Background
ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး တိုးတက်မှုနှုန်းမှာ ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် ၃ ရာခိုင်နှုန်းရှိခဲ့ရာမှ ၂၀၁၉ ခုနှစ် တွင် ၂ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်းသို့ ကမ္ဘာ့စီးပွား ရေးတိုးတက်မှု၊ ကျဆင်းမှု၊ နှေးကွေးမှုများ ရှိနေသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး တိုးတက်မှုနှုန်းသည် ၂၀၁၇ - ၂၀၁၈ ဘဏ္ဍာနှစ် တွင် ၆ ဒသမ ၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ၆ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်ခဲ့သည်ကို လေ့လာ တွေ့ရှိရသည်။ လက်ရှိ ၂၀၁၉-၂၀၂၀ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွား ရေး တိုးတက်မှုနှုန်းနှင့် ပတ်သက်၍ ၆ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်းခန့် တိုး တက်လာနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ အစီရင်ခံစာအသစ်၌ ခန့်မှန်းဖော်ပြထားသည်။
မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် မြန်မာ့လယ်ယာထွက်ကုန်တစ်မျိုးဖြစ်သည့် ပဲကို အိန္ဒိယ၊ တရုတ်၊ ထိုင်း၊ အင်ဒို နီးရှား၊ မလေးရှား၊ စင်ကာပူ၊ ပါကစ္စတန်၊ ဂျပန် စသည့် နိုင်ငံများအပြင် အမေရိကန်နှင့် အနောက် ဥရောပနိုင်ငံများသို့ပါ တင်ပို့လျက်ရှိနေသည်။ သို့သော် မြန်မာနိုင်ငံ မှထွက်ရှိသည့် ပဲတီစိမ်း၊ မတ်ပဲနှင့် ပဲစင်းငုံတို့ကိုမူ အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့သာ အဓိကထားတင်ပို့လျက်ရှိနေခြင်း ဖြစ်သည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံကလည်း ၎င်းတို့ပြည်တွင်း၌ ပဲမျိုးစုံကို စိုက်ပျိုး နေသော်လည်း ပြည်တွင်း စား သုံးမှုအတွက် လုံလောက်မှုမရှိခြင်း ကြောင့် ပြည်ပနိုင်ငံများမှလည်း တင်သွင်းလျက်ရှိနေသည်။ အိန္ဒိယ နိုင်ငံသည် ပြည်ပနိုင်ငံများမှ ပဲမျိုးစု
မြန်မာနိုင်ငံ၏ အရှေ့မြောက်ဘက်တံခါးပေါက်သည် တရုတ် နိုင်ငံ ယူနန်ပြည်နယ်၊ ရွှေလီ-ကျယ်ဂေါင်မြို့နှင့် ကုန်သွယ်မှုပြုနေ သော မူဆယ်မြို့ဖြစ်သည်ဟု ဆိုချင်ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အရှေ့ မြောက်တံခါးဖြစ်သော မူဆယ်မြို့သည် ယူနန်ပြည်နယ်နှင့်အကောင်း ဆုံး၊ အများဆုံးကုန်သွယ်မှုပြုနေသော မြို့နယ်ဖြစ်သည်ဆိုလျှင် မှားမည်မထင်ပါ။ မူဆယ်မြို့သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အရှေ့မြောက်ဘက် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင်ရှိသော ခရိုင်မြို့တစ်ခုဖြစ်ပါ သည်။ မန္တလေးမြို့မှ၂၇၀မိုင်(၄၅၂ ကီလိုမီတာ) ခန့်ကွာဝေးပြီး အလှမ်းမဝေးသော ဒေသတစ်ခုသဖွယ်ဖြစ်နေကာ ၁၉၈၈ ခုနှစ်ခန့်မှစတင်ပြီး ယူနန်ပြည်နယ်နှင့် တရားဝင်နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှုကို ဆောင်ရွက်ခဲ့သော
