Background
မြန်မာနိုင်ငံမှထောပတ်သီးများကို ပြည်ပ သို့ ပိုမိုတိုးချဲ့တင်ပို့နိုင်ရန်အတွက် ချိတ်ဆက် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ လက်ရှိ၌ ဘာရိန်းနိုင်ငံသို့ မြန်မာ့ထောပတ်သီးနှင့် ထောပတ်သီးအဆီများ တင်ပို့ရောင်းချနိုင်ရန် ဆွေးနွေးမှုများ လုပ် ဆောင်လျက်ရှိကြောင်း စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ သိရသည်။
မြန်မာ့ပျားရည်ကို လက်ရှိတွင် ဖောက်သည် ဈေးကွက်နိုင်ငံများမှ တစ်တန်လျှင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၂၅၀ဝ မှ ၃၀ဝ၀ အထိ ဈေးကောင်းပေး ဝယ်နေသည့်အတွက် ပျားမွေးမြူရေးလုပ်ငန်း ၁၃၀ ကျော် တိုးပွားလာကြောင်း မွေးမြူရေးနှင့် ကုသရေးဦးစီးဌာန၊ ပျားလုပ်ငန်းဌာနက သိရ သည်။
မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်ရှိသည့် ပျားရည်များ သည် အမေရိကန်၊ ဂျပန်၊ ကိုရီးယား၊ ကနေဒါနှင့် အာဆီယံဒေသတွင်း နိုင်ငံများတွင် ဈေးကွက် နေရာများရရှိထားခြင်းဖြစ်ပြီး တစ်နှစ်လျှင်တန်ချိန် ၃၀ဝ၀ အထိ တင်ပို့ရောင်းချနေရခြင်းဖြစ်သည်။
ယခု ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှ ဇူလိုင်လ ကုန်အထိ ခုနစ်လတာအတွင်း ရန်ကုန်ဆိပ်ကမ်း များသို့ နိုင်ငံတကာ သင်္ဘောလိုင်းများမှ ကုန် သေတ္တာတင် သင်္ဘောအစင်းရေ ၃၉၀ ဝင်ရောက် ခဲ့ကြောင်း မြန်မာ့ဆိပ်ကမ်းအာဏာပိုင်ရုံးမှ သိရ သည်။
ဇန်နဝါရီလတွင် ကုန်သေတ္တာတင်သင်္ဘော အစင်း ၆၀၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ၅၅ စင်း၊ မတ်လ တွင် ၅၉ စင်း ၊ ဧပြီလတွင် ၄၇ စင်း၊ မေလတွင် အစင်း ၆၀၊ ဇွန်လတွင် ၅၉ စင်းနှင့် ဇူလိုင်လတွင် အစင်း ၅၀ ဝင်ရောက်ဆိုက်ကပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
နာနတ်သီးဟုဆိုလျှင် ဧရာတီတိုင်းဒေသကြီး ဟင်္သာတနယ်မှ ထုံးကြီး နာနတ်သီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး ကဝနယ်မှ ထူးကြီး နာနတ်သီးနှင့် ကချင် ပြည်နယ် မြစ်ကြီးနားနာနတ်သီး နာမည်ကျော်ကြားပါသည်။ မြစ်ကြီးနား နာနတ်သီးသည် မျက်ကွင်းတိမ်၍ အနံ့အရသာ အထူးကောင်းမွန်သော ကြောင့် ဈေးကွက်အတွင်း ကြိုက်နှစ်သက်၍ ဝယ်ယူစားသုံးကြသည်။
