Background
ပြည်ပဈေးကွက်ဝယ်လိုအားရှိတဲ့ တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်နှမ်းလှော်မှုန့် မြန်မာ့နှမ်းဟာ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်နယ်ပယ်မှာ နေရာရရှိထား တဲ့ပြည်ပပို့ကုန်ပစ္စည်းတစ်မျိုးပဲဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာ့နှမ်းကို နိုင်ငံတကာဈေးကွက်အတွင်းသို့ တင်ပို့ရောင်းချ ရာမှာ နှမ်းလှော်မှုန့်ပြုလုပ်ပြီးတင်ပို့ရောင်းချခြင်းက ပိုမိုတွက်ခြေကိုက်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ နှမ်းများကို ကုန်ကြမ်းအတိုင်းသန့်စင်ပြီး ပြည်ပသို့ တင်ပို့ခြင်းထက် နှမ်းတန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန် နှမ်းလှော်မှုန့် (White Sesame Powder) အဖြစ် ထုတ်လုပ်ခြင်းဖြင့် ဈေးနှုန်းပိုမို ရရှိလာခြင်း၊ တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်မှု နည်းပညာများ ရှာဖွေလေ့လာ တိုးတက်မှုရှိခြင်း၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တန်ဖိုးမြှင့်ဈေးကွက်တွင် နေရာ ရလာခြင်း၊ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ပိုမိုရရှိခြင်းနဲ့ ဒေသတွင်း အသေးစားနှင့် အလတ်စား စက်မှုလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် လာခြင်းစတဲ့ အကျိုးကျေးဇူးများရရှိလာမှာဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ မှ နှမ်းကို ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယား၊ စင်ကာပူ၊ တရုတ်နဲ့ မလေးရှား နိုင်ငံတို့က နှစ်စဉ်ပုံမှန် ဝယ်ယူနေကြကြောင်း သိရပါတယ်။အဲဒါ ကြောင့်လည်း နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ်သူလုပ်ငန်းရှင်ကြီးများဟာ အဲဒီ ဈေးကွက်ကိုအခြေပြုပြီး ထုတ်လုပ်တင်ပို့လျက်ရှိကြပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ နှမ်းကို တင်ပို့လျက်ရှိရာမှာ ၂ဝဝ၇-၂ဝဝ၈ ခုနှစ်မှာ တန်ချိန် ၁၁၇ဝဝဝ ကျော်တင်ပို့နိုင်ခဲ့ပြီး၊ ၂ဝဝ၈- ၂ဝဝ၉ခုနှစ်မှာ တန်ချိန် ၁ဝဝဝဝဝ ကျော်တင်ပို့နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ၂ဝဝ၉- ၂ဝ၁ဝ ခုနှစ်မှာတော့ တန်ချိန် ၉ဝဝဝဝ နီးပါးနဲ့ ၂ဝ၁ဝ-၂ဝ၁၁ခုနှစ် မှာ တန်ချိန် ၈ဝဝဝဝ နီးပါး တင်ပို့နိုင်ခဲ့တာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နှမ်းကို သန့်စင်ပြီး ပြည်ပတင်ပို့တဲ့ ပမာဏကများနေပြီး နှမ်းကို Value Added ပြုလုပ်ပြီးတင်ပို့တဲ့ပမာဏက တော်တော် လေးနည်းနေသေးတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် နှမ်းတွေကိုValue Added ပြုလုပ်ပြီး ပြည်ပဈေးကွက်သို့ များများတင်ပို့ရန် လိုအပ် နေသေးကြောင်း ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက ဆိုပါတယ်။ နှမ်းလှော်မှုန့် ထုတ်လုပ်တဲ့သူတွေ များလာပြီ ယခင်က ပြည်တွင်းမှာ နှမ်းများကို နှမ်းတန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ရန် နှမ်းလှော်မှုန့် (White Sesame Powder) အဖြစ် ထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံ ၂ ရုံ ၃ ရုံလောက်ရှိရာက အခုအခါမှာတော့ ပြည်တွင်းစက်မှုဇုန်တွေ မှာ နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ် လုပ်တဲ့ စက်ရုံတွေ အပြိုင်အဆိုင်ထုတ်လုပ် လာတာတွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီလို အပြိုင်အဆိုင်ထုတ်လုပ်လာကြတဲ့ အတွက် ပြည်တွင်းစီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်ကြီးများဟာ နှမ်းလှော်မှုန့်ကို အရည်အသွေးကောင်းအောင် ဖန်တီး ထုတ်လုပ်လာကြတဲ့ အတွက် မြန်မာ့နှမ်းလှော်မှုန့်ဟာ ပြည်ပဈေးကွက်ဝင် ကုန်ပစ္စည်းတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လာနိုင်တာကို တွေ့မြင်နေရပါပြီ။ ဒီလုပ်ငန်းတွေထဲမှ ပြည်တွင်းမှာ နှမ်းလှော်မှုန့်တွေကို အောင်မြင်စွာ ထုတ်လုပ်နေတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကတော့ New Golden gate ၊ First Top ၊ အောင်ကျွန်းသာနဲ့ စိမ်းရောင်စိုစတဲ့ ကုမ္ပဏီများပဲဖြစ်ပါတယ်။ ''အရင်တုန်းကဆိုရင် ပြည်တွင်းမှာ နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံကနည်းပါတယ်။ အခုတော့ ပြည်တွင်းမှာ နှမ်းလှော်မှုန့် ထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံတွေ အပြိုင်အဆိုင်ထုတ်လုပ်လာတော့ ကိုယ့် ဘက်ကလည်း အရည်အသွေးကို ဒီထက်ကောင်းအောင် ဈေးကွက် မပျောက်အောင် ဂရုစိုက်ပြီး ထုတ်လုပ်နေရတယ်''လို့ အောင်ကျွန်း သာကုမ္ပဏီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးစိုးကြင်က ပြောပြခဲ့တာပါ။ ယခင်က နှမ်းလှော်မှုန့်ပြုလုပ်ရာမှာ သဘာဝအတိုင်း ထင်းမီးဖိုကို အသုံးပြုကြပါတယ်။ အဲဒီလိုအသုံးပြု တဲ့အတွက် နှမ်းရဲ့ပင်ကိုယ် သဘာဝပျက်စီးခြင်း၊ ထင်းမီးဖို၏မီးခိုးငွေ့များ ရိုက်ခတ်မှုကို ခံစားရ ခြင်း၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိခိုက်စေခြင်းစတဲ့အချက်တွေကြောင့် နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ်တင်ပို့သူ လုပ်ငန်းရှင်များဟာ ဖောက်သည်များရဲ့ ငြိုငြင်မှုကို ခံစားခဲ့ကြရပါတယ်။ နိုင်ငံခြားဝယ်လက်များ ဟာ မြန်မာနိုင်ငံကရရှိတဲ့နှမ်းလှော်မှုန့်ကို သဘော ကျနှစ်ခြိုက်ပေမယ့် နှမ်းလှော်မှုန့်ကို သမားရိုးကျ ထုတ်လုပ်ထားတာကြောင့် မူရင်း အရောင်ပျက်ပြားတဲ့အပြင် အနံ့အရသာပါ ပျက်ပြားတဲ့အတွက် ယခင်ကနှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ်သူတွေဟာ ပြည်ပဝယ်လက်များရဲ့ ငြင်းပယ် (Reject) လုပ်ခြင်းကို မကြာခဏဆိုသလို ခံစားခဲ့ကြရပါ တယ်။ ''ကျွန်တော်တို့ကုမ္ပဏီအနေနဲ့ နှမ်းလှော်မှုန့်တွေ ပြုလုပ်ဖို့ အတွက် သန့်စင်ပြီး နှမ်းဖြူကိုသာ ကုန်ကြမ်း အဖြစ် အသုံးပြုပါတယ်။ သန့်စင်ပြီး နှမ်းဖြူတွေကို နှမ်းလှော်အိုးအတွင်းထည့်ပြီး ထင်းမီးဖိုနဲ့ အပူပေးပြီး ထုတ်လုပ်နေပါတယ်၊ နှမ်းလှော် စက်တွေက အဓိကကိုရီးယားစက်တွေပါ၊ ထုတ်လုပ်မှုပမာဏကတော့ တစ်နေ့ကို ၇ တန်၊ ၈ တန်လောက်ပါဘဲ၊ စက်ရုံ ၂ ရုံဆိုတော့ စုစုပေါင်း ၁၅ တန်လောက်တော့ ထုတ်လုပ်နေပါတယ်။ နှမ်းကို ထင်းမီးနဲ့ လှော်ရတာမှာ အလွန်သတိထားရပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ မီးများ သွားရင် ဆီတွေထွက်ပြီး မီးလောင်မှာ စိုးတာကြောင့် ဂရုစိုက်ပြီး ထုတ်လုပ်ရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ပတ်ဝန်းကျင်တွေကို အနံ့မထိခိုက် အောင်လည်း လုပ်ရပါတယ်။ နောက်ပြီး နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ် ရာမှာ Colour ဘိုင်အိုစီပယ်နဲ့ Size 3 မျိုးလုံးညီအောင် ထုတ်လုပ် ရတာမို့ စက်နဲ့ လူအပေါ် များစွာ မူတည်နေပါတယ်'' လို့ First Top Group ကုမ္ပဏီမှ ဥက္ကဌဖြစ်သူ ဦးအင်းယားက ရှင်းပြပါတယ်။ မျိုးပြောင်းစိုက်ဖို့ စီစဉ်နေ နှမ်းလှော်မှုန့်ပြုလုပ်ဖို့အတွက် ကုန်ကြမ်းဖြစ်တဲ့ နှမ်းဖြူကို မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းဒေသဖြစ်တဲ့ မကွေး၊ မန္တလေးနဲ့ ကျောက်ဆည်ဒေသတွေကနေရရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လည်း မြန်မာ့နှမ်းဟာ တစ်ဧက အထွက်နှုန်း ၅ တင်းခန့်သာရှိတာကြောင့် ဒီထက်အထွက်နှုန်းများတဲ့ ကိုရီးယားနှမ်းမျိုးကို မကွေးဘက် မှာ ဧက ၁ဝဝဝ လောက်စိုက်မယ်လို့ စီစဉ်ထားကြောင်း သိရပါတယ်။ အဆိုပါကိုရီးယားနှမ်းမျိုးဟာ ရေကြိုက်ပြီး၊ အပင်က ၆ ပေလောက်ရှည်ပြီး အထွက်နှုန်းလည်းများကြောင်း သိရပါတယ်။ ''နှမ်းဖြူကို မကွေးနဲ့ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး ကျောက်ဆည်အစ တွေကိုပဲ အများဆုံးသုံးပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှာ နှမ်းသီးနံှကုန်ကြမ်း တွေကို ဝယ်ယူသုံးစွဲရတာ အခက်အခဲမရှိပါဘူး အဆင်ပြေပါတယ်။ ကိုယ်ပိုင်ဓာတ်ခွဲခန်းလည်းရှိတော့ နှမ်းရဲ့အရည်အသွေးကို အမြဲ မပြတ်စစ်ဆေးပြီး ဝယ်ယူစုဆောင်းပါတယ်''လို့ အဆိုပါပုဂ္ဂိုလ်ကပဲ ထပ်မံရှင်းပြပါတယ်။ အရေအတွက်များများ အရည်အသွေးကောင်းကောင်း တင်ပို့နေကြပြီ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံဟာ နှမ်းလှော်မှုန့်ကို အဓိက တင်သွင်း နေတဲ့နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီနှမ်းလှော်မှုန့်ကို ဆီအဖြစ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲပြီး ဟင်းချက်ရာမှာ ဟင်းရွက်ဆီအဖြစ် အသုံးပြုကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ First Top Group ကုမ္ပဏီမှ ဥက္ကဌဖြစ်သူ ဦးအင်းယားက ''ကျွန်တော်တို့စက်ရုံက နှမ်းလှော်မှုန့်ကို အဓိက တင်ပို့တဲ့နိုင်ငံက ကိုရီးယားနိုင်ငံပါ။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က တန် ၂ဝဝဝ ခန့် ရှိပါတယ်။ ဒါပေ မယ့် နှမ်းလှော်မှုန့်ထဲမှာ ကျပ်ခိုးနံ့အနည်းငယ်ပါလို့ ကွန်တိန်နာ ၂ လုံးလောက်ပြန်ပို့ခံရတယ်။ ဒါကြောင့် အခု နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ် ရာမှာ ပိုပြီးဂရုစိုက်ထုတ်နေရသလို ဈေးကွက်ကလည်းရှိနေတော့ ပုံမှန်ထုတ် လုပ်နေပါတယ်''လို့ ဆိုပါတယ်။ အောင်ကျွန်းသာကုမ္ပဏီမှ ဦးစိုးကြင်က ''ကျွန်တော်တို့က နှမ်းလှော်မှုန့်ကို ရွှေပြည်သာစက်မှုဇုန် ၃ မှာ ၂ဝဝ၉ ခုနှစ်လောက်က စပြီး ထုတ်လုပ်ခဲ့တာပါ။ တစ်နေ့ကို အရင်က ၁ဝ တန်လောက် ထုတ်လုပ်ပြီး အခုတော့ တစ်နေ့ကို ၁၂ တန်အထိ ထုတ်လုပ်နေ ပါတယ်။ ကုန်ကြမ်းကတော့ နှမ်းဖြူကိုပဲသုံးပြီး သမားရိုးကျထင်းမီးနဲ့ လှော်ပါတယ်။ ထင်းမီးနဲ့ လှော်ရတော့ အခက်အခဲတွေ အများကြီး ရှိပါတယ်။ မီးမများအောင်၊ အနံ့ကင်းအောင် ဂရုစိုက်ရပါတယ်။ အရင်က တစ်လကို ကွန်တိန်နာ အလုံး ၂ဝ လောက် ပုံမှန်တင်ပို့ခဲ့ပါ တယ်။ အဓိကပို့တာတော့ ကိုရီးယားပါ။ အဲဒီတုန်းက အမှုန့်ဖြစ်ရင် ပြီးရောဆိုပြီး ပို့ခဲ့တယ်။ နည်းစနစ်ကလည်း မကျသေးတာကြောင့် ကွန်တိန်နာ ၁၇ လုံးလောက် Reject ဖြစ်ခဲ့ရတယ်။ ဒါကြောင့် နောက်ပိုင်းမှာ အမှုန့်ပြဿနာမရှိအောင် Quality ကောင်းအောင် ထုတ်လုပ်ခဲ့ရတယ်'' လို့ ရှင်းပြပါတယ်။ စိမ်းရောင်စိုကုမ္ပဏီမှ ဒါရိုက်တာ ဦးဟန်ဝင်းက ''ဒီနှမ်းလှော်မှုန့် တွေကို မကွေးမြို့မှာ ၂ဝဝ၉ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလလောက်မှာ လုပ်သားအင်အား ၁၅ ဦးနဲ့ စထုတ်လုပ်ခဲ့တာပါ။ ထုတ်လုပ်တာ ကတော့ သမားရိုးကျထင်းမီးနဲ့ပဲ လှော်တာပါ။ စထုတ်လုပ်တုန်းက တစ်နေ့ကို တစ်တန်လောက်ပါပဲ။ အခုနောက်ပိုင်းမှာတော့ တစ်နေ့ကို ၃ တန်အထိ တိုးပြီးထုတ်လုပ်နေပါတယ်။ နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုန်ကြမ်းတွေကတော့ နှမ်းဖြူနဲ့ နှမ်းနက် ၂ မျိုးစလုံးပါ။ စပြီး ထုတ်လုပ်တဲ့အချိန်က ယနေ့အထိ ကိုရီးယားပို့တာ ကွန်တိန်နာအလုံး ၅ဝ လောက်ရှိပါပြီ။ အခုလည်း ဈေးကွက်တောင်းဆိုမှုအရ တောက် လျှောက်ထုတ်လုပ်နေပါတယ်'' လို့ ရှင်းပြပါတယ်။ New Golden Gate ကုမ္ပဏီမှ ဦးအုန်းဆိုင် ကလည်း ''ဒီနှမ်းလှော်မှုန့်တွေကို ကိုရီးယားကိုအဓိကတင်ပို့ ရောင်းချပါတယ်။ စထုတ်လုပ်ကတည်းက အခုချိန်ထိ ကိုရီးယားကို ကွန်တိန်နာအလုံး ၅ဝ လောက်ရှိပြီ။ Reject မရှိသေးဘူး။ ကိုရီးယားပို့တဲ့အခါမှာ Acid value 3% ထက်မပိုအောင် ဂရုစိုက်ရပါတယ်။ ဈေးကွက်မှာ နှမ်းလှော်မှုန့်က Quality ကောင်းတာကြောင့် တောက်လျှောက် ထုတ်လုပ်နေရတယ်''လို့ ဆိုပါတယ်။ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ တိုးပွားလား နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းဟာ တွင်ကျယ်လာတာနဲ့အမျှ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းတွေလည်း ပိုမိုရရှိလာပါတယ်။ ဒါ့ပြင် လုပ်သားများ လုပ်ငန်းခွင်ကျွမ်းကျင်ဖို့အတွက် ကိုရီးယားပညာရှင်တွေ မကြာခဏလာရောက်ပြီး သင်တန်းပို့ချပေးနေတာကြောင့် အလုပ် သမားတွေအနေနဲ့ စက်ယူနစ်ကိုင်တွယ်ရာမှာ ပိုမိုအဆင်ပြေလာ ကြောင်း သိရှိရပါတယ်။ နှမ်းလှော်မှုန့်ကို လျှပ်စစ်နဲ့ ထုတ်လုပ်ရာမှာ အားသာချက်တွေ ရှိလာ နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ်ရာမှာ သမားရိုးကျထင်းမီး ထက်စာရင် လျှပ်စစ်နဲ့ထုတ်လုပ်ရတာပိုပြီး အဆင်ပြေကြောင်း သိရပါတယ်။ လျှပ်စစ်မီးနဲ့တပ်ဆင်ထားတဲ့နှမ်းလှော်စက်ဟာ ရေဆေးသန့်စင် စက်ရှိတဲ့အတွက် အရည်အသွေး ပိုမိုကောင်းမွန်စေတယ်။ လှော်စက်တွေမှာ အလိုအလျောက်ထိန်းသိမ်းတဲ့စနစ် တပ်ဆင်ထားလို့ နှမ်း ပျက်စီးမှုမရှိဘူး။ နှမ်းရဲ့မူရင်းအရသာမပျက်တဲ့အပြင် ကြပ်ခိုးနံ့ နံခြင်းကိုပါ ကာကွယ်ပေးတဲ့အတွက် ပြည်ပအကြိုက် နှမ်းလှော်မှုန့် အဖြစ် ဈေးကွက်အတွင်း နာမည်ကောင်း ရရှိစေကြောင်း သိရပါ တယ်။ ဒါ့ပြင် စက်နဲ့အအေးခံတဲ့အတွက် အချိန်တိုအတွင်းမှာ များများထုတ်လုပ်နိုင်ပါတယ်။ အမှုန့်ကြိတ်စက်၊ အမှုန့်ချ ဆန်ကာ စက်တွေကလည်း ခေတ်မီ စက်တွေဖြစ်တာကြောင့် ပြည်ပဈေးကွက် အကြိုက် အရည် အသွေးကောင်းတဲ့ နှမ်းလှော်မှုန့်ကို ရရှိနိုင်ကြောင်း သိရပါတယ်။ ဒါ့ပြင် ထင်းမီးကို သုံးစွဲခြင်းဟာ ပတ်ဝန်းကျင်ညစ်ညမ်း မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တဲ့အပြင် မီးဘေးအန္တရာယ်ကိုပါ စိုးရိမ်ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ထင်းမီးနဲ့စာရင် လျှပ်စစ်နဲ့အပူပေးပြီး နှမ်းလှော်မှုန့် ပြုလုပ်ခြင်းဟာ ပိုမိုအဆင်ပြေနိုင်ကြောင်း နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ်သူ များရဲ့ပြောပြချက်အရ သိရှိရပါတယ်။ အရည်အသွေးကောင်းကောင်း ထုတ်လုပ်နိုင်သည့် ခေတ်မီစက်ရုံများ ဖြစ်ပေါ်လာရန် လိုအပ်နေသေး နှမ်းလှော်မှုန့်ဟာ ကိုးရီးယားဈေးကွက်မှာ ရောင်းတန်းဝင်ပစ္စည်း တစ်မယ်ဖြစ်နေပေမယ့်လည်း ပြည်ပဈေးကွက်ရဲ့လိုအပ်ချက်ကို ပြည့်မီအောင် တင်ပို့နိုင်ခြင်းမရှိသေးတာကို တွေ့ရှိနေရပါတယ်။ First Top ကုမ္ပဏီရဲ့ဥက္ကဌဖြစ်သူ ဦးအင်းယားက''ကျွန်တော် တို့ နှမ်းလှော်မှုန့် ထုတ်လုပ်ရာမှာ လိုအပ်တဲ့ ကုန်ကြမ်းတွေကို ပြည် တွင်းထွက်ရှိရာ ဒေသများမှာ ဝယ်ယူရတာအဆင်ပြေလို့ ကုန်ကြမ်း အတွက် အခက်အခဲမရှိပါဘူး။ နှမ်းလှော်မှုန့်က ကိုရီးယားဈေးကွက် ရဲ့ တစ်နှစ် လိုအပ်ချက်ပမာဏက တန်ချိန် ၈ဝဝဝ ခန့်ရှိနေတယ်။ ပြည်တွင်းရှိ နှမ်းလှော်မှုန့်ထုတ်လုပ်တဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေ စုစုပေါင်းပို့တဲ့ ပမာဏက တစ်နှစ်ကို တန်ချိန် ၃ဝဝဝ လောက်ပဲရှိတယ်ဆိုတော့ ပြည်ပဝယ်လိုအားက များနေ တယ်။ ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှုက နည်းနေတော့ ပြည်ပဈေးကွက်ရဲ့ လိုအပ်ချက်ပမာဏကို ပြည့်မီအောင် ထုတ်လုပ် မှုကို မြှင့်တင်ရန် လိုအပ်တယ်'' လို့ ရှင်းပြပါတယ်။ ခေတ်စနစ်တွေ ပြောင်းလဲလာတာနဲ့အမျှ စက်မှုနည်းပညာတွေ လည်း တိုးတက်လာသလို ပြည်တွင်းရှိ နှမ်းတွေကို Value Added ထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံတွေများလာပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နှမ်းဖြူကိValue Added တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန် နှမ်းလှော်မှုန့်အဖြစ် ထုတ်လုပ်တဲ့ သမားရိုးကျထင်းမီးနဲ့ ထုတ်လုပ်တဲ့စက်ရုံတွေကများပြီး ခေတ်မီစက်ကြီး ခေတ်မီနည်းပညာနဲ့ ထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံက တော်တော်လေး နည်းနေတာတွေ့ရပါတယ်။ နှမ်းဖြူအား ကုန်ကြမ်းအတိုင်း သန့်စင်ပြီး တင်ပို့ရောင်းချခြင်းထက် တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်နှမ်းလှော်မှုန့် အဖြစ် ထုတ်လုပ်တင်ပို့ပါက တောင်သူတွေလည်း အကျိုးရှိ ထုတ်လုပ်တင်ပို့ သူတွေလဲ အဆင်ပြေ နိုင်ငံတော်ဘက်ကပါ နိုင်ငံခြားဝင်ငွေ ပိုမိုရရှိ လာတဲ့အတွက် နှမ်းတန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်နှမ်းလှော်မှုန့်ကို ဒီထက်ပိုပြီး ထုတ်လုပ်တင်ပို့နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းဖို့ လိုအပ်ပါကြောင်း ရေးသားလိုက်ရ ပါတယ်။
