Background
သဘာဝဓာတ်ငွေ့အရည် (Liquefied natural gas-LNG) ထုတ်လုပ်မှုနည်းပညာဟာ ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ်လောက် အထိ ထွန်းကားခဲ့ခြင်း မရှိတာ တွေ့ရပါတယ်။ ယခုအခါမှတော့ LNG တင်ပို့ရောင်းချနေတဲ့ နိုင်ငံပေါင်း ၁၉ နိုင်ငံအထိ ရှိလာပါတယ်။ LNG ကုန်သွယ်မှု ပမာဏဟာ ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်က ကုဗမီတာ ၃ ဘီလီယံသာ ရှိခဲ့ပေမယ့် ၂၀၁၁ ခုနှစ်ရောက်တော့ ကုဗမီတာ ၃၃၁ ဘီလီယံအထိ ရှိလာပါတယ်။ သဘာဝဓာတ် ငွေ့တွင်းပေါင်း မြောက်မြားစွာရှိတဲ့ ကာတာနိုင်ငံ ငယ်လေးက ၁၉၉၇ ခုနှစ်မှာ သူရဲ့ပထမဆုံးသော LNG တင်ဆောင်တဲ့ကုန်တင်သင်္ဘောကြီးကို ဆိပ် ကမ်းကနေ ထွက်ခွာနိုင်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင် ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၀၆ ခုနှစ်ရောက်တော့ ကာတာနိုင်ငံ ဟာ ကမ္ဘာမှာအင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှားနဲ့ အယ်ဂျီး ရီးယားနိုင်ငံတွေကို ကျော်ဖြတ်ပြီး ကမ္ဘာမှာ LNG အများဆုံး တင်ပို့ရောင်းချတဲ့နိုင်ငံ ဖြစ်လာပါ တယ်။ လောလောဆယ် ကမ္ဘာ့ LNG ပို့ကုန် လေးပုံတစ်ပုံဟာ ကာတာနိုင်ငံက တင်ပို့နေတာ တွေ့ရပါတယ်။
နိုင်ငံတော် အစိုးရသစ်တက်လာပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကုန်သွယ်မှုမူဝါဒများသည် ပိုမိုသိသာထင်ရှား စွာ ပြောင်းလဲလာ ခဲ့ပြီး ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်ကို အထောက်အကူပြုမည့် မူဝါဒ များကို ပြောင်းလဲချမှတ် ကျင့်သုံးခဲ့ပါသည်။ နိုင်ငံတော်သမ္မတကြီး နှင့် အစိုးရသစ်၏ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု မူဝါဒများအရ မြန်မာနိုင်ငံ အပေါ် စီးပွားရေးအရပိတ်ဆို့ထားခဲ့သော အမေရိကန်နှင့် ဥရောပ တို့ကလည်း စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုများကို ဖြေလျော့မှုများ၊ ရုပ်သိမ်း မှုများ ပြုလုပ်လာပြီဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။ ထိုသို့သော အချိန်ကာလတွင် အဆိုပါ အမေရိကန်၊ ဥရောပ အစရှိသည့် အနောက်နိုင်ငံ ဈေးကွက်ကြီးများသို့ တရားဝင် ကုန်သွယ်တင်ပို့မှု အခွင့်အရေးများ ဆုံးရှုံးခဲ့သော မြန်မာ့ပို့ကုန် လုပ်ငန်းရှင်များ အတွက် ဈေးကွက်ပြန်လည်ရရှိရေးမှာ အထူးအရေးကြီးသော အချက်တစ်ရပ်ဖြစ်ပေသည်။ ယခုအခါ ပုဂ္ဂလိကပို့ကုန်လုပ်ငန်း အသီးသီးကလည်း စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုများ ရုပ်သိမ်းခဲ့ပါက လက် တွေ့စတင်တင်ပို့ ရောင်းချနိုင်ရေးအတွက် ဆောင်ရွက်လိုကြ ပြီဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ထိုနိုင်ငံများသို့ မြန်မာ့ပို့ကုန်များ အမှန် တကယ် တင်ပို့ရောင်းချ ရ/မရလည်း သိလိုလျက်ရှိကြပါသည်။ အထက်ပါ ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍ၏ တောင်းဆိုသံများကို ထိရောက်စွာ ဖြည့်စွမ်းပေးနိုင်ရေးအတွက် စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ တာဝန်ရှိသူများသည် အမေရိကန်၊ ဥရောပနိုင်ငံ များမှ တာဝန်ရှိသူများကို ၂၀၁၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ပထမ ပတ်အတွင်း စတင်တွေ့ဆုံဆွေးနွေးညှိနှိုင်း ကာ မြန်မာ့ပို့ကုန်များ ဈေးကွက် ဝင်ရောက်နိုင်ရေးအတွက် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီဖြစ် ကြောင်း သတင်းရရှိပါသည်။စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ကုန် သွယ်ရေးညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနမှ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး ချုပ် ဦးဆောင်သော အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရေးအဖွဲ့ သည် ၂၀၁၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၇ ရက်နေ့က အမေရိကန် ပြည် ထောင်စု စိုက်ပျိုးရေးဌာနမှ Agricultural Counselor Mr. John Wade ဦးဆောင်သော အဖွဲ့နှင့် မြန်မာနိုင်ငံမှ အမေရိကန် နိုင်ငံသို့ မြန်မာ့ငါးပုစွန်များ တင်ပို့နိုင်ရေး အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ ရေထွက်ကုန်များအပေါ် သတ်မှတ်ထားရှိသော စစ်ဆေးမှုပုံစံကိစ္စ ရပ်များနှင့် လိုအပ်သည့် အထောက်အထား စာရွက်စာတမ်းများ ဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကို အသေးစိတ်ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သတင်းရရှိ ပါသည်။ အလားတူ ကုန်သွယ်ရေးညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနမှ ဒုတိယ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်နှင့်အဖွဲ့သည် ရန်ကုန်မြို့ရှိ အမေရိကန်သံရုံး မှ စီးပွားရေးကောင်စစ်ဝန်တစ်ဦးဖြစ်သူ Mr. Machut A. Shishak နှင့် မတ်လ ၁၁ ရက်နေ့ကတွေ့ဆုံကာ မြန်မာ့ပို့ကုန် များ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသို့ တင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် လိုအပ် သော ကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများကို နှစ်နိုင်ငံ အကြား စတင်ပြုလုပ်ရန်အတွက် ကနဦးဆွေးနွေးခြင်းကို ပြုလုပ်ခဲ့ ကြောင်း၊ အမေရိကန်နိုင်ငံမှ ဖွံ့ဖြိုးမှု အနည်းဆုံးနိုင်ငံများသို့ ကိုတာနှင့် အကောက်ခွန်ကန့်သတ်ချက်မရှိဘဲ လွတ်လပ်စွာ တင် သွင်းနိုင်ခွင့် အခွင့်အရေးအား ပေးအပ်ရာ တွင် မြန်မာနိုင်ငံကို ထည့်သွင်းသတ်မှတ်အတည်ပြုရေး၊ မြန်မာနိုင်ငံနှင့် အမေရိကန် နိုင်ငံအကြား သီးခြားကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာ သက်သာသော အခွင့် အလမ်းများပေးအပ်ရေး၊ အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်သွင်းကုန် ဆိုင်ရာ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများနှင့် အကောက်ခွန်မဟုတ်သော ကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာ အတားအဆီးများ ညှိနှိုင်းဖြေရှင်းရေးကိစ္စရပ် များကို အလွတ်သဘော ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။ အထက်ပါ အမေရိကန်မှ တာဝန်ရှိ အရာထမ်း နှစ်ဦး၏ သုံးသပ် ပြောကြားချက်များအရ နိုင်ငံရေးအရ မြန်မာ့ပို့ကုန်များကို အမေရိ ကန်သို့ တင်ပို့ခွင့်ပိတ်ပင်ထားခြင်းအား ရုပ်သိမ်းလိုက်ခြင်းမှာ မှန်ကန်သော်လည်း လက်တွေ့အမေရိကန်သို့ မြန်မာ့ကုန်ပစ္စည်း များ အမှန်တကယ် တင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် ၎င်း တို့ကွန်ဂရက် အတွင်း အတည်ပြုချက်ရရှိရန် လိုအပ်နေသေးကြောင်း၊ ၎င်း တို့၏ အတွေ့အကြုံအရ ကွန်ဂရက်အတွင်း ဆုံးဖြတ်ချက်ကို နိုဝင်ဘာ လအတွင်း ရရှိနိုင်ဖွယ်ရှိပြီး၊ ၎င်း အတည်ပြုချက်ရရှိပြီးမှသာ မြန်မာ နိုင်ငံအပေါ် ဥပဒေပြဋ္ဌာန်း ထုတ်ပြန်ထားရှိသော စီးပွားရေးပိတ်ဆို့ မှုများကို တရားဝင် ဖယ်ရှားနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး ထိုအချိန်မှသာလျှင် သက်ဆိုင်ရာ ဌာနအသီးသီးကလည်း မြန်မာ့ပို့ကုန်များကို အခြားနိုင်ငံ များနည်းတူ စစ်ဆေးခွင့်ပြုခြင်းများ ဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သို့ရာတွင် ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင်မူ အမေရိကန်-မြန်မာ ကုန်သွယ်မှုများ နှစ်ဖက်ချောမောစွာ ဆောင်ရွက်နိုင်လိမ့်မည်ဖြစ်ပါကြောင်း၊ အမေရိ ကန်မှလည်း မြန်မာနိုင်ငံသို့ မျိုးရိုးဗီဇနည်းဖြင့် ပြုပြင်ထားသော စိုက်ပျိုးထွက်ကုန်များ၊ အေးခဲထားသော အသားများ၊ ဝိုင်နှင့် အဖျော် ယမကာများတင်သွင်းရန် စိတ်ဝင်စားမှုရှိပါကြောင်းနှင့် အခြား ဝန်ဆောင်မှုဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်မှုလုပ်ငန်း အများအပြားကိုလည်း အမေရိကန်နိုင်ငံလုပ်ငန်းရှင်များက အထူးစိတ်ဝင်စားကြကြောင်း သိရှိရပါသည်။အလားတူ ဥရောပသမဂ္ဂရုံး ကုန်သွယ်ရေးနှင့် စီးပွားရေးဌာန မှ Mr. Antonio Berenguer ဦးဆောင်သောအဖွဲ့နှင့် တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးပြီး မြန်မာ့ပို့ကုန်များ ဥရောပသို့တင်ပို့ရာတွင် ဥရောပသမဂ္ဂ မှ ဖွံ့ဖြိုးမှုအနည်းဆုံးနိုင်ငံများသို့ပေးအပ်သည့် လက်နက်ခဲယမ်းမှ အပ ကျန်ကုန်ပစ္စည်းများအတွက် အထူးသက်သာခွင့် အခွင့်အရေး များ၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အထူးအခွင့်အရေးများ ခံစားခွင့်ရရှိရေး ညှိနှိုင်း ဆွေးနွေးလိုကြောင်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ရေထွက်ကုန်များနှင့် သစ်တော ထွက်ကုန်များ အဝတ်အထည်များ ဥရောပဈေးကွက်သို့ လွယ်ကူ ချောမွေ့စွာ ဝင်ရောက်နိုင်ရေး အခက်အခဲ အတားအဆီးများကို ဌာနဆိုင်ရာချင်း ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးလိုကြောင်း မေတ္တာရပ်ခံဆွေးနွေးခဲ့ ကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ဥရောပသမဂ္ဂမှ တာဝန်ရှိပုဂ္ဂိုလ်က မြန်မာ နိုင်ငံအပေါ် ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ ပိတ်ဆို့မှုများမှာ အစိုးရသစ် စတင်တာဝန်ယူပြီးနောက် ဥရောပသမဂ္ဂအနေဖြင့် အပြု သဘော မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ရပ်တည်လာပါကြောင်း၊ ယခင်က ILO တွင် အတင်းအဓမ္မ အလုပ်သမားစေခိုင်းမှုများကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ အပေါ် ချမှတ်ထားသော ပိတ်ဆို့မှုများကိုလည်း ILO မှ ပယ်ဖျက် ခဲ့ပြီးဖြစ်သဖြင့် ဥရောပအနေဖြင့်လည်း မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ဂျီ အက်(စ်)ပီအခွင့်အရေး ပြန်လည်ပေးအပ်ရန် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါ ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ယခုနှစ် စက်တင်ဘာလအတွင်း ဥရောပ ကော်မရှင် အစည်းအဝေးတွင် မြန်မာနိုင်ငံကို ဂျီအက်(စ်)ပီ အခွင့် အရေး ပြန်လည်ပေးအပ်ရန် သဘောတူဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီး ဥရောပပါလီ မန်သို့ ဆက်လက်တင်ပြ အတည်ပြုချက်ရယူရန်သာ ကျန်ပါ ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ၎င်းင်းလုပ်ငန်းအစီအစဉ်များ ပြီးဆုံးပါက ၂၀၁၃ ခုနှစ်အစတွင်ပင် မြန်မာ့ပို့ကုန်များ အခွင့်အရေး စတင်ခံစားနိုင် မည်ဟု မျှော်လင့်ယုံကြည်ပါကြောင်း၊ ဥရောပပါလီမန်ကအတည် ပြုခဲ့လျှင် မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ဂျီအက်(စ်)ပီ သက်သာခွင့်အခွင့် အရေးများကို ၂၀၁၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လလယ်မှစ၍ နောက် ကြောင်းပြန် အကျိုးခံစားခွင့် ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် မြန်မာပို့ကုန် များအနေဖြင့် လိုအပ်သည့် ဂျီအက်(စ်)ပီ ပင်ရင်း သက်သေခံ လက်မှတ်တင်ပြနိုင်ပါက အကောက်ခွန်ငွေများ ပြန်အမ်း မည်ဖြစ် ပါကြောင်း၊ ထိုအခွင့်အရေးကို အသုံးချရ၍ ဈေးကွက်ထိုးဖောက် ဝင်ရောက်ခြင်းအတွက် ကုန်ဝယ်သူများ တိုးချဲ့ရှာဖွေနိုင်မည်ဖြစ် ကြောင်းတို့ကို အကြံပြုဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း ဝမ်းမြောက်ဖွယ် သိရှိရပါ သည်။ မြန်မာ့ပို့ကုန်များမှာ အမေရိကန်၊ ဥရောပဈေးကွက်သို့ အနာဂတ်တွင် ဝင်ရောက်နိုင်ရေး မျှော်မှန်းကြိုးစားေ နသည့်နည်း တူ လက်ရှိတွင် တရုတ်နိုင်ငံဈေးကွက်သို့ အများအပြား တင်ပို့ ရောင်းချလျက်ရှိရာ တရုတ်ဈေးကွက်သို့ ဝင်ရောက်နိုင်ရေးအတွက် လည်း ရန်ကုန်မြို့ရှိ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ စီးပွားရေးသံရုံးမှ Attache' Mr.Zhang Kan နှင့်လည်း မတ်လ ၁၁ ရက်နေ့က အလားတူ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံမှ တရုတ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့လျက်ရှိသော ဆန်များ၊ ပြောင်းများနှင့် ပတ် သက်၍ ဈေးကွက်ဝင်ရောက်ခွင့်ရရှိရေး မြင့်မားသောအခွန်နှုန်းဖြင့် ကာကွယ် တားဆီးထားေ သာ မြန်မာ့ကျောက်မျက်ရတနာများနှင့် ရေထွက်ကုန်ပစ္စည်းအချို့တို့အပေါ် ပိုမိုအကောက်ခွန်နှုန်း ထား ဖြေလျော့ရေး၊ မြန်မာနှင့်တရုတ်အကြား စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်များ ဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်မှု သဘောတူစာချုပ် ချုပ်ဆိုနိုင်ရေး ကိစ္စရပ် များကို