Background
ပခုက္ကူကုန်စည်ဒိုင်ရဲ့ စားဖိုဆောင်သုံးသီးနှံဖြစ်တဲ့ ကြက်သွန်နီ အဝင်အထွက် စာရင်းတွေကို လေ့လာရရင် ၂၀၁၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁ ရက်မှ ၁၉ ရက်ထိ အဝင်ပိဿာချိန်ပေါင်း ၃၄၁၀၀၀ ရှိပြီး၊ မန္တလေးကို အထွက်ပိဿာချိန် ၃၀၅၅၅၊ ရန်ကုန်ကို အထွက်ပိဿာချိန် ၇၂၇၃၀ ရှိတော့ အထွက်စုစုပေါင်းက ၁၀၃၂၈၅ ပိဿာရှိပါတယ်။ အဝင်အထွက် စာရင်းအရ အောက်တိုဘာ ၁ ရက်မှ ၁၉ ရက်ထိ မှာပဲ ပခုက္ကူမှာ ပိဿာချိန် ၂ သိန်းကျော် ကျန်ပါတယ်။ ယခင်လက်ကျန် တော် တော်များများရှိနေခဲ့ပြီး၊ နယ်တွေမှာလည်း လက်ကျန် များနိုင်တယ်လို့ အသင်းရဲ့ ဒုတိယဥက္ကဌ ဦးလေးသိမ်းက ခန့်မှန်းပြောဆိုပါတယ်။ လက်ကျန်ကြက်သွန် တွေအနေနဲ့ အရောင်ပျက်တာ၊ အခွန်လန်တာတွေတော့ဖြစ်နေပြီလို့လဲ ပြောပါ တယ်။ ဈေးနှုန်းတွေအနေနဲ့ အောက်တိုဘာ ၁ ရက်မှ ၅ ရက်အတွင်း တစ်ပိဿာ ၆၀၀ ကျပ် - ၅၀၀ ကျပ် - ၄၀၀ ကျပ်ပုံမှန်ကနေပြီး၊ တက်ရိပ်သန်းပြီးလာပါတယ်။ ၁၉ ရက်နေ့မှာ တစ်ပိဿာ ၇၀၀ ကျပ် - ၆၀၀ ကျပ် - ၅၀၀ ကျပ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ ကြား ရက်တွေမှာ တစ်ပိဿာ ၇၅၀ ကျပ် - ၆၅၀ ကျပ် - ၅၅၀ ကျပ်ဈေးတွေ ဖြစ်ခဲ့ တာကိုလည်း လေ့လာရပါတယ်။ ပခုက္ကူဈေးပတ်ဝန်းကျင်မှာ လက်လီအနေနဲ့ တစ် ပိဿာ ၈၅၀ ကျပ် - ၇၅၀ ကျပ် - ၆၀၀ ကျပ်ထိ စုပုံပြီး ရောင်းနေတာကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။ ဒီအထဲမှာ ဥကိုစိုက်တဲ့ မြိတ်စားကြက်သွန်၊ ကြက်သွန်မြိတ်တွေ လည်း ကြိုကြားကြိုကြားတွေ့နေရပါတယ်။ ယခင်က တင်ပြခဲ့သလို လှောင်ကြက် သွန်ရဲ့ သက်တမ်းဟာ တစ်လကျော် နှစ်လနီးပါးသာ ကျန်သလို အရည်အသွေးညံ့ ရမယ့် အချိန်လည်းဖြစ်ပြန်၊ မြိတ်စားကြက်သွန်ဥစိုက်ကလည်း များများထွက်ပေါ်ဖို့ အရိပ်အရောင်ပြနေပြီဆိုတော့ စားဖိုဆောင်သုံးသီးနှံ ကြက်သွန်နီရဲ့ အရောင်း အဝယ်အဖို့ လျှင်မြန်သွက်လက် အရောင်းထွက်ဖို့လိုနေပြီဆိုတာ သုံးသပ်တင်ပြ ရပါတယ်။ မြင့်ဦး - ပခုက္ကူ
အိန္ဒိယနနွင်းလက်ချောင်းဈေးကွက်မှာ အောက်တိုဘာ လ ၁၈ ရက် နနွင်းဈေးက မျှော်မှန်းမထားတဲ့ ပမာဏ တစ် တန်ရူပီး ၃၀၀၀(ကန်ဒေါ်လာ ၅၆)ခန့်ကျဆင်းခဲ့ပါတယ်။ ကုန် သည်တွေအနေနဲ့ ၎င်း တို့ထံမှာ သိုလှောင်မှု အမြောက် အမြားရှိနေပေမယ့် အိန္ဒိယမြောက်ပိုင်းက အမှာအော်ဒါ အခု ထိ မရှိဘူးလို့ဆိုပါတယ်။ စပ်မျိုးနနွင်းလည်း အရည်အသွေးနိမ့် လို့ တစ်တန် ရူပီး ၇၅၀၀ (ကန်ဒေါ်လာ ၁၄၀)ခန့်ကျဆင်းခဲ့ပါ တယ်။
ရှမ်းနနွင်းကတော့ လက်ကြီးသမားတွေ ဝယ်ယူမှုနည်းပြီး၊ လက်လီလောက်သာ အရောင်းအဝယ်ဖြစ်နေ ပါတယ်။ နနွင်း လက်ကျန်ကလည်း အတော်ကျန်နေပါသေးတယ်။ အရောင်းအဝယ်အနေနဲ့ကတော့ သူ့အရည် အသွေးနဲ့သူ ပုံမှန်လောက် တော့ အရောင်းအဝယ်ဖြစ်နေတယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။ သီတင်းကျွတ်ပွဲေ တာ်ကြောင့် တောင်သူတွေ ကလည်း လိုသလောက် သာ ထုတ်ရောင်းကြတာကြောင့် ပွဲရုံတွေကလည်း လက်လီသာ ဝယ်နေ ကြရတယ်လို့ သိရပါတယ်။ လက်ရှိနနွင်းပေါက်ဈေးက ရိုးရိုးနနွင်းတစ်ပိဿာ ၆၀၀ ကျပ်မှ ၈၀၀ ကျပ်၊ ဆင်တောင် နနွင်းက ၁၁၀၀ ကျပ် - ၁၂၀၀ ကျပ်ဈေးရှိပါတယ်။
မြန်မာ-တရုတ်နယ်စပ်ရှိ မူဆယ် ၁၀၅ မိုင်မှ အောက်တိုဘာလ ၁၀ ရက်မှ ၁၆ ရက်ထိကာလ အတွင်းမှာ ကန်ဒေါ်လာ သုည ဒသမ ၁၄၉ သန်းတန်ဖိုးရှိတဲ့ နနွင်းတက် ၉၅ ဒသမ ၇၃၀ တန်အပို့ရှိခဲ့ပါတယ်။ ယခင်အပတ်ကထက် ၁၉ တန်ကျော် မူဆယ်မှအပို့ပိုခဲ့တယ်လို့သိရပါတယ်။ နနွင်းကို ဟင်းခတ် အမွှေးအကြိုင်အပြင် ပရဆေးဖော်စပ်ရာမှာ လည်း တွင်တွင် ကျယ်ကျယ် အသုံးပြုနေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ MIRT(DOBT)
ပြည်ပကို အောက်တိုဘာဒုတိယပတ်အတွင်းမှာ နနွင်း ၇၃ ဒသမ ၅ တန်ကို ပင်လယ်ရေကြောင်းကုန်သွယ်မှုလမ်းမှ တင်ပို့ ခဲ့ပါတယ်။ ယခင်သီတင်းပတ်မှာ နနွင်း တင်ပို့နိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ဘဲ ဒီတစ်ပတ်မှသာ ပြန်လည် တင်ပို့နိုင်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒီသီတင်း ပတ်မှာ တင်ပို့ခဲ့တဲ့နိုင်ငံနဲ့ တန်ချိန်မှာ စင်ကာပူနိုင်ငံကို ၁၆ ဒသမ ၅ တန်နဲ့ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံကို ၅၇ တန်ဖြစ်ပါတယ်။ FOB ဈေးမှာ တစ်တန်ကို ကန်ဒေါ်လာ ၅၂၅-၅၅၀ အတွင်းရရှိခဲ့ပါတယ်။ MIRT (DOT)
