Background
ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ခရမ်းမြို့နယ်မှာရှိတဲ့ ရာစုနှစ်ရွှေမြေခရမ်း အထူးပြုကုမ္ပဏီမှ ခရမ်းဒေသထွက် ပဲတီရွှေဝါတစ်တင်း ၂၀၂၀၀ ကျပ်နှုန်းနဲ့ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁ ရက်မှစပြီး ဈေးတိုး ပေးဝယ်ယူလျက်ရှိကြောင်းသိရပါတယ်။ ဒေသတွင်းမှာ ပဲတီရွှေဝါများ လှိုင်လှိုင်ပေါ်ထွက်ချိန် ဈေး ဆက်လက်ကျဆင်းပါက တောင်သူများ ထိခိုက်နစ်နာမှုမရှိရေးအတွက် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀ ရက်နေ့မှ စတင်ပြီး တစ်တင်း ကျပ် ၂၀၀၀၀ နဲ့ စတင်ဝယ်ယူခဲ့ခြင်းဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်မှ ၇ ရက်ထိ ကာလအတွင်းမှာ တာချီလိတ်နယ်စပ်နဲ့ ချင်းရွှေဟော်နယ်စပ်တို့မှ ကန်ဒေါ်လာ သုည ဒသမ ၁၁၇ သန်း တန်ဖိုးရှိ ဘိလပ်မြေ ၁၄၆၃ တန် အသွင်းရှိခဲ့ရာ ယခင်အပတ်ကထက် တန် ၁၁၀၀ ဝန်း ကျင် တင်သွင်းမှုပိုမိုတာ တွေ့ရပါတယ်။
ဒီသီတင်းပတ်အိုကေတင်သွင်းပြည်တွင်းကို ပင်လယ်ရေကြောင်း ကုန်သွယ်မှုလမ်းမှ ဇန်နဝါရီ ၂၉ ရက်မှ ဖေဖော်ဝါရီ ၄ ရက်တာကာလအတွင်း နို့ဆီ/စိမ်း ၃၆၇ ဒသမ ၂၀ တန်၊ တန်ဖိုး အားဖြင့် ကန်ဒေါ်လာ သုံးသိန်းခြောက် သောင်းကျော်ဖိုးကို တင်သွင်းခဲ့ပါတယ်။ ဒီသီတင်းပတ်မှာတော့ OK တံဆိပ် နို့ဆီ/စိမ်းများကိုတင်သွင်းလာတာတွေ့ ရပါတယ်။ ယခင်သီတင်းပတ် နို့ဆီ/စိမ်းတင်သွင်းမှုက တန်ချိန် ၂၉၀ ကျော် ရှိခဲ့တာကြောင့် ဒီသီတင်းပတ် အဝင် တန်ချိန်နဲ့ယှဉ်ကြည့်ရင် တန်ချိန် ၇၀ ကျော်လောက် ပိုမိုတင်သွင်းနိုင်ခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။
ဘိလပ်မြေအဝင်လျော့ခဲ့ ပြည်တွင်းဈေးကွက်ကို ပင်လယ်ရေကြောင်းကုန်သွယ်မှုလမ်းမှ ဇန်နဝါရီ ၂၉ ရက်မှ ဖေဖော်ဝါရီ ၄ ရက်တာကာလအတွင်း ဘိလပ်မြေ ၈၂၅၄ တန်၊ တန်ဖိုးအား ဖြင့် ကန်ဒေါ်လာ ခုနစ်သိန်းကျော်ဖိုးကို တင်သွင်းခဲ့ပါတယ်။ ဒီတစ်ပတ်မှာတော့ ထိုင်းနိုင်ငံမှ စိန်တံဆိပ်ဘိလပ်မြေ ၃၉၀၀ တန်၊ အခြားတံဆိပ် ဘိလပ်မြေ ၄၃၀၀ တန်နဲ့ တရုတ်နိုင်ငံမှ ဘိလပ်မြေ ၅၄ တန် အသီးသီးမှာယူတင်သွင်းခဲ့ပါတယ်။ ယခင်သီတင်းပတ် တန်ချိန်တစ်သောင်းတစ်ထောင်ကျော် တင်သွင်းခဲ့တာကြောင့် ဒီတစ်ပတ်အဝင်နဲ့ယှဉ်ကြည့်ရင် ဒီတစ်ပတ်မှာ ဘိလပ်မြေအဝင် တန်သုံးရာကျော် လောက် လျော့နည်းခဲ့ပါတယ်။
