ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းက အောင်ပန်းကုန်စည်ဒိုင်မှာ ဇွန်လတတိယပတ် အတွင်း ပဲစင်းငုံနဲ့ အစေ့ထုတ်ပြောင်း ကအဝင်နည်းသလို ပွဲရုံလက်ကျန်လည်း သိပ် မရှိတာကြောင့် ဈေးကွက်မှာ ပစ္စည်းပြတ်လျက်ရှိပြီး အရောင်း အဝယ်ပါးခဲ့ပေမဲ့ မီးဖိုဆောင်သုံး ပစ္စည်းများကတော့ အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အောင်ပန်း ကုန်စည်ဒိုင်မှာ ဇွန် ၁၄ ရက်မှ ၂၀ ရက်ထိ သီးနှံအမျိုးအစားအလိုက်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ ဈေးနှုန်းများကတော့ ကြက်သွန်ဖြူတစ်ပိဿာ ၆၀၀ ကျပ်မှ ၁၆၅၀ ကျပ်၊ ပဲပုပ်တစ်ပိဿာ ၁၁၅၀ ကျပ်၊ ပန်းနှမ်းတစ်ပိဿာ ၁၀၇၀ ကျပ်၊ ချင်းအစိုတစ်ပိဿာ ၃၃၀ ကျပ်မှ ၄၅၀ ကျပ်၊ နနွင်းတစ်ပိဿာ ၁၁၀၀ ကျပ်၊ ချင်းခြောက်တစ်ပိဿာ ၁၁၅၀ ကျပ်နဲ့ အာလူးတစ်ပိဿာ ၅၀၀ ကျပ်မှ ၁၀၀၀ ကျပ်တို့ဖြစ်ကြပြီး၊ ဇွန် ၁၄ ရက်မှ ၂၀ ရက်ထိ တစ်ပတ်အတွင်း အရောင်းအဝယ်ဖြစ်မှု အခြေအနေ များကတော့ ကြက်သွန်ဖြူ ၃၁၈ တန်၊ ပဲပုပ် ၂၁ တန်၊ ပန်းနှမ်း ၉ တန်၊ ချင်းအစို ၂၃၀ တန်၊ နနွင်း ၉၃ တန်၊ ချင်းခြောက် ၆၅ တန်နဲ့ အာလူး ၄၁၂ တန်၊ စုစုပေါင်း  ၁၁၄၈ တန်ဖြစ်ပြီး၊ ကြက်သွန်ဖြူနဲ့ အာလူးကတော့ ဈေးကွက်ကိုဝင်သလောက် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ကြောင်းသိရပါတယ်။             မင်းအောင်-တောင်ကြီး

ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပြည်ပဲဈေးကွက်မှာ ယခုတစ်ပတ် အတွင်း အဓိကအရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိတဲ့ ပဲမျိုးစုံ ဈေး နှုန်းများအနက် အခြားပဲများမှာ ဈေးငြိမ်နေခဲ့ပြီး၊ ပဲကြီး သီးနှံသာယခင်အပတ်က ထက် ဈေးပိုလာခဲ့ တာကြောင့် ဈေး ကွက်မှာဈေးအမြင့်ဆုံးရနေတဲ့ ပဲတစ်မျိုးဖြစ်နေပါတယ်။ ပဲကြီး သီးနှံမှာ သြင်္ကန်ပြီးကာလမှစပြီး တဖြည်းဖြည်းဈေး မြင့်လာ ခဲ့ကာ ၃၀၀၀၀ ကျပ်အထက်မှာရနေခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ယခု တစ်ပတ်မှာ ပဲကြီးရွှေကျွန်း တစ်တင်း ၃၆၀၀၀ ကျပ်၊ ပဲကြီး (ကမ်းနား)တစ်တင်း ၃၃၀၀၀ ကျပ်နဲ့ ဈေးဆက်လက်မြင့်တက် လာခဲ့ပါတယ်။ ဈေး ကွက်အတွင်းကို ပန်းတောင်း၊ ကံမ (ကျွန်း)ဖက်များမှ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး၊ တစ်ရက် အိတ် ၁၅၀ ကျော် ၂၀၀ ထိ ဝင်ရောက်ခဲ့သလို ဒေသတွင်း ဝယ်လက်သာ မက ရန်ကုန်ဝယ်လက်ပါ ဝယ်လိုအားများလာ တာကြောင့် ဈေးပိုလာ ခဲ့ခြင်းဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။

