Background
မေလသည် ကချင်ပြည်နယ် မြစ်ကြီးနားမြို့နယ်တွင် ရာသီ ပေါ်သီးနှံ တစ်မျိုးဖြစ်သည့် လိုင်ချီးသီး(ခေါ်) တရုတ်ဆီးသီးများ လှိုင်လှိုင်ပေါ်သည့် အချိန်ဖြစ်သည်။ ဒေသခံပြည်သူများသာမက လူအများစုကြိုက်နှစ်သက်သော သီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်၍ ဈေးကောင်း ရပြီး စိုက်ပျိုးသူများအနေဖြင့် ဝင်ငွေတိုးပွားလျက်ရှိသည်။
သရက်သီး
ပြည်မြို့၏ သစ်သီးဝလံဈေးကွက်အတွင်း ရာသီစာအသီးမျိုးစုံ ရောင်းဝယ်လျက်ရှိသည်။ စိန်တလုံးသရက်သီးမှာ ဒေသတွင်းမှ ထွက်ရှိ သကဲ့သို့ မန္တလေးဘက်မှလည်း ဝင်ရောက်လျက်ရှိ သည်။ ပြည်ဒေသမှထွက်သော မြကျောက်သရက် သီးသည် အရောင်းအဝယ် အသွက်ဆုံးဖြစ်သည်။ ယခုကာလတွင် ဒေသထွက် လက်ဆောင်ပေးရန် အကောင်းဆုံး သရက်သီးမျိုးဖြစ်သည်။ မေလဆန်း ပိုင်းတွင် မြကျောက်သရက်သီးတစ်လုံးလျှင် ကျပ် ၇၀ဝ-၈၀ဝ အထိ အလုံးအရွယ်အစားပေါ်မူတည် ၍ ဝယ်ယူကြရသည်။
တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးသည် တော၊ တောင်၊ လျှိုမြောင်များ ပေါများသည့်အတွက် သဘာဝအတိုင်း အလေ့ကျပေါက်သည့် ကိုင်း ဘောပင်များ များပြားစွာ ရှိကြသည်။ အဆိုပါ ကိုင်းဘောပင်များအား တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး ထားဝယ်အခေါ်(လှဲပင်)ဟုခေါ်၍ ၎င်းလှဲပင် များဖြင့်ပြုလုပ်သော တံမြက်စည်းအား (လှဲစဲခါ)ဟုခေါ်ကြောင်း သိရသည်။
ငလျင်ဒဏ်သင့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး အတွင်းရှိ စက်ရုံအချို့မှာ ယခုအချိန်တွင် ပြန်လည် လည်ပတ်နေပြီဖြစ်သည်။ မုံရွာမြို့ရှိ လက်ဖက် လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သည့် စက်ရုံမှာလည်း လုပ်ငန်း များ ပြန်လည်လုပ်ကိုင်နေပြီဖြစ်သည်။ ၎င်း လက်ဖက်လုပ်ငန်းသည် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ မုံရွာမြို့ မြို့သစ်ရပ်တွင် ၂၀၁၇ ခုနှစ်က စက်ရုံ တည်ထားခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ အနှံ့အပြားသာမက ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ ဂုဏ်ယူစွာဖြင့် ဖြန့်ဖြူးရောင်း ချနေသော ဒေသထွက် မြန်မာ့ရိုးရာ ပြည်တွင်း စားသောက်ကုန်ထုတ်လုပ်သည့် လုပ်ငန်းဖြစ် သည်။
ဟင်္သာတမြို့နယ်တွင် ရာသီပေါ်သီးနှံ နာနတ်ပင်များကို နိဗ္ဗာန်တိုက်နယ်၊ နိဗ္ဗာန်ကျေးရွာ တွင် စီးပွားဖြစ်စိုက်ပျိုးကြပြီး နှစ်စဉ် နာနတ်စိုက် ဧက ၅၀ မှ ၆၀ ကြား စိုက်ပျိုးလျက်ရှိသည်။ နာနတ် ပင်ကို နှစ်စဉ် မီုးဦးကျ ဇွန်လတွင်စတင်စိုက်ပျိုးကြ ပြီး ဒီဇင်ဘာလကုန်ခန့်တွင် အသီးစတင်သီးကာ နောက်နှစ် မေလလယ်ခန့်တွင် အသီးခူးခြင်းကို ဆောင်ရွက်ကြသည်။
