Background
အမျိုးသားပို့ကုန်မဟာဗျူဟာရှိ ဝန်ဆောင်မှုကဏ္ဍတစ်ရပ်ဖြစ်သည့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းကဏ္ဍဖွံ့ ဖြိုးတိုးတက် လာစေရေးအတွက် နယ်သာလန်နိုင်ငံ၊ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများမှ သွင်းကုန်မြှင့်တင် ရေး ဗဟိုဌာနမှ Netherlands Trust Fund NTF III ၏ ရန်ပုံငွေ အထောက် အပံ့နှင့် နိုင်ငံတကာ ကုန်သွယ်မှု ဗဟို ဌာန ( Inclusive Tourism Focusing on Kayah State )၏ နည်းပညာအကူအညီဖြင့် ကယားပြည်နယ်တွငf Inclusive Tourism Focusing on Kayah State စီမံကိန်းကို ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှ စတင်၍ အကောင်အထည် ဖော်လျက်ရှိပါသည်။
အမျိုးသားပို့ကုန် မဟာဗျူဟာရှိ ဦးစားပေး ကဏ္ဍများတွင် ပါဝင်သော ပဲအမျိုးမျိုးနှင့် ဆီထွက်သီးနှံကဏ္ဍ အရည်အသွေး စီမံခန့်ခွဲခြင်း ကဏ္ဍတို့နှင့် သက်ဆိုင်သည့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဆီထွက်သီးနှံကဏ္ဍ ပို့ကုန်ဝင်ငွေ တိုး မြင့် လာစေရေးအတွက် အစားအစာ လုံခြုံစိတ်ချရမှု တိုးတက်ရေးနှင့် အပင် ပိုးမွှား ရောဂါကင်းရှင်းရေး အစီအမံ များဆိုင်ရာ စီမံကိန်းကို ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ် ရေး အဖွဲ့အစည်း၊ စံချိန်စံညွှန်းနှင့် ကုန် သွယ်မှု ဖွံ့ဖြိုးရေး အထောက်အကူပြု အဖွဲ့၏ ရန်ပုံငွေ အထောက်အပံ့ဖြင့် နိုင်ငံတကာကုန်သွယ်မှုဗဟိုဌာနမှ နည်းပညာ အကူအညီပေး အကောင် အထည်ဖော်လျက် ရှိပါသည်။
ယခုတစ်ပတ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသား များဘဏ်သည် ရန်ကုန်စတော့အိတ်ချိန်း တွင် စာရင်းဝင်သည့်ကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်လာခဲ့ပြီး စတင်စာရင်းဝင်သည့်နေ့မှာပင် အရောင်းအဝယ်များဖြစ်ခဲ့ကာ ကျပ်တစ်ထောင် ဈေးမြင့်တက် ခဲ့ကြောင်း အစုရှယ်ယာဈေးကွက်မှ သိရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသားများဘဏ်၏ အစုရှယ်ယာ ဈေးနှုန်း သည် အခြေခံစံထား ဈေးနှုန်းမှာ ကျပ် ၆၈၀၀ ဖြစ်ရာ သြဂုတ် ၂၆ ရက် စတင် ရောင်းဝယ်သည့်နေ့မှာပင် ကျပ် ၇၈၀၀ ဖြင့် အေ ရာင်းအဝယ်ဖြစ်ခဲ့သည်။
