နေပြည်တော်တပ်ကုန်းမြို့ဟာ ဖရဲကို တစ်နှစ်ပတ်လုံး စိုက်ပျိုးကြပြီး၊ နိုဝင်ဘာလမှာတော့ အဓိက အများဆုံး စိုက်ကြပါတယ်။ ညောင်ကိုင်း၊ ကျေးချောင်း၊ ခရမ်းစပ်ကုန်း၊ ကျားသေအိုင်၊ မကျီးပင်၊ ညောင်လွတ်၊ အင်ပင်၊ ညောင်ပင်သာတို့မှာ အများဆုံးစိုက်ပျိုးပြီး ဧက ၇၀၀ ကျော်စိုက်ထားကြောင်း သိရပါတယ်။ တောင်သူ များစိုက်တဲ့ မျိုးကတော့ ၈၅၅၊ ၁၆၈ မျိုးဖြစ်ကြောင်း သိရပါတယ်။                  တစ်ဧက အပင်ဝင်ဆံ့မှု ၁၅၀၀ ဝန်းကျင်ခန့်ဖြစ်ပြီး တစ်လုံး အလေးချိန် ၁၀ ကီလိုမှ ၁၃ ကီလိုထိဈေးရှိပြီး ဈေးကွက်ဝင် ဖရဲသီးဖြစ်တယ်လို့ ကုန်သည်အဖွဲ့များမှ ပြောပါတယ်။ မူဆယ်မှာ ရိုးရိုးဖရဲတစ်ကီလို ၃ ယွမ် ရရှိခဲ့ ကြောင်း သိရပါတယ်။ တပ်ကုန်းတောင်သူများဟာ စုဖွဲ့ပြီးကားငှားကာ မူဆယ်သို့ တက်လေ့တက်ထ ရှိကြပါတယ်။ ရောင်းချတဲ့အခါမှာလည်း တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး တိုင်ပင်ပြီး တရုတ်ကုန်သည်များကို မူဆယ်ဈေးကွက်မှာပဲ ကြိုက်ရောင်း ကြိုက်ဝယ်ရောင်းချခဲ့တယ်လို့ ဖရဲတောင်သူမှ ပြောပါတယ်။ ခင်မောင်ဆွေ

                         ၂၀၁၁-၂၀၁၂ ခုနှစ်ထွက် မန္တလေး ဖရဲသီးများဟာ ၂၀၁၁ အောက်တိုဘာလဆန်းမှာ မူဆယ် ၁၀၅ မိုင် ကုန်သွယ်ရေးဇုန်မှတစ်ဆင့် တရုတ်နိုင်ငံကို စတင်တင်ပို့နေပါပြီ။ သခွားမွှေးတွေ လည်း အောက်တိုဘာလကုန် နိုဝင်ဘာ လဆန်းလောက်မှာ ဖြိုင်ဖြိုင်ထွက်တော့ မယ်လို့ ဖရဲ၊ သခွားစိုက်တောင်သူများက ပြောပါတယ်။ တင်ပို့နေတဲ့ ဖရဲသီးများ အနေနဲ့ တပ်ကုန်း၊ မိတ္ထီလာ၊ ဝမ်းတွင်း၊ ကူမဲ၊ မြစ်သားဒေသထွက်သီးများ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျောက်ဆည်၊ တံတားဦး၊ နွားထိုးကြီး၊ မြင်းခြံ စတဲ့ မန္တလေးတိုင်း ဒေသကြီးထွက် ဖရဲသီးများလည်း ဈေးကွက်ကိုဝင်လာဖို့ တာစူနေကြပြီလို့ သိရပါတယ်။ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးထွက် ဖရဲသီးများ အောက်တိုဘာ ပထမ ပတ်မှ ဒုတိယပတ်အထိ နှစ်ပတ်အတွင်း ကားစီးရေ ၉၀ ကျော်၊ တန်ချိန် ၁၈၀၀ ကျော်နဲ့ စစ်ကိုင်း၊ မုံရွာ၊ ချောင်းဦး၊ မြင်းမူ၊ မြောင်၊ လှည်းကူး၊ ကျိုက်ထို၊ ဘီးလင်းစတဲ့ တိုင်းဒေသကြီးနဲ့ ပြည်နယ် တို့မှလည်း နှစ်ပတ်အတွင်း တရုတ်ကို ကားစီးရေ ၈၀ ကျော် တင်ပို့ပြီးပြီလို့ သိရပါတယ်။ တရုတ်ပြည်ဈေးကွက်မှာ အစေ့မဲ့ဖရဲတစ်ကီလို ၄ ဒသမ ၅ ယွမ်မှ ၆ ဒသမ ၅ ယွမ် ထိရှိပြီး ရိုးရိုးဖရဲတစ်ကီ လိုမှာ ၄ ဒသမ ၅ ယွမ်မှ ၅ ယွမ်ထိ ဈေးပေါက်နေပြီး တင်ပို့ဖို့ တာစူနေတဲ့ သခွားဈေးကွက်မှာ တစ်ကီလို ၃ ဒသမ ၅ ယွမ်မှ ၄ ယွမ်ထိ ရနေလို့ ပေါ်ဦး ပေါ်ဖျားမှာထွက်တဲ့ ဖရဲ၊ သခွားဈေး ကွက်ကောင်းလို့ တောင်သူများ တွက် ခြေကိုက်လျက် ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဈေးကွက် အစ၊ အဆုံး တည်ငြိမ်နေ အောင် ထိန်းသိမ်းဖို့လည်းလိုပါတယ်လို့ ဖရဲ၊ သခွားတောင်သူများက ဆိုပါတယ်။ နိုင်ထွန်း-မန္တလေး

