Background
အိန္ဒိယအနေနဲ့ ပြည်ပမှပဲဝယ်ယူတင်သွင်းမှုအပေါ် မှီခိုနေမှုကို လျှော့ချဖို့နဲ့ ပြည်တွင်းပဲ ထုတ်လုပ်မှု မြင့်မားစေဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး ပဲတင်သွင်းမှုအပေါ် အခွန် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း ကောက်ခံဖို့ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာ ကုန်ကျစရိတ် နဲ့ ဈေးနှုန်း များ ကော်မရှင် (CACP)က အဆိုပြုတင်သွင်းထားတယ်လို့ သိရတယ်။ ဒါ့အပြင် ပြည်ပ ကိုပဲတင်ပို့မှုကို လည်း ပြန်လည်ခွင့်ပြုဖို့ ထောက်ခံတင်ပြထားကြောင်း၊ လက် ရှိမှာ အိန္ဒိယက ပဲတင်သွင်းမှုအပေါ် အခွန်လုံးဝေ ကာက်ခံခြင်းမရှိတဲ့အပြင် ပြည်ပကို ပဲအမျိုးအစားအချို့တင်ပို့မှုကိုလည်း ပိတ်ပင်ထားကြောင်း၊ ပဲတင်ပို့မှု ကို ၂၀၁၃ ခုနှစ် မတ်လအထိ ပိတ်ပင်ထားမှာဖြစ်ကြောင်း သိရတယ်။
အောင်ပန်းကုန်စည်ဒိုင်ရဲ့ ၂၀၁၂ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ ၈ ရက်မှ ၁၄ ရက်နေ့အထိ တစ်ပတ်အတွင်းဒေသထွက်ကုန် ၃၇၇၀၀၀ ပိဿာ (၆၁၅ ဒသမ ၆၂ တန်) အရောင်း အဝယ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ ယခင်အပတ်က ထက်(၁၈၇ ဒသမ ၀၄ တန်)ပိုမိုရောင်းဝယ် တင်ပို့ နိုင်ခဲ့ကြောင်းသိရပါတယ်။ အဆိုပါဒေသထွက်ကုန်များမှာ ကြက်သွန်ဖြူ ၆၂၅၀၀ ပိဿာ(၁၀၂ ဒသမ ၀၅ တန်)၊ပြောင်း၆၈၀၀၀ ပိဿာ(၁၁၁ဒသမ ၀၄ တန်)၊ ပဲပုပ် စေ့ ၂၄၀၀၀ ပိဿာ (၃၉ ဒသမ ၁၉ တန်)၊ ပန်းနှမ်း ၆၂၀၀ ပိဿာ (၁၀ ဒသမ ၁၂ တန်)၊ ချင်းအစို ၈၅၀၀၀ ပိဿာ (၁၃၈ ဒသမ ၈၀ တန်)၊ နနွင်း ၄၃၀၀ ပိဿာ (၇ ဒသမ ၀၂ တန်)၊ ချင်းခြောက် ၅၀၀၀ ပိဿာ (၈ ဒသမ ၁၆ တန်)နဲ့ အာလူး ၁၂၂၀၀၀ ပိဿာ (၁၉၉ ဒသမ ၂၁ တန်) တို့ဖြစ်ကြောင်းသိရပါတယ်။
မြန်မာ-တရုတ်နယ်စပ်ရှိ မူဆယ် ၁၀၅ မိုင်မှ နိုဝင်ဘာ ၇ ရက်မှ ၁၃ ရက်ထိကာလအတွင်း ကန်ဒေါ်လာသုညဒသမ ၁၁၆ သန်းတန်ဖိုးရှိ ပဲတီစိမ်းလုံး ပြည့် ၁၃၈ တန်ကျော်နဲ့ ကန်ဒေါ်လာသုညဒသမ ၁၅၉ သန်းတန်ဖိုးရှိ ပဲတီစိမ်း လုံးခြမ်း ၁၄၂ တန်ကို တစ်ဖက်တရုတ်နိုင်ငံသို့ အပို့ရှိခဲ့ပါတယ်။ ယခုအပတ်ပဲတီစိမ်း တင်ပို့မှု တန် ၂၈၀ ကျော်ရှိတဲ့အတွက် ယခင်အပတ်ထက် ၃၁ တန်ကျော် ပိုမို တင်ပို့နိုင်တာတွေ့ရပါ တယ်။ နှစ်ဖက်မြေပြင်ပေါက်ေ ဈးများကိုကြည့်တဲ့အခါ ယခင် အပတ်ကထက် ဈေးမြင့်လာတာ တွေ့ရပါတယ်-
