Background
မကွေးတိုင်းဒေသကြီး သရက်ခရိုင် အထက် မင်းလှမြို့နယ်တွင် မယ်ဇလီတော၊ ပန်းတော်ပြင်၊ ဥယျာဉ်၊ ရွာတော်၊ မန်းသံပုရာကန်၊ ကုန်းကြီး၊ ဂျင်ရဲမြောင်၊ တောင်ဦး စသည့်ကျေးရွာများ၌ ဝါသီးနှံများကို အဓိကစိုက်ပျိုးလျက်ရှိပြီး အထက် မင်းလှမြို့၊ မယ်ဇ လီ တော ကျေးရွာတွင်တောင်သူ ၂၀ ဦးမှ ဝါသီးနှံစိုက်ဧက ၅၀ စိုက်ပျိုးထားရှိ ကြောင်း သိရသည်။
ချင်းသည် တစ်နှစ်ခံပင်ပျော့မျိုးဖြစ်သည်။ Ginger Roots မှာ ကာဗွန်ဟိုက်ဒရိတ် ၁၇ ဒသမ ၇၇ ရာခိုင်နှုန်း၊ သကြား ၁ ဒသမ ၇ ရာခိုင်နှုန်း အမျှင်ဓာတ် ၂ ရာခိုင်နှုန်း ပရို တင်း ၁ ဒသမ ၈၂ ရာခိုင်နှုန်း နှင့် ကဆီ သုည ဒသမ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်း ပါဝင်သည်။ ချင်းကို ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်၊ တိုင်းရင်းဆေး၊ ချင်းသုပ်အဖြစ် အသုံးပြုကြသည်။သဘာဝ ချင်းတက်သည် အောက်ခြေမှသည် အပေါ်သို့ ကြီးထွားမှုဖြစ် ပေါ်သည်။ ချင်းကို မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့ စိုက်ပျိုးကြပြီး မျိုးအနေ ဖြင့် ရှမ်းချင်းနှင့် ချင်းဖြူ(ပြည်ပမျိုး)တို့ ရှိသည်။
စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး ရွှေဘိုခရိုင်တွင် ဒေသတွင်းထွက်ရှိသည့် စားတော်ပဲ များသာမက မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး သပိတ်ကျင်းမြို့နယ် တကောင်းမြို့နှင့် မန္တလေးမြို့တို့မှ ဝယ်ယူရောင်းချကြပြီး အစိမ်းသာမက ရေစိမ်၍လည်း ရောင်းချကြ သည်။ ရွှေဘိုမြို့ ဈေးကွက်အတွင်း ဇူလိုင်လ စတုတ္ထပတ်တွင် ရောင်းချသည့် စားတော်ပဲဈေးနှုန်းမှာ တစ်ပြည်လျှင် ကျပ် ၁၁၀ဝ၀ နှင့် တစ်တင်းလျှင် ကျပ် ၁၇၆၀ဝ၀ ဖြစ်ပြီး ယခင်တစ်ပတ်ထက် စားတော်ပဲ တစ်ပြည်လျှင် ကျပ် ၁၀ဝ၀ ဈေး ပိုမြင့်ခဲ့ကြောင်းသိရသည်။
ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ဗိုလ်တထောင်ခရိုင် ပုဇွန်တောင်ဈေး အတွင်း အခြေခံစားသောက် ကုန်ဈေးနှုန်းများဖြစ်သော ဆန်ကြမ်း၊ ဆန်ချော အမျိုးအစားများအလိုက် ဇွန်လ နောက်ဆုံးပတ်တွင် ဧည့်မထ တစ်ပြည်လျှင် ကျပ် ၃၂၀ဝ မှ ၄၀ဝ၀ ထိ၊ ငစိန်တစ်ပြည်လျှင် ကျပ် ၂၆၀ဝ၊ ဇီယာတစ်ပြည်လျှင် ကျပ် ၃၁၀ဝ မှ ၃၄၀ဝ ထိ၊ ပေါ်ကျွဲ တစ်ပြည်လျှင် ကျပ် ၄၇၀ဝ၊ ပုသိမ်ပေါ်ဆန်း တစ်ပြည်လျှင် ကျပ် ၅၀ဝ၀၊ ဖျာပုံပေါ်ဆန်းတစ်ပြည်လျှင် ကျပ် ၄၈၀ဝ၊ ရွှေဘိုပေါ်ဆန်းမွှေး တစ်ပြည်လျှင် ကျပ် ၆၅၀ဝ မှ ၆၇၀ဝ တို့ဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ် လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။
နာနတ်သီး၏ အရသာကို လူအများ ကြိုက်နှစ်သက်ကြပြီး အသီး၏ အရောင်အဆင်းမှာလည်း ဆွဲဆောင်မှုရှိသောကြောင့် စားသုံးသူများကြိုက်နှစ်သက်စွာ စားသုံးလေ့ရှိသည့် ရာသီပေါ်သီးနှံတစ်မျိုးဖြစ် သည်။ နာနတ်သီးသည် ဗီတာမင်စီများစွာ ပါဝင်သောကြောင့် ခုခံစွမ်းအားကို မြင့်မားစေပြီး ရေဓာတ်ကို လည်း ပြန်လည်ဖြည့်တင်းပေးသည့်အပြင် ကျန်းမာရေးနှင့် အလှအပရေးရာအတွက်လည်း ကောင်းမွန် သော အသီးဖြစ်သည်။
