Background
စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနနှင့် World Bank Group တို့ပူးပေါင်း၍ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကုန်သွယ်မှု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစဉ်များ အကောင်အထည်ဖော်ေျဆာင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် ရေးဆွဲ ထားသော နှစ်လတ်စီမံကိန်း Medium Term Programme(MTP) Report ထုတ်ပြန်ခြင်း အခမ်းအနားကို မတ် ၃၀ ရက်က နေပြည်တော်ရှိ Hilton Hotel ၌ ကျင်းပခဲ့သည်။ အဆိုပါ အခမ်းအနားတွင် နိုင်ငံ တော် ဒုတိယ သမ္မတ (၁) ဦးမြင့်ဆွေက အဖွင့်အမှာစကား ပြောကြားရာတွင် ၂၀၁၇ နှစ် World Economic Forum အစည်းအဝေး၏ ထုတ်ဖော်ချက်များအရ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်ရမည့် အစီအစဉ်များတွင် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်း များနှင့် ပူးပေါင်းညှိနှိုင်း
လာမည့် သီတင်းပတ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံသမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်နှင့် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်တို့ ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် တွေ့ဆုံမည် ဖြစ်ရာ ထိုတွေ့ဆုံပွဲတွင် နှစ်နိုင်ငံ အပြန်အလှန်ဆက်ဆံရေးကိစ္စများ ချမှတ်နိုင် ရေးအတွက် ဆွေးနွေးကြမည်ဖြစ်ကြောင်း အိန္ဒိယတူဒေးသတင်းတွင် ဖော်ပြသည်။ ဧပြီ ၆ ရက်နှင့် ၇ ရက်တို့တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဖလော်ရီဒါ ပြည်နယ် Mar-a-Lago တွင် တရုတ်နိုင်ငံသမ္မတရှီနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေး ရန် အမေရိကန်သမ္မတ ထရမ့်ကစီစဉ်ထားသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာလုပ်ရပ်များသည် တရားမျှတမှုမရှိဟုဆိုကာ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲဆင်နွှဲရန် ထရမ့်က ဆုံးဖြတ်ထားသည့်အတွက် သမ္မတနှစ်ဦး ၏တွေ့
ယခုတစ်ပတ် ရန်ကုန်ဆန်ဈေးကွက်မှာ ဆန်ချောနဲ့ ဆန်ကြမ်း(အသစ်) အရောင်းအဝယ်သွက်ပြီး ဈေးအနည်း ငယ်တက်လာကြောင်း ဝါးတန်းဆန်ကုန်စည်ဒိုင်မှ သိရပါ တယ်။ ပေါ်ဆန်းဆန်များဖြစ်တဲ့ ဖျာပုံပေါ်ဆန်းဆန်ထိပ်စ တစ်အိတ် ကျပ် ၃၁၀၀၀ နဲ့ လတ်စတစ်အိတ် ကျပ်၃၀၀၀၀၊ ပုသိမ်^မြောင်းမြ ပေါ်ဆန်းဆန်တစ်အိတ် ကျပ် ၃၄၀၀၀ နဲ့ လတ်စတစ်အိတ် ကျပ် ၃၁၀၀၀၊နယ်စုံကျိုက်လတ်ထိပ်စ တစ်အိတ်ကျပ် ၂၈၅၀၀ နဲ့ လတ်စ တစ်အိတ် ကျပ်၂၇၅၀၀၊ ရွှေဘိုပေါ်ဆန်းအသစ်(ရှယ်) တစ်အိတ် ကျပ် ၃၆၀၀၀ မှ ကျပ် ၃၇၅၀၀ ဖြစ်ပြီး ပေါ်ဆန်းဆန်တစ်အိတ်ကိုကျပ်၅၀၀ မှ ကျပ် ၂၀၀၀ခန့်အထိ ဈေးတက်ကြောင်းသိရပါတယ်။