ကျွန်တော်တို့ ကြက်သွန်နီဟာ ကုန်စိမ်းအမျိုးအစားလို့ သတ်မှတ်ခံရတဲ့ သီးနှံပါ။ မြန်မာလူမျိုးတို့အတွက် ဟင်းလျာ တိုင်းမှာ မပါမပြီးဆိုတာ လူတိုင်းသိကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကြက်သွန်နီဟာ ပြည်ပကို တင်ပို့ရောင်းချမှုမှာ တင်ရလိုက်၊ မတင်ရလိုက်နဲ့ သံသရာလည်ခဲ့ရပါတယ်။ ယခုနှစ်လို လွတ် လွတ်လပ်လပ်တင်ရမယ်လည်းဆိုရောဈေးကမကိုက်လို့ မတင် ရပြန်ပါဘူး။ ကြက်သွန်နီ အဓိကစိုက်တဲ့ဒေသ တိုင်းကြီး ၃ တိုင်းရဲ့ ဒေသကြီးတစ်ခုမှာပါတဲ့ မြင်းခြံခရိုင်က ချောင်းမှာစိုက် တဲ့ ကြက်သွန်နီအပြင် မိုးမှာလည်း ကုန်းပိုင်းနဲ့ ကျွန်းတွေမှာ စိုက်တတ်ကြပါတယ်။ ဒီနှစ်တော့ ရေကလည်း တက်ချည်၊ ကျချည်း မကြာမကြာဖြစ်တယ်။ မိုးကလည်း အလွန်နည်းပါး ခဲ့ပါတယ်။ မိုးကြောင့် ကြက်သွန်နီစိုက်တာ က မြန်မာလနဲ့ဆို နောက်မကျဘူး ဆိုပေမယ့် အင်္ဂလိပ်လနဲ့ဆို စက်တင်ဘာလ အတွင်းသာ မိုးရာသီစိုက်သီးနှံလို့ သတ်မှတ်ထားတာကြောင့် အရင်နှစ်က စိုက်ဧကကို မမီသလို၊ ယခုနှစ်လျာထားချက်က လည်း နည်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တောင်သူကတော့ ဆက်ပြီး စိုက်နေကြ ဆဲပါ။ မိုးစိုက်ဧကတွေကိုကြည့်ရင် မြင်းခြံခရိုင်မှာ ၅၇၄၃ ဧက လျာထားတာကို ၄၅၄၆ ဧကသာ စိုက်ပြီးခဲ့ပါ တယ်။ ယခင်နှစ်က ဒီအချိန်မှာ ၅၈၅၆ ဧကစိုက်ပြီးပြီ ဖြစ်ပါ တယ်။ မျိုးဥကြက်သွန်နီဈေးကိုကြည့်ရင် တစ်ပိဿာကို ၅၅၀ ကျပ် - ၆၀၀ ကျပ် ပေါက်ပါတယ်။ အရင်နှစ် တွေက စစ်ကိုင်း၊ မုံရွာတစ်ဝိုက်က မိုးကြက်သွန်နီစိုက်သူတွေအနေနဲ့ မြင်းခြံဖက် ကို လိုက်ဝယ်ကြပေမယ့် ဒီနှစ်တော့ မုံရွာမျိုးဥဈေးက မြင်းခြံ မျိုးဥဈေးထက် ၅၀ ကျပ် က ၁၀၀ ကျပ်အထိ သက်သာတာ ကြောင့် အဝယ်မရှိတာလို့ သိရပါတယ်။ ယခုလက်ရှိ မြင်းခြံ ကုန်စည်ဒိုင်ကို ကြက်သွန်အဝင်အလွန်ကိုနည်းပါတယ်လို့ ကုန်သည်တစ်ဦးက ဆိုပါတယ်။ ဆက်ပြီးတော့ ပြောတာက ကြက်သွန်တောင်သူကြီးတွေက လိုချင်တဲ့ဈေးမရရင် တောင့် ထားနိုင်ကြပြီး၊ ဈေးမကြိုက်ရင် မြို့ပေါ်လာမရောင်းတော့ဘူး လို့ပြောပါတယ်။ ဘာတွေပြောပြော ကြက်သွန်နီ ဈေး အတက်အကျကရန်ကုန်ဈေးအဆုံးအဖြတ်မှာပဲတည်ပါတယ်။ လက်ရှိ မြင်းခြံမှာထိပ်စက ၇၂၅ ကျပ် - ၇၅၀ ကျပ်၊ အလတ်စက ၆၇၅ ကျပ် - ၇၀၀ ကျပ်နဲ့ အောက်စက ၆၂၅ ကျပ် - ၆၅၀ ကျပ်ဈေးရှိပါတယ်။ သြင်္ကန်တစ်ဝိုက်ကစပြီး လှောင်သူတွေ အနေနဲ့ ကိုက်ကြတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဇူလိုင်၊ သြဂုတ်လတွေမှာ ဒုတိယအကြိမ် ၅၀၀ ကျပ်ဈေးအတက်နဲ့ ဝယ်လှောင်ရင်းနှီး ကြည့်သူတွေတော့ အလျော့တွက်နဲ့ဆိုရင် မကိုက်ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ အရင်နှစ်တွေမှာ နိုဝင်ဘာ လ ကုန်လောက် ဆိုရင် ဆေးဘောင်စိုက် ကြက်သွန်နီတွေ ဈေး ကွက်ထဲကို ကြိုကြားဝင်တတ်ပေမယ့် ဒီနှစ်တော့အားလုံး အစိုက်နောက်ကျတာကြောင့် မဝင်နိုင်ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ အခုလှောင်သူတွေလက်ထဲမှာ လည်းကြက်သွန်နီကအညှောင့် ထွက်စ ပြုနေပါပြီ။ သီတင်းလည်းကျွတ်ပြီမို့ လှောင်လက်က လည်း စဖြိုနေတာကြောင့်ရှေ့လျှောက်ဈေးတော့ မတက်လာ နိုင်ဘူးလို့ ယူဆရပါတယ်။ မြစ်သားဖက်ကလည်း ကြက်သွန်နီ စိုက်ဧကလျော့ဖို့သိပ်မရှိ တာကြောင့် ဈေးကလည်း ဒီလိုပဲ လူးကာ လိမ့်ကာရယ် သွားနေမလားလို့ စိုးရိမ်ရပါတယ်။ Export လေးများ သွက်သွက်ထွက် ရင်တော့ တောင်သူတွေ စားရမှာပဲလို့ မျှော်လင့်နေကြပါတယ်။ စိုးလွင် - မြင်းခြံ
ကျောက်ပန်းတောင်း မန်ကျည်းသီးဈေးကွက်မှာ ယခုနောက်ပိုင်းလှောင်ကုန် များနဲ့ အရောင်းအဝယ်ဖြစ် ကာ ဈေးအေးလာတယ်လို့ သိရပါတယ်။ လှောင်ကုန် လက်ကျန်မှာ ယခုနှစ်အထွက်များတဲ့အတွက် လက်ကျန်များပြီး၊ လှောင်ချိန်ကာလ အရ အရောင်မလှတော့တဲ့အတွက် ဈေးကျလာခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ယခင်က တစ်ပိဿာ မန်ကျည်း အသားထိပ်စ ၈၅၀ ကျပ်၊ အကြောဆွဲ ၄၂၅ ကျပ် ဈေးကနေ ယခုမန်ကျည်းအသား တစ်ပိဿာ ၇၇၅ ကျပ် - ၇၀၀ ကျပ် - အကြောဆွဲ ၃၉၀ ကျပ်ဈေးသာရှိပါတော့တယ်။ လှောင်ကုန်ရောင်းလိုအားအရ လာမယ့်အသစ်မပေါ် မီ အချိန်ထိ ဈေးအေးနေမယ်လို့ ကုန်သည်တစ်ဦးက ခန့်မှန်းပြောကြား သိရပါ တယ်။ သင်းသင်းမြတ် - မန္တလေး
ဟိုပုံးချင်းဈေးကွက်မှာတော့ ချင်း(စို)က အဝင်မရှိတော့သလို အရောင်းအဝယ် ကလည်းမရှိ သလောက် ဖြစ်နေပါပြီ၊ ချင်းသစ်တွေက အစိုက်နောက်ကျတာကြောင့် စောရင်တောင် ၁၁ လပိုင်းကုန် ၁၂ လပိုင်းလောက်မှ သာ အရင့်တွေဝင်လာတော့ မှာဖြစ်ပါတယ်။ ချင်းခြောက်ကတော့ တစ်ပိဿာ ၁၃၀၀ ကျပ်နဲ့ ဈေးငြိမ်နေပါတယ်။