ပြီးခဲ့သည့် ရက်သတ္တပတ်အတွင်းက ဆက်တိုက်မြင့်တက်ခဲ့သည့် ပြည်တွင်း ရွှေဈေးနှုန်းများသည်ယခုတစ်ပတ်တွင် အနည်းငယ်ကျဆင်းခဲ့ကြောင်း ဈေးကွက် အတွင်းမှ သိရသည်။ ဈေးကွက်အတွင်း ၌ ရွှေဈေးများ မြင့်တ က်နေမှုကြောင့် အရောင်းရော အဝယ်ပါ လုံးဝမရှိခဲ့ကြောင်း၊ ယခင်က ငွေလဲနှုန်းမြင့်တက်လျှင် ပြည်တွင်း၌ ရွှေ ဈေးများကျဆင်းလေ့ရှိသော်လည်း ယခုအခါတွင် ငွေလဲနှုန်းများမြင့်တက် မှုကြောင့် ရွှေဈေးများလည်း လိုက်ပါမြင့် တက်နေကြောင်း၊ ထို့ပြင် ယခင်က ပြည်တွင်း ရွှေ ဈေးများသည် ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးနှင့်ယှဉ်ပါက အမြဲလိုလို ကွာဟနေကြောင်း၊ ယခုအခါ တွင်မူ ပြည်တွင်း ရွှေဈေးများနှင့်ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးများသည် တူညီလုနီးပါး ရှိနေ သည်ကို တွေ့ရှိ
ပင်လယ်ရေကြောင်းကုန်သွယ်မှုလမ်းမှ သြဂုတ် ၁၄ ရက်မှ ၂၀ ရက် သီတင်း ပတ်အတွင်း နနွင်း၂၉၃ ဒသမ ၈ တန်ကို တင်ပို့ခဲ့ပါတယ်။ ဒီတစ်ပတ်မှာ မလေးရှား သို့ ၁၈၅ တန်နဲ့ စင်ကာပူသို့ ၁၀၈ ဒသမ ၈ တန်တင်ပို့ခဲ့ တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ယခင်သီတင်းပတ်က နနွင်းတင်ပို့တန်ချိန်မှာ တန်ချိန် ၁၈၀ ကျော်ရှိခဲ့တာကြောင့် ဒီတစ်ပတ် တင်ပို့မှုနဲ့ယှဉ်ရင် တန်ချိန် ၁၁၀ ပိုမိုတင်ပို့နိုင်ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒီတစ် ပတ်မှာ မလေးရှားသို့ နနွင်းအများ ဆုံး တင်ပို့ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ နနွင်းတင်ပို့မှုမှ ကန်ဒေါ်လာ၂၀၂၆၉၁ ဝင်ငွေရရှိခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။
သီတာဝင်း
ပခုက္ကူဈေးကွက်အတွင်းသို့ ၂၀၁၅ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ နောက်ဆုံးပတ်အတွင်းက မိုးစိုက်(ဥစိုက်) ကြက်သွန်နီများ စတင်ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး တစ်ပိဿာလျှင် အမြင့် ဈေး ကျပ်၂၅၀၀၊ အနိမ့်ဈေး ကျပ် ၁၄၀၀ ဈေးဖြင့် ဈေးကောင်းရရှိခဲ့ပြီး၊ ကြက်သွန်နီစိုက် တောင်သူများမှာ အကျိုးအမြတ်ဖြစ်ထွန်းခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ဆောင်းစိုက်(ပင်စိုက်) များကို ပိုမို စိုက်ပျိုး၍ ဖြစ်ထွန်းအောင်မြင်ခဲ့ သော်လည်း ကြက်သွန်နီစိုက်တောင်သူများ မျှော်မှန်းသလို ဈေးကောင်း မရဘဲ ေ ဆာင်းစိုက် (ပင်စိုက်)များ ပေါ်ချိန်တွင် တစ်ပိဿာလျှင် အမြင့် ကျပ် ၆၀၀၊ အနိမ့် ကျပ် ၅၀၀ ရှိခဲ့ရာမှ တဖြည်းဖြည်း ဈေးနှုန်းကျဆင်းလာခဲ့သည်။