မတ်လ တတိယပတ်မှာ မုံရွာကုန်စည်ဒိုင်၏ ပဲဈေးကွက်တွင်အရောင်း အဝယ်အသွက်ဆုံးမှာ အသစ်ဝင်ရောက်လာတဲ့ ပဲကြီးများဖြစ်ကြောင်း မုံရွာ ကုန်စည်ဒိုင်မှ ကုန်သည်တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။ ပဲကြီး(အဟောင်း)မှာ
ဒေသတွင်းဈေးကွက်လက်ကျန်မရှိတော့တဲ့အတွက် ဒေသတွင်း အသုံးပြု သူများကလည်း နေ့စဉ်ဝယ်ယူလျက်ရှိပါတယ်။ ပြည်ပဝယ်လက်ဖြစ်တဲ့ ရန်ကုန်ဝယ်လက်ကလည်း ဆက်တိုက်ဝယ်ယူလျက် ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကုန်စည်ဒိုင်သို့ ဝင်ရောက်သမျှ ပဲများအားလုံး နေ့စဉ်အရောင်းအဝယ်ဖြစ်နေ တယ်လို့ဆိုပါတယ်။
မုံရွာ (ပွဲရုံ) စားဖိုဆောင်သီးနှံ ရောင်းဝယ်ရေးတွင် ယခုတစ်ပတ် ကြက်သွန်နီ ဈေးကွက်မှာ ကြက်သွန်နီများ ဈေးကွက်အတွင်းသို့ အများအပြား ဝင်ရောက် လျက် ရှိပြီး အရောင်းအဝယ်လည်း သွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရပါတယ်။ ပွဲရုံသို့ နေ့စဉ် ကြက်သွန်နီ ပိဿာချိန် ၁၀၀၀၀ ကျော် ဝင်ရောက်နေကြောင်း သိရပါတယ်။ မုံရွာပွဲ ရုံများမှ ဒေသတွင်း ဝယ်လက်များနှင့် အိတ်ဆွဲသမားများအပြင် ရန်ကုန်၊ မန္တလေး မြို့များသို့ တင်ပို့လျက်ရှိပြီး တစ်ရက်လျှင် ပိဿာ ၃၀ ဝင်အိတ် ၃၅၀ ခန့် အရောင်း အဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိကြောင်း သိရပါတယ်။ ယခုတစ်ပတ် ကြက်သွန်နီဈေးမှာ မုံရွာပွဲရုံ များ၌ လက်ကားတစ်ပိဿာလျှင် (ကြီး) ကျပ် ၆၀၀၊ (လတ်) ကျပ် ၅၀၀၊ (သေး) ကျပ် ၄၀၀ နှုန်းရှိပ
ယခုရက်သတ္တပတ်အတွင်း ပြည်တွင်းရွှေဈေးများသည် ပြန်လည်မြင့်တက် လာခဲ့ကာ ကျပ်ကိုးသိန်းကျော်သို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ ဈေးကွက် အတွင်း အဝယ်လိုက်လာသဖြင့် ဈေးများမြင့်တက်လာရခြင်းဖြစ် သည် ဟု ဆိုသည်။ဧပြီ ၁ ရက်တွင် ရွှေဝယ်ခွန်များကောက်မည်ဖြစ်သဖြင့် ယခုလအတွင်း ရွှေ အထည်ဝယ်သူများ များပြားလာသည့်အပြင် ဒုံးဝယ်သူများလည်း များပြားလာ ကြောင်း ဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရသည်။
ပြည်ဈေးကွက်တွင် ယခုတစ်ပတ်နှမ်းနီနှင့်စမုံနက်နှမ်းဈေးပြန်ကျလာပြီး ရိုးရိုးနှမ်းနက် ဈေးငြိမ်နေတာတွေ့ရပါ တယ်။ နှမ်းများဝင်ရောက်မှုမရှိပေမယ့်လည်း ပွဲရုံများမှ ယခင် ဝယ်ယူထားတဲ့နှမ်းများနဲ့သာ အရောင်း အဝယ်ဖြစ် လျက် ရှိပါတယ်။ နှမ်းနက်ရိုးရိုးကို မန္တလေးဝယ်လက်များက ဝယ်ယူမှုရှိသဖြင့် ဈေးငြိမ်နေတာတွေ့ရပါတယ်။ ယခုတစ်ပတ် နှမ်းဈေးမှာ နှမ်းနီသုံးတင်းတစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၇၅၀၀၀ ဖြင့် ယခင်တစ်ပတ်ထက် ကျပ် ၅၀၀၀ ဈေးကျသလို စမုံနက်နှမ်း ဈေးမှာ သုံးတင်းတစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၁၂၀၀၀၀ ဈေးဖြင့် ယခင်တစ်ပတ်ထက် ကျပ် ၅၀၀၀ ခန့်ဈေးကျလာတာတွေ့ရပါ တယ်။ ရိုးရိုးနှမ်းနက်ဈေးမှာ သုံးတင်းတစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၉၀၀၀၀ ဈေးဖြင့် ယခင်တစ်ပတ်ကအတိ