နို့ဆီဝင်အားကောင်းပြီး နို့စိမ်းအဝင်နား ဇန်နဝါရီ ၂၂ ရက်မှ ၂၈ ရက်တာ ကာလအတွင်း ပင်လယ်ရေကြောင်း ကုန်သွယ်မှုလမ်းမှ နို့ဆီ ၂၉၁ ဒသမ ၁၈ တန်၊ တန်ဖိုးအားဖြင့် ကန်ဒေါ်လာ နှစ်သိန်းကိုးသောင်းကျော်ဖိုးကို တင် သွင်းခဲ့ပါတယ်။ ဒီတစ်ပတ်မှာ ဒွန်းနို့ဆီ ၁၁၄ ဒသမ ၁၉ တန်နဲ့ အခြားတံဆိပ် နို့ဆီ ၁၇၆ ဒသမ ၉၉ တန်တင်သွင်းခဲ့ တာ တွေ့ရပါတယ်။
ဒီတစ်ပတ် ဘိလပ်မြေအသွင်းလျော့ဇန်နဝါရီလ ၂၂ ရက်မှ ၂၈ ရက်တာကာလအတွင်း ဘိလပ်မြေ ၁၁၃၁၅ တန်၊ တန်ဖိုးအားဖြင့် ကန်ဒေါ်လာ ကိုးသိန်းသုံးသောင်းကျော်ဖိုးကို ပင်လယ်ရေ ကြောင်းကုန်သွယ်မှုလမ်းမှ တင်သွင်းခဲ့ပါတယ်။ ဒီတစ်ပတ်မှာတော့ထိုင်း နိုင်ငံ မှ စိန်တံဆိပ် ဘိလပ်မြေကို တန်ချိန် ၁၀၈၀၀၊ အခြားတံဆိပ် ဘိလပ်မြေ ၈၃ တန်၊ တရုတ်နိုင်ငံမှ ဘိလပ်မြေက တန်ချိန် ၄၀၅ နဲ့ စင်ကာပူနိုင်ငံမှ ၂၇ တန်တင်သွင်းခဲ့ တာတွေ့ ရပါတယ်။
ရှမ်းပြည်နယ်(တောင်ပိုင်း) တောင်ကြီး၊ ဟိုပုံး၊ ပင်းတယ၊ ရွာငံနဲ့ ရပ် စောက်မြို့နယ်များမှ ကျေးလက်နေ ပြည်သူတို့ဟာ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းနဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းပြုသူများဖြစ်လို့ ထောပတ်သီး သီးနှံစိုက်ပျိုးခြင်းဟာ လည်း တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနှစ်ထောပတ်ရာသီ အောက်တို ဘာလမှာ ဇန်နဝါရီ ၂၆ ရက်အထိ ဈေး ကွက်ရှိရာ ရန်ကုန်၊ မန္တလေး၊ နေပြည် တော်၊ မိတ္ထီလာ၊ ရမည်းသင်း၊ ပဲခူးနဲ့ မွန်ပြည်နယ် စတဲ့တိုင်းဒေသကြီးများနဲ့ ပြည်နယ်များကို ထောပတ်သီး အလုံး ပေါင်း ၆၃၉၃၀၀ ခန့် စီးဝင်ရောင်းဝယ်မှု ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ စီးဝင်ဈေးကွက်ဒေသ ဟာလည်း မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လူဦးရေထူ ထပ်တဲ့ ဒေသများဖြစ်လို့ ရောင်းဝယ်မှုဖွံ့ ဖြိုးတဲ့ဒေသဖြစ်ပါတယ်။ ဒေသလူဦးရေနဲ့ ထောပတ်သီးရောင်းဝယ်ဖြစ်မှု ပမာဏနှိုင်းယှဉ်ပါက စားသုံးမှု အလွန် နည်းပါးကြောင်း လေ့လာသုံးသပ်လို့ရပါတယ်။ ထောပတ်သီးဟာ ကျန်းမာရေး အထောက်အကူပြု သီးနှံဖြစ်ပါတယ်။ ထောပတ်သီးမှာ ပါဝင်တဲ့ ဓာတ်ပေါင်း အချို့ဟာ ခံတွင်းကင်ဆာCell များကို ဖြစ်ပြီးနဲ့မဖြစ်ခင် ရှာဖွေတိုက်ဖျက်နိုင် ကြောင်း၊ Monosturtedအဆီများစွာ ပါဝင်ပြီး အခြားကင်ဆာရောဂါများ ကိုပါ ကာကွယ်နိုင်ကြောင်း