မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး နေပြည်တော်တပ်ကုန်းဒေသတွင် ယခုနှစ် ငရုတ်စိုက်တောင်သူများ အထွက်နှုန်းကောင်းခဲ့သလို ဈေး ကောင်းလည်းရ ရှိခဲ့တဲ့အတွက် တောင်သူများ အကျိုးအမြတ်ရရှိခဲ့ ပါတယ်။ ငရုတ်စပေါ်စက ငရုတ်ခြောက် မိုးထောင်တစ်ပိဿာ ၂၀၀၀ ကျပ်ဈေးနဲ့စဖွင့်ခဲ့ပြီး၊ ရာသီကုန်ခါနီးမှာ တစ်ပိဿာ ၃၅၀၀ ကျပ်သို့ ဈေးနှုန်း တဖြည်းဖြည်း မြင့်တက်ခဲ့ပါတယ်။ တပ်ကုန်းဒေသတွင် ယခုနှစ် ငရုတ်တစ်ဧကကို အခြောက်ပိဿာ ၂၀၀ ထွက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ နေပြည် တော်တပ်ကုန်းဒေသမှထွက်တဲ့ ငရုတ်ခြောက်များကို ရန်ကုန်ဝယ် လက်များမှဆွဲတယ်လို့ သိရပါတယ်။                      ဝါဝါခင်

              မန္တလေးသစ်သီးဈေးကွက်မှာ ပန်းသီးများ ဈေးငြိမ်ပြီး အရောင်း သွက်ပါတယ်။ နာနတ်သီးကတော့ ရာသီမဟုတ်တဲ့အတွက် အရောင်း အေး၊ ဈေးအေးနေပါတယ်။ ဖရဲသခွားက အဝင်များတဲ့အတွက် ဈေးချို ပြီး ရာသီအေးလို့ အရောင်းအဝယ်လည်းအေးပါတယ်။ လိမ္မော်သီးက ဈေးကောင်းအရောင်းသွက်နေပြီး လိမ္မော်ဈေးနှုန်းကတော့ မိုးကုတ်သီး ပေါ်မူတည်ပါတယ်။ မိုးကုတ်သီးအဝင်များရင် ဈေးချိုပြီး၊ အဝင်နည်းရင် ဈေးမြင့်ပါတယ်။

                နေပြည်တော်တပ်ကုန်းမြို့ဟာ ဖရဲကို တစ်နှစ်ပတ်လုံး စိုက်ပျိုးကြပြီး၊ နိုဝင်ဘာလမှာတော့ အဓိက အများဆုံး စိုက်ကြပါတယ်။ ညောင်ကိုင်း၊ ကျေးချောင်း၊ ခရမ်းစပ်ကုန်း၊ ကျားသေအိုင်၊ မကျီးပင်၊ ညောင်လွတ်၊ အင်ပင်၊ ညောင်ပင်သာတို့မှာ အများဆုံးစိုက်ပျိုးပြီး ဧက ၇၀၀ ကျော်စိုက်ထားကြောင်း သိရပါတယ်။ တောင်သူ များစိုက်တဲ့ မျိုးကတော့ ၈၅၅၊ ၁၆၈ မျိုးဖြစ်ကြောင်း သိရပါတယ်။                  တစ်ဧက အပင်ဝင်ဆံ့မှု ၁၅၀၀ ဝန်းကျင်ခန့်ဖြစ်ပြီး တစ်လုံး အလေးချိန် ၁၀ ကီလိုမှ ၁၃ ကီလိုထိဈေးရှိပြီး ဈေးကွက်ဝင် ဖရဲသီးဖြစ်တယ်လို့ ကုန်သည်အဖွဲ့များမှ ပြောပါတယ်။ မူဆယ်မှာ ရိုးရိုးဖရဲတစ်ကီလို ၃ ယွမ် ရရှိခဲ့ ကြောင်း သိရပါတယ်။ တပ်ကုန်းတောင်သူများဟာ စုဖွဲ့ပြီးကားငှားကာ မူဆယ်သို့ တက်လေ့တက်ထ ရှိကြပါတယ်။ ရောင်းချတဲ့အခါမှာလည်း တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး တိုင်ပင်ပြီး တရုတ်ကုန်သည်များကို မူဆယ်ဈေးကွက်မှာပဲ ကြိုက်ရောင်း ကြိုက်ဝယ်ရောင်းချခဲ့တယ်လို့ ဖရဲတောင်သူမှ ပြောပါတယ်။ ခင်မောင်ဆွေ

