ပြည်ပဈေးကွက်ခိုင်မာစွာ တည်ဆောက်ရမည့်နှမ်းတင်ပို့မှုနှင့် အလားအလာ

        နှမ်းအမယ်သည် နိုင်ငံတော်၏ စီးပွားရေးကဏ္ဍတွင် အရေး ပါသော ပို့ကုန်အမယ်များအနက် တစ်ခု အပါအဝင်ဖြစ်သည်။ မိမိတို့ နိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးရေးကိုအခြေခံသည့်နိုင်ငံဖြစ်သည့်အားလျော်စွာ စိုက်ပျိုးမြေ များစွာရှိသလို နှမ်းအမယ်ကိုလည်း နိုင်ငံ၏နေရာ အနှံ့အပြားတွင် တစ်နှစ်ပတ်လုံးစိုက်ပျိုးလျက်ရှိရာ ဒီဇင်ဘာလ ရောက်သည်နှင့် ဆောင်းနှမ်းသစ်များ ပေါ်လာပြီဖြစ်ပါသည်။မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် နှမ်းစိုက်ပျိုးမှုအများဆုံး နိုင်ငံတွင် ပါဝင်ပါသည်။ သို့သော်လည်း ပြည်တွင်းတွင်စားသုံးမှု များပြားကာ ပို့ကုန်အနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ အများအပြားတင်ပို့ နေသလို ကိုရီးယား၊ စင်ကာပူ၊ ထိုင်းနိုင်ငံ၊  ဂျပန်နိုင်ငံ၊ ဗီယက်နမ် နိုင်ငံ၊  ဘူဂေးရီးယားနိုင်ငံ၊  ဖိလစ်ပိုင်နို င်ငံ၊  နယ်သာလန်နိုင်ငံ မလေးရှားနိုင်ငံနှင့် ယူအေအီးနိုင်ငံများထံသို့လည်း တင်ပို့လျက် ရှိနေသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ နှမ်းကို ဆီထွက် သီးနှံအဖြစ် မြန်မာ၊ အိန္ဒိယ၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ တရုတ်နှင့် အာဖရိကတို့တွင် အများအပြား စိုက်ပျိုးလျက်ရှိသည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် နှမ်းအမြောက်အမြားထွက် ရှိသကဲ့သို့ သုံးစွဲမှုများပြားသဖြင့် ဈေးကွက်လိုအပ်ချက်လည်း ကြီးမားလျက်ရှိရာ မြန်မာ့နှမ်းကို နယ်စပ်ထွက်ပေါက်မှတစ်ဆင့် အများအပြား တင်ပို့လျက်ရှိသည်။ နှမ်းဈေးကွက်သည် နိုင်ငံတကာ ဈေးကွက်တွင် ဈေးကွက်ဝေစု ပိုမိုများပြားလျက်ရှိရာ အထူးသဖြင့် တရုတ်အပြင် အီးယူဈေးကွက်တွင်လည်း နှမ်းလိုအပ်ချက် မြင့်မား လျက်ရှိသည်ကို  ထုတ်ပြန်ထားသည့်  အချက်အလက်များအရ အောက်ပါအတိုင်း တွေ့ရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် နှမ်းကို ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ရန်ကုန် တိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် မွန်ပြည်နယ်တို့တွင် အများအပြား စိုက် ပျိုးလျက်ရှိပါသည်။ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ အောင်လံမြို့နယ်မှ ထွက်ရှိသည့် နှမ်းနက်သည် အရည်အသွေးအလွန်ကောင်းမွန်သဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံမှ အလွန်နှစ်သက်ကြောင်းကိုလည်း ကုန်သည်များ အသိုင်းအဝိုင်းထံမှ သိရသည်။ သို့သော်လည်း လတ်တလောသတင်း များအရ ဈေးနှုန်းတည်ငြိမ်မှုနည်းပါးကာ ဈေးအတက်အကျများသော ကြောင့် ဂျပန်နိုင်ငံမှ နှမ်းဝယ်ယူမှုများ လျော့နည်းလာပြီး အခြားနှမ်း စိုက်ပျိုးထွက်ရှိသောနိုင်ငံများသို့ ဦးတည်ချက်ပြောင်းလဲကာ လိုအပ် သော စံချိန်စံညွှန်းများရရှိစေရန်အတွက် ထောက်ပံ့ကူညီပေးနေပြီး နှမ်းအထွက်တိုးစေရေး ဆောင်ရွက်ပေးနေကြောင်း သတင်းများအရ သိရပါသည်။ ထို့ကြောင့် ရှိရင်းစွဲဈေးကွက်ကို ထိန်းသိမ်းရန်အတွက် ဈေးနှုန်းတည်ငြိမ်ရေးသည် အလွန်အရေးပါနေသော အနေအထား တွင် ရှိနေသည်မှာ ထင်ရှားပါသည်။ မြန်မာ့နှမ်းသည် လက်ရှိဈေး ကွက်တွင် အရည်အသွေးကောင်းမွန်မှုအပိုင်း၌ ထိပ်တန်းအဆင့်တွင် ရှိကာ သတင်းကောင်း မွှေးကြိုင်လျက်ရှိပါသည်။ ဖုန်၊ သဲနှင့် အရော အနှော ကင်းရုံမျှမက ပိုးသတ်ဆေး အြွကင်းအကျန်နည်းပါးမှုကြောင့် ဝယ်လက်များအလွန်နှစ်သက်ကြောင်းကိုလည်း သိရပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ ထွက်နှမ်းများကို ပင်လယ်ရေကြောင်းမှတစ်ဆင့် တင်ပို့ နေသကဲ့သို့  နယ်စပ်ထွက်ပေါက်မှတင်ပို့မှုမှာ တရုတ်နိုင်ငံသို့ မူဆယ် နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးဇုန်မှ တစ်ဆင့်တင်ပို့ခြင်းဖြစ်ပြီး အခြားနယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးစခန်းများမှလည်း တင်ပို့မှုရှိနေသည်ကို တွေ့ရှိရပါ သည်။ ထို့ကြောင့်နာမည်ကြီး သတင်းမွှေးလှသော မြန်မာ့နှမ်းကို ပိုမိုစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ပြီး ဈေးကွက် ချဲ့ထွင်နိုင်သမျှ ချဲ့ထွင်ရန် လိုအပ် လှသလို ဈေးနှုန်းတည်ငြိမ်မှုရှိစေရေး အလေးပေး ဆောင်ရွက် ရမည်လည်း ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် နှမ်းဈေးကွက်ကြီးမားလှသော အီးယူဈေးကွက်သို့နှမ်းတင်ပို့ရာတွင် သိသင့်သိထိုက်သမျှတို့ကို အနည်းငယ် တင်ပြလိုပါသည်။
   အီးယူနှမ်းဈေးကွက်သည် အလွန်ကြီးမားပြီး ဈေးကွက် ကျယ်ပြန့်မှုမှာ နှစ်စဉ်တိုးပွားလျက်ရှိပေသည်။ ဟမ်ဘာဂါကဲ့သို့ သော ပေါင်မုန့်အသုံးပြုမုန့်များတွင် အသုံးပြုမှုများပြားခြင်း၊ မုန့်များ၊ ဟင်းပွဲများ၊ အသုပ်များနှင့် ခရက်ကာ မုန့်များတွင် ထည့်သွင်း စားသုံးခြင်းနှင့် နှမ်းဖြင့်ပြုလုပ်သော မုန့်ချောင်းများ နှစ်စဉ်စားသုံးမှု မှာလည်း ပိုမိုမြင့်မားနေသောကြောင့် နှမ်းစိုက်ပျိုးသော နိုင်ငံများမှ လည်း မျက်စိကျလျက်ရှိသည်။ နှမ်းများကို နိုင်ငံအများအပြားမှ အီးယူေ ဈး ကွက်သို့ တင်ပို့နေပြီး အဖြူရောင်(သို့မဟုတ်) ရွှေရောင် သမ်းသော နှမ်းများကို ဟင်းပွဲများတွင် အများဆုံးအသုံးပြုပြီး ကျန် နှမ်းရောင်စုံများကို အများအားဖြင့် စားသုံးဆီအဖြစ် အသုံးပြုကြ သည်။ အနက်ရောင်နှမ်းကိုမူ အာဟာရ ဓာတ်ြွကယ်ဝမှုကြောင့် လူ အများနှစ်သက်သုံးစွဲနေကြောင်း စစ်တမ်းများအရ သိရပါသည်။သို့သော်လည်း အစားအသောက်ဘေးကင်းလုံခြုံမှုကို အလွန်အလေး ထားမှုကြောင့် သွင်းကုန်တင်ပို့မှုကို တင်းကြပ်ထားသော အီးယူဈေး ကွက်သို့ ထိုးဖောက်ရာတွင် အတားအဆီးများစွာကိုလည်း တွေ့ကြုံ နေကြရပါသည်။
     (၂၈) နိုင်ငံဖြင့်ဖွဲ့စည်းထားသည့် အီးယူဈေးကွက်ကြီးသို့ နှစ်စဉ်နှမ်းတင်သွင်းမှုမှာ ပိုမိုများပြားလျက်ရှိပါသည်။၂၀၁၆ ခုနှစ်က ယူရို ၂၁၆ မီလီယံ တန်ဖိုးရှိ နှမ်း၁၅၅ တန်ကို တင်သွင်းခဲ့သည်ကိုလည်း အချက်အလက်များအရ လေ့လာတွေ့ရှိခဲ့သည့်အပြင် နောက်ပိုင်း နှစ်များတွင် နှမ်းတင်သွင်းမှု အတက်အကျဖြစ်ပေါ်နေသည်ကိုလည်း တွေ့ရှိရပါသည်။ သို့သော်လည်း ၂၀၁၂ မှ ၂၀၁၆ ခုနှစ်အတွင်း နှမ်း တင်သွင်းမှုသည် ပျမ်းမျှအားဖြင့် တိုးတက်တင် သွင်းနေပြီး နှစ်စဉ် တန်ချိန်ရော တန်ဖိုးပါ ၄ ရာခိုင်နှုန်းခန့် တိုးပွားနေကြောင်း အီးယူ ကုန်သွယ်မှု ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရပါသည်။ အီးယူဈေးကွက်တွင် အဓိကနှမ်းတင်သွင်းနေသော နိုင်ငံများမှာ ဂျာမနီ၊ နယ်သာလန်၊ ပိုလန်၊ ဂရိနှင့် အင်္ဂလန်နိုင်ငံတို့ဖြစ်ကြကာ အထူးသဖြင့် စားသောက် ဖွယ်ရာများတွင် ထည့်သွင်းစားသုံးခြင်းဖြစ်သည်ကို တွေ့ရပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံထွက် နှမ်းနက်သည် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင်လူကြိုက်များလျက်ရှိရာ အဆိုပါနိုင်ငံများ၏ ဈေးကွက်လိုအပ်ချက်ကို အခွင့် ကောင်းယူသင့်လှပါသည်။
   ထိုကဲ့သို့ဈေးကွက်ကြီးမားလှသော အီးယူဈေးကွက်တွင် ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှစ၍နှမ်းအများဆုံးတင်သွင်းနေပြီး  အီးယူသို့ စုစုပေါင်း တင်သွင်းမှု၏ ၂၂ ရာခိုင်နှုန်းကို ဂရိနိုင်ငံက ပိုင်ဆိုင်ပါသည်။ နှမ်း သည် ဂရိနိုင်ငံ၏ ရိုးရာဟင်းများ တွင် ထည့်သွင်းချက်ပြုတ်လေ့ရှိသော အမယ်တစ်ခုပင်ဖြစ်ပါသည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံနှင့် နယ်သာလန်နိုင်ငံတို့ သည်လည်း နှမ်းကို စားစရာများတွင် ထည့်သွင်းစားသောက်လေ့ရှိ သဖြင့် အများအပြားတင်သွင်းလျက်ရှိပြီး အီးယူဈေးကွက် အတွင်း ဂရိပြီးလျှင် ဂျာမနီနိုင်ငံသည် နှမ်းလိုအပ်ချက်အကြီးမားဆုံးသော နိုင်ငံဖြစ်ပါသည်။ နယ်သာလန်နိုင်ငံသည် အီးယူဈေးကွက်တွင် တတိယ နှမ်းလိုအပ်မှုအများဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ကာ နှစ်စဉ် ၅ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမိုတင်သွင်းလျက် ရှိပါသည်။ ပိုလန်နိုင်ငံသည်လည်း ရိုးရာဟင်းများတွင် ထည့်သွင်းစားသည့် အလေ့အထရှိသောကြောင့် နှစ်စဉ်နှမ်းကို ပိုမိုတင်သွင်းလျက်ရှိသည်ကိုတွေ့ရပါသည်။ထို့ကြောင့် အီးယူဈေးကွက်သည် နှမ်းလိုအပ်ချက်များပြားလှသော ဈေးကွက် ကြီးပင်ဖြစ်ပါသည်။
