ပင်လယ်ရေ မျက်နှာပြင် မြင့်တက်လာမှု ကာကွယ်ရန် သန္တာ ကျောက်တန်းနှင့် ဒီရေတောများ ထိန်းသိမ်းရေး

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် စားနပ်ရိက္ခာ အတွက် ငါးကိုသာ အဓိကမှီခိုစားသုံးနေကြရတဲ့ နိုင်ငံတွေအတွက် စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ ခြိမ်းခြောက်မှု နှစ် ခုနဲ့ ကြုံတွေ့လာနေရပါတယ်။ အဲဒါတွေကတော့ ငါးဖမ်းတဲ့အခါ ပင်လယ်ကမ်းခြေတွေမှာမှာ ကျ ရောက် လေ့ရှိတဲ့ မုန်တိုင်းတွေနဲ့ သန္တာကျောက် တန်းတွေ ပျက်စီးလာခြင်းတို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ သန္တာ ကျောက်တန်းတွေမှာ လူတွေရဲ့ အစားအစာဖြစ် တဲ့ အပင်နဲ့ ငါးမျိုးစိတ် သန်းပေါင်းများစွာတည်ရှိ နေကြပြီး မိုးသစ်တောတွေလိုပဲ ဇီဝမျိုးစိတ်အလွန် <ကယ်ဝတဲ့ ဂေဟစနစ်တစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။သန္တာကျောက်တန်းတွေရဲ့ ပမာဏဟာ ကမ္ဘာ့ရေထုရဲ့ ၀ ဒသမ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိ ပေမယ့်လည်း ငါးမျိုးစိတ် (၄)ပုံ (၁)ပုံတို့ မှီခို ရှင်သန်ရာ နေရာဖြစ်ပါတယ်။ အချို့ပင်လယ် ကမ်းခြေတွေမှာ  သန္တာကျောက်တန်းတွေဟာ ရေလှိုင်းလုံးကြီးတွေရဲ့ ဒဏ်ကြောင့် ကမ်းခြေ ပျက်စီးခြင်းမရှိစေရန် အကာအကွယ်ပေးထား ကြပါတယ်။ ဇီဝမျိုးစိတ်<ကယ်ဝတဲ့နေရာတွေဖြစ် တဲ့အတွက် သန္တာကျောက်တန်းတွေ ပျက်စီးမှု ဟာ ကမ္ဘာ့သက်ရှိလောကတစ်ခုလုံးရဲ့ အရေး လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ ပူနွေးလာတဲ့ ပင်လယ်ရေ၊ ငါးအလွန်အကျွံ ဖမ်းဆီးမှု၊ ပိုးသတ်ဆေး၊ ဓာတ် မြေသြဇာ၊ လူတွေစွန့်ပစ်တဲ့ အညစ်အကြေးတွေ ပင်လယ်ရေတွင်း စီးဆင်းနေမှုနဲ့ မုန်တိုင်းတွေ ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်တဲ့ ဒီရေလှိုင်းကြီးတွေက သန္တာ ကျောက်တန်းတွေကို ဖျက်ဆီးနေကြပါတယ်။မော်လဒိုက်ကျွန်းကိုကြည့်ရင် ပင်လယ်ရေ လှိုင်းလုံးကြီးတွေဟာ  ပင်လယ်ကွေ့လေးတစ်ခုရဲ့ ကမ်းခြေတစ်ဖက်မှာရှိတဲ့ သန္တာ ကျောက်တန်းတွေနဲ့ ကျောက်ဆောင်တွေကို ရိုက်ခွဲဝါးမြိုပြီး အခြား ကမ်းခြေတစ်ဖက်ကို ရောက်ရှိသွားအောင် တိုက် ခတ်လေ့ ရှိပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ယခုအခါ ပင်လယ် ဒီရေတွေကို ကာကွယ်ပေးတဲ့ သန္တာကျောက်တန်း တွေ ပျက်စီးကုန်တဲ့ပြဿနာနဲ့  ကြုံတွေ့နေရပါ တယ်။ မော်လဒိုက်သမ္မတ နာရှစ်က မိမိကျွန်းစုကို သန္တာကျောက်တန်းတွေလို ရေလှိုင်းဒဏ်ခံနိုင်တဲ့ သဘာ၀ အတားအဆီးတွေနဲ့ ပင်လယ်ရေမျက်နှာ ပြင်မြင့်တက်လာတဲ့ အန္တရာယ်ကို ကာကွယ်ဖို့ ကြိုး စားမယ်လို့ ပြောပါတယ်။ သန္တာကျောက်တန်းကြီး တွေဟာ ၂၀၀၅ ခုနှစ် ဆူနာမီတုန်းက ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ ပင်လယ်ဒီရေလှိုင်းတွေကို  စုပ်ယူခဲ့တဲ့အတွက် မော်လဒိုက်ကျွန်းစုဟာ အဲဒီရေလှိုင်းကြီးတွေရဲ့ အန္တရာယ်ကနေ  သက်သာခဲ့ရတယ်လို့ သိရပါ တယ်။ ဒါကြောင့် ယခုအခါ Milan တက္ကသိုလ်ရဲ့ အကူအညီနဲ့ မော်လဒိုက်ကျွန်းမှာ ပင်လယ်ရေ ကြောင်းဆိုင်ရာ သုတေသနဌာနတစ်ခုကို တည် ထောင်ပြီး ကာကွယ်ဆောင်ရွက်သွားဖို့ စီစဉ်နေ တယ်လို့ သိရပါတယ်။ သမ္မတနာရှစ်က "အရင်ဆုံး သန္တာကျောက်တန်း တွေကို ကာကွယ်ခြင်းအားဖြင့် လူတွေနဲ့ သစ်ပင်တွေ ကမ်းခြေတွေကို ပင်လယ် ဒီလှိုင်း အန္တရာယ်တွေက ကာကွယ်နိုင်တယ်ဆို တာ ကမ္ဘာကို ပြသဖို့ဖြစ်ပါတယ်" လို့ ပြောပါတယ်။ရာသီဥတုပြောင်းလဲလာမှုမှာ သစ်တော တွေပြုန်းတီးလာမှုနဲ့ ဒီရေတောတွေခုတ်ယူမှုတို့ အဓိက  အကြောင်းအရင်းကြီးတစ်ခု  ဖြစ်ပါ တယ်။ ဒီရေတောတွေရဲ့  ဂေဟာစနစ်ပျက်စီးမှု မရှိရင် ပေါက်ရောက်မှုလျင်မြန်ပြီး စိုက်ပျိုးရေး ဆိုင်ရာ  ဂေဟစနစ် သတ္တဝါတွေရဲ့ ဇီဝဗေဒနဲ့ လူမှုစီးပွားရေးတိုးတက်မှုတွေအပေါ် အကျိုး သက်ရောက်မှုများစွာ ရှိစေပါတယ်။ ဒီရေတော တစ်ဟက်တာမှာ ငါးပုစွန် ၄၀၀ ကီလိုဂရမ် က နေ ၆၀၀ ကီလိုဂရမ်အထိ ခိုအောင်းနေထိုင်နိုင် ပြီး ဒီရေတောပင်တွေကို  ကြည့်ခြင်းအား ဖြင့် ပင်လယ်ရေ အတက်အကျ အဝင်အထွက်တွေကို ခန့်မှန်းတွက် ချက်နိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ဖျာပုံခရိုင်၊ ဘိုကလေးမြို့ နယ်၊ စက်စင်းကြီး ကျေးရွာနဲ့ မော်လမြိုင်ကျွန်းမြို့နယ် လှိုင်းဘုန်း ကျေးရွာအပါအဝင် ကျေးရွာတွေမှာ ဒီရေတော တွေ အမြောက်အမြားရှိခဲ့တဲ့အတွက် ကျွန်းပတ် လည်မှာ နာဂစ်မုန်တိုင်း တိုက်ခတ်ခဲ့စဉ်က ပြင်းထန် စွာ ခံစားခဲ့ရခြင်းမရှိဘူးလို့ သိရပါတယ်။ယခုအခါ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် မြင့်တက် လာပြီး ရေလွှမ်းမိုးမှုဒဏ်ကို ကာကွယ်ရေး အစီ အမံတွေတည်ဆောက်ဖို့   ဓနအင်အားချို့တဲ့တဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံလို  ဆင်းရဲတဲ့နိုင်ငံတွေကသာ ပိုပြီး ခံနေကြရပါတယ်။ အဲဒီ ဘေးအန္တရာယ်တွေ ကနေ လျော့နည်းလာစေဖို့ ကမ်းရိုးတန်းဒေသတွေ မှာရှိတဲ့  သန္တာကျောက်တန်းတွေနဲ့ သဘာ၀ အလျောက်  ပေါက်ရောက်နေတဲ့ ဒီရေ တောတွေ မပျက်စီးစေရန် ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ အချိန်အခါကို ရောက်ရှိလာကြောင်းပါခင်ဗျား။Ref: Heroes of The Enviroment(Time)မောင်ပုဆိုးကြမ်း