Background
မြန်မာလူမျိုးတို့၏ အဓိကအစားအစာသည် ဆန်နှင့်ဆန်ဖြင့် ပြုလုပ်သော မုန့်မျိုးစုံတို့ဖြစ်သည်။ ခေါက်ဆွဲသည် တရုတ်လူမျိုးတို့၏ အဓိက အစားအစာဖြစ်သည်။ ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေရှင်း၊ ကမ္ဘာ့ရွာ၊ အင်တာနက်၊ သတင်းမီဒီယာ ဝေါဟာရများ တွင်ကျယ်လာခြင်းနှင့် အတူ နိုင်ငံတစ်ခုမှ တစ်ခုသို့၊ လူမျိုးတစ်မျိုးမှတစ်မျိုးသို့ အမူအကျင့် ယဉ်ကျေးမှုများ ရွေ့လျားလာသည်။ မြန်မာလူမျိုးများသည် ကိုရီး ယားရုပ်ရှင်များကို ကြိုက်နှစ်သက်မှုများလာပြီး ဆံပင်ပုံစံကအစ ကိုရီးယားစတိုင် ဖြစ်လာကြသကဲ့သို့ တရုတ်အစားအစာဖြစ်သည့် ခေါက်ဆွဲကိုစားသုံးသည့် အလေ့အကျင့်များလည်း ကူးစက်လာ သည်။ သီတင်းကျွတ်၊ တန်ခူးလများတွင် မိဘ၊ ဘိုးဘွား၊ ဆရာသမား များကို ကန်တော
တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးသည် ရေလုပ်ငန်းများလုပ်ကိုင်ခြင်း ဖြင့် အများဆုံး အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းပြုသည့်တိုင်းဒေသကြီးဖြစ်ပြီး ပုစွန်ခြောက်များကို ထား ဝယ်၊ မြိတ်ကျွန်းစုနှင့် ပုလောမြို့တို့တွင် အများအပြားထွက်ရှိသည်။ ပုစွန်ခြောက် ပြုလုပ်ပုံ အမျိုးအစား အကြမ်းဖျင်း နှစ်မျိုးရှိသည်။ ပထမတစ်မျိုးမှာ ပုဇွန်ကို နေပူ လှန်းအခြောက်ခံပြီး ဒုတိယတစ်မျိုးမှာ ပုစွန်ကိုပြုတ်၍ ပုစွန်ကင်သည့် စင်(ဖို)ပေါ် တင်ပြီး မီးငွေ့ရိုက်ကာ အခြောက်ခံပြုလုပ်ရသည်။
ဒူးရင်းသီးများလှိုင်လှိုင်ပေါ်သည့် ယခုကာလတွင် ဒူးရင်းသီး ပေါသည့်မိမိတို့ တောင်ငူမြို့မှထွက်သော ကားတိုင်းလိုလိုတွင် ဒူးရင်း သီးအနံ့က မွှေးနေသည်။ မိမိတို့မြို့မှ လာရောက်သည့် ဧည့်သည်များ ဝယ်သွားသည်များရှိသလို ရပ်ဝေးဒေသမှ မိမိတို့ ဆွေမျိုးမိတ်ဆွေများ ထံသို့ လက်ဆောင်ပေးပို့ကြသည်များလည်းရှိသည်။ တောင်ငူခရိုင်၊ တောင်ငူမြို့နှင့် ဖြူးမြို့တို့တွင် ဒူးရင်းသီးများကို ဆိုင်ပေါ်တင် ရောင်း ချသူများရှိသလို ကားလေးများဖြင့်တင်၍ လှည့်လည်ရောင်းချကြ သည်များလည်းရှိသည်။ ရန်ကုန်-မန္တလေးလမ်းမပေါ် သွားလာကြ သော ကားကြီးကားငယ်တို့သည့် ဒူးရင်းသီးဆိုင်ရှေ့၊ ဒူးရင်းသီးကား နားရောက်လျှင် ကားရပ်ပြီး
စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန မကွေး တိုင်းဒေသကြီး ပခုက္ကူခရိုင်ဦးစီးမှူးရုံးမှ ဒု-ဦးစီးမှူး ဒေါ်လှိုင်ဥမ္မာဦးသည် တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ခရိုင် ဦးစီးမှူး၏ လမ်းညွှန်ချက်ဖြင့် ပခုက္ကူခရိုင် အမှတ် (၁၅)ရပ်ကွက်ရှိ လက်ရက်ကန်း လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦး နှင့်တွေ့ဆုံ၍ ခရိုင်အတွင်း ချည်ထည်စောင်များ နှင့်ပတ်သက်ပြီး ဆွေးနွေးခဲ့သည်။
ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးသည် သဘာဝမှ လက်ဆောင်ပေးထားသော မြေဆီမြေနှစ် ရေခံ မြေခံကောင်းမွန်ကာ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းကို အဓိကလုပ်ကိုင်နေသော တိုင်းဒေသကြီးတစ်ခု ဖြစ်သလို နှစ်စဉ် မိုစပါး၊ နွေစပါးစိုက်ဧက ၅၁ သိန်းကျော်၊ ပဲမျိုးစုံစိုက်ဧက ၁၆ သိန်းကျော်နှင့် နှစ်ရှည်သီးနှံများဖြစ်သော ရော်ဘာ စိုက်ဧက ၃၆၇၅၄၊ သီဟိုဠ်စိုက်ဧက ၆၅၃၉၉ နှင့် အခြားသီးနှံ များအပြင် ရာသီသီးနှံများကိုလည်း နှစ်စဉ်စိုက်ပျိုး လျက်ရှိပြီး ပုသိမ်ခရိုင် ကန်ကြီးထောင့်မြို့နယ် ကွင်းစုကျေးရွာတွင်နေထိုင်သည့်ခြံပိုင်ရှင် ဦးပါးနီ က အထက်အညာ ပုပ္ပါးဒေသရှိ နဂါးမောက်သီး စိုက်ပျိုးရေးခြံသို့ သွားရောက်လေ့လာပြီး နဂါးမောက် ပျိုးပင်
ဆီထွက်သီးနှံများဖြစ်သည့် မြေပဲ၊ နှမ်း၊ ပန်းနှမ်း၊ နေကြာ၊ ဆီမုန်ညင်း၊ ဆီမုန်လာ စသည့် သီးနှံများကို ရှမ်းပြည် နယ်(တောင်ပိုင်း)ရှိ မြို့နယ်အများအပြားတွင် စိုက်ပျိုးကြ သည်။ ၎င်းဆီထွက်သီးနှံများအနက်မှ ဆီမုန်ညင်းကို ရှမ်း ပြည်နယ်(တောင်ပိုင်း)ရှိ တောင်ကြီး၊ ရပ်စောက်၊ ပင်းတယ၊ ညောင်ရွှေ စသည့် မြို့နယ်များတွင် စိုက်ပျိုးကြသည်။
တောင်ပို့မှိုကို အချို့က ခြမှိုဟုလည်းခေါ်ကြသည်။ တောင်ပို့မှိုဟုဆိုသည့် အတိုင်း ခြကောင်ရှိသော တောင်ပို့နေရာတွင် နွေအကုန် မိုးဦးအစ မိုးတစ်ပြိုက် နှစ်ပြိုက်ရွာအပြီးတွင် ပေါက်ရောက်တတ်သည်။ တောင်ပို့မှိုသည် ဈေးကောင်းသော အစားအစာတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ တောင်ပို့မှိုကို သဘာဝအတိုင်း တူးယူ၍ရသလို သဘာဝနည်းဖြင့်လည်း စိုက်ပျိုး၍ရကြောင်းလည်း သိရှိရသည်။ စိုက်ပျိုးနည်းမှာ ပါဝင် ပစ္စည်းသုံးမျိုးသာရှိပြီး မိမိပတ်ဝန်းကျင်တွင် အလွယ်တကူရှာဖွေရသော ပစ္စည်းများဖြစ်သည်။
ရှမ်းပြည်နယ်(တောင်ပိုင်း)မှ ပင်းတယရွှေဝါ သို့မဟုတ် ဖယောင်းပန်းမျာကို များသောအားဖြင့် ဖယောင်းပန်းဟုခေါ်ဆိုကြပြီး ပင်းတယရွှေဝါအမည်ဖြင့်လည်း ရှမ်းပြည်နယ်(တောင်ပိုင်း)၏ ဈေးကွက် တွင် ဖယောင်းပန်းများ ဝင်ရောက်လျက်ရှိသည်။ ပင်းတယရွှေဝါ သို့မဟုတ် ဖယောင်းပန်းကို ရှမ်းပြည် နယ်(တောင်ပိုင်း)တွင် အဓိကစိုက်ပျိုးသောဒေသများမှာ ပင်းတယ၊ ရွာငံ၊ အောင်ပန်း၊ ဟဲဟိုး၊ တောင်ကြီး၊ ရွှေညောင်၊ ဟိုပုံး စသည့်ဒေသများတွင် စိုက်ပျိုးလေ့ရှိသည်။ တစ်နှစ်မှ တစ်ခါသာ ပွင့်သော ပန်းအမျိုး အစားဖြစ်သည်။
ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပြည်ခရိုင်၊ ရွှေတောင်မြို့နယ်ရှိ ကျီးသဲရွာ နှင့်မြို့မရွာတို့တွင် စီးပွားဖြစ်ရက်ကန်းစင်များရှိသကဲ့သို့ တစ်ပိုင်တစ် နိုင် ကိုယ်ပိုင်ရက်ကန်းစင်များရှိကြောင်းသိရသည်။ ရှေးယခင်ကပင် ရက်ကန်းလုပ်ငန်းဖြင့် ထင်ပေါ်ကျော်ကြားခဲ့သော ကျေးရွာများ ဖြစ်သည်။ ရွှေတောင်မြို့နယ် ကျီးသဲနှင့်မြို့မကျေးရွာတို့မှ ထွက်ရှိ သော စည်းလုံချည်သည် အထူးနာမည်ရသော အဝတ်အထည်ဖြစ် သည်။
ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး တောင်ငူမြို့ရှိ ပေါင်းလောင်းတိန်ကျေးရွာတွင် ပဲတောင့်ရှည်များ စိုက်ပျိုးထားကြသည်။ ထိုကျေးရွာတွင် နွေစပါးနှင့် မတ်ပဲတင်မကဘဲ အသီးအရွက်များစွာကို တစ်ရွာလုံးနီးပါး စိုက်ပျိုး ကြသည်။ ထိုသို့စိုက်ပျိုးကြသည့်သီးနှံများတွင် ယခုအချိန်ဈေးကွက်၌ ဈေးကောင်းရရှိနေသည့် ပဲတောင့်ရှည်များကိုလည်း စိုက်ပျိုးထားကြ သည်။ ပဲတောင့်ရှည်ကို စိုက်ပျိုးမည်ဆိုလျှင် တစ်ဧကလျှင် ပဲမျိုးစေ့ ၂၅ ထုပ် စိုက်ပျိုးရသည်။