              ရှမ်းပြည်နယ်၊ တောင်ကြီးမြို့  TPIS  ရုံးခန်းတာဝန်ခံနဲ့ ဝန်ထမ်းများ ဟာ တောင်ကြီးမြို့ရှိ TPIS  ရုံးခန်းမှာ ကယားပြည်နယ်၊ ဒီမောဆိုးမြို့နယ် ပန်းမန်စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် တင်ပို့ရောင်းချသူများ အစုအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ ဦးရဲမွန်နဲ့ အဖွဲ့အား နိုဝင်ဘာ ၉ ရက်မှာ ဆွေးနွေးခဲ့ပါ တယ်။                   ဦးရဲမွန်ရဲ့ တင်ပြချက်များမှာ ဆူးမဲ့နှင်းဆီ ပျိုးပင်များအား ပန်း ရောင်းသူများမှတစ်ဆင့် မှာယူစိုက်ပျိုးခဲ့သဖြင့် ပွင့်လာတဲ့အခါ တန်ဖိုး နည်းပြီး၊ ဈေးကွက်မဝင်တဲ့ ကျောက်နှင်းဆီများဖြစ်လာကြောင်း၊ နှင်းဆီပင် များမှာလည်း ဆူးမဲ့မဖြစ်ဘဲ ဆူးများပါဝင်ကြောင်း၊ ဂန္ဓမာပန်းဟာလည်း ဈေးကွက်ကြိုက်နှစ်သက်တဲ့ မျိုးများဖြစ်မလာလို့ ဆုံးရှုံးမှုများရှိခဲ့ခြင်းကြောင့် မျိုးမှန်ကန်စွာရရှိနိုင်ရေး ဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။                    တောင်ကြီးမြို့ TPIS  ရုံးခန်းမှ တာဝန်ခံနဲ့ ဝန်ထမ်းများဟာ ပန်းမန် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် တင်ပို့ရောင်းချသူများ အစုအဖွဲ့ ကလောဇုန်၊ ဟဲဟိုးနဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီး ဂန္ဓမာပန်းပျိုးပင် လေးသောင်းအား စိုက်ပျိုးမယ့် ဒီမောဆိုး မြို့အရောက် ပေးပို့နိုင်ရေး၊ ပျိုးပင်များရဲ့ဈေးနှုန်းများ ညှိနှိုင်းပေးခြင်း၊ စိုက်ပျိုးမှုနည်းစနစ်နဲ့ ပိုးမွှားကာကွယ်နှိမ်နင်းရေး၊ အပင်၊ အပွင့်အားဆေး များ၊ သွင်းအားစုများ အသုံးပြုပုံတို့ကို နည်းပညာပေးဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ ဟဲဟိုးမှ ဂန္ဓမာပန်းပျိုးပင် လေးသောင်းကို နိုဝင်ဘာ ၁၂ ရက်မှစတင် ပြီး ဒီမောဆိုးမြို့နယ်၊ ကုန်းသာရွာသို့ တင်ပို့မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဆူးမဲ့နှင်းဆီ ပျိုးပင်ရရှိရေးအတွက် အေးသာယာမြို့ရှိ ဆူးမဲ့နှင်းဆီ ပျိုးပင်စစ်မှန်စွာရရှိရေး၊ ဈေးနှုန်းနဲ့ ပျိုးပင်အရေအတွက်များ ကွင်းဆင်း ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒီမောဆိုးမြို့နယ် ကုန်းသာရွာမှာ ဆူးမဲ့ နှင်းဆီပျိုးပင်ရေ ငါးရာ စိုက်ပျိုးနိုင်ရေး ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း သိရပါတယ်။ အောင်ကျော်-TPIS (တောင်ကြီး)