                         ၂၀၁၁-၂၀၁၂ ခုနှစ်ထွက် မန္တလေး ဖရဲသီးများဟာ ၂၀၁၁ အောက်တိုဘာလဆန်းမှာ မူဆယ် ၁၀၅ မိုင် ကုန်သွယ်ရေးဇုန်မှတစ်ဆင့် တရုတ်နိုင်ငံကို စတင်တင်ပို့နေပါပြီ။ သခွားမွှေးတွေ လည်း အောက်တိုဘာလကုန် နိုဝင်ဘာ လဆန်းလောက်မှာ ဖြိုင်ဖြိုင်ထွက်တော့ မယ်လို့ ဖရဲ၊ သခွားစိုက်တောင်သူများက ပြောပါတယ်။ တင်ပို့နေတဲ့ ဖရဲသီးများ အနေနဲ့ တပ်ကုန်း၊ မိတ္ထီလာ၊ ဝမ်းတွင်း၊ ကူမဲ၊ မြစ်သားဒေသထွက်သီးများ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျောက်ဆည်၊ တံတားဦး၊ နွားထိုးကြီး၊ မြင်းခြံ စတဲ့ မန္တလေးတိုင်း ဒေသကြီးထွက် ဖရဲသီးများလည်း ဈေးကွက်ကိုဝင်လာဖို့ တာစူနေကြပြီလို့ သိရပါတယ်။ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးထွက် ဖရဲသီးများ အောက်တိုဘာ ပထမ ပတ်မှ ဒုတိယပတ်အထိ နှစ်ပတ်အတွင်း ကားစီးရေ ၉၀ ကျော်၊ တန်ချိန် ၁၈၀၀ ကျော်နဲ့ စစ်ကိုင်း၊ မုံရွာ၊ ချောင်းဦး၊ မြင်းမူ၊ မြောင်၊ လှည်းကူး၊ ကျိုက်ထို၊ ဘီးလင်းစတဲ့ တိုင်းဒေသကြီးနဲ့ ပြည်နယ် တို့မှလည်း နှစ်ပတ်အတွင်း တရုတ်ကို ကားစီးရေ ၈၀ ကျော် တင်ပို့ပြီးပြီလို့ သိရပါတယ်။ တရုတ်ပြည်ဈေးကွက်မှာ အစေ့မဲ့ဖရဲတစ်ကီလို ၄ ဒသမ ၅ ယွမ်မှ ၆ ဒသမ ၅ ယွမ် ထိရှိပြီး ရိုးရိုးဖရဲတစ်ကီ လိုမှာ ၄ ဒသမ ၅ ယွမ်မှ ၅ ယွမ်ထိ ဈေးပေါက်နေပြီး တင်ပို့ဖို့ တာစူနေတဲ့ သခွားဈေးကွက်မှာ တစ်ကီလို ၃ ဒသမ ၅ ယွမ်မှ ၄ ယွမ်ထိ ရနေလို့ ပေါ်ဦး ပေါ်ဖျားမှာထွက်တဲ့ ဖရဲ၊ သခွားဈေး ကွက်ကောင်းလို့ တောင်သူများ တွက် ခြေကိုက်လျက် ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဈေးကွက် အစ၊ အဆုံး တည်ငြိမ်နေ အောင် ထိန်းသိမ်းဖို့လည်းလိုပါတယ်လို့ ဖရဲ၊ သခွားတောင်သူများက ဆိုပါတယ်။ နိုင်ထွန်း-မန္တလေး