လျှပ်စစ်ဓာတ်အား သုံးစွဲမှု လျှော့ချနိုင်မဲ့ LED မီးချောင်းများ နိုင်ငံတော်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်များကို အကောင် အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ရာမှာ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ဟာ မရှိမဖြစ် သုံးစွဲရမယ့် ကုန်ထုတ်စွမ်းအားစုတစ်ခုပဲဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီကုန် ထုတ် စွမ်းအားစု မြင့်မားလာတာနဲ့အမျှ နိုင်ငံတစ်ဝန်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်း များဟာ ပိုမိုအကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ အတွက် တစ်ဖက်က ကုန်ထုတ်စွမ်းအားစု တွေကို ပိုမိုတိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်လျက်ရှိ နေပေမယ့် တစ်ဖက် က သုံးစွဲမှုပမာဏ များပြားနေမယ်ဆိုရင်တော့ ဝန်နဲ့အား မျှခြေမှာ မရှိတဲ့အတွက် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုမှာ နှောင့်နှေးမှု တွေဖြစ်ပေါ်လာမှာအမှန်ပါ။ ဒါကြောင့်လည်း ပြည်တွင်းက တီထွင်သူများဟာ ကုန်ထုတ်စွမ်း အားစုတွေ တိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့ နိုင်ငံတော် အတွင်း လျှပ်စစ်ဓာတ် အားတွေ ချွေတာနိုင်ဖို့အတွက် အဖက်ဖက်က စဉ်းစားပြီး လုပ်ဆောင် လျက်ရှိကြပါတယ်။ LED Japan ပြပွဲ မကြာသေးခင်ကပဲ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ LED JAPAN Strategies in Light 2011 ပြပွဲတစ်ရပ်ကိုကျင်းပပြီး LED မီးချောင်း မီးသီးတွေကို အသုံးပြုဖို့နဲ့ ပြည် ပနိုင်ငံအများအပြားကို အဆင့်မြင့် LED မီးသီးတွေ တင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် ဆွေးနွေးပွဲတစ်ခု ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့တာကို အင်တာနက် ဝက်ဘ်ဆိုက်တစ်ခုမှာ ဖတ်လိုက်ရပါတယ်။ အဲဒီသတင်းကြောင့် LED မီးသီး တွေဟာ ခေတ်နဲ့အညီဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်နေပြီဆိုတာကို သိရှိခဲ့ရပါတယ်။LED မီးသီးတွေဟာ ယခင်က စာဖတ်လို့မရတဲ့ အပြင် ကြာရှည်ကြည့်ပါက မျက်စိပျက် တဲ့အထိ ဖြစ်နိုင်တာမို့ LED မီးသီးတွေကို အလှမီးထွန်းခြင်း၊ ဘုရားမီ ပူဇော်ခြင်း၊ မီးမလာသည့်အခါတွင် အလင်းရောင်ရရှိစေရန် ထွန်းညှိ ခြင်းစတဲ့နေရာတွေမှာသာ အသုံးများခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ဒီနေ့ဒီအချိန်မှာတော့ တိုးတက်ထွန်းကားလာ တဲ့ နည်းပညာတွေကြောင့် LED မီးချောင်းမီးသီးတွေဟာ စာဖတ်လို့ ရတဲ့အထိ တိုးတက်လာခဲ့ပါပြီ။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအတော်များများမှာ ဒီ LED မီးသီးတွေကို တွင်တွင်ကျယ်ကျယ် အသုံးပြုနေတဲ့အတွက် LED မီးသီးဈေးကွက်ဟာ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းကို စိမ့်ဝင် ပံျ့နံှ့ဝင် ရောက် လာခဲ့ပါပြီ။ အရင်က LED မီးသီး ယခင်က မြန်မာနိုင်ငံကိုဝင်ရောက် လာတဲ့ LED မီးသီးတွေဟာ အဆင့်နိမ့် LED မီးသီးတွေဖြစ်တာကြောင့် အလင်းရောင် ရရှိဖို့ တစ်ခုအတွက်သာ အသုံးဝင်ခဲ့တာကိုတွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။ LED မီးသီး တွေဟာ သဘာဝအရ မီးအားစားသက်သာစေတာမို့ ဒီ LED မီးသီး တွေကိုအသုံး ပြုပြီး မီးချောင်းအသွင်သဏ္ဍန်နဲ့ အသုံးပြုခဲ့ကြပါတယ်။ ၁၄ဝပ်သာရှိတဲ့ LED မီးချောင်းဟာ ဝပ် ၄ဝရှိတဲ့ လေးပေမီး ချောင်းတစ်ချောင်းရဲ့ အလင်းရောင်ရရှိမှုပမာဏ ညီမျှပါတယ်။ အလင်းရောင် ရရှိမှုပမာဏညီမျှပေမယ့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားသုံးစွဲမှုပမာဏမှာ တော့ အများကြီး ကွာဟနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ LED မီးချောင်းတစ်ချောင်းကို ၂၄ နာရီအပြည့် မီးထွန်းပါက မီတာခကျသင့်ငွေမှာ ၇ကျပ် ၂ဝပြားသာကျသင့်ပြီး သာမန်လေးပေ မီးချောင်း တစ်ချောင်းကို တစ်နေ့တာပတ်လုံးထွန်းထားပါက မီ တာခ ကျသင့်ငွေမှာ ၂၆ကျပ် ၄ဝပြား ကျသင့်မှာဖြစ်တဲ့အတွက် ငွေကုန် ကြေးကျသက်သာတဲ့အပြင် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကိုလည်း သက်သာ စေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ LED မီးချောင်းအရေအတွက် သုံးစွဲမှုများလာပါက ကုန်ကျ စရိတ်မှာ သိသိ သာသာ များလာတာကိုလည်းတွက်ချက်မှုများအရ သိရှိရပါတယ်။ LED မီးချောင်းဟာ သာမန်မီးချောင်းထက်ဈေး က အဆ ၂ဝ ကွာဟတဲ့အတွက် သုံးစွဲသူများဟာ ချိန်ဆနေရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကနဦး ကုန်ကျစရိတ်ရှိ ''ဒီ LED မီးချောင်းကို ထွန်းရင် မီ တာခသက်သာတယ် ဆိုပေ မယ့် သူရဲ့ ကနဦးတပ်ဆင်ခလို့ ခေါ်ရမှာပေါ့။ မီး ချောင်းရဲ့မူလတန်ဖိုး ကသာမန်မီးချောင်းတွေထက် အဆ ၂ဝလောက်ကွာနေတဲ့ အခါကျ တော့သုံးဖို့က နည်းနည်းစဉ်းစားနေရတယ်။ အိမ်တစ်အိမ်မှာ အနည်း ဆုံး မီးချောင်းငါးချောင်းတပ်မယ် ဆိုရင်တောင် တစ်သိန်းလောက်ကျ နေပြီဆိုတော့ ဒီ LED မီးချောင်းဈေးကွက်က မထင်ပေါ်တော့ ဘူးပေါ့။ ဒီထက် ဈေးနည်းနည်းလောက် လျှော့ပေးနိုင်မယ်ဆိုရင် တော့ ပိုပြီးအဆင်ပြေနိုင်လိမ့်မယ်လို့ထင်တယ်''ဟုလျှပ်စစ်ပစ္စည်းများ ရောင်းဝယ်ရေးဈေးကွက် အတွင်းမှ ပြောစကားများအရ သိရပါတယ်။ LED မီးချောင်းကို မြန်မာနိုင်ငံမှာ တပ်ဆင်ထုတ်လုပ် ဖြန့်ဖြူး ရောင်းချလျက်ရှိတဲ့ FUDAK Electronic မှ တာဝန်ရှိသူများနဲ့ တွေ့ဆုံပြီး ဒီ LED မီးချောင်း ထုတ်လုပ်နေမှု၊ ဈေးကွက်သို့ရောက်ရှိ နေမှုများကို ဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ LED မီးသီးတွေကို သုံးစွဲခဲ့တာဟာ ၂ဝဝ၈ခုနှစ် နာဂစ်မုန်တိုင်းကာလ အလွန်မှာ ဖြစ်တည်ခဲ့တာပါ။ မုန်တိုင်း ကာလလွန်မြောက်ချိန်မှာ လျှပ်စစ်ဓာတ် အား လုံလောက်စွာမရရှိခဲ့တာမို့ ပြည်သူများဟာ တရုတ်နိုင်ငံက ထုတ်လုပ်တဲ့ LED မီးသီးတွေကို အသုံးပြုထားတဲ့ မီးအိမ်တွေကို လျှပ်စစ်မီး မရရှိချိန်မှာအသုံးပြုခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။ FUDAK Electronic မှ မန်နေဂျာ ဦးမင်းသိန်းက''ကျွန်တော် တို့အနေနဲ့ဒီ LED မီးချောင်းကို ထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့အတွက် ကျွန်တော်တို့ ဒီ မြန်မာနိုင်ငံမှာ မီးတွေ ခဏခဏပြတ်တဲ့အချိန်တုန်းက အင်ဗာတာ တို့၊ မီးစက်တို့သုံးရတဲ့အချိန်မှာ သာမန်မီးချောင်းတွေဟာ မီးအား အဝင်မမှန်တာတို့ မီးအားစားတာတို့အဲဒါမျိုးတွေဖြစ်တဲ့အခါကျ တော့ ဆုံးရှုံးမှုတွေ အများကြီးဖြစ်တယ်။ အဲဒါနဲ့ ဒီ LED မီးချောင်းကို စမ်းသပ်ပြီး ထုတ်လုပ်ခဲ့တာပါ''လို့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ LED မီးချောင်း ထုတ်လုပ်မှုအစ ပထမကို ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။ နာဂစ်လွန်ကာလ မြန်မာနိုင်ငံကို ရောက်ရှိလာတဲ့ LED မီးသီး တွေဟာ အရည်အသွေးမပြည့်ဝတာကြောင့် စာဖတ်၍မရဘဲ မျက်စိ တအားစူးခြင်း၊ အလင်းရောင်ရရှိမှုမမျှတခြင်းတို့ ဖြစ်ခဲ့တဲ့အတွက် လူအများဟာ ဒီ LED မီးသီး ကို စိတ်ဝင်စားမှု လျော့နည်းလာကြပါတယ်။LED မီးသီးရဲ့ လင်းအားစူးရှမှု ဒဏ်ကို ခံစားရတဲ့အတွက်လည်း ဒီ LED မီးသီးကို စိတ်မဝင်စားကြတာပါ။ ဒါပေမယ့်လည်း တိုးတက် လာတဲ့နည်းပညာများကူနီမီးသီးရဲ့အရည်အသွေးကို မြှင့်တင်ပေး လိုက်နိုင်တာကြောင့် ဒီနေ့ကမ္ဘာမှာ LED မီးချောင်း မီးသီးဈေးကွက် ဟာ ပထမတန်းစားအဆင့်ကို ရောက်ရှိလာပါပြီ။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်း LED မီးသီးတွေဟာ သာမန်မီးသီး မီးချောင်းများလို ဓာတ်ငွေ့ ကိုသုံးထားခြင်းမဟုတ်တဲ့အတွက် သဘာဝပတ်ဝန်း ကျင်ညစ်ညမ်းမှု ကို များစွာလျှော့ချပေးနိုင်တဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေး နည်း စနစ်တစ်ခုလည်းဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါ့ပြင် သာမန်မီးသီး မီးချောင်းများဟာ ပျက်စီးလွယ်ပေါက်ကွဲလွယ် ကျိုးပဲ့လွယ်တဲ့အပြင် အပူလွန်ကဲပြီး မီးလောင်မှုတွေဖြစ်ပွားနိုင်တာကြောင့်လည်း ပတ်ဝန်း ကျင် သဘာဝ အလှတရားတွေကို ထိခိုက်နိုင်ပါသေးတယ်။ LED မီးသီး မီးချောင်းတွေဟာ ပျက်စီးလွယ်ကျိုးပဲ့လွယ် ခြင်း မရှိတဲ့အပြင် Circuit ပြားများကို အသုံးပြုထားတာကြောင့် ပျက်စီး သွားပါက ပျက်စီးတဲ့အပိုင်းကို ပြန်ပြင်ပြီးအသုံးပြုလို့ရပါ တယ်။ LED မီးချောင်းဟာ တစ်ခုပျက် ရင် တစ်ခုပြန်ပြင်လို့ရတဲ့အတွက် တစ်ခါ ဝယ်ထားရုံနဲ့ တစ်သက်လုံး သုံးလို့ရတဲ့ ပစ္စည်းလို့လည်း ဆိုနိုင် ပါတယ်။ '' LED မီးချောင်းက ဓာတ်ငွေ့တွေ ထည့်မထားပါဘူး။PVC ပိုက်ထဲမှာLED မီးသီးတွေကို Circuit ပြားတွေနဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီး အသုံးပြုထားတာပါ။ တရုတ်နိုင်ငံက ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းတွေကို အသုံးပြုပြီး တရုတ်နိုင်ငံကရတဲ့နည်း ပညာကိုပဲ အသုံးပြုပြီး ထုတ် လုပ်ထားတာပါ။ အရင်တုန်းကတော့ LED မီးသီးတွေက အလင်း အား အရမ်းစူးတယ်။ အခု LED မီးသီးတွေရဲ့ Quality တက်လာ တဲ့အတွက် အလင်းအား သိပ်မစူးတော့ဘူး။ နောက်ပြီး ခရမ်းလွန် ရောင်ခြည် ထုတ်လွှတ်မှုတွေမရှိတဲ့အ တွက် ပတ်ဝန်းကျင်ညစ်ညမ်းမှု ကိုလည်း ကဏ္ဍတစ်ရပ်အနေနဲ့ လျှော့ချပေးနိုင်မှာပါ''လို့ FUDAK Electronic မှ ဦးငြိမ်းက ဆိုပါတယ်။ လင်းအားကောင်းမွန် LED မီးချောင်းက ထုတ်လွှတ်လိုက်တဲ့အလင်းအားဟာ သာမန် မီးချောင်းများလို ပြာလဲ့လဲ့ အလင်းရောင်မျိုး မဟုတ်ဘဲ နေ့လည်ခင်း နေရောင်ခြည် အတိုင်းသာရရှိတာကိုလည်းတွေ့မြင်ခဲ့ ရပါတယ်။ LED မီးချောင်းရဲ့သက်တမ်းဟာ နာရီပေါင်း ငါးသောင်းနဲ့တစ်သိန်း ကြားထွန်းလို့ရတယ်လို့ အဆိုပါပုဂ္ဂိုလ်ကပဲ ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့ပါ သေးတယ်။ ဒါ့ပြင် LED မီးချောင်းရဲ့အလင်းရောင်ဟာ ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည် မပါဝင်တာကြောင့် မိုးအကုန်ဆောင်းအကူးမှာ ရောက်လာတတ်တဲ့ ပိုးကောင်ကလေးများ ကိုပါ တားဆီးပေးနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ LED မီးချောင်းက ထွက်ရှိလာ တဲ့အလင်းရောင်ရဲ့အောက်မှာ မြင်ရ တဲ့ ရုပ်ပုံများရဲ့အရောင်ဟာ သာမန်နေ့ အလင်းရောင်အောက်မှာမြင် ရတဲ့ ရုပ်ပုံများရဲ့အရောင်နဲ့တစ်ထပ်တည်းကျတာ ကိုမြင်တွေ့ရတယ် လို့ အဆိုပါပုဂ္ဂိုလ်ကပဲ ထပ်မံ ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံအပါအဝင် အာဆီယံ နိုင်ငံအများအပြားမှာLED မီးချောင်းဈေးကွက်ဟာ တွင်ကျယ်စွာရောင်းချ လျက်ရှိနေပါပြီ။ ဒါပေမယ့်လည်း မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ LED မီးချောင်းဈေးကွက် ဟာ သာမန် မီးချောင်းများလောက် ဈေးကွက်တွင်ကျယ်ခြင်းမရှိသေးသလို လူ သိနည်းနေသေးတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတစ်ခုလည်းဖြစ်နေပါသေးတယ်။ ဒါ့ပြင် LED မီးချောင်းရဲ့တန်ဖိုးဟာ သာမန်မီး ချောင်းများထက် အဆ မတန် မြင့်မားနေတာကြောင့် မီးချောင်းသုံးစွဲသူတွေအနေနဲ့ လက် တွန့် နေရတဲ့ပစ္စည်းတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်နေပါသေးတယ်။ LED မီးချောင်းကိုမြန်မာနိုင်ငံရဲ့ဈေးကွက်အတွင်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရောက်စေဖို့အတွက် ပြည်တွင်းမှာ အရည်အသွေးမီ LED မီးသီးတွေ ထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့နဲ့ မီးချောင်းပြုလုပ်ရာမှာအဓိကအသုံးပြုရတဲChip ပြားတွေကိုထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့မယ့်ဆိုရင် ဒီ LED မီးချောင်းကို မြန်မာနိုင်ငံ တွင်းမှာ ဈေးသက်သာစွာနဲ့ဖြန့်ဖြူးရောင်းချနိုင်မှာဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါ တယ်။ နယ်စပ်က ဝင်ရောက် အိမ်နီးချင်းတရုတ်နိုင်ငံကလည်း LED မီးချောင်းတွေကို ထုတ် လုပ်နေတာကြောင့် ဈေးသက်သာပြီး အရည် အသွေးမမီတဲ့ LED မီးချောင်းတွေ ဝင်ရောက်လာနိုင်တာကိုလည်း သတိပြုရမှာပါ။ ''ကျွန်တော်တို့စမ်းသပ်ပြီးပြီ။ တရုတ်နယ်စပ်ကနေ ဝင်လာတဲ့ LED မီးချောင်းကို။ ဈေးကတော့ ကျွန်တော် တို့ထက် သက်သာ တယ်။ အရည်အသွေးမီတဲ့ LED မီးချောင်းဆိုရင် မီးအား ဘယ်လောက် တက်တက် မီးအားဘယ်လောက်ကျကျ အလင်းရောင် မှိန်သွားတာတို့၊ မှိတ်တုတ်မှိတ်တုတ်ဖြစ်တာတို့ မရှိဘူး။ အဲဒီ တရုတ် နယ်စပ်ကသွင်းလာတဲ့အရည်အသွေးမမီတဲ့ LED မီးချောင်းကတော့ သာမန်မီးချောင်းလိုပဲ။ မီးအားတက်ရင် လင်းလာတယ်၊ မီးအားကျ ရင် မှိန်သွားတယ်။ ကျွန်တော်တို့အထဲကို ဖွင့်ပြီးစမ်းတဲ့အခါကျတော့ အထဲမှာ ဆားကစ်ပြားကို လျှော့ထားတယ်။ ဒိုင်အုတ် လေးငါးလုံးနဲ့ Transister တစ်လုံးလောက်နဲ့ထိုင်ထားတာ။ တကယ့်ကို အရည် အသွေး မရှိတာမျိုး၊LED မီးချောင်း အစစ်အမှန်ဆိုရင် Voltage Constant, Current Constant ဖြစ်အောင်လုပ်ထားတာ။ သုံးဖူး တဲ့သူတွေသိမှာပါ။ စသုံးတဲ့ အချိန်မှာတော့ မသိသေးဘူး။ တစ်လ လောက်ဆိုရင်တော့ သိသာလာပြီ''လို့ အရည်အသွေးမြင့်LED မီးချောင်းနဲ့ အရည်အသွေးနိမ့် LED မီးချောင်းတို့ အကြောင်းကို လည်း ရှင်းပြခဲ့ပါသေးတယ်။ ရေရှည်မှာ အကျိုးရှိ LED မီးချောင်းကို သုံးစွဲသူတွေဟာ ကနဦး အသုံးပြုစရိတ် ကြောင့် သုံးစွဲရမှာ ကြောက်နေ ကြတာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လည်း ရေရှည်အကျိုးစီးပွား ဖြစ်ထွန်းမှုမှာ မိမိအတွက်သာမက နိုင်ငံ တော်အတွက်လည်း အကျိုးရှိစေတာ အမှန်ပါ။ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား သုံးစွဲမှု လျော့နည်းလာပါက လျှပ်စစ်ဓာတ် အားကြောင့် ကုန်ကျလာ မယ့် ကုန်ကျစရိတ်များအစား တခြားလိုအပ်မယ့် နေရာများမှာ အစားထိုး အသုံးပြုနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် LED မီးချောင်း ဈေးကွက် တွင်ကျယ်လာစေဖို့၊ LED မီးချောင်းများကို အရည်အသွေး ရှိရှိ ဈေးသက်သာစွာနဲ့ ထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့ ဝိုင်းဝန်း ကြိုးစားကြပါစို့လို့ တိုက်တွန်းလိုက်ရပါတယ်။ မယ်သီတာ၊ခင်မောင်အုန်း
ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်လျှော့ချိန်တွင် စဉ်းစားချက်က တစ်ပုံတစ်ပင်စဉ်းစားချက် (၁) ၂ဝ၁၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့မှစ၍ ပို့ကုန်သမားတို့အနေဖြင့် ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်ကို ယခင် ၈ ရာခိုင်နှုန်း ရှိနေရာမှ ၃ ရာခိုင်နှုန်းလျှော့ချကာ ၅ ရာခိုင်နှုန်းသာ ပေးရတော့မည်ဟု သိရသည်။ ပို့ကုန်သမားများအတွက် သတင်းကောင်းဖြစ်သည်။ လှုပ်လှုပ်ရှားရှား ဖြစ်ကြ၏။ သို့သော် သိပ်မကြာသော အချိန်မှာပင် ဟိုတစ်စ ဒီတစ်စ အသံမျိုးစုံကြားရသည်။ ဒီထက်ပို၍လျှော့စေချင်ကြသည်။ လုံးဝ မကောက် စေချင်သည့် အသံများလည်း ကြားရသည်။ ဆန္ဒမပြည့်ဝသည့် အသံစုံဖြစ်သည်။ လူ့သဘာဝဖြစ်သောကြောင့် အပြစ်ဆိုစရာ မဟုတ်ပေ။ လောလော လတ်လတ် ၃ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ချပေးခြင်းကို အစိုးရသစ်၏ ကုန်သွယ်မှုကဏ္ဍ တိုးတက်ရေး အားထုတ်မှုတစ်ရပ်ဟုတော့ ရှုမြင်ဖို့လိုသည်။ ယခင်က ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန် ၈ ရာခိုင်နှုန်းသတ်မှတ် ထားခြင်း နောက်ကွယ် တွင် နိုင်ငံတော်၌ ကုန်သွယ်မှု ကဏ္ဍနှင့်ပတ်သက်၍ ရည်ရွယ်ချက်များရှိသည်ဟု သုံးသပ်နိုင်သည်။ ယခုအစိုးရသစ်၏ စနစ်သစ်အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ဘက်ပေါင်းစုံ၊ အခြေအနေအလုံးစုံကို အကဲခတ်သုံးသပ်၍ ဆောင်ရွက်လျက် ရှိနေသော်လည်း စီးပွားရေး အဆောက်အဦအတွင်းရှိ ကမ္ဘာအားလုံး တစ်ချိန်တည်း တစ်ပြိုင်တည်း တူညီစွာ အလျင်အမြန် အပြောင်းအလဲ များစွာ ပြုလုပ်ရန်မှာ မလွယ်ကူပေ။ သတိပြုစရာများလည်းရှိသည်။ ရုတ်တရက် လျင်မြန်သော ပြောင်းလဲမှုများ သည် ရှော့ခ်ကို ဖြစ်စေသည်။ ရှော့ခ်ကြောင့် ''အကောင်း'' များဖြစ်သွားသည်များ ရှိသကဲ့သို့ ''အဆိုး'' ဖြစ်သွားသည်များလည်း ရှိသည်။ အားလုံးမျှော်လင့်သည်မှာ ''အကောင်း'' များသာဖြစ်သည်။ အချိန်ယူနိုင်ခြင်းနှင့် ချိန်ဆနိုင်မှုသည် ရလဒ်တွင် အကောင်းများနိုင်သမျှ များရန်နှင့် အဆိုးနည်းနိုင်သမျှ နည်းစေရန် အထောက်အကူ ရစေသည်။ စဉ်းစားချက်(၂) ဤသို့ ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန် ၃ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ချလိုက်ခြင်းသည် နိုင်ငံတော် အစိုးရအတွက် နိုင်ငံခြားဝင်ငွေ လျော့နည်း သွားခြင်းဖြစ်ပြီး ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင် တို့အတွက် ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံခြားဝင်ငွေ တိုးလာခြင်းလည်းဖြစ်သည်။ ယေဘုယျ ဆိုရလျှင် ပို့ကုန်မြှင့်တင်ရေး အားပေးခြင်းဟု ဆိုနိုင်သော်လည်း စေ့စေ့တွေးကြည့် ပါက ရောင်းလိုအား ကွင်းဆက်တစ်ခုလုံး၏ ဇာစ်မြစ်ဖြစ်သည့် ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှု ကိုပါ မြှင့်တင်ရန် ရည်ရွယ်သည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ ပို့ကုန်သမားများ အနေဖြင့် ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်လျှော့ပေးလိုက်သဖြင့် ပြည်တွင်းမှ ဝယ်ယူသည့်အခါ ဈေးနှုန်း မြင့်၍ ဝယ်ယူနိုင်တော့မည်ဖြစ်သဖြင့် ပြည်တွင်း စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်သူများ (စိုက်ပျိုး ရေးကဏ္ဍ ထုတ်ကုန်များကိုသာ ဦးတည်ရေးခြင်း ဖြစ်သည်) အနည်းငယ်ဈေးရလာ စရာရှိမည်ဟု ယူဆနိုင်သည်။ ထို့သို့သော ယူဆချက်ကြောင့် ပြည်တွင်းစိုက် ပျိုး ထုတ်လုပ်မှုကိုပါ မြှင့်တင်ရာရောက်သည်ဟု သုံးသပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ လက်တွေ့ကား မည်သို့နည်း။ ပို့ကုန်သမားများအနေဖြင့် နိုင်ငံတော်သို့ ကျသင့်သည့် အခွန် အခများပေးနိုင်ရန် အားထုတ်သည့်အခါ မိမိ အမြတ်ငွေထဲမှ မပွန်း ပဲ့ရေးအတွက် အတတ်နိုင်ဆုံးကြိုးစားကြပေလိမ့်မည်။ ကိုယ်တိုင် ထုတ်လုပ် တင်ပို့သည်ဖြစ်စေ၊ တစ်ဆင့်ဝယ်ယူတင်ပို့ ရသည်ဖြစ်စေ၊ မိမိ အသာစီးရရေးအတွက် ဘက်ပေါင်းစုံမှ စဉ်းစားအားထုတ်ကြ လိမ့်မည်။ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် ထဲတွင် ဈေးနှုန်း (သို့) အရည်အသွေး ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းတို့ဖြင့် ထိုးဖောက်ရောင်ဝယ်နေကြရာ တစ်ခု မဟုတ် တစ်ခု အာရုံစိုက်ဖို့လို သည်။ ဈေးနှုန်းယှဉ်ပြိုင် နိုင်စွမ်းကို အာရုံစိုက်ပါ က နိုင်ငံတကာဈေးကွက်ထဲတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသော ပေါက်ဈေးထက် ပိုမိုမြင့်မား ၍ တင်ပို့ရောင်းချမှုမှာ မည်သို့မှ မဖြစ်နိုင်ပေ။ ထို့ပြင် မြန်မာ့ပို့ကုန် အများစုမှာ အခြေခံကဏ္ဍ ပို့ကုန်များ ဖြစ်ပြီး အပြိုင်အဆိုင်ရောင်းချ နေသော နိုင်ငံများလည်း ရှိနေ ပြန်သည်။ ထို့ကြောင့် ဈေးနှုန်းအနိမ့် အမြင့် ပေါ် တွင် ပို၍ပင် ဂရုစိုက် စဉ်းစားကြရသည်။ ပို့ကုန်သမားများ အနေဖြင့် ပြည်ပဝယ်လက်များကြားတွင် ရောင်းသူဈေးကွက်ဖြစ်အောင် မဖန်တီးနိုင်သေးသောကြောင့် ပြည်တွင်းစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများထံမှ ဝယ်ယူရာတွင် ဝယ်သူဈေးကွက်ဖြစ်အောင် ဖန်တီးနေရသည်။ ဆိုလို သည်မှာ ပို့ကုန်သမားများသည် မြင့်တက်လာသည့် အခွန်အခ မှန်သမျှကို ပြည်တွင်း ထုတ်လုပ်သူများထံသို့ ဈေးနှုန်းနိမ့်ဝယ် ယူခြင်း ဖြင့် ရွှေ့လိုက်ကြခြင်းဖြစ်သည်ကို ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ ပို့ကုန်သမားများ နစ်နာနိုင်ခြေ များမများ စဉ်းစားနိုင်သည်။ စဉ်းစားချက်(၃) တချို့ကမူ ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ပြည်တွင်းစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် သူ တောင်သူများအကြား ဖြစ်ပေါ်နေသော ဈေးကွက်ပုံ စံကြောင့် စိုက်ပျိုးသူ တောင်သူလယ်သမားများသာ ပိုမိုနစ်နာသည်ဟု သုံးသပ် သည်။ စီးပွားရေး အဆောက်အအုံအတွင်းရှိ ပို့ကုန် လုပ်ငန်းရှင်အရေ အတွက်နှင့် တောင်သူလယ်သမားဦးရေ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်သည့်အခါ တွေ့ရသည့် ဈေးကွက် အခြေအနေမှာ ဝယ်လိုအားအခွင့်သာသည့် ဈေးကွက်ဖြစ်နေသည်ကို ရိပ်စားနိုင်သည်။ RUMFCCI အဖွဲ့အစည်း အောက်တွင် အစုအဖွဲ့လိုက် ဖွဲ့စည်းထားသော ဆန်စက်လုပ်ငန်းရှင် များ၊ ဆန်ကုန်သည်များ၊ ဆန်စပါးစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်သူများ ဖွဲ့စည်းမှု အခြေအနေမှာလည်း ဘက်မညီသည်ဟု တွေ့ရှိရသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ဝယ်လိုအားဘက်တွင်ရှိနေသည့် ဆန်စက်လုပ်ငန်း ရှင်များ၊ ဆန်ကုန်သည်များ၊ အစုအဖွဲ့များသာ ပိုမိုကျစ်လစ် ခိုင်မာပြီး ရောင်းလိုအားဘက်အခြမ်း ဖြစ်သည့် မြေပြင် တွင် လှုပ်ရှားနေရသော တောင်သူ လယ်သမား ကိုယ်စားပြုသည်ဟု ပြောနိုင်သည့် စိုက်ပျိုးထုတ် လုပ်သူများ အစုအဖွဲ့ကိုမူ စနစ်ကျစွာ မစုစည်း နိုင်ပေ။ ထို့ကြောင့် စုစည်းထားသော ဝယ်လို အားနှင့် မစုစည်းနိုင်သော ရောင်းလိုအား မညီမျှသည့် အင်အားနှစ်ရပ်ရှိနေသည့် ဈေးကွက်သည် မည်သို့ဖြစ်မည်နည်း။ ဤအခြေအနေတွင် တောင်သူ လယ်သမားများ ရပ်တည်နိုင်စွမ်း ခက်ခဲသည်မှာ ထူးဆန်းသော အခြေအနေ မဟုတ်ပေ။ သုံးသပ်သူ တချို့က ကားစီး၊ တိုက်ဆောက် ကြီးပွားချမ်းသာနေ သော လယ်သမားကြီး များရှိသည်ဟု ဆိုကြ သည်။ လက်တစ်ဆုပ် စာလူနည်းစုသာဖြစ် ပြီး ၎င်းတို့အများစု မှာ ကုန်သည် အလုပ် ပို့ကုန် လုပ်ငန်းတို့ဖြင့် တွဲဖက်လုပ်ဆောင် နေသူများဖြစ်သည် မှာ သေချာသည်။ စဉ်းစားချက်(၄) သဘာဝဘေးအန္တရာယ်အထိခိုက်ခံရဆုံး၊ ဈေးနှုန်းအတက် အကျဒဏ် အခံရဆုံး စသဖြင့် ဆုံးရှုံးမှုများ မရေရာမှုများ အများဆုံး ရှိနေသည့် ထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍသည် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍအပါ အဝင် အခြေခံထုတ်ကုန်ကဏ္ဍဖြစ်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု ဆောင်ရွက်သည့် အခါတိုင်း ထိုကဏ္ဍကို ထိလွယ်ခိုက်လွယ်သော ကဏ္ဍအဖြစ် သတိပြု ဆောင်ရွက်ရန်လိုသည်။ လက်ပြောင်းလက်လွဲ ရောင်းချရသည့် ကုန်သည်တို့၏ ဈေးနှုန်းအခြေအနေကို စောင့်ရင်း မှန်းချက်လွဲှချော်မှု ကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဝယ်လက်တို့နှင့် မတိုက်ဆိုင်သောကြောင့် လည်းကောင်း ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် ရံဖန်ရံခါဆုံးရှုံးမှုနှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူ တောင်သူလယ်သမားတို့၏ ဆုံးရှုံးမှုမှာ များပြား လှသည်။ တောင်သူလယ်သမားများမှာ ဈေးနှုန်းအမြင့်ကို မျှော်မှန်း၍ စိုက်ပျိုး ထားသော သီးနံှများသည် သီးနံှပေါ်ချိန်တွင် ဝယ်လက်တို့၏ တွက်ချက်ထားရှိသော ဈေးနှင့်သာ အလုပ်ဖြစ်သွားရသည်မှာ မကြာ ခဏပင်။ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူ တောင်သူအနေနှင့် မည်သို့မျှ တင်းခံ နိုင်စွမ်းမရှိပေ။ သိုလှောင်ထားနိုင်မှုအပါအဝင် အခြားလိုအပ်သော စရိတ်စကအားနည်းသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ယခုအခါ နိုင်ငံ တော် အစိုးရမှ ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန် ၃ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ချပြီးဖြစ်သည်။ စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်သူတောင်သူလယ်သမား များ လျှော့လိုက်သော ၃ ရာခိုင်နှုန်းနှင့်ညီမျှသည့် ဈေးပိုရနိုင်မည်လော။ သို့မဟုတ် ပို့ကုန် သမားများနှင့် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူ လယ်သမားများ နှစ်ဖက်စလုံး မျှတစွာ အကိုျးခံစားခွင့်ရှိမည်လော။ အခြေအနေကို မှန်းဆစရာ မလိုပေ။ ဈေးကွက်ပုံစံ က ပြဋ္ဌာန်းပေးပြီး ဖြစ်သည်။ အဆုံးမသတ်သောစဉ်းစားချက်များ အစိုးရသစ်သည် နိုင်ငံတော်စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အတွက် အမြင်သစ်ဖြင့် အားထုတ်လျက်ရှိသည်။ မကြာခင် ပေါ်ထွန်း လာတော့မည့် အာဆီယံလွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်ရေးဇုန် AFTA တွင် မြန်မာနိုင်ငံပါဝင်မှု အတွက်လည်း တွန်းအားပေးလုပ် ဆောင်လျက်ရှိသည်။ AFTA ကွင်းပြင်ကြီးထဲတွင် ပို့ကုန်တင်ပို့နိုင်မှုစွမ်းရည် ပြိုင်ဆိုင်ရတော့မည်ဖြစ်ရာ ပို့ကုန်သမား များ မျှော်လင့်နေသည့် အခြေအနေများမှာလည်း ဖြစ်လာနိုင်စရာ ရှိပေသည်။ သို့သော် အခွန်အခများ လျှော့ချပေးရုံဖြင့် ပို့ကုန်မြင့်တက်လာမည်ဟု ယူဆ ချက်များသုံးသပ်ချက်များရှိရာ ဤတစ်ချက်တည်းဖြင့် ပို့ကုန်ပမာဏ တိုးတက်လာနိုင်ခြင်း ရှိ၊ မရှိ ပြန်လည်ဆန်းစစ်ဖို့လိုသည်။ ငွေကြေးလဲ လှယ်နှုန်းများ၊ ငွေဖောင်းပွမှုနှုန်း၊ အတိုးနှုန်း၊ ကုန်သွယ်မှုရှင်းတမ်း၊ ငွေပေးငွေယူရှင်းတမ်း၊ သွင်းအားစုရရှိမှု၊ ပြည်တွင်းစုဆောင်းမှု၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နံှမှု စသဖြင့် ထည့်သွင်းစဉ်းစားစရာ၊ တွက်ချက်သုံးသပ်၍ ချိန်ဆ ဆောင်ရွက်စရာ အများသားရှိနေပေသည်။ အစိုးရဌာနချင်း ညှိနှိုင်း ဆောင်ရွက်မှုများ၊ ပြည်သူပိုင်ကဏ္ဍနှင့် ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍ ညှိနှိုင်းဆောင် ရွက်မှုများ မြေပြင်တွင်လှုပ်ရှားနေရသော တောင်သူလယ်သမားကြီး များနှင့် တွေ့ဆုံအဖြေရှာမှုများကိုလည်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန်လိုပေ သည်။ ဤစဉ်းစားခန်းများသည် တစ်ခန်းရပ်မဟုတ် ဆက်၍ ဆက်၍ စဉ်းစားရမည့် အခန်းဆက်များ ဖြစ်သည်။
၂၀၁၁ ပထမနှစ်ဝက်ရဲ့ ပဲမျိုးစုံကုန်သွယ်မှုနဲ့ ဒုတိယနှစ်ဝက်အတွက် အလားအလာ ၂ဝ၁၁ ခုနှစ်ရဲ့ ပထမ နှစ်ဝက်ကုန်ဆုံးလို့ ဒုတိယနှစ်ဝက်ကို ချင်းနင်းဝင်ရောက်လို့လာပါပြီ။ ကဏ္ဍအလိုက် တိုးတက်ပြောင်းလဲမှုတွေလည်း အမျိုးမျိုးရှိခဲ့ပါတယ်။ ကဏ္ဍစုံတွေမှာ ကုန်သွယ်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ပြောင်းလဲတိုးတက်မှုကို လေ့လာ ကြည့်မိ တဲ့အခါ မြန်မာ့ပို့ကုန်လုပ်ငန်းမှာ ပမာဏများများ တင်ပို့မှုရှိနေတဲ့ ပဲမျိုးစုံကဏ္ဍကို စိတ်ဝင်တစား လေ့လာမိခဲ့ပါတယ်။ ပထမနှစ်ဝက်တင်ပို့မှု မနှစ်ကထက် ပိုပေမယ့် ၂ဝဝ၉ ခုနှစ်ကိုမမီ ယခုနှစ် ပြီးခဲ့တဲ့ ၆ လအတွင်း ပဲမျိုးစုံတင်ပို့မှုကို လေ့လာကြည့်မယ်ဆိုရင် တန်ချိန် ၆ သိန်းနီးပါးရှိခဲ့တာကို တွေ့ရပါတယ်။ ၂ဝ၁ဝ ဇန်နဝါရီလက ဇွန်လကုန်ထိ တင်ပို့ပြီးစီးမှု တန်ချိန် ၅ သိန်းခွဲနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် တန် ၅ သောင်းလောက် ပိုမိုတင်ပို့ပြီး တာတွေ့နိုင်ပေမဲ့၂ဝဝ၉ ခုနှစ်ကာလတူတင်ပို့မှု တန် ၉ သိန်းကျော်နဲ့ ယှဉ်ရင်တော့ ဒီနှစ် ပထမ ၆ လမှာတန် ၃ သိန်းကျော် လောက် လျော့ကျတင်ပို့တာတွေ့ရပါတယ်။ ဒါကပြက္ခဒိန်နှစ် ပထမ ၆လရဲ့ ပဲမျိုးစုံတင်ပို့ပြီးစီးမှုကို အရင်နှစ်များရဲ့ ကာလတူနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်တာပါ။ ရေတွက်ပုံတန်ချိန်ထောင်ပေါင်းပဲအမျိုးအစား ၂ဝ၁၁ ပထမ ၆ လ ၂ဝ၁ဝ ပထမ ၆ လ ၂ဝဝ၉ ပထမ ၆ လမတ်ပဲ ၂၉၄ .၁၈၁ ၂၆ဝ .၁၉၉ ၁၈၈ .၃၉၉ပဲတီစိမ်း ၁၁၉ .၆၇၆ ၁၅၂ .၃ဝ၃ ၁၇ဝ .၆၃၂ပဲစင်းငုံ ၁၁၂ .၃၅၃ ၉၁ .၄၄၃ ၃၇၄ .ဝ၄၉ကုလားပဲ ၃၂ .၃၅၉ ၅ .၃၄၅ ၂၄ .၃၉ဝဘဏ္ဍာနှစ် ပထမ ၃ လအတွင်း ပဲတင်ပို့မှု စံချိန်တင် ပမာဏနဲ့ပိုမို ၂ဝ၁၁-၁၂ ဘဏ္ဍာနှစ်ရဲ့ ပထမ ၃ လအတွင်း တင်ပို့ပြီးစီးမှုကို ကြည့်မယ် ဆိုရင်တော့ လက်ရှိဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့အထိ တန်ချိန် ၄ သိန်း တင်ပို့ပြီးတာ တွေ့ရပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ဝ၁ဝ-၁၁ ဘဏ္ဍာနှစ်ရဲ့ ကာလတူ တင်ပို့ပြီးစီးမှု အနေနဲ့ တန်ချိန် ၂ သိန်းခွဲကျော် ဖြစ်လို့ ကာလတူနှိုင်းယှဉ်ကြည့်ရင် ဒီဘဏ္ဍာနှစ် ပထမ ၃ အတွင်းမှာ တန်ချိန် ၁ သိန်းခွဲ လောက်ပိုမိုတင်ပို့နိုင်တာတွေ့ရပါတယ်။ ရေတွက်ပုံတန်ချိန်ထောင်ပေါင်းပဲအမျိုးအစား ၁ .၄ .၂ဝ၁၁ မှ ၁ .၇ .၂ဝ၁၁ ၁ .၄ .၂ဝ၁ဝ မှ ၁ .၇ .၂ဝ၁ဝမတ်ပဲ ၁၈၉ .၆၅၇ ၁၂၇ .၂၅၈ပဲတီစိမ်း ၉၆ .၂၆၂ ၆၃ .၉၇၆ပဲစင်းငုံ ၄၈ .၃၇၃ ၃ဝ .၉၇ဝကုလားပဲဖြူလုံးကြီး ၂၈ .၄၄၄ ဝ .