Background
နှစ်ပေါင်း၂၀အတွင်း တစ်ဘီလီ ယံနီးပါး ရှိသောသူများကို ဆင်းရဲတွင်း မှဆွဲထုတ်နိုင်ခဲ့သည့်အတိုင်း ကျွနု်ပ်တို့ ကမ္ဘာ့လူမှုအဖွဲ့အစည်းများက နောက် တစ်ကြိမ်ကြိုးစားရအံ့ ၁၉၄၉ သမ္မတ ဟင်နရီထရူးမင်း က သူ့၏ ကျမ်းသစ္စာကြိမ်ဆိုပွဲ၌ ကမ္ဘာ့ လူဦးရေထက်ဝက်ကျော်ဟာ အလွန် ဆိုးဝါးလှတဲ့ အခြေအနေများမှာ နေ ထိုင် အသက်ရှင် နေကြရတယ်ဟု ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့သည်။ သမိုင်းတွင် ပထမဦးဆုံး အကြိမ်အဖြစ် လူတွေ၏ အသိပညာနှင့် ကျွမ်းကျင်မှုဟာ သူတို့ ၏ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရတဲ့ဒုက္ခတွင်းက လွတ်မြောက်နိုင်ကြောင်း ဆိုခဲ့သည်။ အချိန်များသည် ထရူးမင်း မျှော်လင့် ထားတာထက် ပိုမိုကြာမြင့်ခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် နောက်ပိုင်းနှစ်များ၌ ကမ္ဘာ က အလွန်ဆင်းရဲလှပါသည် ဆိုသော သူများကို အတိုင်းအတာတစ်ခု အထိ ကယ်တင်နိုင်ခဲ့ပြီ။ ၁၉၉၀ ခုနှစ်နှင့် ၂၀၁၀ ခုနှစ်များအတွင်း ဖွံ့ဖြိုး ဆဲနိုင်ငံ များမှ လူဦးရေ၏ ထက်ကျော်ရှိနေ သည့် ဆင်းရဲသူ ၄၃ ရာခိုင်းနှုန်းကနေ ၂၁ ရာခိုင်နှုန်းသို့ လျှော့ချနိုင်ခဲ့ပြီး ယင်း မှာ လူဦးရေ တစ်ဘီလီယံနီးပါး ဖြစ် သည်။ ယခုတော့ ထရူးမင်း၏ ဆန္ဒကို ဖြည့်စွမ်းပေးနိုင်မည့် အခွင့်အရေးကို အနည်းဆုံးတော့ ပံ့ပိုးပေးနိုင်မည့် အခြေအနေကို ရောက်ရှိနေပြီဖြစ် သည်။ ဤကမ္ဘာတွင် လူဦးရေ ခုနှစ် ဘီလီယံ နေထိုင်လျက် ရှိပြီး၊ ယင်းတို့ အထဲမှ ၁ ဒသမ ၁ ဘီလီယံနီးပါးမှာ နိုင်ငံတကာကလက်ခံထားသည့် ဆင်းရဲ မှုမျဉ်းဖြစ်သော တစ်နေ့ဝင်ငွေ ၁ ဒသမ ၂၅ ဒေါ်လာအောက် ဝင်ငွေ မျှနှင့်ပင် အသက်ရှင်ရပ်တည်နေထိုင် နေရကြပေသည်။ ယခုအချိန်မှ နောင်နှစ်များသို့တိုင် ဆက်လက် ဆောင်ရွက်စရာများ ရှိနေ သေးသည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့အစည်းများ၊ နိုင်ငံတကာမှ ခေါင်း ဆောင်များ၊ အစိုးရတာဝန်ရှိသူ များ၊ နိုင်ငံတကာအလှူရှင် အဖွဲ့ အစည်းများ တွေ့ဆုံကြ၍ ရှိပြီးထောင်စု နှစ် ရည်မှန်းချက်များ နေရာ၌အစား ထိုး မည့် ရှေ့ဆက်လက်ဆောင်ရွက် ကြရ မည့် ရည်မှန်းချက်အသစ်များကို ဆွေး နွေး သတ်မှတ်ကြရဦးမည် ဖြစ်သည်။ လက်ရှိ ဆောင်ရွက်လျက် ရှိသော ထောင်စုနှစ် ရည်မှန်းချက်မှာ ၂၀၀၀ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလက ချမှတ် ထား ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး၊ လာမည့် ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် သက်တမ်း ကုန်ဆုံးတော့မည်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်ပင် အစိုးရများက သက္ကရာဇ် ၂၀၃၀ တွင် နောက်ထပ် ဘီလီယံချီ သည့် ဆင်းရဲတွင်းနက်နေသူများကို ယင်းတို့၏ ဆင်းရဲဒုက္ခများမှ လွတ် ကင်းအောင် ရည်မှန်းချက်အသစ် များ လက်ခံကြရန် လိုအပ်သည်။ လေးစားပါသည် အရင်းရှင်စနစ် တစ်နေ့ ၁ ဒသမ ၂၅ ဒေါ်လာ သာရရှိသူမည့်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်မှ ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများတွင်မရှိပေ။ အမေရိ ကန်နိုင်ငံ၏ ဆင်းရဲမှုမျဉ်းသည် လူလေး ဦးရှိသော မိသားစု တစ်စုအတွက် အနည်းဆုံးတစ်နေ့ဝင်ငွေမှာ ၆၃ ဒေါ် လာရှိသည်။ ထွန်းသစ်စ စက်မှု နိုင်ငံ များ၌ပင် အနည်းငယ် ချမ်းသာသည့် အုပ်စုများ၏ ဆင်းရဲမှု မျဉ်းအတွက် တစ်နေ့ ဝင်ငွေမှာ ၄ ဒေါ်လာ ဖြစ် သည်။ သို့ရာတွင် ဆင်းရဲသူများ၏ တစ်နေ့ဝင်ငွေမှာ ၁ ဒသမ ၂၅ ဒေါ် လာဖြင့် အနည်းဆုံး ဖြစ်နေသည်။ (၂၀၀၅ ခုနှစ်၌ အဆင်းရဲဆုံးနိုင်ငံ ၁၅ နိုင်ငံ၏ ဆင်းရဲမှုမျဉ်းများကို ပျမ်းမျှ သတ်မှတ်ထားခြင်းဖြစ်သည်) တစ်နေ့ လျှင် ထိုဝင်ငွေကိုမျှ မရရှိကြလျှင် ထို သူများကို ဆင်းရဲသူများ၊ အန္တရာယ်ရှိ သောအလုပ်ဖြင့် အသက်မွေးကြရသူ များစသည်ဖြင့် သတ်မှတ်ထား သည်။ သူတို့သည် ပညာရေး တတ်မြောက်မှု အားနည်းခြင်း၊ ကျန်းမာ ရေးချို့ယွင်း ခြင်း၊သင့်တော်လုံလောက်သည့် အဝတ် အထည်နှင့် နေစရာ အိမ်ရာ မရရှိခြင်း စသည့် အခက်အခဲများကို ကြုံတွေ့ နေကြရပြီး အများစုကို တစ်ခါတစ်ရံ၌ ကမ္ဘာ့က ထောက်ပံ့ ကူညီကြသော် လည်း ယင်းတို့အတွက် အစားအစာကဲ့ သို့သော် ရုပ်ဝတ္ထုပစ္စည်းဖြည့်ဆည်း ပေးမှုနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်ပေးမှုများမှာ လောက်င ခြင်းမရှိပေ။ အတိုင်းအတာတစ်ခု အထိ ထိုသူများကိုကူညီနိုင်ခဲ့သော်လည်း မဖြစ်မနေ ဆက်လက်ဆောင်ရွက် ရမည့်လုပ်ငန်း တစ်ခုအဖြစ် တည်ရှိနေ ဆဲ ဖြစ်သည်။ မည်သည့်ပေတံဖြင့် တိုင်းတိုင်း ကမ္ဘာကဆောင်ရွက်ပေးခဲ့သည့် ဆင်းရဲ မှုလျှော့ချရေး အောင်မြင်မှုမှာ အထူး ချီးကျူးထောမနာပြုရမည့်ကိစ္စပင်။ မူလထောင်စုနှစ်ရည်မှန်းချက်များထဲမှ မိခင်သေဆုံးမနှုန်း လေးပုံသုံးပုံလျှော့ချ ရေး၊ ကလေးငယ် သေဆုံးမှုကို သုံးပုံ နှစ်ပုံလျှော့ချရေးဆိုသည့် ရည်မှန်း ချက်များကိုတော့ ပြည့်မှီနိုင်မည် မဟုတ်သော်လည်း၊ ၁၉၉၀ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွင်း ကမ္ဘာ့ဆင်းရဲသူ များမှ ထက်ဝက် လျှော့ချနိုင်ရေး ရည်မှန်းချက်ကိုမူ ၅ နှစ်စော၍ လျှော့ ချနိုင်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ဆင်းရဲမှုကို ဖြစ်စေသည့် အကြောင်း အရာများကို အာရုံစိုက် ကုစားခြင်းနှင့် တိုးတက်မှုတိုင်းတာ နိုင်သည့် စံချိန်စံညွှန်းများသတ်မှတ်၍ ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းတို့ကြောင့် ထောင်စု နှစ် ရည်မှန်းချက်များမှာ အကျိုးရှိခဲ့ သည်။ သို့သော်လည်းချေးငွေအများ စုမှာ အရင်းရှင် စနစ်ဆန်သည့် လုပ်ငန်းများနှင့် လွတ်လပ်သောကုန် သွယ်လုပ်ငန်းများ ကြီးထွားလာရေး အတွက် အရေးပါသည့်အတွက် ချေးငွေအများစုမှာ ထိုလုပ်ငန်းများသို့ ရောက်ရှိကြရမှာဖြစ်ပြီး၊ အမှန်တကယ် လည်းတိုးတက်စေခဲ့သည့်အတွက် ယင်းလုပ်ငန်းများက ဝင်ငွေဖြန့်ဖြူးမှုကို အားပေးဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ဆင်းရဲမှုနှုန်းကို နှစ်ဆယ်ရာစု နှောင်းပိုင်းကာလနှစ်များတွင် စတင်ချေ ဖျက်နိုင်ခဲ့သည်။ အကြောင်းမှာ ဖွံ့ဖြိုး ဆဲနိုင်ငံများ၏ စီးပွားရေးသည် အလျင် အမြန် တိုးတက်ခဲ့ပြီး၊ ၁၉၆၀-၂၀၀၀ ခုနှစ်များတွင် တိုးတက်မှုနှုန်း ၄ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်းရှိရာမှ ၂၀၀၀-၂၀၁၀ ခုနှစ် များတွင် ၆ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးတက် လာခဲ့သည်။ အဆိုပါ တိုးတက်မှု ကြောင့် ဆင်းရဲမှုနှုန်းကို သုံးပုံနှစ်ပုံအထိ လျှော့ချ နိုင်ခဲ့သည်။ ကျန်နေသည့် သုံးပုံတစ်ပုံသော လူများသည်လည်း ဝင်ငွေခွဲဝေမှု ပိုမိုညီမျှလာခဲ့ခြင်း၏ အကျိုးကို ခံစားခဲ့ကြရသည်။ ညီမျှမှု အနည်းငယ်သာခံစားကြရသည့်နိုင်ငံများ၌ ဝင်ငွေ ၁ ရာခိုင်နှုန်းတိုးလျှင် ဆင်းရဲမှု ကို သုညဒသမ ၆ ရာခိုင်နှုန်းသာ လျှော့ ချနိုင်သော်လည်း၊ ညီမျှမှုအများဆုံးရှိ သည့် နိုင်ငံများတွင်မူ ဝင်ငွေ ၁ ရာခိုင် နှုန်းတိုးလျှင် ဆင်းရဲမှုကို ၄ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျှော့ချနိုင်ခဲ့သည်။ တရုတ်နိုင်ငံ(ထောင်စုနှစ်ရည် မှန်း ချက်နှင့်ပတ်သက်၍ မည်သည့်စိတ် ဝင်စားမှုမျှမပြ) သည်ဆင်းရဲမှု ၄ ပုံ ၃ပုံ လျော့ချနိုင်ခဲ့သည်။ မညီမျှမှုများ တိုးပွားလာသည့်တိုင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးကလည်း အလွန်လျင်မြန်စွာ တိုးတက်ခဲ့သည့်အတွက် အလွန် ဆင်းရဲသည့် အုပ်စုများပျောက်ကွယ် လာခဲ့သည်။ ၁၉၈၁-၂၀၁၀ ခုနှစ်များ အတွင်း အလွန်ဆင်းရဲသည့် လူဦးရေ ၆၈၀ သန်းကိုဆင်းရဲတွင်းမှ လွတ် မြောက်စေခဲ့ပြီး၊ ၁၉၈၀ ခုနှစ်တွင် အဆင်းရဲဆုံးဦးရေ ၈၄ ရာခိုင်နှုန်းရှိရာ မှယခုအခါ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းသာကျန် ရှိ တော့သည်။ လွန်ခဲ့သည့် နှစ်ပေါင်း ၂၀ က လူဦးရေ တစ်ဘီလီယံနီးပါးကို ဆင်းရဲ တွင်းမှ ကယ်ထုတ်နိုင်ခဲ့သော်လည်း နောင်လာမည့် နှစ် ၂၀ အတွင်းလူဦး တစ်ဘီယံကိုဆင်းရဲတွင်းမှ လွတ်မြောက် စေရန်မှာမူ ပိုမိုခက်ခဲနိုင်သည့် အခြေ အနေဖြစ်သည်။ ဆင်းရဲမှုအများဆုံး ဖြစ်နေသည့်နေရာဒေသနှစ်ခုဖြစ်သော အိန္ဒိယနှင့် အာဖရိကနိုင်ငံများ၏ အစိုးရ အုပ်ချုပ်မှု အားနည်းမှုများကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အောင်မြင်ခဲ့သော အတွေ့အကြုံများကို အစားထိုး ဖြေရှင်း ခက်ခဲလိမ့်မည် ဖြစ်သည်။ အခြား အကြောင်းတစ်ခုမှာ တစ်နေ့ ၁ ဒသမ ၂၅ ဒေါ်လာအောက် ရောက်နေသော သူများကို အလွယ်တကူ ထိုဝင်ငွေ ထက်ပို၍ ရရှိအောင်ဆောင်ရွက်နိုင် သည်။ အကြောင်းမှာ ထိုသူများသည် ထိုဝင်ငွေမျဉ်း၏ အောက်နား ကလေး တွင် ရှိနေကြသူများဖြစ်သဖြင့် စီးပွား ရေးအနည်းတိုးတက်ရုံမျှဖြင့် ထိုသူများ ဆင်းရဲမှုမျဉ်း၏ အထက်သို့ရောက်ရှိ လာကြမည်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဆင်းရဲသူ အနည်းငယ်ကို ဆွဲတင်ရ သည့်ကိစ္စသည် အရေအတွက် အများ အပြားကို တွန်းတင်ရသည့်ကိစ္စထက် ပိုမို လွယ်ကူသည့်ကိစ္စ ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိနိုင်သည်။ ရည်မှန်းချက်များ အောင်မြင်နိုင် သည့်တိုင် သတိကြီးစွာ ဆောင်ရွက်ကြ ရဦးမည် ဖြစ်သည်။ ၂၀၀၀ ခုနှစ် ကာလများကတည်းက စီမံဆောင်ရွက် သည့်အတိုင်း ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများက ယင်း တို့၏တိုးတက်မှုများကို အလေးထား ဆောင်ရွက်နိုင်လျှင်၊အဆင်းရဲဆုံးသော နိုင်ငံများကလည်း ဝင်ငွေအလယ် အလတ် နိုင်ငံများ၏ ခပ်လှမ်းလှမ်း၌ နောက်ကျမကျန်နေခဲ့လျှင်၊ မညီမျှမှုများ ကျယ်ကျယ် ပြန့်ပြန့်မဖြစ်ပေါ်ခဲ့လျှင် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများအနေဖြင့် သက္ကရာဇ် ၂၀၃၀ ခုနှစ်၌ ဆင်းရဲမှုကိုယခုရှိနေ သည့် ၁၆ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၃ ရာခိုင်နှုန်းသို့ လျှော့ချနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ စီးပွားရေးတိုး တက်မှုကလည်း အနည်းပိုမြန်မည်၊ ဝင်ငွေခွဲဝေမှုကလည်း ပိုညီမျှလာမည် ဆို လျှင် အဆင်းရဲဆုံးဦးရေကို ၁ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျှော့ချနိုင်လိမ့် မည်ဖြစ် ပြီး လက်တွေ့ဆောင်ရွက်နိုင် ပါက သုည ရာခိုင်နှုန်း နီးပါးသို့ပင် ရောက်ရှိနိုင်သည်။ ထိုအခါ ဆင်းရဲသူ ဦးရေမှာ သန်း ၁၀၀ ခန့်သာရှိနိုင်ပြီး ထိုသူများမှာဆောင်ရွက်ပေးရန် အလွန် ခက်ခဲလှသည့် အာဖရိကနိုင်ငံများမှ ဖြစ်ပေမည်။ ထို့ကြောင့် ဆင်းရဲသူသန်း ထောင်ချီရှိသည်ဆိုသည့် အဖြစ်အပျက် မှာ သမိုင်းမှတ်တမ်း အဖြစ်သာ ကျန်ရှိ နေတော့မည်ဖြစ်သည်။ ဈေးကွက်များနှင့် ဆင်းရဲမှုများ ဆောင်ရွက်စရာကိစ္စပေါင်းများ စွာ ရှိပါသည်။ သို့သော်လည်း ထို အကြောင်းအရာများ အမှန်ဖြစ်လာ အောင် ဆောင်ရွက်ရာတွင် အဆိုးမြင် သူများ ထင်ထားသလောက် ခက်ခဲ သည်တော့မဟုတ်။ ဆင်းရဲမှုလျှော့ ချခြင်း လုပ်ငန်းများကို ကမ္ဘာကသိခဲ့ ပြီဖြစ်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ အခြေခံ လူမှုရေးကိစ္စများ၌ ဖြည့်ဆည်းဆောင် ရွက်ပေးခြင်းနှင့်ချေးငွေထုတ်ချေးမှုအစီ အစဉ်များ ကဲ့သို့သော အစီအစဉ်များ ပါဝင်သည့် မူဝါဒရည်မှန်းချက်များက ကူညီပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ အင်ဒိုနီး ရှားတွင် လူလတ်တန်းစားများကို စက်သုံးဆီထောက်ပံ့ခြင်းနှင့် တရုတ် နိုင်ငံ၏ အိမ်ရာအစီအစဉ်များကတော့ မညီမျှမှုကို တိုးတက်စေခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ ဆင်းရဲမှုလျှော့ချရေး အစီ အစဉ်များတွင် ဈေးကွက်ကို လွတ်လပ် စွာ ဆောင်ရွက်စေခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲ သူများကို ချမ်းသာလာစေသည်။ ဆိုလို သည်မှာ နိုင်ငံများအကြား လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်ရေးကို ဆောင်ရွက်ပေးရန်ဖြစ် သည်။ ( အာဖရိကသည် ကုန်သွယ်ခွန် များကြောင့် ဒဏ်ခတ်ခံနေရသကဲ့သို့ ဖြစ်သည်၊ တရုတ်နိုင်ငံ၏ အလျင်အမြန် တိုးတက်မှုမှာ ပုဂ္ဂလိက စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများ ကြီးထွား လာစေရေးကို ခွင့်ပြုခဲ့ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်)။ သို့သော် အိန္ဒိယနှင့် အာဖရိကနိုင်ငံများသည် လက်ဝါးကြီးအုပ်လုပ်ငန်းများအားခွင့်ပြု ထားခြင်းနှင့် ကန့်သတ်ထိန်းချုပ်ခြင်း များရှင်သန်နေခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲမှု လျှော့ချရေးအတား အဆီးသဖွယ်ဖြစ် နေနိုင်သည်။ အနောက်နိုင်ငံများသည် စီးပွား ရေးနှေးကွေးမှုများနှင့်ကြုံလာသည့်အခါ ဈေးကွက်အကန့်အသတ် ဖြစ်နေသည် များ ကိုရှာဖွေဖြေရှင်းပေးခြင်း၊ ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံများနှင့် ကုန်သွယ်ရေးတိုးမြှင့်နိုင် အောင် ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် တုံ့ပြန် ဆောင်ရွက်လျက် ရှိပြီး၊ ဖွံ့ဖြိုးဆဲ နိုင်ငံများကိုလည်း ယင်းအတွေးအခေါ် အယူအဆများ ဖြန့်ဝေပေးသည်။ ယင်းကို အကြံဉာဏ်တစ်ခု အနေဖြင့် သာသဘောမထားဘဲ၊ အကောင်းဆုံး ဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်ကြလျှင်၊ ဖွံ့ဖြိုး ပြီး နိုင်ငံများချမ်း သာလာစေခဲ့သည့် စီးပွားရေးမူဝါဒများကို ကျယ်ကျယ်ပြန့် ပြန့် သုံးသပ်ကာ ဆင်းရဲသူအုပ်စုကြီးမှ အဆင်းရဲဆုံးများကို ဆင်းရဲဆုံး ဒုက္ခ များမှ လွတ်ကင်းအောင် ဆောင်ရွက် ကြရန်သာ ဖြစ်ပေသည်။
မိုးဦးကာလမိုးကောင်းချိန်ဖြစ် သည့်ဇူလိုင်လသည့်ကား မြန်မာနိုင်ငံ သားတို့အတွက်သားစဉ်မြေးဆက်မမေ့ အပ်သော ကြေကွဲဖွယ်ဖြစ်ရပ်ဖြစ် ပျက်ခဲ့သော အချိန်ဖြစ်သည်။ အုံ့မှိုင်း နေသောမိုးကောင်းကင်၊ သဲသဲမဲမဲ ရွာနေသောမိုး၊ယောက်ယက်ခတ်ပြေး လွှားနေကြသောလူများ၊ ထိတ်လန့် တုန်လှုပ်သွားသောအမူအရာများ၊ ဝမ်းနည်းကြေကွဲနေသော မျက်နှာများ စသဖြင့် မြန်မာပြည်မျှော်လင့်ချက် ပြိုလဲပြီဆိုသော အခြေအနေကို သရုပ် ဖော်သည့်အပြုအမူများကို လွန်ခဲ့သော ၆၆ နှစ် ကာလကအဖေအမေတို့၊ အဘိုးအဘွား တို့ကြုံခဲ့ရပြီးဖြစ်သည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် အစိုးရအဖွဲ့ တာဝန်ရှိအချို့အစည်းအဝေးပြုလုပ်နေ ချိန်တွင် မသမာသူလူတစ်စု၏ ရက်စက် သောအကြံအစည်တို့ဖြင့် လုပ်ကြံ သတ်ဖြတ်ခြင်းကိုခံလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ ယခုဆိုလျှင်ဗိုလ်ချုပ်နှင့် အပေါင်းအပါ တို့ကျဆုံးခဲ့သည်မှာ နှစ်ပေါင်း ၆၆နှစ် ကြာမြင့်ခဲ့လေပြီ။ ဗိုလ်ချုပ်သည်ကျဆုံး ချိန်၌ အသက်၃၀ကျော်သာရှိသေး သည့်လူငယ်တစ်ယောက်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဗိုလ်ချုပ်၏တွေးခေါ်မြော် မြင်မှု၊ စဉ်းစားချင့်ချိန်တတ်မှုတို့သည် အရွယ်နှင့်မမျှလောက်အောင် ကြီးမား ပြီးမြန်မာနိုင်ငံဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုရရှိရေး အတွက်လည်း၎င်းင်း၏ မိန့်မှာချက်၊ ပြောဆိုချက်များမှာ လည်း ပြောဆိုခဲ့ရာ နှစ်ပေါင်းများစွာကြာမြင့်ခဲ့သည့် ယခု အချိန်အထိတိုင်မှတ်သားလိုက်နာဖွယ် အဖြစ်ရှိနေသည်ကိုတွေ့ရသည်။စဉ်းစား မိတိုင်းကြေကွဲ ခံစားရတတ်သည့် ယခုကဲ့သို့ အာဇာနည်နေ့ ဝန်းကျင် အချိန် အခါမျိုးတွင် ဗိုလ်ချုပ်၏ တိုင်းပြည် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးရေး အတွက် လိုက်နာမှတ်သား၊ ဆောင်ရွက်သင့် သည့်မိန့်ခွန်းများ၊ ဟောပြောချက်များ စွာမှလက်လှမ်းမီသလောက်အချို့ကိုပြန် လည်ခံစား တင်ပြအပ်ပါသည်။လွတ်လပ်မှု၊စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေး ဆိုတာ "စီးပွားရေးလွတ်လပ်မှုမရှိရင် နိုင်ငံရေးလွတ်လပ်မှုဆိုတာဟာ ပြက် ရယ်ပြုစရာဖြစ်မယ်။ နိုင်ငံရေးလွတ် လပ်မှုဆိုတာဟာ ပြက်ရယ်ပြုစရာဖြစ် မယ့်အသားလွတ်ဟန်ပြတာဖြစ်မယ်။” (၁၉၄၆ခုနှစ် မေလ ၁၆ ရက်နေ့၊ ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်၏ ဒုတိယမြောက် ဗဟို ဦးစီးအဖွဲ့၏ အစည်းအဝေး တွင်ပြော ကြားသောမိန့်ခွန်း)ညီညာမျှတစွာစုပေါင်းလုပ်ဆောင်မှု၏ အရေးပါမှု တိုင်းပြည်အနှံ့အပြားမှာ သမဝါ ယမလုပ်ငန်းတွေ ဆောင်ရွက်ဖို့အချိန် သင့်နေပါပြီ၊ လုံးလုံးလျားလျားလျော်ကန်နေပါပြီ။ ဒီလုပ်ငန်းဟာကျွနု်ပ်တို့ ပြည်သူတွေရဲ့နှလုံးသားထဲမှာ ပူးပေါင်း လိုစိတ်၊ စည်းစည်းလုံးလုံးနေ ထိုင်လုပ် ကိုင်လိုစိတ်တွေသွင်းပေးပါလိမ့်မယ်။ဒါတွင်မကသေးပါဘူး၊ ကျစ်ကျစ်လျစ် လျစ်သုံးစွဲတတ်မှု၊ကိုယ်ထူ ကိုယ်ထ လုပ် မှု၊တီထွင်ဖန်တီးကြိုးပမ်းတတ်မှုတွေ ရှိလာအောင်လဲအားပေးအား မြှောက် ပြုပါလိမ့်မယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ကျွနု်ပ်တို့တိုင်းပြည်မှာ အရင်းအနှီးသိပ် ရှားပါးနေချိန်မှာ သမဝါယမလုပ်ငန်း ဟာ တိုင်းပြည်ရဲ့သာယာဝပြောရေးကို မြှင့်တင်ဖို့အတွက် အကောင်းဆုံးနည်း လမ်းဘဲ ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့အကြောင်း၊ အဆုံးမှာတော့အရင်းအနှီးကို ဖန်တီး ပေးတဲ့နေရာဟာလုပ်အားဘဲ၊ ဒို့ရဲ့ လုပ်အားဘဲဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်း တွေကို ပြည်သူတွေဟာအလုပ်လုပ် ရင်း သိလာနားလည်လာမှာ ဖြစ်လို့ ပါဘဲ။”(၁၉၄၆ ခုနှစ် မေလ၁၆ ရက် နေ့၊ ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်၏ ဒုတိယ မြောက်ဗဟိုဦးစီးအဖွဲ့၏ အစည်း အဝေးတွင်ပြောကြားသော မိန့်ခွန်း)စေတနာထား၍ စုပေါင်းဝိုင်းဝန်း “စုပေါင်းရောင်းဝယ်ရေး အဖွဲ့များ ကိုလဲ ဖြစ်နိုင်သည့် နေရာတိုင်းတွင် ဖွဲ့ စည်းရန်လို ပါသည်။ ရှေးကမြန်မာပြည် မှာစုပေါင်းရောင်းဝယ်ရေးအသင်းများ ပျက်ပြားခဲ့ရသည်မှာ၊ ထိုအဖွဲ့အသင်း များကို တိုင်းသူပြည်သားတို့က စေတနာဖြင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အပေါ်တွင် ခိုင်မြဲအောင် မတည်ခဲ့ကြ ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပါသည်။ တိုင်းသူပြည် သားတို့က၊ ထိုအဖွဲ့များ၏ အကျိုး သည်ငါတို့၏အကျိုးပင်ဖြစ်ပါတကား ဟု သဘောပိုက်ကြသည့် အရပ်များ တွင်ကား၊ ထိုအဖွဲ့များမှာ စည်ပင်ဖွံ့ဖြိုး လျက်ရှိကြပါသည်။ ကျွန်တော်တို့ တိုင်းပြည်မှာဆိုလျှင် စုပေါင်းရောင်း ဝယ်ရေးမရှိသည့် အရပ်များ၌ ကုန်စည် များ ဝေငှရေးကို စီမံပေးမှုအတွက် အစည်းအရုံး အမျိုးမျိုးပါဝင်သည့် ပြည်သူပြည်သားကော်မတီများဖွဲ့ စည်းထားရန် ဖြစ်နိုင်မည့်အရေးကို စဉ်း စားကြည့်ရန်လိုပါသည်။အချင်းချင်း စုပေါင်းပြီးသတင်းပြန်လည် စဉ်းစားကြည့် ရန်လိုပါသည်။ စုပေါင်းရောင်းဝယ်ရေး အဖွဲ့များအတွက် စစ်ဆေးကြည့်ရှုရေး အဖွဲ့များလိုမည်ဖြစ်ရာ၊ ထိုအဖွဲ့မျိုးထား ရှိရေးကိစ္စကိုလည်း စုံစမ်းကြည့်ရန် လိုပါသည်။ အချင်းချင်းစုပေါင်းပြီး သတင်းအပြန်အလှန် ရယူရေးနှင့် စုံစမ်းရှာဖွေရေးသည်လည်း လိုပါသည်။ ဤကိစ္စအတွက် အသင်းအဖွဲ့များက လိုသောသတင်းများကို ပေးနိုင်ပါလိမ့် မည်။“(၁၉၄၇ ခုနှစ် ဇွန်လ ၇ရက်နေ့ တွင် ရန်ကုန်မြို့၊ ပြည်လမ်း၊ ဆိုရန်တို ဗီလာအဆောက်အအုံ၌ မြန်မာပြည် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်း ကွန်ဖရင့်အစည်းအဝေးတွင် မြွက် ကြားသည့် မိန့်ခွန်း။) အခွန်ရှောင်ခြင်း၏ပြင်းထန်သော ဒဏ်ချက် “အခွန်ဘဏ္ဍာကို တိုင်းသူပြည် သားတို့မပေးဘဲ ငြင်းဆန်ခြင်းသည် တိုင်းပြည်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးကို အစိတ် စိတ်အမွှာမွှာဖြစ်အောင် ဖြိုခွဲဖျက်ဆီး ပစ်ခြင်းပင်ဖြစ်၍၊ ဤသို့နိုင်ငံ့ စီးပွားရေး ပြိုကွဲသွားပါက၊ နောက်ဆုံး၌ အများဆုံး အနစ်နာခံရမည့်သူတို့မှာ တိုင်းသူပြည် သားလူထုပင်ဖြစ်သည်။” “(၁၉၄၇ခုနှစ် မတ်လ ၂၁ ရက်နေ့ည ၈ နာရီခွဲ အချိန်တွင်ရေဒီယိုမှအသံလွှင့်မိန့်ခွန်း)တရားသေ၊တစ်ယူသန်မသင့်လျော် “လူကြီးမင်းတို့ရေးဆွဲပြုလုပ်မည့် အစီအစဉ်သည်လွန်မင်းစွာကျပ် တည်း ခြင်းသော်လည်းကောင်း ၊လှေနံဒါးထစ်သော် လည်းကောင်းမဖြစ်စေရ၊ဖြစ်ပေါ်လာသော အကြောင်း တရားအားလျော်စွာ ပြုပြင် ပြောင်းလဲ ၍ ရနိုင်သောအစီအစဉ်ဖြစ် ရပါမည်၊ လှေနံဒါးထစ်အစီအစဉ်မျိုး မှာများသော အားဖြင့်ကောင်းသော အစီအစဉ်မျိုး မဟုတ်၊ တိုင်းပြည်၏ ပေါ်ပေါက်ဆဲ ပေါ်ပေါက်လတ္တံ့သော အကြောင်းတရား အမျိုးမျိုးနှင့် သင့်လျော် ပြေပြစ်အောင် ရေးဆွဲသော အစီအစဉ်မျိုးသာလျှင် ကျေနပ်လောက် သောအစီအစဉ် ဖြစ်ပါ သည်။ (၁၉၄၇ ခုနှစ် ဇွန်လ ၇ ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်မြို့၊ပြည်လမ်း၊ ဆိုရန်တိုဗီလာ အဆောက်အအုံ၌မြန်မာပြည်ပြန် လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းကွန်ဖရင့် အစည်းအဝေးတွင် မြွက်ကြားသည့် မိန့်ခွန်း။) ကိန်းဂဏန်းစာရင်းအင်းများကို နားလည်မှု ကျွန်တော်တို့သတိထားရမည့် အချက်မှာကျွန်တော်တို့ဟာ အကြောင်း တစ်ခုကိုစာရင်းအင်းနှင့် အမြင်အားဖြင့် အခိုင်အမာသဘောသက်ရောက်အောင် ပြောလာပြီဆိုရင် ယုံလွယ်တတ်ကြ သည့် အန္တရာယ်ဖြစ်ပါသည်။ စာရင်း အင်းများကို ကျွန်တော်လေ့လာခဲ့ဖူး သည်။ ကိုယ်တွေ့ဗဟုသုတ အရပြောရ မည်ဆိုလျှင် ၎င်းင်းတို့ကို ကြည့်၍များ စွာနားလည်အကူအညီ ရသော်လည်း ပထမကထင်မြင်စိတ် ကူးထားချက်တွေ အခိုင်အမာဖြစ်အောင် စုဆောင်းပြု လုပ်ထားသည့် စာရင်းအင်းမျိုးနှင့် တွေ့ကြုံနေကြရမည့် အချက်ကို သတိပြုထားကြဖို့ လိုပါသည်။ ကျွန်တော်ပြောခဲ့သည့်အတိုင်း စာရင်း အင်းအထောက်အထားနှင့်ပြောဆိုခြင်း ဟာ အကျိုးရှိသည့်အလေ့အထမျိုး ဖြစ်သော်လည်း၊ ထိုစာရင်း အင်းနှင့် အထောက်အထားပြုလုပ်ထားသည့် ရည်ရွယ်ချက်သဘောလက္ခဏာများကို စောကြောစစ်ဆေးဖို့ရန် အလွန်အရေး ကြီးပါသည်။ သို့သော် လည်းအရေး အကြီးဆုံးမှာကား၊ ကျွန်တော်တို့သည် ၎င်း တို့ကိုအထောက်အထားပြု၍ လမ်း မှန်အတိုင်းထင်မြင် ယူဆနိုင်ဖို့ရန် အရေးကြီးပါသည်။” (၁၉၄၇ခုနှစ် ဇွန်လ ၇ ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်မြို့၊ ပြည်လမ်း၊ဆိုရန်တိုဗီလာ အဆောက် အအုံ၌ မြန်မာပြည် ပြန်လည် ထူထောင်ရေး လုပ်ငန်း ကွန်ဖရင့် အစည်းအဝေးတွင်ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း မြွက်ကြားသည့် မိန့်ခွန်း။) မနိုင်သည့်ဝန်မဖြစ်စေလို “အရေးကြီးသောကိစ္စများတွင် တတ်စွမ်းနိုင်သမျှတစ်ခုပြီးတခုလုပ်ရပေ လိမ့်မည်။တစ်ပြိုင်နက်အကြံအစည် များလွန်းက ဘေးဥပဒ်အန္တရာယ်များ ဆိုက်ရောက်တတ်ပေသည်။ မိမိတို့တိုင်း ပြည်အတွင်း အစွမ်းကုန်ဆောင်ရွက် လိုသော စိတ်ဆန္ဒထက်သန်ခြင်းကြောင့် စီမံချက်များပြုလုပ်ရာတွင်လောလုပ်ရ ပေလိမ့်မည်။တစ်ပြိုင်နက် အကြံအစည် များလွန်းက ဘေးဥပဒ်အန္တရာယ်များ ဆိုက်ရောက်တတ်ပေသည်။ မိမိတို့ တိုင်းပြည်အတွင်း အစွမ်းကုန်ဆောင် ရွက်လိုသောစိတ်ဆန္ဒထက်သန်ခြင်း ကြောင့် စီမံချက်များ ပြုလုပ်ရာတွင် လိုဘကြီးလွန်းသော စီမံကိန်းများ မပြု လုပ်မိရန်အတွက် ဂရုပြုရပေလိမ့် မည်။ အစီအမံကောင်းသူမှန်လျှင်တစ်စခန်းပြီး မှတစ်စခန်းသို့တက်လှမ်းကြမြဲဖြစ်သည်။ ဆိုလိုသောအချက်မှာတစ်ကြိမ်တစ်ခါတည်း တွင် တစ်လှမ်းတည်းသာ လှမ်းရမည် ဟူ၍ မဟုတ်ပေ၊ လိုအပ်၍ ဖြစ်နိုင်လျှင် တစ်ကြိမ်တည်းတစ်လှမ်းတွင် မက နှစ်လမ်း သုံးလှမ်းတက်လှမ်းရန် အသင့်ရှိရမည့်အပြင် သို့ပြုလုပ်ရန် အရည်အချင်းလည်းရှိရပေလိမ့်မည်။” (၁၉၄၇ခုနှစ် ဇွန်လ ၇ ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်မြို့၊ပြည်လမ်း၊ ဆိုရန်တိုဗီလာ အဆောက်အအုံ၌ မြန်မာပြည်ပြန် လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းကွန်ဖရင့် အစည်းအဝေးတွင်ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း မြွက်ကြားသည့် မိန့်ခွန်း။) ငွေချေးငှားရခြင်းသက်သာစေဖို့ “ငွေရင်း နိုင်ငံအပြင်ဖက်သို့ထွက် မသွားစေရန် အချို့သောနိုင်ငံများ၌ တတ်နိုင်သမျှကာကွယ်ရန် ကြိုးစား ထားကြပါသည်။ ငွေရင်း နိုင်ငံပြင်ပသို့ ထွက်သွားလျှင် ကျွန်တော်တို့ဝယ်အား ကို စွန့်ပစ်လိုက်သကဲ့သို့သာ ဖြစ်ပေ မည်။ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံခြားမှ ငွေချေး ယူရခြင်းကို တတ်နိုင်သမျှလျော့ပေါ့ သက်သာ သွားအောင် ငွေစုရေးကိုအား ပေးရပေလိမ့်မည်။” (၁၉၄၇ ခုနှစ် ဇွန်လ ၇ ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်မြို့၊ ပြည်လမ်း၊ဆိုရန်တိုဗီလာအဆောက်အအုံ ၌မြန်မာပြည် ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လုပ်ငန်းကွန်ဖရင့်အစည်း အဝေးတွင် မြွက်ကြားသည့် မိန့်ခွန်း။) အရေးကြီးသည့် အခြေခံအဆောက် အအုံ “လမ်းပန်းဆက်သွယ်ချဲ့ထွင်ရေး ကိစ္စမှာဆိုလျှင် မြန်မာပြည်သည် စစ်မ ဖြစ်မီကပင်၊သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးများစွာ မရှိခဲ့ချေ၊ ယခုအခါ မည်သည့် နေရာမဆို လူများအသုံးပြုနိုင်သည့် လမ်းပန်းဆက်သွယ်မှုများမှာ နည်းပါး ဆိုးဝါးသည်ဟုသာ ဆိုနိုင်သည်။ ယခု တိုင်းပြည်တွင် ရင်ဆိုင်တွေ့နေရသော ပြဿနာအရပ်ရပ်တို့တွင် သယ်ယူပို့ ဆောင်ရေး လုံလောက်စွာမရှိမှုလည်း ပါဝင်နေလေသည်၊ထို့ကြောင့် လမ်းပန်း ဆက်သွယ်ရေးကို အမြန်ဆုံး ပြန်လည် ထူထောင်ရန် လိုနေသည့်ကိစ္စကို အထူး ဖော်ပြရန်မလို။” (၁၉၄၇ ခုနှစ် ဇွန်လ ၇ ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်မြို့၊ ပြည်လမ်း၊ဆိုရန်တိုဗီလာ အဆောက် အအုံ၌မြန်မာပြည်ပြန်လည်ထူထောင် ရေးလုပ်ငန်းကွန်ဖရင့် အစည်းအဝေး တွင် မြွက်ကြားသည့် မိန့်ခွန်း။)များလည်းများ ကောင်းလည်း ကောင်း အောင် “ကုန် အထွက်တိုးတက် လာ အောင် ပြုလုပ်ခြင်းသည် ဆင်းရဲခြင်း အတွက် မလွဲနိုင်သော ဆေးမျိုးမဟုတ် သည် ကို ကျွန်တော်သိပါသည်။ မလို သည့် ကုန်ထွက်ပစ္စည်းများကို တိုးတက် ထွက်အောင်လုပ်ခြင်းသည် အရေးကြီး သော ပစ္စည်းများလိုနေသူများ အတွက် အကျိုးမများသည့်အပြင် အဆိုးဖြစ် တတ်ပါသည်။ကျွန်တော် ဆိုလိုသည်မှာ အများ အပြားထွက်အောင်လုပ်သည့် ပစ္စည်းသည် ကောင်းမွန်ဖို့လည်း အရေးကြီးပါသည်။” (၁၉၄၇ ခုနှစ် ဇွန်လ ၇ ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်မြို့၊ ပြည်လမ်း၊ ဆိုရန်တိုဗီလာ အဆောက် အအုံ၌မြန်မာပြည်ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လုပ်ငန်းကွန်ဖရင့် အစည်းအဝေး တွင် မြွက်ကြားသည့် မိန့်ခွန်း။) ဗိုလ်ချုပ်၏မိန့်ခွန်းများထဲတွင် စုပေါင်းညီညွှတ်စွာလုပ်ကိုင်မှု၊မျှတမှု၊အခွန် အပေါ်ထားရှိသင့်သည့်သဘောထား၊ ကိန်းဂဏန်းများကိုမြင်တတ်မှု၊အလုပ် လောဘကြီးခြင်း၏အန္တရာယ်၊ပြည်တွင်း ကိုယ်ပိုင်အရင်းအနှီးရရှိရေး ၊ လမ်းပန်း ဆက်သွယ်ရေးအရေးကြီးမှုနှင့်အရည် အသွေးကောင်းကုန်စည်များထုတ်လုပ်မှု စသဖြင့်တိုင်းပြည် အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေ နိုင်သည့်အချက်များစွာပါရှိရာမှတ်သား လိုက်နာစရာအဆိုအမိန့်ပင်ဖြစ်ပါသတည်း။ ကိုးကား။ မြတ်မော်၊“ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်း၏ နိုင်ငံရေး၊စီးပွားရေး၊လူမှုရေးနှင့်စစ်ရေးအတွေး အခေါ်များ”စာမျက်နှာ၈၄-၁၁၃၊ ပွင့်လင်း စာပေ၊နဝဒေးပုံနှိပ်တိုက်၊ဇန္နဝါရီလ၊၁၉၇၀။
ဥရောပသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေ ကို မြန်မာနိုင်ငံက တင်ပို့မယ့်ကုန်ပစ္စည်း တွေအပေါ်အကောက်ခွန် သက်သာခွင့် ပြန်လည်ပေးအပ်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ဥရောပပါလီမန်နဲ့ ဥရောပကောင်စီ တို့က ၂၀၁၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၂ ရက်နေ့ မှာ Regulation (EU) No. 607/2013 နဲ့ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
ဒီထုတ်ပြန်ချက်အရ ၂၀၁၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁၉ ရက်နေ့ကစပြီး ဥရောပ သမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ တွေကိုတင်ပို့တဲ့ မြန်မာ့ပို့ကုန်တွေအပေါ် ဖွံ့ဖြိုးမှု နည်းပါးတဲ့ နိုင်ငံစာရင်းဝင်နိုင်ငံ တစ် နိုင်ငံအနေနဲ့ အကောက်ခွန်ကင်းလွတ် ခွင့်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင်နောက် ကြောင်းပြန်ရရှိမယ့် အခွင့်အရေးအနေနဲ့ ၂၀၁၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့ကစပြီး ပို့ခဲ့တဲ့ ပို့ကုန်တွေကစပြီး ဒီအခွင့် အရေး ကို ပြန်လည် ရရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ဒါကြောင့်အီးယူဈေးကွက်ကို လက်တွေ့ တင်ပို့ရာမှာ အီးယူ GSP နဲ့ပတ်သက် ၍ သိသင့်သိထိုက်တာ တွေကို အမေး အဖြေပုံစံနှင့် ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်-၁။ အီးယူ GSP ဆိုတာ ဘာလဲ။ အီးယူ GSP ဆိုတာဥရောပသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံတွေကို ဖွံ့ဖြိုးဆဲနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးမှုနည်းပါးသေးတဲ့ နိုင်ငံ တွေက တင်ပို့တဲ့ကုန်ပစ္စည်းတွေ အပေါ်တစ်ဖက်သတ်အကောက်ခွန် လျော့ပေါ့ပေးတဲ့အစီအစဉ် ဖြစ်ပါ တယ်။ ၂။ အီးယူက GSP အစီအစဉ်ကို ဘယ်လို နိုင်ငံတွေကို ပေးအပ် တာပါလဲ။ အီးယူက GSP အခွင့်အရေးကို ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၊ဖွံ့ဖြိုးမှုနည်းပါး တဲ့နိုင်ငံများနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် မှုနှင့် ကောင်းမွန်တဲ့အုပ်ချုပ်မှုစနစ်ရှိတဲ့ နိုင်ငံများဆိုပြီး အုပ်စုသုံးခုခွဲ ပြီးပေး ပါတယ်။ အုပ်စုအပေါ်မူတည်ပြီး အကောက်ခွန်ကို လုံးဝကင်းလွတ် ခွင့် (သို့) လျော့ပေါ့ပေးတာ မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ဖွံ့ဖြိုးမှုနည်းပါးတဲ့ နိုင်ငံတွေရဲ့ ထွက်ကုန်အားလုံး ကတော့အကောက်ခွန်ကင်းလွတ် ခွင့်ရ မှာဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ လည်းပါဝင်ပါတယ်။၃။ ဒါဆို GSP အခွင့်အရေးရရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေကတင်ပို့တဲ့ကုန်ပစ္စည်း အားလုံးဟာအခွန်သက်သာခွင့် ရမှာလား။ မရပါဘူး။ဒါကိုနောက်ပိုင်း ဆက် လက်ရှင်းပြပါ့မယ်။၄။ GSP အခွင့်အရေးရရှိဖို့ ဘယ်လိုအချက် အလက်တွေနဲ့ ကိုက်ညီဖို့ လိုအပ်ပါလဲ။ ပင်းရင်းဒေသစည်းမျဉ်းနဲ့ ကိုက်ညီဖို့ လိုအပ် ချက် (၃) ခုရှိပါတယ်။ နံပါတ်တစ်ကတော့ (Origin Criteria) ပင်ရင်းဒေသထုတ်ကုန် စံသတ်မှတ်ချက်နဲ့ ကိုက်ညီရမယ်။ နံပါတ်နှစ် ကတော့(Direct Consignment) တိုက် ရိုက်တင်ပို့တဲ့နည်းလမ်းဖြစ်ရမယ်။ အခုအချိန် မှာ အီးယူက Direct Consignment ဆိုတဲ့ နေရာမှာ Non Manipulation စည်းမျဉ်း ကို သုံးနိုင်တယ်ဆိုပြီး ဖြေလျော့မှု ပေးထား ပါတယ်။ Non Manipulation ဆိုတာက GSP အခွင့်အရေး ရရှိတဲ့နိုင်ငံက တင်ပို့လိုက် တဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲခြင်း၊ ထပ်တိုးထုတ် လုပ်ခြင်းမရှိပဲ မူရင်းအခြေအနေ အတိုင်း အီးယူအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများအတွင်း သယ်ဆောင် ခွင့် ပြုတဲ့နည်းလမ်းဖြစ် ပါတယ်။ နံပါတ်သုံး ကတော့ (Documentary Evi-dence) သက်သေခံစာရွက်စာတမ်းအထောက် အထား (Form A, Invoice) အပြည့်အစုံ တင်ပြနိုင်ရမယ်။ ၅။ နိုင်ငံတခုရဲ့ ပြည်တွင်းထွက်ကုန်ဆိုတာကို ဘာနဲ့ တိုင်းတာတာလဲ။ နိုင်ငံတခုရဲ့ထွက်ကုန်ဆိုတာကို ပင်ရင်းဒေသ စည်းမျဉ်းနဲ့ တိုင်းတာပါတယ်။ ၆။ ပင်ရင်းဒေသစည်းမျဉ်းဆိုတာရော ဘာ လဲ။ ပင်ရင်းဒေသစည်းမျဉ်းဆိုတာ ပစ္စည်းတွေ ဘယ်ကနေထုတ်လုပ်လဲဆိုတာကို စဉ်းစားတဲ့ နည်းလမ်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ဘယ်နိုင်ငံ ကနေတင်ပို့တယ်ဆိုတာအပြင်ဘယ်လိုထုတ် လုပ်တယ်ဆိုတာလဲ ပါဝင်ပါတယ်။ ၇။ ပင်ရင်းဒေသထွက်ကုန်ကို ဘယ်လို သတ် မှတ်လဲ။ ရာနှုန်းပြည့် ပြည်တွင်းထွက်ကုန် (Wholly Obtained or Produced)၊ပြည်ပသွင်း