Background
ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးကွက်ထဲ အနိမ့်ဈေးဖြင့် ဝင်ရောက်လာသည့် အိန္ဒိယနှင့်လေ့လာစောင့်ကြည့်ရမည့် ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်၊ ပါကစ္စတန်တို့၏ နည်းဗျူဟာများ လမင်း အာရှတိုက်ဟာ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ဆန်စပါးထိပ်တန်းထုတ်လုပ်သူတွေရော၊ အများဆုံး စားသုံးသူများလည်း နေထိုင်တဲ့ တိုက်ဖြစ်သလို ငွေကြေးဖောင်းပွမှုဒဏ်ကို တိုက်ဖျက်နေရတဲ့ လူဦးရေ အများဆုံး အိန္ဒိယနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံတို့ တည်ရှိရာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဧပြီလမတိုင်မီအထိ ဈေးအနိမ့်မှာရှိနေခဲ့တဲ့ အာရှ ဆန်ဈေးဟာ အဲဒီနောက်ပိုင်း အလွန်ကစပြီး ဈေး ၃ဝ ရာခိုင်နှုန်းကျော် မြင့်တက်လာ ခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ဒါပေမဲ့ဆန်ထုတ်လုပ်တဲ့ နိုင်ငံအများစုမှာ သိုလှောင် ဆန် အမြောက်အမြားရှိနေတဲ့အတွက် ၂ဝဝ၈ ခုနှစ်မှာ ကြုံတွေ့ခဲ့ရသလို စားနပ် ရိက္ခာအကျပ်အတည်းမျိုး တစ်ဖန်ပြန်ဖြစ်လာနိုင် စရာ မရှိဘူးလို့တော့ အာရှ ဆန်ကုန်သည်တွေက ဆိုပါတယ်။ အာရှဆန်ဈေးမြင့်တက်လာတဲ့ အခြေခံအကြောင်းအရင်း ဒါပေမဲ့ ဒီစက်တင်ဘာ ပထမလဝက်အတွင်း အာရှဆန်ဈေးဟာ တစ်နေ့ တစ်မျိုးဈေးနှုန်း အပြောင်းအလဲ အတက်အကျတွေဖြစ်နေတာ သတိထားမိ ပါတယ်။ ဆန်စပါးမူဝါဒအပေါ် ကတိပြုထားတဲ့ ပြူထိုင်းပါတီ အာဏာရရှိခဲ့တဲ့ ဇူလိုင် ၇ ရက်ကတည်းက အာရှ အခြေခံ ဆန်ဈေး အတက်ဘက်ကို ဦးတည်လာ ခဲ့ရာမှ ယခုလထဲမှာ ဆန်ဈေးနှုန်းတိုးတက်ရခြင်း အခြေခံအကြောင်းရင်းဖြစ်တဲ့ ထိုင်းအစိုးရသစ်ရဲ့ စပါးဝယ်ယူရေးအစီအစဉ်သစ်ကို အောက်တိုဘာ ၇ ရက်မှာ စတင်မယ်ဆိုတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကြောင့်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆန်တင်ပို့နိုင်ငံများမှ ဆန်ဈေးများတိုးမြှင့် အာရှအခြေခံစံနှုန်းဖြစ်တဲ့ ထိုင်း ဆန်ဈေးမြင့်တက်လာခဲ့ခြင်းနဲ့အတူ ကမ္ဘာမှာ ဒုတိယ အများဆုံးတင်ပို့တဲ့ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမှာလည်း ပြည်ပဝယ်လိုအားတွေ တက်လာတာကြောင့် ပြည်တွင်း ဆန်ဈေးမြင့်တက်မှုရှိလာသလို ပြည်ပတင်ပို့ ဆန်ဈေးလည်း လိုက်ပါမြင့်တက်လာတာ တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ မနှစ်က ရေလွှမ်း မိုးပြီး သဘာဝဘေးတွေကြောင့် ဆန်တင်ပို့မှု နည်းခဲ့ပြီး မှန်မှန်ဘဲတင်ပို့ဖို့ အားသန် နေတဲ့ ပါကစ္စတန်ကလည်း အဓိကတင်ပို့ နိုင်ငံတွေလောက် ဈေးမြှင့်တင်ခဲ့ခြင်း မရှိပေမဲ့ အလိုက်အထိုက် တိုးမြှင့်ခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ဇူလိုင်လနောက်ပိုင်း အာရှ ဆန်ဈေးအပြောင်းအလဲကို ဖော်ပြလိုက်ပါတယ် ရက်စွဲ ထိုင်း ဗီယက်နမ် ပါကစ္စတန် အိန္ဒိယ ၂၅ မှတ် ၂၅ မှတ် ၂၅ မှတ် ၂၅ မှတ်၁၈-၈-၁၁ ၅၃ဝ ၅၂ဝ ၄၃၅ -၂၆-၈-၁၁ ၅၃ဝ ၅၃ဝ ၄၃ဝ -၃၁-၈-၁၁ ၅၃၅ ၅၁ဝ ၄၅ဝ -၈-၉-၁၁ ၅၆၅ ၅ဝ၅ ၄၇၅ -၁၅-၉-၁၁ ၅၃၅ ၅ဝဝ ၄၅ဝ ၄၅ဝ အာရှဆန်ဈေးတက်လာခြင်းနှင့်အတူ အိန္ဒိယဆန်တင်ပို့မှု ခွင့်ပြု အာရှဆန်ဈေးတွေ အတက်ဘက်ဦးတည်နေတဲ့ ဇူလိုင်လထဲမှာ ဆန်တင်ပို့တာကို ၃ နှစ်လောက်ရပ်နား ထားတဲ့ အိန္ဒိယဟာ ဆန်သိုလှောင်မှုတွေ စုပုံနေတဲ့အပြင် လက်ရှိမိုးစပါး ရာသီမှာလည်း အထွက်ပိုမယ့် အလား အလာတွေကြောင့် ပြည်တွင်းဆန် တင်ပို့သူတွေရဲ့ တိုက်တွန်းလှုံ့ဆော်မှုတွေ အရ မနေသာတော့ဘဲ ဘာစမာတီ မဟုတ်တဲ့ ဆန်တန်ချိန် တစ်သန်းတင်ပို့ ခွင့်ပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီဆန် တစ်သန်းတင်ပို့ခွင့်ပြုခဲ့ရာမှာ ကိုတာ သတ်မှတ်ချက်တွေကို ဝေဖန်စွပ်စွဲမ ှုတွေ ရှိလာလို့ အထက်တရားရုံးက ကိုတာသတ်မှတ်ဆုံးဖြတ်ဖို့ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလို လုပ်နေချိန်မှာပဲ အာရှဆန်ဈေး ထိုးတက်လာခဲ့တော့ စပါးသစ် သိုလှောင်ဖို့ အခက်အခဲ ဖြေရှင်းဖို့ အတွက် ရော ဆန်တင်ပို့သူတွေ ဈေးကောင်းနဲ့ ရောင်းချဖို့အတွက်ပါ ဆန်တန်ချိန် နှစ်သန်း တင်ပို့ဖို့ စက်တင်ဘာလ ၈ ရက် နေ့မှာ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဈေးကွက်ကို ဈေးအလျှော့ဆုံးနဲ့ စတင်ကမ်းလှမ်း အိန္ဒိယဆန် တင်ပို့သူတွေဟာ အစိုးရက ဆန်တင်ပို့ခွင့်ပြုပြီးတာနဲ့ ချက်ချင်းဆိုသလို နိုက်ဂျီးရီးယားကို ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်တို့ထက် ဈေးအသက် သာဆုံးလျှော့ပြီး တစ်တန်ကန်ဒေါ်လာ ၄၇ဝ နဲ့ ရောင်းခဲ့သလို ဆက်တိုက်ဆို သလို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ အာဖရိကကို တန်ချိန် ၃၅ဝဝဝဝ နဲ့ ၄ သိန်းကြား တစ်တန်ကန်ဒေါ်လာ ၄၂၅ မှ ၄၆ဝ ဈေးတွေနဲ့ ရောင်းချမှုတွေလည်း လုပ်လာပါတယ်။ဈေးကွက်ထဲ စဝင်လာချင်း မှာပဲ ပြိုင်ဘက်တွေရဲ့ ဆန်ဈေးထက် သိသိသာသာကွာခြားလျော့နည်း ရောင်းချမှုတွေလုပ်လာတဲ့အခါ အဓိက ဆန်ရောင်းသူတွေ ဖြစ်တဲ့ ထိုင်းနဲ့ ဗီယက်နမ် တို့ကလည်း သူတို့ရဲ့ ကမ်းလှမ်းဈေးတွေ လျှော့ချလာပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အမြင့်ဆုံးကို ရောက်နေတဲ့ ဈေးနဲ့ စာချုပ်ထားတဲ့ ဝယ်လက်အချို့ ရဲ့ စာချုပ်ပယ်ဖျက်မှုတွေ ရှိလာတဲ့ ထိုင်း ဆန်ရောင်းသူတွေဟာ တစ်ရက် ကို ၅ ဒေါ်လာ၊ ၁ဝ ဒေါ်လာနဲ့ နေ့စဉ်ဆိုသလိုလျှော့ပြီးကမ်းလှမ်းလာတာတွေ့ ရပါတယ်။ ဒုတိယနေရာမှာရှိတဲ့ ဗီယက်နမ် ဆန်တင်ပို့သူတွေကလည်း ထိုင်း ဆန်ရောင်းသူတွေလောက် ဈေးများများနဲ့ နေ့စဉ်မလျှော့ပေမဲ့ ကြိုကြား ကြိုကြားဈေးလျှော့ဖော်ပြတာတွေ တွေ့ ရပါတယ်။ ဈေးလျော့မှုတွေရှိနေပေမဲ့ ဈေးနှုန်းကွာခြားမှုများနေဆဲ ဒီလိုဈေးလျှော့လာပေမဲ့ အိန္ဒိယ က ဈေးကွက်ထဲကို အနိမ့်ဆုံးဈေးနဲ့ ဝင်လာတဲ့ အတွက် ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်၊ ပါကစ္စတန်တို့ရဲ့ ဆန်ဈေးကွာခြားမှုဟာ များနေသေးတာ တွေ့ရပါတယ်။ စက်တင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့ ပေါက်ဈေးရဲ့ အများဆုံး ၂၅ မှတ်ဆန်ဈေးနှုန်း ကွာခြားမှုတွေကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် ထိုင်းက ဒေါ်လာ ၅၃၅ ရှိချိန်မှာ ဗီယက်နမ်က ထိုင်းထက် ၃၅ ဒေါ်လာ နိမ့်ပြီး ကန်ဒေါ်လာ ၅ဝဝ ရှိပါတယ်။ အိန္ဒိယ က ဒေါ်လာ ၃၈၅-၃၉၅ ရှိတာကြောင့် ထိုင်းဆန်ထက် ၁ဝ၅ ဒေါ်လာလျော့ပြီး ဗီယက်နမ်ထက် ဒေါ်လာ ၆ဝ လျော့နည်းပါတယ်။အဲဒီအချိန်မှာ ပါကစ္စတန် က ကန်ဒေါ်လာ ၄၁ဝ-၄၂ဝ ဝန်းကျင်နဲ့ ကမ်းလှမ်းထားပါတယ်။ ဒါတွေက လတ်တလောဈေးကွက်မှာဖြစ်နေတဲ့ အနေအထားပါ။ ထိပ်တန်းဆန်တင်ပို့ နိုင်ငံနဲ့ တင်သွင်းနိုင်ငံတွေရဲ့ လက်ရှိ အခြေအနေနဲ့ အလားအလာကိုလည်း ဆက်ပြီးလေ့လာကြည့်ရ အောင်ပါ။ လယ်သမားရဲ့ဝင်ငွေတိုးတင်နိုင်ဖို့ အဓိကထားတဲ့ ထိုင်းဆန်စပါးမူဝါဒ ထိုင်းအစိုးရသစ်ဟာ ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးထက် နှစ်ဆပိုတဲ့ ဈေးနဲ့ တောင်သူတွေဆီက စပါးဝယ်ယူမယ့် အစီအစဉ်ကို အောက်တိုဘာလ ၇ ရက်နေ့ကနေ ဖေဖော်ဝါရီလကုန်ထိ အကောင်အထည် ဖော်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအစီအစဉ် အကောင်အထည်ဖော်မယ်လို့ ကြေညာခဲ့အပြီးမှာ ထိုင်းဆန်စက် လုပ်ငန်းရှင်တွေ၊ ဆန် ကုန်သည်တွေဟာ ရသမျှ ဆန်စပါးကို တတ်နိုင်သမျှ ဝယ်ယူစုဆောင်းခဲ့ကြလို့ ပြည်တွင်း ဈေးတွေမြင့်တက်လာသလို ပြည်ပတင်ပို့ဈေးကိုလည်း အမြင့်ဆုံးနဲ့ ကမ်းလှမ်းခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် လည်း ကမ္ဘာ့ဈေးကွက် ဝယ်လက်တွေ က ဈေးသက်သာတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ဝယ်ယူလာကြလို့ နံပါတ် ၁ ဆန်တင်ပို့ သူနေရာအတွက် စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ ဖြစ်လာတဲ့ အခြေအနေ ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း လက်ရှိအစိုးရရဲ့ ဒုတိယ ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်သူကတော့ လယ်သမား တွေ ဝင်ငွေတိုးပြီး စီးပွားရေး မြင့်တက် လာမယ်ဆိုရင် လက်ရှိ ကျင့်သုံးမယ့် ဆန်စပါးမူဝါဒကြောင့် ကမ္ဘာမှာ ဆန် တင်ပို့မှု ထိပ်တန်းနေရာ မရတော့ရင် လည်း ဝမ်းမနည်းပါဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ဆန်တင်ပို့မှု မကျဆင်းရေ၊အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနဲ့ ဆွေးနွေး မကြာသေးခင်အချိန်ကဘဲ နိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းမှာရေလွှမ်းမိုးမှုတွေကြောင့် စပါးအထွက် အနည်းငယ် လျော့ကျ နိုင်သလို ပြည်ပဝယ်လက်နှေးသွား လို့လည်း တင်ပို့မှု ကျဆင်းနိုင်တဲ့ အနေ အထားရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လက်ရှိ ဝန်ကြီးချုပ် ရင်လတ်ကတော့ သူရဲ့ မူဝါဒအရ ဆန်တင်ပို့မှု မကျဆင်းရေး အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေဖြစ်တဲ့ ဘရူနိုင်း၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ ကမ္ဘောဒီးယားနဲ့ လာအို တို့ကို အစိုးရအချင်းချင်း ဆန်ကုန်သွယ် မှုပြုရေး သွားရောက်နေတဲ့သတင်း တွေလည်း တွေ့နေရပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဆန်စပါးသစ် သိုလှောင်ဖို့ ဆန်လက်ကျန်ထုတ်ရောင်းမယ် နောက် ၃ ပတ်အတွင်းမှာ စပါး သစ်တန်ချိန် သန်းချီပြီး ဝယ်ယူတော့ မှာဖြစ်လို့ လက်ရှိအစိုးရ သိုလှောင် ဆန်ဟောင်း တန်ချိန် ၂ သန်းကိုလည်း စပါးသစ်ဝယ်ယူတဲ့ကာလမှာထုတ်ရောင်း သွားမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် လည်း အစိုးရအချင်းချင်း ရောင်းချမှု အတွက်ပါ ကြိုးစားနေတာ ဖြစ်သလို ပြည်တွင်းဆန်စက်လုပ်ငန်း ရှင်တွေနဲ့ ဆန်တင်ပို့သူတွေကိုလည်း ရောင်းချနိုင် တဲ့ အလားအလာရှိတယ်လို့ ခန့်မှန်းကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လက်ရှိ ဆန်စက်နဲ့ ဆန်တင်ပို့သူတွေမှာလည်း အမြတ် များများရမယ့် အစိုးရဆန် ဝယ်ယူမယ့် အစီအစဉ်ကို မျှော်ကိုးပြီး တန်ချိန် ၃ သန်းလောက်ပိုက်ထားတဲ့ အခြေအနေ ရှိနေလို့အစိုးရရဲ့ သိုလှောင် ဆန်ဝယ်ယူ လိုတဲ့ အနေအထားမရှိဘူးလို့ ဆိုပါ တယ်။ အစိုးရက သိုလှောင် ဆန်ဟောင်းတွေက အရည်အသွေး နိမ့်လို့ ဈေးလျှော့ရောင်းထုတ်မလား ဆိုတာ ကိုတော့ ကုန်သည်တွေက စောင့်ကြည့် နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒုတိယ ဆန်အများဆုံး တင်ပို့နိုင်ငံရဲ့ အားသာချက် ထိုင်းနိုင်ငံက ဆန်တန်ချိန် သန်း ၂ဝ ခန့်ထုတ်လုပ်ချိန်မှာ ဗီယက်နမ်က ၂၅ သန်းခန့်ထုတ်လုပ်ပြီး နှစ်နိုင်ငံက ကမ္ဘာ့ဆန်ကုန်သွယ်မှုရဲ့ ထက်ဝက် နီးပါးကို ချုပ်ကိုင်ထားပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ ဆန်ကုန်သွယ်မှု တစ်နှစ်တန်ချိန် ၃၂ သန်းခန့်ရှိတဲ့အနက် ထိုင်းက ၁ဝ သန်း ဝန်းကျင်နဲ့ ဗီယက်နမ်က တန်ချိန် ၆ သန်း၊ ၇ သန်းခန့် ပါဝင်နေပါတယ်။ ဗီယက်နမ်ရဲ့ အားသာချက်က မဲခေါင်မြစ်ဝှမ်းဒေသ မြေဆီလွှာကောင်းမွန် မှုကြောင့် ထိုင်းဆန်အထွက်နှုန်းထက် ၂ ဆတိုးပြီး ဗီယက်နမ်က ထုတ်လုပ် နိုင်တာပါပဲ။ နောက်တစ်ချက်က ဈေး နှုန်းယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းရှိတာကြောင့် လက် ရှိ အခြေအနေအရဆိုရင် လာမယ့် နှစ်ဆန်ဈေးကွက်ကို ဗီယက်နမ်က ဦးဆောင်သွားမလားလို့တောင် ကုန်သည် ကြီးများက သုံးသပ်နေကြပါတယ်။ ဆန်တင်ပို့မှု မူဝါဒသစ်ကြောင့် ဆန်တင်ပို့မှု အခင်း အကျင်းပြောင်းလဲလာ ယခင်နှစ်နှောင်းပိုင်းက ဆန်တင်ပို့ သူတွေဟာ အနည်းဆုံး ဆန်သိုလှောင်ရုံနဲ့ ဆန်စက်ရှိရမယ်ဆိုတဲ့ အစိုးရ ရဲ့ဆန်မူဝါဒသစ်အရ ဗီယက်နမ်ရဲ့ ဆန်တင်ပို့မှု အခင်းအကျင်း ပြောင်းလဲလာတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အရင်က ဆန် တင်ပို့သူကုမ္ပဏီ ၂ဝဝ ကျော်ရှိရာမှ အရည်အချင်းရှိတဲ့ ဆန်တင်ပို့သူတွေ ဖြစ်တဲ့ စုစုပေါင်း ဆန်တင်ပို့မှုရဲ့ ၈၇ ရာခိုင်နှုန်းခန့်တင်ပို့တဲ့ ကုမ္ပဏီ ၈ဝ ခန့် သာ ဆန်ကာတင်ကျန်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ စက်တင်ဘာ လဆန်းအထိ ဗီယက်နမ်က ဆန်တန်ချိန် ၅ ဒသမ ၃ သန်းတင်ပို့ပြီး နောက်ထပ်တန်ချိန် ၂ သန်းလည်း အမှာအော်ဒါတွေ ရရှိ ထားလို့ ယခုနှစ်မှာ တန်ချိန် ၇ သန်း ကျော်တင်ပို့ဖို့ ရည်မှန်းထားတယ်လို့ ဗီယက်နမ် စားနပ်ရိက္ခာအသင်း (VFA) က ပြောကြားပါတယ်။ အရည် အသွေးပိုမိုကောင်းဖို့ဦးတည်လာနေ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ ဆန်ရောင်းဝယ်မှုကဏ္ဍမှာ ဆန်တင်ပို့သူတွေကို အရည်အချင်းစစ်ထုတ်တဲ့ မူဝါဒတွေ ပြောင်းလဲသလို အရေအတွက်ထက် အရည်အသွေးကို ပိုအလေးထားလာတဲ့ သဘောလည်းတွေ့ရပါတယ်။ ၂ဝ၁၂ ခုနှစ်ကနေ ၂ဝ၁၅ ခုနှစ်အတွင်းမှာ နှစ်စဉ်ဆန်တန်ချိန် အနည်းဆုံး ၆ သန်းကိုအရည်အသွေး ကောင်းကောင်း နဲ့ တင်ပို့နိုင်ဖို့ (VFA) က အကောင် အထည်ဖော်မယ်လို့ သိရပါတယ်။ လယ်ကွင်းများ အဆင့်မြှင့်တင်မှုတွေ၊ မျိုးမသန့်စပါးတွေ ရွေးထုတ်ပြီး မျိုး သန့်စပါးတွေ တိုးစိုက်ဖို့အပြင် ထုတ် ကုန်များမှာ တိကျတဲ့ကုန်သွယ်မှု အမှတ်တံဆိပ်တွေနဲ့ အရည်အသွေး မြှင့်တင်သွားမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဈေးကွက်ထဲ တစ်ကျော့ပြန်ဝင်လာတဲ့ အိန္ဒိယ အရင်က ကမ္ဘာ့ဆန်တင်ပို့မှု တတိယနေရာယူထားတဲ့ အိန္ဒိယဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ဝဝ၈ ခုနှစ် ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာ အကျပ်အတည်းကာလ ဆန်ဈေးတွေ မြင့်တက်လာစဉ် များပြားလှတဲ့ လူဦး ရေအတွက် စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံဖို့ ဆန် တင်ပို့မှု ရပ်ဆိုင်းခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ၂ဝဝ၉-၂ဝ၁ဝ မှာ ရာသီဥတု ကောင်းပြီး စပါးတွေအထွက်ပိုလာလို့ အရန်သိုလှောင်ဆန်ပမာဏာဟာ ရည်မှန်းထားတာထက် ပိုခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လည်း ဘာစမာတီဆန်ကိုသာ တင်ပို့ခွင့် ပြုခဲ့ပြီး အချို့ဘာစမာတီမဟုတ်တဲ့ ဆန်ကို သံတမန်ဆက်ဆံရေးအရသာ အိမ်နီး ချင်းနိုင်ငံတွေကို တင်ပို့စေခဲ့တာ ဖြစ်ပါ တယ်။ ၂ နှစ်ဆက်တိုက် စပါး အထွက်ကောင်းပြီး အရံသိုလှောင်ဆန် တွေ စုပုံလာတဲ့ ဒီနှစ်မှာတော့ ပြည်တွင်း ဆန်ဈေး ကျပြီး တောင်သူတွေမထိခိုက် ဖို့ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်မှာ ဈေးအတက် ဘက် ချီတက်နေချိန် ဈေးကောင်းရဖို့ ပြီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင်လမှာ ဆန်တန်ချိန် ၁ သန်းနဲ့ ဈေးကွက်မျက်နှာကို စဖွင့်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီစက်တင်ဘာလ ပထမပတ် မှာတော့ ဆန်တန်ချိန် ၂ သန်း ထပ်မံ ခွင့်ပြုခဲ့ပြီးတဲ့နောက် ဆန် တင်ပို့သူတွေဟာ အချိန်မဆိုင်းဘဲ အာဖရိကဈေးကွက်ကို အမိအရ ဖမ်း ဆုတ်လာတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဈေးကွက်ကို ယှဉ်ပြိုင်မှုစွမ်းအား အပြည့်နဲ့ ဝင်ရောက် ဈေးကွက်ထဲစဝင်လာချင်းမှာဘဲ ဗီယက်နမ်ဆန်ဈေးထက် ကန်ဒေါ်လာ ၅ဝ ခန့်ခွာပြီး တစ်တန် ကန်ဒေါ်လာ ၄၂၅ ကနေ ၄၆ဝ၊ ၄၇ဝ အတွင်း ဈေးတွေနဲ့ အရည်အသွေး အလိုက် ဈေးလျှော့ ရောင်းချလာခဲ့ပါတယ်။ ထိုင်း ဆန်ဈေးမြင့်လို့ ဈေးသက်သာတဲ့ ဆန်ရောင်းလက်တွေကို စောင့်ကြည့် နေချိန် အိန္ဒိယက အခိုျဆုံးဈေးနဲ့ ချင်း နင်းဝင်ရောက်လာပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ အာဖရိကဈေးကွက်ဝေစုကို သိမ်းကံျုးဖို့ စိုင်းပြင်းလာပါတယ်။ ဒီလိုဈေးကွက် အလားအလာကောင်းနေတဲ့ ကာလမှာ စပါးသစ်တွေ ဝယ်ယူဖို့အတွက် သို လှောင်ရုံတွေ ရှင်းလင်းရတော့မှာဖြစ် လို့ ခွင့်ပြုပြီးဖြစ်တဲ့ ဆန်တန်ချိန် ၃ သန်းအပြင် နောက်ထပ်ဆန်ဘယ် လောက်များများ တင်ပို့ခွင့်ပြုဦးမလဲဆို တာကိုလည်း ဆန်တင်ပို့သူတွေ စောင့် စားလို့နေကြတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဈေးကွက်ဝေစုမလျော့ရေး ပါကစ္စတန်ကလည်းပြင်ဆင် ကမ္ဘာ့ဆန်တင်ပို့မှု တတိယ အဆင့်ကို အိန္ဒိယနဲ့အပြိုင်လုခဲ့တဲ့ ပါကစ္စတန်ကလည်း ရေလွှမ်းမိုးမှုတွေ သဘာဝဘေးတွေနဲ့ ကြုံတွေ့ရလို့ ဆန်တင်ပို့မှုလျော့ကျပေမဲ့ သူရဲ့ အဓိကကျ တဲ့ ဘာစမာတီနဲ့ ပေါင်းဆန် ဈေးကွက် မလျော့ကျရေးအတွက် အလေးထား လာပါတယ်။ အထူးသဖြင့်တော့ နိုင်ငံ တကာဈေးကွက်ကို အိန္ဒိယဝင်ရောက် လာခြင်းဟာ ပါကစ္စတန်ဆန်ဈေးကွက်အတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ပါကစ္စတန် ပြည်တွင်းဆန်ဈေးက အိန္ဒိယနဲ့ယှဉ်ရင် ပိုမိုမြင့်မားနေသလို နိုင်ငံတကာဈေးကွက်မှာ အိန္ဒိယရဲ့ ဈေးနှုန်းနဲ့ ဆန် အမျိုးအစားက ကျယ်ကျယ် ပြန့်ပြန့် ရှိနေ တာတွေအတွက် ပါကစ္စတန် ဆန် တင်ပို့သူတွေဟာ မှန်ကန်ထိရောက်တဲ့ နည်းဗျူဟာတွေ ချမှတ်ရတော့မှာဖြစ် ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့မကြာသေးခင်က ဆင်းပြည်နယ်မှာ ရေလွှမ်းပြီး စပါးစိုက်လယ် မြေတချို့ပျက်စီးခဲ့လို့ စပါး အထွက် အနည်းငယ်လျော့မယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ ပါကစ္စတန်အနေနဲ့ လက်ရှိမှာ ဗီယက်နမ်တို့လို ဆန် အမြောက်အမြား မကျန်တော့ပေမဲ့ အဓိကဝယ်လက်တွေ ဖြစ်တဲ့ ယူအေအီး၊ အီရန်၊ အိုမန်တို့ အပြင် အင်ဒိုနီးရှားနဲ့ မလေးရှားတို့ကိုလည်း ဆန်ပိုမိုတင်ပို့ရေးလာမယ့် သီတင်းပတ် တွေမှာ သွားရောက် ဆွေးနွေးမယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒါက အဓိကဆန်တင်ပို့တဲ့နိုင်ငံတွေရဲ့ နည်းဗျူဟာ အခင်းအကျင်းတွေပါ။ နောက် တစ်ဖက်ကတော့ အဓိက ဆန်တင်သွင်းတဲ့ နိုင်ငံတွေရဲ့ ဆန်စပါးမူဝါဒကိုလည်း လေ့လာကြည့်ဖို့ လိုပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ဆန်ထိပ်တန်းတင်သွင်းသူအဖြစ်မှ အနည်းဆုံးတင်သွင်းဖို့ ဖိလစ်ပိုင် ကြိုးစား ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်ကျော်က ကမ္ဘာ့ ဈေးကွက်မှာ အများဆုံးဆန် တင်သွင်း သူဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံကို လေ့လာ မယ်ဆိုရင် အသုံးစရိတ်လျှော့ချဖို့ စဉ်း စားပြီး လယ်သမားတွေဆီက ဆန်ဝယ်ယူမှုကို တန်ချိန် ၅ သိန်းကနေ တန်ချိန် ၂၇ဝဝဝဝ သာဝယ်ယူမယ်လို့ ဆိုပါ တယ်။ နိုင်ငံတော်စားနပ် ရိက္ခာအာဏာပိုင်(NFA) ဟာ လယ်သမားတွေဆီက ကန်ဒေါ်လာ ၃၉၉ နဲ့ ဝယ်ယူပြီး ဆန်အမျိုးအစားအလိုက် လက်လီဈေးကွက် ပေါက်ဈေးထက် လျော့ပြီး တစ်တန်ကန် ဒေါ်လာ ၄၂၂ မှ ၇ဝ၄ နဲ့ ရောင်းချပေးတယ်လို့ သိရပါတယ်။ နိုင်ငံအနေနဲ့ ပြည်တွင်း ဖူလုံဖို့ ကြိုးစားနေတာဖြစ်လို့ အရင်က တစ်နှစ်ကို ဆန်တန်ချိန် ၁ သန်းမှ ၂ သန်း အထိ တင်သွင်းခဲ့ရာမှ ၂ဝ၁၂ မှာ တန်ချိန် ၅ သိန်းထက် ပိုမသွင်းဘူးလို့ သိရပါတယ်။ ဆန်သိုလှောင်မှုကို အပြည့်အဝဖြည့်တင်းမယ့် အင်ဒိုနီးရှား လူဦးရေတိုးပွားလာတာနဲ့အမျှ စားသုံးမှုပိုလာတဲ့ အင်ဒိုနီးရှားဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်အတွင်းမှာ ဆန်တင်သွင်း နိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ အစိုးရရဲ့ အရန် သိုလှောင်ဆန်တန်ချိန် ၁ ဒသမ ၅ သန်း ရှိဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး နိုင်ငံပိုင်အေဂျင်စီမှ ဆန်တင်သွင်းခဲ့ရာမှ ၂ဝ၁ဝ-၁၁ အတွင်း တန်ချိန် ၂ ဒသမ ၂ သန်းအထိ တင် သွင်းခဲ့ တယ်လို့ သိရပါတယ်။ လက်ရှိ ၂ဝ၁၁-၁၂ မှာလည်း ပြည်တွင်း လယ်သမားတွေဆီက ဝယ်ယူမှုအပါအဝင် စုစုပေါင်းတန်ချိန် ၁ ဒသမ ၅ သန်း ဝယ်ယူသွားမယ်လို့ သိရပါတယ်။ လတ်တလော ထိုင်းနိုင်ငံက ဆန်တန်ချိန် ၃ သိန်းနဲ့ ဗီယက်နမ်က ဆန်တန်ချိန် ၅ သိန်းကို ဒီနှစ်ကုန်ပိုင်း အရောက် တင်သွင်းသွားမှာဖြစ်ပြီး ပြည်တွင်း သိုလှောင်မှုပြည့်မီဖို့ ဈေးသက်သာတဲ့ ပါကစ္စတန်နဲ့ အိန္ဒိယက