၄၆၇ပထမ ၃ လ အတွင်း ဈေးအမြင့်ဆုံးရောက်ခဲ့ ပဲစပေါ်တဲ့ ဇန်နဝါရီလကုန် ဖေဖော်ဝါရီလတွေမှာ ဝယ်လှောင်တဲ့ ကုန်သည် တွေကလည်းအရင်နှစ်တွေလို ဈေးအမြင့်မှန်းပြီး ဈေးပေးဝယ်ယူမှုတွေရှိသလို တောင်သူတွေကလည်း ဈေးကိုင်ရောင်းကြလို့ သီးနံှပေါ်စမှာပဲ ဈေးက ခေါင်ခိုက် ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း မတ်ပဲ FOB ဈေးဟာ ဖေဖော်ဝါရီလ၊ မတ်လတွေမှာ တစ်တန်ကန်ဒေါ်လာ ၉ဝဝ အထက်မှာ ရှိနေသလို ပဲစင်းငုံ FOB ဈေးကလည်း ကန်ဒေါ်လာ ၉ဝဝ တော်တော်စွန်းခဲ့တာတွေ့ရပါတယ်။ ပဲရိတ်သိမ်းပြီးတာနဲ့ ပေါက်ဈေးနဲ့ ရောင်းခဲ့ကြတဲ့ တောင်သူများအနေနဲ့ ဒီနှစ်အနေအထားမှာ လက်ခမောင်း ခတ်နိုင်ပေမဲ့ ဈေးကိုင်ပြီး ပစ္စည်းတွေပိုက်ထားတဲ့ တောင်သူကြီးများ၊ လှောင်လက် သမားတွေအနေနဲ့ အကျဘက်ကို တောက်လျှောက် ဆင်းခဲ့တဲ့ ဒီနှစ်ပဲဈေးကွက်မှာ အထိနာခဲ့တယ်လို့ သတင်းစကားကြား သိရပါတယ်။ သြင်္ကန်အပြီး တက်ဈေးကို မျှော်ကိုးပြီး ပဲအရွှေ့နည်း မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပဲမျိုးစုံထွက်ရှိမှုဟာ ဖေဖော်ဝါရီ၊ မတ်လမှာ အများဆုံးကာလ ဖြစ်ပြီး ပုံမှန်အားဖြင့် ပြည်ပတင်ပို့မှု အများဆုံး ကာလဟာလည်း မတ်လ၊ ဧပြီလ တွေမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ယခင်နှစ်တွေရဲ့ တင်ပို့မှုကို လေ့လာရင် ပြက္ခဒိန်နှစ် တစ်နှစ်လုံး တင်ပို့မှုအနက် ပထမ ၆ လအတွင်းမှာ ပမာဏပိုမိုတင်ပို့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ယခုနှစ် တင်ပို့မှုအနေအထား ကိုကြည့်ရင် ပဲအများဆုံး ထွက်ရှိတဲ့ ဖေဖော်ဝါရီ၊ မတ်လတွေမှာ တင်ပို့မှုနည်းတဲ့ အနေအထားရှိခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ဖောက်သည်အိန္ဒိယဈေးကွက်ကို လေ့လာကြည့်တော့ မနှစ်ကစိုက်ဧရိယာ တွေပိုပြီး ရာသီဥတုကလည်း မျက်နှာသာပေးခဲ့လို့ ပဲအထွက်တွေတိုးတယ်ဆိုပြီး ဝယ်လိုအားပါးပြီး ဈေးလျော့ဝယ်ခဲ့ပါတယ်။ ဝယ်လိုအားပါးပေမဲ့လည်း ပြည်တွင်း ကုန်သည်တွေက သြင်္ကန်အပြီးမှာတော့ ဈေးတက်မှာပဲဆိုပြီး ကြိုက်ဈေးမရလို့ မရောင်းကြတော့ ဇန်နဝါရီလ ကနေ မတ်လအထိ တင်ပို့မှုဟာ တစ်လကို တန် ၈ သောင်း ၉ သောင်းဝန်းကျင်နဲ့ ဧပြီလမှာတော့ တန် ၆သောင်းဝန်းကျင်သာ ခပ်ပါး ပါးပဲ တင်ပို့ခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ဖေဖော်ဝါရီ၊ မတ်၊ ဧပြီလတွေမှာ ပဲအရွေ့နည်းခဲ့လို့ ကုန်သည်တွေကဆိုပါတယ်။ မေနဲ့ ဇွန်မှ စံချိန်သစ်နဲ့ တင်ပို့နိုင် သြင်္ကန်အပြီးမှာတော့ ပြည်ပဝယ်လိုအားတွေရှိလာသလို ပြည်တွင်းကုန်သည်တွေကလည်း ပိတ်ရက် ခံထားလို့ မတင်ရသေးတဲ့ ကုန်တွေအပြီးတင်ဖို့ရော၊ နောက်ထပ်စာချုပ်အသစ်အတွက်ပါ တင်ပို့မှုတွေ အားကောင်းလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း မေ၊ ဇွန်လမှာ ကွန်တိန်နာကားအခက်အခဲတွေရှိတယ်လို့ သတင်းတွေ ထွက်ပေမဲ့ တစ်လကို တန်ချိန် တစ်သိန်းခွဲ ဝန်းကျင်နဲ့ စံချိန်တင်တိုးတက် တင်ပို့နိုင်တာ တွေ့ရပါတယ်။ နောက်တစ်ချက်အနေနဲ့ ဇွန်လအတွင်းမှာ ပြည်ပပို့ကုန် ဝင်ငွေ တစ်ယူနစ်တန်ဖိုး အပြောင်း အလဲအတက်အကျကြမ်းခဲ့တာကြောင့် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်တွေ ထိခိုက်မှုရှိခဲ့တဲ့အတွက် ပဲအရောင်း အဝယ် နည်းနည်း တန့်သွားသေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တကယ်လို့သာ ငွေဈေးလဲလှယ်နှုန်းသာ တည်ငြိမ် နေခဲ့ မယ်ဆိုရင် ဒီထက်ပိုပြီးတင်ပို့နိုင်လိမ့်မယ်လို့လည်း ဝါရင့်ပဲကုန်သည်ကြီးတွေက ဆိုပါတယ်။ ဒါက ပြီးခဲ့ တဲ့လတွေရဲ့ အရောင်းအဝယ်အခြေအနေတွေပါ။ ကြိုက်ဈေးရလို့ ဝယ်လက်တွေ စိတ်ဝင်စားလာ လတ်တလော ရောင်းမှုအနေနဲ့ နေ့စဉ်ဆိုသလို ပြည်ပအဝယ်ရှိလို့ အရောင်းအဝယ်နေ့တိုင်း ဖြစ်နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ပဲစင်းငုံနဲ့ အညာ ပဲတီစိမ်းတွေရဲ့ လက်ရှိပေါက်ဈေးတွေက ပြည်ပဝယ်လက်အကြိုက် တွေ့နေပြီဖြစ်လို့ နေ့စဉ် FOB အရောင်းအဝယ် စာချုပ်ချုပ် ဆိုမှုတွေ များနေတယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။ ပဲစင်းငုံအနေနဲ့ လင်းခေးစတွေ ပြတ်သလောက်ဖြစ်နေလို့ ပဲစင်းငုံအနီစအဟောင်းရော အသစ်ပါ အဝယ်လိုက်လာပြီဖြစ်ပြီး ပဲတီစိမ်းဆိုရင်လည်း ဈေးကွက်ထဲဝင်လာတဲ့ အရည် အသွေးနိမ့် အညာပဲတီစိမ်းတွေကို ဆွဲနေတယ်လို့ ကုန်သည် တွေက ဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ဇူလိုင်လ ၁၄ ရက်အတွင်းမှာ မတ်ပဲ SQ၊ FAQ နဲ့ အခွံချွတ်စုစုပေါင်း တန် လေးသောင်းကျော်၊ ပဲတီ စိမ်း၊ ပဲတီရွှေဝါ စုစုပေါင်း တန် ၇ဝဝဝ၊ ပဲစင်းငုံနီ၊ ဖြူနီ၊ ခွဲခြမ်းတန် ၁၆ဝဝဝ ကျော်နဲ့ ကုလားပဲ တန် ၆ဝဝဝ လောက် အရောင်းအဝယ် စာချုပ်ထားတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒီနှုန်း အတိုင်း အရောင်း အဝယ်ဖြစ်ပြီး တင်ပို့မယ်ဆိုရင် ဒီဇူလိုင်မှာလည်း ပဲအရွှေ့ကောင်းမယ့် အလားအလာ ရှိနေတဲ့သဘောပါ။ စိုက်ဧရိယာလျော့လို့ အိန္ဒိယပဲဈေး အကျတန့် လက်ရှိအိန္ဒိယအနေအထားကိုကြည့်ရင်ပဲ မုတ်သုံမိုးနောက်ကျပြီး မိုးနည်းပါးတဲ့အတွက် ပဲစိုက်ပျိုးမှု နှေးကွေးနေလို့ အရင်နှစ်စိုက်ပျိုးမှုကို မမီနိုင်ဘူးလို့ သတင်းတွေမှာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း အိန္ဒိယဈေးကွက်တွေမှာ ပဲလက်ကျန်တွေ အထူးသဖြင့် ပဲစင်းငုံလက်ကျန်တွေ အလုံအလောက်ရှိနေတယ် လို့ ဆိုပေမဲ့ စိုက်ဧရိယာလျော့ကျတဲ့ သတင်းတွေက ဈေးနှုန်းထပ်မကျအောင် ပဲဈေးမာအောင် အခြေအနေပေးနေတာမို့ လတ်တလော အိန္ဒိယပဲ ဈေးကွက်မှာလည်း ပဲဈေးအကျဘက် မဆင်းတော့ဘဲ ဈေးတန့် နေတာ တွေ့နေရပါတယ်။ မိုးနောက်ကျလို့ ငွေပိုရတဲ့ အခြားသီးနံှများ ပြောင်းလဲစိုက်ပျိုးလာ အိန္ဒိယမှာ မုတ်သုံမိုးက လက်ရှိကာလဟာ အရေးပါဆုံးပဲဖြစ်ပါတယ်။ အိန္ဒိယ မိုးလေဝသဌာနရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ဇူလိုင်လ ၁၂ ရက်နေ့အထိ မိုးရွာသွန်းမှုဟာ တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ ပုံမှန်အောက် ၄ ရာခိုင်နှုန်း လျော့ကျတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ကာနာတာကာမှာ ဇူလိုင်လ ၄ ရက်နေ့အထိ မိုးပဲ မျိုးစုံ စိုက်ပျိုးမှုဟာ မနှစ်က ဒီလိုအချိန်မှာ ဟက်တာ ၆ ဒသမ ၃၈ သိန်းစိုက်ပြီး ပြီဖြစ်ပေမဲ့ ဒီနှစ်မှာ တော့ ၂ ဒသမ ၉၂ သိန်းသာ ရှိလို့ မနှစ်ကထက် ၅ဝ ရာခိုင်နှုန်းကျော် လျော့နည်း နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ပဲအများဆုံးစိုက်တဲ့ မဟာရပ်ရှတရာနဲ့ မဒ္ဒရာပရာဒေ့ရှ် တို့မှာ မိုးပြန်လည်ရွာသွန်းလာပြီဖြစ်ပေမဲ့ မိုးနောက်ကျလို့ အခြားငွေပိုရတဲ့ ပြောင်းလိုသီးနံှတွေကို ပြောင်းလဲစိုက်ပျိုးလာကြလို့ ပဲစိုက် ဧရိယာ လျော့ကျမယ်လို့လည်း ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ အိန္ဒိယရဲ့ ပဲမျိုးစုံစိုက်ပျိုးမှု အခြေအနေဟာ ဇူလိုင်လထဲမှာ ရွာသွန်းမယ့် မိုးအပေါ် မူတည်နေတယ်လို့ မြန်မာကုန်သည်ကြီးတွေက ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း မနှစ်က စိုက်ဧရိယာကိုတော့ မမီနိုင်တော့ဘူးလို့ သုံးသပ်ကြပါတယ်။ စပ်ကူးမတ်ကူး လက်ကျန် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိပဲလက်ကျန်အခြေအနေနဲ့ လာမယ့်ဒုတိယနှစ်ဝက်အတွင်း အရောင်းအဝယ် အခြေအနေကို ဝါရင့်ပဲကုန်သည်ကြီးများ ခန့်မှန်း ဆွေးနွေးခဲ့တာကို ဖောက်သည်ချရမယ်ဆိုရင် မတ်ပဲ လက်ကျန်အနေနဲ့ တန်ချိန် ၃ သိန်းအထက်မှာရှိပြီး ပဲစင်းငုံကတော့ တန် ၁ သိန်းခွဲလောက်နဲ့ ပဲတီစိမ်း၊ ပဲတီရွှေဝါကတော့ တစ်နှစ်ပတ်လုံး ထွက်နေတာဖြစ်လို့ လက်ရှိအချိန် မှာ ခရမ်းသုံးခွနဲ့ အညာပေါင်း ၅ သောင်း၊ ၆ သောင်းလောက်ရှိမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ လက်ရှိပဲ လက်ကျန် အခြေအနေကို ပြန်သုံးသပ် မယ်ဆိုရင် ပဲစင်းငုံပမာဏနည်းနည်းများ နေတာကလွဲပြီး ကျန်တဲ့ပဲတွေကတော့ အရင်နှစ်တွေ တုန်း ကလည်း ဒီလိုအချိန် ဒီပမာဏက ကျန်လေ့ကျန်ထရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပဲမျိုးစုံရဲ့ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ ဈေးတက်တက်ကျကျ ဒီလိုစပ်ကူးမတ်ကူးကာလမှာ လက်ကျန်ကတော့ ကျန်စမြဲပါလို့လည်း ကုန်သည် တစ်ဦးကဆိုပါတယ်။ တစ်ကျော့ပြန်ဈေးကွက် ဝင်လာတဲ့ ကုလားပဲ အလားအလာ ပဲမျိုးစုံဈေးကွက်ရဲ့ ရှေ့အလားအလာကို ဆွေးနွေးရာမှာတော့ အရင်နှစ်တွေက တင်ပို့မှုမရှိ သလောက် ကျဆင်းခဲ့တဲ့ ကုလားပဲဖြူလုံးကြီးဟာ ဒီနှစ်မှာ အခြားပဲတွေထက် ဈေးပိုရပြီး အခြေအနေ အကောင်းဆုံးပဲ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှာလည်းအသုံးများသလို ပါကစ္စတန်၊ အိန္ဒိယက လည်းတအားဆွဲလို့ တောင်သူရော၊ ကုန်သည်တွေမှာပါ လက်ကျန်နည်းပြီး အကျိုးအမြတ်ရှိခဲ့တဲ့ ပဲပါပဲ လို့ ဆိုပါတယ်။ နိုင်ငံတကာအနေနဲ့ ကုလားပဲစိုက်တဲ့ အမေရိကန်နဲ့ ကနေဒါတို့မှာ ရာသီဥတု အခြေ အနေအရ စိုက်ဧရိယာလျော့မယ့်သတင်းတွေအရရော လက်ရှိ ပါကစ္စတန်နဲ့ အိန္ဒိယရဲ့ ဝယ်လိုအားတွေ အရရော လာမယ့်ကာလမှာလည်း အလားအလာရှိတယ်လို့ သုံးသပ်ကြပါတယ်။ ဒီလိုဝယ်လို အားကောင်းတဲ့ ပဲကို ဈေးကွက်ဝင် မျိုးသန့်တွေနဲ့ တိုးခဲျ့ စိုက်ဖို့ ပဲကုန်သည်နဲ့ အထူးပြုကုမ္ပဏီကြီးများက မျိုးသန့်တွေဖြန့်ဖြူးပြီး တိုက်တွန်းအားပေးမယ်ဆိုရင် နောင်နှစ်မှာ ရလဒ်ကောင်းတွေ ခံစားရမှာ ကျိန်းသေ ပါ။ အလားအလာကောင်းတဲ့ မတ်ပဲ ပုံမှန် ရောင်းဝယ်ဖို့တော့လို မတ်ပဲအနေနဲ့လည်းအိန္ဒိယဝယ်လက်တွေက လက်ရှိမှာလည်းတောက်လျောက်ဆွဲနေတယ်။ ဒီလထဲ မှာလည်း တင်ပို့မှု ကောင်းဦးမှာဖြစ်သလို သြဂုတ်လမှာလည်း မေ၊ ဇွန်လတွေလိုပဲ ပဲအရွေ့များမယ်ဆိုရင် မြန်မာမတ်ပဲအတွက် စိုးရိမ်စရာ မရှိပါဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ဒေဝါလီပွဲမတိုင်မီ ၁ လအလိုမှာ demand ကြီးကြီး တစ်ခါရှိတယ်။ လက်ရှိဈေးကလည်း သင့်တင့်တဲ့ ဈေးဖြစ်နေလို့ သြဂုတ်လမှာ အိန္ဒိယအဝယ်ကြီးကြီးကို ရောင်းလိုက်ရင် နှစ်ကုန်ပိုင်းမှာ လက်ကျန်မများနိုင်ပါဘူးလို့ ဝါရင့် ကုန်သည်တစ်ဦးကဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရောင်းသင့်တဲ့အချိန်မှာ ရောင်းထွက်နိုင်ဖို့အတွက် ကုန်သည်ကြီးများ ဈေးဆွဲတင် ဆွဲချတာမျိုး မလုပ်ဘဲ ပုံမှန်ရောင်းဝယ်ဖို့တော့ လိုပါတယ်လို့ ကုန်သည်တစ်ဦးက ထောက်ပြပါတယ်။ လက်ရှိမတ်ပဲဈေးကွက်အနေအထားက ပြည်တွင်းထုတ်လုပ် ရောင်းချနိုင်မှုနဲ့ ပြည်ပ ဝယ်လိုအားက မျှတနေတဲ့ သဘောရှိနေတဲ့အတွက် လာမယ့် ရာသီတွေမှာ ဈေးကောင်းရဖို့ အတွက်တော့ အရည်အသွေးကို ထိန်းသိမ်းနိုင်ရေး အရေးပါလှပါတယ်။ ပဲတီစိမ်းအရည်အသွေး ထိန်းနိုင်ရေးအတွက် ခေတ်မီစက်များ တစ်နှစ်ပတ်လုံးထွက်တဲ့ ပဲတီစိမ်း၊ ပဲတီရွှေဝါဈေးကွက် ကတော့ အိန္ဒိယနဲ့ တရုတ်ဘက်က ဝယ်လိုအားတွေ ရှိနေပါတယ်။ ဒီနှစ်ပဲထွက်ချိန်မှာ မိုးမိကြလို့ အရည်အသွေးနိမ့်တဲ့ အစတွေပါပေမဲ့ ဝယ်လက်က Quality ခွဲပြီး သူ့ဈေးနဲ့သူ ဝယ်ယူတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အိန္ဒိယမှာ အရည်အသွေးညံ့နဲ့ အကောင်းအပြင် ရေစိုပဲကို ခွဲထုတ်တဲ့ စက်ကောင်းကောင်းပဲ ရှိလားမသိဘူး။ ဒါမှမဟုတ် တန်ဖိုးမြှင့် ထုတ်ကုန်ထုတ်ဖို့ပဲ ဝယ်ယူသလားဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ လေ့လာရမယ်လို့ ကုန်သည် တစ်ဦးက ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ရေစိုမိုးမိပဲကို ဈေးတစ်မျိုးနဲ့ ဝယ်တော့တောင်သူတွေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ ကုန်သည်တွေ အရည်အသွေးအတွက် စိတ်ပူခဲ့ရပေမဲ့ ရောင်းထွက်တယ်လို့ ကုန်သည် တစ်ဦးက ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နောက်ဆိုရင် ကိုယ့်ပဲဈေး မလျော့ရအောင် အရည်အသွေး ပျက်စီးမှု နည်းပါးအောင် ရာသီဥတုကို အမြဲမပြတ်စောင့်ကြည့်ပြီး လက်ဦးမှုရယူပြီး လေလွင့်မှု နည်းအောင်လည်း ရိတ်သိမ်းချိန်လွန် ခေတ်မီ စက်ပစ္စည်းတွေနဲ့ ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ ပဲတင်ပို့သူများ၊ ပဲအစုအဖွဲ့၊ အထူးပြု ကုမ္ပဏီကြီးများအနေနဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေ တိုးတက်ဆောင်ရွက်ရေးကို အထူးဂရုစိုက်ဖို့တော့လိုပါပြီ။ တရုတ်နိုင်ငံက ပဲတီစိမ်းကို စိုက်ပြီးကိုယ်တိုင်သုံးသလို ပိုလံျှရင်လည်း ပြည်ပ တင်ပို့ပါတယ်။ဒါပေမဲ့ ရာသီဥတု အခြေအနေ မပေးလို့ ထွက်ရှိမှု နည်းလာတဲ့အတွက် မြန်မာနိုင်ငံက အရည်အသွေး ကောင်း တွေကို ဒီနှစ်ပိုင်းတွေမှာ တင်သွင်းလာနေပါတယ်။ သြစတြေးလျကတော့ ပြည်တွင်းသုံးမရှိဘဲ ပြည်ပ ကိုသာ တင်ပို့တာဖြစ်လို့ ဒီလို ဈေးကွက်ပြိုင်ဆိုင်ရတဲ့ ပဲတွေကို အရည်အသွေးမကျအောင်နဲ့ ဈေးကွက်ဝင် ဈေးကောင်းရတဲ့ ပဲတွေရွေးစိုက်ဖို့ နှိုးဆော်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အိန္ဒိယရာသီပေါ် တည်မီနေတဲ့ ပဲစင်းငုံဈေးကွက် မြန်မာတောင်သူအများစုဟာ သီးနံှဈေးတက်သည်ဖြစ်စေ၊ ကျသည်ဖြစ်စေ သူ စိုက်ပျိုးနေကျသီးနံှကို ပုံမှန်စိုက်ပျိုး ခြင်းဟာလည်း တစ်ခါတစ်ရံမှာ အားနည်းချက် တစ်ခုပါလို့ ကုန်သည်အချို့က ဆိုပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အိန္ဒိယဝယ်လက်တစ်ခုထဲကို အပြည့်အဝအားထားနေရတဲ့ ပဲစင်းငုံဈေးကွက်ဟာ ဒီနှစ် အနေအထားမှာ ပြည်တွင်းမှာရော အိန္ဒိယမှာပါ လက်ကျန်တွေများလို့ ဘယ်လိုမှ မျှော်မှန်းမထားတဲ့ အောက်ဈေးကိုရောက်ရှိခဲ့ရပါတယ်။ ဖေဖော်ဝါရီ၊ မတ်လများမှာ ဘုရင့်နောင် ပေါက်ဈေး တစ်တန်ကို ကျပ် ၇ သိန်းကျော်ရှိခဲ့ရာမှ လက်ရှိ ဇူလိုင်လ အတွင်းမှာတော့ တစ်တန် ၄ သိန်း ၃ သောင်းကျော် အထိ ရောက်ခဲ့ရပါတယ်။ လက်ရှိ ပြည်တွင်းဈေးကွက်ပေါက်ဈေးတွေကလည်း ဝယ်လက်တွေ ဝယ်နိုင်တဲ့ အနေအထား ရောက်နေပြီဖြစ်လို့ ပဲစင်းငုံအနီစကို အိန္ဒိယဝယ်လက်တွေ အဝယ်သွက်လာ နေပြီလို့ ကုန်သည်များကဆိုပါတယ်။ လတ်တလော သတင်းတွေအရ အိန္ဒိယမှာလည်း ပဲစင်းငုံစိုက်ဧရိယာက မနှစ်က ကာလတူထက် လျော့ကျနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အတိအကျ ခန့်မှန်းဖို့တော့ စောနေ သေးလို့ ဒီနှစ်ရှေ့အလားအလာ အနေနဲ့တော့ အိန္ဒိယစိုက်ပျိုးမှုအပေါ် အများကြီး မူတည်နေတယ်လို့ ကုန်သည်တစ်ဦးက ဆိုပါတယ်။ ဈေးကွက်ယှဉ်ပြိုင်ရတဲ့ အာဖရိက ရာသီဥတုနဲ့ ထုတ်လုပ်မှုကို ထည့်သွင်းစဉ်းစား ပဲစင်းငုံကို အဓိကစားသုံးတာ အိန္ဒိယလူမျိုးပဲရှိပြီး မြန်မာနိုင်ငံလောက် ထုတ်လုပ်မှုမများပေမဲ့ ပဲစင်းငုံ ထုတ်လုပ်တင်ပို့တဲ့ အာဖရိက၊ တန်ဇန်းနီးယားနဲ့ မာလာဝီတို့ကလည်း အိန္ဒိယဈေးကွက်ဝေစုပိုရဖို့ ကြိုးစားနေကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပဲစင်းငုံ ဈေးကွက်အနေအထားက အိန္ဒိယရဲ့ ထုတ်လုပ်မှု အခြေအနေ တစ်မျိုးထဲသာမက အာဖရိကရဲ့ ရာသီဥတုနဲ့ ထုတ်လုပ်မှုတို့ကိုပါ သတိထားစောင့်ကြည့်ရမယ့် အနေအထားပါ။ အာဖရိကအချို့နိုင်ငံတွေမှာ ရာသီဥတုမကောင်းဘူးလို့ အချို့သတင်းတွေရပေမဲ့ သြဂုတ်လ ကုန်လောက်မှာတော့ အာဖရိကပဲစင်းငုံတွေ ဝင်လာတော့မယ့်ကာလဖြစ်တယ်လို့ ကုန်သည်တွေက ဆိုပါတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာ မြန်မာနိုင်ငံတောင်သူနဲ့ ကုန်သည်ကြီးများက ဈေးတွေ မတန်တဆ တင်ပြီး လက်ပိုက်ကြည့်နေမယ်ဆိုရင်တော့ အထိနာတယ်ဆိုတာ လက်တွေ့ကြုံတွေ့ ရပြီးသားပါ။ အမှန်တော့ ကုန်ရောင်းသူရော ဝယ်သူပါ နှစ်ဦးနှစ်ဖက် အကျိုးအမြတ်ကို ထည့်တွက်ပြီး ရောင်းသင့်တဲ့ အချိန်ရောင်း၊ ဝယ်သင့်တဲ့အချိန်မှာ ဝယ်တာတော့ အဖြစ်သင့်ဆုံးပါပဲ။ စိန်ခေါ်မှုများကိုလည်း ပြင်ဆင် ပြည်ပပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်တွေ ကြုံတွေ့ရတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေထဲမှာ ပို့ကုန်ဝင်ငွေတစ်ယူနစ်တန်ဖိုး မတည် မငြိမ်ဖြစ်တာလည်း အချက်တစ်ချက်ပဲလို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီနှစ်နှောင်းပိုင်းမှာ ငွေလဲလှယ်နှုန်းသာ တည်ငြိမ်နေ မယ်ဆိုရင် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်တွေ လုပ်သာကိုင်သာ ရှိမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မြန်မာ့ပဲမျိုးစုံဟာ နိုင်ငံစုံကိုသွား တာဖြစ်ပေမဲ့ ပမာဏကြီးကြီးမားမားသွားတဲ့ နိုင်ငံတွေ ကတော့ အိန္ဒိယ၊ တရုတ်၊ ပါကစ္စတန်တို့ဖြစ်လို့ ဒီနိုင်ငံတွေရဲ့ ရာသီဥတုအခြေအနေ၊ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု၊ အဲဒီနိုင်ငံ တွေရဲ့ မူဝါဒ၊ ငွေကြေးဈေးကွက် တွေကို မျက်ခြေမပြတ် စောင့်ကြည့်သွားရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ပဲအများဆုံးတင်ပို့နေရတဲ့ အိန္ဒိယ ဈေးကွက်တစ်ခုကိုပဲ မှီခိုနေရမှု လျှော့ချဖို့အတွက် အခြားဈေးကွက်နိုင်ငံတွေရဲ့ လိုအပ်တဲ့ သီးနံှတွေ ကိုလည်း တိုးစိုက်ဖို့ လိုအပ်နေပါပြီ။ အထူးသဖြင့် ဈေးကွက်ကြီးမားတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ဝယ်လိုအားရှိတဲ့ ပဲတီရွှေဝါကို ပိုစိုက်သင့်သလို ပြောင်းတို့ ပဲပုပ်တို့ကိုလည်း တိုးခဲျ့ စိုက်ပျိုးရတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီစိန်ခေါ် မှုနဲ့ လိုအပ်ချက်တွေကိုသာ ပဲတင်ပို့သူ၊ အစုအဖွဲ့(Cluster)၊ အထူးပြုကုမ္ပဏီများမှ တောင်သူများ အပါအဝင် သက်ဆိုင်ရာ အစိုးရဌာနများကပါ ဝိုင်းဝန်းပြီး လက်ရှိအခြေအနေထက်ပို တိုးတက်ပြင်ဆင် ထားရင်တော့ ၂ဝ၁၁ ဒုတိယနှစ်ဝက်အတွက်ရော လာမယ့်ရာသီသစ်အတွက်ပါ ပဲမျိုးစုံပို့ကုန်ဈေးကွက်ရဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေကို အောင်မြင်စွာနဲ့ ဖြတ်ကျော်နိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်ကြောင်းပါ။ ယမင်းရွှေစင်
