Background
မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးကျောက်ဆည်ခရိုင်တံတားဦးမြို့နယ်ဇီးကန်ကျေးရွာရှိ ဆိတ်မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများအား ဆိတ်မွေးမြူထားရှိမှုနှင့်ဈေးကွက်အခြေအနေများအား သိရှိနိုင်ရန်အတွက် ကျောက်ဆည်ခရိုင်စားသုံးသူရေးရာ ဦးစီး ဌာ န ဝန်ထမ်းများက သွားရောက်လေ့လာခဲ့သည်။လေ့လာမှုအရဇီးကန်ကျေးရွာတွင်တစ်နိုင်တစ်ပိုင်မွေးမြူခြင်းနှင့်စီးပွားဖြစ် ဆိတ်အကောင်ရေ ၅၀ နှင့်၁၀ဝကြား မွေးမြူထားသည်ကိုတွေ့ရှိရသည်။ ဇီးကန်ကျေးရွာမှဆိတ်ခြံပိုင်ရင် တစ် ဦး ၏ပြောကြားချက်များအရ မြန်မာနိုင်ငံတွင်ဆိတ်အမျိုးအစားသုံးမျိုးရှိကြောင်း သိရှိရပြီး ပထမတစ်မျိုးအနေဖြင့်ထိန်စမ်းမျိုးဖြစ် ကြောင်း၊ ထိန်စမ်းမျိုးကို များသောအားဖြင့် ပုပ္ပား၊ ချ
လက်ရှိ မြန်မာ့ကော်ဖီဈေးကွက်မှာ ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပဝယ်လိုအားများ ကောင်းမွန်လာသည့်အတွက်ကော်ဖီစေ့တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၀ဝ၀ခန့်အထိပေါက်ဈေးရရှိနေကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံကော်ဖီအသင်းမှသိရ သည်။"တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာအနေနဲ့ကျွန်တော်တို့ဆီမှာ နှစ်စဉ်ကော်ဖီတန်ချိန် ၉၀ဝ၀ ကျော် ထွက်ရှိနေပါတယ်။ ကော်ဖီတစ်တန်ကို လက်ရှိ ပေါက် ဈေးအမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၅၀ဝကနေ ၅၀ဝ၀အထိ ဈေးရပါတယ်"ဟု အဆိုပါ အသင်း မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ဇွန ၂၉ ရက်တွင် ပြောသည်။ မြန်မာ့ဒေသထွက်ကော်ဖီများသည် အခြားသောနိုင်ငံများက ထွက်ရှိသည့် ကော်ဖီများထက် အရည်အသွေး စံချိန်စံနှုန်း ပိုမို ကောင်းမွန်သည့်အတွက် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် ဈေး ပိုမိုရ
မူဆယ် (၁၀၅)မိုင် ကုန်သွယ်ရေး ဇုန်မှ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း COVID 19 ကူးစက် မြန် အဆုတ်ရောင်ပြန့်ပွားမှု၊ ကပ်ဆိုး ရောဂါဖြစ်ပွားမှုနှင့် အခြားသော ကန့်သတ်ချက် အခြေအနေများကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံမှ မြန်မာ့ပို့ကုန်ပစ္စည်းများ တင်ပို့မှု ယာယီရပ်ဆိုင်းခဲ့ပြီး အခြားပို့ ကုန်ပစ္စည်းများ ပြန်လည်တင်ပို့နိုင်ခဲ့ သော်လည်း ကဏန်း၊ ငါးရှဥ့် တင်ပို့မှု အား ဇွန် ၂၀ ရက်မှစ၍ ပြန်လည်တင်ပို့ နိုင်ခဲ့ပြီး ၂၇ ရက်အထိ ကဏန်းတန်ချိန် ၁၂၉ ဒသမ ၂၄၉ တန်၊ တန်ဖိုး အမေ ရိကန်ဒေါ်လာ သုည ဒသမ ၆၄၆ သန်း၊ ငါးရှဥ့်တန်ချိန် ၂၀ ဒသမ ၈၀ဝ တန်၊ တန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ သုည ဒသမ သုည ၈၃ သန်း တင်ပို့နိုင်ခဲ့သည်။၂၀၁၉-၂၀၂၀ ဘဏ္ဍာနှစ်
မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊မင်းဘူးခရိုင်၊ ငဖဲမြို့နယ်တောင်ပေါ်ဒေသ(နတ်ရေကန်)တွင် ရေမြေရာသီဥတုနှင့်ကိုက်ညီသည့် အာရေဗီးကား(ဗီယက်နမ်)ကုန်းမြင့်ကော်ဖီမျိုး ၁၀၆၆ ဧကစိုက်ပျိုးအောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းလျက်ရှိကြောင်းသိရသည်။ဒေသထွက်ကုန်သီးနှံအနေဖြင့် ကော်ဖီ၊လက်ဖက်၊ ဝဥ၊ ထောပတ်၊ ကမ္ဗလာ၊ရှောကျခြို၊ ပိန္နဲ၊ငရုတ်၊ ငှက်ပျော၊ သံပရာ စသည့် သီးနှံများကို အများဆုံးစိုက်ပျိုးကြပြီး ကော်ဖီသီးနှံအတွက် စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနမှ ကော်ဖီခြံ(နတ်ရေကန်)တွင် အာရေဗီးကား(ဗီယက်နမ်)ကုန်းမြင့်ကော်ဖီမျိုးဧက ၄၀ ၊တောင်ပေါ် ဒေသကျေးရွာများတွင် ပုဂ္ဂလိကတောင်သူများက ၁၀၂၆ဧက စိုက်ပျိုးထားကြောင်း၊ အရည်သွေးမြှင့်ရောင်းတန်းဝင်ကော်ဖီအဖြ
ပြည်ဈေးကွက်အတွင်း ဇွန်လပထမပတ်မှစ၍ ကြက်သွန်နီဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လျက်ရှိပြီး ကြက်သွန်နီ (အလတ်စ)တစ်ပိဿာလျှင် ယခင် ကျပ် ၁၂၀ဝ ရှိခဲ့ရာ ယခု ကျပ် ၂၀ဝ၀ ခန့်ရှိ၍ ကျပ် ၈၀ဝ ခန့် မြင့်တက်သွားကြောင်း သိရသည်။ ပြည်ဈေးကွက်သို့တောင်တွင်းဘက်မှပိဿာ ၃၀ဝင်အိတ်၂၀ဝ ကျော်၊ရေနံချောင်းဘက်မှအိတ်၁၅၀ခန့်နှင့် မကွေးဘက်မှအိတ်၁၂၀ခန့်ကိုရက်ခြားအဝင်ရှိနေသည်။ အရောင်းအဝယ်အနေဖြင့် ပုံမှန်ရောင်းဝယ်မှုရှိနေပြီး ဒေသတွင်စီးဆင်း မှုအနေနှင့် သာယာဝတီခရိုင်ဖြင့်ပန်းတောင်း(ဥသျှစ်ပင်)သို့လည်းကောင်း၊နယ်ကျော်၊တိုင်းကျော်စီးဆင်းမှုအနေဖြင့် ဧရာဝတီ(ပုသိမ်၊ ကြံခင်း)ဘက်သို့လည်းကောင်းစီးဆင်းမှုများရှိနေသည်။ဈေးနှုန်းပွဲရုံလ
ရွှေဘိုခရိုင်အတွင်းရှိ မြို့နယ်များ၌ ဇွန်လတတိယပတ်တွင် စပါးဈေးနှုန်းနှင့် ဆန်ဈေးနှုန်းမှာ တည်ငြိမ်နေသည်။ ရွှေဘိုခရိုင်မှ အခြားတိုင်းဒေသကြီးများသို့ ဆန်စီးထွက်မှုမှာ ဇွန်လ ဒုတိယပတ်တွင် ရန်ကုန်သို့ အိတ်ရေ ၂၉၀ဝ၀၊ မန္တလေး သို့ အိတ်ရေ ၃၈၀ဝ၀၊ နေပြည်တော်သို့ အိတ်ရေ ၁၀ဝ၀ဝ၊ ရှမ်းပြည်နယ်(တောင်ပိုင်း)သို့ အိတ်ရေ ၆၅၀ဝ၊ ရှမ်းပြည်နယ် (မြောက်ပိုင်း)သို့ အိတ်ရေ ၆၅၀ဝ၊ ပခုက္ကူသို့ အိတ်ရေ ၁၀ဝ၀၊ စုစုပေါင်းအိတ်ရေ ၉၁၀ဝ၀၊ တန်အားဖြင့် ၄၅၅၀တန် စီးထွက် ခဲ့သည်။ယခုတစ်ပတ်တွင် ရွှေဘိုခရိုင်မှ အခြားတိုင်းဒေသကြီး များသို့ဆန်စီးထွက်မှုမှာ ရန်ကုန်သို့ အိတ်ရေ ၃၀၅၀ဝ၊ မန္တလေး သို့ အိတ်ရေ ၃၉၀ဝ၀၊ နေပြည်တော်သို့
ရခိုင်ပြည်နယ်နယ်စပ်ဂိတ်မှ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သို့ တစ်လလျှင် ရေထွက်ကုန်တန်ချိန် ၈၀ဝ မှ ၁၀ဝ၀ကျော်အထိ တင်ပို့လျက်ရှိကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်ကုန်သည် များနှင့်စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း (RSCCI)မှ သိရသည်။ဧပြီ လတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၌ ရာမန်ဒါ ဥပုသ်ကာလဖြစ်ခြင်းကြောင့်တင်သွင်းမှု လျော့နည်းခဲ့သော်လည်း မေလတွင် ရန်ကုန် တိုင်းဒေသကြီး၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးတို့ရှိ ငါးမြစ်ချင်းမွေးမြူ သူများထံမှ ရေလမ်း၊ ကုန်းလမ်းဖြင့် နယ်စပ် ကုန်သွယ်မှု ပြန်လည်များပြားလာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ရေထွက်ကုန်တိုက်ရိုက်တင်ပို့နိုင်သော ရခိုင်ပြည်နယ်၊ စစ်တွေနှင့်မောင်တောမြို့တို့ သို့ ရန်ကုန်မြို့မှငါးမြစ်ချင်း
