Background
မြန်မာနိုင်ငံသားများအတွက် ကြက်သွန်နီ အပါအဝင် အခြေခံစားကုန်များဖြစ်သည့် ဆန်၊ ဆီ၊ ဆား၊ ငရုတ်၊ ကြက်သွန်နီ၊ ကြက်သွန်ဖြူတို့သည် နေ့စဉ်ထမင်းနှင့်ဟင်းလျာတွင် မပါမဖြစ်ပစ္စည်း များဖြစ်သည်။ ဆန်၊ ဆီတို့ ကိုအစိုးရဌာနဆိုင်ရာ များအပြင် ကုန်သည်များ၊ စားသုံးသူများအားလုံး ကအလေးအနက်ထားပြီး စိုက်ပျိုးမှုတိုးတက်ရေး၊ အထွက်နှုန်းတိုးတက်ရေး၊ တောင်သူများအရင်း အနှီးရရှိရေး၊ တောင်သူအခွင့်အလမ်းအကျိုး စီးပွား ကာကွယ်ရေးတို့ကိုပါ အလေးအနက်ထား ဆောင်ရွက်ကြပါသည်။ ကုန်သည်များဘက်မှ လည်းတိုးတက်ရေးများကို အမျိုးမျိုးတွေးတောကြံဆ ဆောင်ရွက်ကြသည်ကိုတွေ့နေရသည်မှာ အားရ စရာဖြစ်ပါသည်။ ပြည်တွင်းစား သုံးမှု အပြင် ပြည်ပသို့ဆန်တင်ပို
စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်း ဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနသည် ပို့ကုန်ကဏ္ဍ တိုးတက်ရေးအား အစဉ်ရှေ့ရှု၍ ဖြေ လျော့မှုများအား အဆင့်ဆင့်လုပ် ဆောင်လျက်ရှိရာ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ အမိ န့်ကြော်ငြာစာအမှတ် (၈/၂၀၁၈) ဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံသားနှင့် ပေါင်းစည်း ဆောင်ရွက်သော နိုင်ငံခြားသားရင်းနှီး မြှုပ်နှံသူများအား ပြည်တွင်းတွင် ရင်း နှီးမြှုပ်နှံ၍ ထုတ်လုပ်ရရှိသည့် အဆင့် မြင့် ကုန်ချောပစ္စည်းအုပ်စု ၂၂ မျိုးကို ပြည်ပသို့ တင်ပို့ခွင့်ပြုကြောင်း ဇန်န ဝါရီ ၂၂ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
ရှမ်းနနွင်းအသစ်တွေကတော့ နှစ်လပိုင်း/သုံးလပိုင်းမှ သာဈေးကွက်ကိုစပြီးဝင်လာတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိ ဈေးကွက်မှာတော့ ယခင်နှစ် လက်ကျန်တွေကိုသာရောင်းဝယ် နေကြပါတယ်။ နနွင်းကလည်း ချင်းလိုပါပဲ။ ပြည်ပဝယ်လက် နည်းနေပေမယ့် ပြည်တွင်းသုံးဝယ်လက်တွေကြောင့် တစ်နှစ် ပတ်လုံးတော့ နည်းနည်းချင်း အရောင်းအဝယ်ဖြစ်နေတယ် လို့လည်းသိရပါတယ်။ အောင်ပန်းဈေးကွက်က နနွင်းတွေကို ရန်ကုန်၊ ပြည်၊စစ်တွေ စတဲ့ဝယ်လက်တွေက အဓိကဝယ်ယူ လျက်ရှိကြောင်းသိရပါတယ်။ ဒီဇင်ဘာလတစ်လအတွင်းမှာ နနွင်းပိဿာချိန်ပေါင်း ၃ ဒသမ ၃၅ သိန်းရောင်းချခဲ့ရပြီးတောင်ပို့လစတွေသာ အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ သိရပါ တယ်။ ဈေးနှုန်းကတော့ တစ်ပိဿာကို အနိမ့်ဆုံးကျပ် ၁၀၀၀ မှ
ပြည်ကြက်သွန်ဖြူပွဲရုံများတွင် ဇန်နဝါရီတတိယပတ်၌ ကြက်သွန်ဖြူအဝင် နည်းလာတာတွေ့ရပါတယ်။ ပြည်ဈေးကွက်သို့ ကြက်သွန်ဖြူဝင်ရောက်မှုမှာ ရှမ်း လိုင်းနှင့်တရုတ်လိုင်းများမှ ဝင်ရောက်နေခြင်းဖြစ်ပြီးရှမ်းကြက်သွန်ဖြူ များအရောင်း အဝယ်အေးတာကြောင့် ဈေးဆက်ကျလာပြီး တရုတ်စ(ကြူကုတ်)ကတော့ ပစ္စည်း အဝင်နည်းတာကြောင့် ဈေးတက်လာခြင်းဖြစ်ကြောင်းသိရပါတယ်။ယခုတစ်ပတ် ကြက်သွန်ဖြူဈေးနှုန်းတွေ ကတော့ (ပွဲရုံဈေး) တစ်ပိဿာလျှင် (ရှမ်းစ) ကျပ် ၂၁၀၀ မှ ကျပ် ၂၃၀၀၊ (ကြူကုတ်စ) ကျပ် ၁၉၀၀ ဖြင့် တစ်ပိဿာလျှင် ကျပ် ၁၀၀ဈေးတက်လာတာတွေ့ရပါတယ်။ ဒေသတွင်း(လက်လီ) ဈေးကွက်များ တွင် (ရှမ်းစ)တစ်ပိဿာလျှင် ကျပ် ၂၈၀၀နှင့် (ကြူကုတ်စ)ကျပ်၂၃၀၀တို့ဖြင့် ရေ