မွန်ပြည်နယ်ဒေသတွင်း၌ စိုက်ပျိုးထွက်ရှိသော ရာသီ စာသီးနှံများမှာ ယခုလတွင် လှိုင်လှိုင်ထွက်ရှိပြီး ဈေးကွက် အတွင်း ဈေးကောင်းရ၍ အရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိသည်။ ၎င်းသီးနှံများမှာ ဒူးရင်းသီး၊ မင်းကွတ်သီး၊ ကြက်မောက်သီး၊ သံပရာသီး၊ သရက်သီး၊ ပိန္နဲသီး၊ တညင်းသီးနှင့် ရာသီစာမျှစ်တို့ ဖြစ်သည်။
ဒူးရင်းသီး
မြန်မာနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးရေးကို အဓိကထား၍ လုပ်ကိုင် သည့် စိုက်ပျိုးရေးထွန်းကားရာ နိုင်ငံဖြစ်ပြီး နှစ်စဉ် ဆန်စပါး၊ ဆီထွက်သီးနှံများဖြစ်သည့် မြေပဲ၊ နှမ်း၊ နေကြာ၊ ဝါ၊ ပဲမျိုးစုံနှင့် ကုန်စိမ်းသီးနှံများကို နှစ်စဉ် ရာသီအလိုက် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ကြပြီး သီးနှံမျိုးစုံအနက် ကုန်စိမ်းသီးနှံ ကြက်သွန်ဖြူကိုလည်း တစ်နိုင် တစ်ပိုင်မှ ဒေသစီးပွား ဖြစ်စိုက်ပျိုးကြသည်။
မွန်ပြည်နယ် မုဒုံမြို့နယ်တွင် လယ်ယာသီးနှံ၊ ဥယျာဉ်ခြံသီးနှံများနှင့် ရော်ဘာ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု အကောင်းဆုံးပြည်နယ်ဖြစ်ရာ ကာလရှည်သီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်သည့် ရာသီပေါ် ကြက်မောက်သီးများ လှိုင်လှိုင်ထွက်ရှိကာ ယခင်နှစ်များထက် ဈေး ကောင်းရရှိ၍ စိုက်ပျိုးသူများ အဆင်ပြေလျက်ရှိသည်။
၀ါဂွမ်း
ပခုက္ကူမြို့နယ်တွင် ဝါကို ကံတော်၊ ကံလှ၊ ကံတိန်၊ ကံရက်၊ ကံမြင့်ကုန်း၊ မြိုင်နှင့် ရေစကြိုမြို့နယ်အတွင်းရှိ ရွာ များတွင် အဓိကစိုက်ပျိုးကြသည်။ ပခုက္ကူမြို့ ဝါစိုက်ဧကမှာ ယခင်က ၅၀ဝ၀ မှ ၆၀ဝ၀ ရှိခဲ့ ပြီး ယခုအခါတွင် စိုက်ဧကမှာ အလွန် နည်းပါးလျက်ရှိသည်။ အဓိက စိုက်ပျိုးသောဝါများ မှာ ချည်မျှင်ရှည်ဝါနှင့် ချည်မျှင်တိုဝါများကို စိုက်ပျိုးဖြစ်သည်။ ဝါစတင် ပေါ်စတွင် အစေ့ပါ တစ်ပိဿာလျှင် ကျပ် ၃၈၀ဝ ဖြစ်ခဲ့သည်။
ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး ပုသိမ်မြို့ပေါ်တွင် ပြည်တွင်းဈေးကွက် ဝယ်လိုအားရှိသော ကံ့ကော်ပန်း ခြောက်များကို ကံ့ကော်ပန်းပွင့်ချိန် မတ်လမှစတင်၍ ဝယ်ယူလျက်ရှိပြီး မေလအထိ အရောင်းအဝယ်ဖြစ် ကြောင်း၊ ကံ့ကော်ပန်းခြောက်များကို သာပေါင်းမြို့နယ် ချောင်းသာ၊ ဟိုင်းကြီးကျွန်းမှ ပုသိမ်မြို့ပေါ်သို့ လာရောက် ရောင်းချလျက်ရှိပြီး ပြည်တွင်းဈေးကွက်အသုံးပြုရန် ရန်ကုန်မြို့သို့ တင်ပို့ရောင်းချလျက်ရှိသည်၊