နှစ်ဟောင်းကုန်လို့ နှစ်သစ်ရောက်တော့မည့် အခါသမယ ဖြစ်ပါသည်။ သြင်္ကန်အကြိုမိုးက နှစ်သစ်ကိုကြိုဆိုခဲ့သည်။ တစ်နှစ်မှာ တစ်ခါပွင့်တဲ့ ပန်းပိတောက်တို့ကလည်း နှစ်သစ်ကို ကြိုဆိုရင်း မွှေးကြိုင်စွာဖြင့်ပွင့်လန်းခဲ့ကြတာ တွေ့ရတော့သည်။ ကျွန်တော်လည်း သြင်္ကန် ရုံးပိတ်ရက်တွင် မိသားစုရှိရာ ပြည်မြို့သို့ပြန်ခဲ့မိသည်။
ထုံးစံအတိုင်း အပြန်ကားလက်မှတ်ဝယ်ဖို့ ကားဂိတ်ကိုသွားမေးတော့ လက်မှတ်က ကုန်နေပြီ တဲ့။ကျွန်တော့်လိုလက်မှတ်မရတဲ့သူတွေအတော့် ကိုများပါသည်။ တချို့ကတော့မရရတဲ့နေရာကနေ ဝယ်၍ ပြန်ဖို့စိတ်ကူးထားကြသည်။ ကားဂိတ်များကို တဝဲလည်လည်နဲ့ လက်မှတ်မေးရတာ ကလည်း အမောပါဘဲ။ လတ်မှတ်ရောင်းတဲ့မရွှေချောများ၊ကိုတော်ချော မျာ းကလည်း မာနကြီးတစ်ခွဲ သား နဲ့ပြေလည်ရာေြ ပလည် ကြောင်း မပြောချင်သည့်ပုံစံတွေ့ရသည်။ထိုအချိန် အခါမျိုးတွင် ယခင်က တွေ့နေကျ ပုံစံမျိုးမဟုတ်။ သူတို့ပုံစံအား ခန့်မှန်းကြည့်ရာ ကားလက်မှတ်တွေ ရောင်းရလွန်းလို့ ပီတိအပြုံးတွေနဲ့ အပြင်မောပန်းဟန်ရှိနေ သည့်ပုံစံကိုတွေ့ရသည်။ လက်မှတ်ဝယ်ဖို့လာမေးတဲ့သူတွေကိုစိတ်မရှည်သည့်လေသံနဲ့လက်မှတ်လာမေးသူရဲ့အသံကိုကြားသော်လည်း မကြားလေ သည့်ဟန်နဲ့ အချင်းချင်းစကားဟန်လွဲသောင်စဉ် ရေမရ စကားတွေပောနေကြ သည်။ တော်တော်လေးကြာပြီး သည့် အချိန်မှလက်မှတ်ကုန်နေပါပြီဟုတုံးတိဖြေလိုက်ကြသည်။လတ်မှတ်ဝယ်သူများအဖို့လက်မှတ်ဝယ်မရသည့်ကြားထဲပြေလည်စွာ ဆက်ဆံမှုမရသည့်စိတ်ဒုက္ခပါရရှိခံစားကြရသည်။ ခရီးသွားပြည်သူများ အဖို့အခါကြီးရက်ကြီးများ တွင်မိမိဇာတိ သို့ပြန်ဖို့နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း ထိုသို့သော်စိတ်ဒုက္ခများရရှိခံစားနေကြရသည်။ ဒီလိုအချိန်မျိုး မှာ နိုင်ငံ တော် အနေဖြင့် ပြည်သူ များ ပြေလည်စွာ ခရီးသွားနိုင်ဖို့ ဘယ်တော့ များ ဆောင်ကြဉ်း ပေးပါ့မလဲလို့ အားမလိုအား မရ ဖြစ်ရပြန်ပါ သည်။ သြော် ဒီလိုအဖြစ်အပျက်များသည်ယခုတိုင်ရှိနေဆဲပါ။ခရီးသွားပြည်သူများစိတ်ချမ်းသာစေချင်စေသည်။ကျွန်တော်ကတော့ လက်မှတ် ဝယ်မရသော်လည်း ကားကြုံတွေ့ရလို့ ခရီးဆက်နိုင်ခဲ့ပါသည်။