ဆွေးနွေးခဲ့ရာ တရုတ်နိုင်ငံတာဝန်ရှိသူက တရုတ်နိုင်ငံသည် ဖွံ့ဖြိုးမှု အနည်းဆုံးနိုင်ငံများ၏ ပို့ကုန်ပစ္စည်း ၇၇၈၇ မျိုးအတွက် အကောက်ခွန် ဖြေလျော့မှုများ ယခုနှစ် စက်တင်ဘာလက ဖြေ လျော့ပေးခဲ့ပြီးဖြစ်ပါကြောင်း၊ ၎င်း ခံစားခွင့်ကို ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် စတင်ခံစားနိုင်မည် ဖြစ်ပါကြောင်း၊ အဆိုပါစာရင်းတွင် မြန်မာနိုင်ငံ ဘက်မှတောင်းဆိုသော ဆန်နှင့် ပြောင်းများ ပါဝင်ခြင်း မရှိသော် လည်း ရေထွက်ကုန်ပစ္စည်းများနှင့် သစ်တောထွက်ကုန်များ၊ စက်မှု ထွက်ကုန်များ လက်ဝတ်ရတနာများ ပါဝင်ခြင်းကြောင့် မြန်မာ့ပို့ ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် အကျိုးကျေးဇူးများ ခံစားရမည်ဟု ယုံကြည်ပါကြောင်း၊ မြန်မာ-တရုတ် ကုန်သွယ်ရာတွင် နှစ်ဖက် အပြန်အလှန်ကုန်သွယ်မှုညီမျှမှုရှိရေးနှင့် တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုများ ပပျောက်ရေးအတွက် တရုတ်နိုင်ငံမှ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွား မည်ဖြစ်ပါကြောင်း၊ မြန်မာ့ပို့ကုန်များ ဈေးကွက်ဝင်ရောက်နိုင်ရေး အပါအဝင် ကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကို အသေးစိတ်ညှိနှိုင်း ပေါင်းစပ်ဆွေးနွေးရန်အတွက် တရုတ်နိုင်ငံမှ ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ အဆင့်မြင့် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ လာရောက်ရန် ရှိပါကြောင်း များ ပြန်လည်ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။မြန်မာနိုင်ငံတော်သစ်သည် နိုင်ငံတော်သမ္မတကြီး၏ ဦးဆောင်မှုနှင့်အညီ ဘက်စုံပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများကို အရှိန် အဟုန်ဖြင့် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် ရေးမှာလည်း အထူးအရေးကြီးကြောင်း တွေ့ရှိမည်ဖြစ်ပါသည်။ ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတွင် စီးပွားရေးနှင့် ကုန်သွယ်မှု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးမှာလည်း မလွဲမသွေ လိုအပ်ချက်တစ်ရပ် ဖြစ် လေရာ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် ကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရေးကိစ္စရပ်များကို မျက်ခြည်မပြတ် အစဉ် တစိုက် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရှိရသည့် သတင်း အချက်အလက်များကို ဖော်ပြအပ်ပါသည်။
တရုတ်နိုင်ငံ၊ ရှန်ဟိုင်းမြို့ရှိ ဖူတန်တက္ကသိုလ် အနီးတွင် မကြာသေးမီရက်ပိုင်းအတွင်းက ဆန်း သစ်တီထွင်မှု လုပ်ငန်းသစ်များ ဖွင့်ပွဲကို ကျင်းပခဲ့ သည်။ တရုတ်နိုင်ငံသားများသာ ပါဝင်သည့် စီလီ ကွန်းတောင်ကြား (Silicon Valley) ဖွင့်လှစ်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ဆိုကြသည်။ အမေရိကန်တွင် နည်း ပညာကုမ္ပဏီများ တစ်စုတစ်ဝေးတည်း ဖွင့်လှစ် ထားသည့် ဆန်ဖရန်စစ္စကိုမြို့ အနောက်တောင် ပိုင်းနယ်မြေကို စီလီကွန်းတောင်ကြားဟု အမည် ပေးထားသည်နှင့် ခိုင်းနှိုင်းခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုဖွင့်ပွဲ ကိုကြည့်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံတွင် ပုဂ္ဂလိကစီးပွားရေး ကဏ္ဍ ရှင်သန်ဖွံ့ဖြိုးနေသည်ဟု ထင်မြင်ရဖွယ်ဖြစ် သည်။