ယခုရက်သတ္တပတ်အတွင်း ပြည်တွင်းရွှေဈေးများသည် ပြန်လည်မြင့်တက် လာခဲ့ကာ ကျပ်ကိုးသိန်းကျော်သို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ ဈေးကွက် အတွင်း အဝယ်လိုက်လာသဖြင့် ဈေးများမြင့်တက် လာရခြင်းဖြစ် သည်ဟု ဆိုသည်။ဧပြီ ၁ ရက်တွင် ရွှေဝယ်ခွန်များကောက်မည်ဖြစ်သဖြင့် ယခုလအတွင်း ရွှေ အထည်ဝယ်သူများ များပြားလာသည့်အပြင် ဒုံးဝယ်သူများလည်း များပြားလာ ကြောင်း ဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရသည်။''ဒီ တစ်ပတ် ထဲမှာ ရွှေအဝယ်လိုက်လာတယ်။ အဝယ်လိုက်လာတဲ့အတွက် ဈေးမြင့်တက်လာရတာပါ။ နောက်လဆန်းဆိုရင် ရွှေဝယ်တိုင်း အခွန်ဆောင်ရမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက် အခုဒီလထဲမှာ ဝယ်နေကြတဲ့အတွက် အခုလို ဈေးမြင့်တက်လာရ တာလို့ ထင်ပါတယ်။ အခုဆိုရင် ပြည်တွင်းရွှေဈေးက ကျပ်ကိုး
ပြည်ဈေးကွက်တွင် ယခုတစ်ပတ်နှမ်းနီနှင့်စမုံနက်နှမ်းဈေးပြန်ကျလာပြီး ရိုးရိုးနှမ်းနက် ဈေးငြိမ်နေတာတွေ့ရပါ တယ်။ နှမ်းများဝင်ရောက်မှုမရှိပေမယ့်လည်း ပွဲရုံများမှ ယခင် ဝယ်ယူထားတဲ့နှမ်းများနဲ့သာ အရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက် ရှိပါတယ်။ နှမ်းနက်ရိုးရိုးကို မန္တလေးဝယ်လက်များက ဝယ်ယူမှုရှိသဖြင့် ဈေးငြိမ်နေတာတွေ့ရပါတယ်။ ယခုတစ်ပတ် နှမ်းဈေးမှာ နှမ်းနီသုံးတင်းတစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၇၅၀၀၀ ဖြင့် ယခင်တစ်ပတ်ထက် ကျပ် ၅၀၀၀ ဈေးကျသလို စမုံနက်နှမ်း ဈေးမှာ သုံးတင်းတစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၁၂၀၀၀၀ ဈေးဖြင့် ယခင်တစ်ပတ်ထက် ကျပ် ၅၀၀၀ ခန့်ဈေးကျလာတာတွေ့ရပါ တယ်။ ရိုးရိုးနှမ်းနက်ဈေးမှာ သုံးတင်းတစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၉၀၀၀၀ ဈေးဖြင့် ယခင်တစ်ပတ်က အတို
ပိုးမွှား အန္တရာယ်စစ်ဆေးမှု (Pest Risk Analysis)ကို ပြုလုပ်ပြီးနောက် သစ်သီး တင်ပို့မှုများကို တောင်ကိုရီး ယားနိုင်ငံက ခွင့်ပြုပေးလိုက်ပြီးနောက် ပိုင်း ယခုနှစ်အတွင်း တောင်ကိုရီး ယားဈေးကွက်သို့ အိန္ဒိယ သရက် သီး တင်ပို့မှု ထူးထူးခြားခြား မြင့်တက်လာ မည် ဖြစ်ကြောင်း ဘိဇနက်စတန်းဒတ် သတင်းတွင် ဖော်ပြသည်။တောင်ကိုရီးယား နိုင်ငံသည် ၂၀၁၆ ခုနှစ်အတွင်း အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၄၈ သန်းဖိုးရှိ သရက်သီးများ တင်သွင်းခဲ့ သည်။ သရက်သီးများကို ထိုင်း၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ တရုတ် (တိုင်ပေ)၊ ဗီယက်နမ်၊ ပါကစ္စတန်၊ သြစတြေးလျ၊ ပီရူးနှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတို့မှ အများဆုံး တင်သွင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။