တင်သွင်းဖို့လည်း စဉ်းစားနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ပြည်တွင်းဆန်ဖူလုံဖို့ ကြိုးစားနေပေမဲ့ လက်ရှိတင်သွင်းနေဆဲ မလေးရှား ပုံမှန်အားဖြင့် မလေးရှားနိုင်ငံဟာ တစ်နှစ်ကို ဆန်တန်ချိန် တစ်သန်းဝန်းကျင်တင်သွင်းနေရတာ ဖြစ်ပေမဲ့ လက်ရှိ ကာလမှာတော့ ပြည်တွင်းဖူလုံဖို့ အထွက်တိုးမျိုးစေ့များနဲ့ ဆည်မြောင်း စနစ်များ တိုးတက်စီမံနေပြီး ၂ဝ၁၅ ခုနှစ်မှာ ပြည်တွင်းဖူလုံဖို့ဆိုပြီး ရည်မှန်း ဆောင်ရွက်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လတ်တလောမှာတော့ ပြည်တွင်း စားသုံးမှုရဲ့ ၇ဝ ရာခိုင်နှုန်းသာဖူလုံပြီး ၃ဝ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်တဲ့ ဆန်တန်ချိန် ၇ သိန်းကို တင်သွင်း နေရဆဲဖြစ်ပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဆန်တင်ပို့မှု ထက်ဝက်လျော့မယ်ဆို တောင်အာရှရဲ့ အဓိက ဆန်ဝယ်လက်ဖြစ်တဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဟာ ယခင်ဘဏ္ဍာနှစ်တန်ချိန် ၁ ဒသမ၂၆ သန်းခန့်တင်သွင်းခဲ့ရပေမဲ့ ဒီနှစ်မှာစပါးအထွက်တိုးလာတာကြောင့် ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့မှာ စတင် တဲ့ ဘဏ္ဍာနှစ်အတွင်းမှာ တန်ချိန် ၈ သိန်းခန့်တင်သွင်းရမယ်လို့ အစောပိုင်းက ခန့်မှန်းခဲ့ပေမဲ့ လက်ရှိ အခြေအနေအရတန်ချိန် ၄ သိန်းခန့်သာ တင်သွင်းရတော့မယ်လို့ စားနပ်ရိက္ခာဌာန ဝယ်ယူရေးဒါရိုက်တာက ပြောကြားပါတယ်။ လတ်တလောအိန္ဒိယက ဈေးသက်သက်သာသာနဲ့ ရောင်းချနေလို့ အိန္ဒိယ ဆန်ဝယ်ယူမယ့် အလားအလာရှိနေတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဈေးကွက်ကြီးမားတဲ့ အာဖရိက ဈေးသက်သာတဲ့ ဆန်ကိုပိုဝယ် ပြီးခဲ့တဲ့လပိုင်းများအတွင်း နိုင်ငံရေး မတည်မငြိမ်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဂယက်ကြောင့် အာဖရိကနိုင်ငံ အများစုမှာ စားနပ်ရိက္ခာအကျပ် အတည်း ဖြစ်နေတာကြောင့် အထူးသဖြင့် ဆန်ဝယ်လိုအား ကြီးမား တဲ့ နိုက်ဂျီးရီးယားနိုင်ငံဟာ ဈေးသက်သာတဲ့ ဆန်ဈေးကွက်ကို ရှာဖွေ ဝယ်ယူလျက်ရှိနေတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဈေးုကွက်ယှဉ်ပြိုင်တင်ပို့ချိန် တင်သွင်းမှုလျော့နိုင် တစ်ကမ္ဘာလုံးအခြေအနေကို ခြုံကြည့်မယ်ဆိုရင် အမေရိကန် စိုက်ပျိုးရေးဌာန (USDA) ရဲ့ခန့်မှန်းချက်အရ ၂ဝ၁၁-၁၂ မှာ ကမ္ဘာ့ ဆန်ထုတ်လုပ်မှုဟာ တန်ချိန် ၇၃ဝဝဝ ကျဆင်းပြီး တန်ချိန် ၄၅၆ ဒသမ ၃ သန်းသာရှိပြီး ကမ္ဘာ့ဆန်စားသုံးမှုမှာ တန်ချိန် ၄၅၅ ဒသမ ၂ သာရှိမှာဖြစ်တယ်လို့ ခန့်မှန်းပါတယ်။ နှစ်ကုန် ဆန်လက်ကျန် ပမာဏကိုတော့ တန်ချိန် ၉၇ ဒသမ ၅ သန်း ရှိမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ထိုင်းနဲ့ အမေရိကန်တို့လို ဆန်တင်ပို့နိုင်ငံတွေ က တင်ပို့မှုကျဆင်း မှာဖြစ်လို့ ၂ဝ၁၂ မှာ ကုန်သွယ်မှုက တန်ချိန် ၂၄ဝဝဝဝ ကျဆင်းပြီး တန်ချိန် ၃၁ ဒသမ ၉ သန်းကို ရောက်ရှိမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ခြုံငုံသုံး သပ်ရမယ်ဆိုရင် ဆန်တင်ပို့နိုင်ငံတွေက ဈေးကွက်ယှဉ်ပြိုင် တင်ပို့နေချိန်မှာ ဆန်တင်သွင်းနိုင်ငံတွေကလည်း ပြည်တွင်းဖူလုံမှုအတွက် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး တင်သွင်းမှုကို လျှော့ချလာတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဆန်ပြည်ပ တင်ပို့မှုအားကောင်းဖို့ မြန်မာဆောင် ရွက် လက်ရှိမြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဆန်စပါးလုပ်ငန်းကို ခြုံငုံသုံးသပ်ရမယ် ဆိုရင် လက်ရှိအစိုးရသစ်လက်ထက်မှာ ဆန်တင်ပို့မှုလုပ်ငန်းတွေကို မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးလုပ်ငန်းအသင်းက ကြီးကြပ်ဆောင်ရွက်နေတာ ဖြစ်ပြီး ပြီးခဲ့တဲ့ဇူလိုင်လမှာ ပြည်ပတင်ပို့တဲ့ ဆန်အပါအဝင် ပို့ကုန် အချို့ကို ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ပြုခဲ့တာကြောင့် ယခုလ ပိုင်းမှာ ဆန်တင်ပို့မှုတိုးတက်လာခဲ့တဲ့သဘောတွေ့ရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဆန်စပါးလုပ်ငန်းကွင်းဆက်တစ်လျှောက် အခြေခံ လူတန်းစား ဖြစ်တဲ့ တောင်သူတွေရဲ့ လူနေမှုဘဝတိုးတက်ဖို့နဲ့အတူ ဆန်စပါးတိုး တက်ထွက်ရှိရေး ဆန်စပါးအထူးပြုကုမ္ပဏီများ ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်နေ တာ ဖြစ်လို့လာမယ့်နှစ်တွေမှာ ဆန်စပါးလုပ်ငန်းတိုးတက်ပြီး ပြည်ပ တင်ပို့မှုအားကောင်းလာမယ့် အနေအထားရှိနေတာ တွေ့ရပါတယ်။ ထိပ်တန်းဆန်တင်ပု့ိ၊ သူတွေရဲ့မူဝါဒအပြောင်းအလဲကို စောင့်ကြည့် ကမ္တာ့ထိပ်တန်း ဆန်တင်ပို့သူနှစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ထိုင်းနဲ့ ဗီယက်နမ် ကိုယ်စားပြု ဆန်တင်ပို့သူများအသင်းတို့ တွေ့ဆုံပြီး ထိုင်းဆန်ဝယ်ယူမယ့်အစီအမံရဲ့ သက်ရောက်မှုအပေါ် စီမံခန့်ခွဲမှုဆိုင်ရာများနဲ့ ကုန် သွယ်ရေးအစီအမံများကို ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း ဆွေးနွေးကြမယ်လို့ လည်းသိရပါတယ်။ လက်ရှိဆန်ဈေးကွက် အခင်းအကျင်းမှာ အိန္ဒိယ ပြန်လည်ဝင်ရောက်ခြင်းဟာ ဈေးကွက်အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်လာခဲ့တာ အသေအချာတွေ့ရပါတယ်။ ထိုင်းအရန်ဆန် ထုတ်ရောင်းမှု တွေနဲ့အတူ အိန္ဒိယဆန်များ အလုံးအရင်းနဲ့ ရောင်းချလာမယ်ဆိုရင် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်က ဈေးနှုန်းဦးတည်ချက် ပြောင်းသွားမလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်နေကြသလို ထိုင်းနဲ့ ဗီယက်နမ် တစ်စိတ်တစ်ဝမ်းတည်း ပူးပေါင်းပြီး အာရှဆန်ဈေးကို ထိန်းကိုင်ထားမလားဆိုတာလည်း နိုင်ငံ တကာ ဆန်အသိုင်းအဝိုင်းက စဉ်းစားနေကြပါတယ်။ ဆန်တင်ပို့နိုင်ငံ၊ တင်သွင်းနိုင်ငံတွေရဲ့ နိုင်ငံရေးမူဝါဒ၊ ရာသီဥတုနဲ့ ထွက်ရှိမှုအခြေအနေ၊ ငွေကြေးတန်ဖိုး အပြောင်းအလဲ၊ ကမ္ဘာ့ စီးပွားရေးအခြေအနေနဲ့ မမျှော်မှန်းနိုင်တဲ့ အဖြစ်အပျက်တွေကြားမှာ အာရှဆန်ဈေးကွက်ကို ဘယ်သူကများ ဦးဆောင်သွားမလဲဆိုတာ လေ့လာစောင့်ကြည့်ရင်း မြန်မာနိုင်ငံကရော မိမိအမျိုးသား အကျိုး စီးပွားအတွက် ဘယ်လိုအခန်းကဏ္ဍမှာ ပါဝင်မလဲဆိုတာ ဆွေးနွေး သုံးသပ်ရမည့်အချိန်ဖြစ်ပါကြောင်း ရေးသားလိုက်ရပါသည်။
ပို့ကုန်သီးနှံအရည်အသွေးမြှင့်တင်ရေး နှင့် Color Sorter မြန်မာနိုင်ငံဟာ ဆန်စပါး၊ ပဲမျိုးစုံ၊ ပြောင်း၊ ဆီထွက်သီးနံှတွေကို ပြည်ပကို တင်ပို့ရောင်းချလျက်ရှိတဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလိုတင်ပို့ရောင်းချရာ မှာ သမားရိုးကျနည်းအတိုင်း ကြိတ်ခွဲ ရောင်းချခဲ့ကြတဲ့အတွက် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်မှာ ဈေးကောင်းမရဘဲ ကာလ အတန်ကြာ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ပြည်ပဆန်ဈေးကွက်မှာနိုင်ငံတော်တော်များများဟာ ဈေးကွက်ဝင်နိုင်ဖို့ အတွက် ခေတ်မီနည်းစနစ်တွေ၊ ခေတ်မီ စက်ကိရိယာတွေနဲ့ထွန်ယက်စိုက်ပျိုး နေချိန်မှာ မြန်မာနိုင်ငံဟာ မိရိုးဖလာ ထွန်ယက်စိုက်ပျိုးခဲ့ကြတဲ့အတွက် ပြည်ပကိုတင်ပို့နိုင်ဖို့ထက် ပြည်တွင်း စားသုံး မှုမှာပင် အရည်အသွေးနိမ့်ကျတဲ့ဆန် တွေကိုသာ စားသုံးနေခဲ့ရပါတယ်။ ဆန်တွေ၊ ပဲတွေမှာ အဖြုန်းတွေ၊ မဲှ့စွန်းတွေ၊ အရောင်ပျက်တွေပါ ဝင်နေတဲ့အတွက် ကုန်သည်တွေဟာ ၎င်း တို့ရဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေ ဈေးကောင်းရ နိုင်ဖို့အတွက် သန့်စင်ရေးလုပ်ငန်းကို လူအားနဲ့သာ လုပ်ဆောင်ခဲ့ရပါတယ်။ အဲ ဒီလို အလုပ်သမားများ ငှားရမ်းပြီး လုပ် ဆောင်ခဲ့ကြရတဲ့အတွက် အချိန်ကုန်ပြီး အလုပ်သမားခနဲ့ ဝန်ဆောင်မှု စရိတ်များကိုပါ ထပ်ဆောင်းပေးရတဲ့ ဒုက္ခတွေ က ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးသဖွယ် ဖြစ်လာခဲ့ရပါတယ်။ ၂ဝဝ၃ခုနှစ်နောက်ပိုင်းမှာဆန်စပါး လုပ်ငန်းကို ပုဂ္ဂလိကကို လွဲှပြောင်းပေး ပြီးတဲ့နောက် ၂ဝဝ၄ ခုနှစ်မှာ ဆန်စက် ပြပွဲတွေ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့အတွက် တခြား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေဟာလည်း ဆန်စပါးလုပ်ငန်းဘက်ကို ခြေဦးလှည့် လာခဲ့ပါတယ်။ ဆန်နဲ့ပဲကို ပြည်ပကို တင်ပို့ခွင့်ရ တဲ့အတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နံှနိုင်တဲ့လုပ်ငန်း ရှင်တွေဟာ ခေတ်မီအရောင်ရွေးစက်တွေနဲ့ လုပ်ငန်းတွင်ကျယ်အောင်လုပ် ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလိုလုပ်မှသာလျှင် မြန်မာ့သီးနံှတွေဟာ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်မှာဈေးကောင်းရနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ Color Sorter ရဲ့ကနဦးအစ ယခင်က ပြည်ပ ဆန်တင်ပို့မှုကို နိုင်ငံတော်ကသာ ဦးစီးဦးဆောင်ပြုပြီး လုပ်ကိုင်ခဲ့တာပါ။ အဲဒီတုန်းက ပြည်ပကို ဆန်တင်ပို့ခဲ့ရာမှာ ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်တဲ့ နှစ်များမှာ ဆန်ဝါပေါက်တဲ့ အတွက် Reject ထိခဲ့လို့ နစ်နာဆုံးရှုံးမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် နိုင်ငံတော်အစိုးရဟာ လှိုင် သာယာမှာ ရှိတဲ့ အစိုးရပိုင် တန် ၃၆ဝ ဆန်စက်မှာColor Sorter ကို ပြည်ပမှ မှာယူပြီး တပ်ဆင်ခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါ Color Sorter ဟာ အင်္ဂလန်နိုင်ငံက ထုတ်လုပ် တဲ့ BUHLER အမှတ်တံဆိပ် ဖြစ် ကြောင်း သိရှိရပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း အဆိုပါ Color Sorter စက်ဟာ နောက်ပိုင်းမှာ Service အခက်အခဲ၊ Spare Parts အခက် အခဲများကြောင့် အသုံးမပြုနိုင်တော့ဘဲ ရပ်နားထားခဲ့ရကြောင်း သိရပါတယ်။ နိုင်ငံတော်အစိုးရဟာ ဆန်စပါး ပေါ်လစီကိုပြောင်းလဲပေးခဲ့တာကြောင့် ဆန်စက်ပိုင်ရှင်တွေ၊ ဆန်ကုန်သည်တွေ ဟာ ခေတ်မီနည်းစနစ်တွေကို အသုံးပြု ပြီး ဆန်ရဲ့အရည်အသွေးကို မြှင့်တင်နိုင် ဖို့ ကြိုးစားလာခဲ့ကြပါတယ်။ ''အရင်တုန်းကဆိုရင် ပဲကို Sorted လုပ်ဖို့ အလုပ်သမား မိန်းကလေးတွေ အယောက် ၁ဝဝလောက်ငှားရတယ်။ အဲဒီလို ငှားရတဲ့အခါကျတော့ ကောင်းတာရှိသလို ဆိုးကျိုးလည်းရှိတယ်။ အလုပ်သမားတွေက ပဲကို ရွေးတဲ့အခါ မှာ ပေါ့ပေါ့ဆဆလုပ်လို့ မစင်ကြယ်တာတွေရှိတယ်။ နောက် ကွာစေ့လှော် အခွံတွေ၊ ဆေးလိပ်တိုတွေ တောင် ပါလာတဲ့အတွက်ခဏခဏ Complain တွေ တက်နေကြတယ်။ အဲဒါကြောင့် ကုန်သည်တွေ စက်ပိုင်ရှင်တွေက ဒီ Color Sorter ကို တပ်ဖို့ စိတ်ကူးလာကြ တာ''လို့ ပြောပြခဲ့တယ်။ ဈေးကွက်ပုံစံပြောင်းလာပြီ ရှေးယခင်ကပြည်သူတွေရဲ့စားသုံးမှုပုံစံနဲ့ ယနေ့ခေတ်ပြည်သူတွေရဲ့စားသုံး မှုပုံစံတွေဟာ ခေတ်စနစ်ပြောင်းလဲလာမှုနဲ့အညီ တိုးတက်ပြောင်းလဲလာတာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။ ရှေးယခင်ကပြည်သူ တွေဟာ ဆန်ဖြစ်စေ ပဲဖြစ်စေ မိမိနေ အိမ်မှာပင် ဆန်ကော ဒါမှမဟုတ် ဆန်ကာ တို့ကို အသုံးပြုပြီးဆန်ကောင်း ပဲကောင်းရအောင် ပြန်ရွေးပြီးမှ ချက်ပြုတ် စားသောက်ကြတာပါ။အခုခေတ် မှာတော့ အသင့်ခပ်ချက်ဆိုတဲ့စကား ပေါ်လာတဲ့ အတွက် စားသုံးသူတွေဟာ ဆန်ထဲမှာ စပါးလုံးတွေ၊ မဲှ့စွန်းတွေ အဖြုန်းတွေ စတဲ့မလိုလားအပ်တဲ့အရာ တွေ ပါလာမှာကို မနှစ်မြို့တဲ့အတွက် ဆန်ကုန်သည်တွေဟာ အလုပ်သမား တွေ ငှားရမ်းပြီး ဆန်ရွေး ပဲရွေးတဲ့စနစ် ကို ကျင့်သုံးခဲ့ကြတာပါ။ အဲဒီလိုလုပ်ဆောင်ခဲ့ပေမယ့်လည်း အခက်အခဲတွေကြုံတွေ့ခဲ့ရတာကြောင့် လူအစား စက်ကို အသုံးပြုဖို့အတွက် Color Sorter ကို တင်သွင်းလာခဲ့ကြ တာ ဖြစ်ပါတယ်။ တင်သွင်းရတဲ့ ရည်ရွယ်ချက် ''ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံမှာ ဒီ Color Sorter ကို ဈေးကွက်ရဲ့တောင်းဆိုချက် အရသွင်းလာတာလို့ ပြောရမှာပါ။ ပြည် တွင်းစားသုံးမှုမှာ အခုဆိုရင် Quality ကမြင့်လာပြီ။ ပြည်တွင်းစားသုံးမှုဈေးကွက်မှာ ဆန်အဝါတွေ၊ စပါးလုံးတွေ ပါလာရင် မစားချင် မဝယ်ချင်ကြတော့ဘူး။ စားသုံးသူတွေက ဆန်ကို သန့်သန့် လေးစားချင်နေကြတဲ့ အခါကျတော့ စက်ပိုင်ရှင်တွေ ကုန်သည်တွေက ဒီ Color Sorter ကို တပ်ဆင်ဖို့ စိတ်ကူး လာကြတယ်''လို့ SATAKE Corporation မှ Senior Engineer ဦးကျော်ထွန်း က ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။ ရသင့်ရထိုက်တဲ့ အကျိုးအမြတ်ရဖို့ Unique Quality Products Trading Co., Ltd မှ ဦးခဲဟန်က ''ပြည်ပပို့သီးနံှဈေးကွက်မှာ စွမ်းရည်မြင့် စက်များ သုံးစွဲ ထုတ်လုပ်တဲ့အတွက် ဈေးကွက်မှာ အရည် အသွေးမြင့်မားတဲ့ ထုတ်ကုန်တွေ ရောင်းချနိုင်စေရန်၊ စက် ရဲ့ မြင့်မားတဲ့ စွမ်းဆောင်ရည် ကြောင့် ရေရှည်မှာ လုပ်အားခ ကုန်ကျစရိတ် လျော့ကျစေရန်၊ ရာသီဥတုဖောက်ပြန် မှုကြောင့် သီးနံှများ အရည်အသွေး ကျဆင်းမှုကို အရည်အသွေးမီ ပို့ကုန် အဖြစ် ထုတ်လုပ်နိုင်စေရန်၊ လုပ်ငန်းရှင်များပြည်ပဈေးကွက်မှာ ဈေးကောင်း ရပြီး ဈေးကွက် ခိုင်မာလာစေရန်၊ အခြေခံ စိုက်ပျိုးသူ တောင်သူများ ဝင်ငွေ တိုးလာစေရန်အတွက်ရည်ရွယ် ပြီး ဒီ Color Sorter စက်တွေကို ပြည်ပ က သွင်းရတာပါ''လို့ ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။ ပြည်တွင်းသီးနံှထုတ်လုပ်တဲ့လုပ်ငန်းရှင်တွေအနေနဲ့ ခေတ်မီတဲ့ Color Sorte စက်များကို တပ်ဆင်အသုံးပြု မည်ဆိုပါက အရည်အသွေးမီလယ်ယာပို့ကုန်အဖြစ် ထုတ်လုပ်နိုင်ကာ ဈေးကောင်းလည်းရ ဈေးကွက်လည်း ခိုင်မာ ကျယ်ပြန့်လာပြီး အားလုံးအကျိုးခံစား ခွင့်ရရှိလာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ''အခုဆိုရင်ဈေးကွက်ကို စားသုံးသူ တွေက ရွေးချယ်လာကြတာပါ။ ဈေး ကွက်ပုံစံပြောင်းလာတာနဲ့အမျှ စိုက်ပျိုးသူတွေ၊ထုတ်လုပ်သူတွေဟာလည်း အဲ ဒီပြောင်းလဲမှုကိုလိုက်ပြီး ပြောင်းပေးရမှာပါ။ ဆန်ရဲ့အရောင်အသွေးမမှန်မှု ကြောင့်ဈေးကောင်းမရတဲ့အပြင် လက် နဲ့ရွေးရတဲ့ဟာလည်း မစင်နိုင်ပါဘူး။ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်ကို ထိုးဖောက်ချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ခေတ်မီနည်းစနစ် တွေ ကိုအသုံးပြုမှရမှာပါ''လို့ Crocodile ဆန်စက်နှင့်ဆန်စက်အပိုပစ္စည်း များရောင်းဝယ်ရေးလုပ်ငန်းမှ ကိုနေ လင်းဦးက ပြောကြားခဲ့တာပါ။ Color Sorter တွေသွင်းကြပြီ ပြည်တွင်းဈေးကွက်မှာ Color Sorter တွေကို တွင်တွင်ကျယ်ကျယ် အသုံးပြုနိုင်ဖို့အတွက် Unique Quality Products Trading Co., Ltd., SATAKE Corporation, DKSH Service Ltd., Crocodile ဆန်စက်နှင့်ဆန် စက်အပိုပစ္စည်းများရောင်းဝယ်ရေးလုပ်ငန်းတို့ဟာ ထုတ်လုပ်တဲ့ ပြည်ပနိုင်ငံများ နဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီး တင်သွင်းလျက် ရှိ ကြောင်း သိရပါတယ်။ Color Sorter ကို ဂျပန်၊ အင်္ဂလန်၊ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ဂျာမနီ၊ တောင်ကိုရီးယားစတဲ့ စက်မှုနိုင်ငံကြီးတွေမှာ ထုတ်လုပ်ရောင်းချလျက်ရှိပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံတော်တော်များများက အဲဒီ Color Sorter ကို သုံးစွဲနေမှုဟာ အချိန် ကာလ အတန်ငယ်ကြာမြင့် နေပြီဖြစ်ကြောင်း သိရပါတယ်။ BUHLER Color Sorter Unique Quality Products Co., Ltd ဟာ အင်္ဂလန်နိုင်ငံမှထုတ်လုပ် တဲ့ BUHLER အမှတ်တံဆိပ် အရောင် ရွေးစက် (Color Sorter) ကို တင်သွင်း လျက်ရှိကြောင်း သိရပါတယ်။ Color Sorter များမှာSortex M (Monochromatic) နဲ့ Sortex Z+B (Bichromatic) ဆိုပြီး နှစ်မျိုးနှစ်စားရှိရာ အဆင့်မြင့်ကုန်ပစ္စည်းများကိုထုတ်လုပ်နိုင်တဲ့ Sortex Z+B (Bichromatic) ကိုတော့ အင်္ဂလန်နိုင်ငံမှာ ရှိတဲ့ BUHLER Co., Ltd. ကသာလျှင်ထုတ်လုပ်ကြောင်း သိရပါတယ်။ အဆိုပါ Sortex Z+B (Bichromatic) ရဲ့အားသာ ချက်မှာ ဆန်၊ ပဲစတဲ့ သီးနံှများမှာရောနှောပါဝင်နိုင်တဲ့ ဖန်ကွဲစ၊ မှန်ကွဲစများ၊ ပလပ်စတစ်စတဲ့ အရောင်တူပစ္စည်းများ ကိုပါ ကောင်းမွန်စွာခွဲခြားပေးနိုင်တဲ့အပြင် အရောင်ခွဲခြားရန်ခက်ခဲတဲ့ ပဲတီစိမ်းများမှာ အညိုရင့်ရောင်၊စိမ်းပုတ်ပုတ် ရောင်စတဲ့ဆင်တူအရောင်တွေကိုလည်း ခွဲခြားပေးနိုင်ကြောင်း သိရပါတယ်။ ဒါ့ပြင် မိမိခွဲခြားလိုတဲ့ကုန်ပစ္စည်းအရောင် များကိုလည်း Command ပေးပြီးခွဲခြား နိုင်ကြောင်း သိရပါတယ်။ ှSATAKE Color Sorter SATAKE Corporation ဟာ ဂျပန်နိုင်ငံမှထုတ်လုပ်တဲ့ SATAKE အမှတ်တံဆိပ် အရောင်ရွေးစက်များကို တင်သွင်းလျက်ရှိကြောင်း သိရပါတယ်။ SATAKE မှထုတ်လုပ်တဲ့ Color Sorter လေးမျိုးရှိကြောင်း သိရပါတယ်။ AS II 32, AS II 64, AS II 96, AS II 160 စက်အမျိုးအစားတွေဖြစ်ပါတယ်။ အဆိုပါစက်တွေဟာ ဆန်၊ ဂံျု၊ ပြောင်း၊ ကော်ဖီစေ့၊ သီးနံှမျိုးစေ့များကို ရွေးချယ် ပေးနိုင်ကြောင်းသိရပါတယ်။ DKSH နဲ့ SOUL Color Sorter DKSHCo., Ltd. ဟာ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှထုတ်လုပ်တဲ့ SOUL အမှတ်တံဆိပ် အရောင်ရွေးစက်များကို တင်သွင်းလျက်ရှိကြောင်း သိရပါတယ်။ SOUL အမှတ်တံဆိပ် Color Sorter လေးမျိုးရှိကြောင်း သိရပါတယ်။ DS-596 နဲ့ DS-8128 က တစ်နာရီကို တစ်တန်မှ လေးတန်အထိ ဆန်၊ နှမ်း ဘာလီ၊ ကြက်သွန်ဖြူတို့ကို သန့်စင်ပေး နိုင်ပြီး DS-8192 မှာ တစ်နာရီကို နှစ် တန်မှ ရှစ်တန်အထိ သန့်စင်ပေးနိုင် ကြောင်း သိရပါတယ်။ ဒါ့ပြင် DS-3320 မှာ တစ်နာရီကို သုံးတန်မှ ၁၆တန် အထိ ထည့်သွင်းပြီး သန့်စင်ပေးနိုင်ကြောင်း သိရပါတယ်။ ဒါ့ပြင်ကော်ဖီ စေ့ကဲ့သို့ အခြားလယ်ယာထွက်ကုန်များ ကိုလည်း အရောင်ရွေးချယ်သန့်စင်ပေးနိုင်ကြောင်း သိရပါတယ်။ Color Sorter တွေ သုံးကြပြီ ပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ဆန်စက်လုပ်ငန်း ရှင်တွေ၊ ပဲခွဲစက်လုပ်ငန်းရှင်တွေ၊ ဆန်ပဲ ကုန်သည်တွေဟာ Color Sorter ရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးကို သိမြင်လျက်ရှိကြတာကြောင့် Color Sorter တွေကို အ ပြိုင်အဆိုင်တပ်ဆင်အသုံးပြုလာကြပြီ ဖြစ်ကြောင်း သိရပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း တခြားနိုင်ငံများနဲ့နှိုင်းယှဉ်ပါက Color Sorter တပ်ဆင်သုံးစွဲမှုပမာဏ မှာ များစွာ နည်းပါးနေသေးကြောင်း သိရှိရပါတယ်။အခုအခါမှာတော့ အဆိုပါ Color Sorter ကို ကျွန်းရွှေဝါ ကုမ္ပဏီ၊Golden Mountain Co., First Top Co., Ltd. စတဲ့ကုမ္ပဏီများအပြင် တချို့သော ဆန်စက်ပိုင်ရှင်များက လည်း ဝယ်ယူ တပ်ဆင် အသုံးပြုလျက် ရှိနေပြီ ဖြစ်ကြောင်း သိရပါတယ်။ ဒါ့ပြင် Crocodile ဆန်စက်နှင့် ဆန်စက်အပိုပစ္စည်းများရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ငန်းမှ တင်သွင်းတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံ ထုတ် JIEXUN Rice Colour Sorter ကို ရောင်းချနေရမှုဟာ ၂၅လုံးရှိပြီဖြစ် ကြောင်း သိရပါတယ်။ ကုန်ပစ္စည်းကောင်းမှ ဈေးကောင်း ရမယ်ဆိုတဲ့စကားနဲ့အညီပစ္စည်းကောင်း ကောင်းရဖို့အတွက် ခေတ်မီတဲ့စက် ပစ္စည်းကိရိယာတွေကို အသုံးပြုရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ခေတ်မီစက်ကိရိယာတွေ ရဲ့အကူအညီနဲ့ရရှိလာတဲ့စံချိန်မီ အရည် အသွေးမီ ကုန်ပစ္စည်းတွေဟာ ပြည်ပ ဈေးကွက်မှာ နေရာတစ်နေရာကို ရရှိ လာမှာသေချာပါတယ်။ မြန်မာ့လုပ်ငန်းရှင်များအနေနဲ့ ပြည်ပဈေးကွက်မှာမိမိ ရဲ့ကုန်ပစ္စည်းတွေကို ဈေးကွက်အခိုင် အမာရရှိစေဖို့အတွက် နည်းလမ်းများ ရှာကြံပြီးလုပ်ဆောင်ကြရမှာဖြစ်ကြောင်း ရေးသားလိုက်ရပါတယ်။
