အတွဲ(၁၅)အမှတ်(၁၇)
စားသုံးသူဆိုတာ
ကျွန်တော်တို့အားလုံးသောသူတွေဟာ စားသုံးသူတွေ ပါပဲ။ တစ်နေရာမှာထုတ်လုပ်သူဖြစ်ပေမယ့် တစ်နေရာမှာကတော့ စားသုံးသူဖြစ်ရတာပါ။ ဒါကြောင့် စားသုံးသူဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ အားလုံးပါပဲဆိုတဲ့စကားဟာ ထာဝရ မှန်ကန်နေဆဲပါ။ စားသုံးသူ ဆိုတာ ဘာကိုပြောတာလဲဆိုရင်တော့လည်း ကုန်စည်၊ ပစ္စည်း ဒါမှ မဟုတ်ဝန်ဆောင် မှုကိုကုန်သွယ်ရောင်းဝယ်တာ မလုပ်ဘဲ၊ ကိုယ်တိုင် စားသောက်လိုက်တဲ့သူ ဒါမှမဟုတ် သုံးစွဲလိုက်တဲ့သူကို ပြောတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
အကာအကွယ်ပေးရေး
ဘာကို ကာကွယ်ပေးမှာလဲ၊ ဘယ်လို ကာကွယ်ပေးမှာ လဲဆိုရင်တော့ ကုန်စည်၊ ကုန်ပစ္စည်း ဒါမှမဟုတ် ဝန်ဆောင်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ စားသုံးသူတွေအတွက် ကျန်းမာရေး၊ ဘေးဥပဒ် အန္တရာယ်ကင်းစေရေးအတွက် ဥပဒေကြောင်းအရ အပြည့်အ၀ အကာအကွယ်ပေးမှာကို ဆိုလိုတာပါ။ ဒီလိုအကာအကွယ်ပေးနိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံစားသုံးသူ ကာကွယ်ပေးရေးဥပဒေကို ၂၀၁၄ ခုနှစ် မတ်လ ၁၄ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။
အကောင်အထည်ဖော်မှု
စားသုံးကာကွယ်ရေးဥပဒေကို ထုတ်ပြန်မှုနဲ့အတူစားသုံး သူရေးရာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးအကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ အတွက်လိုအပ်တာတွေကို ဆောလျင်စွာဆောင်ရွက်ခဲ့ရာမှာ စားသုံး သူအကာအကွယ်ပေးရေး ဗဟိုကော်မတီကို ၂၀၁၄ ဇွန်လ ၄ ရက်နေ့ မှာ ဖွဲ့စည်းခဲ့တာတွေ့ရသလို သက်ဆိုင်ရာတိုင်းဒေသကြီးပြည်နယ် တွေမှာ စားသုံးသူရေးရာနဲ့ပတ်သက်ပြီး စားသုံး သူအငြင်းပွားမှုဖြေရှင်းရေးအဖွဲ့တွေကိုလည်း ၂၀၁၄ အောက်တိုဘာလ ၁ ရက် နေ့က စတင်ပြီးတော့ ဖွဲ့စည်းပေးထားခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင်စားသုံးသူ ရေးရာ ဦးစီးဌာနက ဝန်ထမ်းတွေဟာလည်း အသိပညာပေးမှု လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို ဒေသအလိုက်မြို့နယ်အလိုက်တွေမှာ စဉ်ဆက် မပြတ်ဆောင်ရွက်ခဲ့တာကိုလည်း တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ တစ်ဆင့်ပြီး တစ် ဆင့်၊ တစ်လှမ်းပြီးတစ်လှမ်း ရှေ့သို့အရှိန်အဟုန်မပျက် လျှောက်လှမ်း နေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကိုလည်း လေ့လာ
ကျွန်တော်တို့တစ်တွေရဲ့ စားသုံးသူ အကာကွယ်ပေးရေး လုပ်ငန်းတွေ ခိုင်မာဖို့အတွက် စားသုံးသူ အကာအကွယ်ပေးရေး ဥပဒေကို ထိရောက်စွာ အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ဖို့အတွက် နိုင်ငံတကာမှာဆောင်ရွက်နေတာတွေ၊ ဖြေရှင်းနေတာတွေ၊ တွေ့ကြုံ နေရတာတွေကိုလည်း အမြဲမပြတ်လေ့လာပြီး မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အကောင်းဆုံးဖြစ်အောင် ကြိုးစားဆောင်ရွက်နေတာပါ။ ဒီလို ဆောင်ရွက်မှုတွေအနက် အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲတွေကျင်းပခဲ့ရာမှာ အခုနောက်ဆုံး ကျင်းပခဲ့တာကတော့ စားသုံးသူအကာအကွယ်ပေးရေး လုပ်ငန်းများ ခိုင်မာတိုးတက်စေရေးနဲ့ စားသုံးသူအကာအကွယ်ပေး ရေးဥပဒေကို ထိရောက်စွာအကောင် အထည်ဖော်နိုင်ရေးအတွက် နိုင်ငံ တကာအကောင်းဆုံးအလေ့အထများကို လေ့လာခြင်းဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးပွဲတစ်ရပ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီဆွေးနွေးပွဲကို မေလ ၇/၈ ရက်တွေမှာ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး Sule Shangri-la ဟိုတယ်မှာ ကျင်းပခဲ့ပြန်ပါတယ်။ ဒီဆွေးနွေးပွဲကိုတော့ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရေးနှင့် စားသုံးသူ ရေးရာဦးစီးဌာနနဲ့University of California Irvine School of Law မှ Professor Katherine Porter နဲ့ The US Department of Commerce &JU Commercial law Development Program မှ Commercial Lawyer Ms Lindsey Scannel တို့ ပါဝင်တဲ့အဖွဲ့တို့ ပူးပေါင်းပြီး ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။
တက်ရောက်ဆွေးနွေးကြသူတွေ
ဒီဆွေးနွေးပွဲကတော့ ထူးခြား တယ်ဆိုရမှာပါပဲ။ စားသုံးသူ ကာကွယ်ပေးရေးလုပ်ငန်းများကို ခိုင်မာတိုးတက်စေရေးနဲ့ စားသုံးသူ ကာကွယ်ပေးရေး ဥပဒေကိုထိရောက်စွာ အကောင်အထည်ဖော် နိုင်ရေးအတွက် နိုင်ငံတကာအကောင်းဆုံး အလေ့အထများကို လေ့လာခြင်းဖြစ်တာကြောင့် အစိုးရ ဌာနဆိုင်ရာများရော၊ နယ်ဘက် က အဖွဲ့အစည်းပေါင်းစုံပါ တက်ရောက်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီဆွေးနွေးပွဲမှာ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး အစိုးရအဖွဲ့၊ မွန်ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့တို့မှ စီမံကိန်းနဲ့စီးပွားရေးဝန်ကြီးများ တက်ရောက်သလို စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရေးနှင့် စားသုံး သူရေးရောဦးစီးဌာန၊ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်နဲ့ ဝန်ထမ်းများ၊ ပြည်ထဲ ရေး ဝန်ကြီးဌာန၊ မွေးမြူရေးရေလုပ်ငန်းနဲ့ ကျေးလက်ဒေသဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေး ဝန်ကြီးဌာန၊ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန၊ အမျိုးသားစီမံ ကိန်းနဲ့စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုဝန်ကြီးဌာန၊ သိပ္ပံနဲ့နည်းပညာ ဝန်ကြီးဌာန၊ ပြည်ထောင်စုတရား လွှတ်တော်ချုပ်ရုံး၊ ပြည်ထောင်စု ရှေ့နေ ချုပ်ရုံး၊ ရန်ကုန်မြို့တော် စည်ပင်သာယာရေးကော်မတီရုံး၊ UMFCCI နှင့် ညီနောင်အသင်းအဖွဲ့များ၊ အစိုးရမဟုတ်သော စား သုံးသူကာကွယ်ပေးရေးဆိုင်ရာ အသင်းအဖွဲ့များ၊ စားသုံးသူ အငြင်း ပွားမှု ဖြေရှင်းရေးအဖွဲ့ (ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး) တို့ တက်ရောက်ကြ ပြီး စိတ်ဝင်တစား ဆွေးနွေးမေးမြန်း အပြန်အလှန်ပြောဆိုနေတာ တွေ့ရတော့ စားသုံးသူကာကွယ်ပေးရေးရဲ့ အနာဂတ်လှပမှုကို မြင် ယောင်ပြီး ပီတိဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။
