Background
ဒီတစ်လတော့ ရှမ်းနနွင်းက အရောင်းပြန်ထိုင်းနေပါ တယ်။ အရင်အပတ်တွေက ရန်ကုန်ဝယ် လက်နဲ့ လှောင် လက် တွေ အဝယ် ရှိခဲ့ပေမဲ့ ဒီတစ်ပတ်မှာတော့ အဲဒီဝယ်လက်တွေက ခဏနားသွားပါ တယ်။လောလော ဆယ်တော့ ဈေးပတ် သမား တွေ သာအဝယ်ရှိနေပါတယ်။ အောင်ပန်းဈေးကွက်မှာလည်း အဝင်ကပြန်နည်းသွားပါတယ်။ နနွင်းကတော့ ၂၀၁၂ ထဲက စပြီး ဆက် တိုက်ဈေးကျခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၃ မှာလည်း အကျ ဈေးနဲ့သာ
ပြည်ပနိုင်ငံများကို ပင်လယ်ရေကြောင်းကုန်သွယ်မှုလမ်း မှ ဇွန်လ ၂၂ ရက်မှ ၂၈ ရက် သီတင်းပတ်အတွင်း နနွင်းတန် ၅၀ ကို တင်ပို့နိုင် ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ တင်ပို့ခဲ့တဲ့နိုင်ငံမှာ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။ ယခင်သီတင်းပတ်မှာ တန်ချိန် တစ်ရာကျော် ထိ တင်ပို့နိုင်ခဲ့တာကြောင့် ဒီတစ်ပတ်မှာ နနွင်း တင်ပို့မှု လျော့ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒီတစ်ပတ်မှာ နနွင်း တင်ပို့မှုမှ ကန်ဒေါ်လာ ရှစ်ထောင့်ခုနှစ်ရာကျော် ဝင်ငွေရရှိခဲ့ တယ်လို့ သိရပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ တစ်နံတလျားသာမက ပြည်ပကိုပါ စီးဆင်းနေတဲ့ ချင်း/နနွင်း တွေကတော့ ရှမ်းပြည်နယ်က အဓိကထွက် ပါ တယ်။ ပြည်တွင်းစားသုံးမှုရော၊ ပြည်ပ စားသုံးမှုအတွက်ပါ အရေးပါတဲ့ ချင်းသီးနှံက တစ်နှစ်ကို နှစ် ခါ ဖော်လို့ရ တဲ့ သီးနှံ ဖြစ် ပါတယ်။ ချင်းသီးနှံရဲ့သဘာဝက စိုက်ပျိုးပြီး နှစ်လ၊ သုံးလအကြာမှာ ဥဟောင်း (ဥမ) များကို ပြန်လည် တူးဖော်ရ ပါတယ်။ ဧပြီလမှာစိုက်တဲ့ချင်းကို ဇူလိုင်လမှာ ပြန်ဖော်ကြပြီး၊ မေလမှာ စိုက်တဲ့ချင်းတွေ ကတော့ သြဂုတ်လမှာဖော်ကြရပါတယ်။
ပြည်ချင်းဈေးကွက်သို့ အောင်ပန်း၊ တောင်ကြီးဘက်မှ ချင်းတက်များအဝင်မရှိ တော့ဘဲ ချင်းဥမတွေသာ အဝင်များလာ ပါ တယ် ။ ယခုတစ်ပတ် ပြည်ဈေးကွက်သို့ ပိဿာ ၃၀ ဝင်အိတ် ၈၀ ခန့် ဝင်လာပါတယ်။ ပြည်ချင်း ဈေးကွက်မှာလည်း လက်ကျန် ချင်းတက်များမရှိတော့လို့ ချင်းဥမများသာ အရောင်းအဝယ်ဖြစ်တယ်လို့ ချင်းပွဲရုံများမှ သိရပါတယ်။ ဈေးနှုန်းအနေဖြင့် ချင်းဥမ တစ်ပိဿာ ၁၈၀၀ ကျပ် မှ ၂၀၀၀ ကျပ်ဈေးရှိပြီး၊ ယခင်အပတ်အတိုင်း ဈေးနှုန်းမပြောင်းလဲဘဲ ဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်မှုနဲ့ အရောင်း အဝယ်ဖြစ်ပြီး၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးနဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ် ဘက်သို့စားသုံးမှုအဖြစ်ယခုတစ်ပတ်အတွင်း ပိဿာချိန် ၈၀၀ ခန့် တင်ပို့မှုရှိတယ် လို့ သိရပါတယ်။