စမစ်၊ရီကာဒို တို့နှင့်အတူ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကို အကဲခတ်ကြည့်ခြင်း အလုပ်ဖြစ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး မြန်မာ-အိန္ဒိယနယ်စပ် ရိဒ်နှင့် တမူးနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းတို့တွင် မကြာခဏ တာဝန်ထမ်းဆောင်ဖူးသော မိတ်ဆွေနယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးဝန်ထမ်း တစ်ယောက်၏ အတွေ့အကြုံများကို နားထောင်ရင်း လွန်ခဲ့သောနှစ်က မိမိကိုယ်တိုင် ရောက်ရှိခဲ့သည့် မူဆယ် ၁ဝ၅ မိုင် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဇုန် မြင်ကွင်းကို ပြန်လည် သတိရနေမိသည်။ ဇုန်အတွင်းသို့ နံနက် ၉ နာရီခွဲရောက်ရှိ ချိန် ရုတ်တရက်မြင်တွေ့လိုက်ရသော မြင်ကွင်းမှာ စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ်ကောင်းလှ၏။ ပျားပန်းခပ်မျှ လှုပ်ရှားနေသော ကားများ၊ ဥဒဟို သွားလာနေသော လူအများကို တွေ့နေရသည်။စိတ်ဝင်တစား ရှိလှ၍ နားနှင့်မျက်စိကို အစွမ်းကုန်ဖွင့်ကာ ဇုန်တစ်ဇုန်လုံးကို လေ့လာချင်စိတ် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ဇုန်အတွင်း ကားများ၊ လူများ လှုပ်ရှားမှုများကို စုပေါင်းရုံးဟုခေါ်သည့် အဆောက်အအုံ အပေါ်ထပ်မြင်ကွင်းမှ မြင်တွေ့နေရသည်မှာ ဟန်ချက်ညီလှုပ်ရှားနေသည့် အကအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့လိုပင် ကြည့်၍ပင် ကောင်းနေတော့သည်။ ဤမြင်ကွင်းသည် မြန်မာ-တရုတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး အလုပ်ဖြစ် နေသည်ကို သက်သေပြပုံရိပ်ဖြစ်၏။ သီအိုရီဟောင်းနှင့် အခြေခံကုန်သွယ်မှုအိုင်ဒီယာ ကျမ်းရိုးဘောဂဗေဒပညာရှင်ဟု သမုတ်ထား သည့် အဒမ်စမစ်က ကုန်သွယ်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ ပကတိအကိုျးကျေးဇူး(Absolute Advantage) သီအိုရီကို ဖော်ထုတ်ခဲ့ဖူးသည်။ တိုင်းပြည်တစ်ပြည် အနေဖြင့် အခြားတိုင်းပြည်များထက် ပို၍ စရိတ်သက်သာသော ကုန်စည်များကို ထုတ်လုပ်တင်ပို့ ရောင်းချခြင်းအားဖြင့် ပကတိအကျိုးကျေးဇူးဖြစ်ထွန်းမှုများ ရှိနိုင်သည်ဟု ဆိုခဲ့သည်။ ယခုခေတ် အခြေအနေနှင့်ကြည့်လျှင် အလွန်ရိုးစင်းသော အယူအဆပင်။ အကြံတူနောက်လူသာစမြဲ ဆိုသည့် စကားအတိုင်း ဒေးဗစ်ရီကာဒိုက နှိုင်းယှဉ် အကျိုးကျေးဇူးကို ထပ်မံဖန်တီးသည်။ စမစ်အနေဖြင့် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ပကတိအကျိုးကျေးဇူးမရှိ သည့် ကုန်စည်များဖြင့် နိုင်ငံများရှိနေသည်ကို သတိမမူခဲ့ဟု ရီကာဒိုက ထောက်ပြခဲ့သည်။ နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ကုန်စည်များ အားလုံးတွင် ပကတိ အကျိုးကျေးဇူးမရှိသည့်တိုင် နှိုင်းယှဉ် အကျိုးကျေးဇူးများ(Comparative advantage) ရှိနိုင်သည်။ နှိုင်းယှဉ်အကျိုးဖြစ်ထွန်းမှုရှိသည့် ကုန်စည်များ ထုတ်လုပ်တင်ပို့ပါက ကုန်သွယ်ခြင်း ဖြင့် အကိုျးဖြစ်ထွန်းနိုင်သည်ဟု ဆိုထားသည်။ စမစ်နှင့်ရီကာဒိုနှစ်ဦးကဲ့သို့ ကုန်စည်များအပေါ် အာရုံမစိုက်ဘဲ သွင်းအားစု သယံဇာတများပေါ် တွင်အလေးပေးလေ့လာခဲ့သည့် ဆွီဒင်ဘောဂဗေဒ ပညာရှင် နှစ်ဦးတို့ကြောင့် အက်ရှာအိုးလင်း (Heckscher-Ohlin) သီအိုရီ ပေါ်ထွက်လာခဲ့ပြန် သည်။ စွမ်းအားစုပိုင်ဆိုင်မှု အချိုးကွာခြားသော တိုင်းပြည် နှစ်ပြည်တို့သည် မိမိနိုင်ငံတွင်ပေါများ စွာ အသုံးပြုနိုင်သည့် စွမ်းအားစုသုံး ကုန်စည်များ ကိုထုတ်၍ နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်လျှင် နှစ်ဖက်အကျိုး ရှိနိုင်မည်ဟု ထပ်မံဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။ ယခုတင်ပြမှုသည် ကုန်သွယ်မှုသီအိုရီများ ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို သိစေလို၍မဟုတ်။ ယနေ့ ၂၁ ရာစု ကမ္ဘာ့အခြေအနေသည်လည်း ၁၉ ရာစု၊၂ဝ ရာစု သီအိုရီများနှင့် အံဝင်ခွင်ကျ သိပ်မဖြစ်တော့ပေ။ အသစ်အသစ်သောအိုင်ဒီယာများ၊အယူအဆ များစွာ အဆက်မပြတ် ပေါ်ထွက်နေသည်။ယနေ့ ကာလတွင် ဈေးနှုန်း၊ စရိတ်၊ စွမ်းအားစုစသဖြင့် သမားရိုးကျစဉ်းစားခန်းများထက် တီထွင်ကြံဆမှု ပိုင်း၊ နည်းပညာပိုင်းတို့ကို ပိုမိုအလေးထားလာကြသည်။ နည်းပညာတိုးတက်မှုနှင့် ၎င်းတို့၏ အသုံးဝင်မှုနောက်သို့ တစိုက်မတ်မတ် လိုက်နေသည်။ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ ကျန်းမာရေး စသည်ဖြင့် နယ်ပယ်အလုံးစုံတွင် နည်းပညာအသုံး ပြု၍ ပိုမိုကောင်းမွန်သော လူ့အဖွဲ့အစည်း ဖန်တီး နိုင်ရေးကိုသာ ဦးတည်နေကြသည်။ မည်သို့ပင်ဆို စေကာမူ ကမ္ဘာပေါ်ရှိနိုင်ငံတိုင်းသည် ဒေါင်လိုက် ဖြစ်စေ၊ အလျားလိုက်ဖြစ်စေ နှိုင်းယှဉ်မှုသဘော ဖြင့်သာ တိုးတက်မှုလမ်းကြောင်းကို ဖြတ်သန်းနေ သည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ မရိုးနိုင်သော သီအိုရီနှင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး မြန်မာ-တရုတ် နယ်စပ်ဒေသတွင် နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေး အလွန်ထွန်းကား၏။ မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်သော စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်များ၊ ရေထွက် ကုန်များအပါအဝင် အခြားသော ကုန်ပစ္စည်းမျိုးစုံ ကို တရုတ်နိုင်ငံမှကုန်သည်များက လာရောက်ဝယ် ယူနေကြသည်။ မြန်မာနိုင်ငံဘက်မှ ကုန်သည်များ ကလည်း တရုတ်နိုင်ငံထုတ် လူ့အသုံးအဆောင် များ၊ စက်ကိရိယာများ၊ ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းမျိုးစုံကို အပြန်အလှန်ဝယ်ယူနေကြသည်။ သေချာသည်မှာ မိမိနိုင်ငံနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက ပိုမိုဈေးသက်သာသော၊ ပိုမိုအသုံးဝင် အသုံးတည့်သော၊ ပို၍အရည်အသွေး ကောင်းသော စ သည်ဖြင့် နှစ်နိုင်ငံ နှိုင်းယှဉ်ပြီးသော အိုင်ဒီယာတို့ဖြင့် ရရှိလာသည့် ကုန်စည် များကိုသာ အရောင်းအဝယ် လုပ်နေ ကြခြင်းဖြစ်သည် ဆို သည့် အချက်ဖြစ် သည်။ စီးပွားရေး တဖြည်းဖြည်း ဖွံ့ဖြိုး လာနေပြီး ကမ္ဘာ့ဒုတိယ အကြီး ဆုံး စီးပွားရေး အဆောက်အအုံ အနေ ဖြင့် ရပ်တည်နေသည့် တရုတ်နိုင်ငံတွင် ဝင်ငွေ မညီ မျှမှုသည် ကြီးမားစွာ ဖြစ်ပေါ် နေသည့် ပြဿနာတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများ တဖြည်းဖြည်းတိုးပွားနေသော်လည်း လယ်ယာ ကဏ္ဍကို မှီခိုနေရသည့် လုပ်သား ဦးရေ မှာလည်းများစွာ ကျန်ရှိနေသေးသည်။ မြန်မာ နိုင်ငံနှင့် ရေမြေသဘာဝ သယံဇာတ ပိုင်ဆိုင်မှု ကွာခြားမှုမရှိလှသော တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ် ရာတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍနှင့် ရေထွက်ကဏ္ဍ ထုတ်ကုန်များကိုသာ အဓိက အား ပြုနေရသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ကာလရှည် အခြေအနေများကို သတိပြု ပြင်ဆင်ထားရန် လိုအပ်ပေသည်။ လက်ရှိမြန်မာ့ပို့ကုန်များသည် တရုတ်နိုင်ငံထက် နှိုင်းယှဉ်အကျိုးကျေးဇူး ပိုမိုရှိနေ သည့် ကုန်စည်များဖြစ်ကြ၏။ တရုတ်နိုင်ငံမှ ကုန်စည်များထက် ပို၍ဈေးသက်သာကာ အရည် အသွေးကောင်း၏။ နောင်တစ်ချိန်တွင် ထို ကုန်စည်များသည် တရုတ်နိုင်ငံတွင်း၌ ပိုမိုပေါ များကာ ဈေးသက်သာလာပြီး အရည်အသွေး ကောင်းမွန်နေပါက မြန်မာ့ပို့ကုန် ဈေးကွက် ပျက် စီးသွားနိုင်ဖွယ်ရှိသည်။ ဤအချက်ကို အလေး အနက်ထား ဆွေးနွေးကြရန်လိုသည်။ ကုန်သွယ် ရေးနှင့် ပတ်သက်၍ သီအိုရီများမည်မျှပင် ပေါ် ထွက်လာနေသည်ဖြစ်စေ ၎င်းတို့၏နောက်တွင် နှိုင်းယှဉ်ခြင်း သဘောတရား အမြဲတမ်း ကပ် လျက်ပါနေမည်ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ နယ်စပ် ကုန်သွယ်ဘက်နိုင်ငံများဖြစ်သော အိန္ဒိယ၊ တရုတ် နှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့သည် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ရေခံမြေခံ သဘာဝသယံဇာတပိုင်ဆိုင်မှု တူညီကာ မြန်မာ နိုင်ငံထက် လုပ်သားအင်အားပိုမိုသော၊ နည်းပညာ ပိုင်း သာလွန်သော နိုင်ငံများဖြစ်သည်။ မြန်မာ့ စိုက်ပျိုးရေး ပို့ကုန်များနှိုင်းယှဉ်အကျိုး ဆက်လက် ရရှိ၍ စဉ်ဆက်မပြတ် တင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် မိမိ တို့၏ ပို့ကုန်အခြေအနေမှန်များကို လေ့လာကာ ပံ့ပိုးရမည့်ကိစ္စများ၊ လိုအပ်ချက်များကို သုံးသပ် အဖြေရှာ၍ နှိုင်းယှဉ်တတ်သော မျက်လုံးများဖြင့် မျက်စိတစ်ဆုံး ကြည့်လျက် အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ဆောင်ရွက်ရန် လိုနေပြီဖြစ်သည်။
ဘဏ္ဍာရေးပေါ်လစီကို ချင့ ်ချိန်စွာ ကိုင်တွယ်ခြင်း ဘဏ္ဍာရေးအီကွစ်လိုက်ဇာ မေခရိုစီးပွားရေး ပေါ်လစီတစ်ခုဖြစ်သည့် ဘဏ္ဍာရေးပေါ်လစီ (Fiscal Policy) သည် စီးပွားရေး အဆောက်အအုံတစ်ခု၏ စီးပွားရေး နိုးထနိုင်စွမ်းအတွက် လွန်စွာအရေးပါသည်။ ထို့အပြင် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုကိုလည်း ထိန်းကျောင်းပေး နိုင်သည်။ ပေါ်လစီတွင် အစိုးရအသုံးစရိတ်ပိုင်းနှင့် အစိုးရ ရငွေပိုင်းဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိသည်။ အစိုးရ ရငွေ ပိုင်းတွင် အခွန်သည် အဓိကဇာစ်မြစ်ဖြစ်ပြီး အသုံး စရိတ်ပိုင်းတွင် နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ လုံခြုံရေး၊ ကာကွယ်ရေး၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး စသည် ဖြင့် အစိုးရတာဝန်ယူထားသော နယ်ပယ်အားလုံး အတွက် ဖြည့်ဆည်းမှု ကုန်ကျစရိတ်အားလုံး အကံျုးဝင်သည်။ အစိုးရတစ်ရပ်သည် ဘဏ္ဍာရေး ပေါ်လစီကိုကိုင်တွယ်အသုံးပြုရာတွင် ၎င်း၏ ရငွေ နှင့် အသုံးစရိတ်တို့ကို အတိုးအလျော့ညှိ၍ ဘတ် ဂျက်ကို ချိန်ဆကြသည်။ ချင့်ချိန်မှုစွမ်းရည် ဘဏ္ဍာရေးပေါ်လစီတွင် နှစ်မျိုးရှိသည်။ လေးလံထုံထိုင်းနေသော စီးပွားရေး အဆောက်အအုံကို သွက်လက်လျင်မြန်စေရန် ပံ့ပိုးပေးရ သည့် ပေါ်လစီတွင် အစိုးရအသုံးစရိတ်များ တိုးခဲျ့ သုံးစွဲရခြင်း၊ အစိုးရငွေတွင် အဓိကဖြစ်သည့် အခွန် အကောက်များကို လျှော့ချရခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။ ဤသို့ ကိုင်တွယ်လုပ်ဆောင်ခြင်းကို အခဲျ့ဘဏ္ဍာ ရေး ပေါ်လစီ (Expansionary Fiscal Policy) ကို သုံးခြင်းဟုဆိုသည်။ အလွန်အမင်း အရှိန်ပြင်းစွာ ဖွံ့ထွားလာသော စီးပွားရေးကို အရှိန်မလွန် စေရန် ထိန်းကျောင်းရာတွင် အစိုးရအသုံးစရိတ်များ လျှော့ချရခြင်း၊ အခွန်ကောက်များ တိုးမြှင့် ရခြင်း ဆောင်ရွက်ကြရသည်။ ဤအခြေအနေကိုမူ အကံျု့ဘဏ္ဍာရေးပေါ်လစီ (ContractionaryFiscal Policy) ဟု ခေါ်သည်။ စီးပွားရေး အဆောက်အအုံတစ်ခုလုံး၏ အခြေအနေကိုကြည့် ကာ ထိန်းညှိရခြင်းဖြစ်၍ ဘဏ္ဍာရေးပေါ်လစီကိုကိုင်တွယ်ရာတွင် မက်ခရိုစီးပွားရေး အချက် အလက်များကို ဘက်စုံထောင့်စုံလေ့လာနိုင်မှသာ ပိုမိုထိရောက်နိုင်ပေသည်။ ဘဏ္ဍာရေးပေါ်လစီ၏ အဓိကရည်ရွယ် ချက်မှာ စီးပွားရေးအဆောက်အအုံအတွင်း စီးပွား ရေးဖွံ့ဖြိုးမှု ဟန်ချက်ညီပြီး ကုန်ထုတ်လုပ်မှု တိုး တက်ရန်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဤပေါ်လစီကို အသုံးပြုတိုင်း မျှော်မှန်းချက်ကို အပြည့်အဝ ရရှိနိုင်မည် မဟုတ်ပေ။ စီးပွားရေး အဆောက်အအုံအတွင်းရှိအခြေအနေ အရပ်ရပ်သည် ပေါ်လစီကိုင်တွယ် အသုံးပြုသူတို့၏ ချင့်ချိန်နိုင်စွမ်းကို စိန်ခေါ်လျက် ရှိသည်။ ပိုမိုထိရောက်သောအဖွင့်ဝါဒ တံခါးပိတ်ဝါဒ ကျင့်သုံးသော စီးပွားရေး အဆောက်အအုံတစ်ခုတွင် အခွန်အကောက်ကို နှိမ့်၍ အစိုးရအသုံးစရိတ်ကို တိုးမြှင့်သုံးစွဲပါက ကနဦး၌ စုစုပေါင်း ဝယ်လိုအား မြင့်မားလာပြီး ထုတ်လုပ်မှု တိုးတက်လာသည်။ သို့သော် ကာလရှည်တွင်ဘတ်ဂျက်လိုငွေနှင့်အစိုးရချေးငွေ ပမာဏ မြင့် တက်လာနိုင်ပြီး ထိုမှတစ်ဆင့် အတိုးနှုန်းများ ပါ မြင့်တက်လာကာ ပုဂ္ဂလိက ရင်းနှီးမြှုပ်နံှမှုများ ထိခိုက်လာနိုင်သည်။ ရေရှည်တွင် ကုန်ထုတ်လုပ်မှု ကျဆင်းခြင်းကို ပြန်လည်ကြုံတွေ့ရနိုင်သည်။ နိုင်ငံ တကာနှင့်အဆက်အစပ်ရှိသော တံခါးဖွင့်ဝါဒ ကျင့်သုံးသည့် စီးပွားရေး အဆောက်အအုံများ တွင်မူ အတိုးနှုန်းမြင့်တက်လာမှုသည် နိုင်ငံတွင်းသို့ ပြင်ပအရင်းအနှီးစီးဝင်လာမှု မြင့်မားလာစေနိုင်ပြီး အတိုးနှုန်း မြင့်မားမှုကိုလည်း ပြန်လည်ထိန်းကျောင်းပေးနိုင်သည်။ ပုဂ္ဂလိက ရင်းနှီးမြှုပ်နံှမှုများ အပေါ်ထိခိုက်မှုများလည်း လျော့နည်းလာနိုင်ပြီး ထုတ်လုပ်မှုကျဆင်းခြင်း အန္တရာယ်ကိုပါ လျော့ နည်းသွားစေသည်။ ထို့ကြောင့် ဘဏ္ဍာရေး ပေါ်လစီအသုံးပြုမှုကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာသောအကျိုး သက်ရောက်မှုများတွင် စီးပွားရေး အဆောက် အအုံ၏ နိုင်ငံတကာနှင့် ဆက်စပ်မှုအခြေအနေ ပေါ်မူတည်၍ ကွာခြားမှုရှိသည်။ တံခါးပိတ်စီးပွားရေးစနစ် ကျင့်သုံးသော နိုင်ငံထက် နိုင်ငံ တကာသို့ စီးပွားရေးတံခါးဖွင့်ထားသောနိုင်ငံများ တွင် ပိုမိုထိ ရောက်မှုရှိသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကို ထိုးဖောက်နိုင်ဖို့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ ဘာတွေပြင်ဆင်ရမလဲ နိုင်ငံများဟာ မိမိနိုင်ငံရဲ့ ပို့ကုန်တွေ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာဈေးကွက်ထဲကို တိုးခဲျ့ တင်ပို့နိုင်စေဖို့ ဒေသဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းမှုတွေ၊ နှစ်နိုင်ငံချင်း ကုန်သွယ်မှု သဘောတူညီစာခုျပ်တွေ (Bilateral Agreement)၊ နိုင်ငံများအကြား ကုန်သွယ်မှု သဘောတူညီတဲ့ စာချုပ်တွေ (Bilateral Agreement) စတာတွေ ချုပ်ဆိုခြင်းတို့နဲ့အတူ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်မှုမှာ ပါဝင်လာခဲ့ကြတယ်။ ပုဂ္ဂလိကပိုင်း ဆိုင်ရာမှာလည်း ပြည်ပဈေးကွက်ကို ထိုးဖောက်ဖို့ ကြိုးပမ်းမှုတွေ ရှိလာခဲ့ကြတယ်။ •အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်မှုမှာ ပါဝင်လာနိုင်ဖို့ ဘာတွေဘယ်လိုပြင်ဆင်ရမလဲ။ မိမိနိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်မှုမှာ ပါဝင်လာနိုင်ဖို့၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဈေးကွက်တွင် ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်ဖု့ိအတွက် အစိုးရဘက်က ဘာတွေဘယ်လို ချောမွေ့အောင် လုပ်ဆောင် ပေးမှာလဲ၊စီးပွားရေးလုပ်ငန်း အစုအဖွဲ့တွေ အနေနဲ့ ဘာတွေဘယ်လိုပြင်ဆင်ရမလဲ ဆိုတာ အဓိက တွေးရမဲ့ အချက်ဖြစ်ပါတယ်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာဈေးကွက်မှာ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်နိုင်ဖို့အတွက် အခြေခံ အဆောက်အဦပိုင်းဆိုင်ရာ၊ သွင်းကုန်ပို့ကုန် အဆင့်ဆင့် လုပ်ဆောင်ချက်များ၊ ကုမ္ပဏီ မှတ်ပုံတင်ခြင်း၊ သင့်တော်သော အခွန်အကောက်နှုန်းထား၊ ငွေ လဲလှယ်မှုနှုန်း စသည်ဖြင့် နိုင်ငံတော် အစိုးရဘက်က မူဝါဒနဲ့ ဥပဒေပိုင်းဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့တွေနဲ့ လွယ်ကူချော မွေ့စေဖို့ ကုန်သွယ်မှုကို ဖန်တီးပံ့ပိုးနိုင်ပါတယ်။စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေဟာ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ စီးပွားရေး ပတ်ဝန်းကျင် (International Business Environment)ကို သိရှိနားလည်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို မိသားစု စီးပွားရေးလုပ်ငန်း (Family Business) ကနေ တကယ့် ကုန်သွယ်မှု စီးပွားရေးလုပ်ငန်း (Commercial Business) အဖြစ်ကို ကူးပြောင်းနိုင်ရပါမယ်။ စီးပွားရေးနှင့် ပတ်သက်တဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှု (Management) ၊ ဈေးကွက် ရှာဖွေမှု (Marketing)၊ နည်းပညာအသုံးချမှု (Utilization of Technology) ၊ ဘဏ္ဍာငွေရှာဖွေမှု (Financing)၊ ထုတ်ကုန်ဒီဇိုင်းနှင့် ထုပ်ပိုးမှု (Product Design and Packaging) ၊ အင်္ဂလိပ် စကားပြော ၊ ကွန်ပျူတာအသုံးချမှု၊ ကုန်သွယ်မှုနဲ့ဆိုင်တဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လုပ်ထုံးလုပ်နည်း၊ ဥပဒေစတဲ့ ဧရိယာတွေမှာ မိမိကိုယ်တိုင်နှင့် မိမိ ဝန်ထမ်း လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များကို လူသားရင်းမြစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ပြင်ဆင်ရပါလိမ့်မယ်။ ဆက်သွယ်ရေး နည်းပညာ၊ ထုတ်လုပ်မှုနည်းပညာနှင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး စနစ်များ ကောင်းမွန်လာခြင်းစတဲ့ Globalization ရဲ့ ကောင်းကျိုး တွေကို အသုံးချတတ်ရပါမယ်။ နိုင်ငံတကာမှာ ကျင့်သုံးထုတ်လုပ်နေတဲ့ စံချိန်စံညွှန်း (Standard) တွေ သိရှိနားလည်ပြီး အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ (International Business Rules and Regulations) နဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းဆိုင်ရာကျင့်ဝတ်များ ( International Business Ethics) ကိုလည်း သိရှိလိုက်နာ ကျင့်သုံးနိုင်ရပါမယ်။ နိုင်ငံအနံှ့အပြားမှာ ဈေးကွက်ကိုဖော်ဆောင်တဲ့ စီးပွားရေးစနစ်တွေ ပြောင်းလဲလာပြီး စီးပွားရေးတံခါးတွေ ဖွင့်ထား ကြပြီဖြစ်ပါတယ်။ ပြင်ပကို ရှေ့ရှုတဲ့မဟာဗျူဟာ ( Outward oriented strategy) ကို ကျင့်သုံးလာခဲ့ကြတဲ့ အတွက် ဈေးကွက်တွေ ကျယ်ပြန့်လာမှု၊ စီးပွားရေးလွပ်လပ်ခွင့်များ ရှိလာခြင်းတို့ကြောင့် အပြည်ပြည် ဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်မှုမှာ ကုန်စည်ကုန်သွယ်မှု ( Merchandise Trade) သာမက ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်မှု (Services Trade)ပါ တိုးတက် လာခဲ့တယ်။ • မိမိနိုင်ငံနဲ့ ကုန်သွယ်မှုများတဲ့ နိုင်ငံတွေက ဘယ်လိုနိုင်ငံတွေလဲ။ မိမိနိုင်ငံနဲ့ ကုန်သွယ်မှုများတဲ့ နိုင်ငံတွေကတော့ အာဆီယံနိုင်ငံတွေနဲ့ အိမ်နီးချင်း တရုတ်၊ အိန္ဒိယနဲ့ ဘင်္ဂလား ဒေ့ရှ့်စတဲ့ နိုင်ငံတွေဖြစ်တယ်။ အခြေအနေတွေပေးရင် ပေးသလို အမေရိက၊ ဥရောပ၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းအာရှနဲ့ အာဖရိကအထိ ဈေးကွက်တွေ တိုးခဲျ့ နိုင်ပါတယ်။ လက်ရှိတင်ပို့နေတဲ့ အဓိက ကုန်စည်တွေကတော့ ဆန်၊ ပဲအမျိုးမျိုး၊ ပြောင်း၊ရော်ဘာ၊ ဝါ၊ ဂုံလျှော်စတဲ့ စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်များနဲ့ ငါး၊ ပုစွန်အစရှိတဲ့ ရေထွက်ပစ္စည်း၊ သစ်နဲ့သစ်အချောထည် ပစ္စည်း၊ အဝတ်အထည်စတာတွေဖြစ်တယ်။ အဲဒီဈေးကွက်တွေက ဘာတွေကြိုက်ပြီး မိမိကဈေးကွက်ကို ဘယ်လောက် စိုးမိုးနိုင်လဲ၊ စိုမိုးနိုင်ဖို့ ဘာတွေလုပ်ရမှာလဲ။ မိမိနဲ့ ပြိုင်ဘက်တွေက ဘယ်နိုင်ငံတွေလဲ၊ ဘယ်ကုမ္ပဏီတွေလဲ။ မိမိပြိုင်ဖက်အကြောင်းကို မိမိသိပါ။ ( Know your competitors.) မိမိတို့နိုင်ငံက တင်သွင်းနေရတဲ့ ပစ္စည်းတွေကတော့ အဝတ်အထည်၊ အသုံးအဆောင်ပစ္စည်း၊ လျှပ်စစ်ပစ္စည်း၊ စက်ပစ္စည်း၊ စားသုံးဆီနဲ့ စက်သုံးဆီတို့ဖြစ်တယ်။ • မိမိတို့ဟာ အခြားဘယ်နိုင်ငံနဲ့ ဘယ်ထုတ်လုပ်မှုတွေမှာ အခွင့်သာနိုင်မလဲ။ နှိုင်းယှဉ်အကျိုးကျေးဇူး ဘာတွေရှိနိုင်မလဲ စဉ်းစားပါ။ ဈေးကွက်တွေကိုကြည့်ရင် ဘယ်နိုင်ငံတွေကဘာတွေလိုအပ်နေသလဲ။ ဘာတွေတင်သွင်းနေရသလဲ။ သူတို့ တင်သွင်း တဲ့ ပစ္စည်းမျိုး မိမိတို့မထုတ်နိုင်ဘူးလား။သူတို့ရဲ့စံသတ်မှတ်ချက် (Standard) တွေက ဘာတွေလဲ။ ဘယ်လို ဒီဇိုင်း ( Design) ၊ ဘယ်လို ထုပ်ပိုးမှုစနစ် ( Packaging System) မျိုးတွေမှ သဘောကျတာလဲ။ စတဲ့စားသုံးသူအကြိုက် ( Customer’s taste) ကို စဉ်းစားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ ပြောင်းပြန် ပြန်စဉ်းစားဖို့လည်း လိုအပ်ပါတယ်။ ကိုယ့်ဆီက ဘာထုတ်ကုန်တွေ ထွက်ရှိနေသလဲ။ အဲဒီထုတ်ကုန်တွေကို ဘယ်လို လူမျိုးတွေက ကြိုက်တတ်မလဲ။ ကြီး ကြီးကျယ်ကျယ် မစဉ်းစားရင်နေပါ။ လက်ရှိ ထုတ်ကုန်ကိုပဲ နိုင်ငံခြားသားတွေ ကြိုက်တတ်အောင် ဘယ်လိုပြုပြင်ပြောင်းလဲမလဲပေါ့။ သူ့အရပ်နဲ့ သူ့ဇာတ်နဲ့ကိုက်ဖို့လိုအပ်တယ်။ ဒီနေရာမှာ ဖောက်သည်တွေ ရဲ့စရိုက် Character ကို ကြည့်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ စာရေးသူရဲ့ အတွေ့အကြုံအရ ဥပမာပေးပါရစေ။ စာရေးသူ အိန္ဒိယမှာ ပါရဂူသင်တန်းသွားတက်စဉ်က တက္ကသိုလ်မှာ နိုင်ငံပေါင်းစုံက လာတက်တဲ့ ကျောင်းသားတွေ ရှိတဲ့အတွက် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အစားအစာနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုပွဲတော(International Food and Cultural Festival) လုပ်ပါတယ်။ ပြိုင်ပွဲ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မှသာ မိမိနိုင်ငံအလံကို လွှင့်ထူခွင့်ရပါတယ်။ စာရေးသူကလည်း သူများ နည်းတူ အားကျမခံ မြန်မာကို ကိုယ်စားပြုပြီး မြန်မာ အလံလွှင့်တင်ခွင့် ရဖို့အရေး (Myanmar Food Stall)တစ်ခုပြုလုပ်ပြီး ပြိုင်ပွဲစည်းကမ်းသတ်မှတ်ချက်အရ အယောက် ၁ဝဝ စာ ချက်ပြီး မန္တလေးကြာဇံချက် (Vermicelli Soup) နဲ့ လက်ဖက် သုပ်(Pickled tea leaf salad) နဲ့ ပါဝင်ဆင်နွဲှ ရောင်းချပါတယ်။ မြတ်ဖို့ မဟုတ်ပါ။ (ရှုံှုးနိုင်တယ်လို့လည်းဖ မျှော်လင့်ထားပြီးသား ဖြစ်ပါတယ်။) အဓိက ရည်ရွယ်ချက်ကတော့ ဒီပွဲမှာ ပါဝင်မှု (Participation) လုပ်ချင်တဲ့အတွက် ဖြစ်ပါတယ်။ မိမိနိုင်ငံရဲ့ အစားအစာ ဘယ်လိုရှိသလဲ ဆိုတာရယ်၊ အခြား လူမျိုးတွေသိအောင် Marketing လုပ်တာပါ။ နောက်အိန္ဒိယနိုင်ငံသားတွေရဲ့ Taste အရ ကြာဇံချက် မကြိုက်ဘူး။ တရုတ်၊ ဂျပန်နဲ့ ဗီယက်နမ်တွေက ကြာဇံချက် ကြိုက်ပါတယ်။ မြန်မာဆိုတာ မသိ၊ မရင်းနှီးတဲ့သူတွေ အများကြီးပါ။ စာရေးသူကတော့ ကူပွန်မဝယ်ရင်နေပါစေ။ နိဗ္ဗာန်ဈေးလို သဘောထားပြီး လက်ဖက်သုပ်တွေ ပန်းကန်အကြီးစား နဲ့ သုပ်ပြီး တစ်ခါသုံး ပန်းကန်၊ ဇွန်းလေးတွေနဲ့ ချထားပေးပါတယ်။Festival ကို လာတဲ့သူတွေက စိတ်ဝင်စားတဲ့သူတွေက အရင်ဆုံး ဆိုင်ခန်းတွေရဲ့ အခင်းအကျင်း၊ နမူနာပြထားတဲ့ အစားအသောက်ကို ကြည့်ပြီးမှ ဝယ်ယူ စားသုံးကြပါ တယ်။ ဒီတော့ စာရေးသူကလည်း အတတ်နိုင်ဆုံး ရှိစုမဲ့စုသော မြန်မာ့လက်မှု ရွှေခြည်ထိုးကားလေးတွေ၊ ကချင်လွယ်အိတ်၊ နိုင်ငံအလံ စတာလေးတွေနဲ့ ကိုယ့် Stall ကို လှပအောင်၊ ဆိုင်ခန်းအား ဆွဲဆောင်မှု ရှိအောင် ပြင်ဆင်ရပါတယ်။ နောက်အခြားတက္ကသိုလ်က မြန်မာကျောင်းသားတွေကိုလည်း ဖိတ်ခေါ်ပြီး မြန်မာဝတ်စုံနဲ့ တက်ပေးဖို့ request လုပ်ခဲ့ပါတယ်။နောက်လာတဲ့ ပရိသတ်ကို ဒီအစားအသောက် အကြောင်းကို ရှင်းပြကြပါတယ်။ ကြုံတုန်းလေး ပြောပြရရင် ဧည့်ခံ အကောင်းဆုံးဆု ( Best Hospitality Prize)၊ဆိုင်ခန်းပြင်ဆင်မှု အကောင်း ဆုံးဆု (Best Decoration Prize) ၊ အကောင်း ဆုံး အစားအသောက်ဆု ( Best Food Prize) အစရှိသဖြင့် ဆုသုံးဆုပေးတဲ့အခါမှာ စာရေးသူတို့ Myanmar Stall က ဧည့်ခံအကောင်းဆုံးဆု (Best Hospitality Prize) ရခဲ့ပါတယ်။ Best Hospitality Prize ရခဲ့ခြင်းကတော့ အလကား အမြည်းကျွေးတဲ့ ဆိုင်တစ်ဆိုင်မှ မရှိပါဘူး၊ နောက်ရိုးရာဝတ်စုံ ဝတ်ရောင်းတဲ့ ဆိုင်တစ်ဆိုင်မှာ မရှိသလို ဘယ်လို ချက်တာလဲ၊ ဘာတွေ ထည့်ချက် တာလဲလို့ မေးရင်လဲ ရှင်းပြပေးတဲ့ မိမိ ရောင်းချတဲ့ အစားအစာ ဥပမာ-Pickled tea leaf အကြောင်းကို စိတ်ရှည် လက်ရှည် ရှင်းပြ တာမျိုး ဘယ် Stall မှာမှ မရှိပါဘူး၊ မြန်မာလူမျိုးရဲ့ စရိုက်ကို ပြလိုက်နိုင်ခဲ့လို့ အဲဒီဆုရခဲ့တာဖြစ်ပါမယ်။ ပထမဦးဆုံးနှစ်ရဲ့ ပထမဆုံး အတွေ့အကြုံ ဖြစ်ပါတယ်။ Myanmar Stall ကို လာတဲ့နေရာမှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံသားတွေက လက်ဖက်သုပ် ကြိုက်ပါတယ်။ သူတို့လည်း လက်ဖက်ပင် စိုက်ပျိုးတယ်။ အိန္ဒိယရဲ့ ဒါဂျီလင် လက်ဖက်ခြောက်ဟာ ကမ္ဘာမှာ နာမည်ကြီးပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ ဒီလို Tea leaf ကိုနှပ်ပြီး စားသုံးရမှန်း မသိဘူး။ “ We have no idea” လို့ ပြောပြပါတယ်။ နောက်နှစ်ပြိုင်ပွဲကျတော့ ကျွန်မ Strategy ပြောင်းလိုက်ပါပြီ။ အမှတ်ပေး အကဲဖြတ်တဲ့သူတွေက အိန္ဒိယနိုင်ငံသား ပါမောက္ခတွေဖြစ်လို့ ကျွန်မ အုန်းနို့ခေါက်ဆွဲ ချက်ပြီး ဝင်ပြိုင် ပါတယ်။ အိန္ဒိယ နိုင်ငံတောင်ပိုင်း ( Southern India) ဟာ ပင်လယ် ကမ်းခြေ ဒေသဖြစ်တဲ့အတွက် အုန်းသီးနဲ့ ရင်းနှီးမှုရှိပါတယ်။ အဲဒီနှစ်မှာပဲ အစား အသောက်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ Best Food ဆုကို ရခဲ့ပါတယ်။ နောက်နှစ်တွေ ကြရင် မြန်မာအစား အသောက်ကို သိနေပြီ။ ဒီလိုဆုရရှိခဲ့ခြင်းက Marketing စာတွေထဲမှာ ပါသလို Know your customer. ( မိမိ ဖောက်သည်အကြောင်း မိမိ သိပါ) ဆိုတဲ့ အတိုင်း ဈေးကွက်ရဲ့ လိုအပ်ချက်ကို သိအောင်လုပ်နိုင်ခဲ့တဲ့အတွက် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီတော့ ကျွန်မတို့တတွေဟာ ကျွန်မတို့ရဲ့ အစားအသောက်တွေကို အခြားနိုင်ငံခြားသားတွေ စားတတ်၊ သုံးတတ် အောင် ဆွဲဆောင်ဖို့ မလိုဘူးလား။ ဒီလိုပဲ ဈေးကွက်ထဲကို ထိုးဖောက် ရမှာပဲပေါ့။ စိတ်ရှည်ရှည်နဲ့ အစပိုင်းမှာတော့ အနစ်နာခံရမှာပေါ့။ စာရေးသူ တို့နိုင်ငံမှာ ပီဇာ၊ ဟော့ဒေါ့၊ ဟော့ပေါ့၊ ဆူရှီ ၊ ကြေးအိုး၊ ကိုရီးယားပဲခေါက်ဆွဲနဲ့ ကင်မ်ချီ စတာတွေကို စားသုံးတတ်နေသလို မြန်မာအစားအစာကိုလည်း ကမ္ဘာသိအောင် လုပ်သင့်တာပေါ့။ ကမ္ဘာအထိမစဉ်းစားချင်နေပါ၊ စာရေးသူတို့နဲ့ကပ်လျက်ရှိနေတဲ့ လူဦးရေ အများဆုံးနှစ်နိုင်ငံ (တရုတ်၊ အိန္ဒိယ)နဲ့ အိမ်နီးချင်း အာဆီယံနိုင်ငံတွေ ပေါင်းလိုက်ရင် ကမ္ဘာ့ လူဦးရေရဲ့ သုံးပုံ တစ်ပုံကျော်က ကျွန်မတို့ နိုင်ငံဘေးမှာ ရှိနေတယ်။ လူလတ်တန်းစားများလာပြီး ဝယ်နိုင်စွမ်း (Purchasing Power) ရှိတဲ့နိုင်ငံမျိုးတွေကို ချဉ်းကပ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အလွန်ကြီးမားတဲ့ဈေးကွက်ကြီး ဖြစ်ပါတယ်။ သုံးတတ်ရင် အခွင့်အရေး (Opportunity) ဖြစ်ပြီး မသုံးတတ်ရင် ခြိမ်းခြောက်မှု (Threat) ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဈေးကွက်အကြောင်းပြောပြီးတဲ့နောက် မိမိထုတ်ကုန်ကို ဘယ်လိုနည်းနဲ့ အချိန်မီရောက်ရှိအောင်ပို့နိုင်မလဲစတဲ့ ထောက်ပံ့သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး (Logistics)ဟာလည်း ပို့ကုန်ပို့သူတွေအတွက် အရေးပါတဲ့ထည့်သွင်း စဉ်းစားမှုတစ်ရပ် ဖြစ် ကြောင်းကို ဆွေးနွေးပါမယ်။ ယိုးဒယားလို သစ်ခွပန်း ပန်းလှလှတွေပို့မှာလား၊ တရုတ်နိုင်ငံလို လီလီပန်းလှလှတွေ ၊ သစ်သီးတွေပို့မှာလား၊ သြစတြေးလျလို ပန်းသီး တွေ၊ စပျစ်သီးတွေ ပို့မှာလား၊ ဂျပန်က စင်ကာပူကို မုံလာဥနီတွေ ပို့သလို ပို့မှာ လား၊ အအေးခန်း ကွန်တိန်နာတွေ၊ အမြန်သင်္ဘောတွေရှိတဲ့ခေတ်မှာများများ ပို့ဖို့ တော့ လိုပါလိမ့်မယ်။ ကွန်တိန်နာ သင်္ဘောတွေက ကိုက်မှ ပြေးဆွဲနိုင်မှာပေါ့။ ပန်းတွေကို လေကြောင်းလိုင်းနဲ့ ပို့ကြတယ်။ လာအိုက နံနက် ၆ နာရီကနေ ပို့တဲ့ ပန်းတွေကဂျပန်မှာ ၁ဝ နာရီလောက်ဆိုရင် ဈေးကွက်ထဲကို ရောက်ပြီး ရောင်းနေပြီ။ ထောက်ပံ့ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး (Logistics) နဲ့ဈေးကွက်ချိတ်ဆက်မှု ( Supply Chain) တွေ ကောင်းမွန်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အစားအသောက်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်း တွေမှာ ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်နိုင်တဲ့ ဓာတုဗေဒဆေး ပါတာမျိုး၊ အသုံးပြုတဲ့ ဓာတ်မြေ သြဇာ အစရှိတဲ့ အရည်အသွေး သတ်မှတ်ချက်တွေ ပြည့်မီဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်က စင်္ကာပူ ရောက်တုန်း ခရီးသွားဟန်လွဲနဲ့ Channel News Asia line မှာ ကြည့်ရင်း မြန်မာသနပ်ခါးအကြောင်းကို ရှင်းပြ၊ ပြောပြနေတာတွေ့တော့ စာရေးသူ တော်တော်လေး ဝမ်းသာသွားပါတယ်။ လူတော်တော်များများ သိသွားရင်တော့ ဒါလဲ အလားအလာရှိတဲ့ ပို့ကုန်တစ်ရပ် ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ အခုဈေးကွက်တွေထဲမှာ လူဖန်တီးတာ (Artificial) ထက် သဘာဝ (Natural) ကို ဦးစားပေးလာကြတယ်။ သဘာဝ သစ်ဥသစ်ဖုနဲ့လုပ်တဲ့ အသုံးအဆောင်တွေ ခေတ်စားလာပြီး သဘာဝတရား ကို ပြန်လည်မြတ်နိုး တန်ဖိုးထား တတ်လာကြပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ စက်နဲ့လုပ်တာ(Machine made) ထက် လက်နဲ့လုပ်တဲ့ ( Hand Made) ကို ဦးစားပေးလာကြတာ တွေကိုလည်း တွေ့ရှိရပါတယ်။ စာရေးသူငယ်ငယ်တုန်းက မုံရွာမြို့မှာနေစဉ်အခါက တမူး၊ မိုးရေးကနေ တစ်ဆင့် မြန်မာနိုင်ငံကဇီးထုပ်တွေ အိန္ဒိယဘက်ကို တင်ပို့တာတွေ့ဖူး၊ မြင်ဖူးပါတယ်။ အိန္ဒိယ နယ်စပ်မှာရှိတဲ့သူတွေက ဇီးယိုကို ရေနွေးနည်းနည်းနဲ့ ထည့်ဖျော်ပြီး ဇီးဟင်းချိုလုပ်သောက်တယ်။ ထမင်းနဲ့ စားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဘာပဲ တင်ပို့ပါစေ မိမိတင်ပို့ချင်တဲ့ ပစ္စည်းကို တင်ပို့ရောင်းချနိုင်မယ့် ဈေးကွက်ရဲ့ အခြင်းအရာ၊ လူမျိုးတွေရဲ့ ဓလေ့စရိုက်တွေနဲ့ ညီညွတ်အောင် စဉ်းစားဖို့ ထုတ်ကုန်ကို ခွဲခြားထုတ်လုပ် ( Product differentiation) ပေးရပါမယ်။ စားသုံးသူတွေက အကြိုက်မတူတဲ့အတွက် ဈေးကွက်တစ်ခုတည်းမှာ တောင် ထုတ်ကုန်ကို ခွဲခြားထုတ်လုပ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ - အိန္ဒိယမှာ ပီဇာထဲကို မဆလာထည့်စားတယ်။ တရုတ်စတိုင် ကြော်ထားတဲ့ ခေါက်ဆွဲကြော်ထဲကို မဆလာ ထည့်စားတယ်။ Indianization ပေါ့။ ဒီလိုပဲ ဂျပန်နိုင်ငံက ကားတွေကို တင်ပို့ရင် ဖွံ့ဖြိုးမှုအဆင့်အလိုက် ဝင်ငွေ အဆင့်အတန်းမြင့်တဲ့ နိုင်ငံတွေဆိုရင် ကားအသစ်စက်စက်တွေ ကိုပို့ပြီး၊ ဝင်ငွေနိမ့်ကျတဲ့ နိုင်ငံတွေဆိုရင် သုံးပြီးသား ကားကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ထားတဲ့ ( Reconditioned or Used Car) များကို တင်ပို့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအတွက်ဆိုရင် အဖြူရောင်တွေ ပို့တာများတယ်။ အိန္ဒိယဘက်မှာဆိုရင် အရောင်တောက်တောက်နဲ့ ကားတွေ တင်ပို့တာများပါတယ်။ နိုင်ငံတစ်ခုကို ကားပို့ချင်ပြီဆိုရင် အဲဒီနိုင်ငံရဲ့ လမ်းစည်းကမ်း (Traffic Rule) က ဘယ်လိုလဲ။ လမ်းကို ညာဘက်ကပ်မောင်းတဲ့နိုင်ငံလား၊ ဘယ်ဘက် ကပ်မောင်းတဲ့ နိုင်ငံလား၊ လမ်းကို ဘယ်ဘက် ကပ်မောင်းတဲ့ နိုင်ငံဆိုရင်ကားရဲ့ Steering က ညာဘက်မှာ ရှိရမယ်။ လမ်းကို ညာဘက်ကပ်မောင်းတဲ့နိုင်ငံဆိုရင် ကားရဲ့ Steering က ဘယ်ဘက်မှာ ရှိရမယ်။ ဒါ့ကြောင့် သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံတွေရဲ့ Traffic Rule ကို လေ့လာရပါမယ်။ ဒါကြောင့် ပြန်ချုပ်ကြည့်မယ်ဆိုရင် မိမိတင်ပို့မယ့် နိုင်ငံရဲ့ ဈေးကွက်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကို စုစည်းရပါမယ်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းမှာ သတင်းအချက်အလက်ဆိုတာ ငွေ ( Information is money) ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဈေးကွက်နှင့် ပတ်သက်သည့် အသင်းအချက်အလက်များ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းအတွေးအခေါ်များ ပြောင်းလဲလာခြင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းဆိုင်ရာ အတွေးအခေါ်များ ပြောင်းလဲလာခြင်းကိုလည်း ကောင်းစွာသတိပြုမိဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ တိုးတက်တဲ့ နိုင်ငံတွေနဲ့ အသိပညာရှိလာတဲ့လူတွေဟာ သဘာဝကို ဦးစားပေးလာကြပြီ ( Back to the Nature) ဆိုတာကိုလည်း မမေ့ကြဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ယခုအချိန်မှာ သုတေသနဆန်းစစ်ချက်များအရ ဓာတုဗေဒပစ္စည်းများ ( Chemicals) ပါဝင်သော အစားအစာ၊ အသုံးအဆောင်များသည် အန္တရာယ်ဖြစ် စေတတ် ခြင်းကြောင့် သဘာဝအရ ထုတ်လုပ်တဲ့ ပစ္စည်းတွေကိုသာ ဦးစားပေး အသုံးပြုလာကြပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ- သြဂဲနစ် အသီးအနံှများကို ဈေးကြီးပေးပြီး ဝယ်စားလာတတ်ကြသလို သဘာဝနှင့် ပြုလုပ်ထားသည့် ဆေး၊ အလှပြင် ပစ္စည်းများကိုသာ အလေးပေးပြီး သုံးစွဲလာတတ်ကြပါတယ်။ ဒါ့အပြင် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိန်းသိမ်း စေပြီး စွမ်းအင် သုံးစွဲမှုကို အနည်းဆုံး (Minimum Energy Consumption) ဖြစ်ပေါ်စေသော ထုတ်လုပ်မှု သဘောတရားကို သုံးပြီးတော့လည်း ထုတ်လုပ်သည့် ပစ္စည်းအပေါ် ဆွဲဆောင်မှု ( Attraction) ယူလာကြ သည်ကိုလည်း တွေ့ရှိလာရပြန် ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ၊ အဖွဲ့အစည်းများ၊ Corporation များသည် အမြတ်အတွက်သာ ဦး တည်လှုပ်ရှားခြင်း(Profit Motive) နဲ့သာမက လူ့အဖွဲ့အစည်း (Society) ကိုလည်း တန်ဖိုးထားရမှာ ဖြစ်ပါ တယ်။ မိမိတို့လုပ်ငန်းဟာ လူ့အဖွဲ့အစည်း (မိမိတို့ ဖောက်သည်များ) တည်ရှိနေခြင်းကြောင့်သာ စီးပွား ရေးဆက်လက်ရပ်တည်နေနိုင်ပြီး လူ့အဖွဲ့အစည်း ကောင်းမွန် တိုးတက်စေရန် စေတနာထားပြီး ထုတ်ကုန်များကို ရွေးခြယ်ထုတ်လုပ်ခြင်း၊ ထုတ်ကုန် ဖွံ့ဖြိုးအောင် လုပ်ဆောင်ခြင်း၊ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းကာကွယ်မှုနှင့် စွမ်းအင် အသုံး ပြုရာတွင် ချွေတာမှုဖြစ် စေသော (Environmental Friendly Technologies and Energy Saving Technologies) များတီထွင်ခြင်း၊ အသုံးပြုခြင်း၊ မိမိတို့ရရှိသည့်အမြတ်ထဲမှ လူ့အဖွဲ့အစည်း အကျိုးပြု လုပ်ငန်းများမှာ ပါဝင်လှူဒါန်းခြင်း၊ မိမိလုပ်သားများ လူမှုရေး စောင့်ရှောက်မှုများ ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ စဉ်ဆက် မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးမှု (Sustainable Development) အတွက် အလေး ထားဆောင်ရွက်ခြင်း စတာတွေကို ဆောင်ရွက်လာခဲ့ကြဖို့ လိုအပ်တယ်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်း တွေဟာ ခိုင်မာတဲ့ အောင်မြင်မှု ရရှိစေဖို့ လူမှုရေး လုပ်ဆောင်ချက် (Social Activities) တွေနဲ့ အကျိုးပြု လုပ်ငန်းတွေမှာ အမြတ်ရဲ့ အချို့ သော ရာခိုင်နှုန်းကို လှူဒါန်းဆောင်ရွက်လာခဲ့ကြတယ်။ ဒါ့ကြောင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ နဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ အပြန် အလှန်အကျိုးပြုနေကြတာကို တွေ့မြင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ သဘောတရားကို Corporate Social Contribution-CSC (သို့မဟုတ်) Corporate Social Responsibility-CSR လို့ စီမံခန့် ခွဲမှု ဘာသာရပ်မှာ ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲလာကြတယ်။ ဒီသဘောတရားကြောင့်သာ အရင်းရှင်စနစ် ရေရှည် တည်မြဲနေရခြင်း ဖြစ်တယ်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာဈေးကွက်ကိုရောက်ရှိချင်တဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတစ်ခုဟာ (က) ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်အထိ အဘယ့်ကြောင့် တွေးခေါ်ဖို့ လိုအပ်သလဲ။(Why do we think globally?)(ခ) ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်ဆိုင်ရာမဟာဗျူဟာတွေကို ဘာကြောင့် သိသင့်တာလဲ။ (Why do we know about global strategy?)(ဂ) ကုမ္ပဏီတစ်ခုအနေဖြင့် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်အထိ တက်လှမ်းရန် နည်းလမ်းတွေက ဘာတွေလဲ။ (What are the ways that a company can do to go global?)(ဃ) ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်မှာရှိနေတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေက ဘာတွေလဲ။ (What are some of the challenges of going global?) ဆိုတာတွေကို စဉ်းစားရပါလိမ့်မယ်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာဈေးကွက်တွင် ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်နိုင်ဖို့၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ (အထူးသဖြင့် အသေးစားနဲ့ အလတ်စား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ)ကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်ရာမှာ ပါဝင်လာနိုင်အောင် ပြင်ဆင်နိုင်ဖို့ Five I's ကို ဂရုစိုက်ရမှာ ဖြစ်တယ်။ အဲဒါတွေကတော့- - ပြည်တွင်းတွင် အောင်မြင်အောင် ထိုးဖောက်ထုတ်လုပ်ခြင်း။ (Internalization )- တီထွင်မှု(Innovation) အားကောင်းစေခြင်း။- ရင်းနှီးမြှုပ်နံှမှု (Investment)များ (ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ)မှ ရရှိစေခြင်း။- ပေါင်းစည်းဆောင်ရွက်ခြင်း။ (Integration)- အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာသို့ ဦးတည်ခြင်း (Internationalization) တို့ပဲ ဖြစ်တယ်။ Five I's ကို မေခရိုအဆင့် (အစိုးရဘက်မှ မိမိနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံလုံး ခြုံ၍သော်လည်းကောင်း)၊ မိုက်ခရိုအဆင့် (စီးပွားရေး လုပ်ငန်း၊ စီးပွားရေးကဏ္ဍ တစ်ခုချင်းသော်လည်းကောင်း) စဉ်းစားနိုင်ပါတယ်။ စီးပွားရေးကုမ္ပဏီများတွင် မိမိတို့လုပ်ငန်းအနေနဲ့ ဘဏ္ဍာရေးကဏ္ဍမှာ မဏ္ဍိုင်လေးရပ်(Four Financial Pillars)ကို ထည့် သွင်းစဉ်းစားလေ့ရှိတယ်။ အမြတ်ရရှိမှု(Profitability)၊ပေးရန်ရှိ သည်များအားပေးဆပ်နိုင်မှု(Solvency)၊ ငွေရလွယ်မှု (Liquidity)၊ စွမ်းဆောင်ရည်ပြည့်ဝမှု (Efficiency) နှင့် ထိရောက်မှု (Effectiveness) တို့ဖြစ်ပါတယ်။ PSLEEလို့ အတိုကောက် ခေါ်ဝေါ် နိုင်ပါတယ်။ Five I's နဲ့ PSLEE တို့ဟာလည်း အပြန်အလှန် ဆက်စပ်မှုရှိနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေဟာ အမြတ်ပိုမိုရရှိချင်ရင် မိမိတို့လုပ်ကိုင် ထုတ်လုပ်နေတဲ့ကုန်စည် (Product) ၊ ဖောက်သည် (Customers)၊ ဈေးကွက် (Market)နဲ့ ဝင်ငွေရရှိမှု မော်ဒယ် (Revenue Model) တို့ကို စီမံခန့်ခွဲသုံးသပ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ PSLEE ၏ အခြေအနေကိုကြည့်ပြီး ထုတ်ကုန်ခွဲခြားလုပ်ကိုင်ခြင်း (Diversification) ပြုလုပ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ PSLEE အခြေအနေကို ကြည့်ရင် ကုမ္ပဏီတွေရဲ့ အခြေအနေကို သုံးသပ်နိုင်ပါတယ်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေရဲ့ အမြတ်ရရှိမှုနှုန်း ((Profit Rating –PR) ဟာ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေရဲ့ Business Model၊ ဖောက် သည်တွေရဲ့ အရည်အသွေး (Quality of Clients) ၊ ရောင်းချသူတွေရဲ့အရည်အသွေး (Quality of suppliers) ၊ လုပ်ငန်းလည် ပတ်မှုစွမ်းရည် (Efficiency of operation) ၊ လုပ်ငန်းတွေရဲ့ စီမံ ခန့်ခွဲနိုင်မှုနဲ့ ကုန်ကျစရိတ်ထိန်းချုပ်မှု (Ability to manage and control costs) တို့အပေါ် မူတည်တယ်။ Business plan တွေ ဟာ ကောင်းပါတယ် ဆိုပေမယ့် Over Planning ဖြစ်ခြင်းဟာ လည်း Business operation ရဲ့ အရှိန် (Speed)ကို နှေးကွေးစေတယ်။ ဒါကြောင့် လုပ်ငန်းတွေရဲ့ Business Model ဟာ အား ကောင်းမှု (Strong) ဖြစ်ဖို့လိုအပ်သလို ခိုင်မာမှု(Sound) ဖြစ်ဖို့လည်း လိုအပ်ပါတယ်။ လုပ်ငန်းတွေရဲ့ တန်ဖိုးဖန်တီးနိုင်မှုစွမ်းရည် (Value creating skill)၊တန်ဖိုးဖန်တီးနိုင်ရန်တီထွင်မှု( Innovation) တို့ဟာ အရေးပါလာတယ်။ လုပ်ငန်းတွေအကြား ယှဉ်ပြိုင်နိုင်မှု အကျိုးကျေးဇူး (Competitive Advantages) ရရှိစေနိုင်ရန်မှာ မိမိပြိုင်ဘက် လုပ်ငန်းများအပေါ် ကွဲပြားစွာလုပ်ဆောင်နိုင်မှု အကျိုး ကျေးဇူး (Differentiated Advantages) ကိုရရှိအောင် ထုတ်ကုန် ကွဲပြားစွာ ထုတ်လုပ်နိုင်မှု (Product Differentiation)မှာ အရေးပါ လာတယ်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာနိုင်ငံတွေအကြား ကုန်စည်နဲ့ ဝန်ဆောင်မှု တွေသယ်ဆောင်ရာမှာ သိရှိနားလည်ရမယ့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေ (Regulatory requirement and current legislation) ၊ ပို့ကုန် သွင်းကုန်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေ (Export/ Import procedures)၊စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေရဲ့ ထောက်ပံ့သယ်ယူပို့ဆောင် ရေးအစီအမံ (Logistics plan) ကောင်းရင်ကောင်းသလို လုပ်ငန်း ရဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှုတွေအားလုံး လွယ်ကူအဆင်ပြေ ချောမွေ့သွားမှာ ဖြစ်တယ်။ ထောက်ပံ့သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး အစီအမံ (Logistics plan) ကောင်းမွန် အဆင်ပြေစေဖို့ဖောက်သည် (Customers) ၊ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှု (Logistics Management) ၊ ပြည်တွင်း သယံဇာတများ (Internal resources) နဲ့ နည်းပညာ(Technology) စတာတွေအပေါ် မူတည်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေဟာ ဥစ္စာရင်လို ဥစ္စာရင်ခဲ ဆိုတဲ့ မြန်မာစကားပုံရှိသလိုပဲ နိုင်ငံတွင်းမှာ ထိုးဖောက်နိုင်အောင် ဦးစွာကြိုးစားကြဖို့၊ အခြားနိုင်ငံတွေရဲ့ ထုတ်လုပ်မှုတွေကို ကောင်းစွာ လေ့လာပြီး သရုပ်ပြအကိုျးသက်ရောက်မှု (Demonstration effect) အရ မိမိထုတ်ကုန်ကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင်လုပ်ဖို့ လိုအပ် နေပါတယ်။ အခိုျ့လက်မှုကုန်စည်များသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ကုန်ကြမ်းပေါများသော်လည်း လက်ရာကြမ်းနေ၍ ဈေးကွက်မဝင်ဘဲ ဖြစ်နေသည်ကို တွေ့ရှိရပါတယ်။ အချို့မှာ စိတ်ကူးစိတ်သန်းများ (Ideas)လိုအပ်နေပါသေးတယ်။ ထိုကဲ့သို့သော လိုအပ်ချက်ကို မည်သို့ ဖြည့်ဆည်းမည်နည်းကို စဉ်းစားရန် လိုအပ်ပါတယ်။ ဥပမာအစိုးရ မှ နိုင်ငံခြားသံရုံးများမှတစ်ဆင့် Handicraft နှင့် Souvenir များတင်သွင်း၍ လက်မှုပညာကျောင်းများ၊ ယွန်းသင်တန်းကျောင်း များ၊ ယက္ကန်းကျောင်းများတွင် ပြသခြင်း၊ မိမိတို့ နိုင်ငံထုတ် ကုန်စည် များကို ကုန်စည်ပြပွဲများတွင် ပြသရောင်းဝယ်စေခြင်း၊ ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍမှလည်း အသင်းအဖွဲ့များဖွဲ့စည်း၍ မိမိနိုင်ငံ၏ လက်မှုပညာ ရှင်များအား လေ့လာရေးစေလွှတ်ခြင်းတို့ ဆောင်ရွက်နိုင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ လက်မှုလုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် ပညာအခြေခံရှိပြီး ဖြစ်သည့်အတွက် အချို့သောကုန်စည်များသည် မြင်ရုံနှင့်ပင် သရုပ်ပြ အကျိုးသက်ရောက်မှုအရ စိတ်ကူးစိတ်သန်းများကို ရရှိသွားစေနိုင်ပါသည်။ ထုတ်ကုန်များ တိုးတက်စေရန် ပထမအဆင့်အနေနဲ့ အတုယူ လုပ်ကိုင်ခြင်း (Imitation) ကနေတစ်ဆင့် တီထွင်ဆန်းသစ်မှုများ ဖြင့် မိမိတို့ကိုယ်ပိုင် ဖန်တီးထုတ်လုပ်ခြင်း (Innovation and Creativity) အဆင့်ရောက်အောင်လုပ်ကိုင်နိုင်ပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှ စားသုံးသူများကလည်း မိမိနိုင်ငံရဲ့ထုတ်ကုန်ကို ဦးစားပေးပြီး စားသုံးဖို့၊ မိမိနိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များကို အားပေးဖို့ လိုအပ် ပါတယ်။ နိုင်ငံများဟာ ဒေသဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းမှုတွေ၊ နှစ်နိုင်ငံချင်း ကုန်သွယ်မှု သဘောတူညီစာချုပ်တွေ (Bilateral Agreement)၊ နိုင်ငံများအကြား ကုန်သွယ်မှုသေဘောတူစာချုပ်တွေ (Multilateral Agreement) ချုပ်ဆိုခြင်းရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးရလဒ် ထွက်ပေါ်လာဖို့ ဆိုတာ ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍတိုးတက်မှု(Private Sector Development) ကတစ်ဆင့် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကို ဆင့်တိုးတန်ဖိုးများတဲ့ ကုန်စည်(Value Added Products) တွေ တင်ပို့ရောင်းချနိုင်မှ သာလျင် ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပါမယ်။ မြန်မာနိုင်ငံထုတ်လုပ်မှုရဲ့ ၈ဝ ရာခိုင်နှုန်းဟာ ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍမှ ဦးဆောင်နေတဲ့အတွက် အတတ်နိုင်ဆုံး မိမိနိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံငွေကြေးချွေတာနိုင်အောင် သွင်းကုန်တွေကို အစား ထိုးနိုင်တဲ့ အခြေအနေ (Import Substitution) ဖြစ်အောင် ထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်းနှင့်အတူ ယှဉ်ပြိုင်မှုစွမ်းရည် (Competitiveness) တိုးတက်လာမှုမှတစ်ဆင့် ပို့ကုန်ဈေးကွက် (Export Market) အထိ ပို့နိုင်ဖို့ ကြိုးပမ်းကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ စာရေးသူအနေနဲ့ Made in Myanmar ထုတ်ကုန်များ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာဈေးကွက်မှာ ထိုး ဖောက်ဝင်ရောက်နိုင်ပါစေလို့ ဆန္ဒပြုလိုက်ပါတယ်။