ပေးသူရော ရသူပါ အကျိုးရှိလာတော့မယ့် အနာဂတ် အမေရိကန် ဒေါ်လာတန်ဖိုး မခိုင်မာခြင်းနဲ့အတူ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးမှာ လည်း ကန်ဒေါ်လာနဲ့ ငွေလဲလှယ်နှုန်းတွေ အတက်အကျ အပြောင်းအလဲတွေ ဇူလိုင်လ အစပိုင်းကတည်းက သတိထားမိပါတယ်။ နိုင်ငံတကာငွေလဲလှယ်နှုန်းတွေ ကိုလေ့လာရာမှာ ဇူလိုင်လ ၁ ရက်မှ သြဂုတ်လ ကုန်အတွင်း အိမ်နီးချင်း ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ ဘတ်ငွေက ၂ဒသမ ၄၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ တရုတ် ယွမ်တန်ဖိုးက ၁ ဒသမ ၃၂ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ဂျပန်နိုင်ငံက ၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ငွေတန်ဖိုးတွေ မာလာတဲ့အခြေအနေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးမှာ ဒေါ်လာတန်ဖိုးကျဆင်းမှု ဂရက်နဲ့အတူ မိမိတို့ မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း အကြောင်းရင်းပေါင်းများစွာနဲ့ ငွေလဲနှုန်း မတည်ငြိမ်မှုတွေ ကြောင့် ပို့ကုန်ကဏ္ဍကလုပ်ငန်းရှင်တွေ အထိ နစ်နာဆုံးရှုံးမှုတွေရှိခဲ့ကြပါတယ်။ အခွန်မူဝါဒ အပြောင်းအလဲ အစိုးရသစ်ဟာ နိုင်ငံတော်စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ဘက်ပေါင်းစုံက ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းတွေကို ဆောင်ရွက်နေတာ အားလုံး အသိပါ။ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေထဲမှာ ပို့ကုန်မြှင့်တင်ရေးနဲ့ လတ်တလော ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိတဲ့ ဒေါ်လာတန်ဖိုးကျဆင်းမှုကြောင့် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များ ထိခိုက်မှုသက် သာစေဖို့ ပို့ကုန်ခွန်အပေါ် မူလက ဝင်ငွေခွန် ၂ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန် ၈ ရာခိုင်နှုန်းကောက်ခံနေမှုအပေါ် ဇူလိုင်လ ၁ ရက်ကစပြီး ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်ကို ၅ ရာခိုင်နှုန်းသို့ လည်းကောင်း၊ ထပ်မံပြီး သြဂုတ်လ ၁၅ ရက်ကစပြီး ပို့ကုန်အမျိုး အစား ၇ မျိုးအပေါ် ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန် အားလုံးကို ၆ လတာ လျှော့ချဖယ်ရှား ခဲ့ပါတယ်။ အကျပ်အတည်းထဲက ရုန်းထွက်နိုင်တဲ့ အားတချို့ ဖြစ် ပို့ကုန်ဝင်ငွေလဲလှယ်နှုန်း အတက်အကျမြန်ဆန်ပြီး အပြောင်းအလဲကြီးမားမှု တွေကြောင့် လုပ်ငန်းရှင် တွေထဲမှာ အဓိကပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်တွေ ဆုံးရှုံးမှုရှိနေချိန် နိုင်ငံတော်ရဲ့ ပို့ကုန်ခွန်ဖယ်ရှားလိုက်ခြင်းက တကယ့်မင်္ဂလာတစ်ပါးပဲလို့ ဆိုကြပါတယ်။ ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်တွေအတွက်တော့ အများပြောတဲ့ Kyat crisis ထဲက ရုန်းထွက်နိုင်တဲ့ အားတချို့ဖြစ်စေခဲ့တာ အမှန်ပါ။ ကုန်ပစ္စည်းသဘောသဘာဝအရ အကျိုးရလဒ်ကွာခြား ပို့ကုန်လုပ်ငန်းထဲမှာ ကုန်ပစ္စည်းအမျိုးအစားအလိုက် ဈေးကွက် အနေအထား၊ ကုန်ပစ္စည်းရဲ့ သဘော သဘာဝအရ လက်ရှိအနေ အထားမှာ ပို့ကုန်ခွန်ဖယ်ရှားလိုက်ခြင်းရဲ့ အကျိုးရရှိခံစားရတာချင်း မတူတာလည်း ရှိနေပါတယ်။ မိမိတို့နိုင်ငံရဲ့ အဓိကပို့ကုန်များဖြစ်တဲ့ ပဲမျိုးစုံဆိုရင် အဓိကအားထားရတဲ့ ဈေးကွက်ကြီးကြီးမားမား က အိန္ဒိယတစ်နိုင်ငံထဲသာဖြစ်လို့ အခုပို့ကုန်ခွန်လျှော့လိုက်တဲ့အချိန် အိန္ဒိယဝယ်လက်တွေကလည်း ဈေးလျှော့ပြီး ဝယ်လိုတဲ့အတွက် ပဲတင်ပို့သူတွေအနေနဲ့ ငွေလဲနှုန်း မတည်ငြိမ်တဲ့ဒဏ်က လျော့ကျမှု နည်းတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဓိကတော့ ဈေးကွက်တစ်ခုထဲကိုပဲ အားထားနေရတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းဖြစ်လို့ပါပဲ။ ဆန်ဈေးကွက်ကျယ်ပြန့်ခြင်းက အားသာချက်ဖြစ် ဆန်တင်ပို့မှုအနေနဲ့ ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးကွက်မှာ ထိပ်တန်း တင်ပို့နေတဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ မူဝါဒအရ ဆန်ဈေး မြင့်တက်တဲ့ဘက်ကို ဦးတည်နေသလို၊ အာဖရိကနိုင်ငံတချို့မှာလည်း နိုင်ငံရေး မတည် မငြိမ်မှုတွေအရ စားနပ်ရိက္ခာ အကျပ်အတည်းအချို့ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အတွက် ဈေးသက်သာတဲ့ မိမိတို့ရဲ့ ဆန်ကိုအဝယ်လိုက်တဲ့ သဘော ရှိနေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဖိလစ်ပိုင်၊မလေးရှား၊ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်စတဲ့ ဈေးကွက်တွေကိုလည်း တင်ပို့နေရတဲ့ ဆန်ရဲ့အားသာချက်ကဆန် ဝယ် လက်များအတွက် ဈေးလျှော့မဝယ်နိုင်စေဖို့ပဲ အထောက်အကူ ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ဆန်တင်ပို့မှုဟာ ဇွန်လမှာ တန်ချိန် ၈ သောင်းကျော်၊ ဇူလိုင်လမှာ တန်ချိန် ၁၁၆ဝဝဝ ကျော်နဲ့ သြဂုတ်လ မှာတန်ချိန်၁၂ဝဝဝဝနီးပါးအထိတိုး တက်တင်ပို့နိုင်တာ တွေ့ရပါတယ်။ ပို့ကုန် ဝင်ငွေဒေါ်လာတန်ဖိုးမတည်ငြိမ်မှုကြောင့် လုပ်ငန်းရှင် များ ထိခိုက်နေချိန်မှာ ပို့ကုန်ခွန် ဖယ်ရှားလိုက်ခြင်းကြောင့် ပို့ကုန် လုပ်ငန်းကဏ္ဍတွေထဲက ဆန်တင်ပို့နေတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေရဲ့ ရင်တွင်း စကားကို မျှဝေ ဖေါ်ပြလိုက်ပါတယ်။ ပို့ကုန်ခွန်ဖြေလျော့ ပြောင်းလဲမှုကြောင့် ဈေးကွက်ပုံမှန်ရရှိ လက်ရှိကာလတိုအတွင်းမှာ ထူးခြားတဲ့အကျိုးအမြတ်မရရှိသေး ပေမယ့် ရေရှည်မှာ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်တဲ့ စွမ်းရည်တက်လာတဲ့ အားသာချက် ဖြစ်လို့ ကျွန်တော်တို့လို ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်တွေအနေနဲ့ လှိုက် လှိုက်လဲှလဲှကြိုဆိုပါတယ်လို့ ခေတ္တရာဟင်္သာကုမ္ပဏီဒါရိုက်တာ ဦးရဲမင်းအောင်က ဆိုပါတယ်။ ''ငွေကြေးလဲလှယ်နှုန်း အလျင် အမြန်ကျဆင်း နေတဲ့အချိန် ပို့ကုန်ခွန် ၈ ရာခိုင်နှုန်း ဖယ်ရှားပေး လိုက်ခြင်းဟာ ကျွန်တော်တို့ဆုံးရှုံးမှုကို လျော့ပါးစေခဲ့တာ အမှန် ပါ။ အကယ်လို့သာ ပို့ကုန်အခွန်ကို လျော့ပေါ့ခြင်းမရှိဘဲ ပို့ကုန်ဝင်ငွေ လဲလှယ်နှုန်းကလည်း ကျနှုန်းမြန်နေမယ်ဆိုရင် ကျွန်တော်တို့လို ပို့ကုန် လုပ်ငန်းရှင်တွေ ရပ်ဆိုင်းရမယ့် အနေအထား ရှိနိုင် ပါတယ်။ လုပ်ငန်းရှင်ရှုထောင့်အရပြောရရင် အကျိုးအမြတ်မရပေမယ့် လုပ်နိုင် ကိုင်နိုင်တဲ့ အနေအထားဖြစ်အောင် နိုင်ငံတော်ရဲ့ ဘဏ္ဍာရေး မူဝါဒပြောင်းလဲလိုက်ခြင်းအားဖြင့် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဆန် ဈေးကွက် ဖျက်ရတာ မျိုးမရှိဘဲ ပုံမှန်တင်ပို့နိုင်တဲ့ အနေအထား ရှိနေပါတယ်''လို့ လည်း ဦးရဲမင်းအောင်က ထပ်လောင်းဆိုပါတယ်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းမှာ ငွေကြေးမူဝါဒလည်း အရေးပါ အခုလို အခွန်ဖယ်ရှားလိုက်ခြင်းဟာ အထူးသဖြင့် ဆန်ဈေး ကွက်မှာ ဗီယက်နမ်နဲ့ယှဉ်ရင် Level Playing Field တန်းတူရည်တူဖြစ်လာတဲ့ အချိန် ရေရှည်မှာ ပိုမိုယှဉ်ပြိုင်လာနိုင်မှာဖြစ်ပါ တယ်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းလုပ်တဲ့ နေရာမှာ ငွေကြေးမူဝါဒဟာလည်း အရေးပါပါတယ်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းရှိစေဖို့ တရုတ်နိုင်ငံမှာဆိုရင် နိုင်ငံရဲ့ အရေးပါတဲ့ ကုန်စည် အမျိုးအစား အလိုက် ကုန်ပစ္စည်းတင်ပို့ရာမှာ အလျော့အတင်းတွေလုပ်ပါ တယ်။ ဥပမာအနေနဲ့ ပြောရမယ်ဆိုရင် တရုတ်နိုင်ငံစိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ အတွက် ဖြည့်ဆည်းဖို့လိုအပ်တဲ့ ဓာတ်မြေသြဇာ တင်ပို့မယ်ဆိုရင် ပို့ကုန်ခွန် ၂ဝ ရာခိုင်နှုန်းကောက်ခံပြီး နိုင်ငံမှာပိုလံျှတဲ့ သံချောင်း၊ သံတိုတင်ပို့မယ်ဆိုရင် ပြန်အမ်းငွေ ၁ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ထုတ် ပေးတာမျိုးတွေနဲ့ ချိန်ထိုးဆောင်ရွက်ပေးတာ တွေ့ရပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံမှာလည်း နိုင်ငံတော်အပိုင်းအနေနဲ့ ငွေကြေးမူဝါဒတွေပြုပြင် ပြောင်းလဲလာနေပြီဖြစ်လို့ ရေရှည်မှာ ကျွန်တော်တို့ တင်ပို့နေတဲ့ ဆန်ဆိုရင် ဈေးကွက်သစ်တွေ ရှာဖွေလာနိုင်မယ်။ ပို့ကုန်တွေ တိုးမြင့်လာနိုင်မယ့် အခွင့်အလမ်းတွေ ရရှိလာမယ်လို့ မျှော်မှန်းရပါတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ရေရှည်မှာ ထိုင်းဆန်ဈေးကွက်ဝေစုများကိုပင် ရရှိလာနိုင်မယ်လို့ဆို ရွှေဝါရောင်ကုမ္ပဏီမှ အုပ်ချုပ်မှုဒါရိုက်တာ ဦးလူမော်မြင့်မောင် ကလည်း ပို့ကုန် ဝင်ငွေလဲလှယ်နှုန်းကျဆင်းပေမဲ့ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်အရ အာဖရိက၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တို့ရဲ့ ဝယ်လိုအားလည်းရှိပြီး ကမ္ဘာ့ ဆန် ဈေးလည်း အတက်ဘက်ဦးတည်နေတဲ့ကာလ ကျွန်တော်တို့ တင်ပို့မှုတွေ တိုးတက်စေဖို့ နိုင်ငံတကာအခွန်လျှော့ပေးတဲ့အတွက် လက်ရှိတင်ပို့ နိုင်တဲ့ အနေအထားကို လုပ်နိုင်တာပါ။ အထူးသဖြင့် ဆန်အနေနဲ့ ဈေးကွက်ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ရှိနေတဲ့ အားသာချက်ပါ။ ပို့ကုန် လုပ်ငန်းအနေနဲ့ ငွေလဲလှယ်နှုန်း တည်ငြိမ်မယ်ဆိုရင် ဈေးကွက်ကို ပုံမှန်ရောင်းနိုင်ပါတယ်။ ငွေဈေးမတည်ငြိမ်ရင် ငွေဈေး အတက်အကျကို ကြောက်ပြီး မရောင်းရဲ၊ မဝယ်ရဲဖြစ်တဲ့အခါ ဈေး ကွက်ပျက်နိုင်တဲ့ အနေအထားရှိပါတယ်။ အခုဆိုရင် နိုင်ငံတော်က အခွန်တွေလျှော့ပေါ့ပေးတော့ ငွေလဲနှုန်းသာ တည်ငြိမ်နေမယ် ဆိုရင် လက်ရှိထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ မူဝါဒအရ ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ ဆန်ဈေးကွက်ဝေစုတွေ တောင် ရလာနိုင်မယ့် အခွင့်အလမ်းတွေ ဖြစ်လာစေနိုင်ပါတယ်။ ပို့ကုန် လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးအနေနဲ့ ပြောရမယ်ဆိုရင် Export ရလာတဲ့ Earning တွေကို ဝင်လာတာနဲ့ ငွေပြန်ဖော်ဖို့ ချက်ချင်း ပြန်ရောင်း ရတဲ့အခါ Earning ဝယ်လက်တွေက ငွေလိုတာသိပြီး ဈေးအနိမ့်နဲ့ ဝယ်ယူတာမျိုးတွေရှိပြီး ဈေးမငြိမ်မှုတွေ ဖြစ်ရတာကြောင့် Earning Credit ကို အပေါင်ခံပြီး ၉ဝ ရာခိုင်နှုန်းကို အတိုးနှုန်းသက်သက် သာသာနဲ့ ချေးပေးမယ်ဆိုရင် ပို့ကုန်သမားတွေ အိန္ဒြေရှိရှိနဲ့ ငွေ လည်ပတ်နိုင်မှာဖြစ်သလို တစ်ဖက်မှာလည်း ငွေလဲလှယ်နှုန်း တည် ငြိမ်ဖို့ အထောက်အပံ့ဖြစ်နိုင်မယ်လို့ ယူဆပါတယ်လို့ အကြံပြု ဆွေးနွေးပါတယ်။ ငွေလဲနှုန်းသာ တည်ငြိမ်မယ်ဆိုရင် ပို့ကုန်ခွန်လျှော့ပေးခြင်းက တောင်သူတွေအတွက် ပိုအကျိုးရှိနိုင်မယ် အောင်နိုင်သစ္စာကုမ္ပဏီမှ အုပ်ချုပ်မှုဒါရိုက်တာ ဦးအောင်ဇော်ဦးကလည်း ပို့ကုန်ခွန် ၈ ရာခိုင်နှုန်းလျှော့ပေးလို့ ပို့ကုန်ဝင်ငွေ ဈေးနှုန်း ကျဆင်းပေမဲ့ ဆန်တင်ပို့မှုခံသာတဲ့ အနေအထားရှိတာ နိုင်ငံတော်ရဲ့ ကျေးဇူးပါလို့ ဆိုပါတယ်။ ငွေလဲနှုန်း ၁ ဒေါ်လာ ၈ဝဝ ကျပ်ဝန်းကျင် လောက်နဲ့ တည်ငြိမ်မယ်ဆိုရင် ဆန်ကုန်သည်၊ ဆန်တင်ပို့သူတွေ အကျိုးအမြတ် ပိုရမှာဖြစ်သလို တောင်သူတွေဆီကလည်း ဈေးပိုပေး ဝယ်ယူနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိတင်ပို့နေတဲ့ ဆန်တွေထဲမှာ ပြီးခဲ့တဲ့ နွေ ဆန် ၃ ပုံ ၁ ပုံနဲ့ မိုးဆန် ၃ ပုံ ၂ ပုံခန့်ကို တင်ပို့ နေတာဖြစ်ပြီး ပို့ခွန်တွေလျော့ပေးသလို တစ်ဖက်မှာလည်းငွေလဲလှယ်နှုန်း တည်ငြိမ်မယ်ဆိုရင် တောင်သူတွေ ဒီထက်ပို အကျိုးအမြတ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အခုလည်း ဆန်တစ်အိတ်ကို ၃ဝဝ-၅ဝဝ ကျပ် ပိုရလာတဲ့ အခြေအနေရှိပါတယ်။ လတ်တလောအနောက်အာဖရိကနိုင်ငံအချို့မှာ စားနပ်ရိက္ခာ အကျပ်အတည်းဖြစ်တော့ အရည်အသွေးမြင့်တဲ့ဆန်ထက် အရည်အသွေးနိမ့်တဲ့ဆန်ကို ပိုပြီး ဝယ်လို အားကောင်းနေတယ်။ ဒါ့အပြင် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်မှာလည်း ဆန်ဈေးက Up Trand သွားနေတာ ဆိုတော့ ပို့ကုန်ဝင်ငွေတန်ဖိုး ကျဆင်းပေမဲ့ အခြားကုန်စည်တင်ပို့မှုထက်စာရင် ဆန်တင်ပို့မှုက အဆင်ပြေတဲ့အနေအထားမှာရှိပါတယ်လို့ သုံးသပ်ပြောကြားပါတယ်။ စီးပွားရေးဖွံ့ ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ ကောင်းတဲ့ အခွင့်အရေးကြီးပါ နိုင်ငံတကာမှာလည်း Currency Rate အပြောင်းအလဲ၊ ဒေါ်လာတန်ဖိုးကျဆင်းမှုတွေကြောင့် Export တွေ ကျဆင်းနေတာဖြစ်လို့ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံတစ်ခုထဲ ငွေဈေးမတည်ငြိမ်မှုကြောင့် Exporter ထိခိုက်တာလို့ ပြောလို့မရပါဘူး။ အချိန်အတိုင်းအတာ တစ်ခုအတွင်းမှာပဲ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ လက်ရှိနိုင်ငံတော်က ဖြေလျှော့မှုတွေ လုပ်ပေးနေတဲ့အတွက် ကုန်သွယ်မှုလုပ်ငန်းကဏ္ဍမှာ ပိုမိုလွယ်ကူ ချောမွေ့မယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ အရင်ကလို ကုန်ပစ္စည်းတစ်ခုခုရောင်းမယ်ဆိုရင် ၁ဝ ရာခိုင်နှုန်း အခွန်ကို စဉ်းစားပြီးရောင်းရ တာမျိုးမရှိတော့ နိုင်ငံတကာမှာ ဈေးနှုန်းအနေနဲ့ ယှဉ်ပြိုင်မှုကောင်းတဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေရှိလာနေပါပြီ။ နိုင်ငံတကာမှာ ယှဉ်ပြိုင်ရောင်းချနိုင်တာနဲ့ အမျှ ပြည်တွင်း ထုတ် လုပ်သူတွေလည်း အကျိုးအမြတ်ပိုရလာမှာဖြစ်လို့ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ ကောင်းတဲ့ အခွင့်အရေး ကြီးတစ်ခု ရရှိတယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်လို့ ဦးအောင်ဇော်ဦးက ဆိုပါတယ်။ နိုင်ငံတော်အစိုးရဟာ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် ကုန်သွယ်မှုလုပ်ငန်းအဆင်ပြေစေဖို့ လုပ်ငန်းရှင်တွေ လုပ်သာကိုင်သာရှိရေး အဘက်ဘက်က စဉ်းစားပြီး ပြင်ဆင်ပြောင်းလဲမှုတွေ လုပ်နေ တာ တွေ့ရပါတယ်။ ဘဏ္ဍာရေးမူဝါဒများဖြစ်တဲ့ ပို့ကုန်ခွန်များ ဖြေလျော့ခြင်း၊ ကင်းလွတ်ခြင်း၊ ကုန်သွယ် လုပ်ငန်းခွန်များကင်းလွတ်ခြင်း တွေလုပ်ပေးနေသလို ငွေကြေးမူဝါဒများဖြစ်တဲ့ ဘဏ်အတိုး နှုန်းတွေကိုလည်း ပြင်ဆင်ပြောင်းလဲတာတွေ့ရပါတယ်။ ဒါ့အပြင်ငွေလဲလှယ်နှုန်း တည်ငြိမ်ရေးအတွက် လည်း တစ်ဖက်တစ်လမ်းက မူဘောင်အတွင်းမှ ကူညီဆောင်ရွက်ပေး နေတာဖြစ်လို့ ဆန်တင်ပို့သူများ သာမက အခြားပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များပါ ထိထိရောက်ရောက်ခံစား ရနိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်မိပါတယ်။ နိုင်ငံတော်အပိုင်းက အကောင်းဆုံးတွေ ဖန်တီးပေးနေသလို လုပ်ငန်းရှင်များ အပိုင်းက လည်း နိုင်ငံ တော်ရဲ့ ကျေးဇူးသစ္စာကို စောင့်သိပြီး မှန်မှန်ကန်ကန်ဆောင်ရွက်ကြရင်ဖြင့် အနာဂတ်မှာ ပေးသူရော ရသူပါ အကျိုးရှိမှာဖြစ်သလို နိုင်ငံတော် စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုလည်း အရှိန်အဟုန်ရလာမှာ ဖြစ်ပါကြောင်း။
အလေးထားရမည့် ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေး ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေး၏ အခန်းကဏ္ဍ တိုင်းပြည်၏ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရန်အတွက် ကုန်သွယ်မှု လုပ်ငန်းများ တိုးတက်ကောင်းမွန်နေရန် အထူးလိုအပ် ပါသည်။ အထူးသဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများအတွက် ကုန်သွယ်မှုသည် နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အား မောင်းနှင်ပေးသော အင်ဂျင် (Engine of Economic Growth) ဖြစ်သည်ဟု ပညာရှင်များက ခံယူထားကြပါသည်။ယေဘုယျအားဖြင့် ကုန်သွယ်မှု (Trade) ဟုဆိုရာတွင် ကုန်စည်(ဝါ)ကုန်ပစ္စည်းများ ကုန်သွယ်ခြင်း(Trade in Goods)နှင့် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ ကုန်သွယ်ခြင်း (ဝါ) ဝန်ဆောင်မှု ကုန်သွယ် ရေး(Trade in Services) ဟူ၍ ကုန်သွယ်မှုပြုလုပ်သည့် နည်းလမ်း နှစ်မျိုးတွေ့ရှိရပါသည်။ ယင်းသို့ကုန်သွယ်မှုနည်းလမ်းနှစ်မျိုးရှိသော်လည်း ကုန်သွယ်မှု (Trade) ဟုဆိုလိုက်လျှင် သာမန်အားဖြင့် ကုန်စည်ဖြင့် ကုန်သွယ်မှု ကို သာပြေး၍မြင်မိကြပါသည်။ ကုန်စည်ဖြင့် ကုန်သွယ်ခြင်းသည် ရှေးပဝေဏသီ ကာလကမှ မျက်မှောက်ကာလအထိ ကုန်သွယ်ရေး ၏ အဓိကအကျဆုံးနှင့် အချိုးအစား အကြီးဆုံးအခန်းကဏ္ဍအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိပါသည်။ သို့ရာတွင် ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ခြင်း၏ အခန်းကဏ္ဍမှာ သတင်းအချက်အလက်နည်းပညာ (Information Technology) နှင့် အသိပညာ (Knowledge) ကို အခြေခံထား သော မျက်မှောက်ခေတ်တွင် ပို၍ပို၍ အရေးပါလာသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ လက်ရှိအခြေအနေတွင် ကမ္ဘာကြီး၏ တန်ဖိုးမြှင့် ထုတ်ကုန် စုစုပေါင်းတန်ဖိုး၏ သုံးပုံနှစ်ပုံ သည် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ၏ ထုတ် လုပ်မှုတန်ဖိုးများဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။ဝန်ဆောင်မှု ကုန်သွယ် ရေး၏ တန်ဖိုးသည် ကမ္ဘာ့စုစုပေါင်းကုန်သွယ်မှုတန်ဖိုးတွင် ပါဝင်မှုမှာ ၂ဝ ရာခိုင်နှုန်းအထက်သို့ ရောက်ရှိလာခြင်း မရှိသေးသော်လည်း ရေရှည်တွင် ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေးမှ ရရှိသည့်အားသာချက်များ ကြောင့် ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ခြင်းကို တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်နိုင်ရေး အလေးထားဆောင်ရွက်လာကြပြီး စုစုပေါင်း ပြည်ပကုန်သွယ်မှု တန်ဖိုး (Volume of Trade) တွင် ပါဝင်သည့် ၎င်း၏တန်ဖိုးမှာ ပိုမိုတိုးတက်လာမည်ဟု ခန့်မှန်းထားပါသည်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများနှင့် ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေး ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေးတွင် ဝန်ဆောင်မှုပို့ကုန်များ (Services Export) သည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲ နိုင်ငံများ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု မဟာဗျူဟာတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်လျက်ရှိပါ သည်။ ဥပမာအားဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့တွင် ဆော့ဖ် ဝဲလ် (Software) ပို့ကုန်သည် ၎င်းတို့၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အစီအမံ အတွက် အဓိကကျသည့် ပို့ကုန်ဖြစ်ပါသည်။ ဝန်ဆောင်မှုသွင်းကုန် (Services Import) များသည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများအတွက် လက် ပြောင်း ရရှိမည့်နည်းပညာနှင့် အရင်းအနှီးဖွံ့ဖြိုးမှုမှ တစ်ဆင့် နိုင်ငံ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုလမ်းကြောင်းပေါ်သို့ ဆွဲတင်သွားနိုင်ပါသည်။သို့ရာတွင် လေ့လာတွေ့ရှိချက်များအရ ဝန်ဆောင်မှု ကုန်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းများမှာ အချို့သော ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၌ ဖွံ့ဖြိုးမှု အားနည်းလျက်ရှိပါသည်။ အဆိုပါတိုင်းပြည်များ၏ စုစုပေါင်းပြည်ပ ကုန်သွယ်မှု တန်ဖိုး (Volume of Trade) တွင် ဝန်ဆောင်မှု ကုန်သွယ်ရေးတန်ဖိုး (Volume of Services Trade) ပါဝင်မှုမှာ ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက များစွာလျော့နည်း လျက်ရှိပါသည်။ သို့ရာတွင် ပြီးခဲ့သော ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း၌ အချို့သော ဖွံ့ဖြိုးဆဲ နိုင်ငံများ၏ ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေးမှာ အလွန်လျင်မြန်သောနှုန်း ဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများ ၏ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေးမှာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအကောင်းဆုံးဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့၏ စုစုပေါင်း ပြည်ပကုန်သွယ်မှုတန်ဖိုးတွင် ပါဝင်သော လာ ၉၆၁ ဘီလီယံဖြစ်ပါသည်။ အာရှနိုင်ငံများမှ ကုန်သွယ်မှုထိပ်သီးနိုင်ငံ တရုတ်၏ ၂ဝ၁ဝခုနှစ် ပို့ကုန်ဝန်ဆောင်မှု တန်ဖိုးမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၇ဝ ဘီလီယံနှင့် သွင်းကုန် ဝန်ဆောင်မှု တန်ဖိုးမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၉၂ ဘီလီယံဖြစ် ပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၂ဝ၁ဝ ခုနှစ်၌ ပို့ကုန်ဝန်ဆောင်မှုတန်ဖိုးတွင် စတုတ္ထမြောက်နှင့် သွင်းကုန် ဝန်ဆောင်မှုတန်ဖိုးတွင် တတိယမြောက် အများဆုံးဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ ကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။ ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေး သတ်မှတ်ပုံစံများ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ကြီ(WTO) ၏ ဝန်ဆောင်မှု ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ အထွေထွေ သဘောတူညီချက်(General Agreement on Trade in Services) တွင် ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေး အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုနိုင်သည့် ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေးပုံစံ (၄) မျိုးကို ဖော်ပြထားပါသည်။ ပထမပုံစံကို Cross Border Trade ဟု သတ်မှတ်ထားပါ သည်။ နိုင်ငံတစ်ခု (သို့မဟုတ်) ၎င်း၏ အခွင့်အာဏာဖြန့်ကျက်ထား သော နယ်ပယ်အပိုင်းအခြားတစ်ခုမှ အခြားနိုင်ငံတစ်ခုသို့ နိုင်ငံဖြတ် ကျော်ဝန်ဆောင်မှုပေးရာတွင် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများကို စာတိုက်၊ ဖုန်း၊အီးမေးလ်နှင့် အင်တာနက်တို့မှ တစ်ဆင့် ဝန်ဆောင်မှုပေးခြင်း မျိုးဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းသည် သမားရိုးကျကုန်စည်ဖြင့် ကုန်သွယ်ခြင်း ပုံစံနှင့် ဆင်တူဖြစ်ပြီး ဝန်ဆောင်မှုအသုံးပြုသူ(Service Consumer) နှင့် ဝန်ဆောင်မှုဖြန့်ဖြူးသူ (Service Supplier) တို့သည် မိမိတို့၏ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံ အသီးသီးတွင် နေထိုင်ကာ စာတိုက်၊ ဖုန်း၊ အီးမေးလ်နှင့် အင်တာနက်တို့မှတစ်ဆင့် တိုက်ရိုက်ကူးလူး ဆက်ဆံကြခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် ကုန်စည်များ ကူးသန်းရောင်း ဝယ်ခြင်းလုပ်ငန်းများအတွက် မရှိမဖြစ် လိုအပ်သော ထောက်ပံ့ ပို့ဆောင်ရေးဆိုင်ရာ ဝန်ဆောင်မှုများကိုလည်း ယင်းပုံစံတွင်ထည့် သွင်းစဉ်းစားပါသည်။ ဒုတိယပုံစံကို Consumption Abroad ဟု သတ်မှတ်ထား ပါသည်။ နိုင်ငံတစ်ခုမှ ဝန်ဆောင်မှု အသုံးပြုသူသည် အခြားနိုင်ငံ တစ်ခုရှိ ဝန်ဆောင်မှုရှိရာသို့ သွားရောက်ကာ ဝန်ဆောင်မှုခံယူ ကြခြင်း (သို့မဟုတ်) အသုံးပြုကြခြင်းမျိုးဖြစ်ပါသည်။ ယင်းသို့သော ဝန်ဆောင်မှုပုံစံမျိုးကို မိမိတို့နိုင်ငံမှ ပြည်ပသို့အပန်းဖြေခရီးသွားခြင်း၊ ပြည်ပသို့ ပညာသင်ကြားရန်သွားခြင်းနှင့် ကျန်းမာရေးအရ ဆေး ကုသရန် ပြည်ပသို့သွားရောက်ခြင်းစသည်တို့တွင် တွေ့ရှိရပါသည်။ တတိယပုံစံကို Commercial Presence ဟု သတ်မှတ်ထားပါသည်။ နိုင်ငံတစ်ခုမှ ဝန်ဆောင်မှု အသုံးပြုသူသည် အခြားနိုင်ငံ တစ်ခုရှိ ဝန်ဆောင်မှုဆောင်ရွက်ပေး သော Firm တစ်ခုမှ မိမိ နိုင်ငံသို့လာရောက်ကာ အခြေစိုက် ဖွင့်လှစ် သော လုပ်ငန်းခွဲ (သို့မဟုတ်) ရုံးခွဲသို့သွားရောက်ကာ ဝန်ဆောင်မှု အသုံးပြုခြင်း မျိုး ဖြစ်ပါသည်။ ပြည်ပ နာမည်ကြီး ဆေးရုံတစ်ခုမှ မိမိတို့နိုင်ငံတွင် ရင်းနှီး မြှုပ်နံှဖွင့်လှစ်ထားသော ၎င်းဆေးရုံပိုင် ဆေးရုံ ခွဲများတွင် တက်ရောက် ဆေးကုသမှုခံယူခြင်း၊ ပြည်ပတက္ကသိုလ် တစ်ခုမှ မိမိတို့နိုင်ငံတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နံှဖွင့်လှစ်ထားသော ၎င်း တက္ကသိုလ်ပိုင်သင်တန်း၊ ကျောင်းများတွင် ပညာတက်ရောက် သင်ကြားခြင်းတို့သည် အဆိုပါ ဝန်ဆောင်မှု ပုံစံတွင် ပါဝင် ပါသည်။ စတုတ္ထပုံစံကို Presence of Natural Persons ဟုသတ်မှတ် ထားပါသည်။ အဆိုပါ စတုတ္ထ ပုံစံကို ဝန်ဆောင်မှုပေးခြင်း (Services) နှင့် ယာယီလုပ်သားအဖြစ် အခစားဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်ခြင်း (Short-term Employment) ဟူ၍ ပုံစံနှစ်မျိုးထပ်မံခွဲခြားထားပါ သည်။ နိုင်ငံတစ်ခုရှိ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတစ်ခုအနေဖြင့် ဘဏ္ဍာရေး ဆိုင်ရာ စာရင်းစစ်ဆေးခြင်း ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းကို အခြားနိုင်ငံ တစ်ခုရှိ စာရင်းစစ် Firm တစ်ခု၏ ကျွမ်းကျင်သူ ဝန်ထမ်း (သို့မဟုတ်) အခြားနိုင်ငံတစ်ခုရှိ ပုဂ္ဂလိက စာရင်းစစ် ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးအား ငှားရမ်းစစ်ဆေးခြင်းမျိုးသည် စတုတ္ထပုံစံ၏ ပထမအမျိုးအစားတွင် ပါဝင်ပါသည်။ နိုင်ငံတစ်ခုရှိ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းတစ်ခုအနေဖြင့် အခြားနိုင်ငံတစ်ခုမှ ကျွမ်းကျင်ဝန်ထမ်းအား ယာယီ ကာလအပိုင်း အခြားတစ်ခု သတ်မှတ်စာချုပ်ချုပ်ဆိုခေါ်ယူကာ ယာယီလုပ်သား အဖြစ် အသုံးပြုခိုင်းစေခြင်းသည် စတုတ္ထပုံစံ၏ ဒုတိယအမျိုးအစား တွင်ပါဝင်ပါသည်။ ဝန်ဆောင်မှုနယ်ပယ်များနှင့် သွင်းအားစုများ ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေးဆောင်ရွက်နိုင်သော နယ်ပယ် (၁၂) မျိုးကို ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ကြီးမှ သတ်မှတ်ထားပါသည်။ အဆိုပါနယ်ပယ်များမှာ စီးပွားရေးဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း၊ဆက်သွယ် ရေး ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်း၊ ဆောက်လုပ်ရေးနှင့် အင်ဂျင်နီယာလုပ်ငန်း များ ပါဝင်ဆက်စပ်နေသော ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း၊ ကုန်ဖြန့်ဖြုူးမှု ဆိုင်ရာဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း၊ ပညာရေးဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း၊ ပတ်ဝန်း ကျင်ဆိုင်ရာ ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း၊ ဘဏ္ဍာရေးနှင့် ငွေကြေးဆိုင်ရာ ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း၊ ကျန်းမာရေးနှင့်လူမှုရေးဆိုင်ရာ ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်း၊ခရီးသွားဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်း၊ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် အားကစား ဖွံ့ဖြိုးမှုဆိုင်ရာ ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်း၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးဆိုင်ရာ ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း၊ အထက်ဖော်ပြပါ ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ တွင် မပါဝင်သော အခြားဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ ပါဝင်ပါသည်။ အထက်ဖော်ပြပါဝန်ဆောင်မှုနယ်ပယ်များကို ဆောင်ရွက်ရာ၌ လိုအပ်သည့်အထူးပြု သွင်းအားစုများမှာ ဝန်ဆောင်မှု သဘော သဘာဝအရ တူညီမှုမရှိနိုင်ဘဲ ကွဲပြားခြားနားနိုင်ပါသည်။ ဝန် ဆောင်မှု လုပ်ငန်းများအတွက် လိုအပ်သော အထူးပြုသွင်းအားစုများကို အခြေခံကာ ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများကို လုပ်သားအထူးပြု ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း (Labour Intensive Services)၊လုပ်သားနှင့် မူလရင်းမြစ်အထူးပြုဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း (Labour and Resource Intensive Services) ၊ ကျွမ်းကျင်မှုနှင့် နည်းပညာအထူးပြု ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း (Skill and Technology Intensive Services) ဟူ၍ သတ်မှတ်ကြပါသည်။ ဥပမာ-ဆောက်လုပ်ရေး ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းကို လုပ်သားအထူးပြု ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း၊ ခရီးသွားဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းကို လုပ်သားနှင့် မူလရင်းမြစ်အထူးပြု ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း၊ ဆက်သွယ်ရေးဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းကို ကျွမ်းကျင်မှုနှင့် နည်းပညာအထူးပြုဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းဟူ၍ ယေဘုယျ အားဖြင့် သတ်မှတ်နိုင်ပါသည်။ ရေရှည်အကျိုးစီးပွားနှင့် ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေး ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေးကို လေ့လာကြည့်မည်ဆိုပါက ရင်းမြစ်များ အားပြုရယူ သုံးစွဲရသည့် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများနှင့် ရင်း မြစ်များကို ရယူသုံးစွဲမှုနည်းပါး သည့် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများဟူ၍ အကြမ်းဖျဉ်းအားဖြင့် ထပ်မံခွဲခြားနိုင်ပါသည်။ ရင်းမြစ်အားပြု သုံးစွဲ ရသည့် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းသည် ရင်းမြစ်အားပြုသုံးစွဲသည့် ကုန်စည်ထုတ်လုပ်မှုများအပေါ်တွင် မြင်သာသည့် နှိုင်းယှဉ်အားသာချက်ကို ဖော်ပြ ရန် မလွယ်ကူသော်လည်း ရင်းမြစ်သုံးစွဲခြင်း နည်းသည့် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း သည်ရင်းမြစ်အားပြုသုံးစွဲရသည့် ကုန်စည်ထုတ်လုပ်မှုများအပေါ်တွင် နှိုင်းယှဉ် အားသာချက် များစွာ ရှိပါသည်။ ရင်းမြစ်သုံးစွဲခြင်းနည်းသည့် ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းများတွင် လုပ်သားအင်အား၊ ကျွမ်းကျင်မှုနှင့် နည်းပညာများမှာ အလွန်အခ ရကျသော သွင်းအားစုများဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းသွင်းအားစုများသည် ရင်းမြစ်အားပြု သုံးစွဲရသည့် ကုန်စည်ထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်းများ၏ အဓိကသွင်းအားစုများဖြစ်သည့် သဘာဝသယံဇာတများ၊ အခြားကုန်ကြမ်းများ၊ လောင်စာစွမ်းအားများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ထုတ်နုတ်သုံးစွဲမှုကြောင့် ရေရှည်တွင် အရင်းအမြစ်များကုန်ခမ်း နိုင်ခြင်း၊ ပတ် ဝန်းကျင်ယိုယွင်းပျက်စီးမှု များ ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ လူမှုပတ်ဝန်းကျင်အား ခြိမ်း ခြောက်ခြင်းကဲ့သို့ ဆိုးကျိုးများမရှိသလောက် နည်းပါးသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ အထက်ဖော်ပြပါအချက်များနှင့် ဆက်စပ်ကြည့်မည်ဆိုပါက ရင်းမြစ်များကို ရယူသုံးစွဲမှုနည်းပါးသော ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေး လုပ်ငန်းများသည် အနာဂတ် တွင် ရေရှည်တည်ငြိမ်မှုရှိပြီး အာမခံချက် ပေးနိုင်သည့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု မျိုး(Sustainable Development) ကိုရောက်ရှိအောင် ဆောင်ကြဉ်းပေးနိုင်ရေး အတွက် ကြီးစွာသော အထောက်အပံ့ဖြစ်စေသည်ဟု ပညာရှင်များက ယူဆကြပါ သည်။ ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေး တိုးမြှင့်ရန် ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေးကို တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်မည့် အစီအမံများကို ချမှတ် ဆောင်ရွက်ရာ၌ ကနဦးအနေဖြင့် မိမိတို့နိုင်ငံမှ အားသာချက်ရှိသည့် သွင်းအားစု များဖြင့် ဆောင်ရွက်နိုင်သည့် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများကို အခြေခံကာ စဉ်းစား လုပ်ဆောင်သွားရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ဆက်လက်ပြီး အနာဂတ်အကျိုး မျှော်ကိုးကာ ရေရှည်တွင် အာမခံချက်ရှိသည့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုမျိုးကို အထောက် အပံ့ပေးနိုင် သော ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေးသို့ တဖြည်းဖြည်း ကူးပြောင်းနိုင်ရေး ရေရှည် စီမံချက်များကို ရေးဆွဲဆောင်ရွက်ရပါမည်။ ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေးတိုးမြှင့်ရန်အတွက် အဓိက လိုအပ်သော နည်း ပညာ၊ အခြေခံ အဆောက်အဦနှင့် ကျွမ်းကျင်မှု အရည်အသွေးများရရှိရန်အတွက် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ၌ နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နံှမှု(FDI)များ ပိုမိုတိုးတက် ရရှိရေး ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ဆက်လက်ပြီး သတင်းအချက်အလက် နည်းပညာ နှင့် ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးဆိုင်ရာ အခြေခံအဆောက်အဦများကိုလည်း ဟန်ချက် ညီညီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရန်လိုအပ်ပါသည်။ ယင်းကဲ့သို့ အခြေခံ လိုအပ်များ ပြည့်စုံမည် ဆိုပါက နိုင်ငံ၏ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်လာမည်ဖြစ်ပါသည်။ ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသည်နှင့်အမျှ နိုင်ငံ၏ ဝန် ဆောင်မှု ကုန်သွယ်ရေးသည်လည်း မလွဲမသွေတိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးလာမည် ဖြစ်ပါသည်။ ထိုမှတစ်ဆင့် နိုင်ငံ၏ ကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရေး အစီအစဉ်ကို တိုက်ရိုက် အကျိုးပြု သွားနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။
သမင်လည်ပြန် ကြည့်မိသည် ၄၄ နှစ်ပြည့် အာဆီယံ အခြေအနေနှင့် အချိန်အခါကောင်း ၂ဝ၁၁ ခုနှစ် သြဂုတ် ၈ ရက်နေ့သည် အာဆီယံ (အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း) ၏ ၄၄ နှစ်မြောက် မွေးနေ့ (ဝါ) အာဆီယံဖွဲ့စည်းတည်ထောင်သည့် နှစ်ပတ်လည်နေ့အား (၄၄)ကြိမ် မြောက်ကျင်းပခဲ့သော နေ့ဖြစ်ပါသည်။ အာဆီယံကို သက်ရှိလူသား တစ်ယောက်အဖြစ် တင်စားရှုမြင်မည်ဆိုပါက သက်တမ်းလေးဆယ် ကျော်ခဲ့ပြီးဖြစ်၍ အာဆီယံသည်လူလားမြောက်ခဲ့ပြီဟု ဆိုရပေတော့ မည်။ တစ်နည်းအားဖြင့်ဆိုရလျှင် အာဆီယံသည် ကိုယ်စွမ်းဉာဏ်စွမ်း အပြည့်ဝဆုံးသော အချိန်ကိုရရှိပိုင်ဆိုင်ထားပြီး ရှေ့ဆက်ရမည့်ခရီး ကို အားအင်ပြည့်ပြည့်၊ အတွေ့အကြုံ ြွကယ်ြွကယ်ဖြင့် ရင်ဆိုင် လျှောက်လှမ်းနိုင်ရန် အစွမ်းအစများ ပြည့်ဝလျက်ရှိနေပြီဖြစ်ပါသည်။ အခြေအနေ အချိန်အခါအရ အာဆီယံအတွက် ၎င်း၏အနာဂတ်ကို လက်ရှိအနေအထားထက် ပိုမိုတောက်ပြောင်အောင် ဖန်တီးနိုင်မည့် အချိန်အခါကောင်းသို့ ရောက်ရှိနေချိန်ဟုလည်း ဆိုနိုင်ပါသည်။ တာထွက်နှေးသော်လည်း ဖွံ့ ဖြိုးချိန်တွင် အရှိန်ကောင်းနေ အာဆီယံ ( ASEAN- Association of Southeast Asian Nations) ဟုလူသိများသော အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း မှာ ၁၉၆၇ ခုနှစ် သြဂုတ် ၈ ရက်နေ့၌ ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့တွင် လက်မှတ်ရေးထိုး ထုတ်ပြန်ခဲ့သော ဘန်ကောက်ကြေညာချက် ( Bangkok Declaration) နှင့်အတူ ပေါ်ထွက်လာခဲ့သော ဒေသ တွင်းအဖွဲ့အစည်းတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ စတင်ဖွဲ့စည်းစဉ်က အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှား၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ စင်ကာပူနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့သာ ပါဝင် ခဲ့ပါသည်။ ဒေသတွင်းနိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးတို့၌ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန်ဟူသော အခြေခံမူဘောင်ဖြင့် အာဆီယံကိုဖွဲ့စည်းခဲ့သော် လည်း ဖွဲ့စည်းပြီးဆယ်စုနှစ်တစ်စုကာလအထိ ခိုင်မာသောရေရှည် မျှော်မှန်းချက်၊ အမြဲတမ်းလုပ်ငန်းစဉ်များနှင့် ပဋိညာဉ်တို့ကို တိတိ ကျကျ သတ်မှတ်ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ခြင်းမရှိပါ။ အာဆီယံ၏ ပထမဦးဆုံးဆွေးနွေးပွဲ ( First ASEAN Summit) ကိုပင် အာဆီယံဖွဲ့စည်းပြီး ကိုးနှစ်အကြာ ၁၉၇၆ ခုနှစ်မှသာ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ ဘာလီကျွန်း၌ စတင်ခေါ်ယူကျင်းပနိုင်ခဲ့ပါသည်။ ၁၉၈၄ ခုနှစ်တွင် ဘရူးနိုင်းနိုင်ငံသည် အာဆီယံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအဖြစ် အာဆီယံအဖွဲ့သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပါသည်။ အာဆီယံ အတွက် လက်ရှိ၌အရေးပါလျက်ရှိသော အာဆီယံဒေသတွင်းဖိုရမ် (ASEAN Regional Forum) ကို ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် စတင်ကျင်းပ နိုင်ခဲ့ပါသည်။ ယင်းနောက် ၁၉၉၅ ခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် အာဆီယံ၏ သတ္တမမြောက်အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့ပြီး ၁၉၉၇ ခုနှစ် တွင် လာအိုနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့သည် အာဆီယံ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ ဖြစ်လာခဲ့ပါသည်။ ၁၉၉၉ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘောဒီးယား နိုင်ငံသည် အာဆီယံ၏ ဒသမမြောက်အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ ဖြစ်လာခဲ့ပါ သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ အရှေ့တောင်အာရှရှိ နိုင်ငံများအားလုံး (လက်ရှိတွင် အရှေ့တီမောနိုင်ငံမပါ) ပါဝင်သည့် တက်ြွက၍ အား ကောင်း သောဒေသတွင်း အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအဖြစ် အခိုင်အမာ ရပ်တည်ခဲ့ပါသည်။ အာရှတိုက်၌ အခြားသော ဒေသတွင်းဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများ ရှိသော်လည်း လက်ရှိအချိန်တွင် အာဆီယံသည် အခြားသော ဒေသတွင်းအဖွဲ့များထက် အောင်မြင်မှုများရရှိနေပြီး အလားအလာ အကောင်းဆုံးသော ဒေသတွင်း အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် အသိအမှတ်ပြု ခံထားရပါသည်။ ကိုယ်ပိုင်အသွင်လက္ခဏာအပြည့်နှင့် အာဆီယံလမ်းစဉ် အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင်းရှိ နိုင်ငံများကို ခြုံငုံကြည့်လျှင် ဒေသတွင်းရှိ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ ကိုယ်ပိုင်သွင်ပြင်လက္ခဏာ များမှာ အပေါ်ယံတွင် ဆင်တူယိုးမှားဖြင့် အတူတူပင်ဖြစ်သည်ဟု ရုတ်တရက် ထင်မှတ်နိုင်သော်လည်း အတွင်းပိုင်းအနှစ်သာရများတွင် သီးသန့် အသွင်အပြင်စရိုက်လက္ခဏာများ ပြည့်ဝနေပါသည်။ ထိုသို့သော အခြေအနေတွင် အာဆီယံဒေသတွင်း၏ တစ်ခုတည်း သော သွင်ပြင်လက္ခဏာကို သတ်မှတ်ဖော်ပြရန်မှာမူ လွယ်ကူမည် မဟုတ်ပေ။ ဥပမာအားဖြင့် ဘာသာစကား၊ ကိုးကွယ်သည့်အယူဝါဒ များနှင့် ကွဲပြားခြားနားသော မျိုးနွယ်စုများရှိနေသည့်အပြင် ဒေသ တွင်းနိုင်ငံများ၏ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အဆင့်ကွာခြားချက် များနှင့် နိုင်ငံရေးအတွေးအခေါ်များ၌ပါ ကွဲပြားခြားနားမှုများရှိနေပါသည်။ သို့ဖြစ်ရာ မတူကွဲပြားမှုများဖြင့် ပေါင်းစည်းထားသော အာဆီယံအဖွဲ့ကြီး၏ လမ်းစဉ်နှင့်ချဉ်းကပ်မှု နည်းလမ်းများသည် အခြားသောဒေသတွင်း အဖွဲ့အစည်းများ၏ လမ်းစဉ်များမှ ခွဲထွက် ကာ ကိုယ်ပိုင်အသွင်လက္ခဏာများဖြင့် ပြည့်ဝနေမည်သာ ဖြစ်ပါ သည်။ အာဆီယံ၏ အခြေခံလမ်းစဉ်သည် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးကို အစဉ်ထိန်းသိမ်းကာ ငြိမ်းချမ်းစွာဖြင့် အတူတကွ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြရန်ပင်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုလမ်းစဉ်သည် အာဆီယံ၏ အောင်မြင် သောလမ်းစဉ်ဖြစ်ကြောင်းကို ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုရလဒ်များက သက်သေပြလျက်ရှိပါသည်။ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ ကိုယ်ပိုင် အခုျပ်အခြာအာဏာကို လေးစားလျက် အပြန်အလှန် ချစ်ကြည်လေးမြတ်မှုဖြင့် သာတူညီမျှအခွင့်အရေးရရှိစေရေး၊ အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများ၏ ပြည်တွင်းရေးရာများကို အခြားအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းမပြုရေး၊ မည်သို့သော အငြင်းပွားမှုများနှင့် ပြဿနာများကိုမဆို အကြမ်းဖက်ဖြေရှင်း မှုမျိုးကို လက်မခံဘဲ သံတမန်နည်းလမ်းအရသာ ငြိမ်းချမ်းစွာ ညှိနှိုင်းပေါင်းစပ် အဖြေရှာ ရေး စသော အာဆီယံ၏အမြုတေ စည်းမျဉ်းများကို လေ့လာကြည့် မည်ဆိုပါက ကိုယ်ပိုင်အသွင်လက္ခဏများနှင့် အနှစ်သာရ ပြည့်ဝ နေသော အာဆီယံလမ်း စဉ်ကိုရှင်းရှင်းလင်းလင်းတွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။ ဒေသအတွင်း၌ဖြစ်ပွားခဲ့သော ပြဿနာများအတွက် ဆွေးနွေး ညှိနှိုင်းအဖြေရှာခြင်း သည် အကောင်းဆုံးသော နည်းလမ်း (ဝါ) အာဆီယံ၏ ကိုယ်ပိုင်လမ်းစဉ်အဖြစ် အာဆီယံက ခံယူထားပြီး ယင်း ခံယူချက်ကို နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းမှလည်း အစဉ်လေးစား လိုက် နာခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ အထူးသဖြင့် အာဆီယံ လမ်းစဉ်သည် ဒေသတွင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ပိုမိုအားကောင်းစေခဲ့ပြီး ပြဿနာများနှင့် အငြင်းပွားမှု များ ဖြစ်ပေါ်မှုကိုလျှော့ချနိုင်ခဲ့ပါသည်။ပေါ်ပေါက်လာသော ပြဿနာများ၌ အကြမ်းဖက်မှု အနည်းဆုံး အဆင့်ထိ လျှော့ချနိုင်ခဲ့ပြီးနောက် ပြဿနာကိုအကြမ်းဖက်ဖြေရှင်း ခြင်းနည်းလမ်းမှ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းအဖြေရှာရေးလမ်းပေါ်သို့ ရောက်ရှိ အောင် ဆောင်ကြဉ်းနိုင်ခဲ့ပါသည်။ ဆက်လျှောက်ရမည့် သုံးပွင့်တစ်ခိုင် အာဆီယံအသိုက်အဝန်း ရည်မှန်းချက် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများအနေဖြင့် ကျစ်လျစ်ခိုင်မာသည့် အာဆီယံ အသိုက်အဝန်းတစ်ခု တည်ထောင်ရေးကို အာဆီယံမျှော် မှန်းချက် ၂ဝ၂ဝ ၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအနေဖြင့် လမ်းပြ မြေပုံရေး ဆွဲကာ စနစ်တကျအကောင် အထည်ဖော်လျက်ရှိပါသည်။ အာဆီယံအသိုက်အဝန်းဟူသော ဘုံခေါင်းစဉ်အောက်တွင် အာဆီယံနိုင်ငံ ရေးနှင့် လုံခြုံရေးအသိုက်အဝန်း၊ အာဆီယံ စီးပွားရေးအသိုက်အဝန်း နှင့် အာဆီယံလူမှုယဉ်ကျေးမှု အသိုက်အဝန်းဟူ၍ ခေါင်းစဉ်သုံးခု ခွဲခြားကာ သက်ဆိုင်ရာခေါင်းစဉ်ခွဲအလိုက် လမ်းပြမြေပုံ ၂ဝဝ၉- ၂ဝ၁၅ ကို အချိန်အပိုင်းအခြားသတ်မှတ်ထားပြီး ရည်မှန်းချက်နှင့် လုပ်ငန်းစဉ်များကို အစီအစဉ်တကျရေးဆွဲကာ အကောင်အထည် ဖော်လျက် ရှိပါသည်။ လမ်းပြမြေပုံတစ်ခုချင်းအလိုက် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအနေဖြင့် လုပ်ငန်းတာဝန် များကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်လျက် ရှိရာတွင် သက်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းစဉ် အသီးသီး၌ တိုးတက်မှု စဉ်ဆက်မပြတ်ရရှိရန်အတွက် အကဲဖြတ်စောင့် ကြည့်ခြင်း လုပ်ငန်းစဉ်ကိုလည်း အဆင့်အလိုက်ထည့်သွင်း ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ ယင်းသို့ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည့်တိုင် အာဆီယံ အသိုက်အဝန်း၏ ကြီးမားကျယ်ပြန့်သည့် လုပ်ငန်းစဉ်များအောက်ရှိ ရည်မှန်းချက်အသီးသီးကို အချိန်ပြည့် မီအောင် ဆောင်ရွက်ပြီးစီးရန်အတွက် ရေရာသည့် အာမခံချက်ပေးနိုင်ရန် ကြိုးစားနေဆဲ ဖြစ်ပါ သည်။ ခြုံငုံလေ့လာကြည့်မည်ဆိုပါက သုံးပွင့်တစ်ခိုင် အာဆီယံအသိုက်အဝန်း ရည်မှန်းချက် အောင်မြင်ရန်အတွက် ရှေ့ဆက်လျှောက်လှမ်းရမည့် ခရီးများကျန်ရှိနေ ပါသည်။ ခိုင်မာသည့် မျှော်မှန်းချက်နှင့်အတူ လှပသည့်အနာဂတ်သို့ အာဆီယံအနေဖြင့် အာဆီယံမျှော်မှန်းချက် ၂ဝ၂ဝ (ASEAN Vision 2020) ကို ၁၉၉၇ ခုနှစ်ကပင် အခိုင်အမာချမှတ်ထားခဲ့ပြီးဖြစ်ပါသည်။ လက်ရှိအခြေ အနေတွင် စုစုပေါင်းပြည်တွင်းအသားတင်ထုတ်လုပ်မှုတန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁ ဒသမ ၉ ထရီလီယံရှိနေပြီး စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှုန်းအနေဖြင့် နှစ်စဉ် ပျှမ်းမျှ ၅ ရာခိုင်နှုန်းကျော်အထိ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုများ ရရှိနေသော အာဆီယံ အနေဖြင့် အာဆီယံမျှော်မှန်းချက် ၂ဝ၂ဝ ကိုအောင်မြင်အောင် အကောင်အထည် ဖော်နိုင်မည့် အလားအလာများကို တွေ့မြင်နေရပါသည်။ အခြားတစ်ဖက်မှလည်း စုစုပေါင်းလူဦးရေ သန်း ၆ဝဝ ကျော်ရှိသော မတူကွဲပြားခြားနားမှုများစွာဖြင့် ပေါင်း စည်းထားသည့် အာဆီယံ၏ ဘုံမျှော်မှန်းချက်များ အပြည့်အဝ အကောင်အထည် ဖော်ရန်အတွက် အခက်အခဲ၊ အဟန့်အတားများနှင့် ခြိမ်းခြောက်မှုများလည်း ရှိနေ ပါသည်။ သို့ရာတွင် အတိတ်ကို သမင်လည်ပြန်ကြည့်မည်ဆိုပါက အာဆီယံသည် မည်သည့်အခက်အခဲ အကျပ်အတည်းမိုျးကိုမဆို ၎င်း၏ညှိနှိုင်းပေါင်းစပ်၍ ငြိမ်းချမ်း သော နည်းလမ်းသုံးပြုအဖြေရှာခြင်း မူဝါဒလမ်းစဉ်ကို ကျင့်သုံးကာ ကျော်လွှား နိုင်ခဲ့သည် သာ ဖြစ်ပါသည်။ အချုပ်အားဖြင့်ဆိုသော် အာဆီယံသည် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်အသွင်လက္ခဏာ နှင့် အနှစ်သာရပြည့်ဝသည့် အာဆီယံလမ်းစဉ် (ASEAN Way) မှ သွေဖည်ခြင်း မရှိဘဲ ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုနှင့် ပေါင်းစည်ခြင်းအားကိုအခြေပြုကာ ပွင့်လင်းမြင်သာ မှုများကို ပိုမိုတိုးတက်အောင် တည်ဆောက်သွားခြင်းဖြင့် မိမိတို့၏ ခိုင်မာသော မျှော်မှန်းချက်နှင့် အတူလှပသောအနာဂတ်ကို ရရှိပိုင်ဆိုင်သွားနိုင်မည်ဟု ယုံကြည် မိပါသည်။
ပိုးသတ်ဆေးအန္တရာယ်နဲ့ စားသုံးသူကာကွယ်ရေး ယခုတလောပြည်တွင်းက စားပင် သီးနံှစိုက်ခင်းအချို့မှာ ကွဲျနွားများ အဆိပ် သင့်တဲ့သတင်း၊ သီးနံှများခူးဆွတ်တဲ့ တောင်သူလယ်သမားများ မူးဝေ၊ အော့အန်ကြ တဲ့ သတင်းတွေကို ကြားသိရပါတယ်။ ပိုးသတ်ဆေး ကို ရေရှည်ကိုင်တွယ် အသုံးပြုနေကြတဲ့ တောင်သူလယ်သမားများ အနေနဲ့ စနစ်တကျသုံးစွဲမှုမရှိရင် ကာလကြာတဲ့အခါ ကင်ဆာရောဂါ အထိဖြစ် ပွားစေနိုင်ပြီး သက်တမ်းစေ့မ နေရဘဲ အသက်ဆုံးရှုံးကြရကြောင်းလည်း လေ့လာ သိရှိရပါတယ်။ စိုက်ပျိုးရေးကို အားထားနေတဲ့ ကျွန်မတို့နိုင်ငံမှာ အဓိကအင်အားဖြစ်တဲ့ တောင်သူလယ်သမားတွေနဲ့ သူတို့ရဲ့ လုပ်ငန်းခွင်လက်တွဲဖော်ဖြစ်တဲ့ ကွဲျနွားတွေ ကျန်းမာ သန်စွမ်းစွာ စိုက်ပျိုး ထွန်ယက်ထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ သူတို့ တစ်တွေ ရောဂါအန္တရာယ်တွေခံစားရပြီး၊ အသက်ဆုံးရှုံးကြရရင် နိုင်ငံအတွက် နစ်နာ ဆုံးရှုံးမှု ကြီးမားလှပါတယ်။ ဒါကြောင့်စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ငန်းသုံး ပိုးသတ်ဆေးများနဲ့ စပ်လျဉ်းလို့ လေ့လာ ကြည့်မိပါတယ်ရှင်။ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းသုံး ပိုးသတ်ဆေးများ တင်သွင်းမယ်ဆိုရင် လယ်ယာစိုက် ပျိုးရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာန၊ ပိုးသတ်ဆေးမှတ်ပုံတင်အဖွဲ့ထံတင်ပြပြီး စစ်ဆေးမှုများပြုလုပ်၍ ထောက်ခံချက်ရရှိတဲ့အခါ သွင်းကုန်လိုင်စင်ကို စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှာ လျှောက်ထားရမှာဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါ တယ်။ တရားဝင်တင်သွင်းခွင့်ပြုတဲ့ ပိုးသတ်ဆေးဘူး များပေါ်မှာ ဓာတုဆေးဝါးများ ပါဝင်မှုအချိုးအစား အသုံးပြုရမယ့်ပမာဏ၊ အသုံးပြုပုံနည်းစနစ်များနဲ့ သတိထား ရမယ့်အချက်များကို တင်သွင်းမယ့်နိုင်ငံရဲ့ ဘာသာစကားနဲ့ ဖော်ပြထားရမှာပါ။ ဥပမာ-မြန်မာနိုင်ငံက မှာယူတင်သွင်းရင် ဘူးပေါ် မှာ မြန်မာဘာသာနဲ့ ဖော်ပြပေးခြင်းဖြင့် အသုံးပြုမယ့် တောင်သူလယ်သမားများက ဖတ်ရှုပြီး စနစ်တကျ သုံးစွဲနိုင်မှာပါ။ တရားမဝင် လမ်းကြောင်းများမှ တင်သွင်းလာတဲ့ ကန့်သတ်တားမြစ် ထားတဲ့ ပိုးသတ်ဆေးများ မှာတော့ မြန်မာဘာသာ နဲ့ ဖော်ပြထားခြင်းမရှိတာမို့ သုံးစွဲတဲ့ တောင်သူလယ်သမားကလည်း စိတ်ထဲထင်သလို အချိန်အဆမဲ့ အသုံးပြု နေကြတာမျိုးရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း အန္တရာယ်ဖြစ်ကြတာပါ။ ပိုးသတ်ဆေး များကို ကိုင်တွယ်အသုံးပြုနေ တဲ့ တောင်သူလယ်သမားများအနေနဲ့ ပိုးသတ်ဆေး သုံးစွဲမှုဆိုင်ရာ ပညာပေးသင်တန်းများကို တက်ရောက်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ သို့မှသာ ပိုးသတ်ဆေးများကို ကိုင်တွယ် အသုံးပြုရာမှာ လိုက်နာရမယ့် နည်းစနစ်များနဲ့ သတိထားရမယ့် အချက်များကို တိတိကျကျသိရှိလိုက် နာနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်ရှင်။ တီဗွီမှန်သားပြင်ထက်မှာ ကြည့်နေရတဲ့ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်း သုံး ပိုးသတ်ဆေးကြော်ငြာတွေမှာ ပြည်သူချစ်တဲ့ အနုပညာရှင် မော်ဒယ်လ်လေးများရဲ့ လှလှပပဝတ်စားဆင်ယင်မှုတွေနဲ့ အတူ တေးသံသာများနဲ့ လှုပ်ရှားသရုပ်ဆောင်ကြပုံလေးတွေကို ကြည့်နေရင်း အခုချက်ချင်းအဲဒီပိုးသတ်ဆေးတွေ အပြေးသွားဝယ်ပြီး ပိုးသတ်ဆေးတွေကို မြူးမြူးြွက ြွကလှလှပပ ပက်ဖျန်းလိုက်ချင်ပါရဲ့ ရှင်။ လက်တွေ့သုံးစွဲကြမယ့် တောင်သူလယ်သမားတွေလည်း ဒီကြော်ငြာတွေကြည့်ရင်း ပိုးသတ်ဆေးကို အကာအကွယ်မဲ့ သုံးနေကြ လေမလား၊ နှာခေါင်းစည်း၊ လက်အိတ်၊ အင်္ကျီရှည်၊ ဘောင်းဘီရှည်တွေ လုံလုံခြုံခြုံဝတ်ဆင်ပြီးမှ ပိုးသတ် ဆေးသုံးရမယ် ဆိုတဲ့ အသိပညာကို ဒီကြော်ငြာတွေ က ပေးနိုင်ပါ့မလားလို့ တွေး မိပါတယ်ရှင်။ ပိုးသတ်ဆေးများကို အကာအကွယ်မဲ့လွယ်လင့်တကူ အသုံးပြု ရင်း ကာလကြာရှည်လာရင် အရေပြားကင်ဆာ၊ အစာအိမ်လမ်းကြောင်း၊ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါတွေ၊ အာရုံကြော ထိခိုက်တဲ့ ရောဂါတွေဖြစ်ပွားနိုင်တယ်လို့စိုက်ပျိုးရေး ပညာရှင်များ က ပြောပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ အော်ဂဲနစ်ဆိုင်ရာ စာတမ်းဖတ်ပွဲရဲ့ ဆွေးနွေးချက်များအရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကင်ဆာရောဂါဖြစ်ပွားမှု နှုန်းများပြားလာတဲ့အတွက် ဆန်းစစ်တဲ့အခါ အဓိကအားဖြင့် လယ်ယာ စိုက်ပျိုးရေးသမားတွေ၊ အထူးသဖြင့် ပိုးသတ်ဆေး ကိုင်တွယ်သုံးစွဲနေသူတွေမှာ ကင်ဆာရောဂါအများဆုံးဖြစ်နေကြောင်း၊ ကျေးလက်ဒေသက တောင်သူလယ်သမား မိသားစုများမှာ အများဆုံးကင်ဆာဖြစ်ပွားတာ တွေ့ရှိရကြောင်း ကြားသိရပါတယ်။ ပိုးသတ်ဆေးထိတွေ့သုံးစွဲနေသူတွေမှာ တွေ့ကြုံရတဲ့ ဝေဒနာ များကတော့ ပျို့အန်ခြင်း၊ အရေပြားကင်ဆာ ဖြစ်ခြင်း၊ မျက်လုံး ထဲကို ပိုးသတ်ဆေးဝင်လို့ မျက်စိပျက်စီးခြင်းတို့ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတွေကိုလေ့လာမိရင်း က ရှေးယခင် က သဘာဝအတိုင်း ရိုးရိုး ရှင်းရှင်း နေထိုင်စားသောက်ရင်း ရောဂါကင်းရှင်း၊ ကျန်းမာ သန်စွမ်း၊ အသက်ရှည် စွာ နေထိုင်လာခဲ့ကြတဲ့ ကျေးလက်တောင်သူလယ် သမားတို့ရဲ့ အစဉ်အလာကို သတိရမိပါတယ်ရှင်။ နိုင်ငံတကာမှာလည်း ပိုးသတ်ဆေးကြောင့် ကျန်းမာရေး ထိခိုက်ဆုံးရှုံးရတဲ့ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်သားများရဲ့ သတင်းတွေကို လေ့လာတွေ့ရှိရပါတယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ ဝါစိုက်ခင်း လုပ်သား အများစုမှာ ရောဂါအမျိုးမျိုးခံစားကြရပြီး အချိန်မတိုင်မီ အသက် ဆုံးရှုံးကြရပါတယ်။ ဒါကြောင့် သေဆုံးသူများကို စစ်ဆေးတဲ့အခါ ပိုးသတ်ဆေးဓာတ်ြွကင်းတွေက အရိုး၊ ခြင်ဆီ၊ ကလီစာအနံှ့အပြား မှာ ရောက်နေပြီး ကင်ဆာရောဂါဝေဒနာ ဖြစ်ပွားနေတာ တွေ့ရပါသတဲ့။ ဒါ့အပြင် ဝါစိုက်ခင်းရဲ့ မြေကြီးတွေကိုယူပြီး စစ်ဆေးတော့ လည်း ပိုးသတ်ဆေးဓာတ်ြွကင်းအများအပြားပါရှိတဲ့ မြေသား တွေဖြစ်နေပါတယ်တဲ့။ ဒီမြေကြီးတွေနဲ့ ဒီစိုက်ပျိုးပင်တွေပေါ်မှာ ရှိ ကြတဲ့အင်းဆက်ပိုးမွှားများကအစ သက်ရှိသတ္တဝါတွေ ပိုးသတ် ဆေးဓာတ်ြွကင်းကြောင့် ပျက်စီးဆုံးရှုံးကြပြီး သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ဖောက်လွဲဖောက်ပြန်ဖြစ်စေပါတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ပိုးသတ်ဆေးသုံးထားပြီးနောက် ဆွတ်ခူးရမယ့် စောင့်ဆိုင်း ကာလ (Pre Harvest Interval-PHI) ကို တိတိကျကျလိုက်နာမှု မရှိဘဲ ခူးဆွတ်ရောင်းချ စားသုံးကြလို့ ပိုးသတ်ဆေးရဲ့ ဘေးထွက် ဆိုးကျိုးအန္တရာယ်ကြုံတွေ့ရတဲ့ ဖြစ်ရပ်များကိုလည်း ကြားသိရပါ တယ်ရှင်။ ပိုးသတ်ဆေးရောင်းချတဲ့ အရောင်းဌာန ဆိုင်များအနေနဲ့လည်း ပိုးသတ် ဆေးဖျန်းခွင့်လိုင်စင်ရှိ သူကိုသာ ရောင်းချပေးရ မှာဖြစ်ပါတယ်။ လွယ်လင့်တကူ ရောင်းချနေတာကို လွယ်လွယ်ဝယ်ပြီး လွယ်လွယ်သုံးရင်ဖြင့် ဘေးအန္တရာယ် များကို အလွယ်တကူ ရယူ ကြရပါလိမ့်မယ်။ သီးနံှများသိုလှောင်ထားတဲ့ အခန်းတွင်းမှာ ပိုးသတ်မှိုင်း တိုက်လုပ်ငန်း (Fumigation) လုပ်ရာမှာလည်း သတိထား ရမှာပါ။ Celphos ဆိုတဲ့ ဆေးပြား ၂ ပြား ၃ ပြားကို လေလုံတဲ့ အခန်းထဲမှာ ထည့်ထားရင် ပိုးသာမက လူပါသေစေနိုင်တယ် လို့ သိရပါတယ်။ နေအိမ်ရဲ့အောက်ထပ်မှာ ကောက်ပဲသီးနံှများသို လှောင်ပြီး ပိုးသတ်ဆေးပြားထည့်၊ ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းပြီး အပေါ်ထပ် မှာ မိသားစုအိပ်နေရင်း အဆိပ်ငွေ့ကြောင့် မိသားစုလိုက် သေဆုံး ခဲ့ကြတာလည်း ကြားခဲ့ဖူးပါတယ်။ အလွန် အန္တရာယ်ကြီးတာမို့ မပေါ့ဆ စေချင်ပါဘူးရှင်။ စိုက်ပျိုးရေးသုံးပိုးသတ်ဆေးများ အကြောင်း စိတ်ဝင်တစား လေ့လာမိရင်းက လူသားတွေကို အန္တရာယ်ဖြစ်စေတဲ့ ပိုးသတ်ဆေး နောက်တစ်မျိုးရဲ့ အကြောင်းကိုပါ သိရှိလာရပါတယ်။ ဒါကတော့ ပြည်ပအိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများက တင်သွင်းလာ တဲ့ ခြင်ဆေးခွေတွေရဲ့ အကြောင်းပါ။ ဒီခြင်ဆေးခွေတွေကို စစ်ဆေးတဲ့အခါ Meperfluthrim ဆိုတဲ့ အဆိပ်ပမာဏက WHO ကခွင့်ပြုထားတဲ့ သုည ဒသမ ဝ၃ ရာခိုင်နှုန်းထက် ၃-၄ ဆမကပိုများနေတာ စစ်ဆေးတွေ့ ရှိရလို့ တင်သွင်းခွင့်မပြုဘဲ တားဆီးခဲ့ရပါတယ်။ သို့ပေမယ့် တရားမဝင် လမ်းကြောင်းနဲ့ ခိုးပြီးဝင်လာတဲ့ ဒီခြင်ဆေးခွေတွေကို အချို့သောဆိုင်များမှာ ရောင်းသူနဲ့ ဝယ်ယူသဘောတူ ရောင်းချ ဝယ်ယူအသုံးပြုနေကြဆဲပါလို့ ကြားသိရပါတယ်။ တချို့ကလည်း နံ့သာဖြူ ရနံ့ကလေးသင်း သင်းမွှေးနေတဲ့ ခြင်ဆေးခွေရဲ့ ရနံ့ရယ်၊ သုံးလိုက်တာနဲ့ ခြင်ပေါက်စကမကျန် တဖြုတ်ဖြုတ်နဲ့ ပြုတ်ကျသေ ဆုံးတာမြင်ရလို့ရယ် သိပ်သဘောကျပါသတဲ့။ သူတို့က ပြောကြ သေးတယ်။ ''အဆိပ်ကြောင့် ရောဂါရမှာကနောက်၊ ခုလောလော ဆယ် ခြင်ကိုက်မခံရရင် ပြီးရော'' တဲ့၊ ကဲ--- ကောင်းကြသေးရဲ့ လားရှင်--- ဒါကြောင့်ပစ္စည်းတင်သွင်းသူတွေကို တရားဝင်လမ်းကြောင်း မှ မှန်မှန်ကန်ကန်တင်သွင်းခြင်းဖြင့် မိမိနိုင်ငံသူ နိုင်ငံသား စားသုံး သူများကို အကာအကွယ်ပေးစေလိုကြောင်း မေတ္တာရပ်ခံ ပါရစေ လား၊ ''ဘယ်သူသေသေ ငတေမာရင်ပြီးရော''ဆိုတဲ့ ဝိသမ လောဘစိတ်နဲ့ မမှန်ကန်တာတွေကို မှောင်ခိုတင်သွင်းလာရင် မိမိ နိုင်ငံသားများပဲ ထိခိုက်နစ်နာကြရမှာပါရှင်။ ပိုးသတ်ဆေးများကို ကိုင်တွယ်အသုံးပြုသူတွေကလည်း စနစ် တကျသုံး စွဲခြင်းဖြင့် မိမိကိုယ် မိမိကာကွယ်ကြစေလိုပါတယ်။ အိမ်ရှင်မများ ဈေးဝယ်သွားရင် အမြင်မလှသော်လည်း ပိုးဖောက် ရာပါတဲ့ ဟင်းသီးဟင်းရွက် ကို ရွေးဝယ်ခြင်းဖြင့် ပိုးသတ်ဆေးအန္တရာယ်က လွတ်ကင်းပါလိမ့်မယ်။ ဒါမှမဟုတ်ရင်လည်း မချက်ပြုတ် ခင်မှာ ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ ကို ရေစိမ်ထား၊ ရေစင်စင်ဆေးကြော ပြီးမှ ချက်ပြုတ်ပါ၊ အစိမ်းစားမယ့် အစား ချက်ပြုတ်ပြီးမှ စားပါလို့ တိုက်တွန်းလိုပါတယ်။ စားသုံးသူများကို ပိုးသတ်ဆေးရဲ့ ဘေးအန္တရာယ်က အကာ အကွယ်ပေးကြဖို့လိုအပ်သလို စားသုံးသူများ ဘက်ကလည်း အသိရှိရှိ သတိရှိရှိဖြင့် မိမိကိုယ်မိမိ ကာကွယ်ကြပါစို့လားရှင်။
ပြည်ပဈေးကွက်ဝယ်လိုအားရှိတဲ့ တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်နှမ်းလှော်မှုန့် မြန်မာ့နှမ်းဟာ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်နယ်ပယ်မှာ နေရာရရှိထား တဲ့ပြည်ပပို့ကုန်ပစ္စည်းတစ်မျိုးပဲဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာ့နှမ်းကို နိုင်ငံတကာဈေးကွက်အတွင်းသို့ တင်ပို့ရောင်းချ ရာမှာ နှမ်းလှော်မှုန့်ပြုလုပ်ပြီးတင်ပို့ရောင်းချခြင်းက ပိုမိုတွက်ခြေကိုက်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ နှမ်းများကို ကုန်ကြမ်းအတိုင်းသန့်စင်ပြီး ပြည်ပသို့ တင်ပို့ခြင်းထက် နှမ်းတန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန် နှမ်းလှော်မှုန့် (White Sesame Powder) အဖြစ် ထုတ်လုပ်ခြင်းဖြင့် ဈေးနှုန်းပိုမို ရရှိလာခြင်း၊ တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်မှု နည်းပညာများ ရှာဖွေလေ့လာ တိုးတက်မှုရှိခြင်း၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တန်ဖိုးမြှင့်ဈေးကွက်တွင် နေရာ ရလာခြင်း၊ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ပိုမိုရရှိခြင်းနဲ့ ဒေသတွင်း အသေးစားနှင့် အလတ်စား စက်မှုလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် လာခြင်းစတဲ့ အကျိုးကျေးဇူးများရရှိလာမှာဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ မှ နှမ်းကို ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယား၊ စင်ကာပူ၊ တရုတ်နဲ့ မလေးရှား နိုင်ငံတို့က နှစ်စဉ်ပုံမှန် ဝယ်ယူနေကြကြောင်း သိရပါတယ်။အဲဒါ ကြောင့်လည်း နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ်သူလုပ်ငန်းရှင်ကြီးများဟာ အဲဒီ ဈေးကွက်ကိုအခြေပြုပြီး ထုတ်လုပ်တင်ပို့လျက်ရှိကြပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ နှမ်းကို တင်ပို့လျက်ရှိရာမှာ ၂ဝဝ၇-၂ဝဝ၈ ခုနှစ်မှာ တန်ချိန် ၁၁၇ဝဝဝ ကျော်တင်ပို့နိုင်ခဲ့ပြီး၊ ၂ဝဝ၈- ၂ဝဝ၉ခုနှစ်မှာ တန်ချိန် ၁ဝဝဝဝဝ ကျော်တင်ပို့နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ၂ဝဝ၉- ၂ဝ၁ဝ ခုနှစ်မှာတော့ တန်ချိန် ၉ဝဝဝဝ နီးပါးနဲ့ ၂ဝ၁ဝ-၂ဝ၁၁ခုနှစ် မှာ တန်ချိန် ၈ဝဝဝဝ နီးပါး တင်ပို့နိုင်ခဲ့တာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နှမ်းကို သန့်စင်ပြီး ပြည်ပတင်ပို့တဲ့ ပမာဏကများနေပြီး နှမ်းကို Value Added ပြုလုပ်ပြီးတင်ပို့တဲ့ပမာဏက တော်တော် လေးနည်းနေသေးတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် နှမ်းတွေကိုValue Added ပြုလုပ်ပြီး ပြည်ပဈေးကွက်သို့ များများတင်ပို့ရန် လိုအပ် နေသေးကြောင်း ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက ဆိုပါတယ်။ နှမ်းလှော်မှုန့် ထုတ်လုပ်တဲ့သူတွေ များလာပြီ ယခင်က ပြည်တွင်းမှာ နှမ်းများကို နှမ်းတန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ရန် နှမ်းလှော်မှုန့် (White Sesame Powder) အဖြစ် ထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံ ၂ ရုံ ၃ ရုံလောက်ရှိရာက အခုအခါမှာတော့ ပြည်တွင်းစက်မှုဇုန်တွေ မှာ နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ် လုပ်တဲ့ စက်ရုံတွေ အပြိုင်အဆိုင်ထုတ်လုပ် လာတာတွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီလို အပြိုင်အဆိုင်ထုတ်လုပ်လာကြတဲ့ အတွက် ပြည်တွင်းစီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်ကြီးများဟာ နှမ်းလှော်မှုန့်ကို အရည်အသွေးကောင်းအောင် ဖန်တီး ထုတ်လုပ်လာကြတဲ့ အတွက် မြန်မာ့နှမ်းလှော်မှုန့်ဟာ ပြည်ပဈေးကွက်ဝင် ကုန်ပစ္စည်းတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လာနိုင်တာကို တွေ့မြင်နေရပါပြီ။ ဒီလုပ်ငန်းတွေထဲမှ ပြည်တွင်းမှာ နှမ်းလှော်မှုန့်တွေကို အောင်မြင်စွာ ထုတ်လုပ်နေတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကတော့ New Golden gate ၊ First Top ၊ အောင်ကျွန်းသာနဲ့ စိမ်းရောင်စိုစတဲ့ ကုမ္ပဏီများပဲဖြစ်ပါတယ်။ ''အရင်တုန်းကဆိုရင် ပြည်တွင်းမှာ နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံကနည်းပါတယ်။ အခုတော့ ပြည်တွင်းမှာ နှမ်းလှော်မှုန့် ထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံတွေ အပြိုင်အဆိုင်ထုတ်လုပ်လာတော့ ကိုယ့် ဘက်ကလည်း အရည်အသွေးကို ဒီထက်ကောင်းအောင် ဈေးကွက် မပျောက်အောင် ဂရုစိုက်ပြီး ထုတ်လုပ်နေရတယ်''လို့ အောင်ကျွန်း သာကုမ္ပဏီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးစိုးကြင်က ပြောပြခဲ့တာပါ။ ယခင်က နှမ်းလှော်မှုန့်ပြုလုပ်ရာမှာ သဘာဝအတိုင်း ထင်းမီးဖိုကို အသုံးပြုကြပါတယ်။ အဲဒီလိုအသုံးပြု တဲ့အတွက် နှမ်းရဲ့ပင်ကိုယ် သဘာဝပျက်စီးခြင်း၊ ထင်းမီးဖို၏မီးခိုးငွေ့များ ရိုက်ခတ်မှုကို ခံစားရ ခြင်း၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိခိုက်စေခြင်းစတဲ့အချက်တွေကြောင့် နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ်တင်ပို့သူ လုပ်ငန်းရှင်များဟာ ဖောက်သည်များရဲ့ ငြိုငြင်မှုကို ခံစားခဲ့ကြရပါတယ်။ နိုင်ငံခြားဝယ်လက်များ ဟာ မြန်မာနိုင်ငံကရရှိတဲ့နှမ်းလှော်မှုန့်ကို သဘော ကျနှစ်ခြိုက်ပေမယ့် နှမ်းလှော်မှုန့်ကို သမားရိုးကျ ထုတ်လုပ်ထားတာကြောင့် မူရင်း အရောင်ပျက်ပြားတဲ့အပြင် အနံ့အရသာပါ ပျက်ပြားတဲ့အတွက် ယခင်ကနှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ်သူတွေဟာ ပြည်ပဝယ်လက်များရဲ့ ငြင်းပယ် (Reject) လုပ်ခြင်းကို မကြာခဏဆိုသလို ခံစားခဲ့ကြရပါ တယ်။ ''ကျွန်တော်တို့ကုမ္ပဏီအနေနဲ့ နှမ်းလှော်မှုန့်တွေ ပြုလုပ်ဖို့ အတွက် သန့်စင်ပြီး နှမ်းဖြူကိုသာ ကုန်ကြမ်း အဖြစ် အသုံးပြုပါတယ်။ သန့်စင်ပြီး နှမ်းဖြူတွေကို နှမ်းလှော်အိုးအတွင်းထည့်ပြီး ထင်းမီးဖိုနဲ့ အပူပေးပြီး ထုတ်လုပ်နေပါတယ်၊ နှမ်းလှော် စက်တွေက အဓိကကိုရီးယားစက်တွေပါ၊ ထုတ်လုပ်မှုပမာဏကတော့ တစ်နေ့ကို ၇ တန်၊ ၈ တန်လောက်ပါဘဲ၊ စက်ရုံ ၂ ရုံဆိုတော့ စုစုပေါင်း ၁၅ တန်လောက်တော့ ထုတ်လုပ်နေပါတယ်။ နှမ်းကို ထင်းမီးနဲ့ လှော်ရတာမှာ အလွန်သတိထားရပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ မီးများ သွားရင် ဆီတွေထွက်ပြီး မီးလောင်မှာ စိုးတာကြောင့် ဂရုစိုက်ပြီး ထုတ်လုပ်ရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ပတ်ဝန်းကျင်တွေကို အနံ့မထိခိုက် အောင်လည်း လုပ်ရပါတယ်။ နောက်ပြီး နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ် ရာမှာ Colour ဘိုင်အိုစီပယ်နဲ့ Size 3 မျိုးလုံးညီအောင် ထုတ်လုပ် ရတာမို့ စက်နဲ့ လူအပေါ် များစွာ မူတည်နေပါတယ်'' လို့ First Top Group ကုမ္ပဏီမှ ဥက္ကဌဖြစ်သူ ဦးအင်းယားက ရှင်းပြပါတယ်။ မျိုးပြောင်းစိုက်ဖို့ စီစဉ်နေ နှမ်းလှော်မှုန့်ပြုလုပ်ဖို့အတွက် ကုန်ကြမ်းဖြစ်တဲ့ နှမ်းဖြူကို မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းဒေသဖြစ်တဲ့ မကွေး၊ မန္တလေးနဲ့ ကျောက်ဆည်ဒေသတွေကနေရရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လည်း မြန်မာ့နှမ်းဟာ တစ်ဧက အထွက်နှုန်း ၅ တင်းခန့်သာရှိတာကြောင့် ဒီထက်အထွက်နှုန်းများတဲ့ ကိုရီးယားနှမ်းမျိုးကို မကွေးဘက် မှာ ဧက ၁ဝဝဝ လောက်စိုက်မယ်လို့ စီစဉ်ထားကြောင်း သိရပါတယ်။ အဆိုပါကိုရီးယားနှမ်းမျိုးဟာ ရေကြိုက်ပြီး၊ အပင်က ၆ ပေလောက်ရှည်ပြီး အထွက်နှုန်းလည်းများကြောင်း သိရပါတယ်။ ''နှမ်းဖြူကို မကွေးနဲ့ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး ကျောက်ဆည်အစ တွေကိုပဲ အများဆုံးသုံးပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှာ နှမ်းသီးနံှကုန်ကြမ်း တွေကို ဝယ်ယူသုံးစွဲရတာ အခက်အခဲမရှိပါဘူး အဆင်ပြေပါတယ်။ ကိုယ်ပိုင်ဓာတ်ခွဲခန်းလည်းရှိတော့ နှမ်းရဲ့အရည်အသွေးကို အမြဲ မပြတ်စစ်ဆေးပြီး ဝယ်ယူစုဆောင်းပါတယ်''လို့ အဆိုပါပုဂ္ဂိုလ်ကပဲ ထပ်မံရှင်းပြပါတယ်။ အရေအတွက်များများ အရည်အသွေးကောင်းကောင်း တင်ပို့နေကြပြီ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံဟာ နှမ်းလှော်မှုန့်ကို အဓိက တင်သွင်း နေတဲ့နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီနှမ်းလှော်မှုန့်ကို ဆီအဖြစ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲပြီး ဟင်းချက်ရာမှာ ဟင်းရွက်ဆီအဖြစ် အသုံးပြုကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ First Top Group ကုမ္ပဏီမှ ဥက္ကဌဖြစ်သူ ဦးအင်းယားက ''ကျွန်တော်တို့စက်ရုံက နှမ်းလှော်မှုန့်ကို အဓိက တင်ပို့တဲ့နိုင်ငံက ကိုရီးယားနိုင်ငံပါ။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က တန် ၂ဝဝဝ ခန့် ရှိပါတယ်။ ဒါပေ မယ့် နှမ်းလှော်မှုန့်ထဲမှာ ကျပ်ခိုးနံ့အနည်းငယ်ပါလို့ ကွန်တိန်နာ ၂ လုံးလောက်ပြန်ပို့ခံရတယ်။ ဒါကြောင့် အခု နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ် ရာမှာ ပိုပြီးဂရုစိုက်ထုတ်နေရသလို ဈေးကွက်ကလည်းရှိနေတော့ ပုံမှန်ထုတ် လုပ်နေပါတယ်''လို့ ဆိုပါတယ်။ အောင်ကျွန်းသာကုမ္ပဏီမှ ဦးစိုးကြင်က ''ကျွန်တော်တို့က နှမ်းလှော်မှုန့်ကို ရွှေပြည်သာစက်မှုဇုန် ၃ မှာ ၂ဝဝ၉ ခုနှစ်လောက်က စပြီး ထုတ်လုပ်ခဲ့တာပါ။ တစ်နေ့ကို အရင်က ၁ဝ တန်လောက် ထုတ်လုပ်ပြီး အခုတော့ တစ်နေ့ကို ၁၂ တန်အထိ ထုတ်လုပ်နေ ပါတယ်။ ကုန်ကြမ်းကတော့ နှမ်းဖြူကိုပဲသုံးပြီး သမားရိုးကျထင်းမီးနဲ့ လှော်ပါတယ်။ ထင်းမီးနဲ့ လှော်ရတော့ အခက်အခဲတွေ အများကြီး ရှိပါတယ်။ မီးမများအောင်၊ အနံ့ကင်းအောင် ဂရုစိုက်ရပါတယ်။ အရင်က တစ်လကို ကွန်တိန်နာ အလုံး ၂ဝ လောက် ပုံမှန်တင်ပို့ခဲ့ပါ တယ်။ အဓိကပို့တာတော့ ကိုရီးယားပါ။ အဲဒီတုန်းက အမှုန့်ဖြစ်ရင် ပြီးရောဆိုပြီး ပို့ခဲ့တယ်။ နည်းစနစ်ကလည်း မကျသေးတာကြောင့် ကွန်တိန်နာ ၁၇ လုံးလောက် Reject ဖြစ်ခဲ့ရတယ်။ ဒါကြောင့် နောက်ပိုင်းမှာ အမှုန့်ပြဿနာမရှိအောင် Quality ကောင်းအောင် ထုတ်လုပ်ခဲ့ရတယ်'' လို့ ရှင်းပြပါတယ်။ စိမ်းရောင်စိုကုမ္ပဏီမှ ဒါရိုက်တာ ဦးဟန်ဝင်းက ''ဒီနှမ်းလှော်မှုန့် တွေကို မကွေးမြို့မှာ ၂ဝဝ၉ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလလောက်မှာ လုပ်သားအင်အား ၁၅ ဦးနဲ့ စထုတ်လုပ်ခဲ့တာပါ။ ထုတ်လုပ်တာ ကတော့ သမားရိုးကျထင်းမီးနဲ့ပဲ လှော်တာပါ။ စထုတ်လုပ်တုန်းက တစ်နေ့ကို တစ်တန်လောက်ပါပဲ။ အခုနောက်ပိုင်းမှာတော့ တစ်နေ့ကို ၃ တန်အထိ တိုးပြီးထုတ်လုပ်နေပါတယ်။ နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုန်ကြမ်းတွေကတော့ နှမ်းဖြူနဲ့ နှမ်းနက် ၂ မျိုးစလုံးပါ။ စပြီး ထုတ်လုပ်တဲ့အချိန်က ယနေ့အထိ ကိုရီးယားပို့တာ ကွန်တိန်နာအလုံး ၅ဝ လောက်ရှိပါပြီ။ အခုလည်း ဈေးကွက်တောင်းဆိုမှုအရ တောက် လျှောက်ထုတ်လုပ်နေပါတယ်'' လို့ ရှင်းပြပါတယ်။ New Golden Gate ကုမ္ပဏီမှ ဦးအုန်းဆိုင် ကလည်း ''ဒီနှမ်းလှော်မှုန့်တွေကို ကိုရီးယားကိုအဓိကတင်ပို့ ရောင်းချပါတယ်။ စထုတ်လုပ်ကတည်းက အခုချိန်ထိ ကိုရီးယားကို ကွန်တိန်နာအလုံး ၅ဝ လောက်ရှိပြီ။ Reject မရှိသေးဘူး။ ကိုရီးယားပို့တဲ့အခါမှာ Acid value 3% ထက်မပိုအောင် ဂရုစိုက်ရပါတယ်။ ဈေးကွက်မှာ နှမ်းလှော်မှုန့်က Quality ကောင်းတာကြောင့် တောက်လျှောက် ထုတ်လုပ်နေရတယ်''လို့ ဆိုပါတယ်။ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ တိုးပွားလား နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းဟာ တွင်ကျယ်လာတာနဲ့အမျှ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းတွေလည်း ပိုမိုရရှိလာပါတယ်။ ဒါ့ပြင် လုပ်သားများ လုပ်ငန်းခွင်ကျွမ်းကျင်ဖို့အတွက် ကိုရီးယားပညာရှင်တွေ မကြာခဏလာရောက်ပြီး သင်တန်းပို့ချပေးနေတာကြောင့် အလုပ် သမားတွေအနေနဲ့ စက်ယူနစ်ကိုင်တွယ်ရာမှာ ပိုမိုအဆင်ပြေလာ ကြောင်း သိရှိရပါတယ်။ နှမ်းလှော်မှုန့်ကို လျှပ်စစ်နဲ့ ထုတ်လုပ်ရာမှာ အားသာချက်တွေ ရှိလာ နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ်ရာမှာ သမားရိုးကျထင်းမီး ထက်စာရင် လျှပ်စစ်နဲ့ထုတ်လုပ်ရတာပိုပြီး အဆင်ပြေကြောင်း သိရပါတယ်။ လျှပ်စစ်မီးနဲ့တပ်ဆင်ထားတဲ့နှမ်းလှော်စက်ဟာ ရေဆေးသန့်စင် စက်ရှိတဲ့အတွက် အရည်အသွေး ပိုမိုကောင်းမွန်စေတယ်။ လှော်စက်တွေမှာ အလိုအလျောက်ထိန်းသိမ်းတဲ့စနစ် တပ်ဆင်ထားလို့ နှမ်း ပျက်စီးမှုမရှိဘူး။ နှမ်းရဲ့မူရင်းအရသာမပျက်တဲ့အပြင် ကြပ်ခိုးနံ့ နံခြင်းကိုပါ ကာကွယ်ပေးတဲ့အတွက် ပြည်ပအကြိုက် နှမ်းလှော်မှုန့် အဖြစ် ဈေးကွက်အတွင်း နာမည်ကောင်း ရရှိစေကြောင်း သိရပါ တယ်။ ဒါ့ပြင် စက်နဲ့အအေးခံတဲ့အတွက် အချိန်တိုအတွင်းမှာ များများထုတ်လုပ်နိုင်ပါတယ်။ အမှုန့်ကြိတ်စက်၊ အမှုန့်ချ ဆန်ကာ စက်တွေကလည်း ခေတ်မီ စက်တွေဖြစ်တာကြောင့် ပြည်ပဈေးကွက် အကြိုက် အရည် အသွေးကောင်းတဲ့ နှမ်းလှော်မှုန့်ကို ရရှိနိုင်ကြောင်း သိရပါတယ်။ ဒါ့ပြင် ထင်းမီးကို သုံးစွဲခြင်းဟာ ပတ်ဝန်းကျင်ညစ်ညမ်း မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တဲ့အပြင် မီးဘေးအန္တရာယ်ကိုပါ စိုးရိမ်ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ထင်းမီးနဲ့စာရင် လျှပ်စစ်နဲ့အပူပေးပြီး နှမ်းလှော်မှုန့် ပြုလုပ်ခြင်းဟာ ပိုမိုအဆင်ပြေနိုင်ကြောင်း နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ်သူ များရဲ့ပြောပြချက်အရ သိရှိရပါတယ်။ အရည်အသွေးကောင်းကောင်း ထုတ်လုပ်နိုင်သည့် ခေတ်မီစက်ရုံများ ဖြစ်ပေါ်လာရန် လိုအပ်နေသေး နှမ်းလှော်မှုန့်ဟာ ကိုးရီးယားဈေးကွက်မှာ ရောင်းတန်းဝင်ပစ္စည်း တစ်မယ်ဖြစ်နေပေမယ့်လည်း ပြည်ပဈေးကွက်ရဲ့လိုအပ်ချက်ကို ပြည့်မီအောင် တင်ပို့နိုင်ခြင်းမရှိသေးတာကို တွေ့ရှိနေရပါတယ်။ First Top ကုမ္ပဏီရဲ့ဥက္ကဌဖြစ်သူ ဦးအင်းယားက''ကျွန်တော် တို့ နှမ်းလှော်မှုန့် ထုတ်လုပ်ရာမှာ လိုအပ်တဲ့ ကုန်ကြမ်းတွေကို ပြည် တွင်းထွက်ရှိရာ ဒေသများမှာ ဝယ်ယူရတာအဆင်ပြေလို့ ကုန်ကြမ်း အတွက် အခက်အခဲမရှိပါဘူး။ နှမ်းလှော်မှုန့်က ကိုရီးယားဈေးကွက် ရဲ့ တစ်နှစ် လိုအပ်ချက်ပမာဏက တန်ချိန် ၈ဝဝဝ ခန့်ရှိနေတယ်။ ပြည်တွင်းရှိ နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ်တဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေ စုစုပေါင်းပို့တဲ့ ပမာဏက တစ်နှစ်ကို တန်ချိန် ၃ဝဝဝ လောက်ပဲရှိတယ်ဆိုတော့ ပြည်ပဝယ်လိုအားက များနေ တယ်။ ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှုက နည်းနေတော့ ပြည်ပဈေးကွက်ရဲ့ လိုအပ်ချက်ပမာဏကို ပြည့်မီအောင် ထုတ်လုပ် မှုကို မြှင့်တင်ရန် လိုအပ်တယ်'' လို့ ရှင်းပြပါတယ်။ ခေတ်စနစ်တွေ ပြောင်းလဲလာတာနဲ့အမျှ စက်မှုနည်းပညာတွေ လည်း တိုးတက်လာသလို ပြည်တွင်းရှိ နှမ်းတွေကို Value Added ထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံတွေများလာပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နှမ်းဖြူကိValue Added တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန် နှမ်းလှော်မှုန့်အဖြစ် ထုတ်လုပ်တဲ့ သမားရိုးကျထင်းမီးနဲ့ ထုတ်လုပ်တဲ့စက်ရုံတွေကများပြီး ခေတ်မီစက်ကြီး ခေတ်မီနည်းပညာနဲ့ ထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံက တော်တော်လေး နည်းနေတာတွေ့ရပါတယ်။ နှမ်းဖြူအား ကုန်ကြမ်းအတိုင်း သန့်စင်ပြီး တင်ပို့ရောင်းချခြင်းထက် တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်နှမ်းလှော်မှုန့် အဖြစ် ထုတ်လုပ်တင်ပို့ပါက တောင်သူတွေလည်း အကျိုးရှိ ထုတ်လုပ်တင်ပို့ သူတွေလဲ အဆင်ပြေ နိုင်ငံတော်ဘက်ကပါ နိုင်ငံခြားဝင်ငွေ ပိုမိုရရှိ လာတဲ့အတွက် နှမ်းတန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်နှမ်းလှော်မှုန့်ကို ဒီထက်ပိုပြီး ထုတ်လုပ်တင်ပို့နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းဖို့ လိုအပ်ပါကြောင်း ရေးသားလိုက်ရ ပါတယ်။
လျှပ်စစ်ဓာတ်အား သုံးစွဲမှု လျှော့ချနိုင်မဲ့ LED မီးချောင်းများ နိုင်ငံတော်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်များကို အကောင် အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ရာမှာ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ဟာ မရှိမဖြစ် သုံးစွဲရမယ့် ကုန်ထုတ်စွမ်းအားစုတစ်ခုပဲဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီကုန် ထုတ် စွမ်းအားစု မြင့်မားလာတာနဲ့အမျှ နိုင်ငံတစ်ဝန်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်း များဟာ ပိုမိုအကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ အတွက် တစ်ဖက်က ကုန်ထုတ်စွမ်းအားစု တွေကို ပိုမိုတိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်လျက်ရှိ နေပေမယ့် တစ်ဖက် က သုံးစွဲမှုပမာဏ များပြားနေမယ်ဆိုရင်တော့ ဝန်နဲ့အား မျှခြေမှာ မရှိတဲ့အတွက် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုမှာ နှောင့်နှေးမှု တွေဖြစ်ပေါ်လာမှာအမှန်ပါ။ ဒါကြောင့်လည်း ပြည်တွင်းက တီထွင်သူများဟာ ကုန်ထုတ်စွမ်း အားစုတွေ တိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့ နိုင်ငံတော် အတွင်း လျှပ်စစ်ဓာတ် အားတွေ ချွေတာနိုင်ဖို့အတွက် အဖက်ဖက်က စဉ်းစားပြီး လုပ်ဆောင် လျက်ရှိကြပါတယ်။ LED Japan ပြပွဲ မကြာသေးခင်ကပဲ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ LED JAPAN Strategies in Light 2011 ပြပွဲတစ်ရပ်ကိုကျင်းပပြီး LED မီးချောင်း မီးသီးတွေကို အသုံးပြုဖို့နဲ့ ပြည် ပနိုင်ငံအများအပြားကို အဆင့်မြင့် LED မီးသီးတွေ တင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် ဆွေးနွေးပွဲတစ်ခု ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့တာကို အင်တာနက် ဝက်ဘ်ဆိုက်တစ်ခုမှာ ဖတ်လိုက်ရပါတယ်။ အဲဒီသတင်းကြောင့် LED မီးသီး တွေဟာ ခေတ်နဲ့အညီဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်နေပြီဆိုတာကို သိရှိခဲ့ရပါတယ်။LED မီးသီးတွေဟာ ယခင်က စာဖတ်လို့မရတဲ့ အပြင် ကြာရှည်ကြည့်ပါက မျက်စိပျက် တဲ့အထိ ဖြစ်နိုင်တာမို့ LED မီးသီးတွေကို အလှမီးထွန်းခြင်း၊ ဘုရားမီ ပူဇော်ခြင်း၊ မီးမလာသည့်အခါတွင် အလင်းရောင်ရရှိစေရန် ထွန်းညှိ ခြင်းစတဲ့နေရာတွေမှာသာ အသုံးများခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ဒီနေ့ဒီအချိန်မှာတော့ တိုးတက်ထွန်းကားလာ တဲ့ နည်းပညာတွေကြောင့် LED မီးချောင်းမီးသီးတွေဟာ စာဖတ်လို့ ရတဲ့အထိ တိုးတက်လာခဲ့ပါပြီ။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအတော်များများမှာ ဒီ LED မီးသီးတွေကို တွင်တွင်ကျယ်ကျယ် အသုံးပြုနေတဲ့အတွက် LED မီးသီးဈေးကွက်ဟာ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းကို စိမ့်ဝင် ပံျ့နံှ့ဝင် ရောက် လာခဲ့ပါပြီ။ အရင်က LED မီးသီး ယခင်က မြန်မာနိုင်ငံကိုဝင်ရောက် လာတဲ့ LED မီးသီးတွေဟာ အဆင့်နိမ့် LED မီးသီးတွေဖြစ်တာကြောင့် အလင်းရောင် ရရှိဖို့ တစ်ခုအတွက်သာ အသုံးဝင်ခဲ့တာကိုတွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။ LED မီးသီး တွေဟာ သဘာဝအရ မီးအားစားသက်သာစေတာမို့ ဒီ LED မီးသီး တွေကိုအသုံး ပြုပြီး မီးချောင်းအသွင်သဏ္ဍန်နဲ့ အသုံးပြုခဲ့ကြပါတယ်။ ၁၄ဝပ်သာရှိတဲ့ LED မီးချောင်းဟာ ဝပ် ၄ဝရှိတဲ့ လေးပေမီး ချောင်းတစ်ချောင်းရဲ့ အလင်းရောင်ရရှိမှုပမာဏ ညီမျှပါတယ်။ အလင်းရောင် ရရှိမှုပမာဏညီမျှပေမယ့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားသုံးစွဲမှုပမာဏမှာ တော့ အများကြီး ကွာဟနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ LED မီးချောင်းတစ်ချောင်းကို ၂၄ နာရီအပြည့် မီးထွန်းပါက မီတာခကျသင့်ငွေမှာ ၇ကျပ် ၂ဝပြားသာကျသင့်ပြီး သာမန်လေးပေ မီးချောင်း တစ်ချောင်းကို တစ်နေ့တာပတ်လုံးထွန်းထားပါက မီ တာခ ကျသင့်ငွေမှာ ၂၆ကျပ် ၄ဝပြား ကျသင့်မှာဖြစ်တဲ့အတွက် ငွေကုန် ကြေးကျသက်သာတဲ့အပြင် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကိုလည်း သက်သာ စေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ LED မီးချောင်းအရေအတွက် သုံးစွဲမှုများလာပါက ကုန်ကျ စရိတ်မှာ သိသိ သာသာ များလာတာကိုလည်းတွက်ချက်မှုများအရ သိရှိရပါတယ်။ LED မီးချောင်းဟာ သာမန်မီးချောင်းထက်ဈေး က အဆ ၂ဝ ကွာဟတဲ့အတွက် သုံးစွဲသူများဟာ ချိန်ဆနေရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကနဦး ကုန်ကျစရိတ်ရှိ ''ဒီ LED မီးချောင်းကို ထွန်းရင် မီ တာခသက်သာတယ် ဆိုပေ မယ့် သူရဲ့ ကနဦးတပ်ဆင်ခလို့ ခေါ်ရမှာပေါ့။ မီး ချောင်းရဲ့မူလတန်ဖိုး ကသာမန်မီးချောင်းတွေထက် အဆ ၂ဝလောက်ကွာနေတဲ့ အခါကျ တော့သုံးဖို့က နည်းနည်းစဉ်းစားနေရတယ်။ အိမ်တစ်အိမ်မှာ အနည်း ဆုံး မီးချောင်းငါးချောင်းတပ်မယ် ဆိုရင်တောင် တစ်သိန်းလောက်ကျ နေပြီဆိုတော့ ဒီ LED မီးချောင်းဈေးကွက်က မထင်ပေါ်တော့ ဘူးပေါ့။ ဒီထက် ဈေးနည်းနည်းလောက် လျှော့ပေးနိုင်မယ်ဆိုရင် တော့ ပိုပြီးအဆင်ပြေနိုင်လိမ့်မယ်လို့ထင်တယ်''ဟုလျှပ်စစ်ပစ္စည်းများ ရောင်းဝယ်ရေးဈေးကွက် အတွင်းမှ ပြောစကားများအရ သိရပါတယ်။ LED မီးချောင်းကို မြန်မာနိုင်ငံမှာ တပ်ဆင်ထုတ်လုပ် ဖြန့်ဖြူး ရောင်းချလျက်ရှိတဲ့ FUDAK Electronic မှ တာဝန်ရှိသူများနဲ့ တွေ့ဆုံပြီး ဒီ LED မီးချောင်း ထုတ်လုပ်နေမှု၊ ဈေးကွက်သို့ရောက်ရှိ နေမှုများကို ဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ LED မီးသီးတွေကို သုံးစွဲခဲ့တာဟာ ၂ဝဝ၈ခုနှစ် နာဂစ်မုန်တိုင်းကာလ အလွန်မှာ ဖြစ်တည်ခဲ့တာပါ။ မုန်တိုင်း ကာလလွန်မြောက်ချိန်မှာ လျှပ်စစ်ဓာတ် အား လုံလောက်စွာမရရှိခဲ့တာမို့ ပြည်သူများဟာ တရုတ်နိုင်ငံက ထုတ်လုပ်တဲ့ LED မီးသီးတွေကို အသုံးပြုထားတဲ့ မီးအိမ်တွေကို လျှပ်စစ်မီး မရရှိချိန်မှာအသုံးပြုခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။ FUDAK Electronic မှ မန်နေဂျာ ဦးမင်းသိန်းက''ကျွန်တော် တို့အနေနဲ့ဒီ LED မီးချောင်းကို ထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့အတွက် ကျွန်တော်တို့ ဒီ မြန်မာနိုင်ငံမှာ မီးတွေ ခဏခဏပြတ်တဲ့အချိန်တုန်းက အင်ဗာတာ တို့၊ မီးစက်တို့သုံးရတဲ့အချိန်မှာ သာမန်မီးချောင်းတွေဟာ မီးအား အဝင်မမှန်တာတို့ မီးအားစားတာတို့အဲဒါမျိုးတွေဖြစ်တဲ့အခါကျ တော့ ဆုံးရှုံးမှုတွေ အများကြီးဖြစ်တယ်။ အဲဒါနဲ့ ဒီ LED မီးချောင်းကို စမ်းသပ်ပြီး ထုတ်လုပ်ခဲ့တာပါ''လို့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ LED မီးချောင်း ထုတ်လုပ်မှုအစ ပထမကို ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။ နာဂစ်လွန်ကာလ မြန်မာနိုင်ငံကို ရောက်ရှိလာတဲ့ LED မီးသီး တွေဟာ အရည်အသွေးမပြည့်ဝတာကြောင့် စာဖတ်၍မရဘဲ မျက်စိ တအားစူးခြင်း၊ အလင်းရောင်ရရှိမှုမမျှတခြင်းတို့ ဖြစ်ခဲ့တဲ့အတွက် လူအများဟာ ဒီ LED မီးသီး ကို စိတ်ဝင်စားမှု လျော့နည်းလာကြပါတယ်။LED မီးသီးရဲ့ လင်းအားစူးရှမှု ဒဏ်ကို ခံစားရတဲ့အတွက်လည်း ဒီ LED မီးသီးကို စိတ်မဝင်စားကြတာပါ။ ဒါပေမယ့်လည်း တိုးတက် လာတဲ့နည်းပညာများကူနီမီးသီးရဲ့အရည်အသွေးကို မြှင့်တင်ပေး လိုက်နိုင်တာကြောင့် ဒီနေ့ကမ္ဘာမှာ LED မီးချောင်း မီးသီးဈေးကွက် ဟာ ပထမတန်းစားအဆင့်ကို ရောက်ရှိလာပါပြီ။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်း LED မီးသီးတွေဟာ သာမန်မီးသီး မီးချောင်းများလို ဓာတ်ငွေ့ ကိုသုံးထားခြင်းမဟုတ်တဲ့အတွက် သဘာဝပတ်ဝန်း ကျင်ညစ်ညမ်းမှု ကို များစွာလျှော့ချပေးနိုင်တဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေး နည်း စနစ်တစ်ခုလည်းဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါ့ပြင် သာမန်မီးသီး မီးချောင်းများဟာ ပျက်စီးလွယ်ပေါက်ကွဲလွယ် ကျိုးပဲ့လွယ်တဲ့အပြင် အပူလွန်ကဲပြီး မီးလောင်မှုတွေဖြစ်ပွားနိုင်တာကြောင့်လည်း ပတ်ဝန်း ကျင် သဘာဝ အလှတရားတွေကို ထိခိုက်နိုင်ပါသေးတယ်။ LED မီးသီး မီးချောင်းတွေဟာ ပျက်စီးလွယ်ကျိုးပဲ့လွယ် ခြင်း မရှိတဲ့အပြင် Circuit ပြားများကို အသုံးပြုထားတာကြောင့် ပျက်စီး သွားပါက ပျက်စီးတဲ့အပိုင်းကို ပြန်ပြင်ပြီးအသုံးပြုလို့ရပါ တယ်။ LED မီးချောင်းဟာ တစ်ခုပျက် ရင် တစ်ခုပြန်ပြင်လို့ရတဲ့အတွက် တစ်ခါ ဝယ်ထားရုံနဲ့ တစ်သက်လုံး သုံးလို့ရတဲ့ ပစ္စည်းလို့လည်း ဆိုနိုင် ပါတယ်။ '' LED မီးချောင်းက ဓာတ်ငွေ့တွေ ထည့်မထားပါဘူး။PVC ပိုက်ထဲမှာLED မီးသီးတွေကို Circuit ပြားတွေနဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီး အသုံးပြုထားတာပါ။ တရုတ်နိုင်ငံက ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းတွေကို အသုံးပြုပြီး တရုတ်နိုင်ငံကရတဲ့နည်း ပညာကိုပဲ အသုံးပြုပြီး ထုတ် လုပ်ထားတာပါ။ အရင်တုန်းကတော့ LED မီးသီးတွေက အလင်း အား အရမ်းစူးတယ်။ အခု LED မီးသီးတွေရဲ့ Quality တက်လာ တဲ့အတွက် အလင်းအား သိပ်မစူးတော့ဘူး။ နောက်ပြီး ခရမ်းလွန် ရောင်ခြည် ထုတ်လွှတ်မှုတွေမရှိတဲ့အ တွက် ပတ်ဝန်းကျင်ညစ်ညမ်းမှု ကိုလည်း ကဏ္ဍတစ်ရပ်အနေနဲ့ လျှော့ချပေးနိုင်မှာပါ''လို့ FUDAK Electronic မှ ဦးငြိမ်းက ဆိုပါတယ်။ လင်းအားကောင်းမွန် LED မီးချောင်းက ထုတ်လွှတ်လိုက်တဲ့အလင်းအားဟာ သာမန် မီးချောင်းများလို ပြာလဲ့လဲ့ အလင်းရောင်မျိုး မဟုတ်ဘဲ နေ့လည်ခင်း နေရောင်ခြည် အတိုင်းသာရရှိတာကိုလည်းတွေ့မြင်ခဲ့ ရပါတယ်။ LED မီးချောင်းရဲ့သက်တမ်းဟာ နာရီပေါင်း ငါးသောင်းနဲ့တစ်သိန်း ကြားထွန်းလို့ရတယ်လို့ အဆိုပါပုဂ္ဂိုလ်ကပဲ ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့ပါ သေးတယ်။ ဒါ့ပြင် LED မီးချောင်းရဲ့အလင်းရောင်ဟာ ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည် မပါဝင်တာကြောင့် မိုးအကုန်ဆောင်းအကူးမှာ ရောက်လာတတ်တဲ့ ပိုးကောင်ကလေးများ ကိုပါ တားဆီးပေးနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ LED မီးချောင်းက ထွက်ရှိလာ တဲ့အလင်းရောင်ရဲ့အောက်မှာ မြင်ရ တဲ့ ရုပ်ပုံများရဲ့အရောင်ဟာ သာမန်နေ့ အလင်းရောင်အောက်မှာမြင် ရတဲ့ ရုပ်ပုံများရဲ့အရောင်နဲ့တစ်ထပ်တည်းကျတာ ကိုမြင်တွေ့ရတယ် လို့ အဆိုပါပုဂ္ဂိုလ်ကပဲ ထပ်မံ ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံအပါအဝင် အာဆီယံ နိုင်ငံအများအပြားမှာLED မီးချောင်းဈေးကွက်ဟာ တွင်ကျယ်စွာရောင်းချ လျက်ရှိနေပါပြီ။ ဒါပေမယ့်လည်း မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ LED မီးချောင်းဈေးကွက် ဟာ သာမန် မီးချောင်းများလောက် ဈေးကွက်တွင်ကျယ်ခြင်းမရှိသေးသလို လူ သိနည်းနေသေးတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတစ်ခုလည်းဖြစ်နေပါသေးတယ်။ ဒါ့ပြင် LED မီးချောင်းရဲ့တန်ဖိုးဟာ သာမန်မီး ချောင်းများထက် အဆ မတန် မြင့်မားနေတာကြောင့် မီးချောင်းသုံးစွဲသူတွေအနေနဲ့ လက် တွန့် နေရတဲ့ပစ္စည်းတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်နေပါသေးတယ်။ LED မီးချောင်းကိုမြန်မာနိုင်ငံရဲ့ဈေးကွက်အတွင်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရောက်စေဖို့အတွက် ပြည်တွင်းမှာ အရည်အသွေးမီ LED မီးသီးတွေ ထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့နဲ့ မီးချောင်းပြုလုပ်ရာမှာအဓိကအသုံးပြုရတဲChip ပြားတွေကိုထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့မယ့်ဆိုရင် ဒီ LED မီးချောင်းကို မြန်မာနိုင်ငံ တွင်းမှာ ဈေးသက်သာစွာနဲ့ဖြန့်ဖြူးရောင်းချနိုင်မှာဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါ တယ်။ နယ်စပ်က ဝင်ရောက် အိမ်နီးချင်းတရုတ်နိုင်ငံကလည်း LED မီးချောင်းတွေကို ထုတ် လုပ်နေတာကြောင့် ဈေးသက်သာပြီး အရည် အသွေးမမီတဲ့ LED မီးချောင်းတွေ ဝင်ရောက်လာနိုင်တာကိုလည်း သတိပြုရမှာပါ။ ''ကျွန်တော်တို့စမ်းသပ်ပြီးပြီ။ တရုတ်နယ်စပ်ကနေ ဝင်လာတဲ့ LED မီးချောင်းကို။ ဈေးကတော့ ကျွန်တော် တို့ထက် သက်သာ တယ်။ အရည်အသွေးမီတဲ့ LED မီးချောင်းဆိုရင် မီးအား ဘယ်လောက် တက်တက် မီးအားဘယ်လောက်ကျကျ အလင်းရောင် မှိန်သွားတာတို့၊ မှိတ်တုတ်မှိတ်တုတ်ဖြစ်တာတို့ မရှိဘူး။ အဲဒီ တရုတ် နယ်စပ်ကသွင်းလာတဲ့အရည်အသွေးမမီတဲ့ LED မီးချောင်းကတော့ သာမန်မီးချောင်းလိုပဲ။ မီးအားတက်ရင် လင်းလာတယ်၊ မီးအားကျ ရင် မှိန်သွားတယ်။ ကျွန်တော်တို့အထဲကို ဖွင့်ပြီးစမ်းတဲ့အခါကျတော့ အထဲမှာ ဆားကစ်ပြားကို လျှော့ထားတယ်။ ဒိုင်အုတ် လေးငါးလုံးနဲ့ Transister တစ်လုံးလောက်နဲ့ထိုင်ထားတာ။ တကယ့်ကို အရည် အသွေး မရှိတာမျိုး၊LED မီးချောင်း အစစ်အမှန်ဆိုရင် Voltage Constant, Current Constant ဖြစ်အောင်လုပ်ထားတာ။ သုံးဖူး တဲ့သူတွေသိမှာပါ။ စသုံးတဲ့ အချိန်မှာတော့ မသိသေးဘူး။ တစ်လ လောက်ဆိုရင်တော့ သိသာလာပြီ''လို့ အရည်အသွေးမြင့်LED မီးချောင်းနဲ့ အရည်အသွေးနိမ့် LED မီးချောင်းတို့ အကြောင်းကို လည်း ရှင်းပြခဲ့ပါသေးတယ်။ ရေရှည်မှာ အကျိုးရှိ LED မီးချောင်းကို သုံးစွဲသူတွေဟာ ကနဦး အသုံးပြုစရိတ် ကြောင့် သုံးစွဲရမှာ ကြောက်နေ ကြတာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လည်း ရေရှည်အကျိုးစီးပွား ဖြစ်ထွန်းမှုမှာ မိမိအတွက်သာမက နိုင်ငံ တော်အတွက်လည်း အကျိုးရှိစေတာ အမှန်ပါ။ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား သုံးစွဲမှု လျော့နည်းလာပါက လျှပ်စစ်ဓာတ် အားကြောင့် ကုန်ကျလာ မယ့် ကုန်ကျစရိတ်များအစား တခြားလိုအပ်မယ့် နေရာများမှာ အစားထိုး အသုံးပြုနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် LED မီးချောင်း ဈေးကွက် တွင်ကျယ်လာစေဖို့၊ LED မီးချောင်းများကို အရည်အသွေး ရှိရှိ ဈေးသက်သာစွာနဲ့ ထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့ ဝိုင်းဝန်း ကြိုးစားကြပါစို့လို့ တိုက်တွန်းလိုက်ရပါတယ်။ မယ်သီတာ၊ခင်မောင်အုန်း
ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်လျှော့ချိန်တွင် စဉ်းစားချက်က တစ်ပုံတစ်ပင်စဉ်းစားချက် (၁) ၂ဝ၁၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့မှစ၍ ပို့ကုန်သမားတို့အနေဖြင့် ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်ကို ယခင် ၈ ရာခိုင်နှုန်း ရှိနေရာမှ ၃ ရာခိုင်နှုန်းလျှော့ချကာ ၅ ရာခိုင်နှုန်းသာ ပေးရတော့မည်ဟု သိရသည်။ ပို့ကုန်သမားများအတွက် သတင်းကောင်းဖြစ်သည်။ လှုပ်လှုပ်ရှားရှား ဖြစ်ကြ၏။ သို့သော် သိပ်မကြာသော အချိန်မှာပင် ဟိုတစ်စ ဒီတစ်စ အသံမျိုးစုံကြားရသည်။ ဒီထက်ပို၍လျှော့စေချင်ကြသည်။ လုံးဝ မကောက် စေချင်သည့် အသံများလည်း ကြားရသည်။ ဆန္ဒမပြည့်ဝသည့် အသံစုံဖြစ်သည်။ လူ့သဘာဝဖြစ်သောကြောင့် အပြစ်ဆိုစရာ မဟုတ်ပေ။ လောလော လတ်လတ် ၃ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ချပေးခြင်းကို အစိုးရသစ်၏ ကုန်သွယ်မှုကဏ္ဍ တိုးတက်ရေး အားထုတ်မှုတစ်ရပ်ဟုတော့ ရှုမြင်ဖို့လိုသည်။ ယခင်က ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန် ၈ ရာခိုင်နှုန်းသတ်မှတ် ထားခြင်း နောက်ကွယ် တွင် နိုင်ငံတော်၌ ကုန်သွယ်မှု ကဏ္ဍနှင့်ပတ်သက်၍ ရည်ရွယ်ချက်များရှိသည်ဟု သုံးသပ်နိုင်သည်။ ယခုအစိုးရသစ်၏ စနစ်သစ်အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ဘက်ပေါင်းစုံ၊ အခြေအနေအလုံးစုံကို အကဲခတ်သုံးသပ်၍ ဆောင်ရွက်လျက် ရှိနေသော်လည်း စီးပွားရေး အဆောက်အဦအတွင်းရှိ ကမ္ဘာအားလုံး တစ်ချိန်တည်း တစ်ပြိုင်တည်း တူညီစွာ အလျင်အမြန် အပြောင်းအလဲ များစွာ ပြုလုပ်ရန်မှာ မလွယ်ကူပေ။ သတိပြုစရာများလည်းရှိသည်။ ရုတ်တရက် လျင်မြန်သော ပြောင်းလဲမှုများ သည် ရှော့ခ်ကို ဖြစ်စေသည်။ ရှော့ခ်ကြောင့် ''အကောင်း'' များဖြစ်သွားသည်များ ရှိသကဲ့သို့ ''အဆိုး'' ဖြစ်သွားသည်များလည်း ရှိသည်။ အားလုံးမျှော်လင့်သည်မှာ ''အကောင်း'' များသာဖြစ်သည်။ အချိန်ယူနိုင်ခြင်းနှင့် ချိန်ဆနိုင်မှုသည် ရလဒ်တွင် အကောင်းများနိုင်သမျှ များရန်နှင့် အဆိုးနည်းနိုင်သမျှ နည်းစေရန် အထောက်အကူ ရစေသည်။ စဉ်းစားချက်(၂) ဤသို့ ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန် ၃ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ချလိုက်ခြင်းသည် နိုင်ငံတော် အစိုးရအတွက် နိုင်ငံခြားဝင်ငွေ လျော့နည်း သွားခြင်းဖြစ်ပြီး ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင် တို့အတွက် ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံခြားဝင်ငွေ တိုးလာခြင်းလည်းဖြစ်သည်။ ယေဘုယျ ဆိုရလျှင် ပို့ကုန်မြှင့်တင်ရေး အားပေးခြင်းဟု ဆိုနိုင်သော်လည်း စေ့စေ့တွေးကြည့် ပါက ရောင်းလိုအား ကွင်းဆက်တစ်ခုလုံး၏ ဇာစ်မြစ်ဖြစ်သည့် ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှု ကိုပါ မြှင့်တင်ရန် ရည်ရွယ်သည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ ပို့ကုန်သမားများ အနေဖြင့် ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်လျှော့ပေးလိုက်သဖြင့် ပြည်တွင်းမှ ဝယ်ယူသည့်အခါ ဈေးနှုန်း မြင့်၍ ဝယ်ယူနိုင်တော့မည်ဖြစ်သဖြင့် ပြည်တွင်း စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်သူများ (စိုက်ပျိုး ရေးကဏ္ဍ ထုတ်ကုန်များကိုသာ ဦးတည်ရေးခြင်း ဖြစ်သည်) အနည်းငယ်ဈေးရလာ စရာရှိမည်ဟု ယူဆနိုင်သည်။ ထို့သို့သော ယူဆချက်ကြောင့် ပြည်တွင်းစိုက် ပျိုး ထုတ်လုပ်မှုကိုပါ မြှင့်တင်ရာရောက်သည်ဟု သုံးသပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ လက်တွေ့ကား မည်သို့နည်း။ ပို့ကုန်သမားများအနေဖြင့် နိုင်ငံတော်သို့ ကျသင့်သည့် အခွန် အခများပေးနိုင်ရန် အားထုတ်သည့်အခါ မိမိ အမြတ်ငွေထဲမှ မပွန်း ပဲ့ရေးအတွက် အတတ်နိုင်ဆုံးကြိုးစားကြပေလိမ့်မည်။ ကိုယ်တိုင် ထုတ်လုပ် တင်ပို့သည်ဖြစ်စေ၊ တစ်ဆင့်ဝယ်ယူတင်ပို့ ရသည်ဖြစ်စေ၊ မိမိ အသာစီးရရေးအတွက် ဘက်ပေါင်းစုံမှ စဉ်းစားအားထုတ်ကြ လိမ့်မည်။ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် ထဲတွင် ဈေးနှုန်း (သို့) အရည်အသွေး ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းတို့ဖြင့် ထိုးဖောက်ရောင်ဝယ်နေကြရာ တစ်ခု မဟုတ် တစ်ခု အာရုံစိုက်ဖို့လို သည်။ ဈေးနှုန်းယှဉ်ပြိုင် နိုင်စွမ်းကို အာရုံစိုက်ပါ က နိုင်ငံတကာဈေးကွက်ထဲတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသော ပေါက်ဈေးထက် ပိုမိုမြင့်မား ၍ တင်ပို့ရောင်းချမှုမှာ မည်သို့မှ မဖြစ်နိုင်ပေ။ ထို့ပြင် မြန်မာ့ပို့ကုန် အများစုမှာ အခြေခံကဏ္ဍ ပို့ကုန်များ ဖြစ်ပြီး အပြိုင်အဆိုင်ရောင်းချ နေသော နိုင်ငံများလည်း ရှိနေ ပြန်သည်။ ထို့ကြောင့် ဈေးနှုန်းအနိမ့် အမြင့် ပေါ် တွင် ပို၍ပင် ဂရုစိုက် စဉ်းစားကြရသည်။ ပို့ကုန်သမားများ အနေဖြင့် ပြည်ပဝယ်လက်များကြားတွင် ရောင်းသူဈေးကွက်ဖြစ်အောင် မဖန်တီးနိုင်သေးသောကြောင့် ပြည်တွင်းစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများထံမှ ဝယ်ယူရာတွင် ဝယ်သူဈေးကွက်ဖြစ်အောင် ဖန်တီးနေရသည်။ ဆိုလို သည်မှာ ပို့ကုန်သမားများသည် မြင့်တက်လာသည့် အခွန်အခ မှန်သမျှကို ပြည်တွင်း ထုတ်လုပ်သူများထံသို့ ဈေးနှုန်းနိမ့်ဝယ် ယူခြင်း ဖြင့် ရွှေ့လိုက်ကြခြင်းဖြစ်သည်ကို ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ ပို့ကုန်သမားများ နစ်နာနိုင်ခြေ များမများ စဉ်းစားနိုင်သည်။ စဉ်းစားချက်(၃) တချို့ကမူ ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ပြည်တွင်းစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် သူ တောင်သူများအကြား ဖြစ်ပေါ်နေသော ဈေးကွက်ပုံ စံကြောင့် စိုက်ပျိုးသူ တောင်သူလယ်သမားများသာ ပိုမိုနစ်နာသည်ဟု သုံးသပ် သည်။ စီးပွားရေး အဆောက်အအုံအတွင်းရှိ ပို့ကုန် လုပ်ငန်းရှင်အရေ အတွက်နှင့် တောင်သူလယ်သမားဦးရေ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်သည့်အခါ တွေ့ရသည့် ဈေးကွက် အခြေအနေမှာ ဝယ်လိုအားအခွင့်သာသည့် ဈေးကွက်ဖြစ်နေသည်ကို ရိပ်စားနိုင်သည်။ RUMFCCI အဖွဲ့အစည်း အောက်တွင် အစုအဖွဲ့လိုက် ဖွဲ့စည်းထားသော ဆန်စက်လုပ်ငန်းရှင် များ၊ ဆန်ကုန်သည်များ၊ ဆန်စပါးစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်သူများ ဖွဲ့စည်းမှု အခြေအနေမှာလည်း ဘက်မညီသည်ဟု တွေ့ရှိရသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ဝယ်လိုအားဘက်တွင်ရှိနေသည့် ဆန်စက်လုပ်ငန်း ရှင်များ၊ ဆန်ကုန်သည်များ၊ အစုအဖွဲ့များသာ ပိုမိုကျစ်လစ် ခိုင်မာပြီး ရောင်းလိုအားဘက်အခြမ်း ဖြစ်သည့် မြေပြင် တွင် လှုပ်ရှားနေရသော တောင်သူ လယ်သမား ကိုယ်စားပြုသည်ဟု ပြောနိုင်သည့် စိုက်ပျိုးထုတ် လုပ်သူများ အစုအဖွဲ့ကိုမူ စနစ်ကျစွာ မစုစည်း နိုင်ပေ။ ထို့ကြောင့် စုစည်းထားသော ဝယ်လို အားနှင့် မစုစည်းနိုင်သော ရောင်းလိုအား မညီမျှသည့် အင်အားနှစ်ရပ်ရှိနေသည့် ဈေးကွက်သည် မည်သို့ဖြစ်မည်နည်း။ ဤအခြေအနေတွင် တောင်သူ လယ်သမားများ ရပ်တည်နိုင်စွမ်း ခက်ခဲသည်မှာ ထူးဆန်းသော အခြေအနေ မဟုတ်ပေ။ သုံးသပ်သူ တချို့က ကားစီး၊ တိုက်ဆောက် ကြီးပွားချမ်းသာနေ သော လယ်သမားကြီး များရှိသည်ဟု ဆိုကြ သည်။ လက်တစ်ဆုပ် စာလူနည်းစုသာဖြစ် ပြီး ၎င်းတို့အများစု မှာ ကုန်သည် အလုပ် ပို့ကုန် လုပ်ငန်းတို့ဖြင့် တွဲဖက်လုပ်ဆောင် နေသူများဖြစ်သည် မှာ သေချာသည်။ စဉ်းစားချက်(၄) သဘာဝဘေးအန္တရာယ်အထိခိုက်ခံရဆုံး၊ ဈေးနှုန်းအတက် အကျဒဏ် အခံရဆုံး စသဖြင့် ဆုံးရှုံးမှုများ မရေရာမှုများ အများဆုံး ရှိနေသည့် ထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍသည် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍအပါ အဝင် အခြေခံထုတ်ကုန်ကဏ္ဍဖြစ်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု ဆောင်ရွက်သည့် အခါတိုင်း ထိုကဏ္ဍကို ထိလွယ်ခိုက်လွယ်သော ကဏ္ဍအဖြစ် သတိပြု ဆောင်ရွက်ရန်လိုသည်။ လက်ပြောင်းလက်လွဲ ရောင်းချရသည့် ကုန်သည်တို့၏ ဈေးနှုန်းအခြေအနေကို စောင့်ရင်း မှန်းချက်လွဲှချော်မှု ကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဝယ်လက်တို့နှင့် မတိုက်ဆိုင်သောကြောင့် လည်းကောင်း ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် ရံဖန်ရံခါဆုံးရှုံးမှုနှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူ တောင်သူလယ်သမားတို့၏ ဆုံးရှုံးမှုမှာ များပြား လှသည်။ တောင်သူလယ်သမားများမှာ ဈေးနှုန်းအမြင့်ကို မျှော်မှန်း၍ စိုက်ပျိုး ထားသော သီးနံှများသည် သီးနံှပေါ်ချိန်တွင် ဝယ်လက်တို့၏ တွက်ချက်ထားရှိသော ဈေးနှင့်သာ အလုပ်ဖြစ်သွားရသည်မှာ မကြာ ခဏပင်။ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူ တောင်သူအနေနှင့် မည်သို့မျှ တင်းခံ နိုင်စွမ်းမရှိပေ။ သိုလှောင်ထားနိုင်မှုအပါအဝင် အခြားလိုအပ်သော စရိတ်စကအားနည်းသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ယခုအခါ နိုင်ငံ တော် အစိုးရမှ ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန် ၃ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ချပြီးဖြစ်သည်။ စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်သူတောင်သူလယ်သမား များ လျှော့လိုက်သော ၃ ရာခိုင်နှုန်းနှင့်ညီမျှသည့် ဈေးပိုရနိုင်မည်လော။ သို့မဟုတ် ပို့ကုန် သမားများနှင့် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူ လယ်သမားများ နှစ်ဖက်စလုံး မျှတစွာ အကိုျးခံစားခွင့်ရှိမည်လော။ အခြေအနေကို မှန်းဆစရာ မလိုပေ။ ဈေးကွက်ပုံစံ က ပြဋ္ဌာန်းပေးပြီး ဖြစ်သည်။ အဆုံးမသတ်သောစဉ်းစားချက်များ အစိုးရသစ်သည် နိုင်ငံတော်စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အတွက် အမြင်သစ်ဖြင့် အားထုတ်လျက်ရှိသည်။ မကြာခင် ပေါ်ထွန်း လာတော့မည့် အာဆီယံလွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်ရေးဇုန် AFTA တွင် မြန်မာနိုင်ငံပါဝင်မှု အတွက်လည်း တွန်းအားပေးလုပ် ဆောင်လျက်ရှိသည်။ AFTA ကွင်းပြင်ကြီးထဲတွင် ပို့ကုန်တင်ပို့နိုင်မှုစွမ်းရည် ပြိုင်ဆိုင်ရတော့မည်ဖြစ်ရာ ပို့ကုန်သမား များ မျှော်လင့်နေသည့် အခြေအနေများမှာလည်း ဖြစ်လာနိုင်စရာ ရှိပေသည်။ သို့သော် အခွန်အခများ လျှော့ချပေးရုံဖြင့် ပို့ကုန်မြင့်တက်လာမည်ဟု ယူဆ ချက်များသုံးသပ်ချက်များရှိရာ ဤတစ်ချက်တည်းဖြင့် ပို့ကုန်ပမာဏ တိုးတက်လာနိုင်ခြင်း ရှိ၊ မရှိ ပြန်လည်ဆန်းစစ်ဖို့လိုသည်။ ငွေကြေးလဲ လှယ်နှုန်းများ၊ ငွေဖောင်းပွမှုနှုန်း၊ အတိုးနှုန်း၊ ကုန်သွယ်မှုရှင်းတမ်း၊ ငွေပေးငွေယူရှင်းတမ်း၊ သွင်းအားစုရရှိမှု၊ ပြည်တွင်းစုဆောင်းမှု၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နံှမှု စသဖြင့် ထည့်သွင်းစဉ်းစားစရာ၊ တွက်ချက်သုံးသပ်၍ ချိန်ဆ ဆောင်ရွက်စရာ အများသားရှိနေပေသည်။ အစိုးရဌာနချင်း ညှိနှိုင်း ဆောင်ရွက်မှုများ၊ ပြည်သူပိုင်ကဏ္ဍနှင့် ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍ ညှိနှိုင်းဆောင် ရွက်မှုများ မြေပြင်တွင်လှုပ်ရှားနေရသော တောင်သူလယ်သမားကြီး များနှင့် တွေ့ဆုံအဖြေရှာမှုများကိုလည်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန်လိုပေ သည်။ ဤစဉ်းစားခန်းများသည် တစ်ခန်းရပ်မဟုတ် ဆက်၍ ဆက်၍ စဉ်းစားရမည့် အခန်းဆက်များ ဖြစ်သည်။
