Background
စားအုန်းဆီတင်ပို့မှုအတွက် အခွန်ကို တိုးမြှင့်ကောက်ခံတာကြောင့် သွင်းကုန်သမားများရဲ့ ဝယ်လိုအား ကို ထိန်းချုပ်ထားသဖြင့် ကမ္ဘာမှာ ဒုတိယအများ ဆုံး စားအုန်းဆီတင်ပို့နေတဲ့ မလေးရှားမှ စားအုန်းဆီတင်ပို့မှုဟာ ပဉ္စမမြောက်လ အဖြစ်ကျဆင်းမယ့်လက္ခဏာကိုတွေ့ရတယ်။ထို့ကြောင့်စားအုန်းဆီဈေးဟာ လေး ရက်အတွင်း ပထမအကြိမ်အဖြစ် ကျဆင်းခဲ့တယ်။
စိုက်ဧရိယာတိုးတက်လာမှုကြောင့် စားအုန်းဆီနှင့် ပဲပုပ်ကမ္ဘာ့ထုတ်လုပ်မှု တိုးတက်တဲ့အတွက် စားအုန်းဆီဈေးနှုန်းဟာ ရက်သတ္တပတ်လေးပတ်အတွင်း အနိမ့် ဆုံးကို ရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။
အိန္ဒိယ အပါအဝင် တောင် အာရှနိုင်ငံများက အဝယ်နည်းလာ တဲ့အတွက် မလေးရှားမှ စားအုန်းဆီ တင်ပို့မှု ဟာ ဖေဖော်ဝါရီ ပထမရက် ၂၀ အတွင်း နှေးကွေးသောနှုန်းဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးမှုရှိခဲ့ကြောင်း စစ်တမ်းကောက် ယူရေးအေဂျင်စီ Intertek က ပြော ပါတယ်။
ကမ္ဘာ့နွေ စားသုံးဆီသီးနှံဖြန့်ဖြူးမှုကြောင့် ပဲပုပ်ဆီနဲ့တိရစ္ဆာန်ဆီထွက်ရှိမှုကို ထိခိုက်စေနိုင်တဲ့အခြေအနေ ရှိနေပါတယ်။ အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံရဲ့ အစိတ်အပိုင်း အချို့မှရာသီဥတုခြောက်သွေ့တဲ့အတွက် ပဲပုပ်သီးနှံေ ဈးနှုန်း မြင့် တက်မှုနဲ့အတူ စား အုန်းဆီဈေးကလည်း တတိယနေ့အဖြစ် မြင့်တက်ခဲ့ပါတယ်။
စံချိန်တင်လောက်အောင်ရှိနေတဲ့ သိုလှောင်လက်ကျန်များကို ရှင်းလင်းရန် အတွက် မလေးရှားနိုင်ငံက အခွန်လွတ် တင်ပို့ခွင့်ပေးခဲ့ပါတယ်။ ထိုသို့ခွင့်ပြုခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းဝယ်လက်များက မလေးရှားနိုင်ငံဘက်ကို ဦးလှည့်လာကြပါတယ်။ ဒါ ကြောင့် ကမ္ဘာပေါ်မှာစားအုန်းဆီအများဆုံးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်တဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက စားအုန်းဆီတင်ပို့မှု ဟာ လေးလအတွင်းအနိမ့်ဆုံးကိုရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ အင်ဒိုနီးရှား နိုင်ငံရဲ့ တင်ပို့မှုဟာ ဇန်နဝါရီ လမှာ ၅ ဒသမ ၆ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းပြီး မက်ထရစ်တန် ၁ ဒသမ ၅၁ သန်းရှိခဲ့ကြောင်း ဘလွမ်းဘတ်မှ ပြုစုထားတဲ့ သတင်းအရသိရပါ တယ်။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံရဲ့ ထုတ်လုပ်မှုဟာ ၈ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းပြီး တန် ၂ သန်းထိ ရောက်ရှိနိုင်ပါတယ်။ သိုလှောင်မှုမှာ ၁၄ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းပြီး တန် ၃ သန်းထိ ရှိလာနိုင်ပါတယ်။
စံချိန်တင်မြင့်တက်နေသော အရန်သိုလှောင်မှုကို လျှော့ချနိုင်ရန်အတွက် စားအုန်းဆီစိုက်ပျိုးရာမှာ ဒုတိယအများဆုံးဖြစ်သော မလေးရှားနိုင်ငံက ပို့ကုန်ခွန် များကို လျှော့ချပြီးနောက်ပိုင်း စားအုန်းဆီေ ဈးနှုန်း ပြန်လည် ဦးမော့လာပါတယ်။ အခွန်နှုန်းကို သုညရာခိုင်နှုန်းထိ လျှော့ချပြီးနောက်ပိုင်း စားအုန်းဆီလက်ကျန် ဟာ မတ်လကရှိခဲ့တဲ့တန် ၂ ဒသမ ၂ သန်းမှ ၁၆ ရာခိုင်နှုန်းလျော့ကျလို့ ၂၀၁၀ ပြည့် နှစ်နောက်ပိုင်း အများဆုံး ကျဆင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ကြိုပွိုင့်ဈေးနှုန်းများမှာ ယခု သုံးလပတ်ကုန်ဆုံးချိန်တွင် ကွာလာလမ်ပူမှာ ၁၄ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်ကာ တစ် တန်ကို ရင်းဂစ် ၂၈၀၀ (ဒေါ်လာ ၉၂၁) နှုှုန်းရှိခဲ့တယ်လို့ ဘလွမ်းဘတ်မှ စီးပွားရေး ပညာရှင် ၁၃ ဦးမှ ခန့်မှန်းပါတယ်။ နိုင်ငံခြားကို ပိုမိုတင်ပို့ရမယ့် အလားအလာ ကြောင့်လည်းကောင်း၊ တစ်နှစ်လုံး တောက် လျှောက်ရိတ်သိမ်းထားသော ယခုသုံးလ ပတ်တွင် အထွက်ကျလာပြီ ဖြစ်တာကြောင့် လည်းကောင်း လူအသုံး များတဲ့ စားသုံးဆီဟာ ဒီဇင်ဘာမှာ သုံးနှစ်အတွင်းအမြင့်ဆုံးဖြစ်ပြီး၁၁ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်တက် ခဲ့ပါတယ်။
ပြိုင်ဖက်ဖြစ်တဲ့ မလေးရှားနိုင်ငံက စားအုန်းဆီကြမ်းပို့ကုန်ခွန်ကို သုည ရာခိုင် နှုန်းခန့် ပြောင်းလဲခဲ့သကဲ့သို့ စားသုံးဆီအတွက် ပို့ကုန်ခွန်ကို ကမ္ဘာတွင် စားအုန်းဆီ အများဆုံးထုတ်လုပ်သော အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ က ပြောင်းလဲမည်မဟုတ်ကြောင်း ကုန် သွယ်ရေးဝန်ကြီးက ဇန်နဝါရီ ၁၆ ရက်က ပြောကြားပါတယ်။
မိုးရွာသွန်းမှုနဲ့ ရေလွှမ်းမိုးမှုက မလေးရှားနိုင်ငံရဲ့ စားအုန်းဆီအထွက်ကို ကျဆင်းစေလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့် ကမ္ဘာမှာ ဆီအုန်းထုတ်လုပ်မှု အများဆုံးဖြစ်တဲ့ မလေးရှားမှာသိုလှောင်ရုံလက်ကျန်ကျ ဆင်းလိမ့်မယ်လို့ ယူဆကြတဲ့အတွက် ရက်သတ္တ တစ်ပတ်ကျော်အတွင်းမှာ စားအုန်းဆီဈေးနှုန်းအမြင့်ဆုံးနှုန်းကို ရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။
မလေးရှားစားအုန်းဆီ သိုလှောင်လက်ကျန် စံချိန်တက်မြင့်တင်ခြင်းနဲ့ အမေရိ ကန် ဘဏ္ဍာရေး အခြေအနေအပေါ် စိုးရိမ်မှုများကြောင့် မလေးရှား စားအုန်းဆီ ကြိုပွိုင့်ဈေး ဆက်တိုက်ကျဆင်းလာကြောင်း သိရပါတယ်။ အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ ငွေကြေးလည်ပတ်မှု ပိုမိုကောင်းမွန်စေတဲ့ ကြေညာချက်များ ထုတ်ပြန်ခ ဲ့ပေမယ့် အမေရိကန်လွှတ်တော်အဖွဲ့နဲ့ အိမ်ဖြူတော်အကြား ၂၀၁၃ ငွေကြေးအသုံးစရိတ် ဆွေးနွေးမှုများနဲ့ ပတ်သက်လို့ သိသာကွာခြားမှုများကြောင့် ကုန်သည်များ ရောင်း ဝယ်မှုအပေါ် ဆက်ပြီး သတိထားနေ ကြပါတယ်။
အာဂျင်တီးနားမှာ မကြုံဖူးတဲ့ ရာသီဥတုအေးခြင်းကြောင့် ပဲပုပ်ရောင်းချမှု အဟန့်အတားဖြစ်ခြင်းနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံဝယ်လိုအား မြင့်တက်ဖွယ်ရှိခြင်းအလား အလာများအရ ဒီဇင်ဘာ ၆ ရက် မလေးရှားစားအုန်းဆီ ကြိုပွိုင့်ဈေး သုည ဒသမ ၇ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်တက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မလေးရှားနိုင်ငံရဲ့ နိုဝင်ဘာလ ပဲပုပ် သိုလှောင် လက်ကျန် စံချိန်တင်မြင့်တက်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့တော့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူ တွေရဲ့ စိုးရိမ်မှုရှိခြင်းက ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှု ကို ထိန်းချုပ်နိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းကြပါ တယ်။ နိုဝင်ဘာလ မလေးရှားနိုင်ငံရဲ့ စားအုန်းဆီသိုလှောင်လက်ကျန်က တန်ချိန် ၂ ဒသမ ၅၈ သန်းခန့်အထိ ရှိနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။