Background
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမှ ငါးရှဉ့်မျိုး အကောင်ရေ အစုံ ၂၀၀ တင်သွင်း၍ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအတွင်း ငါးရှဉ့်သားပေါက်လုပ်ငန်းကို စမ်းသပ် လုပ် ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာ နိုင်ငံ ငါးလုပ်ငန်း အဖွဲ့ချုပ်မှ သိရ သည်။ "အခုလို ဗီယက်နမ်က တင်သွင်း ဖို့အတွက်ကို ကျွန်မတို့အနေနဲ့ ဒီတစ်ပတ်ထဲမှာ စာချုပ် ချုပ်မယ်။ ပြီးရင် သား ဖောက်ဖို့လုပ်မယ်။ မြေကလည်း ရပြီ။ မြေအသုံးချမှုကို research လုပ်တာကြာတယ်။ အခု လုပ်ခွင့်ရပြီ ဆိုတော့ ကြိုး ကြိုးစားစားနဲ့ လုပ်သွားမှာပါ။ ငါးရှဉ့် အပြင် သားပေါက်တွေ ထွက်လာရင် စားတဲ့ အစာအရှင်ကိုလည်း ထုတ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်"ဟု အဆိုပါ အဖွဲ့ချုပ် ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာတိုးနန္ဒာတင်က မေ ၁၅ ရက်တွင် ပြေ
ဥရောပနိုင်ငံအချို့အား ယခု ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁ ရက်မှ စတင်ကာ ဗီဇာကင်းလွတ်ခွင့် ပေးအပ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ဟိုတယ်နှင့် ခရီး သွားလာရေး ဝန်ကြီးဌာန ဝန်ကြီး ဦးအုန်းမောင်က မေ ၆ ရက်တွင် ပြော သည်။"ကျွန်တော်တို့ အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့မှာ ဥရောပနိုင်ငံ အချို့ကို ဗီဇာကင်းလွတ်ခွင့် ပေးသွားဖို့ စီစဉ်ဆောင်ရွက်ထားပါတယ်။ ခရီးသွားလုပ်ငန်း တိုးတက်လာနဲ့အမျှ ကမ္ဘာက မြန်မာနိုင်ငံကို ပိုပြီးတော့မှ သိရှိ လာမယ်။ နိုင်ငံတကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ ကိုလည်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေကတစ်ဆင့် ဆွဲဆောင်နိုင်လိမ့်မယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ ယုံကြည်ပါတယ်" ဟုဝန်ကြီးက ပြော သည်။
၂၀၁၉ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ကျရောက်သည့် "ကမ္ဘာ့မူပိုင် ခွင့်နေ့" အထိမ်းအမှတ် အခမ်းအနားကို ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကြီးမှူး၍ နေပြည်တော်ရှိ Park Royal Hotel တွင် ကျင်းပသည်။ ပညာရေးဝန်ကြီး၊ သုတေသနနှင့် တီထွင်ဆန်းသစ်မှုဦးစီးဌာနအောက်ရှိ မူပိုင်ခွင့်ဌာနသည် ကမ္ဘာ့မူပိုင်ခွင့်နေ့ အခမ်းအနားကို ၂၀၁၃ ခုနှစ်မှစ၍ နှစ်စဉ်ကျင်းပခဲ့ရာ ယခုနှစ်တွင် (၇)ကြိမ်မြောက် ကျင်းပနိုင်ခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ ယနေ့ကမ္ဘာ့မူပိုင်ခွင့် နေ့အခမ်းအနားတွင် ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန ဒုတိယဝန်ကြီး ဦးဝင်းမော်ထွန်း၊ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန၊ ကုန်သွယ်ရေးဦးစီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးမင်းမင်း၊ အမျို
မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံသို့ လယ်ယာထွက်ကုန်ပစ္စည်းများအပါအဝင် သစ်သီးဝလံများ အား တင်ပို့လျက်ရှိရာ အဓိကအားဖြင့် တစ်သျှူးငှက်ပျော၊ ဖရဲသီး၊ သခွားမွှေး၊ သရက်သီး၊ နာနတ်သီး၊ ထောပတ်သီး၊ ကျွဲကောသီး၊ ချဉ်ပေါင်ဖာလာ၊ ဝဥနှင့်ဆီးသီးခြောက်တို့အများ ဆုံးတင်ပို့လျက်ရှိသည်။ ၂၀၁၇ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၁၃ ရက်မှာ တရုတ်ပြည်သူ့ သမ္မတနိုင်ငံ၏ ကုန်ပစ္စည်းအရည်အသွေးကြီးကြပ်ရေး၊ စစ်ဆေးေ ရးနှင့်ပိုးမွှားကင်းစင်မှု အုပ်ချုပ်မှုအာဏာပိုင်အဖွဲ့ (General Administration of Quality Supervision, Inspection and Quarantine- AQSIQ) အဖွဲ့က မြန်မာနိုင်ငံ အနေဖြင့် မင်းကွတ်သီး၊ Longan (တောကြက်မောက် သီး)၊ ကြက
ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ အစိုးရ အဖွဲ့ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကော်မတီ၏ (၂/ ၂၀၁၉) အစည်းအဝေးမှ ရင်းနှီးမြုှပ်နှံမှု ပမာဏ ဒေါ်လာ ၁ ဒသမ၂၇ သန်း တန်ဖိုးရှိ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုလုပ်ငန်း ငါးခု ခွင့်ပြုပေးခဲ့ကြောင်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကုမ္ပဏီများ ညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနမှ သိရသည်။
စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနသည် နိုင်ငံတော်မှ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသော ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ် နှင့်အညီ ရောင်းလိုအားနှင့် ဝယ်လိုအားအရ ဖြစ်ပေါ်နေသော လွတ်လပ် သည့်ဈေးကွက်ကို ဖော်ဆောင်နိုင်ရန်နှင့် တရားမဝင်တင်ပို့မှုများအား တရားဝင်လမ်းကြောင်းပေါ်သို့ ရောက်ရှိစေရန်၊ မွေးမြူရေးတောင်သူများ ဝင်ငွေနှင့် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများ ပိုမိုရရှိစေရန်နှင့် တောင်သူ လယ် သမားတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို ပိုမိုကာကွယ်ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ရည်ရွယ်၍ ကျွဲ၊ နွားအရှင်များအား ပြည်ပသို့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့်အညီ တရား ဝင်ခွင့်ပြုခြင်းအား စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန မှ အမ
ပြည်တွင်းရှိ ကန်စွန်းဥစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်မှုများ ကို သုတေသနပြုလုပ်၍ စက်မှုသီးနှံအနေဖြင့် စိုက် ပျိုးထုတ်လုပ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ထိုကဲ့ သို့ စက်မှုသီးနှံအနေဖြင့် စိုက် ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်ရန် အတွက် တောင် သူများ အား သင်တန်းများပေးအပ် သွားမည်ဖြစ်သလို စမ်းသပ်မှုများလည်း လုပ်ဆောင် နေပြီဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။''အခုကတော့ မျိုးစေ့တွေကို သုတေသန လုပ် နေတယ်။ ဒါပြီးရင် တောင်သူတွေကို တန်ဖိုးမြှင့်စိုက် ပျိုးနိုင်ဖို့အတွက် သင်တန်းတွေပေးသွားပါမယ်။ ကန် စွန်းဥနဲ့ပတ်သက်ရင် တီထွင်ဖန်တီးပြီး စားသောက် လို့ရတာတွေအများကြီး ရှိတယ်။ အာဟာရလည်း ရှိ တယ်။ အရက်လည်း ချက်လို့ရတယ်။ ဒါပေမဲ့ မြန်မာ နိုင်ငံမှာက ကန