အဆိုပါ အီးယူနိုင်ငံများသည် နှမ်းအမြောက်အများကို တင် သွင်းမှုပြုရာတွင် စိုက်ပျိုးထွက်ရှိရာ ဒေသများဖြစ်သော အာရှ၊ အာဖရိကနှင့်လက်တင်အမေရိကနိုင်ငံများမှ တိုက်ရိုက်တင်သွင်း လျက်ရှိပါသည်။သို့သော်လည်း အီးယူေ ဈးကွက်သည် အရည်အသွေး ထိန်းချုပ်မှုများတင်းကြပ်သဖြင့် တင်ပို့သည့် နိုင်ငံများအနေဖြင့် အခက်အခဲများ ရင်ဆိုင်နေရကြောင်းကိုလည်း ဈေးကွက်သတင်း များတွင် တွေ့မြင်ရလေ့ရှိရာ အများသိကြပြီးဖြစ်ပါသည်။ အီးယူ ဈေး ကွက်သို့ စားသောက်ဖွယ်ရာကုန်စည်ပစ္စည်းများတင်ပို့ရာတွင် အဓိကကန့်သတ်ချက်မှာ အစားအသောက် ဘေးကင်းလုံခြုံမှု ရှိစေ ရေးပင်ဖြစ်သည်။ ပိုးသတ်ဆေးဝါး ဓာတ်ြွကင်းနည်းပါးမှုနှင့် ရောဂါ ပိုးမွှားကင်းစင်ရေးကို အထူး ဂရုပြုစစ်ဆေးလေ့ရှိပါသည်။၂၀ဝ၁ ခုနှစ်က ဂျာမနီသို့ နှမ်းတင်ပို့ရာတွင် အစာအဆိပ်ဖြစ်စေသော ဆဲလ်မနဲလားရောဂါပိုးမွှားပါဝင်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့သောကြောင့် အဆိုပါ ပိုးမွှားမပါစေရေးကိုလည်း အလေးထား စစ်ဆေး လျက်ရှိပါ  သည် ။ သို့သော်လည်း အဆိုပါ ဆဲလ်မနဲလားရောဂါပိုးမျိုးစိတ်သစ်များကို ထပ်မံတွေ့ရှိနေရကြောင်းနှင့် ၂၀၁၇ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီက အိန္ဒိယ နိုင်ငံမှ တင်ပို့ခဲ့သော နှမ်းများတွင် အဆိုပါမျိုးစိတ်သစ်များ တွေ့ရှိ ခဲ့မှုကြောင့် အိန္ဒိယနှ မ်းများကို ပိုမိုတင်းကြပ်စွာ စိစစ်နေ ကြောင်းကို အီးယူမှထုတ်ပြန်ချက်များအရ သိရပါသည်။ နှမ်းများတွင် မှိုပါဝင်မှု များကိုတွေ့ရသော်လည်း အဆိုပါပိုးမွှားများကို ပိုမိုတွေ့ရှိနေရ ကြောင်းကိုလည်း ထုတ်ပြန်ထားပါသည်။ သို့ဖြစ်ရာ အီးယူသို့ နှမ်း တင်ပို့နေသော နိုင်ငံများသည် ပိုးသတ်ဆေးြွကင်းကျန်မှုများကို နည်းနိုင်သမျှနည်းအောင် လုပ်ဆောင်ပြီး အီးယူမှ သတ်မှတ်ထား သော စံချိန်စံညွှန်းများအတိုင်း မီအောင်တင်ပို့နေကြောင်း၊ အော်ဂဲနစ် သီးနှံဖြစ်ပါက အော်ဂဲနစ်သက်သေခံလက်မှတ်များဖြင့် တင်ပို့နေ ကြောင်းတို့ကိုလည်း လေ့လာတွေ့ရှိရပါသည်။