အိုဟိုင်းယိုး ပြည်နယ် ကင်ဆာဌာနမှ လေ့လာသူတွေကဆိုပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ထောပတ် သီးမှာ ဗီတာမင်နဲ့ သတ္တုဓာတ် အမျိုး ပေါင်း ၂၀ ကျော်ပါဝင်ပြီး ထောပတ် သီးစားပွဲဇွန်းနှစ်ဇွန်းမှာ ၅၀ ကယ်လိုရီနဲ့ အဆီဓာတ် ၄ ဂရမ်ပါဝင်လို့ ပေါင်မုန့် ညှပ်ပြုလုပ်ရင် ထောပတ်ချိစ် Monosturted တွေအစား ထောပတ် သီး ထည့်စားသင့်ကြောင်းInternet သတင်းတစ်ရပ်မှာ ဖော်ပြထားတာ သိရှိရပါတယ်။ ထောပတ်သီးဟာ လူမျိုးမရွေး၊ ဘာသာမရွေး စားသုံးနိုင်ပြီး ဈေးနှုန်းမှာ ၃၀၀-၄၀၀ကျပ်ခန့်သာရှိပါတယ်။ ယနေ့ ခေတ်မှာ လက်ဖက်ရည်တစ်ခွက် ၂၀၀- ၃၀၀ ကျပ်၊ မုန့်ဟင်းခါး တစ်ပွဲ ၅၀၀ ကျပ်ရှိလို့ ထောပတ်သီးဈေးဟာမများပါ ဘူး။ ရောနှောစားသုံးတဲ့ နို့၊ နို့ဆီ၊ သကြားမှာလည်း လွယ်ကူစွာဝယ်ရလို့ ဈေးမမြင့်ပါဘူး။ လုပ်ကိုင်စားသောက် ရာမှာလွယ်ကူပြီး လက်မဝင်လို့ အချိန် မကြာမြင့်ပါဘူး။ ''အစာလည်း ဆေး၊ ဆေးလည်းအစာ'' ''ရောဂါဖြစ်မှ ကုသ မယ့်အစား ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်းထက် ကောင်းတဲ့ နည်းလမ်းမရှိပါ'' လို့ဆိုလာ တာကြောင့် ကင်ဆာရောဂါကာကွယ် တဲ့ထောပတ်သီးကို များများစားသုံးသင့် ကြောင်း အကြံပြုအပ်ပါတယ်။ တစ်ဖက်က ကျေးလက်နေ ပြည် သူတို့ရဲ့ တိုးချဲ့ထုတ်လုပ်ထွက်ရှိလာတဲ့ ထောပတ်သီးများကို လူအများ စားသုံး လာခြင်းနဲ့ ရောင်းအားဝယ်အား မြင့်မား လာကာ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူတို့ ရသင့်ရထိုက်တဲ့ဈေးရလို့ ဝင်ငွေများ တိုးတက် လာသလို လူမှုဘ၀ မြင့်မားလာခြင်းနဲ့ ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုများ လျော့ကျလာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ များများစား၊ များများထုတ်လုပ်တဲ့ ဟန်ချက်ညီကုန်သွယ်မှုတစ်ရပ် ပေါ်လာပြီး၊ စားသုံးသူလည်း ကျန်းမာရေး အထောက်အကူရလို့ ထုတ်လုပ်သူ လည်းအကျိုးဖြစ်ထွန်းမှုရကာ နှစ်ဦး နှစ်ဖက်အကျိုးရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ထောပတ်သီး များများစား သုံးခြင်းနဲ့ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်တဲ့ ကျေး လက်နေပြည်သူတို့ရဲ့ လူမှုဘဝမြင့်မား လာစေဖို့ တစ်ဖက်တစ်လမ်းက အထောက်အကူပြုကြပါစို့။ ဉာဏ်လင်း
