီး ဒုတိယ အမျိုးအစားမှာ ဝင်ငွေများကို အခြေခံကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများသို့ အတိုးများ၊ အရင်းများ ပြန်အမ်းပေးသည့် Revenue Bond) များ ဖြစ်သည်။
Tax-back debt များ ထုတ်ဝေခြင်း
ဤအမျိုးအစားကို ပြည်နယ်အစိုးရများ၊ အထူးဒေသများ၊ ခရိုင်များ နှင့် မြို့ကြီးများရှိ ဒေသဆိုင်ရာ အာဏာပိုင်အဖွဲ့များမှ ထုတ်ဝေလေ့ရှိသည်။ အဆိုပါဒေသအတွင်းရှိ ပြည်သူများထံမှ ဝန်ဆောင်မှုပေးခြင်းအတွက် ပြန်လည်ကောက်ခံသည့် အခွန်ငွေ များဖြင့် အရင်းနှင့်  အတိုးငွေများကို ပြန်လည်ပေးအပ်လေ့ရှိ သည်။ အဆိုပါ အခွန်အကောက်များကို အခြေခံသည့် ငွေချေး စာချုပ်ကို သုံးမျိုးထပ်မံခွဲခြားထားသည်။ ယင်းတို့မှာGeneral Obligation Debt? Appropriation back obligation  နှင့် Debt Obligation supported by credit enhancement programတို့ ဖြစ်သည်။
General Obligation Debt  မှာ ငွေချေးစာချုပ်ထုတ်ဝေသည့်  အဖွဲ့အစည်းတွင် အကန့်အသတ်မရှိ အခွန်ကောက်ခံနိုင်သည့် ပါဝါရှိခြင်းဖြစ်သည်။ အဆိုပါ အခွန်အရင်းအမြစ်များတွင် ကော်ပို ရိတ်ဝင်ငွေခွန်များ၊ တစ်ဦးချင်း တစ်ဦးချင်းထံမှကောက်ခံသည့် အခွန်များ၊ ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်များ၊ ကုန် စည်ရောင်းဝယ်ခွန်များ နှင့် အိမ်ခြံမြေရောင်းဝယ်ခွန်များဖြစ်သည်။ ယင်းကောက်ခံခြင်းမှ ရရှိသည့် ငွေများကို ကျောထောက်နောက်ခံပြုကာ ရောင်းချထား သည့် ငွေချေးစာချုပ်များကို အပြည့်အဝ ပြန်လည်အမ်းပေးပါမည် ဟူသည့် အာမခံချက်ဖြင့် ထုတ်ဝေခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း အချို့သော အခွန်နှုန်းထားများမှာမူ ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းချက်များနှင့် အညီ ဒေသဆိုင်ရာ အစိုးရအနေနှင့် အကန့်အသတ်ဖြင့်သာ ကောက်ခံခွင့်ရှိသည်။
Appropriation back obligationမှာ ငွေချေးစာချုပ် ထုတ် ဝေသည့် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအနေဖြင့် အကြောင်းကြောင်းကြောင့် ငွေချေးစာချုပ်  အရင်းငွေများကို ပြန်လည်မအမ်းနိုင်ပါက သက်ဆိုင်ရာ  ဒေသဆိုင်ရာ အစိုးရမှ တာဝန်ယူကာ ပြန်လည် အမ်းပေးမည့် ငွေချေးစာချုပ်မျိုးဖြစ်သည်။ ဒေသဆိုင်ရာ အစိုးရ များသည်  အဆိုပါ ငွေချေးစာချုပ်များ ပြန်အမ်းရန် ပျက်ကွက်ခြင်း အတွက် ၎င်း၏ ဘဏ္ဍာရန်ပုံငွေမှ ပြန်လည်အမ်းပေးနိုင်သည့် အာဏာ ရှိသော်လည်း အပြည့်အဝ ပြန်လည်ပေးဆပ်ပါမည်ဟူ သည့် အာမခံချက်မရှိပါ။ အများပြည်သူ၏ယုံကြည်မှု ရရှိစေရန် အတွက် ကျောထောက်နောက်ခံပေးထားခြင်းသာ ဖြစ်သည်။ ယင်းကို (ာသမေူ သဘူငါအေငသည)ဟု ခေါ်ဆိုပါသည်။
Debt Obligation supported by credit enhancement program အထက်တွင်ဖော်ပြထားသည့် ဒုတိယအမျိုးအစားအရ  အစိုးရများသည်  ၎င်း၏ ဘဏ္ဍာရန်ပုံငွေ မှ ပြန်လည်အမ်းပေးနိုင် သည့် အာဏာရှိသော်လည်း အပြည့်အဝ ပြန်လည်ပေးဆပ်ပါမည် ဟူသည့် အာမခံချက်မရှိပါ။ သို့အတွက် ငွေချေးစာချုပ်များ ထုတ်ဝေရာတွင် ပြည်သူလူထု အပြည့်အဝယုံကြည်မှု ရရှိစေရေး အတွက် ဗဟိုအစိုးရနှင့် ဒေသဆိုင်ရာ အစိုးရများသည် ထုတ်ဝေ ထားသည့် ငွေချေးစာချုပ် အတွက် အပြည့်အဝ တာဝန်ယူသည် ဆိုသည့် အချက်များကို ငွေချေးစာချုပ်ထုတ်ဝေရာတွင် ထည့် သွင်းလာကြသည်။ ထိုသို့ အစိုးရမှ အပြည့် အဝ တာဝန်ယူသည့် အတွက် ထုတ်ဝေသည့်အဖွဲ့၏ ြွေကးမြီအဆင့်အတန်း မြင့်မား လာပြီး သက်သာသည့် အတိုးနှုန်းဖြင့် ထုတ်ဝေနိုင်သည့် အခွင့် အရေးများကို ရရှိစေသည်။ ယင်းသို့ဆောင်ရွက်ခြင်းကို   credit enhancement ပြုလုပ်သည်ဟုဆိုသည်။
ျွနလနညကန သြညိ များ ထုတ်ဝေခြင်း
အဆိုပါ ငွေချေးစာချုပ်ကို ပရောဂျက်များတည်ဆောက်ရန် နှင့်  နိုင်ငံပိုင်စီးပွားရေးအဖွဲ့အစည်းများအတွက် ငွေကြေးလို အပ်ချက်အရ ထုတ်ဝေခြင်းဖြစ်ပြီး ငွေချေးစာချုပ်ဝယ်ယူသူများသို့ အဆိုပါ ပရောဂျက်များမှ ပြန်လည်ရရှိသည့် ဝင်ငွေများဖြင့် ပြန် လည်ပေးဆပ်ပါမည်ဟူသည့် အာမခံချက်ဖြင့် ထုတ်ဝေခြင်းဖြစ် သည်။ အဆိုပါ ပရောဂျက်များ တည်ဆောက်ရန်အတွက် ငွေချေး စာချုပ်များ ထုတ်ဝေရာတွင် ဖြစ်နိုင်ခြေလေ့လာရေး အစီအစဉ် ((Feasibility study)) များကိုဆောင်ရွက်ရသည်။ အဆိုပါ ပရော  ဂျက်များအနေနှင့် အမှန်တကယ် ဒေသအတွက် အကျိုးပြုခြင်း ရှိမရှိ၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိခိုက်ခြင်း ရှိ၊ မရှိ၊ ပရောဂျက် တည်ဆောက်သည့် ကာလကြာမြင့်ချိန်၊ အဆိုပါပရောဂျက်များမှ ဝင်ငွေများ မည်သို့ ပြန်လည်ရရှိမည်၊ ပရောဂျက်ကို မည်သူများက စီမံခန့်ခွဲနေသည် စသည့်အချက်များကို ကြိုတင်လေ့လာရသည်။ အဆိုပါ ဖြစ်နိုင်ခြေလေ့လာရေးအစီအစဉ်တွင် ရလဒ်ကောင်းများ ထွက်ပေါ်မှသာ မြူနီစီပါယ်ငွေချေးစာချုပ် များကို ထုတ်ဝေလေ့ ရှိပါသည်။ ထုတ်ဝေလေ့ရှိသည့် ငွေချေးစာချုပ်များမှာ လေဆိပ် တည်ဆောက်ရေး ဘွန်းများ၊ ကောလိပ်နှင့် တက္ကသိုလ်တည် ဆောက်ရေးဘွန်းများ၊ ဆေးရုံတည်ဆောက်ရေး ဘွန်းများ၊ အခြေ ပစ္စည်းဝယ်ယူခြင်းမှ အရစ်ကျ ပြန်လည်ပေးသွင်းငွေများကို အခြေပြုသည့် ဘွန်းများ၊ လျှပ်စစ်စွမ်းအင်အခြေပြု ဘွန်းများ ဖြစ်သည်။