လူသားသက်ရှိသတ္တဝါတို့၏ စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေး အတွက် သစ်ပင်သီးနှံများကို စိုက်ပျိုးလာကြရသည်။ သစ်ပင် သီးနှံများကို တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးလာရလေလေ သစ်ပင်သီးနှံများနှင့် အတူ ဖွားဘက်တော်အဖြစ် ပေါ်ပေါက်လာ သည်မှာ သစ်ပင် သီးနှံဖျက်ဆီးသည့်ပိုးမွှားများပင်ဖြစ်သည်။ သီးနှံသစ်ပင်များ ကို ပိုးမွှားဖျက်ဆီးသဖြင့် ဆုံးရှုံးရသည်မှာ နှစ်စဉ် အမေရိကန် ဒေါ်လာသန်း ၅၀ ကျော်ပင်ရှိသည်ဟု ဆိုပါသည်။သစ်ပင်သီးနှံ များကို ဖျက်ဆီးသည့် ပိုးမွှားများကို ကာကွယ် နှိမ်နှင်းရန် ပိုးသတ်ဆေးအမျိုးမျိုးကို သုံးစွဲလာကြ သည်။ ပိုးသတ်ဆေးအပျော့စားမှသည် အပြင်းစားအထိ လက်လွန်လာကြသည်။ ဤသည်ကိုအကြောင်းပြု၍ စီးပွားရေးသမားများက အကွက်မြင် လာ
မြန်မာနိုင်ငံသည်မည်သည့်သီးနှံမျိုးကိုမဆို စိုက်ပျိုးနိုင် သည့်ရေမြေကောင်းမွန်မှုနှင့် သဘာဝအရင်းအမြစ်များပေါများမှုတို့ကြောင့် စီးပွားဖြစ်လုပ်ကိုင်နိုင်သောအလုပ်အကိုင် ပတ်ဝန်းကျင်ကိုလည်း ဖန်တီးပေးနိုင်ပါသည်။ ထိုကြောင့် မိမိ ဒေသထွက်အရင်းအမြစ်ကို အခြေခံ၍ နည်းပညာကိုအခြေ ခံပြီး တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်များ (Value Added Products)များ ကို ထုတ်လုပ်နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုကဲ့သို့တန်ဖိုးမြှင့် ထုတ် ကုန်များကိုထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်း အားဖြင့်အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများရရှိခြင်း၊ မိသားစုဝင်ငွေများတိုးပွားလာခြင်း၊ ဝင်ငွေတိုးပွားလာသည့်နှင့်တစ်ပြိုင်နက်လူမှုစီးပွားဘဝများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာမည်ဖြစ်ပါသည်။ ကျေး
မကွေးတိုင်းဒေသကြီး ရေနံချောင်းမြို့နယ်ကြက်သွန်ဈေးကွက်တွင် ကြက်သွန်နီဈေးကျဆင်းလျက်ရှိပြီး လက်လီသမား များသာအဝယ်ရှိကြောင်း ရောင်းဝယ်သူများထံက သိရသည်။''ယခုတစ်ပတ် မှာ ကြက်သွန်နီလက်လီ အဝယ်ရှိ တယ် ကျောက်ပန်းတောင်း၊ ပွင့်ဖြူ၊ မကွေးဘက်ကလည်းဝယ်တယ်။ ယခုနယ်ကြက်သွန်ဥကြီးရယ်မဟုတ်တော့ဘူး အမျိုးအစားစုံအောင်ရောင်းရတယ်'' ဟုပွဲစားက ပြောပါသည်။ယခုတစ်ပတ် လက်လီဈေးမှာ ကြက်သွန်အကြီး တစ် ပိဿာလျှင်ကျပ် ၁၃၀ဝ၊ ကြက်သွန်အလတ်တစ်ပိဿာလျှင် ကျပ် ၁၂၀ဝ၊ အသေးအခွံချွတ် ကြက်သွန်ကတော့ ကျပ် ၇၀ဝ ဖြင့်ရောင်းချလျက်ရှိပြီး ယခင်တစ်ပတ်ကထက် တစ်ပိဿာလျှင် ကျပ် ၂၀ဝ မှ ၃၀ဝ အထိ ဈေးကျ လာေ ကြာင်းသိရသည်။''ကြက်သွန်နီအသစ်ကလည်းပေါ်ဖို့ နီးနေပြီဆို