Background
အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီးပေးနိုင်မည့် ဟိုတယ် နှင့်ခရီးသွားဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများအား ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ဒေသဆိုင်ရာ ခရီးသွားလုပ်ငန်းကော်မတီ (၃/၂၀၂၅) ကြိမ်မြောက် အစည်းအဝေးတွင် အတည်ပြုခွင့်ပြုပေးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးသည် ဆန်စပါးအများဆုံး စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် လျက်ရှိသော တိုင်းဒေသကြီးတစ်ခုဖြစ်ပြီး လယ်ယာကဏ္ဍအတွက် သုံးစွဲရန် လိုအပ်သော စက်ကိရိယာများကို ပြည်ပမှ မှာယူတင်သွင်းခြင်းထက် ပြည်ပ အသုံးစရိတ်လျှော့ချရေးအတွက် ပြည်တွင်းထွက်ကုန်များကို အစားထိုးသုံးစွဲ ရန် ပုသိမ်မြို့ စက်မှုဇုန်မှ လယ်ယာသုံး စက်ကိရိယာထုတ်လုပ်၍ ဒေသ အာဏာပိုင်၊ စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန၊ စက်မှုလယ်ယာဦးစီးဌာနနှင့် စက်မှုဇုန် လုပ်ငန်းရှင်များပေါင်းစပ်၍ တိုင်းအတွင်းရှိ တောင်သူများကို လယ်ယာသုံး စက်ကိရိယာများ ထုတ်လုပ်ရောင်းချလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။
ယခု ဘဏ္ဍာနှစ်အတွင်း သမဝါယမနှင့် ကျေးလက်ဖွံ့ဖြိုးရေးဦးစီးဌာန၊ ကျေးလက်ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးဦးစီးဌာနအနေဖြင့် ကျေးလက်စီးပွားမြင့်မားရေး ရန်ပုံငွေ ထူထောင်ခြင်းလုပ်ငန်းကို တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ် ငါးခုတွင် ၅၆ ယူနစ် တိုးချဲ့ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ပြည်တွင်းတွင် ကျေးလက်စီးပွားမြင့်မားရေး ရန်ပုံငွေထူထောင်ခြင်းလုပ်ငန်းကို ၂၀၂၂-၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် စတင်အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၄-၂၅ ဘဏ္ဍာနှစ်အထိ နေပြည်တော်အပါအဝင် တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ် ၁၅ ခုရှိ မြို့နယ်ပေါင်း ၁၀၈ မြို့နယ်၊ ကျေးရွာပေါင်း ၁၅၀ ကျော်တွင် ဖော်ဆောင်နိုင်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။
ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး လှည်းကူးမြို့နယ် ညောင်နှစ်ပင်ဧရိယာ၊ စိုက်ပျိုးရေး နှင့် မွေးမြူရေးဇုန်(၃)ရှိ မြေဧရိယာ ၅၅၅ ဒသမ ၈၁ ဧကပေါ်တွင် အကောင်အထည် ဖော်လျက်ရှိသည့် ကိုရီးယား-မြန်မာစက်မှုဇုန် ပြင်ပအခြေခံအဆောက်အအုံ စီမံ ကိန်းများ တည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းများ စတင်နေပြီဖြစ်ကြောင်း ဆောက်လုပ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ သိရသည်။ လက်ရှိတွင် ကိုရီးယား-မြန်မာစက်မှုဇုန်အတွက် လိုအပ်သည့် စီမံကိန်းပြင်ပ အခြေခံအဆောက်အအုံများ တည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်ရန် အတွက် ပြင်ဆင်လျက်ရှိနေပြီး ယင်းစီမံကိန်းအတွင်းရှိ ပြင်ပ အခြေခံအဆောက် အအုံများ တည်ဆောက်ရေး စီမံကိန်းလုပ်ငန်း၌ ရေသွယ်ယူခြင်း၊ လမ်းချဲ့ထွင် အဆင့်မြ
ယခု ၂၀၂၄ -၂၀၂၅ ဘဏ္ဍာနှစ်အတွင်း ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ ရေထွက်ကုန် တင်ပို့မှုမှ အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၈၀ဝ ကျော် ရရှိနိုင်ရန် မျှော်မှန်းထားကြောင်း ငါးလုပ်ငန်းဦးစီးဌာနမှ သိရသည်။
ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၃-၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ပြည်ပသို့ ရေထွက်ကုန် တန်ချိန် ၅၂၀ဝ၀ဝ ကျော် တင်ပို့နိုင်ခဲ့ပြီး အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၇၃၀ နီးပါး ရရှိခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံမှ ရေထွက်ကုန်ပစ္စည်းများကို ပုံမှန်ကုန်သွယ်ရေး (Normal Trade) နှင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး (Border Trade) လမ်းကြောင်းများမှတစ်ဆင့် ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ တင်ပို့နေခြင်းဖြစ်သည်။
ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း (ွ့နဗ) မှ ထုတ်ပြန် လျက်ရှိသည့် ရွှေဈေးနှုန်းမှာ ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၉ ရက်မှစတင်ကာ ကျပ် ၃၆ သိန်းကျော်ကို ပြန်လည် ရောက်ရှိလာကြောင်း အဆိုပါအသင်းမှ သိရ သည်။ ွ့နဗ ၏ ဈေးကွက်အဖွင့်ဈေးသည် ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၂၃ ရက်မှ ၂၈ ရက်အထိ ခြောက်ရက်တာကာလအတွင်း ကျပ် ၃၇ သိန်းကျော်တွင် ရှိနေခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါနှင့်ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး အခြေအနေများကြောင့် ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးသည်အပြောင်းအလဲများစွာ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၈ ရက်တွင် ရွှေတစ်အောငစ် လျှင ်အမေရကိ န ် ဒေါ်လာ ၂၀၃၀ ဒေါ်လာ ပေါကေ် ဈးရှိခဲ့ရာမှ ဒီဇင်ဘာ ၁၃ ရက်တွင် ရွှေတစ်အောင်စလျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၉၇၉ ဖြစ်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ ပြည်တွင်းရွှေဈေးသည်လည်း ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၈ ရက်တွင် အခေါက်ရွှေတစ်ကျပ်သားလျှင် ကျပ် ၃၇၁၅၀ဝ၀ ပေါက်ဈေးရှိခဲ့ရာမှ ဒီဇင်ဘာ ၁၃ ရက်တွင် ကျပ် ၃၆၉၅၀ဝ၀ သို့ အတက်အကျ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်းကို ရွှေဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရှိရသည်။၂၀၂၁ ခုနှ
ပြည်ပနိုင်ငံအချို့မှ မြန်မာ့သကြားကို ဝယ်ယူရန် ကမ်း လှမ်းထားသော်လည်း ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသို့သာ ဦးစားပေး တင် ပို့သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ သကြားနှင့်ကြံထွက် ပစ္စည်းလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ သိရသည်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နှင့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတို့မှ ပြီးခဲ့သည့် စက်တင်ဘာလကတည်း က မြန်မာ့သကြားဝယ်ယူရန် ကမ်းလှမ်းမှုများရှိသည့်အပြင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံကပါ တန်ချိန် တိုးမြှင့်ဝယ်ယူရန် ကမ်းလှမ်း ထားခြင်းဖြစ်သည်။
ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ကိုဗစ်(၁၉) ကပ်ရောဂါနှင့်ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး အခြေအနေများကြောင့် ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးသည်အပြောင်းအလဲများစွာ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရသည်။ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးသည် နိုဝင်ဘာ ၂၃ ရက်တွင် ရွှေတစ်အောင်စလျှင်အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၉၉၆ ပေါက်ဈေးရှိခဲ့ရာမှ နိုဝင်ဘာ ၂၉ရက်တွင် ရွှေတစ်အောင်စလျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၀၄၁ဒေါ်လာ ဖြစ်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရပြီး ပြည်တွင်းရွှေဈေးသည်လည်းနိုဝင်ဘာ ၂၃ ရက်တွင် အခေါက်ရွှေ တစ်ကျပ်သားလျှင် ကျပ်၃၆၅၀ဝ၀ဝ ပေါက်ဈေးရှိခဲ့ရာမှ နိုဝင်ဘာ ၂၉ ရက်တွင် ကျပ်၃၆၄၅၀ဝ၀ သို့ အတက်အကျဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်းကို ရွှေဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရသည်။၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွက် အာရှဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ် (ADB) ၏
ဥရောပသမဂ္ဂနိုင်ငံများသို့ ပဲပင်ပေါက်ပြုလုပ်မည့် ပဲတီစိမ်း များတင်ပို့ရာတွင် ၎င်းနိုင်ငံများမှ ကျင့်သုံးဆောင်ရွက်လျက်ရှိသော ဥပဒေ သတ်မှတ်ချက်များနှင့်ကိုက်ညီစွာ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်တင်ပို့ သွားနိုင်ရေး အနီးကပ်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှစတင်၍ ဥရောပသမဂ္ဂနိုင်ငံများသို့ ပဲပင်ပေါက်ဖောက်ရန် အတွက် မြန်မာပဲများ တင်ပို့နိုင်ရေး လုပ်ငန်းကြီးကြပ်ရေးအဖွဲ့ကို စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်က ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် လည်းကောင်း၊ သတင်းအချက်အလက် နည်းပညာနှင့် အရည် အသွေး စီမံခန့်ခွဲရေးဌာနခွဲမှ ညွှန်ကြားရေးမှူးက အတွင်းရေးမှူး အဖြစ်လည်းကောင်းတာဝန်ယူပြီး သက်ဆိုင်ရာဌာနများနှ