တရုတ်နိုင်ငံ၏သွင်းကုန်ပစ္စည်းများတွင် ကွမ်းသီးနုနှင့် ကွမ်းသီး ခြောက် တင်သွင်းခြင်းလုပ်ငန်းသည် အကြီးဆုံးပြင်ပသွင်းကုန်လုပ်ငန်းများ တွင် တစ်ခုအပါအဝင် ဖြစ်လာသည်။ တရုတ်လူမျိုးများသည် ကွမ်းသီးများကို အရသာ ပို ကောင်းအောင်ပေါင်းစပ်ဖော်ထုတ်ပြီး အဆာပြေသရေစာအဖြစ် စားသုံးကြသည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် ကွမ်းသီးထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းမှ ရရှိသည့် ဝင်ငွေသည် တစ်နှစ်လျှင်ယွမ်ဘီလီယံ ၃၀ အထိရရှိနေသည်ဟုသိရသည်။ တရုတ် ကွမ်း သီး အဆာပြေစာသည်တရုတ်နိုင်ငံတွင်သာမကဘဲ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများဖြစ်သည့် ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်၊ ဖိလစ်ပိုင်နှင့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံများတွင်ပါ ရေပန်းစားနေပြီး ဈေးကွက် ထိုးဖောက် ဝင်ရောက်နေပြီဖြစ်သည်။ယခု တရုတ်
မြန်မာ-ထိုင်း နယ်စပ်ရှိ တာချီလိတ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်း မှ မေ ၂၁ ရက်မှ ၂၇ ရက်အထိ သီတင်းတစ်ပတ်အတွင်း ပို့ကုန်အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂ ဒသမ ၅၉၀ သန်းဖိုး တင်ပို့၍ သွင်းကုန် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂ ဒသမ ၈၈၆ သန်းဖိုး တင် သွင်းခဲ့သဖြင့် ကုန်သွယ်မှုပမာဏ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅ ဒသမ ၄၇၆ သန်းဖိုး ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။အနီးစပ်ဆုံး ယခင်တစ်ပတ်ဆောင်ရွက်မှုနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက ပို့ကုန်တန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ သုညဒသမ ၂၉၆သန်း လျော့ နည်းခဲ့ပြီး သွင်းကုန်တန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာသုည ဒသမ ၁၅၃သန်း ပိုမိုခြင်းကြောင့် ကုန်သွယ်မှုပမာဏ အမေရိကန်ဒေါ်လာသုည ဒသမ ၁၄၃ သန်းလျော့နည်းခဲ့သည်။ ပို့ကုန်တင်ပို့မှု လျော့နည်းရခြင်းမှာ ကော်ဖီစေ့၊ ရော်ဘာစေး၊ လက်ဖ
ပြည်တွင်းပြောင်းထုတ်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းများကို ပြည်ပဈေးကွက်တိုင်အောင် ထိုက်ထိုက်တန်တန်အခြေချမိစေရေး၊ပြည်တွင်းပြည်ပစားသုံးသူများ ယုံကြည်စိတ်ချစွာပိုမိုအလေးထားဝယ်ယူလာစေရေး၊ပြောင်းစိုက်တောင်သူများ၏ ကြုံတွေ့နေရသောအခက်အခဲများကိုအသင်း၏ဦးဆောင်မှုဖြင့် အမြန်ဆုံးဝိုင်းဝန်းကူညီဖြေရှင်းပေးနိုင်ရေး စသည့်ရည်ရွယ်ချက်များဖြင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်မေ ၅ ရက် နံနက် ၉နာရီတွင် မြစ်ကြီးနားမြို့၊မြို့သစ်ရပ်ကွက်၊တရုတ်ယူနန်ဘုံကျောင်းကြီး၌ ကချင်ပြည်နယ်ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်းဖွဲ့စည်းခြင်းအခမ်းအနားကို ကျင်းပခဲ့ရာ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနမှ ပြည်နယ်ဦးစီးမှူးနှင့်ဝန်ထမ်းများ၊မြန်မာနိုင်ငံပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်းမှတာဝန်ရှ