နိုဝင်ဘာ တတိယပတ်အတွင်း ပြည်ပဲဈေးကွက်မှာ မတ်ပဲမျိုးအဝယ်လိုက်လာလို့ ဈေးမြင့်လာခဲ့သလို ပဲတီစိမ်း သီးနှံကလည်း ဝယ်လိုအားများနေတဲ့အတွက် ဈေးမြင့်လာခဲ့ တာကိုတွေ့ရပါတယ်။ မတ်ပဲသီးနှံမှာ ရန်ကုန် လိုင်းသမား များမှ တစ်တင်း ၁၄၈၀၀ ကျပ်နဲ့ နေ့စဉ် အိတ် ၁၀၀-၁၅၀ ခန့်အရောင်းအဝယ်ဖြစ်သလို မျိုးပဲဈေးကတော့ အရည် အသွေးလိုက် ဝယ်ယူတဲ့အတွက် တစ်တင်း ၁၆၅၀၀ ကျပ်ထိ ဈေးရခဲ့ပါတယ်။
မုံရွာကုန်စည်ဒိုင် နိုဝင်ဘာလ ဒုတိယပတ်မှာ ပဲအများစု ဈေးအေး၊ အရောင်းအဝယ်အေးခဲ့ပြီး၊ နှမ်းဈေး ကတော့ အသင့်အတင့်မာနေကာ အရောင်းအဝယ်လည်း သွက်ခဲ့ တယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဒီတစ်ပတ်အတွင်း မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ပဲဖောက်သည် အိန္ဒိယ မှာ ဒီပါဝလီပွဲတော်ရှိလို့ အရောင်းအဝယ်တန့်နေခဲ့သလို ပွဲတော်အပြီးမှာလည်း ဝယ်လက်တွေ ထိန်းဝယ်နေကြတဲ့ အတွက် အရောင်းအဝယ်အေးပြီး ဈေးနှုန်းမှာလည်း ဆက် လက်ကျဆင်းတယ်လို့ သိရပါတယ်။ မတ်ပဲအနေနဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပတ် ဈေးထက် တစ်တန် ကျပ်တစ်သောင်း ဝန်းကျင်ကျ ဆင်းခဲ့ပြီး ဝယ်လက်တွေက ပမာဏအနည်းငယ်စီ ဝယ်လိုက်၊ ပြန်ရပ်လိုက်လုပ်နေ လို့ ရောင်းလက်တွေကလည်း စောင့်ကြည့် နေတဲ့ အနေအထားရှိနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ပဲတီစိမ်းက တော့ ပုံမှန်လေးအရောင်းအဝယ်ရှိနေလို့ တစ်တန် ကျပ် ၇၅၀၀၀၀ အထက်ဈေးမှာ တန်းနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ပုံမှန်အနေနဲ့ အိန္ဒိယမှာ ၂ နှစ်ဆက်တိုက် ပဲအထွက်လျော့ ကျခြင်းဟာ အိန္ဒိယရဲ့ ပဲတင်သွင်းမှု ကို မြင့်တက်စေမှာဖြစ်ပေမဲ့ ယေဘုယျခန့်မှန်းချက်နဲ့ လွဲချော်ပြီး၊ ဒီနှစ်ရဲ့ ပဲလက်တွေ့ တင်သွင်း ဝင်ရောက်မှုက ဒီဘဏ္ဍာနှစ်ဆန်း ဧပြီလကစပြီး အတော်လေး လျော့ကျနေပါတယ်။ ဒီနှစ် ဧပြီလမှ စက်တင်ဘာလအထိ ပထမ ၆ လအတွင်း ပဲမျိုးစုံတင်သွင်းမှုက တန်ချိန် ၁၂ သိန်းခန့် သာ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၁ ဧပြီလမှ စက်တင်ဘာလအတွင်း တင်သွင်း ခဲ့တဲ့ တန်ချိန် ၁၄ ဒသမ ၇ သိန်း၊ ၂၀၁၀ ကာလတူ တင်သွင်းမှု တန်ချိန် ၁၃ သိန်းတို့ထက် ဒီနှစ်တင်သွင်းမှု ပမာဏ ကျဆင်းခဲ့ပါ တယ်။
ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှုကိုအားပေးဖို့ ပဲမျိုးစုံတင်သွင်းခွန် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကောက်ခံရေး အိန္ဒိယနိုင်ငံ လယ်ယာ ထွက် ကုန် ကုန်ကျစရိတ်နဲ့ဈေးနှုန်းကော်မရှင် (CACP) မှ အကြံပြု ကြောင်းသိရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မျှတတဲ့ ကုန်သွယ်ရေးမူဝါဒ တစ်ခုဖြစ်လာစေဖို့ ပဲတင်ပို့မှုတိုးမြှင့်ဖွင့်လှစ်ပေးဖို့လည်း အကြံ ပြုကြောင်းသိရပါတယ်။ လက်ရှိမှာ ပဲမျိုးစုံတင်သွင်းမှု အပေါ် အခွန်ကောက်ခံခြင်းမရှိဘဲ ပဲအမျိုးအစားတော်တော်များများ ကို ပြည်ပတင်ပို့မှုကို ပိတ်ပင်ထားပါတယ်။
မြန်မာ-တရုတ်နယ်စပ်ရှိ မူဆယ် ၁၀၅ မိုင်မှ ကန်ဒေါ်လာ သုည ဒသမ ၀၂၂ သန်းတန်ဖိုးရှိ နနွင်းတက် ၁၃ တန်ကျော်ကို အောက်တိုဘာလ ၃၁ ရက်မှ နိုဝင်ဘာလ ၆ ရက်ထိ ကာလအတွင်းမှာ တင်ပို့ခဲ့ပါတယ်။ ယခင်အပတ်တင်ပို့မှုနဲ့နှိုင်းယှဉ်လျှင် တန်ချိန်အနည်းငယ်ပိုမိုတင်ပို့ခဲ့ပါတယ်။ ယခုအပတ်မှာ မြဝတီနယ်စပ်မှ နနွင်းတက်အပို့မရှိခဲ့ပါဘူး။ အောက်တိုဘာလအတွင်း နယ်စပ်မှနနွင်းတက် ၂၄၇ တန်ကျော် တန်ဖိုး သုည ဒသမ ၃၈၉ ဒေါ်လာသန်းဖိုး တင်ပို့ထားပြီးဖြစ်ပါတယ်။မော်မော်အောင်၊ MIRT (DOBT)
ပြည်ပကို ပင်လယ်ရေကြောင်းကုန်သွယ်မှုလမ်းမှ အောက်တိုဘာနောက်ဆုံး ပတ်အတွင်း နနွင်း ၇၃ ဒသမ ၀၁ တန်ကို တင်ပို့နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ တင်ပို့ခဲ့တဲ့နိုင်ငံနဲ့ တန်ချိန်ကမလေးရှားနိုင်ငံကို ၄၀ ဒသမ ၀၁ တန်နဲ့ အိန္ဒိယကို ၃၃ တန်ဖြစ်ပါ တယ်။ FOB ဈေးကတစ်တန်ကိုကန်ဒေါ်လာ ၅၁၀ ဒသမ ၅၄၀ ရရှိခဲ့တယ်လို့သိရပါတယ်။ ယခင်သီတင်းပတ်မှာ တန်ချိန် တစ်ရာ့ ငါးဆယ်ကျော်တင်ပို့နိုင်ခဲ့တာကြောင့် ဒီတစ်ပတ်မှာ နနွင်းအပို့လျော့ခဲ့ပါတယ်။ လချုပ်အနေနဲ့ကြည့်မယ်ဆိုရင် အောက်တိုဘာလအတွင်း မလေးရှား၊ ပါကစ္စ တန်နဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွေကို နနွင်းတန်ချိန် ၃၀၄ ဒသမ ၆၂ တန်တင်ပို့နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ စက်တင်ဘာလအတွင်းမှာ နနွင်းတင်ပို့မှုက တန်ချိန် ငါးရာကျော် ရှိခဲ့တာကြောင့် အောက်တိုဘာလမှာ နနွင်းတင်ပို့မှု လျော့ခဲ့ပါတယ်။ MIRT (DOT)