ကုန် ကုန်ကြမ်းအသုံးပြု ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ထွက် ကုန် (Not wholly obtained or produce) ဆိုပြီးနည်းလမ်းနှစ်မျိုးနဲ့သတ်မှတ် ပါတယ်။ ၈။ ဘယ်လို ပစ္စည်းမျိုးကို ရာနှုန်းပြည့် ပြည်တွင်း ထွက်ကုန်လို့ သတ်မှတ်လဲ။ အခြေခံအားဖြင့်တော့ အခွင့်အရေးလက်ခံ ရရှိတဲ့ နိုင်ငံရဲ့ သဘာဝသယံဇာတ ကိုအသုံး ပြုပြီးထုတ်လုပ်ထားတဲ့ပစ္စည်းမျိုးဖြစ်ပါ တယ်။ တစ်နည်းအားဖြင့် ပြည်ပသွင်းကုန်ပစ္စည်း မပါဝင်တဲ့ ပစ္စည်းမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ လက်ရှိ မြန်မာ့ပို့ကုန်တွေထဲက ဆန်၊ ပဲမျိုးစုံ တို့ဖြစ်ပါတယ်။၉။ ပြည်ပက တင်သွင်းတဲ့ ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းကို အသုံးပြု ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေ အတွက်ဘယ်လို အချက်တွေက ပြည်တွင်း ထွက် ကုန်လို့ သတ်မှတ်နိုင်မှာလဲ။ အချို့ပစ္စည်း တွေဟာ အလွယ်တကူပဲ နိုင်ငံ တစ်ခုရဲ့ ထွက်ကုန်လို့ သတ်မှတ်နိုင်ပေမဲ့ တိုး တက်လာနေတဲ့ ဒီနေ့ခေတ်မှာ ပစ္စည်း အချို့ ဟာတစ်နိုင်ငံတည်းက ထုတ်လုပ်တဲ့ပစ္စည်း တွေမဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် အခွင့်အရေး လက်ခံရရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေဟာ ပြည်ပက ပစ္စည်း တွေ တင်သွင်းပြီး ထုတ်လုပ်ခဲ့မယ် ဆိုရင် ကိုယ်နိုင်ငံရဲ့ ထွက်ကုန်ဖြစ်ဖို့ အတွက် ထုတ်လုပ်မှုပုံစံတွေကို ကြည့်ပြီး သတ်မှတ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အခြေခံအားဖြင့် ဒီနည်းလမ်း(၃)မျိုးနဲ့ သတ်မှတ်လို့ရပါတယ် - (၁) အကောက်ခွန်လိုင်း (H.S ခေါင်းစဉ်) ပြောင်းလဲမှု နည်းလမ်း (၂) ပြည်တွင်းပစ္စည်း တန်ဖိုး ပါဝင်မှု ရာခိုင်နှုန်း ထွက်ချက်သည့်နည်းလမ်း (၃) သီးသန့်စည်းမျဉ်းဖြင့်ထုတ်လုပ်မှု နည်း လမ်း အကောက်ခွန်လိုင်း (H.S ခေါင်းစဉ်) ပြောင်း လဲမှုနည်းလမ်းဆိုတာ အသုံးပြုထားတဲ့ ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းရဲ့ H.S ခသိန နဲ့ထွက်လာတဲ့ ကုန်ချောပစ္စည်းရဲ့ H.S code ဟာ ဂဏန်း ၄ လုံး (4 digit) ကနေစပြီးကွဲပြားရင်ရ ပါတယ်။(ဥပမာ - သတ္တုချောင်း (H.S code 74.07) ကနေ သတ္တုပိုက် (H.S code 74.11) ကိုပြောင်းလဲသွားခြင်းမျိုး) သစ် (H.S code 4407) ကနေ ကုလားထိုင် (H.S code 8403) ကို ပြောင်းလဲသွားတာ မျိုး။) ပြည်တွင်းပစ္စည်း တန်ဖိုး ပါဝင်မှု ရာခိုင်နှုန်း တွက်ချက်သည့်နည်းလမ်းဆိုတာ ပြည်ပ ကုန်ကြမ်းပစ္စည်း အသုံးပြုတဲ့ အချိုးအစားနဲ့ စက်ရုံထွက် ကုန်ချော ပစ္စည်းတန်ဖိုးကို အချိုးအစားတွက်ချက်တဲ့ နည်းလမ်းဖြစ်ပါတယ်။ သတ်မှတ်ထားတဲ့ အချိုးအစားနဲ့မကိုက်ညီရင်တော့ပင်ရင်းဒေသ ထွက်ကုန်လို့ သတ်မှတ်လို့ ရမှာမဟုတ်ပါဘူး။ (ဥပမာ - ထီး (H.S ခေါင်းစဉ်-6601) ကို ထုတ်လုပ်မယ်ဆိုရင် အသုံးပြုထားတဲ့ ပြည်ပ ကုန်ကြမ်းပစ္စည်း တန်ဖိုးဟာ ကုန်ချောပစ္စည်း တန်ဖိုးရဲ့ ၇၀%ထက်မပိုရတာမျိုး၊ သတ်မှတ် အချိုးအစားဟာ ကုန်ပစ္စည်းကိုလိုက်၍ ကွဲလွဲမှု ရှိပါတယ်။)သီးသန့်စည်းမျဉ်းဖြင့် ထုတ်လုပ်မှုနည်းလမ်းဆိုတာ ကုန်ပစ္စည်း ထုတ်လုပ်မှု နည်းလမ်းစဉ် (သို့မဟုတ်) နည်းပညာ အသုံးပြုထုတ်လုပ်တဲ့ နည်းလမ်း ဖြစ်ပါတယ်။ ၁၀။ ကိုယ့်ပစ္စည်းဟာ ပင်ရင်းဒေသ စည်းမျဉ်း နဲ့ကိုက်ညီပြီဆိုရင် ဘာကိုသတိထားဖို့ လိုအပ် သေးလဲ။ ကိုယ့်ပစ္စည်းရဲ့H.S code အမှန်ကိုသိရှိဖို့ လိုအပ်ပါသေးတယ်။ ဒါမှမဟုတ်ရင် Origin Criteria မှားယွင်းပြီးလျှောက်မိတတ်ပါတယ်။ Origin Criteria မှားယွင်းပြီး လျှောက်ထား မိရင် အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့် ရမှာမဟုတ်ပါဘူး။၁၁။ Form A ဆိုတာက ဘာပါလဲ။ Form A ဆိုတာအီးယူကိုပစ္စည်းတင်ပို့တဲ့ အခါ မှာ အကောက်ခွန် သက်သာခွင့် ရရှိဖို့ အသုံးပြုတဲ့ စာရွက်စာတမ်းဖြစ်ပါတယ်။ ၁၂။ Form A ကို ဘယ်သူဖြည့်သွင်းရသလဲ။ Exporter ကဖြည့်ရပါတယ်။ Exporter ကိုယ်တိုင်ကသာ ကိုယ့်ပစ္စည်းဟာ ပင်ရင်း ဒေသ စည်းမျဉ်းနဲ့ ကိုက်ညီ/မညီသိနိုင်လို့ပါ။၁၃။ Form A လျှောက်ထားလာမှုကို ထုတ် ပေးတဲ့ အာဏာပိုင် အဖွဲ့အစည်း က ငြင်းဆိုခွင့် ရှိလား။ ရှိပါတယ်။ ကုန်ပစ္စည်းတွေရဲ့ ပင်ရင်းဒေသ သတ်မှတ်ချက်ကို ဘယ်လိုနည်းလမ်းနဲ့ ထုတ်လုပ်တယ်ဆိုတာမျိုး၊ လုံလောက်တဲ့ တင်ပြနိုင်မှုမရှိဘူးဆိုရင် ငြင်းဆိုနိုင်ပါတယ်။၁၄။ Form A ကို ဘယ်အချိန်မှာ လျှောက်ထား နိုင်ပါသလဲ။ ပုံမှန်အားဖြင့် Form A ကို ကုန်ပစ္စည်း အမှန် တကယ် တင်ပို့ပြီးချိန်မှာ လျှောက်ထားနိုင် ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အချို့အခြေအနေတွေမှာ နောက်ကြောင်းပြန် လျှောက်ထား နိုင်ပါ တယ်။ ၁၅။ Form A ကို တစ်စောင်မှာ ကာလသတ် မှတ်ချက် ရှိပါသလား။ ရှိပါတယ်။ Form A ကိုထုတ်ယူပြီး ၁၀ လအတွင်းတင်သွင်းတဲ့နိုင်ငံရဲ့ အကောက်ခွန် ဌာနကို တင်ပြရပါမယ်။ ၁၆။ Form A ပျက်စီး၊ ပျောက်ဆုံး၊ ခိုးယူခံရရင် ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲ။ မိတ္တူမှန် ပြန်လည်လျှောက် ထားနိုင်ပါတယ်။ ၁၇။ မြန်မာနိုင်ငံကို အီးယူက GSP အခွင့် အရေးပြန်လည်ပေးအပ်မယ်လို့ သိရှိထား ပါတယ်။အချိန်အတိအကျ ပြောနိုင်ပါ ပြီးလား။ ဇူလိုင်လ ၁၉ ရက်နေ့မှာ မြန်မာ နိုင်ငံက အီးယူကပေးတဲ့ GSP အခွင့် အရေးကို တစ်ကျော့ပြန် ပြန်လည် ရရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။၁၈။ မြန်မာ့ပို့ကုန်တွေအတွက် နောက်ကြောင်း ပြန်လျှောက်ထားနိုင်မဲ့ အစီအစဉ်ကိုလဲ သိလိုပါတယ်။ ၂၀၁၂ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့ ကစပြီး အီးယူကိုတင်ပို့ထားတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေကို နောက်ကြောင်းပြန် အနေနဲ့ Form A ပြန်လည် လျှောက်ထားနိုင်ပါတယ်။သုတေသနနှင့်ပြည်သူ့ဆက်ဆံရေး ဌာနခွဲ
ဝါရှင်တန်ဒီစီရှိ ဘရွတ်ကင်းအင်စတီကျူးရှင်း ပညာရှင်အဖွဲ့မှ လောရင့်ချန်ဒီနှင့်အဖွဲ့သည် ဖွံ့ဖြိုး ဆဲနိုင်ငံများ၏ စားသုံးမှုဖြန့်ခွဲပုံ (Distribution of consumption) ကို လေ့လာခဲ့ကြသည်။(တစ်နေ့အတွက်ရရှိသော တစ်ဒေါ်လာ သို့မဟုတ် နှစ်ဒေါ်လာစသည့်ဝင်ငွေကိုလူဦးရေမည်မျှ ခွဲေ၀ စားသုံးကြရသလဲဆိုသည်ကို သုတေသန လုပ်ခြင်း ဖြစ်သည်။) စားသုံးမှုဖြန့်ခွဲပုံသည် အချိန်နှင့် အမျှပြောင်းလဲခဲ့ပြီး၊ နောင်တွင်မည်သို့ ပြောင်းလဲ သွားနိုင် သည်ကိုပုံပြဇယား(Chart)ဖြင့် ဖော်ထုတ် ပြသခဲ့သည်။နိုင်ငံများချမ်းသာကြွယ်ဝလာသည် နှင့်အမျှ အိမ်ထောင်စုစားသုံးမှုလည်းတိုးတက်လာ သည်။ချမ်းသာကြွယ်ဝမှုမြန်ဆန်လာ သဖြင့်၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်း တွင် နှစ်စဉ်စားသုံးမှုသည်လည်း သိသိသာသာမြင့်တက်လာကြောင်းထောက်ပြသည်။ စားသုံးမှုအဆင့် အမြင့်ဆုံး သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည့် ၁၉၉၀ မှ ၂၀၁၀ပြည့်နှစ်ကာလအတွင်း ဆင်းရဲ တွင်းမှအစုအပြုံလိုက်လွတ်မြောက်သူ ဦးရေများပြား ခဲ့ကြောင်းကိုလည်း ရှင်းပြခဲ့ကြသည်။
လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ်လောက်က လျိုကျီကျွင်း ဟာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ မီးရထားဝန်ကြီးဖြစ်လာပြီး တရုတ်နိုင်ငံ မှာ မြန်နှုန်းမြင့် ကျည်ဆန်ရထား ကွန်ရက်ကြီး ထူထောင်ကာ ခုန်ပျံကျော်လွှား တိုးတက်ဖို့ ကြံဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီစီမံကိန်း ကြီးကြောင့်သူရဲ့ဝင်ငွေဟာလဲခုန်ပျံ ကျော်လွှားပြီး တိုးပွားခဲ့ ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လွန်ခဲ့တဲ့နှစ် ဖေဖော် ဝါရီလမှတော့ သူ့ကိုလာဘ်စားမှုနဲ့ ဖမ်းဆီးပြီး တရားစွဲ ဆိုခဲ့ပါတယ်။သူရယူခဲ့တဲ့ လာဘ်ငွေပေါင်း ဟာ အမေရိကန်ဒေါ်လာသန်း ၁၂၀ ခန့်ရှိခဲ့ တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သူ့ကို ဖမ်းဆီးပြီးနောက် ၅ လကြာတဲ့အခါ တရုတ်နိုင်ငံ အရှေ့ပိုင်း ဝိန်ကျိုး မြို့အနီးမှာ ကျည်ဆန်ရထားတစ်စီး အရှိန်လွန် တိမ်းမှောက်မှု ကြီး ဖြစ်ပွားခဲ့ ပါတယ်။ ခရီးသည် ၄၀ သေဆုံးခဲ့ရပြီး ၁၉၀ကျော် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိ ခဲ့တဲ့အခါ လျိုကျီကျွင်းအပေါ် အပြစ်တွေပိုပြီး ပုံကျ လာခဲ့ရပါတယ်။