အဆိုပါအချက်များအပြင် ဝယ်လက်များသည် အစားအသောက် ဘေးကင်းလုံခြုံမှုလုပ်ဆောင်ခြင်းနှင့် အရည်အသွေး ထိန်းသိမ်း တင်ပို့မှု၊ ထုပ်ပိုးမှု၊ တင်ပို့မှုနည်းစနစ်များကိုလည်း စံချိန်စံညွှန်းများ သတ်မှတ်ဝယ်ယူသည့်    အပြင် တင်ပို့သူများဘက်သို့လည်း Hazard Analysis and Critical Control Points( HACCP) System , ISO 22000 , British Retail Consortium ( BRC) , International Feautured Standards (IFS): Foodစသည့် အစားအေ သာက် ဘေးကင်းလုံခြုံမှုဆိုင်ရာ အစီအမံများလုပ်ဆောင်မှုတို့အတွက် အသိအမှတ်ပြုမှုများကိုပါ ဆောင်ရွက်ပေးရန်အတွက် တောင်းဆို လေ့ရှိကြောင်းကိုလည်း သိရပါသည်။ နှမ်းတင်ပို့မှုလုပ်ဆောင်သည့် အခါ အရောင်၊ အနံ့၊ အရသာ၊ ဆီထွက်နှုန်း၊ အစိုဓာတ်၊ အရွယ်အစား၊ သန့်စင်မှု စသည့် အရည်အသွေးပိုင်းသည် အလွန်အရေးကြီးသကဲ့သို့ စိုက်ပျိုးမှု၊ ထုတ်လုပ်မှု၊ ထုပ်ပိုးမှု၊ တင်ပို့မှုသည်လည်း အလွန်အရေး ကြီးလှပါသည်။ ရောဂါ ပိုးမွှား ပါဝင် မှုနှင့် မှိုပါဝင်မှုတို့အပြင် အစာ အဆိပ်ဖြစ်စေနိုင်သော ဓာတ်ြွကင်းများပါဝင်မှုတို့ကိုလည်း အထူး သတိပြုရမည်ဖြစ်ပါသည်။ သို့ဖြစ်ရာ အီးယူဈေးကွက်တွင် နှမ်းတင် ပို့မှုကဏ္ဍသည် ဈေးကွက်ကြီးမားသကဲ့သို့ ကန့်သတ် မှုများ လည်း တင်းကျပ်လျက်ရှိသည်ကို တွေ့နိုင်ပါသည်။
အီးယူဈေးကွက်သို့ နှမ်းတင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် နှမ်းစိုက်ပျိုး ထွက်ရှိသည့် နိုင်ငံများသည် အပြိုင်အဆိုင်ကြိုး ပမ်းလျက်ရှိရာ အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် အများဆုံးတင်ပို့သည့် နိုင်ငံအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိ ပါသည်။ သို့သော်လည်း နောက်ပိုင်း ကာလများတွင်မူ ပြည်တွင်း စားသုံးမှုမြင့်တက်လာမှုကြောင့် နှမ်းတင်ပို့မှုမှာ နှစ်စဉ်လျော့ကျလျက် ရှိပါသည်။ ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်နိုင်ငံမှ နှမ်းစိုက်ပျိုးမှု လမ်းကြောင်းသည် လောလောဆယ်ကာလတွင် အာဖရိကသို့ ဦးတ ည်နေ သလို နှမ်းစိုက်ပျိုးမှုများပြားသည့် မြန်မာနိုင်ငံမှ နှမ်းသည် လည်း ဈေးမတည်ငြိမ်မှုများကြောင့် အဓိကနှမ်းဝယ်လက်ဖြစ်သည့် ဂျပန်သည် အာဖရိကဈေးကွက်ကို လှမ်းမျှော်လာသည်ကို သတိပြု သင့်လှပါသည်။                                ထို့ပြင် နိုင်ဂျီးရီးယားနိုင်ငံသည် အီးယူဈေးကွက် တွင် အိန္ဒိယပြီးလျှင် အများဆုံးတင်ပို့သည့် နိုင်ငံ ဖြစ်လျက်ရှိသော်လည်း အရည်အသွေးပိုင်းတွင် မကောင်းသတင်းပျံ့နှံ့နေသဖြင့် အီးယူ၏တင်း ကျပ်သော စစ်ဆေးမှု ကိုလည်း ရင်ဆိုင်ရလျက် ရှိသည်။ အာဖရိက၊ ဆူဒန်နှင့် အီသီယိုးပီးယား နိုင်ငံတို့သည် အီးယူဈေးကွက်တွင် နေရာယူနိုင် ရေး ပြိုင်ဆိုင်မှုပြင်းထန်နေကြပြီး အီသီယိုးပီးယား နိုင်ငံသည် ကတိကဝတ်ဖောက်ဖျက်မှု အများ ဆုံး နိုင်ငံအဖြစ် သတ်မှတ်ခံနေရကာ နှမ်းတင်ပို့မှု လျော့ကျ လျက်ရှိသလို နာမည်ဆိုး ထွက်လျက်ရှိသည်ကိုလည်း ကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာ သတင်းများအရ သိရပါသည်။
