Background
ဗဟိုကချုပ်ကိုင်သော စီးပွားရေးစနစ်ကျင့်သုံးခဲ့ပြီး နိုင်ငံ့စီးပွားရေး ချွတ်ခြုံကျခဲ့သည့်ကာလများအလွန် ၁၉၉၀ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်း မြန်မာ့စီးပွားရေးအဆောက်အအုံအတွင်း ဈေးကွက်(Market)ဟူသောစကားလုံး ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ Market-oriented system၊ market Economy၊ Market Economic System စသဖြင့် ဈေးကွက်စနစ်အခေါ်အဝေါ်များကို နေရာတကာတွင် ကြားသိမြင်တွေ့ခဲ့ကြရပါသည်။ ယခုတော့ ဈေးကွက်ဝေါဟာရသည် လူတိုင်းနှင့် ရင်းနှီးနေခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်ထဲ လူတိုင်းကျင်လည်လျက် စနစ်၏အကောင်းအဆိုးများကို မျက်ဝါးထင်ထင် တွေ့မြင်ရင်ဆိုင်နေကြရပြီလည်းဖြစ်သည်။
ကမ္ဘာ့လူသားတိုင်း၏ ဘဝရပ်တည်မှုတွင် အဓိကလိုအပ်ချက် သုံးရပ်ဖြစ်သည့် စားရေး၊ ဝတ်ရေး၊ နေရေးတို့အတွက် အသုံးပြုရသော အရာဝတ္ထုပစ္စည်းများ၊ စားသောက်ကုန်များနှင့် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ၏ အရည်အသွေးသည် သုံးစွဲသူ သို့မဟုတ် စားသုံးသူများကို စိတ်ကျေနပ်မှုပေးနိုင်ရပါမည်။ အရည်အသွေးမီ အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများ၊ စားသောက်ကုန်များနှင့် ဝန်ဆောင်မှုများကို ရရှိနိုင်ခြင်းသည်ပင် အသက်ရှည်ကျန်းမာစေသော အကြောင်းတစ်ရပ်ဖြစ်ပေသည်။
တရုတ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးကို စားသုံးသူ များက တွန်းအားပေး၍ ဖွံ့ဖြိုးသည့်ပုံစံကို ကျင့် သုံးလျက်ရှိရာ ပြည်တွင်းစားသုံးမှု အသွင်ပြောင်း လဲလာခြင်းကြောင့် ၎င်း၏ စားသောက်ကုန်ဈေး ကွက်အတွင်း ပြောင်းလဲမှုများ သိသိသာသာ ဖြစ် ပေါ်လျက်ရှိသည်။ အထူးသဖြင့် တရုတ်စားသုံးသူ များ၏ ၈၆ ရာခိုင်နှုန်းမှာ အစားအသောက် ဝယ် ယူသည့်အခါ စိတ်ချလုံခြုံမှုရှိစေရေးကိုထည့်သွင်း စဉ်းစားပြီး ၅၂ ရာခိုင်နှုန်းမှာ အစားအသောက် ဝယ်ယူသည့်အခါ သို့မဟုတ် ရွေးချယ်သည့်အခါ ကုန်ပစ္စည်းအညွှန်းများကို ဖတ်ရှုကြလျက် ကျန်းမာရေးအသိအမြင်ဖြင့် အခြေခံအချက်များ ကို ထည့်သွင်း စဉ်းစားလာကြ၍ ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်သော အစားအစာများနှင
နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံရှိ သက်ဆိုင်ရာဌာနများသည် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကုန်စည်နှင့် ဝန်ဆောင်မှုများ လွတ်လွတ်လပ်လပ် စီးဝင်မှုကို ထိန်းချုပ်ရန်အတွက် အကောက်ခွန်ကဲ့သို့သော ကုန်သွယ်မှုအတားအဆီး သို့မဟုတ် အဟန့်အတားများ (Trade barriers) အသုံးပြုကြသည်။ အဆိုပါ အတားအဆီးများသည် နိုင်ငံများကြား ကုန်သွယ်မှုကို ဟန့်တားထားလေ့ရှိသည်။ သို့သော်လည်း ပြည်တွင်းထုတ်ကုန် ပိုမိုစားသုံးရန်၊ အလုပ်အကိုင် ပိုမိုရရှိရန်၊ နိုင်ငံလုံခြုံရေး မြှင့်တင်ရန်နှင့် အခွန်ဘဏ္ဍာ ပိုမိုရရှိရန် ဆောင်ရွက်ရာတွင် ကုန်သွယ်မှုအတားအဆီးများမှာ အသုံးဝင်သည်။ ကုန်သွယ်မှုအတားအဆီးများ ကောင်းကျိုး သို့မဟုတ် အားသာချက်များမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖ
သုတေသန အစီရင်ခံစာတစ်ခုအရ ၂၀၂၂ ခုနှစ်အကုန် တွင် အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင်း ဆိုရှယ်ကောမတ်စ် (Social-Commerce)ဟုခေါ်သည့် ဆိုရှယ်မီဒီယာများမှတစ်ဆင့် ကူးသန်း ရောင်းဝယ်မှုပြုလုပ်သည့် တန်ဖိုးသည် စုစုပေါင်း အီးကောမတ်စ် (e-Commerce) ပြုလုပ်သည့်တန်ဖိုး၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း သို့မဟုတ် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၂ ဘီလီယံ တန်ဖိုးအထိ ရှိမည်ဖြစ်ပြီး အများစုမှာ TikTok, Facebook နှင့် Instagram တို့ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။
လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပင်လယ်ရေကြောင်းကုန်သွယ်မှု ဆက်တိုက်မြင့်တက်လာနေပြီး ဘဏ္ဍာနှစ် ခုနစ်လခွဲကျော်ကာလအတွင်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၆ ဒသမ ၅၃၃ ဘီလီယံကျော်အထိ ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်ထားနိုင်ကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ကုန်သွယ်မှုစာရင်းဖော်ပြချက်အရ သိရသည်။
နောက်ဆုံးရရှိထားသည့် ကုန်သွယ်မှုစာရင်းအရ ယခုဘဏ္ဍာနှစ်စ ဧပြီ ၁ ရက်မှ နိုဝင်ဘာ ၁၈ ရက်အထိ ခုနစ်လခွဲကျော်ကာလအတွင်း ပင်လယ်ရေကြောင်းကုန်သွယ်မှုမှ ပို့ကုန် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆ ဒသမ ၈၅၈ ဘီလီယံ ကျော် တင်ပို့ထားနိုင်ပြီး သွင်းကုန် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၉ ဒသမ ၆၇၅ ဘီလီယံ ကျော် တင်သွင်းထားနိုင်ခြင်းဖြစ်သည်။
လူတိုင်းသည် တန်ဖိုးရှိချင်ကြပါသည်။ တန်ဖိုးရှိသော ပစ္စည်းများကိုသာ အလေးထားတတ်ကြပါသည်။ စားဝတ်နေရေးတွင်လည်း တန်ဖိုးကြီးကြီးကိုသာ သုံးစွဲလိုကြပါသည်။ အမှန်မှာမူ တန်ဖိုးရှိရန်အတွက် အရည်အသွေးရှိရန် အဓိကလိုအပ်ပါသည်။ အရည်အသွေးရှိလျှင် တန်ဖိုးတက်လာသည်ပင် ဖြစ်ပါသည်။ ကုန်ပစ္စည်းဖြစ်စေ၊ ဝန်ဆောင်မှုဖြစ်စေ တန်ဖိုးရှိရန်လိုအပ်ပါသည်။ အရည်အသွေးဖြင့်သာ တန်ဖိုးကို ဆုံးဖြတ်တတ်ကြပါသည်။ အရည်အသွေးကောင်းလေ၊ တန်ဖိုးရှိလေဖြစ်ပါသည်။ မည်သည့်ကုန်ပစ္စည်းနှင့် ဝန်ဆောင်မှုများကိုမဆို အရည်အသွေးများ ခွဲထားသကဲ့သို့ အဆိုပါ အရည်အသွေးများဖြင့်ပင် တန်ဖိုးကို ခွဲခြားတတ်ကြပါသည်။ ထို့ကြောင့် အရည်အသွေးရှိမှ တန်ဖိ
အင်ဒိုနီးရှားနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့သည် နိုင်ငံဖြတ်ကျော် QR စနစ် ဖြင့် ငွေပေးချေခြင်းအစီအစဉ်အား အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက် ခဲ့ပြီး နှစ်နိုင်ငံကြားရှိ စားသုံးသူများအနေဖြင့် ကုန်စည်နှင့်ဝန်ဆောင်မှု များ ဝယ်ယူ/ရောင်းချခြင်းတို့အတွက် မိုဘိုင်းအက်ပလီကေးရှင်း များမှတစ်ဆင့် ငွေပေးချေမှုများ ဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။
မွန်ပြည်နယ်သည် တောင်ကုန်းတောင်တန်းများ ထူထပ်သော ပြည်နယ်တစ်ခုဖြစ်သည့်အပြင် ကမ်းရိုးတန်းဒေသတစ်ခုဖြစ်ပြီး ရာသီဥတုမှာလည်း အပူပိုင်းမုတ်သုံရာသီဥတုဖြစ်သဖြင့် ကောက်ပဲ သီးနှံ၊ သစ်သီးဝလံ၊ ရေထွက်သယံဇာတများ ပြွေါကယ်ဝသည့် ပြည်နယ်တစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ အချုပ်အားဖြင့်ဆိုရလျှင် ဒေသထွက် ကုန် အများအပြားထွက်ရှိသည့် ပြည်နယ်တစ်ခုဆိုလျှင်လည်း မှား မည်မထင်ပါ။ မွန်ပြည်နယ်၏ထင်ရှားသော ဒေသထွက်ကုန်အချို့မှာ ဆန်၊ စပါး၊ ရော်ဘာ၊ ရေထွက်ပစ္စည်းများ၊ ဆား၊ သစ်သီးဝလံများ၊ ဝဥ စသည်တို့ဖြစ်သည်။
ဆန်/စပါး
စီးပွားရေးဆိုသည်မှာ ဝင်ငွေရရှိစေသော လုပ်ဆောင်မှုဖြစ် သည်။ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများ၊ ဝန်ဆောင်မှုများရောင်းချခြင်းမှ တစ်ဆင့် ဝင်ငွေရရှိရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် စီးပွားရေးအခြေအနေသည် ဈေးကွက်အခြေအနေတွင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းကို စီးပွားရေးစွမ်းဆောင်ရှင်နှင့် အဓိပ္ပာယ်တူအဖြစ် ရှုမြင်နိုင်သည်။ စီးပွားရေးသည် ၎င်းပါဝင်သူများ အကြား ဆက်သွယ်မှုစနစ်တစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။