လျိုကျီကျွင်းရဲ့ခြစားမှုကြီးဟာ မော်စီတုန်း ခေတ်လွန်တရုတ်နိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပွားခဲတဲ့ မသမာမှု ကြီးတွေထဲက ဥပမာတစ်ခုပဲဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ် နိုင်ငံ ဗဟိုဘဏ်ကြီးရဲ့ အစီရင်ခံစာတစ်စောင် မှာ ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်ကနေ ၂၀၁၁ ခုနှစ် အထိအကျင့် ပျက်ခြစား မှုတွေကြောင့် အစိုးရအရာရှိပေါင်း ၁၆၀၀၀ ကို အရေးယူခဲ့ရပြီး သူတို့ရဲ့ ခြစား မှု တွေရဲ့ တန်ဖိုးဟာအကြမ်းအားဖြင့် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၂၅ ဘီလီယံခန့်ရှိတယ် လို့ ဖော်ပြ ထားပါတယ်။ေ လာလောဆယ်တရုတ်နိုင်ငံ အမျိုး သား စာရင်းစစ်ရုံး (NAO) ရဲ့ အစီရင်ခံစာ အရ အစိုးရကအိမ်ရာေ ထာက်ပံ့ကြေးတွေထုတ် ပေးရာ မှာ တရုတ်အရာရှိတွေရဲ့ လာဘ်စားမှု ဟာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၇၁ သန်းနီး ပါးရှိခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်အနည်းငယ်ကလဲ အဲဒီစာ ရင်းစစ်ရုံးရဲ့ ခန့်မှန်းချက်အရ ၂၀၀၅ ခုနှစ် တစ်နှစ် တည်းမှာပဲ အစိုးရရဲ့ ဝင်ငွေအမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၅ ဘီလီယံ လောက်ဟာအလွဲသုံးစားမှုနဲ့ မသမာ ခြစား မှုတွေကြောင့် ဆုံးရှုံးခဲ့ရတယ်လို့ ဖော်ပြထား ပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံအခြေစိုက် ကာနေဂျီ နိုင်ငံတကာ ငြိမ်းရေးအဖွဲ့ရဲ့ လေ့လာချက်တစ်ခု အရအကျင့် ပျက်ခြစားမှုတွေကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံ GDP ရဲ့ ၃ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ရှိတဲ့ငွေကြေး တန်ဖိုးဟာ ဆုံးရှုံး နစ်နာနေခဲ့ရတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ အဲဒီနှုန်း အရဆိုရင် ၂၀၀၃ ခုနှစ်က အကျင့်ပျက်ခြစားမှု တွေ ကြောင့်အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၈၆ ဘီလီယံ ဆုံးရှုံးနိုင်ပြီး ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှာဆိုရင် ဒေါ်လာဘီလီယံ ၂၀၀ ခန့် ရှိနိုင်ပါတယ်။ ပေကျင်းမြို့ရှိ တရုတ်နိုင်ငံ အုပ်ချုပ်ရေး ပညာတက္ကသိုလ်မှ လူထုမူဝါဒ ဆိုင်ရာဘာသာ ရပ်ပါမောက္ခကျူးလီဂျာ က "မသမာတဲ့နည်းလမ်း တွေနဲ့ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုတွေဟာ ယနေ့ဗျူရို ကရေစီအုပ်ချုပ်ရေးယန္တရားမှာ အမြစ်တွယ်နေပြီး အကြီးတန်းအရာရှိကြီးတွေ အတွက် အခွင့်အရေး တစ်ရပ်လိုဖြစ်နေပါ တယ်။ ရှေးခေတ်က တရုတ် နိုင်ငံမှာ ဧကရာဇ်ဘုရင်ကြီးတစ်ပါးရှိခဲ့ပေမဲ့ ယခု အခါ ထောင်ပေါင်းများစွာရှိပြီးနေရာတကာ မှာလဲ တွေ့နေရတယ်လို့" ထောက်ပြထားပါတယ်။ (၁၈) ကြိမ်မြောက် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ကွန်ဂရက်မကျင်းပမီလအနည်းငယ်တွင်းထိပ်တန်း တရုတ်ပါတီခေါင်းဆောင် နှစ်ဦးရဲ့ အကျင့်ပျက် ခြစားမှုကြီး တွေပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပါတယ်။ ပထမ တစ်မှုကတော့ အလုပ်အမှုဆောင် ကော်မတီဝင် ပိုရှီလိုင် (Boxilai) နဲ့ ဇနီးဖြစ်သူ ပိုကုခိုင်လိုင်တို့ရဲ့ မသမာမှုတွေပဲ ဖြစ်ပါ တယ်။ ပိုရှီလိုင်တာဝန်ထမ်း ဆောင်ခဲ့တဲ့ ချုံချိန်မြို့တော်ဟာ တရုတ်နိုင်ငံမှာ ခေတ်မီတိုးတက်တဲ့ မြို့တော်တစ်ခုဖြစ် ပါတယ်။ ပိုရှီလိုင်ရဲ့ တရားဝင်ရရှိတဲ့ လခဟာ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၆၀၀ သာရှိပေမဲ့ သူရဲ့သားနဲ့ဇနီးတို့ ဟာ ပေကျင်းမြို့တော်ကြီးမှာ ဇိမ်ခံကားတွေကို ထည်လဲစီးပြီးသွားလာလှုပ်ရှားခဲ့ပါတယ်။ ပိုရှီလိုင်ရဲ့ ဇနီးကုခိုင်လိုင်ဟာအလွဲသုံး စားမှုတွေကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ အပြင် ဗြိတိသျှလူမျိုး စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် တစ်ဦးကို ဝိုင်အရက်တွင်းအဆိပ်ခတ်သတ်ဖြတ် မှုအတွက်အဓိကတာဝန်ရှိသူဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ချုံချိန် မြို့တော်ရဲ့ ရဲတပ်ဖွဲ့အကြီး အကဲဝမ်လီကျွင်းဟာ ပိုရှီလိုင်နဲ့ဇနီးကုခိုင်လိုင်တို့ရဲ့ ရန်ကကြောက်ရွံ့ လာပြီး ချန်ဒူမြို့ရှိ အမေရိကန်ကောင်စစ်ဝန်ရုံး ကို ခိုလှုံခဲ့ရာကနေ အဲဒီမသမာမှုကြီး တွေဟာဖုံးဖိလို့ မရတော့ဘဲပေါ်ပေါက် လာခဲ့ရပါတယ်။ ပိုရှီလိုင် ရဲ့ တရားမဲ့ ပြုကျင့်မှုတွေ၊ အလွန်အကျွံလုပ်ဆောင် မှုတွေ၊ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုတွေကို လူအများသိရှိ လာခဲ့ကြပါတယ်။ မကြာသေးမီကပဲ ပိုရှီလိုင်ရဲ့ဇနီး ကိုလူသတ်မှုနဲ့ပြည်သူ့တရားရုံး ကစစ်ဆေးပြီး ပြစ်မှု ထင်ရှားတဲ့အတွက် သေဒဏ် ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ပိုရှီလိုင် ကိုလဲလာဘ်ငွေ အမြောက်အမြား ယူခဲ့မှု စွပ်စွဲချက်နဲ့ပါတီက ထုတ်ပယ်ခဲ့ပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်အောက်တိုဘာလ ၂၅ ရက်နေ့ ထုတ် New York Times သတင်းစာကြီး မှာ ယခင်တရုတ်ဝန်ကြီး ချုပ်ဟောင်းဝမ်ကြားပေါင်ရဲ့ မိသားစု လျှို့ဝှက်ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ ဓနဥစ္စာအရပ် ရပ်တန်ဖိုးဟာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂ ဒသမ ၇ ဘီလီယံ အနည်းဆုံးရှိတယ်လို့ ဖော်ထုတ်ခဲ့ပါ တယ်။ ဝမ်မိသားစုဟာ စိန်ရောင်းဝယ်ရေးလုပ်ငန်း နဲ့ အာမခံ လုပ်ငန်းတွေကရရှိလာတဲ့ ဝင်ငွေတွေနဲ့ ယခုလိုချမ်းသာကြွယ်ဝလာတယ်လို့ ထောက်ပြ ထားပါတယ်။ ဝမ်ကြားပေါင်ရဲ့ဇနီး ဇန်ပိုင်လီဟာ ဝမ်ကဲ့သို့ဘူမိဗေဒပညာရှင်တစ်ဦးဖြစ်ပြီးစိန်ရောင်း ဝယ်ရေးလုပ်ငန်းကို ပိုင်ဆိုင်ထားပါတယ်။ဒါ့အပြင် ဝမ်နဲ့သားနှစ်ဦးဟာလဲ စီးပွားရေးလုပ်ငန်း တွေ ကိုယ်စီကိုယ်ငှ ရှိကြတယ် လို့ဆိုပါတယ်။ လက်ရှိတရုတ်နိုင်ငံ ခေါင်းဆောင် သစ်ရှီ ကျင်ပင်းက ပေါ်လစ်ဗျူရိုအဖွဲ့ကို ပထမဆုံး မိန့်ခွန်း ပြောကြားရာမှာ "မကြာမီနှစ်တွေအတွင်း ကတချို့နိုင်ငံတွေမှာ မျိုသိပ်ထားခဲ့ကြတဲ့ ပြဿနာ တွေ ပွင့်ထွက်လာရာမှ လူထုအုံကြွမှု တွေဖြစ်ပေါ် ကာ လူမှုရေးပဋိပက္ခတွေ ကတစ်ဆင့်အစိုးရတွေ ပြုတ်ကျခဲ့ရပါတယ်။ ဒီလိုပြုတ်ကျရတဲ့ အဓိကအ ကြောင်းအရင်းဟာ အဲဒီနိုင်ငံတွေမှာ လာဘ်ပေး လာဘ်ယူမှုနဲ့အဂတိ လိုက်စားမှုတွေ ထူပြောခဲ့ လို့ ဖြစ်ပါ တယ်။ တရုတ်နိုင်ငံမှာလဲ အဂတိလိုက် စားမှုဆိုးဆိုးရွားရွားကြီးထွားလာရင် ပါတီနဲ့နိုင်ငံပါ ကျဆုံးဖို့ ဖြစ်လာနိုင်တာကို တွေ့ရှိရတဲ့အချက် အလက်တွေက ဖော်ပြနေပါတယ်။ သတိထား ပြီး စောင့်ကြည့်နေကြဖို့ လိုပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ် ကာလအနည်းငယ်အတွင်းမှာ စည်းကမ်းနဲ့ဥပဒေ ဖောက် ဖျက်မှုတွေ ဆိုးဆိုးရွားရွားရှိခဲ့ပြီး အန္တရာယ် ကြီးမားကာ နိုင်ငံရေးအရလဲ စည်းရုံးရေးပျက်ပြား စေခဲ့ ပြီး ပြည်သူလူထုကိုလဲ အထူးတုန်လှုပ်စေခဲ့ တယ်" လို့ပြောကြားခဲ့ကြောင်း ပါခင်ဗျား။ ။Ref: Newsweek/ bjreview.com
လူတစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ဆက်သွယ်ရေးက အစ အသိပညာတိုးပွားရေး ကနေကမ္ဘာ့ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေး အထိ မိုဘိုင်းဖုန်းတွေရဲ့ ပါဝါ (စွမ်းအား) ဟာသိသာထင်ရှားစွာအလျင် အမြန်ဖွံ့ ဖြိုး ကြီးထွားလာနေတာ ကို တွေ့ရပါတယ်။သမိုင်း မှာ မိုဘိုင်းဖုန်းတွေလောက်လူတွေနဲ့ အမြန်ဆုံး နီးစပ် ရင်းနှီးပြီးအ သုံးဝင်ခဲ့တဲ့ ကိရိယာ ပစ္စည်းမျိုး မရှိသလောက်ရှားပါးခဲ့ပါတယ်။ လက်နဲ့ကိုင်ပြီး အသုံးပြုရတဲ့ ဓားသို့မဟုတ် မီးခြစ်၊ ခဲတံဘောပင် သို့မဟုတ် စာရွက်တွေ လည်း လူနဲ့နီးစပ်လာခဲ့ပေမဲ့ မိုဘိုင်းဖုန်း လောက် သိပ်မြန်မြန်ကြီး နီးစပ်မှုမရှိခဲ့ တာကိုေ တွ့နိုင်ပါတယ်။ပိုက်ဆံ ငွေကြေးပဲအိမ်က ထွက်ရင်မပါမဖြစ်တဲ့မိုဘိုင်းဖုန်းနဲ့ နည်းနည်း နီးစပ်ပါတယ်။ငွေရှိမှ ဂုဏ်တင့်တယ်တယ် ဆိုပေမဲ့ ညအိပ်ရင်မို ဘိုင်း ဖုန်း တွေလို ပိုက်ဆံ အိတ်တွေ ကို အိပ်ရာထဲမှာ မထားကြပါဘူး။ ခဏခဏ ကောက်ကိုင်ပြီး စစ်ဆေး ကြည့်ရှုတာလည်း မလုပ် ကြပါဘူး။ယခုအခါပိုက်ဆံအိတ်တွေအစား မိုဘိုင်း ဖုန်းတွေကတောင် တာဝန်ယူပေးလာနိုင်တာ တွေ့ ရပါတယ်။
လက်ဖျားလေးနဲ့နှိပ်ရုံ၊ တို့ရုံနဲ့ သိလိုတဲ့ အကြောင်းအရာမျိုးစုံကို သိရှိလာနိုင်ပါတယ်။မျက်မှောက်ခေတ် စမတ်ဖုန်းတစ်လုံးမှာ ပါရှိတဲ့ ကွန်ပျူတာ စွမ်းရည်ဟာ လကမ္ဘာကိုဆင်းသက်တဲ့ အပိုလို ၁၁ အာကာသယာဉ်မှာ အသုံး ပြုတဲ့ ကွန်ပျူတာစွမ်းရည်ထက်ပိုကောင်းပါတယ်။Time မဂ္ဂဇင်းကြီးနဲ့ Qualcomm နည်းပညာကုမ္ပဏီတို့ ပူး ပေါင်းပြီးမိုဘိုင်းဖုန်းစစ်တမ်းတစ်ခုကို ကောက်ယူ ခဲ့ပါတယ်။အဲဒီစစ်တမ်းကို အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်၊ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ တောင်ကိုရီးယား၊ တောင် အာဖရိက၊ အင်ဒိုနီးရှား နဲ့ ဘရာဇီးနိုင်ငံ တွေမှာရှိတဲ့လူပေါင်း ၅၀၀၀ နီးပါးကိုမေးမြန်းပြီး ပြုစုခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။အဲဒီစစ်တမ်းအရလူ လေးဦးမှာတစ်ဦးဟာ မိနစ် ၃၀ အတွင်း ဖုန်းတစ် ကြိမ်ခေါ်ယူ အသုံးပြုပြီး လူငါး ဦးမှာတစ်ဦးဟာ ၁၀ မိနစ်အတွင်းတစ် ကြိမ်အသုံးပြုနေကြပါတယ် ။မေးမြန်းတဲ့ လူဦးရေသုံးပုံတစ်ပုံက သူတို့ရဲ့မိုဘိုင်း ဖုန်းတွေကို နည်းနည်းလေးကြာကြာ ကိုင်ခွင့် မရရင်စိတ်ထဲမှာ အလိုမကျဖြစ် နေကြတယ် လို့ဆိုပါတယ်။ အမေရိကန် လူမျိုး အတော်များများက မိုဘိုင်းဖုန်းနဲ့ လွယ်လွယ်ကူကူ ဆက်သွယ်ပြီး ဈေးနှုန်းချိုသာတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေကို ရှာဖွေ ဝယ်ယူခွင့်ရလို့၊ ကိုယ်စိတ်ဝင်စားတဲ့ မြို့ရွာ ဒေသ တွေကို ရှာဖွေနိုင်လို့၊ မိမိထုတ် လုပ် ရောင်းချတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေကို ဝယ်ယူ အသုံးပြုမယ့် သူတွေနဲ့ ဆက်သွယ်နိုင်လို့၊ မိမိတို့ရဲ့ကျန်းမာရေး အခြေ အနေကိုစုံစမ်းမေးမြန်းနိုင်လို့၊ မိမိတို့ရဲ့ ငွေရေး ကြေးရေးအခြေ အနေတွေကို သိရှိနိုင်ပြီး တခြား ဒေသမှာ နေထိုင်ကြတဲ့ မိသားစု ဝင်ဆွေမျိုးတွေနဲ့ မိတ်ဆွေအပေါင်းအသင်းတွေကို အမြဲမပြတ် ဆက် သွယ်နိုင်လို့ ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ပြောကြပါ တယ်။ ချမ်းသာတဲ့ သူတွေကလည်း သူတို့ဟာ တခြား သူတွေထက်အချိန် နာရီများစွာပို အလုပ် လုပ်ရပြီး စဉ်းစား ဆုံးဖြတ်ချိန်သိပ်မရပေမဲ့ မိုဘိုင်း ဖုန်းတွေ ကြောင့်သူတို့ရဲ့လုပ်ငန်းတွေကို ပိုပြီး ထိထိ ရောက်ရောက်စီမံ ခန့်ခွဲနိုင်ကြောင်း၊ ရုံးမသွား နိုင်ရင်တောင်အဝေးကနေသတင်းအချက် အလက် တွေကိုဆက်သွယ်ရယူပြီး ကွပ်ကဲနိုင်ကြောင်းပြော ပါတယ်။အမေရိကန်လူမျိုး ဆယ်ဦး မှာ လေးဦးက မိုဘိုင်းဖုန်းတွေဟာ သူတို့ရဲ့ လုပ်ငန်းကို ကောင်း မွန်အောင် အထောက်အကူပြုနေတယ် လို့ယူဆ ကြပါတယ်။ အိန္ဒိယ၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ တရုတ်နဲ့ တောင်အာဖရိကလူမျိုးသုံးပုံတစ်ပုံကျော် ကတော့ မိုဘိုင်းဖုန်းတွေဟာ သူတို့ရဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို အကျိုးပြုနေတယ်လို့ ယူဆကြပါတယ်။ ယခုအခါ ငွေပေးချေတဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို မိုဘိုင်းဖုန်းတွေနဲ့ ဆောင်ရွက်လာနိုင်ပါတယ်။ငွေစက္ကူတွေ၊ ပလတ်စတစ်ကတ်တွေထက် ပိုမို လျင်မြန်၊ပိုမိုလုံခြုံမှုလည်းရှိပါတယ်။ဥပမာဂူဂဲလ် ငွေအိတ်(Google Wallet)အစီ အစဉ်အရ မိုဘိုင်း ဖုန်းထဲကို အထူးချစ်(ပ်)ပြား(Special chip )ထည့် က ခရက်ဒစ်ကတ်ဖတ်တဲ့ ခလုတ်ကိုနှိပ်ပြီး ငွေပေး ချေနိုင်ပါတယ်။ စီလီကွန် တောင်ကြားက နည်း ပညာရှင်တွေ ကတော့ ငွေစက္ကူေ တွနဲ့ ငွေပေးချေ တဲ့ စနစ်ဟာ တဖြည်းဖြည်း လျော့နည်းလာနိုင်ပြီး အနာဂတ် မှာ ပျောက်ကွယ်သွားနိုင်တယ်လို့ ဆို ထားပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့လေးနှစ်၊ သမ္မတအိုဘားမား ရွေး ကောက်ပွဲ ဝင်စဉ်တုန်းက အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ Facebook ဆိုရှယ် ဝက်ဘ်ဆိုက်ကို အသုံးပြုသူ ပေါင်းဟာ သန်း ၄၀ ရှိခဲ့ပြီး သူရဲ့ မဲဆွယ်ရေးလုပ် ငန်းတွေကိုများစွာ အထောက်အကူပေး ခဲ့ပါတယ်။ဒါပေမဲ့ ယခုအခါ Facebook ကိုအသုံးပြုသူ ဦးရေဟာ သန်း ၁၆၀ အထိရှိလာ ပါတယ်။ အမေရိ ကန်လူမျိုးမဲဆန္ဒပေးနိုင်သူတိုင်း ဟာ မိုဘိုင်း ဖုန်းတစ်လုံး စီရှိကြတဲ့အပြင် အင်တာနက်ကို လည်း အသုံးပြုလာ ကြပါတယ်။ဒါကြောင့် အင် တာနက် ကနေနိုင်ငံရေးမဲဆွယ်မှုတွေဟာ ပိုပြီး အရေးပါလာပါတယ်။ တရုတ်လူမျိုး ၇၉ ရာခိုင် နှုန်းက မိုဘိုင်းဖုန်း ကနေနောက်ဆုံးသတင်းတွေကို သိရှိခွင့်ရတယ် လို့ပြောပါတယ်။ အိန္ဒိယလူမျိုး ၇၃ ရာခိုင်နှုန်း ကတော့ မိုဘိုင်း ဖုန်းတွေကြောင့် သူတို့ ရဲ့ရပ်ဝေး မှာရှိတဲ့ မိသားစုဝင်တွေနဲ့အမြဲ အဆက်အသွယ် ရရှိစေတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဘရာဇီးလူမျိုး ၆၂ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ မိုဘိုင်းဖုန်းကြောင့် သူတို့ရဲ့ မိတ်ဆွေတွေနဲ့ အမြဲတမ်း ထိတွေ့ ဆက်ဆံနိုင် တယ်လို့ပြောပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယားလူမျိုး ၄၈ ရာခိုင်နှုန်း ကတော့ သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်အချိန် အတော်များများ ဟာ မိုဘိုင်းဖုန်းတွေ က ဖြေဖျော် ရေးအစီအစဉ်တွေကို ကြည့်ရှုရင်း ကုန်ဆုံး နေတဲ့ အတွက် တခြားကမ္ဘာအရေး အခင်းသတင်း တွေ ကို မလေ့လာဖြစ် ဘူးလို့ဆိုကြကြောင်းပါ ခင်ဗျား။Ref:Time (Youre Life is Fully Moblie)
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် အကြီးဆုံးဘဏ်ဖြစ် သည့် နိုင်ငံပိုင်စိုက်ပျိုးရေးဘဏ် (Agribank) ၏ အကြီးအကဲကို ဖမ်းဆီးအရေးယူလိုက်ကြောင်း ဇန်နဝါရီလ ၂၅ ရက်နေ့တွင် ဗီယက်နမ်အစိုးရက သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ လွန်ခဲ့သည့် လများ အတွင်းကလည်း ထိုဘဏ်မှပင် အကြီးတန်းအရာ ရှိလေးဦးကို ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး၊ စုစုပေါင်း အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၇ သန်းကို အလွဲသုံးစားပြု ခိုးဝှက်မှုဖြင့် တရားစွဲဆိုထားသည်။ ယမန်နှစ် သြဂုတ်လက အခြားဘဏ်ကြီးတစ်ခုဖြစ်သည့် အာရှကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေးဘဏ် (Asia Commercial Bank) ၏ အကြီးအကဲကို ဖမ်းဆီးအရေးယူခဲ့ရာ စတော့ဈေးကွက်နှင့် ဘဏ်လုပ်ငန်းများကို ထိခိုက် စေခဲ့သည်။
လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်က တရုတ်နိုင်ငံ အရှေ့ပိုင်း အန်းဟွေပြည်နယ်မှ လယ်သမားတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ကျန်ရှီယူဟာ ဒေသခံ လယ်သမားတွေကို ဦး ဆောင်ကာ ရွာအနီးမှာရှိတဲ့ ဓာတုဗေဒစက်ရုံ တစ်ရုံရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ညစ်ညမ်းမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြပွဲတစ်ခုကို ဦးဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ ရွာရေကန်တွင်းက ငါးတွေ သေနေ တဲ့ပုံ တွေနဲ့ စက်ရုံကစွန့်ပစ်ရေဆိုးတွေ စီးဝင်မှုကြောင့် စိုက်ခင်းထဲက သီးနှံံပင်တွေ ညုှိးနွမ်း ပြီး သေကြေ နေတဲ့ပုံတွေကို ဓာတ်ပုံရိုက်ကာ ပြသခဲ့ပါတယ်။ ဆန္ဒပြပွဲပြီးတဲ့ေ နာက် ဒေသခံ မီဒီယာအဖွဲ့ အစည်း တွေနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေး အန်ဂျီအိုအဖွဲ့ အစည်းတွေရဲ့ အကူအညီနဲ့ ဆက်လက်တောင်း ဆိုခဲ့တဲ့အတွက် ဓာတုဗေဒစက်ရုံနဲ့ ဒေသခံအစိုးရ တို့က ယွမ်ငွေ သန်း ၂၀၀ (အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၃၂ သန်း) မတည်ကာ ညစ်ညမ်းနေတဲ့ စက်ရုံပတ် ဝန်းကျင်ကို သန့်ရှင်းအောင်နဲ့ စက်ရုံကြောင့် မြေ နေ ရာ ပြောင်းရွှေ့စိုက်ပျိုးရတဲ့ လယ်သမားတွေ အတွက် လျော်ကြေးငွေ ရရှိအောင် ဆောင်ရွက် ပေးခဲ့ပါတယ်။