မြန်မာနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးရေးကို အခြေခံထားသည့် နိုင်ငံဖြစ် သလို မြန်မာ့လယ်ယာထွက်ကုန်များကိုလည်း ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ တင်ပို့လျက်ရှိနေသည်။ မြန်မာ့လယ်ယာထွက်ကုန်များကို ကြည့်မည် ဆိုလျှင် မြန်မာနိုင်ငံသည် စပါးကို အဓိကစားသုံးသီးနှံအဖြစ် စိုက် ပျိုးပြီး ပြောင်း၊ ဆီထွက်သီးနှံအဖြစ် မြေပဲနှင့် နှမ်း၊ ပဲမျိုးစုံ ဖြစ်သည့် မတ်ပဲ၊ ပဲတီစိမ်း၊ ပဲစင်းငုံ၊ ပဲလွမ်းနှင့် ဗိုလ်ကိတ်ပဲ၊ သစ်သီးဝလံများ အဖြစ် သရက်သီး၊ ဖရဲသီး၊ သခွားမွှေး၊ ကုလားဆီးသီး၊ လိုက်ချီးသီး၊ မင်းကွတ်သီး၊ ကြက်မောက်သီး၊ ထောပတ်သီးနှင့် ကျွဲကောသီး၊ ဟင်း ခတ်အမွှေးအကြိုင်များအဖြစ် ချင်း၊ နနွင်း၊ ငရုတ်ကောင်း၊ မန်ကျည်း သီးတို့အပြင် တ
မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒုတိယအကြိမ် ကုန်သွယ်မှု မူဝါဒလေ့လာဆန်း စစ်ခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်၏ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ ကိုယ်စားလှယ်များ နှင့်ပထမအကြိမ် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ရာတွင် ရလဒ် ကောင်းများ ရရှိခဲ့သည်။ ထို့ပြင် စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ် ရေးဝန်ကြီးဌာနက ဦးဆောင်ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည့် နိုင်ငံ တော်နှင့်ပြည်သူများ၏ အကျိုးစီးပွားအတွက်ကိုလည်း ကောင်းမွန် သည့်ရလဒ်များကို ဆက်လက်ဆောင်ကြဉ်းပေးနိုင်မည်လည်း ဖြစ်သည်။
ကုန်သွယ်မှုမူဝါဒ ဆန်းစစ်ခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်
ကမ္ဘာပေါ်တွင် ပြောင်း၊ ဂျုံနှင့်ဆန် သုံးမျိုးသည် ကမ္ဘာ့လူဦးရေ အားလုံး၏ အဓိကမှီခိုအားထားရသော အပင်မှစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင် သော အစားအစာများဖြစ်ကြသည်။ ထိုသီးနှံသုံးမျိုးအပြင် အာလူး၊ ပီလောပီနံ၊ ပဲပုပ်၊ နှံစားပြောင်း၊ ဝဥ၊ ကန်စွန် းဥ၊ Plantains ခေါ် ချက်စားရသော ငှက်ပျောတစ်မျိုးတို့သည်လူသားများအတွက် အစား အစာအဖြစ် အဓိကစားသုံးကြသော သီးနှံများဖြစ်ကြသည်။ ထို အထဲတွင် ပြောင်းသည် အသုံးအများဆုံး သီးနှံဖြစ်သည်။
အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ PHD Chamber of Commerce and Industry (PHDCCI) အဖွဲ့ စီစဉ်မှုဖြင့် India-ASEAN Business Summit ဆွေးနွေးပွဲအား နယူးဒေလီမြို့ရှိ PHD House ၌ နိုဝင်ဘာ ၁၁ ရက်တွင် ကျင်းပရာ မြန်မာသံရုံး နယူးဒေလီမြို့မှ သံမှူးကြီး ဦးအောင် အောင်မျိုးသိမ်း၊ စီးပွားရေးသံမှူး ဦးနေအေးလွင်နှင့် ပြည်ထောင်စုသမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံ ကုန်သည်များနှင့် စက်မှု လက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းချုပ် (UMFCCI) မှ ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင် အဖွဲ့ဝင် ဒေါက်တာမျိုးသန့်တို့ ပါဝင် သော ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ တက်ရောက် ခဲ့သည်။ အဆိုပါဆွေးနွေးပွဲ၏ ဖွင့်ပွဲအခမ်း အနားသို့ အိန္ဒိယနိုင်ငံ အရှေ့မြောက် ဒေသ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ဝန်ကြီးဌ