နှစ်သစ်ကူး ဇန်နဝါရီဒုတိယပတ်အတွင်း ပြည်တွင်းရွှေဈေးများ ထပ်မံမြင့် တက်လာခဲ့ကြောင်း ပြည်တွင်းရွှေဈေးကွက်အတွင်းမှ စုံစမ်းသိရှိရသည်။ ပြီးခဲ့သည့် ရက်သတ္တပတ်အတွင်းက ကျပ် ၉၃၇၀၀၀ ကျော်အထိ မြင့် တက်ခဲ့သော ပြည်တွင်း ရွှေဈေးနှုန်းများသည် ယခုတစ်ပတ်အတွင်းကျပ် ၉၄၅၀၀၀ သို့ မြင့်တက်လာခဲ့ ကြောင်း သိရသည်။ကမ္ဘာ့ရွှေဈေး မြင့်တက်လာခြင်းကြောင့် ပြည်တွင်းရွှေဈေးများ ပြန်လည်မြင့် တက်လာခြင်းဖြစ်ေ ကြာင်း ရွှေအရောင်းအဝယ် လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက သုံးသပ် ပြောကြားသည်။''နှစ်ကုန်ခါနီးတုန်းကတော့ ဈေးငြိမ်နေခဲ့ပေမယ့် နှစ်ကူးပြီးကတည်းက ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးရော မြန်မာ့ရွှေဈေးပါ ပြန်မြင့်လာပါတယ်။ တဖြည်းဖြည်း တရိပ်ရိပ်နဲ့ တက်လာတာပေါ့။
၂၀၁၇-၂၀၁၈ ခုနှစ်အတွင်း စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၌ ပဲစင်းငုံစိုက်ပျိုးရန် လျာထားဧက ၅၅၀၀၀၀ကျော်အနက် ဧကခြောက်သိန်းကျော်စိုက်ပျိုးပြီးဖြစ် ၍ ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့်၁၀၈ ရာခိုင်နှုန်းစိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ကန့်ဘလူ ခရိုင်၌ ဧက၁၅၀၀၀၀ကျော်ဖြင့် အများဆုံးစိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ပြီး မုံရွာခရိုင်၌ ဧက၁၃၀၀၀၀ ကျော်ဖြင့် ဒုတိယအများဆုံး စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ မုံရွာကုန်စည်ဒိုင်သို့ အရာ တော်မြို့နယ်ဘက်မှပဲစင်းငုံ ၁၅တင်းမှတ င်း၂၀ခန့်ဝင်ရောက် လျက်ရှိေ ကြာင်း၊ အသစ်တစ်တင်းလျှင် ကျပ် ၁၃၀၀၀ မှ ကျပ် ၁၃၅၀၀ ကြား၊ အဟောင်းတစ်တင်း လျှင် ကျပ် ၁၁၀၀၀ မှ ကျပ် ၁၁၆၀၀ကြားဈေးပေါက်ကြောင်း ကုန်စည်ဒိုင် သတင်းရပ်ကွက်က သိရပါတယ်။ ပဲစင်
ကြက်သွန်နီစိုက်ပျိုးရာ ဒေသများဖြစ်သော ဆိပ်ဖြူနှင့် ပေါက်မြို့နယ်တို့တွင် မိုးများစွာ ရွာသွန်းပြီး ကြက်သွန်နီစိုက်ခင်းများ ရေကြီးနစ်မြုပ်၍ အဝင်နည်းခြင်းတို့ ကြောင့် ကြက်သွန်ဈေးများ မြင့်တက်လျက်ရှိပါတယ်။ ဇန်နဝါရီ ပထမပတ်တွင် ကြက်သွန်နီ လက်ကားဈေးနှုန်းများမှာ အရည်အသွေးကိုလိုက်၍ ထိပ်စတစ်ပိဿာ လျှင် ကျပ် ၃၁၅၀၊ အလတ်စတစ်ပိဿာလျှင်ကျပ် ၂၀၀၀မှ ၂၅၀၀ထိ၊ အနိမ့်စ တစ် ပိဿာလျှင်ကျပ် ၈၀၀မှ ၁၅၀၀၊ လက်လီဈေးမှာ ထိပ်စတစ်ပိဿာလျှင်ကျပ် ၃၅၀၀၊ လတ်စတစ်ပိဿာလျှင်ကျပ် ၂၈၀၀၊ အနိမ့်စတစ်ပိဿာလျှင် ကျပ် ၂၅၀၀ ဈေးရှိ ကြောင်းသိရပါတယ်။ ဇန်နဝါရီ ဒုတိယအပတ်တွင် ကြက်သွန်နီဈေးများ တဖြည်း ဖြည်း ကျဆင်းခဲ့ပါတယ်။ ကြက်သွန်နီအဝယ်
အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ အကောက်ခွန် ပေးဆောင်ရသော ရွှေတင်သွင်းမှု သည် ၂၀၁၇-၁၈ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် တန် ချိန် ၆၅၀ ရှိပြီး ပျမ်းမျှဈေးနှုန်းမှာ တစ် အောင်စလျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၂၈၀ မှ ၁၃၀၀ နှုန်းအထိ ရှိမည်ဖြစ် ကြောင်း ဟိန္ဒူဘိဇနက်လိုင်းသတင်း တွင် ဖော်ပြသည်။၂၀၁၃-၂၀၁၄ ဘဏ္ဍာနှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးနှုန်း သည်ကျဆင်းနေ သည့်အတွက် ဤပမာဏ အတိုင်း တင်သွင်းမည်ဆို ပါက ပြည်ပ ငွေပေး ငွေယူ ရှင်းတမ်း လိုငွေပြမှုကို ထိန်းထားနိုင်မည့် အခြေအနေရှိ ကြောင်း လုပ်ငန်းပိုင်းဆိုင်ရာ ကျွမ်း ကျင်သူတို့က ပြောသည်။ ၂၀၁၇-၁၈ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ရွှေတင်သွင်းမှုမှာ တန် ချိန် ၆၅၀ ရှိမည်ဖြစ်သည့်အတွက် ယမန်နှစ်က ပမာဏ နီး
ပိုးသတ်ဆေးင်း အမြင့်ဆုံးပါဝင်ခွင့်သတ် မှတ်ချက်(Maximum Residue Limit- MRLs)ဆိုသည်မှာ စားသောက်ကုန်များ စိုက်ပျိုးထုတ် လုပ်စဉ် အခါကသုံးစွဲခဲ့သော ပိုးသတ်ဆေးများ ကြွင်းကျန်မှုကန့်သတ်ချက်ဖြစ်ပြီး ယင်း ပမာဏ သည် စားသုံးသောအခါ ကျန်းမာရေးကို မထိခိုက် စေသည့် ပမာဏကို တရားဝင် သတ်မှတ်ထားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ CODEX အဖွဲ့မှ သတ်မှတ်ခြင်းဖြစ် ပါသည်။ CODEX သည် ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအဖွဲ့(FAO) နှင့် ကမ္ဘာ့ ကျန်းမာရေးအဖွဲ့(WHO) တို့မှ ပညာရှင်များနှင့် ပူးပေါင်းဖွဲ့စည်းထားသောအဖွဲ့ ဖြစ်ပြီး၊ ပိုးသတ်ဆေးကြွင်း အမြင့်ဆုံးပါဝင်ခွင့်ကန့် သတ်ချက(MRLs) ကို သတ်မှတ်ပေးထားပြီး အခါအားလျော်စွာ ပြုပြင်ခြင်း၊ ဖြည့်စွက်ခြင်း များ
ဒီဇင်ဘာလ ၁၀ ရက်မှ ၁၆ရက်အထိ သီတင်းပတ်အတွင်း အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၉၃၄၄၅၆တန်ဖိုးရှိမြေသြဇာ၈၁၇၈ဒသမ ၈၆တန်ကို ပင်လယ်ရေကြောင်း ကုန်သွယ်မှုလမ်းမှ တင်သွင်းခဲ့ပါတယ်။ ဒီတစ်ပတ် တရုတ်၊ ဗီယက်နမ်၊ ကနေဒါ၊ ကိုရီးယား၊ ပါကစ္စတန်၊ ထိုင်းနဲ့မလေးရှားနိုင်ငံတို့မှ တင်သွင်းခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ တင်သွင်းခဲ့တဲ့အမျိုးအစားများမှာ အမိုးနီးယားဆာလဖိတ်၊ အမိုးနီးယား ကလိုရိုဒ်၊ ကွန်ပေါင်း(၁၅း၁၅း၁၅)၊ ကွန်ပေါင်း (၁၅း၉း၂၀)၊ အာမို၊ ပိုတက်ဆီယမ် ကလိုရိုဒ်၊ ပိုတက်၊ ယူရီးယားတို့တင်သွင်းခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ယခင်သီတင်းပတ်က တင်သွင်းခဲ့တဲ့ မြေသြဇာတန်ချိန် ၁၀၅၀၀ကျော်နဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် ဒီတစ်ပတ်မှာတန်ချိန် ၂၃၂၀ကျော် တင် သွင်းမှုလျ