ပြည်ချင်းဈေးကွက်မှာ အောင်ပန်းနဲ့ တောင်ကြီးမှာ ချင်း(အတက်)များ ပေါ် ထွက်နေပြီဖြစ်ပေမယ့် မှာယူ တင်သွင်းရောင်းဝယ်မှု မရှိသေးကြောင်း သိရပါတယ်။ ယခုတစ်ပတ်အတွင်း ပွဲရုံများကို လက်ကျန် ချင်း(ဥမ) အဟောင်းများသာ ပိဿာ ၃၀ ဝင်အိတ် ၅၀၀ ခန့်အဝင်ရှိပြီး၊ ယခင်အပတ်မှာထက် အဝင်များလာပါတယ်။ ချင်းတက်(အသစ်)များမှာ ရောင်းအားမရှိသေးတဲ့အတွက် မှာယူတင်သွင်းမှုမရှိဘဲ ချင်း(ဥမ)ရှယ် ၅၀၀ ကျပ်၊ (ဂျွန်) ၃၅၀ ကျပ် - ၄၀၀ ကျပ်ဈေးရှိပြီး၊ ချင်းဓားလှီး သမားများလက်လီ၊ လက်ကားရောင်းဝယ်သူများနဲ့ ဧရာဝတီ တိုင်း ဒေသကြီး၊ ရခိုင် ပြည်နယ်သို့ တင်ပို့မှုအပါအဝင်ပွဲရုံများမှာ ပိဿာချိန် ၄၀၀၀ ခန့် အရောင်းအဝယ် ဖြစ်ပြီး၊ ယခင်ကာလများထက် အရောင်းသွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရပါတယ်။ဝင်းဝင်းခိုင် - ပြည်
၂၀၁၁ ခုနှစ်ကစပြီး၊ မြေပဲကို ပြည်ပကိုတရားဝင် တင်ပို့ခွင့်ပြုခဲ့ပါတယ်။ တရားဝင်တင်ပို့ခွင့်နဲ့အတူ မြေပဲ အများ အပြားကို ပြည်ပကို တင်ပို့ရောင်းချမှုကြောင့် တောင်သူတွေဈေးကောင်းရခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီနှစ်မှာ မြေပဲစိုက်ပျိုးမှု ပိုခဲ့ပါတယ်။ ဖြစ်ချင်တော့ အညာမှာ မိုးလယ်ပိုင်းမိုးတော်တော်နည်းခဲ့ပါတယ်။ သြဂုတ်လကုန်လောက်မှ မိုးကိုစမြင်ရတာပါ။ ဒါကြောင့် မိုးဦး၊ မိုးလယ်စိုက်မဲ့ သီးနှံများမစိုက်နိုင်တော့ပဲ မြေပဲကိုသာ စိုက်ရပါတော့တယ်။ ဒါကြောင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး တစ်ခုလုံးကိုကြည့်ရင် မိုးမြေပဲလျာထားချက်က ၂၁၃၇၂၂ ဧကဖြစ်ပါတယ်။ စက်တင်ဘာလ ကုန်အထိ ၂၄၇၀၈၆ ဧက စိုက်ပြီးကြောင်း သိရပါတယ်။ လျာထားချက်ထက် ဧက ၃၃၀၀၀ ကျော်ပိုစိုက်နိုင်ခဲ့တာပါ။ ဒါပေမယ့် မြေပဲစိုက်ပျိုးမှုက အောက်တိုဘာလထဲမှာလဲ ဆက်စိုက်နေတာ တွေ့ရပါတယ်။ တစ်နှစ်လုံးမှာ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးအနေနဲ့ စိုက်ဧက ၃၈၀၀၀၀ ကျော်စိုက် တာပါ။ ဒီနှစ်မှာတော့ မိုးဆောင်းပေါင်းရင် စိုက်ဧက ၄၀၀၀၀၀ ကျော်မယ်လို့ မှန်းဆရပါတယ်။ အထွက်နှုန်းကတော့ အခု မိုးလေဝသအခြေအနေက ဥ ဖက်ကို အားသန်မယ်လို့ မှန်းကြပါတယ်။ ပိုးမကျအောင်တော့ ဂရုစိုက်ရမယ်လို့ တောင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။