ယခုတစ်ပတ်တွင် ပြည်တွင်း ငွေ လဲနှုန်းများသည် ကျပ် ၁၃၀၀ နီးပါး အထိ မြင့်တက်ခဲ့ပြီးမှ ကျပ် ၁၂၀၀ အထိ ပြန်လည်ကျဆင်းခဲ့ကြောင်းဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရှိရသည်။သြဂုတ် ၂၃ ရက်တွင် အတက် ပြလာခဲ့သည့် ငွေ လဲနှုန်းများသည် သြဂုတ်လ ၂၄ ရက်တစ်ရက်တည်းမှာပင် အမြင့်ဆုံး ၁၂၂၈ ကျပ်သို့ ရောက်ရှိခဲ့ သည်။ သို့သော် ထိုနေ့ညနေပိုင်းတွင် ၁၂၁၁ ကျပ်အထိ ပြန်လည်ကျဆင်းခဲ့ သည်။ နောက်ရက်များတွင် ဆက်လက် ကျဆင်းခဲ့ပြီး ရက်သတ္တတစ်ပတ်၏ဈေး ပိတ်ရက်ဖြစ်သည့်သောကြာနေ့တွင် ၁၂၀၈ကျပ်ဖြင့် ဈေးပိတ်ခဲ့သည်။
ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး ပြည်ပဲမျိုးစုံ ဈေးကွက်အတွင်း သြဂုတ်လ တတိယပတ်မှစ၍ ပြည်ပဝယ်လက် ပဲအားလုံး ဈေးဆက်လက် ကျဆင်းနေသလို ပြည်တွင်းဝယ်လက် ပဲအချို့ လည်း ဈေးလျော့နည်းနေခဲ့တာကိုတွေ့ရပြီး ပဲတီစိမ်းသီးနှံသာ ယခုတစ်ပတ်ဈေး အနည်းငယ် ပိုလာတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ပဲတီစိမ်းသစ်များမှာ သြဂုတ်လဆန်းမှစ၍ ပေါင်းတလည်၊ ပေါက်ခေါင်းဘက်မှ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး မန္တလေး ဝယ်လက်သမား များက ဝင်လာသမျှ ပဲတီ စိမ်းသစ်များအား ဝယ်ယူလျက် ရှိပါ တယ်။
ရန်ကုန်မြို့ ဆန်ဈေးကွက်မှာ ဝါးတန်းကုန်စည်ဒိုင်ရဲ့လက်ကား ဈေးနှုန်းအရ သြဂုတ် ၂၆ရက်အထိ တစ်ပတ်အတွင်း ဆန်ချော တစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၅၀၀ခန့် ဈေးကျကြောင်းသိရပါတယ်။ ဖျာပုံပေါ်ဆန်းဆန် ထိပ်စတစ်အိတ် ကို ကျပ် ၃၅၅၀၀၊ လတ်စ တစ်အိတ်ကို ကျပ် ၃၃၀၀၀၊ မြောင်းမြ ပုသိမ်ပေါ်ဆန်း ထိပ်စတစ်အိတ်ကို ကျပ် ၃၇၀၀၀၊ လတ်စ တစ်အိတ် ကျပ် ၃၄၀၀၀၊ နယ်စုံ ကျိုက်လတ် ထိပ်စ တစ်အိတ် ကျပ် ၃၃၅၀၀၊ လတ်စတစ်အိတ် ကျပ် ၃၁၅၀၀ ဖြစ်ပြီး၊ ယခင်တစ်ပတ်ထက် တစ်အိတ်ကို ကျပ် ၅၀၀စီ ဈေး ကျလာပါတယ်။ ဈေးကျပေမယ့် အဝင်ပုံမှန်ရှိပြီး အရောင်း အဝယ်လည်း ပုံမှန်ရှိကြောင်း သိရပါတယ်။
ပို့ဆောင်ရေးနှင့်ဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ကုန်းလမ်းပို့ဆောင်ရေး ညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန(ရုံးချုပ်)မှ မော် တော်ယာဉ်ဥပဒေ ပြင်ဆင်ရေးဆွဲရန် ညှိနှိုင်းအစည်းအဝေးကို သြဂုတ် ၃၀ တွင် ကျင်းပမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရ သည်။ အဆိုပါ အစည်းအဝေးသို့ သက်ဆိုင်ရာ အစိုးရဌာနများမှ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်များ၊ မြန်မာ့မော်တော်ယာဉ်ထုတ်လုပ်ရေးနှင့် ဖြန့်ဖြူးရောင်းချရေးလုပ်ငန်းရှင်အသင်းနှင့် တရားဝင်အသိအမှတ်ပြု မော်တော် ယာဉ်ဖြန့်ဖြူးေ ရာင်းချ သူများအသင်းတို့မှ ဥက္ကဋ္ဌများကို ဖိတ်ကြားထားကြောင်း သိရသည်။