မတ်ပဲသီးနှံမှာ ပန်းတောင်း၊ ပေါက်ခေါင်း၊ ပေါင်းတလည် မြို့နယ်များမှ နေ့စဉ်အိတ် ၂၀၀ ဝင်ရောက်သလို ရန်ကုန် ဝယ်လက် အဝယ်ရှိပေမယ့် ဈေးလျော့အဝယ်ရှိတာကြောင့် တစ်တင်း ၁၆၉၀၀ ကျပ်နဲ့သာ အရောင်းအဝယ် ဖြစ်နေခဲ့ ပါတယ်။ ပဲစင်းငုံသီးနှံမှာလည်း လက်ကျန်ပဲများသာ ရန်ကုန်ဝယ် လက်အဝယ်ရှိမှ အိတ် ၂၀၀ ကျော်အရောင်း အဝယ်ဖြစ် သလို ပဲဈေးမှာလည်း တစ်တင်း ၂၀၀၀၀ ကျပ်နဲ့သာ ဈေးငြိမ် လျက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ ကုလားပဲသီးနှံမှာ ကံမဘက်မှ ပဲအဝင်ရှိ ပေမယ့် နေ့စဉ် အဝင်မရှိဘဲ တစ်ခါတစ်ရံမှသာ အိတ် ၂၀၀ ကျော်ဝင်ရောက်မှုရှိသလို အခြားတိုင်းကို တင်ပို့မှုမရှိဘဲ ဒေသတွင်း ခွဲစက်သမားများမှသာ အဝယ်ရှိတယ်လို့ သိရပါ တယ်။ ထောပတ်ပဲသီးနှံမှာ ဈေးကွက်ကို ပဲအဝင်မရှိဘဲ လှောင် လက်သမားများမှ ရောင်းချမှုရှိသလို လက်လီ၊ လက်ကား ဝယ်ယူမှုရှိတဲ့အတွက်တစ်ရက်အိတ် ၁၀၀ ကျော်ခန့် အရောင်း အဝယ် ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ပဲဈေးနှုန်းမှာ တစ်တင်း ၁၈၅၀၀ ကျပ်နဲ့ ဈေးငြိမ်အရောင်းအဝယ်ဖြစ်နေခဲ့တယ်လို့ သိရပါ တယ်။ ပြည်ဈေးကွက်မှာ ပဲပုပ်သီးနှံအနေနဲ့ လက်ကျန်နည်း လာခဲ့တာကြောင့် အရောင်းအဝယ်အေးသွားခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ပဲပုပ်ဈေးမှာ တစ်တင်း ၂၂၀၀၀ ကျပ်နဲ့သာ ဈေးအပြောင်း အလဲ မဖြစ်ဘူးလို့ သိရပါတယ်။ခင်ဆွေဝင်း - ပြည်
 

အရာတော်၊ ချောင်းဦး၊ မုံရွာ၊ ယင်းမာပင်၊ ခင်ဦး၊ မြောင်မြို့နယ်များမှ မုံရွာကုန်စည်ဒိုင်ကို ပဲတီစိမ်းများနေ့စဉ် လှိုင်လှိုင်ဝင်လျက်ရှိပြီး၊ တရုတ်ဝယ် လက်ရှိလို့ မန္တလေးဝယ်လက်အဆွဲများ တာကြောင့် မုံရွာ ကုန်စည်ဒိုင်မှာ အရောင်းအဝယ်အကောင်းဆုံး သီးနှံမှာ ပဲတီစိမ်းသီးနှံဖြစ်နေပါတယ်။ တစ်ရက် အိတ် ၁၀၁၀ - ၁၅၀၀ ကျော်အရောင်း အဝယ် ဖြစ်ပြီး၊ မန္တလေးကုန်စည်ဒိုင်မှ ပခုက္ကူကုန်စည်ဒိုင်နဲ့ မုံရွာကုန်စည်ဒိုင် တို့ရဲ့ ပဲတီစိမ်းသီးနှံကို ဝယ်လို့ရသမျှ အားလုံး ဝယ်ယူနေတယ်လို့ ကုန်သည် တစ်ဦးကပြောပါတယ်။ ပဲတီစိမ်းသီးနှံ မှာ အဝင်လှိုင်အရောင်းသွက် ဈေး တက်ရိပ်ပြလျက်ရှိရာ ဇွန်လဆန်းက ပဲတီစိမ်းတစ်တင်း ၂၆၂၀၀ ကျပ်မှ ဇွန် ၁၈ ရက်နေ့မှာ ၂၇၀၀၀ ကျပ်သို့ ဈေး မြောက်ခဲ့ကြောင်း သိရပါတယ်။    သန်းသန်းတင် - မုံရွာ

