"သုံးတတ်လျှင်ဆေး မသုံးတတ်လျှင်ဘေး"ဟူသော စကားပုံကို ကြားဖူးကြပါလိမ့်မည်။ အနက်အဓိပ္ပာယ်အားဖြင့် ကောင်းကျိုးဆိုးကျိုး တို့ကို ဒွန်တွဲပိုင်ဆိုင်ထားသော တစ်စုံ တစ်ခု၏ အကြောင်းအရာများကို ဂဃနဏသိရှိကာ စည်း စနစ်တကျ မှန်ကန်စွာ သုံးစွဲတတ်လျှင် ကောင်းမွန်သော အကျိုးဆက်များကို ခံစားရမည်ဖြစ်ပြီး သုံးစွဲမှုမမှန်ကန်ပါက ဆန့်ကျင်ဘက် အနေဖြင့် ဆိုးကျိုးများသက်ရောက်နိုင်သည်ဟု ဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်။
စားသုံးဆီသည် လူသားတို့နေ့စဉ် စားသောက်နေသော အစားအစာများထဲတွင် အင်အားဓာတ်ကို ပေးစွမ်းနိုင်သော ပင်မရင်းမြစ် တစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ ဆီထွက်ပင်ရင်းပေါ်မူတည်ပြီး အပင်ထွက်ဆီ (Vegetable Oil) နှင့် တိရစ္ဆာန်ထွက်အဆီ (Animal Fat) ဟူ၍ နှစ်မျိုးခွဲခြားထားရာ နေ့စဉ်ချက်ပြုတ် စားသောက်ကြရာ၌ အပင်ထွက်ဆီများကိုသာ အများဆုံး အသုံးပြုကြသည်ကို တွေ့ရှိရမည်ဖြစ်သည်။ အဆိုပါ အပင် ထွက်ဆီအမျိုးမျိုးတို့ကို မိမိတို့ ချက်ပြုတ်ကြော်လှော်လိုသည့် နည်းစနစ်နှင့် ကိုက်ညီစွာ စုဟူ၍ သုံးစွဲတတ်စေရန် ၎င်းတို့၏ ထူးခြား သော ဝိသေသလက္ခဏာများအား သိရှိနားလည်ထားရန် လိုအပ်လှပါသည်။
နေ့စဉ်လူနေမှုဘဝ တွင် စားသုံးဆီကို ရည်ရွယ်ချက် အမျိုးမျိုးဖြင့် အသုံးပြုကြသည်။ အချို့က သာမန်ချက်ပြုတ် ကြော်လှော်ရန် အသုံးပြုကြသကဲ့သို့ အချို့က မုန့်ဖုတ်ရန်နှင့် ဆီဆမ်းစားရန် စသည်ဖြင့်အသုံးပြုကြသည်။ ချက်ပြုတ်ကြော် လှော်ရာ၌လည်း နှစ်ကြော်Deep Fat Frying အိုးကပ်ကြော်။မွှေကြော် (Pan /Shallow Frying and Stir Frying) နှင့် ဆာ တေးကြော် (Sauté Frying) တို့မှာ အသုံးများသော ကြော် လှော်သည့် နည်းစနစ်များဖြစ်ကြသည်။ နှစ်ကြော် ကြော်သည့် နည်းစနစ်တွင် အကြော်အိုး၏ သုံးပုံနှစ်ပုံခန့် ဆီထည့်ပြီး ကြော်လိုသည့်အရာကို ဆီပူထဲတွင် နစ်မြုပ်စေလျက် ကြော်ရ မည်ဖြစ်သည်။ အိုးကပ်ကြော်နည်းစနစ်တွင် ဆီပမာဏ ခပ်တိမ်တိမ်သာ အသုံးပြုရပါမည်။ နှစ်ကြော်နှင့် အိုးကပ် ကြော်တို့အတွက် လိုအပ်သောဆီ၏ အပူချိန်မှာ ယေဘူယျ အားဖြင့် ၃၅၀ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်မှ ၃၇၅ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်ထိ (၁၇၇ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် မှ ၁၉၁ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်) ဖြစ်သည်။ ဆာတေးကြော်နည်းစနစ်တွင် အနည်းငယ်မျှသော ပမာဏ ရှိသည့်ဆီကို အကြော်အိုးတွင် ရွှဲရွှဲသုတ်လိမ်းပြီး ကြော်လို သည့်အရာကို ခပ်ပါးပါးလှီးဖြတ်၍ ဖြစ်စေ၊ အတုံးငယ်များ လှီးဖြတ်၍ဖြစ်စေ ဆီပူတွင် ရွှေညိုရောင်ပြောင်းသည်အထိ ကြော်ရမည်။ ယင်းနည်းစနစ်အတွက် ဆီ၏ယေဘူယျ အပူ ချိန်သည် ၃၀ဝ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက် မှ ၃၅၀ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်ထိ (၁၄၉ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် မှ ၁၇၇ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်) လိုအပ် မည်ဖြစ်သည်။
စားသုံးဆီသည် ဓာတုဗေဒဆိုင်ရာဖွဲ့စည်းပုံအရ ဂလစ် စရောနှင့် ဖက်တီးအက်ဆစ်တို့၏ ရောနှောခြင်းမှ ဖြစ်ပေါ် လာသော ထရိုင်ဂလစ်စရိုက် Triglyceride)ဖြစ်သည်။ ဂလစ် စရောနှင့်အတူ ပေါင်းစပ်နေသော ဖက်တီးအက်ဆစ်ပုံစံ (၃)မျိုးရှိရာ ပြည့်ဝအဆီအက်ဆစ် (Saturated Fatty Acid))၊ မိုနို မပြည့်ဝအဆီအက်ဆစ် Mono Unsaturated FattyAcid)) နှင့် ပိုလီမပြည့်ဝ အဆီအက်ဆစ် (Poly Unsaturated Fatty Acid)) တို့ဖြစ်သည်။ ၎င်းအဆီအက်ဆစ်များ၏ ပါဝင်ပေါင်း စပ်မှု အချိုးအစားအပေါ်မူတည်၍ စားသုံးဆီများ၏ အသွင် သဏ္ဌာန်နှင့် ဂုဏ်အရည်အသွေးများ ကွဲပြားသွားရခြင်းဖြစ် သည်။ စားသုံးဆီ တစ်မျိုးစီတွင် ကွဲပြားသော ဂုဏ်အရည် အသွေးများ ပိုင်ဆိုင်ထားကြရာ မီးခိုးမှတ် (Smoke Point) ) နှင့် မီးလောင်မှတ် (Flash Point) တို့လည်း အပါအဝင် ဖြစ်သည်။
စားသုံးဆီကို အဖုံးဖွင့်အိုးထဲတွင်ထည့်ပြီး အပူပေး ခြင်းဖြင့် မီးခိုးများ စတင်ထွက်လာသော အပူချိန်ကို ၎င်းဆီ၏ မီးခိုးမှတ်ဟုလည်းကောင်း၊ မီးခိုးထွက်ပြီးမှ မီးတောက်စတင် ထွက်ပေါ်လာသော အပူချိန်ကို မီးလောင်မှတ်ဟုလည်း ကောင်း သတ်မှတ်ထားသည်။ ထို့ကြောင့် စားသုံးဆီကို အသုံး ပြု၍ မိမိနှစ်သက်ရာ ချက်ပြုတ်နည်းများအတိုင်း ပြုလုပ်မည် ဆိုပါက အသုံးပြုသောဆီ၏ မီးခိုးမှတ်ကို သိရှိထားရမည်ဖြစ် သည်။ နှစ်ကြော်နှင့် အိုးကပ်ကြော်များအတွက် မီးခိုးမှတ် မြင့်သော စားသုံးဆီများကို အသုံးပြုရပါမည်။
(ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်။)
အိအိချော (CTQM)