၂၀၁၁ ပထမနှစ်ဝက်ရဲ့ ပဲမျိုးစုံကုန်သွယ်မှုနဲ့ ဒုတိယနှစ်ဝက်အတွက် အလားအလာ ၂ဝ၁၁ ခုနှစ်ရဲ့ ပထမ နှစ်ဝက်ကုန်ဆုံးလို့ ဒုတိယနှစ်ဝက်ကို ချင်းနင်းဝင်ရောက်လို့လာပါပြီ။ ကဏ္ဍအလိုက် တိုးတက်ပြောင်းလဲမှုတွေလည်း အမျိုးမျိုးရှိခဲ့ပါတယ်။ ကဏ္ဍစုံတွေမှာ ကုန်သွယ်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ပြောင်းလဲတိုးတက်မှုကို လေ့လာ ကြည့်မိ တဲ့အခါ မြန်မာ့ပို့ကုန်လုပ်ငန်းမှာ ပမာဏများများ တင်ပို့မှုရှိနေတဲ့ ပဲမျိုးစုံကဏ္ဍကို စိတ်ဝင်တစား လေ့လာမိခဲ့ပါတယ်။ ပထမနှစ်ဝက်တင်ပို့မှု မနှစ်ကထက် ပိုပေမယ့် ၂ဝဝ၉ ခုနှစ်ကိုမမီ ယခုနှစ် ပြီးခဲ့တဲ့ ၆ လအတွင်း ပဲမျိုးစုံတင်ပို့မှုကို လေ့လာကြည့်မယ်ဆိုရင် တန်ချိန် ၆ သိန်းနီးပါးရှိခဲ့တာကို တွေ့ရပါတယ်။ ၂ဝ၁ဝ ဇန်နဝါရီလက ဇွန်လကုန်ထိ တင်ပို့ပြီးစီးမှု တန်ချိန် ၅ သိန်းခွဲနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် တန် ၅ သောင်းလောက် ပိုမိုတင်ပို့ပြီး တာတွေ့နိုင်ပေမဲ့၂ဝဝ၉ ခုနှစ်ကာလတူတင်ပို့မှု တန် ၉ သိန်းကျော်နဲ့ ယှဉ်ရင်တော့ ဒီနှစ် ပထမ ၆ လမှာတန် ၃ သိန်းကျော် လောက် လျော့ကျတင်ပို့တာတွေ့ရပါတယ်။ ဒါကပြက္ခဒိန်နှစ် ပထမ ၆လရဲ့ ပဲမျိုးစုံတင်ပို့ပြီးစီးမှုကို အရင်နှစ်များရဲ့ ကာလတူနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်တာပါ။ ရေတွက်ပုံတန်ချိန်ထောင်ပေါင်းပဲအမျိုးအစား ၂ဝ၁၁ ပထမ ၆ လ ၂ဝ၁ဝ ပထမ ၆ လ ၂ဝဝ၉ ပထမ ၆ လမတ်ပဲ ၂၉၄ .၁၈၁ ၂၆ဝ .၁၉၉ ၁၈၈ .၃၉၉ပဲတီစိမ်း ၁၁၉ .၆၇၆ ၁၅၂ .၃ဝ၃ ၁၇ဝ .၆၃၂ပဲစင်းငုံ ၁၁၂ .၃၅၃ ၉၁ .၄၄၃ ၃၇၄ .ဝ၄၉ကုလားပဲ ၃၂ .၃၅၉ ၅ .၃၄၅ ၂၄ .၃၉ဝဘဏ္ဍာနှစ် ပထမ ၃ လအတွင်း ပဲတင်ပို့မှု စံချိန်တင် ပမာဏနဲ့ပိုမို ၂ဝ၁၁-၁၂ ဘဏ္ဍာနှစ်ရဲ့ ပထမ ၃ လအတွင်း တင်ပို့ပြီးစီးမှုကို ကြည့်မယ် ဆိုရင်တော့ လက်ရှိဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့အထိ တန်ချိန် ၄ သိန်း တင်ပို့ပြီးတာ တွေ့ရပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ဝ၁ဝ-၁၁ ဘဏ္ဍာနှစ်ရဲ့ ကာလတူ တင်ပို့ပြီးစီးမှု အနေနဲ့ တန်ချိန် ၂ သိန်းခွဲကျော် ဖြစ်လို့ ကာလတူနှိုင်းယှဉ်ကြည့်ရင် ဒီဘဏ္ဍာနှစ် ပထမ ၃ အတွင်းမှာ တန်ချိန် ၁ သိန်းခွဲ လောက်ပိုမိုတင်ပို့နိုင်တာတွေ့ရပါတယ်။ ရေတွက်ပုံတန်ချိန်ထောင်ပေါင်းပဲအမျိုးအစား ၁ .၄ .၂ဝ၁၁ မှ ၁ .၇ .၂ဝ၁၁ ၁ .၄ .၂ဝ၁ဝ မှ ၁ .၇ .၂ဝ၁ဝမတ်ပဲ ၁၈၉ .၆၅၇ ၁၂၇ .၂၅၈ပဲတီစိမ်း ၉၆ .၂၆၂ ၆၃ .၉၇၆ပဲစင်းငုံ ၄၈ .၃၇၃ ၃ဝ .၉၇ဝကုလားပဲဖြူလုံးကြီး ၂၈ .၄၄၄ ဝ .၄၆၇ပထမ ၃ လ အတွင်း ဈေးအမြင့်ဆုံးရောက်ခဲ့ ပဲစပေါ်တဲ့ ဇန်နဝါရီလကုန် ဖေဖော်ဝါရီလတွေမှာ ဝယ်လှောင်တဲ့ ကုန်သည် တွေကလည်းအရင်နှစ်တွေလို ဈေးအမြင့်မှန်းပြီး ဈေးပေးဝယ်ယူမှုတွေရှိသလို တောင်သူတွေကလည်း ဈေးကိုင်ရောင်းကြလို့ သီးနံှပေါ်စမှာပဲ ဈေးက ခေါင်ခိုက် ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း မတ်ပဲ FOB ဈေးဟာ ဖေဖော်ဝါရီလ၊ မတ်လတွေမှာ တစ်တန်ကန်ဒေါ်လာ ၉ဝဝ အထက်မှာ ရှိနေသလို ပဲစင်းငုံ FOB ဈေးကလည်း ကန်ဒေါ်လာ ၉ဝဝ တော်တော်စွန်းခဲ့တာတွေ့ရပါတယ်။ ပဲရိတ်သိမ်းပြီးတာနဲ့ ပေါက်ဈေးနဲ့ ရောင်းခဲ့ကြတဲ့ တောင်သူများအနေနဲ့ ဒီနှစ်အနေအထားမှာ လက်ခမောင်း ခတ်နိုင်ပေမဲ့ ဈေးကိုင်ပြီး ပစ္စည်းတွေပိုက်ထားတဲ့ တောင်သူကြီးများ၊ လှောင်လက် သမားတွေအနေနဲ့ အကျဘက်ကို တောက်လျှောက် ဆင်းခဲ့တဲ့ ဒီနှစ်ပဲဈေးကွက်မှာ အထိနာခဲ့တယ်လို့ သတင်းစကားကြား သိရပါတယ်။ သြင်္ကန်အပြီး တက်ဈေးကို မျှော်ကိုးပြီး ပဲအရွှေ့နည်း မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပဲမျိုးစုံထွက်ရှိမှုဟာ ဖေဖော်ဝါရီ၊ မတ်လမှာ အများဆုံးကာလ ဖြစ်ပြီး ပုံမှန်အားဖြင့် ပြည်ပတင်ပို့မှု အများဆုံး ကာလဟာလည်း မတ်လ၊ ဧပြီလ တွေမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ယခင်နှစ်တွေရဲ့ တင်ပို့မှုကို လေ့လာရင် ပြက္ခဒိန်နှစ် တစ်နှစ်လုံး တင်ပို့မှုအနက် ပထမ ၆ လအတွင်းမှာ ပမာဏပိုမိုတင်ပို့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ယခုနှစ် တင်ပို့မှုအနေအထား ကိုကြည့်ရင် ပဲအများဆုံး ထွက်ရှိတဲ့ ဖေဖော်ဝါရီ၊ မတ်လတွေမှာ တင်ပို့မှုနည်းတဲ့ အနေအထားရှိခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ဖောက်သည်အိန္ဒိယဈေးကွက်ကို လေ့လာကြည့်တော့ မနှစ်ကစိုက်ဧရိယာ တွေပိုပြီး ရာသီဥတုကလည်း မျက်နှာသာပေးခဲ့လို့ ပဲအထွက်တွေတိုးတယ်ဆိုပြီး ဝယ်လိုအားပါးပြီး ဈေးလျော့ဝယ်ခဲ့ပါတယ်။ ဝယ်လိုအားပါးပေမဲ့လည်း ပြည်တွင်း ကုန်သည်တွေက သြင်္ကန်အပြီးမှာတော့ ဈေးတက်မှာပဲဆိုပြီး ကြိုက်ဈေးမရလို့ မရောင်းကြတော့ ဇန်နဝါရီလ ကနေ မတ်လအထိ တင်ပို့မှုဟာ တစ်လကို တန် ၈ သောင်း ၉ သောင်းဝန်းကျင်နဲ့ ဧပြီလမှာတော့ တန် ၆သောင်းဝန်းကျင်သာ ခပ်ပါး ပါးပဲ တင်ပို့ခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ဖေဖော်ဝါရီ၊ မတ်၊ ဧပြီလတွေမှာ ပဲအရွေ့နည်းခဲ့လို့ ကုန်သည်တွေကဆိုပါတယ်။ မေနဲ့ ဇွန်မှ စံချိန်သစ်နဲ့ တင်ပို့နိုင် သြင်္ကန်အပြီးမှာတော့ ပြည်ပဝယ်လိုအားတွေရှိလာသလို ပြည်တွင်းကုန်သည်တွေကလည်း ပိတ်ရက် ခံထားလို့ မတင်ရသေးတဲ့ ကုန်တွေအပြီးတင်ဖို့ရော၊ နောက်ထပ်စာချုပ်အသစ်အတွက်ပါ တင်ပို့မှုတွေ အားကောင်းလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း မေ၊ ဇွန်လမှာ ကွန်တိန်နာကားအခက်အခဲတွေရှိတယ်လို့ သတင်းတွေ ထွက်ပေမဲ့ တစ်လကို တန်ချိန် တစ်သိန်းခွဲ ဝန်းကျင်နဲ့ စံချိန်တင်တိုးတက် တင်ပို့နိုင်တာ တွေ့ရပါတယ်။ နောက်တစ်ချက်အနေနဲ့ ဇွန်လအတွင်းမှာ ပြည်ပပို့ကုန် ဝင်ငွေ တစ်ယူနစ်တန်ဖိုး အပြောင်း အလဲအတက်အကျကြမ်းခဲ့တာကြောင့် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်တွေ ထိခိုက်မှုရှိခဲ့တဲ့အတွက် ပဲအရောင်း အဝယ် နည်းနည်း တန့်သွားသေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တကယ်လို့သာ ငွေဈေးလဲလှယ်နှုန်းသာ တည်ငြိမ် နေခဲ့ မယ်ဆိုရင် ဒီထက်ပိုပြီးတင်ပို့နိုင်လိမ့်မယ်လို့လည်း ဝါရင့်ပဲကုန်သည်ကြီးတွေက ဆိုပါတယ်။ ဒါက ပြီးခဲ့ တဲ့လတွေရဲ့ အရောင်းအဝယ်အခြေအနေတွေပါ။ ကြိုက်ဈေးရလို့ ဝယ်လက်တွေ စိတ်ဝင်စားလာ လတ်တလော ရောင်းမှုအနေနဲ့ နေ့စဉ်ဆိုသလို ပြည်ပအဝယ်ရှိလို့ အရောင်းအဝယ်နေ့တိုင်း ဖြစ်နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ပဲစင်းငုံနဲ့ အညာ ပဲတီစိမ်းတွေရဲ့ လက်ရှိပေါက်ဈေးတွေက ပြည်ပဝယ်လက်အကြိုက် တွေ့နေပြီဖြစ်လို့ နေ့စဉ် FOB အရောင်းအဝယ် စာချုပ်ချုပ် ဆိုမှုတွေ များနေတယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။ ပဲစင်းငုံအနေနဲ့ လင်းခေးစတွေ ပြတ်သလောက်ဖြစ်နေလို့ ပဲစင်းငုံအနီစအဟောင်းရော အသစ်ပါ အဝယ်လိုက်လာပြီဖြစ်ပြီး ပဲတီစိမ်းဆိုရင်လည်း ဈေးကွက်ထဲဝင်လာတဲ့ အရည် အသွေးနိမ့် အညာပဲတီစိမ်းတွေကို ဆွဲနေတယ်လို့ ကုန်သည် တွေက ဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ဇူလိုင်လ ၁၄ ရက်အတွင်းမှာ မတ်ပဲ SQ၊ FAQ နဲ့ အခွံချွတ်စုစုပေါင်း တန် လေးသောင်းကျော်၊ ပဲတီ စိမ်း၊ ပဲတီရွှေဝါ စုစုပေါင်း တန် ၇ဝဝဝ၊ ပဲစင်းငုံနီ၊ ဖြူနီ၊ ခွဲခြမ်းတန် ၁၆ဝဝဝ ကျော်နဲ့ ကုလားပဲ တန် ၆ဝဝဝ လောက် အရောင်းအဝယ် စာချုပ်ထားတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒီနှုန်း အတိုင်း အရောင်း အဝယ်ဖြစ်ပြီး တင်ပို့မယ်ဆိုရင် ဒီဇူလိုင်မှာလည်း ပဲအရွှေ့ကောင်းမယ့် အလားအလာ ရှိနေတဲ့သဘောပါ။ စိုက်ဧရိယာလျော့လို့ အိန္ဒိယပဲဈေး အကျတန့် လက်ရှိအိန္ဒိယအနေအထားကိုကြည့်ရင်ပဲ မုတ်သုံမိုးနောက်ကျပြီး မိုးနည်းပါးတဲ့အတွက် ပဲစိုက်ပျိုးမှု နှေးကွေးနေလို့ အရင်နှစ်စိုက်ပျိုးမှုကို မမီနိုင်ဘူးလို့ သတင်းတွေမှာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း အိန္ဒိယဈေးကွက်တွေမှာ ပဲလက်ကျန်တွေ အထူးသဖြင့် ပဲစင်းငုံလက်ကျန်တွေ အလုံအလောက်ရှိနေတယ် လို့ ဆိုပေမဲ့ စိုက်ဧရိယာလျော့ကျတဲ့ သတင်းတွေက ဈေးနှုန်းထပ်မကျအောင် ပဲဈေးမာအောင် အခြေအနေပေးနေတာမို့ လတ်တလော အိန္ဒိယပဲ ဈေးကွက်မှာလည်း ပဲဈေးအကျဘက် မဆင်းတော့ဘဲ ဈေးတန့် နေတာ တွေ့နေရပါတယ်။ မိုးနောက်ကျလို့ ငွေပိုရတဲ့ အခြားသီးနံှများ ပြောင်းလဲစိုက်ပျိုးလာ အိန္ဒိယမှာ မုတ်သုံမိုးက လက်ရှိကာလဟာ အရေးပါဆုံးပဲဖြစ်ပါတယ်။ အိန္ဒိယ မိုးလေဝသဌာနရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ဇူလိုင်လ ၁၂ ရက်နေ့အထိ မိုးရွာသွန်းမှုဟာ တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ ပုံမှန်အောက် ၄ ရာခိုင်နှုန်း လျော့ကျတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ကာနာတာကာမှာ ဇူလိုင်လ ၄ ရက်နေ့အထိ မိုးပဲ မျိုးစုံ စိုက်ပျိုးမှုဟာ မနှစ်က ဒီလိုအချိန်မှာ ဟက်တာ ၆ ဒသမ ၃၈ သိန်းစိုက်ပြီး ပြီဖြစ်ပေမဲ့ ဒီနှစ်မှာ တော့ ၂ ဒသမ ၉၂ သိန်းသာ ရှိလို့ မနှစ်ကထက် ၅ဝ ရာခိုင်နှုန်းကျော် လျော့နည်း နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ပဲအများဆုံးစိုက်တဲ့ မဟာရပ်ရှတရာနဲ့ မဒ္ဒရာပရာဒေ့ရှ် တို့မှာ မိုးပြန်လည်ရွာသွန်းလာပြီဖြစ်ပေမဲ့ မိုးနောက်ကျလို့ အခြားငွေပိုရတဲ့ ပြောင်းလိုသီးနံှတွေကို ပြောင်းလဲစိုက်ပျိုးလာကြလို့ ပဲစိုက် ဧရိယာ လျော့ကျမယ်လို့လည်း ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ အိန္ဒိယရဲ့ ပဲမျိုးစုံစိုက်ပျိုးမှု အခြေအနေဟာ ဇူလိုင်လထဲမှာ ရွာသွန်းမယ့် မိုးအပေါ် မူတည်နေတယ်လို့ မြန်မာကုန်သည်ကြီးတွေက ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း မနှစ်က စိုက်ဧရိယာကိုတော့ မမီနိုင်တော့ဘူးလို့ သုံးသပ်ကြပါတယ်။ စပ်ကူးမတ်ကူး လက်ကျန် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိပဲလက်ကျန်အခြေအနေနဲ့ လာမယ့်ဒုတိယနှစ်ဝက်အတွင်း အရောင်းအဝယ် အခြေအနေကို ဝါရင့်ပဲကုန်သည်ကြီးများ ခန့်မှန်း ဆွေးနွေးခဲ့တာကို ဖောက်သည်ချရမယ်ဆိုရင် မတ်ပဲ လက်ကျန်အနေနဲ့ တန်ချိန် ၃ သိန်းအထက်မှာရှိပြီး ပဲစင်းငုံကတော့ တန် ၁ သိန်းခွဲလောက်နဲ့ ပဲတီစိမ်း၊ ပဲတီရွှေဝါကတော့ တစ်နှစ်ပတ်လုံး ထွက်နေတာဖြစ်လို့ လက်ရှိအချိန် မှာ ခရမ်းသုံးခွနဲ့ အညာပေါင်း ၅ သောင်း၊ ၆ သောင်းလောက်ရှိမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ လက်ရှိပဲ လက်ကျန် အခြေအနေကို ပြန်သုံးသပ် မယ်ဆိုရင် ပဲစင်းငုံပမာဏနည်းနည်းများ နေတာကလွဲပြီး ကျန်တဲ့ပဲတွေကတော့ အရင်နှစ်တွေ တုန်း ကလည်း ဒီလိုအချိန် ဒီပမာဏက ကျန်လေ့ကျန်ထရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပဲမျိုးစုံရဲ့ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ ဈေးတက်တက်ကျကျ ဒီလိုစပ်ကူးမတ်ကူးကာလမှာ လက်ကျန်ကတော့ ကျန်စမြဲပါလို့လည်း ကုန်သည် တစ်ဦးကဆိုပါတယ်။ တစ်ကျော့ပြန်ဈေးကွက် ဝင်လာတဲ့ ကုလားပဲ အလားအလာ ပဲမျိုးစုံဈေးကွက်ရဲ့ ရှေ့အလားအလာကို ဆွေးနွေးရာမှာတော့ အရင်နှစ်တွေက တင်ပို့မှုမရှိ သလောက် ကျဆင်းခဲ့တဲ့ ကုလားပဲဖြူလုံးကြီးဟာ ဒီနှစ်မှာ အခြားပဲတွေထက် ဈေးပိုရပြီး အခြေအနေ အကောင်းဆုံးပဲ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှာလည်းအသုံးများသလို ပါကစ္စတန်၊ အိန္ဒိယက လည်းတအားဆွဲလို့ တောင်သူရော၊ ကုန်သည်တွေမှာပါ လက်ကျန်နည်းပြီး အကျိုးအမြတ်ရှိခဲ့တဲ့ ပဲပါပဲ လို့ ဆိုပါတယ်။ နိုင်ငံတကာအနေနဲ့ ကုလားပဲစိုက်တဲ့ အမေရိကန်နဲ့ ကနေဒါတို့မှာ ရာသီဥတု အခြေ အနေအရ စိုက်ဧရိယာလျော့မယ့်သတင်းတွေအရရော လက်ရှိ ပါကစ္စတန်နဲ့ အိန္ဒိယရဲ့ ဝယ်လိုအားတွေ အရရော လာမယ့်ကာလမှာလည်း အလားအလာရှိတယ်လို့ သုံးသပ်ကြပါတယ်။ ဒီလိုဝယ်လို အားကောင်းတဲ့ ပဲကို ဈေးကွက်ဝင် မျိုးသန့်တွေနဲ့ တိုးခဲျ့ စိုက်ဖို့ ပဲကုန်သည်နဲ့ အထူးပြုကုမ္ပဏီကြီးများက မျိုးသန့်တွေဖြန့်ဖြူးပြီး တိုက်တွန်းအားပေးမယ်ဆိုရင် နောင်နှစ်မှာ ရလဒ်ကောင်းတွေ ခံစားရမှာ ကျိန်းသေ ပါ။ အလားအလာကောင်းတဲ့ မတ်ပဲ ပုံမှန် ရောင်းဝယ်ဖို့တော့လို မတ်ပဲအနေနဲ့လည်းအိန္ဒိယဝယ်လက်တွေက လက်ရှိမှာလည်းတောက်လျောက်ဆွဲနေတယ်။ ဒီလထဲ မှာလည်း တင်ပို့မှု ကောင်းဦးမှာဖြစ်သလို သြဂုတ်လမှာလည်း မေ၊ ဇွန်လတွေလိုပဲ ပဲအရွေ့များမယ်ဆိုရင် မြန်မာမတ်ပဲအတွက် စိုးရိမ်စရာ မရှိပါဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ဒေဝါလီပွဲမတိုင်မီ ၁ လအလိုမှာ demand ကြီးကြီး တစ်ခါရှိတယ်။ လက်ရှိဈေးကလည်း သင့်တင့်တဲ့ ဈေးဖြစ်နေလို့ သြဂုတ်လမှာ အိန္ဒိယအဝယ်ကြီးကြီးကို ရောင်းလိုက်ရင် နှစ်ကုန်ပိုင်းမှာ လက်ကျန်မများနိုင်ပါဘူးလို့ ဝါရင့် ကုန်သည်တစ်ဦးကဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရောင်းသင့်တဲ့အချိန်မှာ ရောင်းထွက်နိုင်ဖို့အတွက် ကုန်သည်ကြီးများ ဈေးဆွဲတင် ဆွဲချတာမျိုး မလုပ်ဘဲ ပုံမှန်ရောင်းဝယ်ဖို့တော့ လိုပါတယ်လို့ ကုန်သည်တစ်ဦးက ထောက်ပြပါတယ်။ လက်ရှိမတ်ပဲဈေးကွက်အနေအထားက ပြည်တွင်းထုတ်လုပ် ရောင်းချနိုင်မှုနဲ့ ပြည်ပ ဝယ်လိုအားက မျှတနေတဲ့ သဘောရှိနေတဲ့အတွက် လာမယ့် ရာသီတွေမှာ ဈေးကောင်းရဖို့ အတွက်တော့ အရည်အသွေးကို ထိန်းသိမ်းနိုင်ရေး အရေးပါလှပါတယ်။ ပဲတီစိမ်းအရည်အသွေး ထိန်းနိုင်ရေးအတွက် ခေတ်မီစက်များ တစ်နှစ်ပတ်လုံးထွက်တဲ့ ပဲတီစိမ်း၊ ပဲတီရွှေဝါဈေးကွက် ကတော့ အိန္ဒိယနဲ့ တရုတ်ဘက်က ဝယ်လိုအားတွေ ရှိနေပါတယ်။ ဒီနှစ်ပဲထွက်ချိန်မှာ မိုးမိကြလို့ အရည်အသွေးနိမ့်တဲ့ အစတွေပါပေမဲ့ ဝယ်လက်က Quality ခွဲပြီး သူ့ဈေးနဲ့သူ ဝယ်ယူတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အိန္ဒိယမှာ အရည်အသွေးညံ့နဲ့ အကောင်းအပြင် ရေစိုပဲကို ခွဲထုတ်တဲ့ စက်ကောင်းကောင်းပဲ ရှိလားမသိဘူး။ ဒါမှမဟုတ် တန်ဖိုးမြှင့် ထုတ်ကုန်ထုတ်ဖို့ပဲ ဝယ်ယူသလားဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ လေ့လာရမယ်လို့ ကုန်သည် တစ်ဦးက ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ရေစိုမိုးမိပဲကို ဈေးတစ်မျိုးနဲ့ ဝယ်တော့တောင်သူတွေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ ကုန်သည်တွေ အရည်အသွေးအတွက် စိတ်ပူခဲ့ရပေမဲ့ ရောင်းထွက်တယ်လို့ ကုန်သည် တစ်ဦးက ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နောက်ဆိုရင် ကိုယ့်ပဲဈေး မလျော့ရအောင် အရည်အသွေး ပျက်စီးမှု နည်းပါးအောင် ရာသီဥတုကို အမြဲမပြတ်စောင့်ကြည့်ပြီး လက်ဦးမှုရယူပြီး လေလွင့်မှု နည်းအောင်လည်း ရိတ်သိမ်းချိန်လွန် ခေတ်မီ စက်ပစ္စည်းတွေနဲ့ ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ ပဲတင်ပို့သူများ၊ ပဲအစုအဖွဲ့၊ အထူးပြု ကုမ္ပဏီကြီးများအနေနဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေ တိုးတက်ဆောင်ရွက်ရေးကို အထူးဂရုစိုက်ဖို့တော့လိုပါပြီ။ တရုတ်နိုင်ငံက ပဲတီစိမ်းကို စိုက်ပြီးကိုယ်တိုင်သုံးသလို ပိုလံျှရင်လည်း ပြည်ပ တင်ပို့ပါတယ်။ဒါပေမဲ့ ရာသီဥတု အခြေအနေ မပေးလို့ ထွက်ရှိမှု နည်းလာတဲ့အတွက် မြန်မာနိုင်ငံက အရည်အသွေး ကောင်း တွေကို ဒီနှစ်ပိုင်းတွေမှာ တင်သွင်းလာနေပါတယ်။ သြစတြေးလျကတော့ ပြည်တွင်းသုံးမရှိဘဲ ပြည်ပ ကိုသာ တင်ပို့တာဖြစ်လို့ ဒီလို ဈေးကွက်ပြိုင်ဆိုင်ရတဲ့ ပဲတွေကို အရည်အသွေးမကျအောင်နဲ့ ဈေးကွက်ဝင် ဈေးကောင်းရတဲ့ ပဲတွေရွေးစိုက်ဖို့ နှိုးဆော်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အိန္ဒိယရာသီပေါ် တည်မီနေတဲ့ ပဲစင်းငုံဈေးကွက် မြန်မာတောင်သူအများစုဟာ သီးနံှဈေးတက်သည်ဖြစ်စေ၊ ကျသည်ဖြစ်စေ သူ စိုက်ပျိုးနေကျသီးနံှကို ပုံမှန်စိုက်ပျိုး ခြင်းဟာလည်း တစ်ခါတစ်ရံမှာ အားနည်းချက် တစ်ခုပါလို့ ကုန်သည်အချို့က ဆိုပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အိန္ဒိယဝယ်လက်တစ်ခုထဲကို အပြည့်အဝအားထားနေရတဲ့ ပဲစင်းငုံဈေးကွက်ဟာ ဒီနှစ် အနေအထားမှာ ပြည်တွင်းမှာရော အိန္ဒိယမှာပါ လက်ကျန်တွေများလို့ ဘယ်လိုမှ မျှော်မှန်းမထားတဲ့ အောက်ဈေးကိုရောက်ရှိခဲ့ရပါတယ်။ ဖေဖော်ဝါရီ၊ မတ်လများမှာ ဘုရင့်နောင် ပေါက်ဈေး တစ်တန်ကို ကျပ် ၇ သိန်းကျော်ရှိခဲ့ရာမှ လက်ရှိ ဇူလိုင်လ အတွင်းမှာတော့ တစ်တန် ၄ သိန်း ၃ သောင်းကျော် အထိ ရောက်ခဲ့ရပါတယ်။ လက်ရှိ ပြည်တွင်းဈေးကွက်ပေါက်ဈေးတွေကလည်း ဝယ်လက်တွေ ဝယ်နိုင်တဲ့ အနေအထား ရောက်နေပြီဖြစ်လို့ ပဲစင်းငုံအနီစကို အိန္ဒိယဝယ်လက်တွေ အဝယ်သွက်လာ နေပြီလို့ ကုန်သည်များကဆိုပါတယ်။ လတ်တလော သတင်းတွေအရ အိန္ဒိယမှာလည်း ပဲစင်းငုံစိုက်ဧရိယာက မနှစ်က ကာလတူထက် လျော့ကျနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အတိအကျ ခန့်မှန်းဖို့တော့ စောနေ သေးလို့ ဒီနှစ်ရှေ့အလားအလာ အနေနဲ့တော့ အိန္ဒိယစိုက်ပျိုးမှုအပေါ် အများကြီး မူတည်နေတယ်လို့ ကုန်သည်တစ်ဦးက ဆိုပါတယ်။ ဈေးကွက်ယှဉ်ပြိုင်ရတဲ့ အာဖရိက ရာသီဥတုနဲ့ ထုတ်လုပ်မှုကို ထည့်သွင်းစဉ်းစား ပဲစင်းငုံကို အဓိကစားသုံးတာ အိန္ဒိယလူမျိုးပဲရှိပြီး မြန်မာနိုင်ငံလောက် ထုတ်လုပ်မှုမများပေမဲ့ ပဲစင်းငုံ ထုတ်လုပ်တင်ပို့တဲ့ အာဖရိက၊ တန်ဇန်းနီးယားနဲ့ မာလာဝီတို့ကလည်း အိန္ဒိယဈေးကွက်ဝေစုပိုရဖို့ ကြိုးစားနေကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပဲစင်းငုံ ဈေးကွက်အနေအထားက အိန္ဒိယရဲ့ ထုတ်လုပ်မှု အခြေအနေ တစ်မျိုးထဲသာမက အာဖရိကရဲ့ ရာသီဥတုနဲ့ ထုတ်လုပ်မှုတို့ကိုပါ သတိထားစောင့်ကြည့်ရမယ့် အနေအထားပါ။ အာဖရိကအချို့နိုင်ငံတွေမှာ ရာသီဥတုမကောင်းဘူးလို့ အချို့သတင်းတွေရပေမဲ့ သြဂုတ်လ ကုန်လောက်မှာတော့ အာဖရိကပဲစင်းငုံတွေ ဝင်လာတော့မယ့်ကာလဖြစ်တယ်လို့ ကုန်သည်တွေက ဆိုပါတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာ မြန်မာနိုင်ငံတောင်သူနဲ့ ကုန်သည်ကြီးများက ဈေးတွေ မတန်တဆ တင်ပြီး လက်ပိုက်ကြည့်နေမယ်ဆိုရင်တော့ အထိနာတယ်ဆိုတာ လက်တွေ့ကြုံတွေ့ ရပြီးသားပါ။ အမှန်တော့ ကုန်ရောင်းသူရော ဝယ်သူပါ နှစ်ဦးနှစ်ဖက် အကျိုးအမြတ်ကို ထည့်တွက်ပြီး ရောင်းသင့်တဲ့ အချိန်ရောင်း၊ ဝယ်သင့်တဲ့အချိန်မှာ ဝယ်တာတော့ အဖြစ်သင့်ဆုံးပါပဲ။ စိန်ခေါ်မှုများကိုလည်း ပြင်ဆင် ပြည်ပပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်တွေ ကြုံတွေ့ရတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေထဲမှာ ပို့ကုန်ဝင်ငွေတစ်ယူနစ်တန်ဖိုး မတည် မငြိမ်ဖြစ်တာလည်း အချက်တစ်ချက်ပဲလို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီနှစ်နှောင်းပိုင်းမှာ ငွေလဲလှယ်နှုန်းသာ တည်ငြိမ်နေ မယ်ဆိုရင် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်တွေ လုပ်သာကိုင်သာ ရှိမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မြန်မာ့ပဲမျိုးစုံဟာ နိုင်ငံစုံကိုသွား တာဖြစ်ပေမဲ့ ပမာဏကြီးကြီးမားမားသွားတဲ့ နိုင်ငံတွေ ကတော့ အိန္ဒိယ၊ တရုတ်၊ ပါကစ္စတန်တို့ဖြစ်လို့ ဒီနိုင်ငံတွေရဲ့ ရာသီဥတုအခြေအနေ၊ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု၊ အဲဒီနိုင်ငံ တွေရဲ့ မူဝါဒ၊ ငွေကြေးဈေးကွက် တွေကို မျက်ခြေမပြတ် စောင့်ကြည့်သွားရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ပဲအများဆုံးတင်ပို့နေရတဲ့ အိန္ဒိယ ဈေးကွက်တစ်ခုကိုပဲ မှီခိုနေရမှု လျှော့ချဖို့အတွက် အခြားဈေးကွက်နိုင်ငံတွေရဲ့ လိုအပ်တဲ့ သီးနံှတွေ ကိုလည်း တိုးစိုက်ဖို့ လိုအပ်နေပါပြီ။ အထူးသဖြင့် ဈေးကွက်ကြီးမားတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ဝယ်လိုအားရှိတဲ့ ပဲတီရွှေဝါကို ပိုစိုက်သင့်သလို ပြောင်းတို့ ပဲပုပ်တို့ကိုလည်း တိုးခဲျ့ စိုက်ပျိုးရတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီစိန်ခေါ် မှုနဲ့ လိုအပ်ချက်တွေကိုသာ ပဲတင်ပို့သူ၊ အစုအဖွဲ့(Cluster)၊ အထူးပြုကုမ္ပဏီများမှ တောင်သူများ အပါအဝင် သက်ဆိုင်ရာ အစိုးရဌာနများကပါ ဝိုင်းဝန်းပြီး လက်ရှိအခြေအနေထက်ပို တိုးတက်ပြင်ဆင် ထားရင်တော့ ၂ဝ၁၁ ဒုတိယနှစ်ဝက်အတွက်ရော လာမယ့်ရာသီသစ်အတွက်ပါ ပဲမျိုးစုံပို့ကုန်ဈေးကွက်ရဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေကို အောင်မြင်စွာနဲ့ ဖြတ်ကျော်နိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်ကြောင်းပါ။ ယမင်းရွှေစင်