Background
ဝက်ကော်ကျေးရွာမှ မြန်မာ့ရိုးရာ ဝါးဦးထုပ်လေးများ ဝါးဦးထုပ်/ဝါးခမောက်ဆိုတာ တောင်သူ လယ်သမားတွေအတွက် မရှိမဖြစ်အသုံးအဆောင် များထဲက တစ်ခုပါ။ မြို့ပြမှာလည်း လူလတ်တန်း စားများနဲ့ လက်လုပ်လက်စားအများစုက ယနေ့ အထိ သုံးစွဲနေဆဲပါ။ ခေတ်မမီပေမယ့် လည်း မြန်မာ့ရာသီဥတု နဲ့ကိုက်ညီပြီး ဈေးနှုန်းချိုသာတာ ကြောင့် ယနေ့အထိ ဈေးကွက်ရှိနေသေးတဲ့ မြန်မာ့ရိုးရာလက်မှုပစ္စည်းလေးတွေပါ။ ဝါးဦးထုပ်/ဝါးခ မောက်ထုတ်လုပ်တဲ့ လုပ်ငန်းကလည်း ကျေးလက်နေ ပြည်သူတွေအတွက် လယ်ယာလုပ်ငန်းခွင် အားလပ်ချိန်မှာ အပိုဝင်ငွေရစေတဲ့ လုပ်ငန်းလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာ့ရိုးရာဝါးဦးထုပ်/ဝါးခမောက် ထုတ်လုပ်တဲ့လုပ်ငန်းကို လေ့လာဖို့အတွက် ဇီးကုန်း မြို့နယ်၊ ဝက်ကော်ကျေးရွာ၊ ပြည်-ရန်ကုန် ကား လမ်းဘေးရှိ ဝေဠုဝါးခမောက် ကုန်ထုတ်သမဝါ ယမအသင်းလီမိတက်သို့ သွားရောက်ခဲ့ပါတယ်။ အသင်းဥက္ကဌ ဦးမင်းဒင်နဲ့တွေ့ဆုံပြီး ဝါးဦးထုပ်/ ဝါးခမောက် ထုတ်လုပ်နေမှု အခြေအနေများ၊ လုပ်ငန်းသဘာဝများအကြောင်း လေ့လာမေးမြန်း ခဲ့ပါတယ်။ ဝါးဦးထုပ်/ဝါးခမောက် လေးတစ်လုံးဖြစ်ဖို့ ဝါးပိုးဝါးကရတဲ့ ဝါးပလပ်၊ ကြသောင်းဝါး၊ ချည်နဲ့ ဖယောင်းတို့ကို လက်မှုအတတ်ပညာနဲ့ ပေါင်းစပ် အကောင်အထည်ဖေါ်မှရတာပါလို့ ဝက်ကော်ရွာ၊ ဝေဠု ဝါးခမောက် ကုန်ထုတ်သမဝါယမအသင်း လီမိတက်ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းဒင်က ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။ ''အဓိက ကုန်ကြမ်းဖြစ်တဲ့ ဝါးပိုးဝါးပလပ်က မိုးညို၊ ကြံခင်း၊ မြန်အောင်မြို့နယ်တွေကို မှာဝယ် ရပါတယ်။ ဝါးပလပ်အရွက်ငါးရာပါ တစ်ထုပ်ကို ကျပ် ၆ဝဝဝ ဝန်းကျင်ပေးရတယ်'' ဝါးပလပ်ဆိုတာ ဝါးပပ်ကို ပြောတာလား။ဝါးပလပ်ကိုဘယ်အချိန်မှာ ဝယ်ရသလဲ။ ဟုတ်ပါတယ်၊ ဝါးပလပ်ဆိုတာ ဝါးဆစ် တစ်ခုနဲ့ တစ်ခုကြားက ဝါးရဲ့အပြင်ခွံ ဝါးပပ်ပါ။ ဝါးပိုးဝါးရဲ့အလယ်ပိုင်းကရတဲ့ ဝါးပလပ်က အသား မာပြီး ပြောင်နေတဲ့အတွက် ဝါးဦးထုပ်/ဝါးခ မောက်လုပ်ဖို့ အကောင်းဆုံးပါ၊ ဝါးပလပ်ပေါ် ချိန်က အောက်တိုဘာလကနေ ဇွန်လအထိပါ။ သူ့ရာသီချိန်မှာ ကိုယ်ထုတ်လုပ်မယ့် ပစ္စည်းအရေ အတွက်နဲ့ ငွေအင်အားပေါ်မူတည်ပြီး တစ်နှစ်စာ ကြိုဝယ်ရတာပါ။ ဒုတိယကုန်ကြမ်းဖြစ်တဲ့ ကြသောင်းဝါးကိုရော ဘယ်ကနေဝယ်ပါသလဲ ကြသောင်းဝါးကတော့ ပဲခူးရိုးမက ဝါးကိုပဲ သုံးပါတယ်။ ဝါးလှည်းတွေမှာ ဝါးတစ်လုံးတန်ဖိုး ဈေးဖြတ်ပြီး လှည်းတစ်စီးအရှိ (အပြတ်) ဝယ်ရ တာပါ။ ဝါးတစ်လုံးကျပ် ၅ဝဝ နှုန်းလောက်တော့ ကျပါတယ်။ ဝါး ကိုရော တစ်နှစ်စာ ကြိုဝယ်ရတာပါလား။ ကြိုဝယ်ရတာပါပဲ၊ ဒါပေမယ့် ဒီအတိုင်းသိမ်း လို့မရပါဘူး၊ ဝါးဂွေရအောင်ပြုပင်ပြီးမှ သိမ်းလို့ရ ပါတယ်။ ဝါးကို လိုအပ်တဲ့အနေအထားရအောင် စိတ်ပြီး ဂွင်းကွင်းရတယ်။ ဝါးကွင်းတွေကို ဝါးအနု၊ အရင့်လိုက်ပြီး ရေစိမ်ရတယ်။ ရေစိမ်ပြီး ရင် ခြောက် အောင်လှန်းရပါတယ်။ ခြောက်မှ တစ်နှစ်စာသိမ်း ထားပါတယ်။ တတိယကုန်ကြမ်းဖြစ်တဲ့ ချည်ကို ဘယ်လိုချည်မျိုးသုံးရပါသလဲ။ ဘိလပ်ချည်ကို အဖူးအရွက်တွဲတဲ့နေရာနဲ့ အရွက်အနားကွပ်တဲ့နေရာမှာသုံးပါတယ်။ ဘိလပ် ချည်ဆိုတာဟာ ဘိလပ်မြေအိတ်တွေ ချုပ်တဲ့ ချည်တွေပါ။ စက်ရုံလေလံသမားတွေ လာရောင်း ပါတယ်။ တစ်ပိဿာကို ကျပ် ၄ဝဝဝ လောက် ပေးရပါတယ်။ အဖူးခုျပ်ချည်က သုံးပင်ချည်ဖြစ်ပြီး ရန်ကုန်က ဝယ်ပါတယ်။ တစ်ပိဿာကို ကျပ် ၇ဝဝဝ လောက်ပေးရပါတယ်။ နောက်ဆုံးကုန် ကြမ်းက ဖယောင်းဖြစ်ပြီး ချည်စာတိုက်ရာမှာ သုံးပါတယ်။ အရင်က ပျားဖယောင်းသုံးပြီး အခု တော့ ထင်းရှူးဆီ၊ ဖယောင်းတုံးတို့နဲ့ ကိုယ်တိုင် ဖယောင်းချက်သုံးပါတယ်။ ဇာက တချို့ဦးထုပ် တွေရဲ့ အဖူးအတွင်းဖက်မှာ ထည့်တာပါ။ ဇာထည့် ရင် ဦးထုပ်အနားကို ပလတ်စတစ်နဲ့ ကွပ်ပေးရ ပါတယ်။(ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်)။
မင်းကွန်းမှ ပန်းချီရွှေရေး ငွေရေး အထည်များကို ရန်ကုန်နှင့ ် မန္တလေးဈေးကွက်သို့ ကျယ်ပြန့်စွာထိုးဖောက်လျက်ရှိ မင်းကွန်း ပန်ချီလုပ်ငန်းအချို့မှ မာစရိုက် ချည်ထည်များ၊ ယိုးဒယား အထည်စများတွင် ပန်းချီဆွဲ၍ ရွှေရေး၊ ငွေရေးဆွဲခြင်းများကို ယခုရက်ပိုင်း၌ ရန်ကုန်နှင့် မန္တလေးဈေးကွက်များမှ မှာ ယူမှုများလျက်ရှိကြောင်း သိရပါတယ်။ ပန်းဆယ်မျိုး ပန်းချီပြခန်းမှ ကိုစူး က''သီတင်းကျွတ်ပြီးလျှင်မင်္ဂလာဆောင် ရာသီတွေလာမှာဖြစ်တဲ့အတွက်အထည် မရမှာစိုးလို့အခုကတည်းက လာအပ်ကြတယ်။ ကထိန်ရာသီအတွက် မန္တလေး မှာပဲ အကြီးဆုံးဖောက်သည် သုံးဦးရှိ တယ်။မန္တလေးဈေးချိုကအထည်ရောင်း သူတွေလည်းမှာကြတယ်။ ရန်ကုန်ဘက် ကလည်းမှာယူမှုရှိတယ်။ သင်တန်းသား အချို့ဆို ရန်ကုန်မှာ အထည်ပန်းချီသွား ဆွဲကြတယ်။ ဒီအလုပ်က တော်တော် လေး တွင်ကျယ်လာတယ်။ လက်နဲ့ဆွဲရ တော့ လက်ဝင်တဲ့အတွက် အထည်များများမထွက်နိုင်ဘူးပေါ့''ဟုပြောပါတယ်။ အထည်ပန်းချီ ဆေးရေးများကို တရုတ်ပန်းချီများ အခြေခံ၍ ပန်းချီ ဒီဇိုင်းများ ပြုလုပ်လာတာ တွေ့ရပါတယ်။ ယခင်က ပန်းဒီဇိုင်းများနေရာ တွင် ခေတ်စားလာတဲ့ ကာတွန်းရုပ်ပုံများ၊ ပန်းချီရုပ်များကို စိတ်ကူးရသလို ဒီဇိုင်းပြောင်းဆွဲ၍ ရွှေမှုန်၊ ငွေမှုန်များ ဖြင့်ကပ်သည့် ဒီဇိုင်းများပြုလုပ်မှု များလာပါတယ်။ အရောင်စပ်တဲ့ အခါမှာ လည်း ယခင်လို ဝမ်းဆက်အရောင်တူ အစား ဆန့်ကျင်ဘက် အရောင်များ၊ လုံချည်မှာထိုးထားတဲ့ ဒီဇိုင်းအရောင် များအတိုင်း အင်္ကျီအရောင်ခံထည် အဖြစ် အရောင်စပ်ပြီး ပြုလုပ်လာခဲ့ပါ တယ်။ ဒီဇိုင်းအသစ်အဆန်းများ ဝတ်ဆင်မှုများလာ၍ ပန်းချီလုပ်ငန်းအချို့ ရန်ကုန်သို့ ပြောင်းရွှေ့ဖွင့်လှစ်ခဲ့ကြောင်း သိရပါတယ်။ ''ကျွန်တော့်ဆီမှာ အရင်က သင် တန်းသားတွေဆို ရန်ကုန်ကိုသွားလုပ် ကြတာ အယောက် ၅ဝ လောက်ရှိ တယ်။ ဒီလုပ်ငန်း တွင်ကျယ်လာတော့ နွေရာသီကျောင်းပိတ်ရက်ဆို သင်တန်း လာတက်တဲ့ကလေးတွေများလာတယ်။ အထည်လက်ရေးပန်းချီက ဝါးပေတံ ပေါ်မှာ ပန်းချီဆွဲရာကနေ စခဲ့တာတဲ့။ ဒီနှစ်ထဲမှာ ကျွန်တော့်ဆီ သင်တန်းလာ တက်တဲ့ကလေး ၁၅ဦးရှိတယ်။ ကျောင်း ပိတ်တဲ့အချိန် လက်မှုပညာသင်ထားတဲ့ အတွက် သူတို့အတွက်လည်း အလုပ် လည်းရ၊ ပညာလည်းရတယ်။ မင်းကွန်း မှာ ဒီပညာသင်ထားမယ်ဆို အလုပ် လည်း မရှားတော့ဘူး။ အထည်ပန်းချီ ခေတ်စားလာတဲ့အတွက် ကလေးက အစ တစ်ရက်ကို ကျပ် ၃ဝဝဝ၊ ၄ဝဝဝ လောက်ဝင်တယ်''ဟု ကိုစူးက ဆက် လက်ပြောပါတယ်။ အထည်ဆေးရေး ပန်းချီဝမ်းဆက် တစ်ထည်ကို လက်ရာ အစိပ်အကဲျနဲ့ ပါဝင်အသုံးပြုရတဲ့ပစ္စည်းပေါ် မူတည် ပြီး လက်ခ ကျပ် ၄၅ဝဝ နဲ့ ၁၅ဝဝဝ ကြားဖြင့် ပန်းချီဆွဲပေးရကြောင်း သိရပါတယ်။ ဇူးဇူး
ပန်းတမော့ဟုခေါ်သော ကျောက်ဆစ်လုပ်ငန်းကို မန္တလေးတိုင်း၊ မန္တလေးမြို့၊ ဘုရားကြီးကျောက်ဆစ်တန်း၊ကျွန်းလုံးဥသျှောင်ရပ်ကွက်မှာ အများဆုံးပြုလုပ်ပါတယ်။
ငါးပေါက်ဆံဟာ ကချင်ပြည်နယ်ရဲ့ နာမည်ကျော် စားသုံးကုန်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ငါးပေါက်ဆံ၊ ငါးပေါက်ယိုဆိုလျှင်လည်း မိုးညှင်းမြို့ တစ်မြို့တည်းတွင်သာ ရောင်းချတဲ့ စားကုန်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။