Background
မန္တလေးကုန်စည်ဒိုင်(ပွဲစား၊ ကုန်သည်၊ စက်ပိုင်များကထိန်တော်အသင်း)ဟာ နှစ်စဉ်မြေထောက်ပဲ တန်ချိန် ၈၀၀၀ ကျော်နဲ့ ထောပတ်ပဲတန်ချိန် ၂၀၀၀၀ ကျော်ဝယ်ယူရောင်းချလျက်ရှိပါတယ်။ မြေထောက်ပဲကို ဟုမ္မလင်း၊ မုံရွာ၊ ကလေးဝ၊ ဗန်းမော်၊ ကသာ၊ ရွှေဘို၊ ဝက်လက်ဒေသများမှ ဝယ်ယူရရှိပြီး၊ ထောပတ်ပဲကို မတ္တရာ၊ ပုသိမ်ကြီး၊ တံတားဦး၊ ချောင်းဦး၊ မုံရွာ၊ ဂန့်ဂေါ၊ ကလေး၊ မကွေး၊ ချောက်၊ ရေနံချောင်း၊ ပခုက္ကူဒေသများမှ ဝယ်ယူရရှိပါတယ်။
နှစ်သစ်ကူးပွဲတော်အပြီး နှစ်ဆန်း(၂) ရက်နေ့ဖြစ်တဲ့ ဧပြီ ၁၈ ရက်နေ့ကစပြီး၊ ရှမ်းပြည်နယ်အောင်ပန်း ကုန်စည်ဒိုင်ဈေးကွက်ရဲ့ နှစ်သစ်မှာ ဈေးနှုန်းအသစ်တွေနဲ့ အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ခဲ့ကြပြီး၊ လယ်ယာထွက်ကုန်ပစ္စည်း အချို့မှာ ဈေးနှုန်းများ တက် ရိပ်ပြဈေးမာခဲ့ကြောင်းသိရပါတယ်။
နှစ်သစ်ကူးပွဲတော်မတိုင်မီ ဧပြီ ၁၁ ရက်က ကြက်သွန်ဖြူတစ်ပိဿာ ၃၅၀ ကျပ် - ၁၀၅၀ ကျပ် အစေ့ထုတ်ပြောင်း တစ်ပိဿာ ၄၀၀ ကျပ်၊ ပဲရာဇာတစ်ပိဿာ ၁၃၀၀ ကျပ်၊ ချင်းအစိုတစ်ပိဿာ ၂၅၀ ကျပ် - ၃၅၀ ကျပ်၊ အာလူးတစ်ပိဿာ ၂၅၀ ကျပ် - ၅၅၀ ကျပ်တို့နဲ့ဈေးကပိတ်သွားခဲ့ပေမယ့် ဈေးကွက်ပြန်ဖွင့်ခဲ့တဲ့ ဧပြီ ၁၈ ရက်မှ ၂၄ ရက်အထိ တစ်ပတ်အတွင်း ကြက်သွန်ဖြူတစ်ပိဿာ ၇၀၀ ကျပ် - ၁၆၅၀ ကျပ်နဲ့ ၁၄၅ တန်၊ အစေ့ထုတ်ပြောင်း တစ်ပိဿာ ၄၁၀ ကျပ်နဲ့ ၃၉ တန်၊ ပဲပုပ်တစ်ပိဿာ ၁၂၀၀ ကျပ်နဲ့ ၃၂ တန်၊ ပဲစင်းငုံ တစ်ပိဿာ ၉၀၀ ကျပ် - ၁၀၀၀ ကျပ်နဲ့ တန် ၂၀ ၊ ပဲရာဇာတစ်ပိဿာ ၁၄၀၀ ကျပ်နဲ့ ၂၁ တန်၊ ပန်းနှမ်း တစ်ပိဿာ ၁၂၀၀ ကျပ်နဲ့ ၁၈ တန်၊ ချင်းအစိုတစ်ပိဿာ ၃၅၀ ကျပ် - ၄၅၀ ကျပ်နဲ့ ၁၀၉ တန်၊ နနွင်းတစ်ပိဿာ ၁၂၀၀ ကျပ်နဲ့ ၅၃ တန်၊ ချင်းခြောက်တစ်ပိဿာ ၁၂၀၀ ကျပ်နဲ့ တန် ၄၀ ၊ အာလူး တစ်ပိဿာ ၃၅၀ ကျပ် - ၇၅၀ ကျပ်နဲ့ တန် ၂၀၀ ခန့် အသီးသီးဈေးဖွင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ စုစုပေါင်း ကုန်ချိန် ၆၇၇ တန် တင်ပိ့ုရောင်းချနိုင်ခဲ့ကြောင်းနဲ့ နှစ်သစ်ကူး ပွဲတော်အပြီးမှာ ချင်း၊ နနွင်းနဲ့ ချင်းခြောက် ၂၀၂ တန်ကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ တရုတ်နိုင်ငံကို နယ်စပ်မှ တစ်ဆင့်တင်ပို့ ရောင်းချနိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ အောင်ပန်းကုန်စည်ဒိုင်ရဲ့အဆိုအရ သိရပါတယ်။ အဆိုပါ လယ်ယာထွက်ကုန်များအနက်မှ အထူးသဖြင့် ကြက်သွန်ဖြူ၊ ပဲရာဇာ၊ အစေ့ထုတ်ပြောင်း၊ ချင်းအစိုနဲ့ အာလူးဈေးနှုန်းများမှာ သိသိသာသာမြင့်တက်ခဲ့ပြီး၊ အခြားကုန်ပစ္စည်းများမှာလည်း အနည်းငယ် ဈေးမာခဲ့ကြောင်းနဲ့ ယခုလို ဈေးနှုန်းမြင့် တက်ပြီး ဈေးမာခဲ့ခြင်းမှာ ဈေးကွက်ဝယ်လိုအားရှိပြီး၊ ပွဲရုံလက်ကျန်နည်းပါး နေတဲ့ အပြင် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူ ဒေသခံတိုင်းရင်းသားများမှာ မြန်မာနှစ်ဆန်း တစ်ရက်မှ ဧပြီလကုန်အတွင်း ရိုးရာဓလေ့ထုံးတမ်းအစဉ်အလာအရ ရပ်နီးရပ်ဝေးရှိ မိဘ ဆွေမျိုးသက်ကြီးရွယ်အိုများနဲ့ ဆရာတော်ကြီးများကို အစုအဖွဲ့အလိုက် လှည့်လည် သွားရောက် ပူဇော်ကန်တော့ခြင်းကိစ္စကိုသာ လုပ်ဆောင်ကြသဖြင့် ပွဲရုံများကို ဒေသ ထွက်ကုန်များလာရောက်ရောင်းချမှုနည်းပါးခြင်း၊ ရာသီဥတုအခြေအနေအရ နဲ့ ရေခန်းခြောက်မှုတို့ကြောင့် သီးနှံ အချု့ိအထွက်နှုန်းကျဆင်းမှုရှိခြင်းတို့ကြောင့်ဖြစ် ကြောင်း သိရပါတယ်။ မင်းအောင် - တောင်ကြီး
ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး ပြည်ပဲဈေးကွက်အတွင်း သြင်္ကန် အပြီးမှာ ပဲမျိုးစုံဈေးနှုန်းများ ဈေးမြင့်လာခဲ့တာကို တွေ့ရပါ တယ်။ ပဲစင်းငုံသီးနှံတစ်မျိုးသာ ဈေးငြိမ်နေခဲ့ပြီး အခြားပဲမျိုးစုံ ဈေးမှာ ဈေးမြင့်ရလျက်ရှိပါတယ်။ ပဲစင်းငုံသီးနှံမှာ ပဲအဝင် မရှိတော့ဘဲ ပဲလက်ကျန်များသာ ရန်ကုန်ဝယ်လက်အပေါ် မူတည်၍ အိတ် ၂၀၀ ကျော် ၃၀၀ အထိ အရောင်းအဝယ် ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။မတ်ပဲဈေးမှာ ဧပြီလဆန်းမှာ တစ်တင်း ၁၆၉၀၀ ကျပ်ဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ ယခုသြင်္ကန်အပြီး ဧပြီ နောက်ဆုံးပတ်မှာ တစ်တင်း ၁၇၉၀၀ ကျပ်ထိဈေးမြင့်လာခဲ့ပါ တယ်။ ပေါင်းတ လည်၊ ပေါက်ခေါင်း၊ ပန်းတောင်းမြို့နယ်များ မှ အိတ် ၄၀၀ ကျော်နေ့စဉ်ဝင်ရောက်လျက်ရှိကာ ရန်ကုန် ဝယ်လက်ကလည်း နေ့စဉ်အဝယ်ရှိနေပါတယ်။
မြန်မာ့ရိုးရာ သြင်္ကန်ပွဲတော်အပြီး မုံရွာကုန်စည်ဒိုင် နှစ်ဆန်းပဲဈေးကွက်မှာ ပဲအများစု ဈေးတက်လာခဲ့ ပါတယ်။ နထစသမအ ဆွဲအားကြောင့်မဟုတ်ဘဲ မနှစ် ကရာသီဥတုအခြေအနေကြောင့် သီးနှံ အများစု အထွက်နှုန်း ထိခိုက်ခဲ့ပြီး၊ အခု လိုပဲလက်ကျန်နည်းချိန်မှာ ဝယ်လိုအား ကောင်းနေတဲ့အတွက် တက်ဈေးဖြစ်ခဲ့ တာလို့ ကုန်စည်ဒိုင် အသိုင်းအဝန်းဆိုပါ တယ်။
ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း အိန္ဒိယမွန်ဘိုင်းဈေးကွက်မှာ မြန်မာပဲစင်းငုံနီကို အကျဈေးဖြင့် ပဲခွဲစက်နှင့် ကုန်သည်များမှ ဝယ် လိုအားများလာတဲ့အတွက် ဈေးမြင့်တက်လာခဲ့ပြီး မတ်ပဲကို ဈေးမေးစုံစမ်းဝယ်ယူမှု မရှိသေး တာေ ကြာင့် ဈေးငြိမ်နေပါတယ်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂၄ ရက်နေ့က အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ ဘာသာရေးပွဲတော်နေ့ဖြစ်၍ မွန်ဘိုင်းေ ဈးကွက် အပါအဝင် ပြည်တွင်း ပဲဈေးကွက်အများစု ပိတ်ထားခဲ့ပါတယ်။
နှစ်စဉ်ကုလားပဲတန်ချိန် ခုနှစ်သောင်းကျော် ဝယ်ယူ ဖြန့်ဖြူးရောင်းချလျက်ရှိတဲ့ မန္တလေး ပဲ၊ ပြောင်း၊ နှမ်း ကုန်စည်ဒိုင်(ပွဲစား၊ ကုန်သည်၊ စက်ပိုင်များကထိန်တော် အသင်း)ကို မတ္တရာ၊ စဉ့်ကူး၊ ကျောက်ဆည်၊ မြစ်သား၊ တံတားဦး၊ စဉ့်ကိုင်၊ ဝမ်းတွင်း၊ မင်းဘူး၊ တောင်တွင်းကြီး၊ ချောက်၊ ရေနံချောင်းအစရှိတဲ့ ဒေသများမှ ဝယ်ယူရရှိ ပါတယ်။
အဓိကပဲများဖြစ်တဲ့ ကုလားပဲ၊ စား တော်ပဲနဲ့ ပဲနီလေးအပါအဝင် ကမ္ဘာ့ ပဲမျိုးစုံစုစုပေါင်းထုတ်လုပ်မှုက လက်ရှိ ရာသီထက် ၂၀၁၃-၁၄ မှာ အနည်း ငယ် မြင့်တက်နိုင်ကြောင်း အပြည်ပြည် ဆိုင်ရာ ကုန်သည်နဲ့ ပဲလုပ်ငန်း သုတေ သနအဖွဲ့အစည်းနှစ်ပတ်လည် ညီလာခံ ကို တက်ရောက်ခဲ့တဲ့ ကျွမ်းကျင်သူများ က ခန့်မှန်းခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ပဲမျိုး စုံ ရောင်းလိုအားနဲ့ ဝယ်လိုအားကို ဆွေး နွေးကြပြီး ညီလာခံမှာ ၂၀၁၃-၁၄ အတွင်းစားတော်ပဲထုတ်လုပ်တဲ့ အဓိက ဒေသများဖြစ်တဲ့ ကနေဒါ၊ ရုရှား၊ ပြင်သစ်၊ အမေရိကန်နဲ့ သြစတြေးလျ နိုင်ငံများမှ ပိုမိုထုတ်လုပ်ခြင်းကြောင့် တန်ချိန် ၁၀ ဒသမ ၈ သန်း ရှိလာနိုင် မယ်လို့ ခန့်မှန်းကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကမ္ဘာ့ပဲနီလေးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုမှာ အနည်းငယ် ကျဆင်းပြီး တန်ချိန် ၃ ဒသမ ၆ သန်းသာ ထုတ်လုပ်နိုင်မှာဖြစ် ပါတယ်။ ကုလားပဲစိုက်ပျိုးမှု များလာ တာကြောင့် ကုလားပဲ ထုတ်လုပ်မှုမှာ ၂၀၁၂-၁၃ ရာသီမှာ တန်ချိန် ၉ ဒသမ ၄ သန်းမှ လာမယ့် နှစ်မှာ တန်ချိန် ၉ ဒသမ ၇ သန်းကို တိုးမြှင့် ထုတ်လုပ် နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာ-ထိုင်းနယ်စပ်ရှိ မြဝတီကူး