ဇွန် ၁၅ ရက်မှ ၂၈ ရက်အထိ စာရင်းဝင်ကုမ္ပဏီများ၏ စတော့ရှယ်ယာ အရောင်းအဝယ်ဖြစ်မှု တန်ဖိုး ကျပ်သန်း ၁၇၀ ကျော်ရှိခဲ့ကြောင်း ရန်ကုန်စတော့ အိပ်ချိန်း (YSX) မှ သိရသည်။ အဆိုပါကာလအတွင်း အရောင်းအဝယ်ဖြစ်မြောက်သည့် ရှယ်ယာအစောင် ရေ စုစုပေါင်း ၇၉၇၄၆ စောင်ရှိပြီး တန်ဖိုးအားဖြင့် ကျပ် ၁၇၂ ဒသမ ၂၆ သန်း ရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ကုမ္ပဏီတစ်ခုချင်းစီ၏ အစုရှယ်ယာရောင်းချနိုင်မှုအနေဖြင့် First Myanmar Investment (FMI) က အစုရှယ်ယာ ၃၀၆၃ ရောင်းချနိုင်ခဲ့ပြီး တန်ဖိုးကျပ် ၂၄ ဒသမ ၃၄ သန်း၊ Myanmar Thilawa SEZ Holidings Public (MTSH)က အစုရှယ်ယာ ၁၃၆၂၄ ရောင်းချနိုင်ခဲ့ပြီး တန်ဖိုး ကျပ် ၃၉ ဒသမ ၃၅ သန်း ရရှိခဲ့ကြောင
ကမ္ဘာ့လောင်စာဆီ ဈေးကွက်အခြေအနေအား လေ့လာကြည့် ရာတွင် ဓာတ်ဆီဈေးနှုန်းသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ် မေ ၁၅ ရက်တွင်Global Petrol Price Website ၌ ဖော်ပြထားရှိသည့် ဈေးနှုန်းများအရ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံပေါင်း ၁၁၉ နိုင်ငံအနက် ဇင်ဘာဘွေနိုင်ငံသည် ယခုတစ် ပတ်တွင် ၁၅ ဒသမ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှု အမြင့်ဆုံး နိုင်ငံဖြစ်ခဲ့ပြီး ဆွာဇီလန်နိုင်ငံတွင် ၆ ဒသမ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း၊Seychelles နိုင်ငံတွင် ၅ ဒသမ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် Curacao နိုင်ငံတွင် ၅ ဒသမ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်ခဲ့ပြီး ဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခဲ့ သည့် နိုင်ငံပေါင်း ၁၇ နိုင်ငံရှိကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။
ပြည်ပဆန်ဈေးကွက်ကို လေ့လာကြည့်ပါက ၂၀၂၃ ခုနှစ် မေ ၁၅ ရက်တွင် Thai Rice Exporter association Website ၌ ဖော်ပြချက်အရ ပါကစ္စတန် ဆန်ဈေးနှုန်းများမှာ ဧည့်မထ ၅ ရာခိုင်နှုန်းတစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၄၇ ဒေါ်လာဖြင့် လည်းကောင်း၊ ဧည့်မထ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း တစ်တန်လျှင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၅၁၂ ဒေါ်လာဖြင့်လည်းကောင်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ကို သိရှိ ရသည်။ ထိုင်းဆန်ဈေးနှုန်းများမှာ ၁၀ဝ ရာခိုင်နှုန်း ဘီဂရိတ်ဆန် တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၃၀ ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဧည့်မထ ၅ ရာခိုင်နှုန်း တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၁၅ ဒေါ်လာဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဧည့်မထ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ဆန်တစ်တန် လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၉၈ ဒေါ်လာ