                     မြန်မာနိုင်ငံအရပ်ရပ်မှ သစ်သီးမျိုးစုံ (ဖရဲသီး၊ သခွားသီး၊ နာနတ်သီး၊ ဆီးသီး၊ စပျစ်သီး) ကို တစ်ဖက် တရုတ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့ရောင်းချသောလုပ်ငန်းအား လက်ရှိအခြေအနေမှာ တောသူတောင် သားများဟာ ၎င်းင်းတို့ကိုယ်တိုင် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ပြီး ကိုယ်တိုင်တက်ရောင်းသူ များကြကြောင်း၊ ကုန်သည်များ သွားဝယ်ပြီး ပြန်ရောင်းချမှုက နည်းကြောင်း၊ အများအားဖြင့် ကျေးလက်နေတောင်သူ များက စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ပြီး လာရောက်ရောင်းချ တဲ့ အနေအထားဖြစ်တာကြောင့် ကုန်သွယ်ခွန် အား ထပ်မံလျှော့ချပေးစေလိုကြောင်း မူဆယ် ၁၀၅ မိုင်ကုန်သွယ်ရေးဇုန်ရှိ သစ်သီးကုန်စည်ဒိုင် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးစိုင်းမြင့်ဗိုလ်မှ စက်တင်ဘာလကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရေး အစည်းအဝေးမှာ တင်ပြခဲ့ပါတယ်။ တန်ပိုနဲ့ပက်သက်၍လည်း သစ်သီးရဲ့ သဘာဝအနေအထားအရ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူ များဟာ မြို့ပေါ်ရှိပွဲရုံများကဲ့သို့ ကတ္တားချိန်ပြီး တင်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ စိုက်ခင်းမှသယ်ယူရခြင်းဖြစ်တာကြောင့် သတ်မှတ်တန်ချိန်နဲ့ အနည်းအများ ကွာခြားမှု ရှိနိုင်တဲ့အတွက် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ထိ ကွာဟမှုကို ခွင့်ပြုပေးနိုင်ရေး ညှိနှိုင်းပေးစေလို ကြောင်း၊ ကုန်သွယ် မှုမြှင့်တင်ရေးအတွက် သစ် သီးများများတင်ပို့နိုင်ရန် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများ အကျိုးရှိမှ တင်ပို့နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သစ်သီး ဖြစ်တဲ့အတွက် အချိန်မကြန့်ကြာဖို့ လိုကြောင်း၊ အချို့ကိစ္စများတွင် ကြန့်ကြာမှုများရှိနေကြောင်း၊ သစ်သီးနဲ့စပ်လျဉ်းပြီး ကိုယ်တိုင်တင် ကိုယ်တိုင်လုပ် ရခြင်းမဟုတ်တာကြောင့် မစစ်ဘဲစေလွှတ်ရန် အာမ မခံနိုင်ပေမဲ့ မသမာမှု အလွန်နည်းပါး ကြောင်း၊ မသမာမှုကို ကားသမားသာ လုပ်ဖို့ရှိပါကြောင်း၊ မသမာမှုရှိနေလျှင် ကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင် ရေးကို အဟန့်အတား အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေနိုင်ပါကြောင်း၊ မသမာမှုအား တိတိကျကျ ပြင်း ပြင်းထန်ထန် အရေးယူသွားပါက ၅ ဦးထက်ပို အရေးယူရန်လိုမည်မဟုတ်ဘဲ ပုံမှန်ကုန်သွယ်လမ်း ကြောင်းပေါ် ရောက်ရှိလာကြမှာဖြစ်ပြီး အားလုံး အတွက် နိုင်ငံတော်အတွက် အကျိုးရှိစေမယ်လို့ ပြောကြားခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ Source: နကသ (မူဆယ်) MIRT(MAPT)