သန်းရောင်းဝယ်ရေးဇုန်အနေနဲ့ မတ်လ တွင် ကန်ဒေါ်လာ သုည ဒသမ ၂၇၄ သန်း တန်ဖိုးရှိ ငရုတ်သီးခြောက် ၁၅၇ တန်နီးပါးတင်ပို့နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အနီးကပ် ဆုံးကာလထက် ၄ တန်ကျော် လျော့ နည်းတင်ပို့ခဲ့တာတွေ့ရပါတယ်။ မိမိနိုင်ငံမှ ငရုတ်သီးခြောက်များကို မဲဆောက်မှဘန်ကောက်အထိ တင်ပို့ပြီး ဘန်ကောက်တွင် တန်ဖိုးမြင့်ထုတ်ကုန် အဖြစ်ထုတ်လုပ်ကာ မလေးရှားသို့ ဆက်လက်တင်ပို့ကြောင်း သိရှိရပါ တယ်။ ယခုအခါပြည်တွင်းမှာ ငရုတ် ထွက်ရှိမှုလျော့နည်းလာတဲ့အတွက် ကုန်ပစ္စည်းရရှိမှုခက်ခဲလာသဖြင့် တင်ပို့မှုကျဆင်း လာကြောင်း သိရှိရပါ တယ်။
မြန်မာ-ထိုင်းနယ်စပ်ရှိ မြဝတီကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဇုန်အနေနဲ့ မတ်လတွင် ကန်ဒေါ်လာ သုည ဒသမ ၃၉၃ သန်းတန်ဖိုးရှိ ကြက်သွန်နီ ၉၇၃ တန်တင်ပို့နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အနီးကပ်ဆုံးကာလနဲ့နှိုင်းယှဉ်ပါက ၁၈ တန် ပိုမိုတင်ပို့နိုင် ခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ တစ်ဖက်နိုင်ငံဈေးကွက်အတွင်းသို့ ထိုး ဖောက်ဝင်ရောက်နိုင်တဲ့ အနေအထားရှိပြီး ကြက်သွန်နီအလုံး သေးများကို ပိုမိုကြိုက်နှစ်သက်ကြောင်း၊ စားသောက်ဆိုင်များ နဲ့ဟိုတယ်များမှာ အသုံးပြုကြောင်း သိရပါတယ်။
ဟိုပုံးနနွင်းကတော့ ဈေးကွက်မှာ ပုံမှန်အဝင်ရှိနေ ပါတယ်။ နနွင်းသစ်တွေက ပေါ်ကာစမှာ(အစို)ဈေးက အတော်နိမ့်တာကြောင့် အစိုအတိုင်း အရောင်းအဝယ်သိပ် မဖြစ်လို့ ပြုတ်ခြောက်တွေပြုလုပ်ကြတာကြောင့် အခု ဈေးကွက်မှာ နနွင်းခြောက်တွေ လှိုင်လှိုင်ဝင်နေပါတယ်။ မတ်လကုန်လောက်က မူဆယ်ဝယ်လက်တွေ ဝယ်ခဲ့ပေမယ့် ဒီတစ်ပတ်တော့ အဝယ်နည်းသွားပါတယ်။ အရင်နှစ်ပတ် လောက်တော့ မူဆယ် ဝယ်လက်တွေက ပိဿာချိန် ၅ သောင်းခန့် ဝယ်ယူသွားတယ်လို့လည်း ဟိုပုံးနနွင်းပွဲရုံတွေက ဆိုပါတယ်။ ဒီနှစ်ကတော့ နနွင်းကို လှောင်လက်တွေက လည်း အများကြီးဝယ်ပြီး လှောင်ထားတာမျိုး မလုပ်တော့ဘဲ နနွင်းပွဲရုံတွေကသာ ကိုယ့်ပွဲရုံအတွက် ဝယ်ယူပြီး ကြိုက်ဈေး ရရင် ထုတ်ရောင်းနေကြပါတယ်။ ဟိုပုံးနနွင်းကတစ်ပိဿာ ၇၀၀ ကျပ် - ၇၂၀ ကျပ်ဈေးရှိပြီး၊ အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ပေမယ့် အင်းလေးစကတော့ တစ်ပိဿာ ၆၀၀ ကျပ်ဈေးသာရှိပြီး၊ အရောင်းအဝယ်ကတော့ ပါးနေပါတယ်။