ပခုက္ကူကုန်စည်ဒိုင်မှာ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း ဇာတ်လိုက်ကျော် ဖြစ်တဲ့ ပဲစင်းငုံနီဟာ ဈေးတွေဆက်တိုက်ကျနေ တာကို တွေ့ ရပါတယ်။ အများစုခန့်မှန်းထားကြတာက ယခင်နှစ်ရာသီ အဖျက်ရှိလို့အထွက်နည်းမယ်။ ဒီတော့ နိုင် ငံခြားဖောက်သည် နိုင်ငံက အဝယ်လိုက်ရင် ဈေးတက်မယ်။ တက်ဈေးမှန်းကြပါ တယ်။

အရောင်းအဝယ် စဖွင့်စ ကာလမှာ တစ်တင်း ၁၇၅၀၀ ကျပ်၊ တစ်ပတ်လည်မှာ အရောင်းအဝယ်ဖြစ်နေရာကနေ အမြင့်ဆုံးတစ်တင်း ၂၁၉၀၀ ကျပ်ထိ ဈေးမြောက်လာတာ ကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။    ဒီတော့ ဆက်တက်နိုင်တယ်လို့ ခန့် မှန်းကြတာပေါ့။ အခုအခြေအနေကို တွက်ကြည့်ရင် (၁) အချက် ပစ္စည်းလက်ကျန်နည်းသွားပါပြီ။ (၂) အချက်ေ ငွဈေး၊ ရွှေေ ဈး၊ ဒေါ်လာဈေး အတက်အကျမငြိမ်ပေမယ့် အတက် ဘက်မှာရှိတယ်လို့ ဆိုရမှာပါ။ (၃) အချက် ပစ္စည်းဟောင်း များကို လက်ခံတဲ့ နောက်ဆုံးကာလလို့ ဆိုရမယ့် ၆ လပိုင်း၊ ဇွန်လကို ရောက်နေပါပြီ။ ဒီအနေအထားတွေ အရ ဈေးတက် သင့်တယ်။ ဈေးမြောက်သင့်တယ် အခုဖြစ်နေတဲ့ ဈေးတစ် တင်း ၁၉၈၀၀ ကျပ်၊ အမြင့်ဆုံးဈေးတစ် တင်း ၂၁၉၀၀ ကျပ် မိထားတဲ့သူဆိုရင် တစ်တင်းအပေါ်၂၀၀၀ ကျပ် ကျော် ကျော် အရှုံးပေါ်နိုင်တယ်။ အနိမ့်ဈေး ၁၇၅၀၀ ကျပ်၊ တစ်ပတ်လည် မှာ မိထားသူဆိုရင် တစ်တင်းအပေါ် ၄၀၀၀ ကျပ်ကျော် ကျော် အမြတ်ပေါ်နိုင်တယ် လို့ ယေဘုယျဆန်ဆန် သုံးသပ်လို့ ရမှာဆိုပေမယ့်အရောင်းအဝယ်ရဲ့ သဘောတရားအရ ပစ္စည်း ကို အသေကိုင်ထားသူဆိုတာ နည်းပါတယ်။ ဆုတ်တက် လှုပ်ရှားကစားကြတဲ့ သဘောတရားအရ ရှုံးမှုမြတ်မှု နည်း တယ်လို့ သုံးသပ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။
 
ပဲစင်းငုံနီအနေနဲ့ လက်ကျန်နည်းနေတဲ့ ကာလမှာ တောင် တစ်တင်း ၁၉၈၀၀ ကျပ်ဈေးဆိုတော့ ဈေး အောက် ဆင်းနေတဲ့ ပဲစင်းငုံနီလို့ပြောရင်တော့ လွန်မယ်မထင်ပါဘူး။မြင့်ဦး - ပခုက္ကူ