ကနေဒါနိုင်ငံဗဟိုဘဏ်က ငွေစက္ကူသစ်များ ထုတ်ဝေရန် ပညာရှင်များနှင့် တိုင်ပင်ခဲ့သည်။ လုံခြုံ ရေးဆိုင်ရာ အစီအမံများ ထည့်သွင်းနိုင်ရန် ရူပ၊ ဓာတုနှင့် အင်ဂျင်နီယာ စသည့်ပညာရှင်များထံ အကူအညီ တောင်းခံသည်။ ကိုင်တွယ်သုံးစွဲ ခြင်း၊ သယ်ဆောင်ခြင်းတို့တွင် အဆင်ပြေစေရေး အတွက် လက်လီရောင်းစက် လုပ်ငန်းရှင်များ၊ သံချပ်ကာယာဉ်ဖြင့် ပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်း လုပ် ကိုင်နေသူများထံမှ အကြံဉာဏ်တောင်းခံခဲ့သည်။ ငွေစက္ကူ ဒီဇိုင်းပုံစံသစ်အတွက် ပြည်သူလူထုကိုယ် စားလှယ်များက ဖြည့်စွက်အကြံပြုနိုင်ရန်လည်း စီစဉ်ခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် တကယ်အရေးပါသည့် ရုက္ခဗေဒပညာရှင်များကိုတော့ မခေါ်မိခဲ့ပေ။
၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်စီးပွားရေး တုံ့ နှေးကျဆင်း(Recession)စေမည့် ပြင်းထန်ဆိုး ဝါးသော ဘဏ္ဍာရေး အကျပ်အတည်း ဖြစ်ပေါ်လာ မည့် အခြေအနေကို "ဘဏ္ဍာရေးချောက်ကမ်း ပါး"(Fiscal cliff) ဟု အမည်ပေးထားကြသည်။ ယခုတော့ ထိုချောက်ထဲကျဖို့ လက်တစ်လုံးအလို မှာ ကွန်ဂရက်လွှတ်တော် က ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု များဆောင်ရွက်ရန်သဘောတူလိုက်သည်။ သမ္မတ ဘုရှ်လက်ထက်က ချမှတ်ထားခဲ့သော အခွန်ဖြတ် တောက်လျှော့ချမှု အများအပြားကို ပယ်ဖျက်ရေး နှင့် အစိုးရအသုံးစရိတ် လျှော့ချရေး အစီအစဉ် များကို ၂၀၁၃ ခုနှစ် မတ်လအထိ ရွှေ့ဆိုင်းထား ရေးတို့ပါဝင်သော ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ချမှတ် ပေးခြင်းဖြစ်သည်။သမ္မတဘုရှ်လက်ထက်က အခွန်လျှော့ချမှု အားလုံးနီးပါးကို ဖျက်သိမ်းလိုက်သည်ဆိုသော် လည်း တစ်နှစ်ဝင်ငွေဒေါ်လာ ၄၅၀ç၀၀၀ အထက် ရရှိသောအိမ်ထောင်စုများအပေါ် အခွန် ၄ ဒသမ ၆ ရာခိုင်နှုန်း တိုးမြှင့်စည်းကြပ်မည်ဖြစ်၍ ပေး ဆောင်ရမည့်အခွန်နှုန်းမှာ ၃၉ ဒသမ ၆ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်သွားသည်။ (ထိုနှုန်းမှာ ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများ ပါ ဝင်သည့် OECD အဖွဲ့၏ စံနှုန်းနှင့်နှိုင်းယှဉ်လျှင် များသည်ဟုမဆိုနိုင်ပေ။) ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ် ခဲ့စဉ်က တစ်နှစ်ဝင်ငွေ ဒေါ်လာ ၂၅၀,၀၀၀ အထက်ရရှိသူများအပေါ် အခွန်တိုးမြှင့် ကောက်ခံ သွားမည်ဟု ပြောဆိုခဲ့သော သမ္မတအိုဘားမား၏ ကတိစကားကို အပြည့်အ၀ မဖြည့်ဆည်းနိုင်သော် လည်း ဝင်ငွေများများရသူတို့အပေါ် အခွန်တိုးမြှင့် ကောက်ခံနိုင်တော့မည်ဖြစ်သည်။ မည်သို့ဆိုစေ အဆိုပါဝင်ငွေသတ် မှတ်ချက် နှစ်ရပ်အကြား ဝင် ငွေရရှိသူတို့အတွက် ခွင့်ပြုထားသည့် အခွန်ကင်း လွတ်ခွင့်၊ နုတ်ပယ်ခွင့်အချို့ကို ဖျက်သိမ်းလိုက်ခြင်း ဖြင့် ထိုသူတို့အပေါ်မှာလည်း အခွန်တိုးမြှင့်စည်း ကြပ်ရာ ရောက်စေပါလိမ့်မည်။ထို့ပြင် သမ္မတအိုဘားမားအနေဖြင့် အလုပ် လက်မဲ့အကျိုးခံစားခွင့်များကို နောက်ထပ်တစ်နှစ် ဆက်လက်ခံ စားခွင့် ပေးနိုင်ခဲ့သည်။ အိမ်ရာမြေ အမွေဆက်ခံမှုအပေါ်စည်းကြပ်သည့်အခွန်(Estate tax)၊ ကုမ္ပဏီ အမြတ်ဝေစု များ (Dividens) နှင့် အခြေပစ္စည်းမှ မြတ်စွန်းငွေများ (Capital gains) အပေါ် စည်းကြပ်သည့်အခွန်နှုန်းများကိုမူ တိုးမြှင့် စည်းကြပ်ဦးမှာ မဟုတ်သော်လည်း ဝင်ငွေများပြား လျှင် ထိုအခွန်များလည်း မြင့်တက်လာမည်ဖြစ် သည်။ ဘဏ္ဍာရေးချောက်ကမ်းပါးမှ လွတ်မြောက် ရေးဥပဒေကြမ်းတွင် အမေရိကန် အလုပ်သမား များအပေါ် အခွန်တိုးမြင့်လာစေမည့် အချက်တစ် ရပ်လည်း ပါဝင်နေသည်။ စီးပွားရေးတွန်းအားပေး အစီအစဉ်အရ ၂၀၁၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလကမှ ဆက်လက်ခွင့်ပြုထားသည့် လခစား အလုပ်သမား များအပေါ် စည်းကြပ်သည့်အခွန် (Payroll tax) မှ ယာယီခုနှိမ်ခွင့်သည်လည်း နိဂုံးချုပ်သွားတော့မှာ ဖြစ်သည်။ အလုပ်သမားများ ပေးဆောင်ရမည့် အခွန်တွင် ၂ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာမည်ဖြစ်၍ ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် ၆ ဒသမ ၂ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ပေးဆောင် ရတော့မှာဖြစ်သည်။ ဝင်ငွေများများရသူတို့အပေါ် အခွန်တိုးမြှင့်ကောက်ခံခြင်းမှ အခွန်ရငွေ အတော် အသင့် တိုးတက်လာမှာဖြစ်သော်လည်း လုပ်ခ လစာအပေါ် ကောက်ခံသည့်အခွန်ကြောင့် အိမ် ထောင်စုသုံးစွဲနိုင် မည့်ဝင်ငွေ (Disposable in- come)ထဲမှ ဒေါ်လာ ၁၀၀ ဘီလီယံအထိ လျော့ နည်းသွားစေမှာဖြစ်သဖြင့် ပုဂ္ဂလိက ဝယ်ယူစား သုံးမှုကို အတော်အသင့်ထိခိုက်စေမှာဖြစ်သည်။နောက်ဆုံးရရှိလာသည့် အခွန်စည်းကြပ်မှု ဆိုင်ရာအဆုံးအဖြတ်များသည် သမ္မတအိုဘားမား နှင့် ဒီမိုကရက်များ အတွက် ၂၀၁၂ ခုနှစ် ရွေး ကောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရခဲ့ခြင်းကို ထင်ဟပ်နေသည့် အောင်ပွဲပင်ဖြစ်သည်။ သို့တိုင်အောင် ယခုသဘော တူညီချက်များမှာ နောင်လာမည့် ဘဏ္ဍာရေးဆုံး ဖြတ်ချက်များအတွက် အခြေအနေကောင်းဦးမည့် အလားအလာတော့ မရှိပေ။ လာမည့် မတ်လတွင် အစိုးရအသုံးစရိတ် များ ဖြတ်တောက်လျှော့ ချရေး ပြဿနာ ကို ဆွေးနွေးရန် ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်က အချိန်သတ်မှတ်ထားပြီးဖြစ်သည်။ လောလော ဆယ်တွင် ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်နှင့် ပြည်သူ လူထုသက်သာချောင်ချိရေးနှင့်မသက်ဆိုင်ေ သာ ပြည်တွင်းအသုံးစရိတ်များ ကို မတ်လမှစတင်၍ အကြီး အကျယ် ဖြတ်တောက်လျှော့ချရန် စီစဉ် ထားသည်။ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်ကဆုံးဖြတ်ရန် နောက် ဆုံးရက် သတ်မှတ်ထားပြီးဖြစ်သည့် အခြားအစီ အစဉ်တစ်ရပ်လည်း ရှိနေသေးသည်။ ပြည်ထောင် စုအစိုးရက ချေးယူနိုင်ခွင့်ရှိသည့် ကြွေးမြီပမာဏ ကန့်သတ်ချက် (Debt ceiling) ကို တိုးမြှင့်သတ် မှတ်ပေးရမည့် ဆုံးဖြတ်ချက်ဖြစ်သည်။ ကွန်ဂရက် လွှတ်တော်ကသာ တိုးမြှင့်မပေးခဲ့လျှင် အမေရိကန် အစိုးရသည် ဘဏ္ဍာရေးပညာအရ မိမိ၏ကြွေးမြီ များကို မပေးဆပ်နိုင်တော့သည့် ပျက်ကွက်သူ (Technical default) ဖြစ်သွားပေလိမ့်မည်။ လာမည့် ဖေဖော်ဝါရီနှင့် မတ်လတို့တွင် ကြွေးမြီ ပမာဏကန့်သတ်ချက် တိုးမြှင့်ပေးရေး၊ ဘဏ္ဍာ ရေးချောက်ကမ်းပါးမှ လွတ်မြောက်ရေး အစီအစဉ် အရ အစိုးရအသုံး စရိတ်များ ဖြတ်တောက်လျှော့ချ ရေးနှင့် ဘတ်ဂျက်လိုအပ်ချက်အရ ပြည်ထောင်စု အစိုးရအား ဘဏ္ဍာငွေ ဆက်လက်ထောက်ပံ့ပေး ရေးဟူသည့် ချမှတ်ရမည့် ဆုံးဖြတ်ချက်သုံးရပ်တို့ ပေါင်းဆုံမိနေသည်။ ယင်းကြောင့်ပင် ဒီမိုကရက် နှင့် ရီပတ်ဘလီကန်ပါတီကြီးနှစ်ခုအကြား အပြင်း အထန် ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်ကြရပါလိမ့်မည်။ထိုသို့ ထိပ်တိုက်ငြင်းခုံဆွေးနွေးရခြင်းကြောင့် အစိုးရ အသုံးစရိတ်များ ဖြတ်တောက်လျှော့ချရ မည့်သတ်မှတ်ရက်မှာ နောက်သို့ရွေ့သွားနိုင်သည်။ တစ်နည်းပြောရလျှင် စီးပွားရေးနာလန်ထူဖို့ အခွင့် အရေးကောင်းတစ်ရပ် ဖြစ်လာနိုင်သည်။ ထို့ပြင် ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာဆုံးဖြတ်ချက်များ ချမှတ်ရာ တွင် ရေတို ကာလအတွက် ဆေးမြီးတိုကုထုံး (Short-termism) ကို ကာလတာရှည်စွာပင် ဆက်လက် ကျင့်သုံးနေကြဦးမည့် လက္ခဏာဖြစ်သည်ဟုလည်း ဆိုနိုင်ပါလိမ့်မည်။ Ref; The Economist.