မာရီဂိုးနို့ဆီ တင်သွင်း ပြည်တွင်းကို ပင်လယ်ရေကြောင်း ကုန်သွယ်မှုလမ်းမှ ဇန်နဝါရီ ၁၅ ရက် မှ ၂၁ ရက်တာကာလအတွင်း နို့ဆီ ၁၂၈ ဒသမ ၃၅ တန် မှာယူတင်သွင်းခဲ့ပါတယ်။ ယခင်သီတင်းပတ်များက ဒွန်း နို့ဆီကို တင်သွင်းမှုများခဲ့ပေမဲ့ ဒီတစ် ပတ်မှာတော့ မာရီဂိုးနို့ဆီ ၁၁၄ ဒသမ ၁၉ တန်နဲ့ အခြားတံဆိပ်နို့ဆီ ၁၄ ဒသမ ၁၈ တန်တင် သွင်းခဲ့တာတွေ့ရပါတယ်။
ဘိလပ်မြေတန်ချိန် လေးသောင်းကျော်တင်သွင်း ဒီသီတင်းပတ်ဖြစ်တဲ့ ဇန်နဝါရီလ ၁၅ ရက်မှ ၂၁ ရက်တာ ကာလအတွင်း ဘိလပ်မြေ တန်ချိန် ၄၇၆၀၀ တန်၊ တန်ဖိုးအားဖြင့် ကန်ဒေါ်လာ သိန်းလေးဆယ် ကျော်ဖိုးကို ပင်လယ်ရေကြောင်းကုန်သွယ်မှုလမ်းမှ တင်သွင်းခဲ့ပါတယ်။ ဒီသီတင်း ပတ်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံမှ စိန်တံဆိပ်ဘိလပ်မြေ တန်ချိန် ၁၃၆၀၀ နဲ့ အခြားတံဆိပ် ဘိလပ်မြေမျိုးစုံ တန်ချိန် ၃၄၀၀၀ မှာယူတင်သွင်းခဲ့ပါတယ်။ ယခင်တစ်ပတ်ဘိလပ် မြေတင်သွင်းမှုမှာ တန်ချိန် တစ်သောင်းခြောက်ထောင်ကျော်သာ ရှိခဲ့တာကြောင့် ဒီတစ်ပတ် ဘိလပ်မြေအဝင်တန်ချိန်နဲ့ယှဉ်ရင် အဝင် ၃ ဆလောက် ပိုမိုတင်သွင်း နိုင်ခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ MIRT (DOT)
ယခုတစ်ပတ်အတွင်း ကားတင်သွင်းမှုများ များပြားလာသည်နှင့်အမျှ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ဈေးနှုန်းများနှင့် အက်ဖ်အီးစီ ဈေးနှုန်းများမှာ ဆက်လက်မြင့်တက်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။ အမေရိကန်ဒေါ်လာဈေးနှုန်းသည် ယခုတစ်ပတ်တွင် စင်တာများ၌ ရောင်း ဈေး ၈၃၅ကျပ်နှင့် ဝယ်ဈေး ၈၂၀ကျပ် ဖြင့် သုံးရက်မျှ ငြိမ်နေခဲ့ရာမှ ဇန်နဝါရီ လ ၂၆ ရက်တွင် ရောင်းဈေး ၈၄၀ ကျပ်နှင့်ဝယ်ဈေး ၈၂၅သို့ မြင့်တက်လာ ခဲ့သည်။ ပြင်ပဈေးကွက်တွင်မူ အမေရိကန် ဒေါ်လာလဲလှယ်နှုန်းထက် အက်ဖ်အီးစီ လဲလှယ်နှုန်းက ပိုမိုမြင့်တက်လာသည်ကို တွေ့ရသည်။ ပြင်ပဈေးကွက်တွင် ဇန်နဝါရီလ ၂၃ရက်နေ့က အမေရိကန် တစ်ဒေါ်လာလျှင် ရောင်းဈေး ၈၂၁ ကျပ်၊ အက်ဖ်အီးစီတစ်ယူနစ်လျှင် ၈၃၅ ကျပ်ဖြင့် ဈေးဖွင့်ခဲ့သည်။ တစ်ပတ် အတွင်း နောက်ဆုံးဈေးပိတ်ရက် ဖြစ် သည့် ဇန်နဝါရီလ ၂၇ ရက်တွင် အမေရိကန်တစ်ဒေါ်လာလျှင် ၈၂၆ကျပ် ရှိခဲ့ ပြီး အက်ဖ်အီးစီ တစ်ယူနစ်လျှင် ၈၄၂ ကျပ်အထိ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ ထိုကဲ့သို့ အမေရိကန်ဒေါ်လာဈေး