Background
(၁၄) ကြိမ်မြောက် တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်ကုန်သွယ်မှု ပူးပေါင်းညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ (JBTCCC) အစည်းအဝေးကို ဒီဇင်ဘာ ၁၀ ရက်တွင် တရုတ်နိုင်ငံ၊ ရွှေလီမြို့၊ ကျင့်ချိန် သိဟိုင်ဟိုတယ်၌ တရုတ်စံတော်ချိန် နေ့လယ် ၁၄ါ်၃၀ နာရီအချိန်မှ ၁၉ါ်ဝ၀ နာရီအထိ ကျင်းပခဲ့သည်။ အဆိုပါအစည်းအဝေးသို့ မြန်မာနိုင်ငံဘက်မှ စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ကုန်သွယ်ရေးဦးစီးဌာန၊ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးမင်းမင်း ဦးဆောင်ပါဝင်သော ကိုယ်စားလှယ် ၄၉ ဦးနှင့် တရုတ်နိုင်ငံ၊ ယူနန်ပြည်နယ်၊ ကုန်သွယ်ရေး ဌာနမှ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် Mr.
၂၀၁၉ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ၂၃ရက်မှ၂၉ရက်အထိ ရခိုင်ပြည်နယ် စစ်တွေမြို့ ကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသို့ ကြက်သွန်နီ ၃၆၆ တန် တင်ပို့ခဲ့သည်။ ယခင်တစ်ပတ်တွင် ကြက်သွန်နီ ၇၁၀ တန်တင်ပို့ခဲ့ပြီး ယခင်တစ်ပတ်ထက် ကြက်သွန်နီ အရေအတွက်တင်ပို့နိုင်မှု လျော့နည်းသွားကြောင်း သိရသည်။ ယခုတစ်ပတ် ကြက်သွန်နီတင်ပို့နိုင်မှု ငွေပမာဏမှာ၂၆၂၄၀ဝ ဒေါ်လာတင်ပို့မှုရှိခဲ့သည်။ နိုဝင်ဘာ၂၃ရက်မှ၂၉ရက်အထိရခိုင်ပြည်နယ်၊စစ်တွေမြို့ ကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသို့ ငါးမြစ်ချင်း ၂၁၀ ဒသမ ၄၅၅ တန် တင်ပို့ခဲ့သည်။ ယခင်တစ်ပတ်မှာ ငါးမြစ်ချင်း ၁၃၈ ဒသမ ၂ တန်တင်ပို့ခဲ့ပြီး ယခင်တစ်ပတ်ထက် ငါးမြစ်ချင်း အရေအတွက် ပိုမိုတင်ပို့န
အာရှတောင်သတ္တုတူးဖော်ရေးကုမ္ပဏီမှ ဦးဆောင်၍ လာအိုနိုင်ငံမှ ပို့ကုန်သွင်းကုန်လုပ်ငန်းရှင်များသည် လာအို နိုင်ငံအတွက် လိုအပ်သော မြန်မာ့လယ်ယာထွက်ကုန်ပစ္စည်း များ တင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် နိုဝင်ဘာ ၁၄ ရက်တွင် စီးပွားရေး နှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ကုန်သွယ်ရေးဦးစီး ဌာနမှ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးဆောင်သည့်အဖွဲ့နှင့် လည်းကောင်း၊ နိုဝင်ဘာ ၁၅ ရက်တွင် စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဒေါက်တာ သန်းမြင့် ဦးဆောင်သောအဖွဲ့နှင့်လည်းကောင်း လာရောက် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့သည်။
“မြန်မာနိုင်ငံ မူပိုင်ခွင့်ဥပဒေများ မိတ်ဆက်ခြင်းနှင့် ကုန်အမှတ်တံဆိပ်ဥပဒေ အကောင်အထည်ဖော်ရေးဆိုင်ရာ စကားဝိုင်းဆွေးနွေးပွဲ”အခမ်းအနားကို နိုဝင်ဘာ ၂၉ ရက် နံနက် ၉ နာရီခွဲတွင် ရန်ကုန်မြို့ရှိ ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ ကုန်သည်များ နှင့် စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းချုပ် မင်္ဂလာခန်းမ၌ ကျင်းပပြုလုပ်ရာ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ဒုတိယဝန်ကြီး ဦးအောင်ထူး တက်ရောက်အမှာစကား ပြောကြားခဲ့သည်။ ဒုတိယဝန်ကြီးက အဖွင့်အမှာစကား ပြောကြားရာတွင် ယနေ့အခမ်းအနား ကျင်းပရခြင်း ရည်ရွယ်ချက်မှာ မူပိုင်ခွင့်ဥပဒေများနှင့် ပတ်သက်၍ ပြည်သူလူထုနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များအား Awareness ရရှိစေရန်နှင့် ကုန်အ