   နှမ်းသ ည် အီးယူဈေးကွက်တွင် အဓိကကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေရခြင်းမှာ အထက်တွင်ဖော်ပြပြီးဖြစ်သည့် အတိုင်း စားသောက်စရာများတွင် အဓိကထည့်သွင်း စားသုံးခြင်းကြောင့်ပင်ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် နှမ်းဆီကို စားသုံးရန်အပြင် အလှပြင်ပစ္စည်းများ ပြုလုပ်ရာ တွင်လည်း အသုံးပြုလျက်ရှိသလို တိရစ္ဆာန် အစား အစာများအတွက်လည်း အသုံးပြုလျက်ရှိသည်။ အီးယူ၏နှမ်းဈေးနှုန်းသတ်မှတ်မှုမှာ တင်ပို့ရောင်းချ သည့် နိုင်ငံနှင့် အရည်အသွေးအပေါ် မူတည် ၍ အမျိုးမျိုးပြောင်းလဲနေကြောင်းကို တွေ့ရသည်။ ဈေးကွက်ခိုင်မာမှုမှာလည်း တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယ နိုင်ငံတို့၏ နှမ်းအထွက်နှုန်းအပေါ် မူတည်လျက် ရှိပါသည်။ ၂၀၁၆ ခုနှစ်က နှမ်းစိုက်ပျိုးသည့်နိုင်ငံ များမှ အထွက်နှုန်း ကောင်းမွန် သဖြင့် ဝယ်လိုအား လျော့နည်းခဲ့သောကြောင့်   နှမ်းတစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၈၀ဝ မှ ၉၀ဝ ဈေးရောက်ရှိခဲ့ ပြီးနောက် ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် အထွက်နှုန်းလျော့ကျမှု ကြောင့် အိန္ဒိယ၏နှမ်းတစ်တန်ဈေးနှုန်းမှာ အမေ ရိကန်ေ ဒါ်လာ ၁၀ဝ၀ အထိမြင့်တက်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ထို့ကြောင့် နှမ်းစိုက်ပျိုးထွက်ရှိ သည့် နိုင်ငံများ၏ အထွက်နှုန်းသည် ဈေးကွက်ကို ထိန်းချုပ်လျက်ရှိနေသည်ကိုလည်း တွေ့ရပါသည်။မြန်မာနိုင်ငံ သည် နှစ်စဉ် နှမ်း အမြော က် အများစိုက်ပျိုးထွက်ရှိကာ ပြည်ပသို့လည်း နှစ်စဉ် တင်ပို့လျက်ရှိပါသည်။ ဘဏ္ဍာနှစ်အလိုက် တင်ပို့မှု ကို လေ့လာကြည့်ပါက ၂၀၁၆-၂၀၁၇ ဘဏ္ဍာနှစ် (၂၀၁၆ ဧပြီ မှ ၂၀၁၇ မတ်လအထိ) တွင် တန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာသ န်း ၃၀ တန်ဖိုးရှိ နှမ်းတန်ချိန် နှစ်သောင်းခန့်ကို တင်ပို့မှုရှိခဲ့ပြီး ၂၀၁၇-၂၀၁၈ ဘဏ္ဍာနှစ် (၂၀၁၇ ဧပြီမှ ၂၀၁၈ မတ်လအထိ) တန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၁ သန်းကျော် တန်ဖိုးရှိ နှမ်းတန်ချိန် နှစ်သောင်းခွဲခန့်ကို တင်ပို့နိုင် ခဲ့သဖြင့် ကာလတူထက် တန်ချိန်ရော တန်ဖိုးပါ ပိုမိုတင်ပို့မှုရှိလာသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ထို့ပြင် ၂၀၁၈ ဧပြီမှ နိုဝင်ဘာ ၃၀ ရက်အထိ တင်ပို့မှုမှာ တန်ချိန်အားဖြင့် ၁၀ဝ၀ ဝန်းကျင်၊ တန်ဖိုး အားဖြင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၃ သန်းခန့်ကို တင်ပို့ခဲ့ ကြောင်း၊ တင်ပို့သည့် နိုင်ငံများမှာ ထိုင်း၊ ထိုင်ဝမ်၊ စင်ကာပူ၊ ဂျပန်၊ ကိုရီးယား၊ တရုတ်၊ ချက်စ် ပြည်သူ့ သမ္မတနိုင်ငံ၊ ကိုရီးယားနိုင်ငံ၊ ဟောင်ကောင်နိုင်ငံ များသို့ တင်ပို့ခဲ့သည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင်မူ ဒိန်းမတ်နိုင်ငံ၊ မလေးရှားနိုင်ငံ၊ ဩစ တြေးလျနိုင်ငံနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံများသို့ တင်ပို့ခဲ့ သော်လည်း ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင်မူ အဆိုပါနိုင်ငံများသို့ တင်ပို့မှုမရှိသေးသည်ကိုလည်း တွေ့ရှိရပါ သည်။
လက်ရှိနှမ်းဈေးကွက်    အခြေအနေမှာ တရုတ်နိုင်ငံမှ ဝယ်ယူမှုများပြားလျက်ရှိပြီး စက်တင် ဘာလတွင် နှမ်းဈေးစံချိန်တင်မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း ဈေးကွက်မှစုံစမ်းသိရှိရပါသည်။ နှမ်းသုံးတင်းဝင် တစ်အိတ်လျှင် နှစ်သိန်း လေးေ သာင်း ကျပ်ဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ခဲ့ကာ နှမ်းနက်ကို ဝယ်လက် နိုင်ငံများမှအထူးဈေးပေးလျက်ရှိကြောင်းကိုလည်း သိရသည်။ နိုဝင်ဘာလတွင်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော နှမ်း တင်ပို့မှုဈေး နှုန်းမှာ နှမ်းဖြူတစ်တန်လျှင် အမေ ရိကန် ဒေါ် လာ ၁၄၀ဝ မှ ၁၅၀ဝ ကြား၊ နှမ်းနက် (စမုံ) တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၇၀ဝမှ ၁၇၅၀ ကြား၊ နှမ်းညိုတစ်တန်လျှင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၂၀ဝ မှ ၁၃၀ဝ ကြားရှိကြောင်းကိုလည်း ကုန်စည်ဒိုင်များမှ သိရပါသည်။ လတ်တလောတွင် နှမ်းအထွက်နှုန်းကျခဲ့သော အခြေအနေရှိခဲ့သည့် အတွက် တောင်သူများလက်တွင် မျိုးနှမ်းသာ ကျန် ရှိတော့သဖြင့် ဈေးကွက်သို့ နှမ်းအဝင်နည်းကာ နှမ်းဆီဈေးများမှာလည်း မြင့်တက်လျက်ရှိပါသည်။ မန္တလေး ဝယ်လက်များအနေဖြင့် စမုံနက်နှမ်းကို ရသမျှဝယ်နေသည့်အတွက် ဝယ်လိုအားမှာ ရောင်း လိုအားထက် ပိုလျက်ရှိသည်ကိုလည်း တွေ့ရသလို နှမ်းသစ်များလည်း ပေါ်လာပြီဖြစ်သဖြင့် ဈေးကွက် ကို စောင့်ကြည့်ရမည့် အနေအထားဖြစ်နေကြောင်း ကုန်သည်များထံမှ သိရပါသည်။ ယခုပြည်တွင်း အရောင်းအဝယ်ဖြစ်နေသောဈေးမှာ နှမ်းနီတစ်တင်း ၅၆၀ဝ၀ ကျပ်၊ စမုံနှမ်းနက်တစ်တင်း ၈၈၀ဝ၀ ကျပ် ဖြစ်နေသည်ကို တွေ့ရပါသည်။
သို့ပါ၍ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် နာမည်ရလာ သော မြန်မာ့နှမ်းကို လက်ရှိတင်ပို့နေသော နိုင်ငံ များအပြင် နှမ်းလိုအပ်ချက်များပြားသော အီးယူ နိုင်ငံများသို့ ယှဉ်ပြိုင် တင်ပို့နိုင်စေရေးအတွက် အီးယူဈေးကွက်အခြေအနေ၊ တင်ပို့ရာတွင် သိသင့် သော ကန့်သတ်ချက်များနှင့် နှမ်းတင်ပို့နေသော နိုင်ငံများ၏ အခြေအနေအား သုံးသပ်တင်ပြလိုက် ရပါသည်။