အာဆီယံ စီးပွားရေးအဝန်းအဝိုင်း AEC အစီအစဉ်အရ အရင်းအနှီး လွတ်လပ်စွာစီးဆင်းမှု သည် ဒေသတွင်းပူးပေါင်းမှု အတွက် အခြေခံဖြစ်သည်။ သို့သော် အာဆီယံစီးပွားရေးလုပ်ငန်း များက အခြားအာဆီယံနိုင်ငံများတွင် သွားရောက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ မှုသည် ယခုအဆင့်ထက် တိုးချဲ့နိုင်မည့် အလားအလာမရှိ ဟု ကျွမ်းကျင်သူအတော်များများက တွက်ဆကြသည်။ အရှေ့တောင် အာရှဒေသသည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို ကောင်း ကောင်းကြီး ဆွဲဆောင်နိုင်ရာ အဓိကအားဖြင့် နေရာအကွက် အကွင်းကျခြင်းနှင့် ကုန်သွယ်မှုသဘောတူညီချက်များစွာ စာချုပ် ချုပ်ဆိုထားခြင်းတို့ကြောင့်ဖြစ်သည်။ ယခုအခါ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့မှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအများအပြား စီးဝင်လျက်ရှိပြီး၊ လာမည့်နှစ်များတွင်လည်း လက်ရှိအခြေအနေအတိုင်း မပြောင်း မလဲရှိနေဦးမည်။
ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးတုံ့နှေးနေချိန်မှာ တောင်ကို ရီးယားနိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်ရောင်းချရေးတွင် အခက်အခဲ များနှင့် ရင်ဆိုင်ရလျက်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် အစိုးရ က နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု (Foreign direct investment,FDI) များ တိုးတက်ရရှိလာစေရန် ကြိုးပမ်းနေရသည်။ လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်ရေး သဘောတူစာချုပ်များ (Free-trade agree- ments, FTAs) ချုပ်ဆိုထားခြင်းကြောင့် နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ဝင်ရောက်လာရန် ဆွဲဆောင် အားကောင်းနေသော်လည်း ပြည်တွင်းစီးပွားရေး တွင် ပွင့်လင်းမြင်သာမဖြစ်ခြင်း (Opaqueness) နှင့် စွမ်းဆောင်မှုအားနည်းခြင်း (Inefficien cies) တို့ကြောင့် အဟန့်အတားဖြစ်နေသည်။
ယခုကာလသည် ပြည်တွင်းပဲအသစ်ပေါ်လုဆဲဆဲကာလဖြစ်ပြီး ပဲအဟောင်းလက်ကျန်များထုတ်ရောင်းသည့် စပ်ကူးမတ်ကူးကာလ ဖြစ်ပါသည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် အောက်တိုဘာလတွင် မိုးပဲအသစ်များစတင်ပြီး ဈေးကွက်သို့ ကြိုကြား ကြိုကြား ဝင်ရောက်သော်လည်း ယခုနှစ်တွင် မိုးပဲအဓိကစိုက်ပျိုးသည့် နိုင်ငံအလယ်ပိုင်းတွင် မိုးဦးကာလ မိုးခေါင်ခဲ့သဖြင့် ပဲထွက်ရှိမှု နောက်ကျနေခြင်းဖြစ်၍ ဈေးကွက်အများစုတွင် ပဲတီစိမ်းမှအပ ယခင်နှစ် ပဲအဟောင်းလက်ကျန်များသာ ထုတ်ရောင်းနေကြပါသည်။
ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးတိုးတက်မှု နှေးကွေး နေခြင်းနဲ့ ကမ္ဘာ့သီဟိုဠ်စေ့ဈေးနှုန်းတွေ မြင့်မားနေခြင်းကြောင့် ၂၀၁၂ ခုနှစ် ဧပြီမှ ဇွန်လအတွင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ သီဟိုဠ်စေ့တင်ပို့မှု ကျဆင်းခဲ့တယ်လို့ သိရတယ်။
လွန်ခဲ့တဲ့ အနှစ် ၉၀ လောက်ကဆိုရင် မွန် တန်နာကြေးနီသတ္တုမိုင်းမြို့ (Montana mining town) ကို ကမ္ဘာမှာ အချမ်းသာဆုံး တောင်ကုန်း ကြီးရှိတဲ့မြို့လို့ ခေါ်ဆိုခဲ့ကြတယ်။ အဲဒီမြို့တစ် ဝိုက်မှာရှိတဲ့ ကျောက်ဆောင်တွေ ကနေ ကြေးနီ သတ္တုရိုင်း တန် သန်းပေါင်းများစွာ ထွက်ရှိခဲ့ပြီး အမေရိကန်တစ်နိုင်ငံလုံးအတွက် လိုအပ်တဲ့ လျှပ် စစ်မီးကြိုးတွေနဲ့ တယ်လီဖုန်းကြိုးတွေထုတ်လုပ်ရာ မှာ အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လွန်ခဲ့တဲ့အနှစ် ၃၀ လောက်မှာ မြို့ရဲ့ အနောက်တောင်ဘက်မှာ ရှိတဲ့ ကြေးနီသတ္တုမိုင်းကြီးကို ပတ်ပစ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်လောက်ကစပြီး မွန်တန်နာမိုင်းကြီးရဲ့ ပတ်ပတ်လည်မှာရှိတဲ့ ကျောက်ဆောင်တွေကနေ ရော၊ အရင် မိုင်းပတ်လည်မှာဖောက် လုပ်ထားတဲ့ ရေသွယ်မြောင်းတွေကရော ရေတွေစီးဝင်ခဲ့တဲ့ အတွက် ကြေးနီမိုင်းဟောင်းကြီးဟာ အလွန်ကြီး မားပြီး သိပ်နက်တဲ့ ရေကန်ကြီးတစ်ခုအဖြစ်ပြောင်း လဲလာခဲ့ရပါတယ်။ ရေကန်တွင်းစီးဝင် လာတဲ့ ရေ တွေဟာ ကြေးနီသတ္တုရိုင်း အညစ်အကြေးတွေနဲ့ ဓာတ်ပြုပြီး အက်စစ်ဓာတ်ပေါက်ကာ အဆိပ် ဓာတ်သင့်နေတဲ့ ရေဆိုးတွေအဖြစ် ပြောင်းလဲသွား ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအဆိပ်ဓာတ်သင့် ညစ်ညမ်းနေတဲ့ ရေကန်ကြီးရဲ့အနက်ဟာ ဘယ်လောက်အထိရှိသ လဲဆိုရင် အထပ် ၈၀ ရှိတဲ့ တိုက်တာအဆောက် အအုံကြီးတစ်ခုကို ပစ်ထည့်လိုက်ရင် စုံးစုံးမြှုပ်သွား နိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ရန်ကုန်က ကုန်သည်ကြီးများအသင်းမှာ စက်တင်ဘာ ၈ ရက်က လူမှုရေးနဲ့ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှု မြန်မာမူဝါဒ ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်နဲ့ ဆွေးနွေးပွဲတစ်ခုလုပ်တယ်။ ဒီဆွေးနွေးပွဲမှာ ဂျာမန်ပါမောက္ခနှစ် ယောက်က ဆွေးနွေးကြတယ်။ သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက်တွေ နား ထောင်အပြီးမှာ ကျွန်တော်တို့ဟာ မစိုးရိမ်သင့်တာတွေ စိုးရိမ်၊ စိုးရိမ်သင့်တာတွေ မစိုးရိမ်ဖြစ်နေသလားလို့ အတော်လေးစဉ်းစား မိတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့လအနည်းငယ်က ထုတ်ဝေခဲ့တဲ့ The Strait Times သတင်းစာမှာ ဖော်ပြခဲ့တဲ့ သတင်းဆောင်းပါးတစ်ပုဒ် ဟာ အများ ပြည်သူအတွက် စိတ်ဝင်စားစရာသတင်းမဖြစ်ခဲ့ပေမဲ့ သက်ဆိုင်ရာ တွေအတွက်တော့ စဉ်းစားစရာပါ။ တရုတ်ရေခဲ ခွဲသင်္ဘော "နှင်း နဂါး" ခေါ် Xue Long ဟာ တရုတ်နိုင်ငံ ချင်ဒေါင်ကနေ ကီလိုမီ တာ ၁၅၀၀၀ ကွာဝေးတဲ့ခရီးကို ခြောက်ပတ်အတွင်းသွားရောက် ခဲ့ပြီး အိုက်စလန်ရဲ့ ဆိပ်ကမ်းဖြစ်တဲ့ " စကာဖာဘာကီ" မှာ ဆိုက် ကပ်ခဲ့ပါတယ်။ (ပုံကိုကြည့်ပါ) ဒီခရီးဟာ ရိုးရိုးကြည့်လိုက်ရင်တော့ အာတိတ်ဒေသ သုတေသနခရီးစဉ်လို့ ယူဆလို့ရပါတယ်။