လက်ရှိအစိုးရလက်ထက်တွင် နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို ဖိတ်ခေါ်ပြီး ပြည်တွင်းစီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန်နှင့် နိုင်ငံသား များအတွက် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ဖော်ဆောင်ပေးနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိနေသည်။ ထိုသို့ ပြည်ပ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို ဖိတ် ခေါ်ရာတွင် ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယား စသည့်အာရှနိုင်ငံများက မြန်မာ နိုင်ငံတွင် တိုးတက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ပြုလုပ်လာသည်သာမကဘဲ ဥရောပနိုင်ငံများနှင့် အမေရိကန်ကဲ့သို့ နိုင်ငံမျိုးကပင် မြန်မာနိုင်ငံ တွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ မှုများ ပြုလုပ်လာခဲ့သည်။ လတ်တလောကာလတွင် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအတွင်း ဒေါ်လာ ၇ ဒသမ ၈၅သန်းနှင့် ပြည်တွင်းလုပ်
ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍမှ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များသည် လုပ်ငန်း ကြီးသည်ဖြစ်စေ၊ သေးသည်ဖြစ်စေ ကုမ္ပဏီ စတင်ဖွဲ့စည်းသည်မှ စ၍ အစိုးရဌာနများနှင့် ဆက်စပ်လုပ်ကိုင်ကြရပါသည်။ ပုဂ္ဂလိက လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့်အစိုးရဌာနများနှင့် ဆက်စပ်ဆောင်ရွက် ရသည့် လုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်ကြရာတွင် ယခင်ကအချိန်ကြန့် ကြာခြင်း၊ ကုန်ကျစရိတ်ကြီးမားခြင်း၊ ကြိုးနီစနစ်ဖြစ်သော လုပ်ထုံး လုပ်နည်း အဆင့်ဆင့်များပြားခြင်း စသည့်အချက်များကြောင့် စီးပွား ရေးလုပ်ငန်းများမှာ လုပ်ကိုင်ရလွယ်ကူမှုမရှိခဲ့သည်ကိုသိရှိပြီး ဖြစ်ပါ သည်။ ၂၀၁၀ ခုနှစ် နောက်ပိုင်းတွင် ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍအား ဖွံ့ဖြိုးတိုး တက်စေရန်နှင့် အားကောင်းလာစေရန် ပိုမိုအားပေးမြှင့်တင်လာ ခဲ
ထိုင်းနိုင်ငံအစိုးရအနေဖြင့် အစိုးရ ဌာနများအားလုံးကို သုံးနှစ်အတွင်း ဒီဂျစ်တယ်စနစ် အပြည့်အဝ ဖြစ်ပေါ် လာစေရေး ပြောင်းလဲဆောင်ရွက်သွား ရန် ရည်ရွယ်ထားသည်။ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်ဆုန်ကစ်က အစိုးရဌာနအားလုံး အားဒီဂျစ်တယ် စနစ် အပြည့်အဝဖြစ်လာစေရန်အတွက် ဒီဂျစ်တယ်အစိုးရဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု လမ်းပြ မြေပုံ Digital Government develop-ment Roadmap (၂၀၂၀-၂၀၂၂)အတွက် Time Frame ကို ထုတ်ပြန် ကြေညာခဲ့သည်။ အဆိုပါလမ်းပြမြေပုံ အား တရားဝင်ဖြစ်စေရန် အစိုးရအဖွဲ့ သို့ တင်ပြ ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း လည်း သိရှိရပါသည်။ Mr.Somkid က ၎င်းအနေဖြင့် ဒီဂျစ်တယ်အစိုးရဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ဌာန Digital Government develop-ment Agen