အဆိုပါ မြူနီစီပါယ်ငွေချေးစာချုပ်များသည် နိုင်ငံအတော် အစိုးရမှ ထုတ်ဝေသည့်ငွေချေးစာချုပ်များပြီးလျှင် ဒုတိယ စိတ် အချရဆုံး ငွေချေးစာချုပ်များအဖြစ် သတ်မှတ်ထားသော်လည်း ြွေကးမြီအကဲဖြတ်ချက်များ (Credit Rating) ပြုလုပ်ရန် ရင်းနှီး မြှုပ်နှံသူများက တောင်းဆိုလာကြသည်။ အထူးသဖြင့် ြွေကးမြီ အဆင့်အတန်းသတ်မှတ်သည့် ကုမ္ပဏီများသည် အချက်(၄)ချက် ကို အခြေခံကာ မြူနီစီပါယ် ငွေချေးစာချုပ်များကို အကဲဖြတ်လေ့ ရှိပါသည်။ (၁) ထုတ်ဝေသည့်အဖွဲ့၏ ဘဏ္ဍာရေးရှင်းတမ်းတွင် ြွေကးမြီပါဝင်ဖွဲ့စည်းထားပုံ (၂) ထုတ်ဝေသူမှ ပြန်လည် ပေးဆပ် နိုင်စွမ်းနှင့် ဥပဒေနှင့်မူဝါဒများ ခိုင်မာမှု (၃) ထုတ်ဝေသူသို့ ဒေသ  ဆိုင်ရာနှင့် ပြည်ထောင်စုအစိုးရ မှ အာမခံမှုနှင့် (၄) ထုတ်ဝေသည့် အဖွဲ့၏ လူမှုစီးပွားရေးအခြေအနေ အကဲဖြတ်ချက် စသည်တို့ကို လေ့လာကာ အစီရင်ခံစာထုတ်ပြန်လေ့ရှိသည်။
မြူနီစီပါယ်ငွေချေးစာချုပ်များထုတ်ဝေခြင်း
အမျိုးအစားစုံလင်လှသည့် မြူနီစီပါယ် ငွေချေးစာချုပ်များ ကို အပတ်စဉ်ထုတ်ဝေလေ့ရှိပြီး ယင်းငွေချေးစာချုပ်များ ထုတ် ဝေတိုင်း အများပြည်သူသို့ ထုတ်ပြန်ကြေညာလေ့ရှိသည်။ အများ အားဖြင့် ငွေချေးစာချုပ်များကို တစ်ဆင့်ခံ ဖြန့်ချိရောင်းချသည့် အဖွဲ့များဖြစ်သည့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဘဏ်များ၊ ကူးသန်းရောင်းဝယ် ရေးဘဏ်များ၊ ငွေချေးသက်သေခံလက်မှတ် ကုမ္ပဏီများမှ တစ် ဆင့်  အများပြည်သူသို့  ရောင်းချလေ့ရှိသည်။  ရောင်းချသည့် နည်းစနစ်မှာ လေလံစနစ်ဖြင့် ယှဉ်ပြိုင်ဝယ်ယူရသည့်စနစ် (com- petitive bidding) ကို  ကျင့်သုံးကာ ဝယ်ယူလိုသည့်အဖွဲ့များမှbidding sheet များကို တင်ကြရသည်။ ယင်းသို့ တင်လိုက်သည့် အဝယ် အမှာလွှာများထဲမှ အတိုးနှုန်း အနည်းဆုံးနှင့် ဝယ်ယူလို သူများကို ဦးစားပေးရောင်းချသည့် စနစ်ကို ကျင့်သုံးခြင်းဖြစ် သည်။ 
အဆိုပါ   မြူနီစီပါယ်ငွေချေးစာချုပ်များကို   အိုတီစီဈေး ကွက် ((OTC market) တွင်သာ တစ်ဦးနှင့် တစ်ဦး လက်လွှဲ ရောင်းဝယ်လေ့ရှိပြီး စတော့အိပ်ချိန်းတွင် စာရင်းဝင် ရောင်းဝယ် ခြင်း  မရှိပါ။ ယင်းသို့ ရောင်းဝယ်ခြင်းများကို ဒေသဆိုင်ရာ ငွေချေးသက်သေခံလက်မှတ်ကုမ္ပဏီများ brokerage firm)) က တာဝန်ယူ ရောင်းဝယ်ပေးကြသည်။ ယခုအခါ တိုးတက်လာသည့် ရောင်းဝယ်ရေးနည်းစနစ်များအရ အင်တာနက်များနှင့်  onlineများမှတစ်ဆင့်လည်း ရောင်းဝယ်လာကြသည်။
References: Investment Guidebook

ထွန်းသက်ထွန်း