သစ်သီးဝလံဈေးကွက်သို့ နဂါးမောက်သီးများ လှိုင်လှိုင်ဝင်ရောက်လျက်ရှိသည့်အပြင် ရေနံချောင်းမြို့မဈေးကြီး၊ ပျံကျဈေးတို့တွင် လည်းကောင်း၊ ရပ်ကွက်အချိူ့တွင် စိုက်ပျိုးသူများက ရောင်းချလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။ "နဂါးမောက်သီး အရောင်းအဝယ် ပြန်သွက်လာ တယ်။ ရေနံချောင်းမှာရှိတဲ့ နဂါးမောက်ခြံအချို့ကလည်း ထွက်ရှိတဲ့အပြင် ကျောက်ပန်းတောင်းကထွက်တဲ့ နဂါးမောက်သီးတွေလည်း ရေနံချောင်းမြို့မဈေးနှင့် ပျံကျဈေးကို ဝင်ရောက်နေတယ်။ ခြံပိုင်ရှင်၊ စိုက်ပျိုးသူများနှင့် ပြန်လည်ရောင်းချသူများအတွက် ဝင်ငွေရနေတယ်" ဟု ရေနံချောင်းမြို့မှ ရောင်းဝယ်သူ အမျိုးသမီးတစ်ဦးက ပြောသည်။ သစ်သီးဝလံဈေးကွက်၌ နဂါးမောက်သီးတစ်လုံးလျှင်
ပြည်မြို့နယ်တွင် မုန်လာဥဖြူဈေးကွက်မှာ ဈေးအနည်း ငယ် ကျဆင်းလာသည်။ မှော်ဇာကျေးရွာအုပ်စုတွင် ဟင်းသီး ဟင်းရွက်များကို တစ်နှစ်ပတ်လုံး အလှည့်ကျစိုက်ပျိုးကြ၍ ဆောင်းသီးနှံစိုက်ဧက ၄၀ဝ ကျော်ရှိပြီး ဒေသတွင်း စားသုံး ၍ ပိုလျှံသောသီးနှံများကို ရန်ကုန်မြို့ရှိ တညင်းကုန်းဈေးနှင့် သီရိမင်္ဂလာဈေးများသို့ နေ့စဉ်တင်ပို့ရောင်းချသည်။မုန်လာဥဈေးမှာ အကြီးငါးလုံးပါတစ်တွဲလျှင် ၁၅၀ ကျပ်ဖြစ်ပြီး အလတ်နှင့် အသေး ငါးလုံးပါ တစ်တွဲလျှင် ၅၀ ကျပ်၊ မုန်လာဥကြီး ငါးလုံးတွဲ အစည်း ၂၀ပါ အထုတ်ကြီး ၆၀ နှင့် မုန်လာဥ အလတ်နှင့်အသေး ငါးလုံးတွဲ အစည်း ၂၀ပါဝင် သည့် အထုပ်ကြီး ၄၀ အား နေ့စဉ် တင်ပို့ရောင်းချလျက်ရှိသည်။ကုန်တင်ခမှာ တစ်ထုပ်လျ
ဝါသီးနှံကို မိုးကြိုရာသီ၊ မိုးရာသီနှင့် မိုးနှောင်းရာသီ များတွင် စိုက်ပျိုးနိုင်ပြီး မိုးကြိုရာသီတွင် ဖေဖော်ဝါရီလလယ်မှ မတ်လအတွင်း၊ မိုးရာသီတွင် မေလလယ်မှ ဇွန်လကုန်အတွင်း မိုးနှောင်းရာသီတွင် ဇူလိုင်လလယ်မှ သြဂုတ်လအတွင်း စိုက် ပျိုးလေ့ရှိသည်။ ဝါစိုက်ပျိုးရာတွင် အထွက်နှုန်းနှင့် ဝါဂွမ်းမွေး အရည်အသွေးကောင်းသည့် ငွေချည် (၆)၊ ရွှေတောင်(၈) နှင့် ငွေချည်(၉) ဝါမျိုးစေ့များကို စိုက်ပျိုးသင့်သည်။ ငွေချည် (၆)၊ ရွှေတောင် (၈) ဝါမျိုးစေ့များသည် သီးကိုင်းရှည်သည့်အတွက် တန်းကြား သုံးပေ၊ ပင်ကြား သုံးပေထား၍ စိုက်ပျိုးနိုင်ပြီး ငွေချည် (၉) ဝါမျိုးများကို သီးကိုင်းတိုသည့်အတွက် တန်းကြား နှစ်ပေခွဲ၊ ပင်ကြား နှစ်ပေခွ