ရှမ်းပြည်နယ်(တောင်ပိုင်း)ရှိ ကလော၊ အောင်ပန်း၊ ပင်းတယ၊ ဟိုပုံး၊ ဟဲဟိုး၊ ပင်လောင်း၊ နောင် တရားဒေသများတွင် အာလူးကို တစ်နှစ်ပတ်လုံး စိုက်ပျိုးလျက်ရှိပြီး ရှမ်းပြည်နယ်အနေဖြင် အာလူးစိုက် ဧကမှာ ၅၀ဝ၀ဝ ကျော်ရှိသည်။ ပြည်တွင်း အာလူးစားသုံးမှုဖူလုံစေရန် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံလုံးသို့ တင်ပို့ရောင်းချလျက်ရှိသည်။ အဓိကစိုက်ပျိုးသည့်မျိုးများအနေဖြင့် နယ်သာလန်နိုင်ငံမှ မျိုး၊ တရုတ်မျိုးတို့ကို အဓိကစိုက်ပျိုးလျက်ရှိပြီး ဒေသတွင်းမျိုးမှာ တစ်နှစ်ပတ်လုံးအတွက် တန်ချိန် ကိုး သောင်းကျော်ခန့် လိုအပ်နေသည့်အတွက် ဒေသတွင်း အာလူးစိုက် တောင်သူများစုပေါင်းကာ အများပိုင် ကုမ္ပဏီမ
နှမ်းဖြူ
မကွေးတိုင်းဒေသကြီး ပခုက္ကူခရိုင်အတွင်းရှိ ရေစကြိုမြို့နယ် ပခုက္ကူမြို့နယ် နှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး မြင်းခြံခရိုင်အတွင်းရှိ ကျေးရွာများတွင် မတ်လနှင့် ဧပြီလများတွင် စိုက်ပျိုးခဲ့သည့် ဆီထွက်သီးနှံဖြစ်သော မိုးကြိုရေသွင်းနှမ်းသီးနှံများ ပခုက္ကူမြို့ရှိ ပွဲရုံများသို့ လှိုင်လှိုင် ဝင်ရောက်လျက်ရှိသည်။
မိုးကြိုနှမ်းဖြူသီးနှံများ မေလနောက်ဆုံးပတ်မှစ၍ ဇွန်လ စတုတ္ထပတ်အထိ လှိုင်လှိုင် ဝင်ရောက်လျက်ရှိပြီး ပခုက္ကူမြို့ပေါ်ရှိ ပွဲရုံများသို့ တစ်ရက်လျှင် နှမ်းဖြူ အိတ် ၁၂၀ဝ မှ ၁၅၀ဝ ခန့် အထိ ဝင်ရောက်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။
မကွေးတိုင်းဒေသကြီး ပခုက္ကူခရိုင် ဆိပ်ဖြူမြို့နယ်အတွင်းရှိ အနောက်ပိုင်း ရွာသစ်ရပ်ကွက်နှင့် ကိုးတောင့်၊ အောက်ဆိပ်အုပ်စုနှင့် ဧရာဝတီမြစ်ရိုးတစ်လျှောက် ယောချောင်း၊ ချစ်ချောင်းနံဘေး ရှိ ကျေးရွာများတွင် ကြက်သွန်နီသီးနှံကို မိုးစိုက် (ဥစိုက်)၊ ဆောင်းစိုက် (ပင်စိုက်) မျိုးစေ့အနှံယူ စိုက်ခင်းများအပြင် မျိုးစေ့မှတစ်ဆင့် မျိုးဥယူ (ဇော်မွှား) စိုက်ခင်းများကို ဒေသတွင်းရှိ တောင်သူများမှာ တစ်ပိုင် တစ်နိုင်အဖြစ်လည်းကောင်း စီးပွားဖြစ်လည်းကောင်း စိုက်ပျိုးကြ သည်။ ယခင်နှစ်က ကြက်သွန်နီ မျိုးဥ (ဇော်မွှား) စိုက်ဧက ၁၅၀ ခန့် စိုက်ပျိုးခဲ့ရာ ယခုနှစ်အတွင်း ကြက်သွန်နီမိုးစိုက် (ဥစိုက်) စိုက်ပျိ
နေကြာ
မြန်မာနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုး၊ မွေးမြူရေးကို အခြေခံသည့် စီးပွားရေးစနစ်ဖြစ်သည့်အလျောက် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍအတွက် အလေးဂရုပြုဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်သည်။ စိုက် ပျိုးရေးနည်းစနစ်များအနက် တောင်ယာစိုက်ပျိုးရေးနည်း စနစ်သည်လည်း ကဏ္ဍတစ်ရပ်အနေဖြင့်ပါဝင်နေပြီး အနာ ဂတ်တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဆောင်ရွက်လုပ်ကိုင်သင့်သော စိုက်ပျိုးရေး နည်းစနစ်တစ်မျိုးဖြစ်သည်။