ဈေးကွက်ဝင်သစ်သီးဝလံ စိုက်ပျိုး ခြင်းဖြင့် တောင်သူတွေရဲ့ ဘဝမြင့်မား လာစေတာကို လက်တွေ့ခံစားနေရတဲ့ စစ်ကိုင်း တိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ သစ် သီးဝလံတောင်သူတွေဟာ နထစသမအ ဈေး ကွက်ဝင်သခွားမွှေး၊ ဖရဲနဲ့သရက်သီး တို့ သာမက ပြည်တွင်းဈေးကွက်ခိုင်မာ တဲ့ငှက်ပျောကိုလည်းတစ်နိုင်တစ်ပိုင်တိုးချဲ့ စိုက်ပျိုးလာကြတာတွေ့ရပါတယ်။ မုံရွာ ခရိုင် ၄ မြို့နယ်မှာ ဧက ၃၂၇၄ နဲ့ ယင်းမာပင်ခရိုင် ၄ မြို့နယ်မှာ ၂၇၆၄ ဧကထိ စိုက်ပျိုးလျက်ရှိတယ်လို့ သိရပါ တယ်။အထူးသဖြင့် မုံရွာခရိုင် ဘုတလင် မြို့နယ်မှာ ဧက ၂၄၉၀ နဲ့ ယင်းမာပင် ခရိုင်၊ကနီမြို့နယ်မှာ ၂၂၉၃ ဧကထိ စိုက်ပျိုးခဲ့ကြတာတွေ့ရပါတယ်။
စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ် ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင် ရေးဦးစီးဌာနနှင့် UNESCAP တို့ ပူးပေါင်း၍ ရန်ကုန်မြို့၊ ကုန်သွယ်မှု သင်တန်းကျောင်း၌ ''Electronic Trac-eability for Agricultural Trade Facilitation and Smallholder Integration ''သင်တန်းကို ၂၀၁၄ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၂ ရက်နေ့မှ ၄ ရက်နေ့အထိ ဖွင့်လှစ်ပို့ချခဲ့ပါတယ်။
သင်တန်း ဖွင့်လှစ်ရခြင်းရဲ့ ရည် ရွယ်ချက်မှာ စိုက်ပျိုးရေးနဲ့ စားသောက် ကုန်ပစ္စည်းများရဲ့ ကုန်သွယ်မှု လျှင်မြန် ချောမွေ့စေရေးနှင့်အစားအစာဘေးကင်း လုံခြုံရေးအား အထောက်အကူပြုနိုင် ရန်၊ နောက်ကြောင်းပြန်ခြေရာခံခြင်း စနစ်ကိုသိရှိနိုင်စေရန်နဲ့ နိုင်ငံတကာ ဈေးကွက်ကိုမြန်မာ့လယ်ယာထွက်ကုန် ပို့ကုန်ပစ္စည်းများရဲ့ ကုန်သွယ်မှု အဆင် ပြေေ ချာေ မွ့စေ ရန်ရည်ရွယ်ပါတယ်။အဆိုပါသင်တန်းကိုစီးပွားရေးနဲ့ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊
စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ် ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ကူးသန်းရောင်းဝယ် ရေးနှင့်စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနရဲ့ (၁၇)ကြိမ်မြော က် ဝါဆိုသင်္ကန်းကပ်လှူ ပူဇော်ပွဲကို ဇူလိုင် ၅ ရက်နေ့က ရန်ကုန် တိုင်းဒေသကြီး၊ မရမ်းကုန်းမြို့နယ်ရှိ ပစ္ဆိမာရုံ ပါဠိ တက္ကသိုလ် စာသင်တိုက်၌ ကျင်းပရာ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးဝင်းမြင့်တက်ရောက်ချီးမြှင့်ခဲ့ပါတယ်။