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၌ ကြက်သွန်နီဈေးအဆမတန် မြင့် တက်သွားခြင်းကြောင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရက ကြက်သွန်နီ ဈေးကွက် လိုငွေပြမှုကို ဖုံးလွှမ်းရန် အီဂျစ်နိုင်ငံမှ ကြက်သွန်နီ တန် ၆၀ဝ၀ဝ တင်သွင်းနေသည်ဟု ကူးသန်းရောင် းဝယ်ရေး ဝန်ကြီး Tipu Munshi က ပြောကြားခဲ့သည်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကုန်သွယ်ရေးကော်ပိုရေးရှင်း (TCB ) ၏ အဆိုအရ ဒါကာဈေးကွက်၌ ကြက်သွန်နီဈေးနှုန်းများမှာ စံချိန်တင်ရလောက်အောင် ခုန်တက်သွားသောကြောင့် လေ ကြောင်းလိုင်းကတစ်ဆင့် အရေးပေါ် တင်သွင်းနေရသည်။ မုတ်သုံမိုးကြောင့် သီးနှံအထွက်နည်းခဲ့ရာက အိမ်နီးချင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံထွက် ကြက်သွန်များ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ထဲ တင်သွင်းမှုကို စက်တင်ဘာလက စတင်တားမြစ်ခဲ့ခြင်
တာချီလိတ်မြို့သည် မြန်မာနိုင်ငံ ရှမ်းပြည်နယ် (အရှေ့ပိုင်း) တွင် တည်ရှိ ပြီး နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်လျက်ရှိသည့် နိုင်ငံများအနက်မှ တစ်ဖက် ထိုင်းနိုင်ငံ မယ်ဆိုင်မြို့ကို မယ်ဆိုင်ချောင်းအား ဖြတ်၍ အမှတ် (၁) ချစ်ကြည်ရေးတံတား မှ လူဝင်/ထွက်များ စိစစ်ခွင့်ပြုပေးနေ သလို အမှတ် (၂) ချစ်ကြည်ရေးတံတားမှ ပို့ကုန်သွင်းကုန် ပစ္စည်းတင်ယာဉ်များ ဝင်/ထွက်ကုန်သွယ်မှုပြုလျက်ရှိသည်။ မြန်မာ-ထိုင်း နှစ်နိုင်ငံ ကုန်သွယ် မှုတွင် တာချီလိတ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှုအနေဖြင့် ၂၀၁၈-၂၀၁၉ ဘဏ္ဍာနှစ် တွင် ပို့ကုန် ၂၀ ဒသမ ၁၀၉ ဒေါ်လာ သန်းနှင့် သွင်းကုန် ၆၉ ဒသမ ၂၇၅ ဒေါ်လာ သန်းဖြစ်သဖြင့် စုစုပေါင်းကုန် သွယ်မှုပမာဏအနေဖြင့် ၈၉ ဒသမ ၄၀
မြန်မာနိုင်ငံမှ ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ပြောင်းတင်ပို့ရာတွင် Duty Free Quota Free ဖြင့် တစ်နှစ်ပတ်လုံးတင်ပို့ခွင့်ရရှိနိုင်ရေးအတွက် ရည်ရွယ်ကာ မြန်မာ-ထိုင်းနှစ်နိုင်ငံအကြား ပြောင်း ရောင်းဝယ်ရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဆိုင်ရာ အစည်းအဝေး ကို နိုဝင်ဘာ ၁၈ ရက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ညီလာခံခန်းမ၌ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ကုန်သွယ်ရေးဦးစီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးမင်းမင်းက ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့သည်။ အဆိုပါအစည်းအဝေးသို့ မြန်မာဘက်မှကုန်သွယ်ရေး ဦးစီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးဆောင်၍ စားသုံးသူရေးရာ ဦးစီးဌာန၊ မြန်မာကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရေ
မူဆယ် ၁၀၅ မိုင်ကုန်သွယ်ရေး ဇုန်မှ တရုတ်ပြည်သို့ တင်ပို့နေသော ဖရဲ၊ သခွားမွှေးသစ်သီးကုန်များ ဈေး ကွက်ထဲတွင် များစွာဝင်ရောက်နေသော်လည်း အရည်အသွေးမကောင်းသည်က များ၍ ယခင်နှစ်ကာလထက် တရုတ်ဘက်က ဝယ်လိုအား ကျဆင်းနေကြောင်း သိရသည်။ အရင်နှစ်ထက် ဝယ်လိုအား နည်းနည်းကျတယ်။ သစ်သီးတွေက တော့ အများကြီးဝင်တယ်။ ဝင်လာတဲ့ အရည်အသွေးတွေက သိပ်မကောင်း ဘူး။ နယ်စပ်မှာလည်း တခြားအသီးတွေက များနေတယ်။ ထိုင်းကလာတဲ့ အသီးအနှံတွေလည်း ဝင်နေတယ်။ ၁၁ လပိုင်းကုန်ရင်တော့ ဝယ်လိုအား လည်း တက်လာမယ်ထင်တာပဲဟု ဖရဲ၊ သခွားစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်သူများ အဖွဲ့မှ ဦးစိုင်းခင်မောင်က နိုဝင်ဘာ ၁၅ ရက်တွင် ပြောဆိုသည်။ ဖရဲ၊ သခွားသစ်သီးများသည် နှစ်စဉ်ပုံမှန
သီတင်းကျွတ်လို့ မိုးလေကင်းလာတဲ့ ခုလိုအချိန်ရောက်တိုင်း ကွတ်ခိုင်တောင်တန်းတွေကို အားမာန်နဲ့တက်ပြီး မူဆယ်ကိုရောက်လာနေကြ သီးနှံကတော့ ဖရဲ၊ သခွားပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဝယ်လက်တရုတ်ကလည်း သူတို့ကိုယ်တိုင် ပြည်တွင်းမှာရင်းနှီးပြီး စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်လာသလို မြန်မာပြည်ကထွက်သမျှ ဖရဲသီးတွေကို မူဆယ်(၁၀၅)မိုင် ကုန်သွယ်ရေးဇုန်ရဲ့ သစ်သီးဝလံကုန်စည်ဒိုင်မှာ ဈေးနှုန်းလေးတွေချိန်ဆပြီး ဝိုင်းအားပေးနေကြဆိုတော့ နှင်းတွေဝေနေတုန်း နံနက်ပိုင်းကပင် စတင်ပြီး စည်ကားလို့နေပါတယ်။ ဖရဲသခွားတွေဆိုတာကလည်း မြန်မာပြည်အနှံ့ကဆိုရလောက်အောင် ဝမ်းတွင်း၊ မိတ္ထီလာ၊ သာစည်၊ သီပေါ၊ သိန်းနီ၊ ကျောက်ဆည်၊ တံတားဦး၊ ကျောင်းကုန်း၊ ပုလိပ်၊ လှည်း
ဆန်ကိုပင်လယ်ရေကြောင်းအပြင် နယ်စပ် ဒေသများမှတစ်ဆင့် ပြည်ပသို့ တင်ပို့ရောင်းချ လျက်ရှိရာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှု ပမာဏ စုစုပေါင်းရဲ့၈၀ရာခိုင်နှုန်းခန့် ဆောင်ရွက် နေတဲ့ မူဆယ် ၁၀၅ မိုင်ကုန်သွယ်ရေးဇုန်၊ ချင်း ရွှေဟော်၊ လွယ်ဂျယ်ဘက်ကနေ တရုတ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့ရောင်းချလျက်ရှိပါတယ်။ မူဆယ် ၁၀၅ မိုင် ကုန်သွယ်ရေးဇုန်ကနေ တရုတ်နိုင်ငံဘက်ကို နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ဆန်တင်ပို့နိုင်မှု အနေနဲ့ ၂၀၁၇-၂၀၁၈ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် တန်ချိန် ၁၂၈၂၉၂၅ ဒသမ ၇၅ တန်၊ တန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၃၉ ဒသမ ၉၃၆ သန်းဖြင့် စံချိန်တင် တင်ပို့နိုင်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၈ မီနီဘတ်ဂျက်ကာလတွင် တန်ချိန် ၅၃၃၁၅၄ ဒသမ ၆၀ တန်၊ တန်ဖိုးအမေရ