ကယားပြည်နယ်သည် မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့ပိုင်းတွင်တည်ရှိပြီး လာရောက်လေ့လာသူ အနည်း ဆုံးပြည်နယ်များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများ ပေါများပြီး သီးနှံမျိုးစုံကြီးထွားမှုအတွက် အထောက်အကူဖြစ်စေသော မြေသြဇာ ကောင်းသည့် မြေများကြောင့် လူသိများသည်။ ထိုဒေသတွင် နေထိုင်သူများအတွက် အဓိက စားနပ်ရိက္ခာဖြစ်သည့် ဒေသငှက်ပျောသီးအပါအဝင် ထူးခြားသော သစ်ပင်ပန်းမန်များနှင့် တိရစ္ဆာန်မျိုးစုံနေထိုင်ရာနေရာ ဖြစ်သည်။ ဒေသတွင် ပေါများသော သီးနှံ တစ်မျိုးမှာ သေးငယ်ပြီး ချိုမြိန်သော အာဟာရတန်ဖိုးနှင့် ဘက်စုံသုံးအတွက် အလွန်တန်ဖိုးရှိသည်။ ဒေသထွက် သီးနှံတစ်မျိုးမှာ ကယားပြည်နယ် ဒေသထွက် ငှက်ပျောသီးများဖြစ်သည်။
ဒေသထွက် ငှက်ပျောသီးမှာ သေးငယ်ပြီး ချိုမြိန်၍ အရသာရှိသော အသီးတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး ၎င်း၏အာဟာရတန်ဖိုးနှင့် အရသာကြောင့် ဒေသခံပြည်သူများ အလွန်တန်ဖိုးထားကြသည်။ ငှက်ပျောသီးကို ကယားပြည်နယ် တောင်ကုန်းနှင့် တောင်တန်းများတစ်လျှောက်တွင် ပြန့်ကျဲနေသော အသေးစား မိသားစုပိုင် လယ်ယာများတွင် စိုက်ပျိုးကြသည်။ ယင်းဒေသ ထွက် မိရိုးဖလာ စိုက်ပျိုးနည်းများကို အားကိုးကြသည်။ ကယားပြည်နယ်မှ ပြင်ပသို့တင်ပို့သော ဒေသထွက် ငှက်ပျောသီးများကို လောပိတ ကျေးရွာ၊ ရှမ်းရွာ၊ ကျောက်တောင်၊ လေးမိုင်စံပြကျေးရွာတွင် အဓိကစိုက်ပျိုးလျက်ရှိသည်။ ယေဘုယျ အားဖြင့် ကယားဒေသထွက် ငှက်ပျောသီးများကို မေလနှင့်ဇွန်လများတွင် ခူးဆွတ်ကြပြီး မိတ္ထီလာမြို့၊ ကျောက်ပန်းတောင်း မြို့များသို့ အဓိကထား တင်ပို့ရောင်းချကြသည်။ ကယားဒေသထွက် ငှက်ပျော၏အဓိက အင်္ဂါရပ်များထဲမှ တစ်ခုမှာ ၎င်း၏ အရွယ်အစားဖြစ်သည်။ စူပါမားကက်များတွင် တွေ့ရလေ့ ရှိသော ကြီးမားပြီး စီးပွားဖြစ် ငှက်ပျောသီးများနှင့်မတူဘဲ သေးငယ်ကျစ်လျစ်ကာ အရှည် ၁၀-၁၂ စင်တီမီတာခန့်သာ ရှိသည်။ အရွယ်အစားသေးငယ်သော်လည်း ငှက်ပျောသီးတွင် အာဟာရဓာတ်များ ကြွယ်ဝစွာပါဝင်ပြီး ပိုတက်စီယမ်၊ ဗီတာမင် C နှင့် အမျှင်ဓာတ် ကြွယ်ဝသော အရင်းအမြစ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။
ကယားပြည်နယ်ဒေသထွက် ငှက်ပျောသီးသည် ၎င်း၏ထူးခြားသော အရသာကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းသည် ချိုမြိန်၍ အနည်းငယ်တင်းမာသည်။ ၎င်းသည် ငှက်ပျောသီးကြော်နှင့် ငှက်ပျောသီး ပန်ကိတ်များကဲ့သို့သော ဒေသထွက် အစားအစာများတွင် လူကြိုက်များသော ပါဝင်ပစ္စည်းတစ်ခု ဖြစ်စေသည်။ ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်သည့် သရေစာအဖြစ်လည်း အစိမ်းစားလေ့ရှိသည်။ ကယားပြည်နယ်ရှိ ဒေသခံပြည်သူများသည် ဒေသထွက်ငှက်ပျောကို အလွန် တန်ဖိုးထားကြပြီး ၎င်းတို့၏ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဓလေ့ထုံးတမ်းများတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်လျက်ရှိသည်။
ငှက်ပျောသီးကို ဒေသပွဲတော်နှင့် အခမ်းအနားများမှာ သုံးလေ့ရှိသည်။ ကယားဒေသထွက် ငှက်ပျောမှာ ဒေသခံများကြားတွင် ရေပန်းစားနေသော်လည်း ကယားပြည်နယ်ပြင်ပတွင် လူသိများခြင်းမရှိပေ။ ယင်းမှာ ဒေသ၏ ဝေးလံ ခေါင်သီသော တည်နေရာနှင့် နိုင်ငံ၏အခြားဒေသများသို့ အသီးအနှံများ သယ်ယူရန် ခက်ခဲစေခြင်း၊ အခြေခံအဆောက်အအုံ ချို့တဲ့ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် ငှက်ပျောသီးကို ၎င်း၏ရရှိနိုင်မှုကို ကန့်သတ်ထားသည့် ကြီးမားသော အတိုင်းအတာဖြင့် မစိုက်ပျိုးနိုင်ခြင်းကြောင်း ဖြစ်သည်။
(Doca Kayah)