မုံရွာမြို့၊ မြို့တော်ခန်းမမှာ ဇွန်လ ၁၉ရက်နေ့ကအလုပ်သမားအဖွဲ့အစည်း ဥပဒေအကြောင်းသိကောင်းစရာ ဆွေး နွေးပွဲကို ကျင်းပပြုလုပ် ရာ ဌာနဆိုင်ရာ များ၊အလုပ်ရှင်များ၊ အလုပ်သမားကိုယ် စားလှယ်များစုစုပေါင်း ၆၀ ဦးခန့် တက် ရောက်ခဲ့ကြပါတယ်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အလုပ်သမားရေးရာအဖွဲ့ (ILO)နဲ့ အလုပ်သမားညွှန်ကြားမှု ဦးစီးဌာနတို့ ကြီးမှူးကျင်းပကာ(ILO) ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက် နဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုများ အလုပ် သမားဥပဒေဆိုင်ရာများကို ရှင်းလင်း ပြောကြားပါတယ်။
ပြီးခဲ့သည်လကတည်းက ကျ ဆင်းခဲ့သည့် မြန်မာ့ရွှေဈေးသည် ယခု တစ်ပတ်တွင် ပြန်လည်မြင့်တက်လာ ခဲ့ကြောင်း ရွှေဈေးကွက် အတွင်းမှ စုံ စမ်းသိရှိရသည်။ ပြီးခဲ့သည့် ရက်သတ္တ ပတ်အတွင်းက ကျပ် ၆၄၆၈၀၀ဖြင့် ဈေးပိတ်ခဲ့သည့်မြန်မာ့ရွှေဈေးသည် ယခု တစ်ပတ်ဈေးပြန် အဖွင့်တွင် တက် ဈေးဖြင့် ပြန်ဖွင့်ခဲ့ပြီး ကျပ် ၆၅၀၅၀၀ ရှိခဲ့သည်။
အာရှကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရေးဖိုရမ်(Asia Trade Promotion Forum-ATPF)အဖွဲ့ကိုလည်းဝင်ရောက်ထားပြီး ဖြစ်ကြောင်း၊ ကုန်သွယ်မှုဖွံ့ဖြိုးရေး အတွက် အခွင့်အလမ်း တစ်ခု ဖြစ်တဲ့EU နိုင်ငံများရဲ့GSP အခွင့်အရေးများ ရရှိ ထားပြီဖြ စ်ကြော င်း၊ နိုင်ငံတကာ ကုန်သွယ်မှုဗဟိုဌာနနဲ့ ပူးပေါင်းပြီး အမျိုးသားပို့ကုန်မဟာဗျူဟာရေးဆွဲ ကာ ဆန်စပါး၊ ပဲမျိုးစုံနဲ့ ဆီထွက်သီးနှံ၊ သစ်တောထွက်ကုန်၊ ရေထွက်ကုန်၊ အသင့်ချုပ်ပြီးအထည်၊ ရော်ဘာထွက် ကုန်နဲ့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းတို့ကို ဦးစား ပေးမြှင့် တင်ရမဲ့ကဏ္ဍများအဖြစ်ရွေးချယ် ထားကြောင်း၊ ကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရေး ဗဟိုဌာနများကို မြို့နယ်အဆင့်များထိ ဆက်လက် တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းသွားမှာ ဖြစ် သလို ပြည်ပမှာရှိတဲ့ စီးပွားရေးသံမှူး များနဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီး ကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင် ရေး ကွန်ယက်ကြီး တည်ဆောက်ကာ ကုန်သွယ်မှုကို အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ နည်းတူ တိုးတက်လာအောင် တစ်ရှိန် ထိုး မြှင့်တင် သွားမှာဖြစ်ေ ကြာင်း ပြော ကြားခဲ့ပါတယ်။