ကြက်သွန်နီဆိုတာ မြန်မာစားဖိုဆောင်သာမက ကမ္ဘာ့စားဖို ဆောင်ထိ ခြေဆန့်တတ်တဲ့ သီးနှံမျိုး။ အရောင်ကလဲ ရဲတယ်၊ ရသာ ကလဲ ကဲတယ်။ လျှာကိုသာမက ကျန်းမာရေးအတွက် အပြည့်အ၀ အထောက်အပံ့ပေးတဲ့ သီးနှံမျိုး။ မွှန်တယ်၊ စပ်တယ်၊ ကြည်တယ်၊ သန့်တယ်။ ရသာနဲ့သွေးသား ကွဲပြားတဲ့အကျိုးကိုပြုတတ်တယ်။ ရံဖန် ရံခါ ဈေးသက်သာတယ်၊ ရံဖန်ရံခါဈေးကြီးတယ်။ စိုက်သူရှုံးရင် သုံးသူ ပြုံးတယ်။ စိုက်သူပြုံးရင် သုံးသူမဲ့တယ်။
သုံးသူမဲ့အောင် စိုက်သူက ဖန်တီးခြင်းမဟုတ်သလို၊ စိုက်သူမဲ့ အောင်လည်းသုံးသူက ဖန်တီးခြင်းမဟုတ်ဘူးဖူးလို့ သုံးသပ်မိတယ်။ မတောက်တစ်ခေါက်အတွေးနဲ့ ဆွေးနွေးရရင်အဓိကဖန်တီးရှင် က ဈေးကွက်။ စိုက်ပျိုးမှုအထွက်နဲ့ စားသုံးမှုအသုံး၊ တစ်ရာသီစာချိန်ခွင်နဲ့ ဆုံးဖြတ်တဲ့အခါ စားသုံးအားက သာပြီး ပစ္စည်းနည်းရင် ဈေးတက် မယ်။ ပစ္စည်းလက်ကျန်ကသာပြီး စားသုံးမှုကလျော့ရင် ဈေးကျမယ်။ ပြောကြတယ် စိုက်သူကလူနည်းစု၊ စားသုံးသူကလူများစု၊ ဘယ် သူ့မျက်နှာကြည့်မလဲတဲ့။ ကြားဖူးတဲ့သတင်းတစ်ခုရှိတယ်။ လာမယ့် အနာဂတ်မှာ လကမ္ဘာကို သွားချင်ရင် လူတစ်ဦးကို ဒေါ်လာသန်း ၁၀၀ ခန့်နဲ့ ပို့ဆောင်ပေးမယ်တဲ့။ ထုတ်လုပ်သူ အမြတ်ရရှိရေးပေါ့။ ဒေါ်လာသန်း ၁၀၀ ကို ကျုပ်တို့အိပ်မက်တောင် မမက်သင့်ပေမယ့်၊ ထုတ်လုပ်မှု စရိတ်ကျသင့်တဲ့ပေါက်ဈေးကိုများတယ်လို့များ ကျုပ်တို့ ဝေဖန်ရဲသလား။ သမာသမတ်ဆိုတဲ့ ဝေါဟာရဟာ မြန်မာ့ဈေးကွက်ရဲ့အသက် ပါ။ အကောင်းမြင်ဝါဒဟာ ဗုဒ္ဓရဲ့အသက်ပါ။ ကိုယ်ချင်းစာတရားဟာ သတ္တဝါတို့ရဲ့ အသက်ပါလို့ ထင်မြင်မိပါတယ်။ တောင်သူတွေရဲ့ ကိုယ်စား၊ ပြောရဲတာကတော့ တောင်သူဟာ ဈေးကွက်ကို ဘယ် တော့မှ ချုပ်ကိုင်ခြင်းမရှိဘူး ဆိုတာပါပဲ။ သဘာဝနဲ့ဈေးကွက်က ဆုံးဖြတ်တဲ့နှုန်းကိုသာ ရယူနိုင်ခွင့် ရှိသူလို့ထင်မြင်ရပါတယ်။ ဒီရာသီဒီအချိန်မှာ အရင်နှစ်တွေက စိုက်ပျိုးမှုအရှုံးကြောင့် ကျ ဆင်းသွားတဲ့ စိုက်ဧကနဲ့ အထွက်အရ အလိုပြနေပြီ။ ဝယ်လိုအား လည်း ကောင်းနေတယ်။ ဈေးကွက်မှာ တက်ဈေးဖြစ်နေတယ်။ မုံရွာ နယ်ရဲ့ ကြက်သွန်နီ ခရေစီလို့ပြောရမယ့် မြေနဲက ကြက်သွန် တောင် သူ တွေပြီးခဲ့တဲ့မိုးရာသီအဆုံးမှာ စိုက်ခဲ့ကြတဲ့ မိုးကြက်သွန်တွေ ပေါ် ပြီ၊ အသစ်ပေါက်ဈေးက တစ်ပိဿာ ၁၀၀၀ ကျပ် - ၁၂၀၀ ကျပ် စိုက်ပျိုးစရိတ်က တစ်ဧက ၈ သိန်းခန့် အထွက်က တစ်ဧက ၂၅၀၀ ကနေ ၃၅၀၀ ပိဿာ ပျမ်းမျှတစ်ဧကကျပ်သိန်း ၃၀ ဝင်မယ်။ အကျိုး အမြတ်က ကျပ်သိန်း ၂၀ ကျော်ပစ္စုပ္ပန်ကြက်သွန်ဈေးကွက်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ခံစားရတဲ့ အခြေအနေက အရင့်အရင်ကြက်သွန် တောင်သူ တွေရဲ့ အရှုံးရာသီကိုတော့ စာမဖွဲ့တော့ပါ။ တောင်သူတွေ က အတိတ်ကို အတိတ်မှာ ထားခဲ့ကြတယ်။ " စွန့်လွတ်သူသာ အောင်မြင်ရာ"ဆိုတဲ့ ဆောင်ပုဒ်လို "နာ တစ်ခါသာတစ်လှည့်" မငြီးစတမ်းစားသုံး သူတွေထံ အရောက်ကမ်းဖို့ မမျှော်မှန်းနိုင်တဲ့ ဈေးကွက်ကို လျစ်လျူရှု ကုန်ကျမှုကို အရင်းတည်၊ ရာသီကိုအံတု ပေးဆပ်မှု အဖုံဖုံနဲ့ မုံရွာနယ် မြေနဲအပါအဝင် မြန်မာ ပြည် ယာအစုစုက ကြက်သွန်နီ တောင်သူတို့ရဲ့ အောင်ပွဲကို စိတ်ရဲရဲ ပေးဝေခံစားရင် ဂုဏ်ပြုစားသုံးကြပါ ခင်ဗျာ.....လို့။ထွန်းလှိုင် - မုံရွာ