ဆွေးနွေးပွဲရဲ့ရည်မှန်းချက်
ကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရေးနဲ့ စားသုံးသူရေးရာ ဦးစီးဌာနရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်ဖြစ်သူ ဦးလှမော်ဦးက ဒီဆွေးနွေးပွဲကို ရည်ရွယ်ချက် ၅ ရပ်နဲ့ ကျင်းပခဲ့တာဖြစ်ကြောင်း၊ စားသုံးသူကာကွယ် ပေးရေး ဥပဒေကို ထိရောက်စွာ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရေး အတွက် နိုင်ငံတကာ ကျွမ်းကျင်သူတွေထံမှတစ်ဆင့် အကောင်းဆုံး အလေ့အထတွေကို လေ့လာသင်ယူနိုင်ဖို့၊ စားသုံးသူကာကွယ်ပေးရေး လုပ်ငန်းတွေ ခိုင်မာတိုးတက်လာစေဖို့၊ အစိုးရဝန်ထမ်းတွေနဲ့ ပြည်သူ လူထုကို အသိပညာဖြန့်ဝေပေးဖို့၊ စားသုံးသူကာကွယ်ပေးရေး လုပ်ငန်းတွေကို နိုင်ငံတော်အဆင့်၊ တိုင်းဒေသကြီးအဆင့်၊ ပြည်နယ် အဆင့်တွေမှာ ထိရောက်စွာ အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ဖို့အတွက် အသိပညာ ဗဟုသုတတွေရစေဖို့ စားသုံးသူကာကွယ်ပေးရေး နယ်ပယ်မှာ အစိုးရဝန်ထမ်းတွေနဲ့ ပြည်သူလူထု အားလုံးပါဝင် ဆောင်ရွက်နိုင်စေဖို့၊ ဗဟုသုတနဲ့ အတွေ့အကြုံများရရှိစေဖို့၊ အာဆီယံ စီးပွားရေးအသိုက်အဝန်း တည်ထောင်တဲ့အခါ စားသုံးသူ ကာကွယ်ပေးရေးကဏ္ဍမှာ အာဆီယံနိုင်ငံများနဲ့ အတူထိရောက်စွာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့အတွက် ရည်ရွယ်ကြောင်း သိရှိခဲ့ရပါတယ်။ အင်မတန်ကောင်းမွန်တဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ပါပဲ။ စားသုံးသူကာကွယ် ပေးရေးလမ်းမှန်ပေါ်ရောက်ဖို့၊ အောင်မြင်ဖို့၊ အဆင့်မီဆောင်ရွက် နိုင်ဖို့ အတွက်များစွာအထောက်အကူပြုစေမယ့် ဆွေးနွေးပွဲတွေပါ ဆိုတာ ငြင်းလို့မရပါဘူး။
ဆွေးနွေးတဲ့ခေါင်းစဉ်တွေက
ဆွေးနွေးပွဲကို ခေါင်းစဉ် ၆ ခုနဲ့ ဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ ဆွေးနွေးခဲ့ တာတွေကတော့ ကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရေးနဲ့ စားသုံးသူရေးရာဦးစီး ဌာနက ဒုတိယ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဒေါ်မျိုးမျိုးထိုက်က ''Strengthening Consumer Protection in Myanmar ခေါင်းစဉ်ကို ဆွေးနွေးခဲ့ပြီး University of California Irvine School of Law မှ Professor Katherine Porter u Overview of US - National Level Consu-mer Protection Program နဲ့ Protecting Consumer with regard of Credit and goods ျ ခေါင်းစဉ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနအစားအသောက်နဲ့ ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေးဌာနက ဒုတိယ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဒေါ်ခင်စောလှက Consumer Protection works for DEFAခေါင်းစဉ်ဖြင့်လည်းကောင်း ရှေ့နေချုပ်ရုံးမှ ညွှန်ကြား ရေးမှူး ဒေါ်တင်ဝင်းရီကExisting Laws of Myanmar in the Past of Consumer Protection ခေါင်းစဉ်ဖြင့် လည်းကောင်း UMFCCI မှ အထွေ ထွေအတွင်းရေးမှူး ဦးအေးလွင်က လည်းစားသုံးသူကာကွယ် ပေးရေးဥပဒေကို ထုတ်လုပ်သူများရော စားသုံးသူများပါ သိရှိ လိုက်နာရန် ခေါင်းစဉ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံစားသုံးသူများ သမဂ္ဂဥက္ကဋ္ဌ ဦးရန်လင်းက မြန်မာ နိုင်ငံစားသုံးသူသမဂ္ဂနဲ့စားသုံး သူ အကာအကွယ်ပေးရေး ခေါင်းစဉ်နဲ့လည်းကောင်း စာတမ်းတွေ ဖတ်ကြားတင်ပြကြပြီး တက်ရောက်လာသူများက မေးမြန်းခြင်း၊ အကြံပြုခြင်း၊ ဆွေးနွေးခြင်းတွေ ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြပါတယ်။
အဓိကကျသောခေါင်းစဉ်
အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲဒုတိယနေ့မှာတော့ Key Technical on Key Technical Issues Related to Establishing a Strong Frame-work for Consumer Protection ပိုင်းနဲ့စပ်လျဉ်းပြီး စားသုံးသူ အကာအကွယ်ပေးရေး အခွင့်အလမ်းတွေကို အများပြည်သူအလေး ဂရုပြုစေဖို့နဲ့ အရေးယူဆောင်ရွက်ရန်အတွက် ဥပဒေ စွမ်းဆောင်ရည် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေဖို့ စားသုံးသူအကာအကွယ်ပေးရေး တိုင်တန်းမှု နည်းလမ်းဆိုင်ရာတွေ၊ ပြည်တွင်းနဲ့ နိုင်ငံဖြတ်ကျော် စားသုံးသူ တိုင်တန်းမှုတွေ၊ စားသုံးသူဥပဒေ တွန်းအားပေးဆောင်ရွက်မှု လုပ်ငန်းစဉ်တွေ၊ ပုဂ္ဂလိကစောင့်ကြည့်အဖွဲ့များနဲ့ တရားရုံးများရဲ့ အခန်းကဏ္ဍ၊ စားသုံးသူ အကာအကွယ်ပေးရေးဆိုင်ရာ ချိုးဖောက်မှု အတွက် သင့်လျော်တဲ့ ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခြင်း၊ စားသုံးသူတွေကို
အင်တာနက်မှ ရောင်းချခြင်းဆိုင်ရာလုပ်ငန်းတွေ (Internet rS Online Shopping) အတွက်အကာအကွယ်ပေးမှု ဆိုင်ရာတွေ၊ စားသုံးသူတွေ အတွက် ထုတ်လုပ်မှုအရည်အသွေးနဲ့ လုံခြုံစိတ်ချရမှု၊ မူဘောင် တည်ဆောက်တာတွေကို အပိုင်းလိုက်ခွဲပြီး အသေးစိတ်ဆွေးနွေးခဲ့ ကြပါတယ်။ ဆွေးနွေးချက်တွေအရ ဆောင်ရွက်ရမယ့်လုပ်ငန်းစဉ် တွေဟာ စားသုံးသူအားလုံးပါဝင်ဖို့ လိုသလို အားလုံးမှာလည်း တာဝန်ရှိနေပါတယ်။
ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး
စားသုံးသူအကာအကွယ်ပေးရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆောင်ရွက် ရာမှာ အစိုးရတစ်ဦးတည်းဆောင်ရွက်လို့ မရသလိုအဖွဲ့အစည်းတစ်ခု၊ ပုဂ္ဂိုလ် တစ်ယောက်တည်းကဆောင်ရွက်လို့ မရတာကလည်းသေချာ လှပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဥပဒေနဲ့အညီလိုအပ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေကို ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်ရသလို ပြည်ပနိုင်ငံအသီးသီးက အဖွဲ့အစည်း တွေနဲ့လည်း ဆက်ဆံဆောင် ရွက်ရပါတယ်။ ထို့အတူ စားသုံးသူတွေ ရော ထုတ်လုပ်သူတွေပါ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ လိုအပ်ပါသေး တယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ဥပဒေနဲ့အညီဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်ရာမှာ စားသုံးသူအကာအကွယ်ပေးရေး ဗဟိုကော်မတီ၊ တိုင်းဒေသကြီး (သို့မဟုတ်) ပြည်နယ်စားသုံးသူအငြင်းပွားမှု ဖြေရှင်းရေးအဖွဲ့တွေ၊ ထုတ်ကုန်လုံခြုံစိတ်ချမှုဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းကော်မတီ၊ စားသုံးသူတိုင် ကြားမှုလက်ခံဆောင်ရွက်ရေး လုပ်ငန်းကော်မတီစတာတွေကိုလည်း ဖွဲ့စည်းပေးထားခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ဖွဲ့စည်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက် မှုတွေကို ပြည်တွင်းမှာလုပ်သလို ပြည်ပအဖွဲ့ အစည်းတွေနဲ့လည်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။ အထူးသဖြင့်အာဆီယံ စားသုံး သူကာကွယ်ရေးကော်မတီနဲ့ လက်တွဲဆောင်ရွက်နေတာလည်း တွေ့ ရပါတယ်။
အားလုံးသိဖို့လို
စားသုံးသူဆိုတာဟာ ကျွန်တော်တို့ အားလုံးပါပဲဆိုတာကြောင့် စားသုံးသူအကာအကွယ်ပေးရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး အားလုံးသောသူ တွေသိဖို့ လိုအပ်တာကတော့ အမှန်ပါပဲ။ ဒါကြောင့်လည်း အသိ ပညာပေးမှု လုပ်ငန်းတွေကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် တစ်ဆင့်ပြီး
တစ်ဆင့် ဆောင်ရွက်ပေးနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ စားသုံးသူများကိုယ်တိုင် က လည်း စားသုံးသူရဲ့အခွင့်အရေးကဘာလဲ၊ စားသုံးသူဘက်ကရော ဘာတာဝန်တွေရှိသလဲ၊ စားသုံးသူ အငြင်းပွားမှုဖြေရှင်းရေးအဖွဲ့ တွေကဘယ်မှာ ရှိတာလဲ၊ ဘယ်လိုဆက်သွယ်ရမလဲ၊ ဘာတွေကို သွား ပြီးတင်ပြပြောဆိုလို့ရတာလဲစတာတွေ သိဖို့လိုပါတယ်။ ထို့အတူ
စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဒါမှမဟုတ် ထုတ်လုပ်သူတွေကလည်းမိမိတို့စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေဘက်က ဘာတွေသိသင့်သလဲ၊ တာဝန်ရှိ မှုကရော ဘာတွေလဲ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေ လိုက်နာရမယ့် တားမြစ်ချက်က ဘာတွေလဲဆိုတာကိုလည်း သိထားဖို့ လိုအပ်ပါ တယ်။ ထို့အတူ စားသုံးသူအငြင်းပွားမှု ဖြေရှင်းရေးအဖွဲ့ရဲ့တာဝန် ကဘာတွေလဲ၊ သူတို့ကဘာတွေ လုပ်ပေးနိုင်လဲဆိုတာကို စားသုံးသူ တွေ^ ထုတ်လုပ်သူတွေနဲ့အားလုံးသောနိုင်ငံသူ နိုင်ငံသားတွေ မဖြစ်မနေသိဖို့ လိုအပ်နေပါပြီ။ သင်ကိုယ်တိုင်ရောသိပြီလား၊ မသိ သေးရင်တော့ စပြီးလေ့လာကြပါလို့ တိုက်တွန်းလိုက်ရပါတယ်။