နှုန်းများ ဆက်လက်မြင့်တက်နေရခြင်း မှာ ကားတင်သွင်းမှုများ များပြားလာမှု ကြောင့်ဖြစ်ရကြောင်း ပြင်ပဈေးကွက် အတွင်းမှ စုံစမ်းသိရှိရသည်။ ''အခုဆိုရင် ဒေါ်လာဈေးကွက်က တစ်နေ့တခြား မြင့်တက်လာတယ်။ နေ့ တိုင်းလိုလို အရောင်းအဝယ်က ဖြစ်နေတယ်။ အဝယ်ထက် အရောင်းကပိုများ နေတာ။ ဒါကြောင့် ဈေးကွက်သဘော အရပြောရရင် ဈေးတက်ဖို့ဖြစ်လာတာ ပေါ့။ ကားတင်သွင်းမှုတွေ များလာသ လိုကားဝယ်တဲ့သူတွေကလည်း ကညန အခွန်ဆောင်ဖို့ အက်ဖ်အီးစီတွေကို လိုက်ဝယ်ကြတော့ အက်ဖ်အီးစီဈေးက ဒေါ်လာထက် ပိုများလာတာပဲ။ ဒါမျိုး ဖြစ်နေတာ သုံးပတ်လောက်ရှိနေပြီ။ နောက်ပိုင်းထပ်ပြီး ဈေးတက်လာဦး မယ်လို့တော့ ထင်တာပဲ။ အခုတောင် အဝယ်ပဲရှိတာ၊ အရောင်းက ထင်သ လောက် တက်မလာတော့ ဈေးကွက် ထဲမှာပစ္စည်းက နည်းသလောက်ဖြစ် နေပြီ''ဟု ဒေါ်လာပွဲစားတစ်ဦးက ပြော သည်။ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ဈေးနှုန်းများ နှင့်အက်ဖ်အီးစီဈေးနှုန်းများ မြင့်တက် လာမှုနှင့်အတူ ပို့ကုန်ဝင်ငွေဈေးနှုန်းများ မှာလည်း မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ ဇန်နဝါရီလ ၂၀ရက်နေ့ ဈေးပိတ်ချိန်တွင် ပို့ကုန် ဝင်ငွေဈေးနှုန်းမှာ ၈၅၄ကျပ်ဖြင့် ဈေး ပိတ်ခဲ့ပြီး ဈေးပြန်ဖွင့်ချိန်တွင် ၈၅၃ကျပ် ရှိခဲ့သည်။ ဇန်နဝါရီလ ၂၄ရက်နေ့တွင် ၈၅၈ကျပ်သို့မြင့်တက်ခဲ့ပြီးနောက် ဆက် လက်မြင့်တက်ခဲ့ရာ ဇန်နဝါရီလ ၂၆ရက် နေ့တွင် ၈၆၅ကျပ်အထိ မြင့်တက်လာ ခဲ့သည်။ ဇန်နဝါရီလ ၂၇ ရက် ဈေးပိတ် ချိန်တွင် ၈၇၀ ကျပ်သို့ မြင့်တက်ခဲ့ပြီး ဈေးပိတ်ခဲ့သည်။ ထိုကဲ့သို့ ပို့ကုန်ဝင်ငွေဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်ရခြင်းမှာလည်းမော်တော်ယာဉ် တင်သွင်းမည့်ကုမ္ပဏီများ၏ပို့ကုန်ဝင်ငွေ လိုအပ်ချက်ပမာဏများ များပြားလာ ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ရကြောင်း ကုန်သည် တစ်ဦး၏ မှတ်ချက်အရသိရသည်။ ''အခုရက်ပိုင်းမှာ ပိုပြီးသိသာလာ တယ်။ ဒီပို့ကုန်ဝင်ငွေတွေက ဈေးတွေ တစ်နေ့ထက်တစ်နေ့ တက်လာတာ။ မော်တော်ယာဉ် တင်သွင်းတဲ့ကုမ္ပဏီ တော်တော်များများက ပို့ကုန်ဝင်ငွေ တွေမရှိတဲ့အခါကျတော့ ပို့ကုန်ဝင်ငွေတွေကို လိုက်ပြီးဝယ်နေကြတာ။ မော်တော်ယာဉ်တင်သွင်းမယ့်သူများလေ ပို့ ကုန်ဝင်ငွေက ဈေးတက်လေပဲ''ဟု သုံး သပ်ပြခဲ့သည်။ MTD, KM2O