သြင်္ကန် အခါပွဲတော်မှာတော့ လူငယ်များ ပျော်ရွှင်စွာ ရေပက် ကစားကြတာတွေ့ရသည်။ သြင်္ကန် မဏ္ဍပ်များကိုလည်း စည်ကားစွာ တွေ့ရသည်။သြင်္ကန်မဏ္ဍပ်တွေကလည်းအများသား။ပြည်မြို့ မှာကဲ့သို့ အခြားမြို့များတွင်လည်း သြင်္ကန်မဏ္ဍပ် များစွာရှိကြမည် ဟုထင်သည်။ သို့သော်သြင်္ကန်မဏ္ဍပ်များမှ တေးသီချင်းသံများ သည် ရိုးရာအတာတေးသီးချင်းများ ထက်ခေတ်ပေါ် တေးသံများ နှင့်အတူမြူးတူးခုန်ပေါက်နေ ကြ တာ များစွာတွေ့ရသည်။ တချို့ လူငယ်များကေ တာ့သြင်္ကန် အတွင်းဘုရား အရိပ်တရားအရိပ်ခိုလှုံနေကြ တာ ကိုလည်းတွေ့ရသည်။ သူတို့ကလေးတွေ၏ ရင်တွင်းမှ ကုသိုလ် တရားများကို အားကျမိသည်။ ကျွန်တော်နေထိုင်သည့်အိမ်အနီးအနားတွင်သြင်္ကန်မဏ္ဍပ်တစ်ခုရှိ သည်။ ထိုသြင်္ကန်မဏ္ဍပ်နား သို့ယောင်လည်လည်သွား၍ စနည်းနာကြည့်မိသည်။တိုက်တိုက်ဆိုင်ဆိုင် လူငယ်နှစ်ယောက် ကတ်ထူပုံးတစ်ခုကို အတူ သယ်လာပြီးသြင်္ကန်မဏ္ဍပ်အပေါ်သို့မတင်သွားတာတွေ့လိုက်ရသည်။စုံစမ်းမေးကြည့် လိုက် တော့မှအရက် ဘီယာေ တွဖြစ်ကြောင်းသိတော့သည်။သြင်္ကန် အတွင်း အရက်ဘီယာ မရောင်းရန် နိုင်ငံတော်အစိုးရမှ ပိတ်ပင် တားမြစ်ထားေ သာ် လည်းသြင်္ကန်မှာရောင်းအားအကောင်းဆုံး ကုန်ပစ္စည်း မှာ အရက်ဘီယာများဖြစ်ကြောင်း သိခဲ့ရသည်။လူငယ် အမျိုးသား ကလေးများ သာမကမိန်းကလေးများကပါအရက်ဘီယာများ သောက် သုံးပြီး သြင်္ကန်မှာ မြူးတူးခုန်ပေါက်ေ နကြတော့ သည်။တေးသီချင်း သံစဉ်များကို အလုံးစုံ မသိသော်လည်း တီးလုံးအများစုမှာ ခုန်ပေါက် ၍ ကရသည့် တီးလုံး တီးကွက်များဖြစ်နေ သည်။ပျော်စရာ သြင်္ကန် ဆိုတာ ဒါလားမသိ။
ကျွန်တော်လည်း ခုန်ပေါက်ကစားနေသည့် သြင်္ကန်မဏ္ဍပ်ကို ကြည့်နေရင်း စဉ်းစားအတွေးနယ်ချဲ့နေမိ သည်။ 'ဓါး'ကိုဖျက်တာ ဝါးမြက်၊ 'လူ' ကို ဖျက်တာ အရက်ဟု ရှေးပညာရှိကြီးများက ဆိုဆုံးမ ခဲ့ကြသည်။ 'ဓါး' ဘယ်ေ လာက် ကောင်းေ ကာင်း ဝါးမြက်ကို ခုတ်မိ ပါက ထိုဓါးပဲ့ထွက်သွားကာ ဓါးကောင်း တစ်လက် ပျက်စီးရသည်။ 'လူ' သည် အသိဉာဏ်ကင်းမဲ့စွာ အရက်ကို မှီဝဲပါက ထိုသူသည် ပျက်စီးရာ၏လို့ ဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ကျွန်တောတို့ နိုင်ငံတွင် 'အရက်' သည်ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခုသဖွယ် ဖြစ်တည်လာပြီလားဟု တွေးထင်နေမိ သည်။ အဘယ်ကြောင့် နည်း။ ကျေးရွာများကို ပဲကြည့်ကြည့် မြို့နယ်မြို့ပေါ်များကိုပဲကြည့်ကြည့် အလှူအတန်းများနဲ့ သာရေး နာရေးပွဲများတွင် အရက်ဘီယာသည် မပါရင်မပြီးသလောက် တွေ့ နေရသည်။ရွာအလှူပွဲများတွင်ချက်ပြုတ်ရေးအဖွဲ့များအတွက်အရက် ဖြင့် ပွဲတည်ပေးရသည်။ မင်္ဂလာဆောင်သည့် ပွဲများတွင်လည်း 'အရက်' ကပင် လူစည်ကားအောင် ဆွဲဆောင်ပေးသည်။ ကျေးရွာ များတွင်ဝိုင်းဝန်းဆောင်ရွက်ရသည့် စုပေါင်းပွဲများတွင်လည်း ]အရက်} က မပါရင် မပြီးသလို တွေ့ရပြန်သည်။ ထိုသို့သော် အစဉ်အလာ သည် ကျေးရွာတိုင်းလိုလို မြို့တိုင်းလိုလို တွေ့နေကြရသည့် ဖြစ်စဉ် များ ဖြစ်သည်။ 'အရက်'သည် လူမှုဆက်ဆံရေးနယ်ပယ်တွင် ကြားခံ အသုံးပြုရသည့် ဆက်သွယ်ရေးပစ္စည်းကဲ့သို့ ဖြစ်တည်နေသည်။ 'အရက်'သောက်မှ လူရာဝင်သည့် သဘောလို တွေ့နေကြရသည်။ ထို့ပြင် အရက်သည် လူများ၏ ခံစားချက်အား ဖျော်ဖြေရေး ကိရိယာ သဖွယ်သုံးစွဲနေကြသေးသည်။ကိုရီယားရုပ်ရှင်ကားတွင်မင်းသမီးက ဆိုဂျူးအရက်ကို သောက်ပြတော့မြန်မာ မိန်းကလေးများက လည်း လိုက်တုကြပြန်တော့သည်။တချို့ကတော့ အရက်သည် သုံးတက်ရင် ဆေး၊ မသုံးတတ်ရင်ဘေးလို့ ပြောဆို သုံးစွဲနေကြသည်။ ဆေးဖြစ် ဝါးဖြစ်ဟုလည်း ဆိုကြသည်။ ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်က အရက်သည် မမှီဝဲ အပ်သော၊ ရှောင်ရှားအပ်သော အရာဖြစ်ကြောင်း၊ ပုထုဇဉ်လူသား များ ခါးဝတ်ပုဆိုးကဲ့သို့မြဲမြံစွာ ထိန်းသိမ်းအပ်သည့် ငါးပါးသီလ တရားတွင်ထည့်သွင်းေ ဟာပြထား သည်။ 'အရက်'ကိုဈေးပေါပေါ ဖြင့် ဝယ်ရလို့လား ဒါမှမဟုတ် ဝယ်ရတာ အရမ်းလွယ်ကူနေလို့လား ဟု တွေးထင်မိ သည်။ လူတစ်ဦးကကျွန်တော့ကိုပြောဖူးသည်။ လက်ဖက် ရည်တစ်ခွက်က ကျပ်နှစ်ရာ့ငါးဆယ်၊ သုံးရာခန့်သာ ရှိသည်။ 'အရက်'ကိုကျပ်နှစ်ရာဖိုး ဝယ်သောက်လို့ရသည်။ အထူးသဖြင့် တောနေ လူတန်းစားများက လက်ဖက်ရည်ဆိုင်ထက် အရက်ဆိုင်ကို ဝင်ထိုင်၍ သောက်လေ့ရှိသည်တဲ့။ဝမ်းရေးအတွက် တစ်နေ့တာ အလုပ်လုပ်ပြီး အလုပ်ကြောင့် ပင်ပန်းမှုကို အရက်ဆိုင်ထိုင်ရင်းအမောဖြေကြသည်။ အများစုသည် ဈေးကြီးပြီး အရည်အသွေးကောင်းသည့် အရက် များကို သောက် သုံးကြခြင်းမဟုတ်ပါ။ဘီအီးဒီစီ လို့ခေါ်သည့် အရက်အဆီကို ရေရော၍ရောင်းသည့်ဆိုင်များတွင်သာ အများဆုံးထိုင်ေ သာက်ကြ သည်။ ရောရမည့် ရေအချိုးအဆ မှန်ရဲ့လား တွေးစရာဖြစ်သည်။ တချို့ကပြင်းပြင်းသောက်ကြသည်။ စကား တစ်ခု ကြားဖူးသည် ရေရောရင် အသေစောမည်တဲ့။ ဒါကြောင့် ရေမရော ဘဲသောက်မည်တဲ့။ ပထမတော့လူကအရက် ကိုသောက် သည်။ နောက်ဆုံးတော့အရက်ကလူကိုပြန် သောက်သည်တဲ့။ မိန်းမကလင်ယောကျာ်းကို အရက်မသောက်ဖို့ ပြောတာ မရလို့မိန်းမကရွဲ့ပြီးပြိုင်သောက်လို့မိန်းမကအရင်သေသွားတဲ့ ဖြစ်စဉ်ကို လည်းကြားခဲ့ရဖူး သည်။အရက်ဆိုင် ဘီယာဆိုင် များကလည်းလက်ညိုးထိုးမဆုံးဖြစ်နေသည်။အရက်သောက်သုံးသူများရှိနေခြင်းကြောင့်သာအရက်ဘီယာအရောင်း ဆိုင်များ၊ အရက် ဘီယာထုတ်လုပ်သူများတိုးတက်လာနေ ဖြင်းဖြစ်သည်။ အရက်ဘီယာများ ၏ ကြော်ငြာအား က လည်း ကောင်း သည်။ဆုကြေးငွေတွေနဲ့စားသုံးသူ များကို ညှို့ယူဖမ်းစားနေကြသည်။
ဟိုတလောက လူတစ်ဦးကျွန်တော့်ကိုပြောပြဖူးသည်။ သူက လည်းဂျာနယ်မှာဖက်လိုက်ရတာလို့ပြောသည်။ ရပ်ကွက်တစ်ခုကိုစစ်တမ်းကောက်ကြည့်တော့ခုနှစ်ဆယ်ရာခိုင်နှုန်းကျော်သည်အရက်သောက်သုံးသူများဖြစ်ကြောင်း ၊ သောက်သုံးသူ အများစု သည် လူငယ် လူလတ်ပိုင်း များသာဖြစ်ေ ကြာင်း ပြောပြပါ သည်။ အရက်ကြောင့် လူငယ် လူလတ်ပိုင်း များ အချိန်မတိုင်မှီ အကြွေစောနေကြကြောင်း ပြောပြပါသည်။ စဉ်းစားဖို့ ကောင်းသည့် ဖြစ်စဉ်တစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ ဒါရပ်ကွက်တစ်ခုသာဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတစ်ခုလုံး ခြုံစဉ်းစား ကြည့်ရင် လည်း အရက်သောက်သုံးသည့်ရာခိုင်နှုန်းသည် အနည်းဆုံး ခြောက် ဆယ်ရာခိုင်နှုန်းတော့ ရှိနိုင်သည်။ တကယ်တော့ နိုင်ငံအတွက်များစွာ နစ်နာပါသည်။ လူငယ်များ ကလည်းအတုမြင်အတတ်သင်ကြသည်။ အားလုံး သိကြတဲ့အတိုင်း ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံသည် ယခုမှ ပြုပြင် ပြောင်းလဲမှု အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာစေရန် ကြိုးစား ဆောင်ရွက်လျက် ရှိနေသည့် အချိန်အခါ ဖြစ်သည်။ ယနေ့လူငယ် များသည် နောင်တစ်ချိန်တွင် နိုင်ငံတာဝန်များကို ပုခုံးပြောင်း တာဝန် ယူကြရမည့်သူများ မဟုတ်ပါလော။လူငယ်များ၏ အခန်းကဏ္ဍသည် များစွာအရေးပါသည်။ လူငယ်များ အသိရှိဖို့လိုသည်။ ကျန်းမာဖို့ လိုသည်။ လူငယ်များကျန်းမာမှ၊ အသိပညာဗဟုသုတများ ကြွယ်၀ ပါမှ မိမိနိုင်ငံတော်ကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာအောင် ဦးစီးဦးေ ဆာင် ဆောင်ရွက်နို င်မည်ဖြစ် သည်။ တခြားနိုင်ငံများနှင့်လည်း ရင်ပေါင်တန်းယှဉ်ပြိုင်ဦး ဆောင်လာနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်၍ လူငယ်များ၏ ကျန်းမာရေးသည်ပို၍ အဓိကကျသည်။ ယခုတော့ဖြင့် ကြည့်ပါဦး။ သြင်္ကန်မဏ္ဍပ်တွင် အရက်ဘီယာများ ဖာလိုက် ဝယ်ထားပြီးသောက်စားကာခုန်ပေါက်ကစားနေကြသည်။လူငယ်ယောကျာ်းလေးများသာမကမိန်းကလေးငယ်များ ပါ သောက် စားေ ပျာ်ပါး နေကြသည်။ လူငယ်များ အလွယ်တကူ ဝယ်ယူ ရရှိနေ၍ ယခုလို သောက်သုံး နေကြခြင်းဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတော် အနေဖြင့်အရက်ဘီယာများ ထုတ်လုပ်ရောင်းချမှုများနှင့် ပတ်သက်၍ အရက်များ၏ အရည်အသွေး၊ အရက်များရောင်းချခွင့်၊ အရက်များထုတ်လုပ်ခွင့်များ ကို ထိန်းသိမ်း ဆောင်ရွက်ဖို့ များစွာ လိုအပ်နေပြီဟု ထင်မြင်ယူဆမိပါကြောင်း တင်ပြလိုသည်။
စည်းကမ်းသည် လူ၏တန်ဖိုးဟု ပညာရှိများကပြောဆိုကြ သည်။ လူမျိုးတစ်စုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့၊ မိသားစုတစ်ခု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့၊ ဌာနတစ်ခုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့၊နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ဆိုတာဟာ စည်းကမ်းရှိမှ၊ စနစ်ကျမှ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတ က်လာ မှာဖြစ်ကြောင်း ကျွန်တော် တို့၏ အမျိုးသားခေါင်းဆောင်ကြီး ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းကမြွက် ကြားခဲ့သ ည်။ မြန်မာ လူမျိုးတွေ စည်းကမ်းရှိစေဖို့ဖြစ်သည်။စည်းကမ်းသည်တစ်ဦးတစ်ေ ယာက်မှအများ အယောက်တစ်ရာထိကျင့်ကြံလိုက် နာဖို့ဖြစ်သည်။ တစ်ဦးတစ်ယောက်မှအများထိ လိုက်နာဖို့ပျက်ကွက် ပါက စည်းမရှိ ကမ်းမရှိသည့် လူ့ဘောင်အဖွဲ့အ စည်း ဖြစ်လာတော့ သည်။ ထိုလူ့အဖွဲ့အစည်းသည် ဖရိုဖရဲပရမ်းပတာနဲ့ဖွံ့ဖြိုးသည့်လူအဖွဲ့ အစည်းတစ်ခု ဖြစ်တည်လာဖို့ အတော့် ကိုအလှမ်းကွာနေဦးမည်ဖြစ် သည်။ သြင်္ကန်များတွင် ရိုးရာဓလေ့ထုံးတမ်းများ စည်းကမ်းများရှိ သည်။သို့သော် လိုက်နာသူများ နည်းပါးလာသည်။ရေပက်ခံ မော်တော် ဆိုင်ကယ်များ အိတ်ဇောတွေဖြုတ် အသံတွေ တအားမြည်အောင် လုပ်ပြီးလမ်းကိုပြောင်းပြန်မောင်း၊ အော်ချင်ရာအော်၍ ရေပက်ခံနေ တာတွေ တွေ့ရသည်။ အမျိုးသမီးများ၏၀ တ်စားဆင်ယင်မှု များ သည် တော်တော်ကလေး ပျက်စီးယိုယွင်း နေတာတွေ့ရသည်။ရိုးရာယဉ် ကျေးမှုနှင့် ဖီလာဆန့်ကျင် လာသည်။ေ ခတ်ရေစီးဟုဆိုသော်လည်းသူနေရာနှင့်သူ ဝတ်စားဆင်ယင်ဖို့ လိုသည်ဟုထင်သည်။ တချို့ လူငယ်များရန်ပွဲများ စ၍ရန်ဖြစ်ကြ သည်။ ကွဲသူကွဲ၊ ပြဲသူပြဲ နဲ့ ပျော်ရွှင် မှုများ ပျက်စီးကြရတော့သည်။
ဖျန်းကနဲ့ အသံတစ်ခုကြားလိုက်ရပြီး ကျွန်တော့်တစ်ကိုယ်လုံး ရေများ ရွှဲစိုသွားတော့မှ ကျွန်တော့် အတွေးစများ ပျောက် ကွယ်သွားပါတော့သည်။ ရေလာပက်သူကို ကြည့်လိုက်တော့ ကျွန်တော်တို့အိမ်နီးနားကလူငယ်တစ်ဦးဖြစ်နေသည်။ လက်တစ်ဖ က် တွင် ထိုင်းနိုင်ငံထုတ် ဘီယာချမ်းတံဆိပ် ဘီယာတစ်ဘူးနဲ့ ပါးစပ်မှာ စီးကရက်ကိုခဲပြီး ဆရာဘီယာသောက် ဦးမလားတဲ့။တော်ပါပြီကွာ လို့ ကျွန်တော်ပြောလိုက်ပါသည်။ ယခုဆိုရင် နှစ်ဟောင်း ကုန်လို့ နှစ်သစ် ကို ရောက်လာ ပြီဖြစ်သည်။ကျွန်တော်တို့အားလုံးနှစ်သစ်မှာစိတ်သစ်၊အတွေးသစ်၊အမြင်သစ်၊ခံယူချက်အသစ် တွေနဲ့ နိုင်ငံ တော်ကြီးဖွံ့ဖြိုး တိုးတက် ဖို့၊ မိမိဌာနကြီး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ ဝိုင်းဝန်း ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ကြပါစို့လို့ ။