ကုန်သွယ်မှုနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နံှမှုမှာ အရေးပါတဲ့ ဒေါ်လာတန်ဖိုး တည်ငြိမ်အောင် ဘာတွေ လိုအပ်နေသလဲ လတ်တလော ငွေကြေးဈေးကွက်ထဲမှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ဒေါ်လာတန်ဖိုး ကျဆင်းနေတဲ့ ကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး လက်တွေ့ဘဝ အတွေ့အကြုံအမျိုးမျိုးကိုအခြေခံပြီး ရှုထောင့်စုံက ဝေဖန်ပြောကြားနေကြတဲ့အသံတွေကို ကြားနေရပါတယ်။ ကုန်သွယ်မှု လုပ်ငန်းတွေကို လုပ်ဆောင်နေကြတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေအနေနဲ့ လည်း အထူးသဖြင့် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်တွေက ဒေါ်လာတန်ဖိုး ကျဆင်းပြီး ကျပ်ငွေတန်ဖိုးမြင့်လာတဲ့အတွက် ထိခိုက်နစ်နာမှုတွေ ရှိနေတဲ့အကြောင်း ဆွေးနွေးတင်ပြတာတွေလည်း ရှိနေခဲ့ပါ တယ်။ တရားမဝင် ဝင်ရောက်ရင်းနှီးမြှုပ်နံှမှုတွေ ရှိနေသလား တကယ်တော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပြည်ပလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက ရင်းနှီးမြှုပ်နံှမယ်ဆိုရင် နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နံှမှုဥပဒေနဲ့အညီ ရင်းနှီးမြှုပ်နံှ ဆောင်ရွက်နိုင်ပါတယ်။ ဒီအတွက် မြန်မာ့ရင်းနှီး မြှုပ်နံှမှုကော်မရှင် (MIC)ဆိုတာ စနစ်တကျ ဖွဲ့စည်းထားပြီး လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ပေးနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ (MIC) ကတစ်ဆင့် တရားဝင် ဝင်ရောက်ရင်းနှီး မြှုပ်နံှတဲ့ ပုံသဏ္ဌာန်မျိုး မဟုတ်ဘဲ၊ စက်မှုကုန်ထုတ်လုပ်ငန်း အချို့နဲ့ အိမ်ခြံမြေဈေးကွက်မှာ မြန်မာ့လုပ်ငန်းရှင်ရဲ့ အမည် ကိုခံပြီး ပြည်ပက တရားမဝင် ရင်းနှီးမြှုပ်နံှမှုတွေရှိနေတယ်လို့ ကြားသိနေရပါတယ်။ ဒီရင်းနှီးမြှုပ်နံှမှုတွေကတစ်ဆင့် တရားမဝင်တဲ့ လမ်းကြောင်းတွေကနေ ဒေါ်လာငွေ ပြည်တွင်းကို ဝင်ရောက်လာပြီး၊ ပြည်တွင်းငွေကြေးဈေးကွက်မှာ ဒေါ်လာရောင်းလိုအားကို မြင့် မားစေခဲ့တယ်လို့ သုံးသပ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံပိုင်အဆောက်အအုံလေလံငွေတွေသွင်းရလို့ ကျပ်ငွေရှားသလား? နိုင်ငံပိုင်အဆောက်အအုံတွေကို အစိုးရရဲ့အစီအစဉ်နဲ့ လေလံ တင်ရောင်းချခဲ့ပါတယ်။ ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းတွေက ဝင်ရောက်လေ လံဆွဲပြီး ဝယ်ခဲ့ကြလို့ ကျပ်သိန်းပေါင်းသိန်းချီပြီး နိုင်ငံတော်ရဲ့ ဘဏ္ဍာ ငွေထဲရောက်သွားလို့ ဈေးကွက်ထဲမှာ ကျပ်ငွေရှားပြီး ဒေါ်လာတန်ဖိုး တက်ရတယ်လို့ ပြောဆိုနေကြတဲ့ အသံတွေကိုလည်း ကြားရပါတယ်။ ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ သက်ဆိုင်ရာဌာနကို မေးကြည့်တော့ ဒီအဆောက်အအုံလေလံငွေတွေကလည်း နိုင်ငံတော်ထဲကို ၅ ပုံ ၁ ပုံပဲဝင်နေသေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါဆိုရင် ဈေးကွက်မှာ ဒီကိစ္စ ကြောင့် ကျပ်ငွေရှားနေတာဖြစ်နိုင်ရဲ့လား စဉ်းစားစရာပါ။ တကယ်တော့ လူ့သဘောသဘာဝအရ ဒေါ်လာတန်ဖိုးမာတုန်းက ဒေါ်လာကို လက်ဝယ်မှာထားဖို့ စဉ်းစားခဲ့သလို၊ အခု ကျပ် ငွေမာတော့လည်း ကျပ်ငွေကိုပဲ စုဆောင်းဖို့ လုပ်ဆောင်ကြမှာပါ။ ဒါမှ ငွေတန်ဖိုး အပြောင်း အလဲကြောင့် မိမိစီးပွားရေးကို ထိခိုက်မှုအနည်းဆုံးဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင်မှာပါ။ ဒီအချိန်မှာ အချို့စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေက အစိုးရက Unification of Exchange Rate လုပ်မယ်ဆိုရင် ဒေါ်လာဈေးကို ချမှာပဲဆိုပြီး ကိုယ့်အတွေးနဲ့ ကိုယ်စိုးရိမ်မှုတွေဖြစ်ပြီးတော့ လက်ထဲမှာ ရှိတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေကို တန်ဖိုးကျတော့မှာပဲဆိုတဲ့ အတွေးနဲ့ ရတဲ့ဈေး တွေနဲ့ ထုတ်ရောင်းခဲ့ကြတဲ့အတွက်လည်း အထူးသဖြင့် ပဲမျိုးစုံလို ပို့ကုန်ပစ္စည်းအချို့မှာ ဈေးနှုန်းတွေကျဆင်းခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါက အနာဂတ်ဈေးကွက်အပေါ် စိုးရိမ်ပူပန်မှုကနေ ဖြစ်ရတာပါ။ အချို့ကတော့ တစ်ဒေါ်လာကို ၈ဝဝ နဲ့ ၈၅ဝ ကြားမှာရှိသင့်ပြီး၊ ဒီထက်ပိုပြီး တန်ဖိုးကျမသွားဖို့ ဆန္ဒရှိနေကြတယ်လို့လည်း ဈေးကွက်ထဲက ကြားနေရပါတယ်။ ဒီတော့ လတ်တလောဖြစ်ပျက်ခဲ့တဲ့ ဒေါ်လာတန်ဖိုးကျဆင်း မှုကိုအကြောင်းပြုလို့ လက်ထဲမှာ ဒေါ်လာငွေတွေရှိနေတဲ့ သူတွေက နေ့စဉ်ပေါက်ဈေးနဲ့တွက်ပြီး (ကိုယ့်ဒေါ်လာကို မရောင်းရသေးပေမဲ့) ဆုံးရှုံးနေပြီလို့ ခံစားရသူတွေရှိသလို၊ ဆက်ကျမှာစိုးလို့ ရတဲ့ဈေးနဲ့ ရောင်းလိုက်တဲ့အတွက် ဆုံးရှုံးတဲ့သူတွေလည်း ရှိမှာပါ။ လက်ဝယ် ကုန်ပစ္စည်းလှောင်ထားတဲ့ သူတွေကတော့ အထူးသဖြင့် ပြည်ပပို့ကုန် ပစ္စည်းတွေမှာ ဒေါ်လာတန်ဖိုးကျတဲ့အတွက် ပြည်တွင်းဈေးပါကျလို့၊ လက်ထဲမှာ ပိုက်ထားတဲ့ပစ္စည်းရဲ့ နေ့စဉ်တန်ဖိုးကိုတွက်ပြီး ဆုံးရှုံးနေ ပြီလို့ ခံစားနေရတာတွေရှိမှာဖြစ်ပါတယ်။ အများစုကတော့ ဒေါ်လာ တန်ဖိုး ဖြစ်သင့်ဖြစ်ထိုက်တဲ့ဈေးမှာ တည်တည်ငြိမ်ငြိမ်နဲ့ ရှိနေစေချင် သလို ဒေါ်လာတန်ဖိုး အပြောင်းအလဲတွေ မကြာခဏ ဖြစ်နေတဲ့ အတွက် ဆုံးရှုံးမှုတွေကိုဆက်ပြီး မဖြစ်စေချင်ကြတဲ့ ဆန္ဒရှိနေကြ တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဈေးကွက်အရလား၊ ဈေးကစားသူကြောင့်လား ဒေါ်လာတစ်ယူနစ်တန်ဖိုး အပြောင်းအလဲကိုကြည့်ရင် ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့ ပေါက်ဈေးအရ ရွက်စိမ်း ၇၅ဝ ကျပ်၊FEC ၆၇ဝ ကျပ်နဲ့ Earning ဒေါ်လာ ၇၆ဝ ကျပ်နဲ့ အနိမ့်ဆုံးရှိနေခဲ့ရာကနေ ဇွန်လ ၁၄ ရက်မှာ ရွက်စိမ်း ၇၆၅ ကျပ်၊FEC ၆၈ဝ ကျပ်နဲ့ Earning ၇၈ဝ ကျပ်ထိ တက်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒေါ်လာဈေး တစ် နေ့တာလှုပ်ရှားမှုကိုကြည့်ရင် ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့ မနက်ပိုင်းဈေး အဖွင့်မှာ ရွက်စိမ်းက ၈၂ဝ ကျပ်၊ FEC ၇၅ဝ ကျပ်နဲ့ Earning က ၈၂၅ ကျပ်ထိ ဈေးတက်ခဲ့ပြီး ညနေပိုင်းဈေးကွက်မှာတော့ ရွက် စိမ်းက ၈ဝ၅ ကျပ်နဲ့ FEC ၇၄ဝ ကျပ်နဲ့ Earning ၈၁ဝ-၈၁၂ လောက်ပဲ ကျန်ပါတော့တယ်။ ဒါကဘာကိုပြသလဲဆိုရင် ဒေါ်လာ ဈေးကွက်ထဲမှာ အကိုျးအမြတ်အတွက် ဈေးကစားသူတွေရှိနေတယ် ဆိုတဲ့သဘောပါပဲ။ ဒီလူတွေက မြန်မာစကားပုံအရ မီးလောင်ရာ လေပင့်တဲ့လူတွေလို့ ပြောလို့ရသလို အဆင်းကို ဘီးတပ်သူတွေလို့ လည်း ပြောရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဈေးကွက်ထဲမှာ ကျပ်ငွေတွေ ရှားနေပြီလို့ ပြောတဲ့လူတွေရှိ နေပါတယ်။ ဒါနဲ့ပတ်သက်၍ ဘဏ်တွေနဲ့နီးစပ်တဲ့ ငွေကြေးကျွမ်းကျင်သူမိတ်ဆွေကိုမေးကြည့်တော့ ''တကယ်တော့ ကျပ်လှည့်ပတ် ငွေက အစိုးရလက်ထဲမှာထက် လူထုလက်ထဲမှာက ပိုများပါတယ်။ ဈေးကွက်ထဲမှာ ဘာလုပ်သင့်သလဲလို့ စောင့်ကြည့်ပြီး ကျပ်ငွေကို လက်ထဲမှာကိုင်ထားကြသလို ဘဏ်တွေထဲမှာ အပ်ထားတဲ့လူတွေ လည်း နိုင်ငံတစ်ဝန်း အများကြီးပါ'' လို့ဆိုပါတယ်။ ဒါတွေကို ခြုံငုံသုံးသပ်ရရင် ဒေါ်လာတန်ဖိုး အတက်အကျ အပြောင်းအလဲတွေရဲ့ အဓိကအကြောင်းတရားဟာ မြန်မာ့စီးပွား ရေး လုပ်ငန်းရှင်တွေရဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေကလည်း အဓိကအကြောင်း တရားတစ်ခုအဖြစ် သုံးသပ်လို့ရပါတယ်။ သွင်းကုန်တွေ ထိန်းချုပ်ထားလို့ ဒေါ်လာတန်ဖိုးကျသလား တချို့ကလည်း သွင်းကုန်တွေကိုထိန်းချုပ်ထားလို့ Earning ဒေါ်လာဈေးကျရတာပါလို့ ပြောဆိုနေတာရှိပါတယ်။ ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး သက်ဆိုင်ရာဌာနကို ဆက်သွယ်စုံစမ်းတဲ့အခါ အခုလို အဖြေရပါတယ်။ ''၂ဝ၁၁-၂ဝ၁၂ ဘဏ္ဍာနှစ်ထဲမှာ ဧပြီလကနေ ဇွန်လဒုတိယ ပတ်အထိ သုံးလတာ ကုန်သွယ်မှုကိုကြည့်ရင် ပို့ကုန်ကဒေါ်လာ ၈၅၅ သန်းနီးပါးရှိပြီး၊ သွင်းကုန်က ၁၄၉ဝ နီးပါးရှိတာမို့ သွင်းကုန် တန်ဖိုးက ပို့ကုန်တန်ဖိုးထက် ဒေါ်လာ ၆၃၅ သန်း ပိုနေပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ဘဏ္ဍာနှစ်နဲ့ ဒီနှစ်ဘဏ္ဍာနှစ် နှစ်ခုကို ယှဉ်ကြည့်မယ်ဆိုရင် လည်း ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဧပြီကနေ ဇွန်လဒုတိယပတ်ထိ စုစုပေါင်း သွင်းကုန်တန်ဖိုးက ဒေါ်လာ ၁၂၃ဝ သန်းပဲရှိခဲ့ပေမယ့် ဒီနှစ်ကာလတူ မှာတော့ ဒေါ်လာသန်း ၁၆၉ဝ နီးပါးရှိခဲ့ပါတယ်။ မနှစ်ကထက်သန်း ၄၆ဝ ပိုတဲ့သဘောပါ''လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါကစာရင်းဝင်တဲ့ ကုန်သွယ်မှု မှာ သွင်းကုန်ကများနေပြီ။ သိတဲ့အတိုင်း နယ်စပ်က တရားမဝင် ဝင်နေတဲ့တန်ဖိုးတွေကို ထည့်တွက်ရင် သွင်းကုန်ထိန်းချုပ်ထားလို့ ဒေါ်လာတန်ဖိုး ကျတယ်ဆိုတာကလည်း စဉ်းစားစရာဖြစ်လာပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ငွေကြေးတိုင်း တန်ဖိုး အတက်အကျအပြောင်းအလဲရှိ ကမ္ဘာပေါ်မှာ အဓိကကျတဲ့ ငွေကြေးတိုင်း ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးနဲ့ နိုင်ငံရေးအခြေအနေနဲ့ အဲဒီငွေကြေးကို ထုတ်ဝေတဲ့နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးနဲ့ နိုင်ငံရေးအခြေအနေပေါ်မှာမူတည်ပြီး တန်ဖိုးအပြောင်းအလဲ တွေရှိတတ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့အဓိကငွေကြေး နှစ်ခုဖြစ်တဲ့ ယူရိုနဲ့ ယန်း ငွေတွေရဲ့ ဒေါ်လာနဲ့လဲလှယ်ရာမှာ ၂ဝ၁၁ ခုနှစ်အတွင်း တန်ဖိုး ပြောင်းလဲမှုကို အောက်မှာ ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်စဉ် လအမည် ပျမ်းမျှပေါက်ဈေး ယူရို ဂျပန်ယန်း၁။ ဇန်နဝါရီ ဝ .၇၄၈၉၂ ၈၂ .၄၈၇၅ဝ၂။ ဖေဖော်ဝါရီ ဝ .၇၃၂၆၈ ၈၂ .၅၈၇၇၇၃။ မတ် ဝ .၇၁၄၁၃ ၈၁ .၆၁၁၅ဝ၄။ ဧပြီ ဝ .၆၉၂၆၄ ၈၃ .၂၇၁၁၁၅။ မေ ဝ .၆၉၇၃၃ ၈၁ .ဝ၈၁၇၆၆။ ဇွန် (၁၅ ရက်ထိ) ဝ .၆၉၁၃၃ ၈ဝ .၄၅၁၄၄ အထက်မှာ ဖော်ပြခဲ့တဲ့ဇယားကိုကြည့်ရင် ဒေါ်လာတန်ဖိုးနဲ့ လဲလှယ်ရာမှာ ယူရိုနဲ့ ဂျပန်ယန်း နှစ်မိုျးစလုံး တန်ဖိုးတွေတက်နေတာ တွေ့ရမှာဖြစ်သလို အတက်အကျအပြောင်းအလဲလည်း တွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီသဘောထားကိုသိရင် မြန်မာ့လုပ်ငန်းရှင်တွေအနေနဲ့ အထူးသဖြင့် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်တွေအနေနဲ့ မိမိလက်ထဲမှာ ကုန်ပစ္စည်း တစ်ခုကို ၃-၄ လလှောင်ပြီးမှ ပြည်ပတင်ပို့ရောင်းချဖို့ စိတ်ကူးသင့် မသင့် စဉ်းစားဖို့လိုပြီဖြစ်ပါတယ်။ ပေါက်ဈေးနဲ့ဝယ်ပြီး လျင်လျင်မြန်မြန်နဲ့ တင်ပို့ရောင်းချနိုင်ဖို့နဲ့၊ ငွေလှည့်ပတ်တဲ့အကြိမ် Turn Over များများရအောင်လုပ်နိုင်တဲ့ ဈေးကွက်မျိုးကိုဖော်ဆောင်သင့်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ မြန်မာ့ဆိပ်ကမ်းနယ်မြေတွေမှာ Bonded warehouse တွေတည်ဆောက်ပြီး၊ သက်ဆိုင်ရာ Buyer တွေနဲ့ နိုင်ငံတကာ ကုန်သွယ်မှု လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေအတိုင်း သဘောတူညီမှုတွေရယူ ကာ ပစ္စည်းအပ်၊ ငွေထုတ်ယူတဲ့စနစ်ကို ကျင့်သုံးသင့်ပြီလို့ အကြံပြု လိုပါတယ်။ တရားဝင် ရင်းနှီးမြှုပ်နံှဖို့နဲ့ ကုန်သွယ်ဖို့လိုအပ် ပြည်ပက လုပ်ငန်းရှင်တွေကို မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာ ဥပဒေနှင့်အညီ ရင်းနှီးမြှုပ်နံှဖို့အမြဲ ဖိတ်ခေါ်နေပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ ရင်းနှီးမြှုပ်နံှမှု ဥပဒေ၊ မြန်မာ့အထူးစီးပွားရေးဇုန်ဥပဒေ၊ ထားဝယ်အထူးစီးပွားရေး ဇုန်ဥပဒေတွေ ထုတ်ပြန်ပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နံှမှုတွေကို ဖိတ်ခေါ်နေတာ အားလုံးအသိပါပဲ။ မြန်မာတိုင်းရင်းသားတွေက အမည်ခံပြီး တရားမဝင်တဲ့ နည်းလမ်းတွေနဲ့ ငွေတွေသယ်ယူလာပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နံှ ဆောင်ရွက်နေမဲ့အစား ရင်းနှီးမြှုပ်နံှမဲ့ငွေတွေကို ဘဏ်တွေကတစ်ဆင့် တရားဝင် ဝင်ရောက်ကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နံှကြဖို့လိုပါပြီ။ ဒီလိုပဲ ကုန်သွယ်မှုပိုင်း မှာလည်း တရားဝင်လမ်းကြောင်းပေါ်က ကုန်သွယ်ရောင်းဝယ်သူ တွေရှိသလို ခုအချိန်ထိ တရားမဝင်လမ်းကြောင်းနဲ့ ရောင်းဝယ်နေသူတွေရှိနေပါတယ်။ တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှုကြောင့် တရားဝင် ကုန်သွယ်မှုတွေအနေနဲ့ ဈေးကွက်မှာယှဉ်ပြိုင်မှုတွေကျဆင်းရသလို တရားမဝင်စီးဆင်းနေတဲ့ ငွေကြေးလမ်းကြောင်းတစ်ခုလည်း ပေါ်ပေါက်နေပါတယ်။ လုပ်ငန်းရှင်များပြောတဲ့ ''အဝေး''လို့ခေါ်တဲ့ ဟွန်ဒီ လမ်းကြောင်းပါ။ ငွေကြေးဈေးကွက်တည်ငြိမ်ရေးကို ဦးတည်ကြိုးပမ်း ရာမှာ တရားမဝင်လမ်းကြောင်းနဲ့ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းနဲ့ ငွေကြေးစီးဆင်းနေမှုတွေကို တရားဝင်လမ်းကြောင်းပေါ်ကို ရောက်လာအောင်ဆောင်ရွက်ဖို့ တစ်နည်းအားဖြင့် မျှတတဲ့ ကုန်သွယ်မှု ပတ်ဝန်းကျင် (Fair Trade Environment) ဖြစ်အောင် ထိန်းကျောင်းသွားဖို့လိုပြီလို့ ထောက်ပြချင်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ ဥပမာ တစ်ခုအနေနဲ့ စီးပွားရေးမှာ အဓိကကျတဲ့ စက်သုံးဆီ တင်သွင်းတဲ့ နယ်ပယ်တစ်ခုထဲကိုပဲ လေ့လာမယ်ဆိုရင် တရားဝင်တင်သွင်းမှုကို ဆောင်ရွက်နေသူတွေရှိသလို၊ တရားမဝင် တင်သွင်းမှုတွေ ရှိနေတယ် ဆိုတာတွေ့မြင်နိုင်ပါတယ်။ ဒါတွေဟာ မဖြစ်သင့်တော့ဖူးလို့ ထင်မြင် ယူဆပါတယ်။ တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုနဲ့အတူ တရားမဝင်ငွေကြေး စီးဆင်းမှုတွေ ရှိနေမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။ အထက်က အချက်အားလုံးကို ခြုံပြီးသုံးသပ်ကြည့်ရင် ပြင်ပ မှာ ဒေါ်လာဈေးကျအောင် အစိုးရက လုပ်နေသလို ပြောဆိုနေကြပေမဲ့ အရင်းစစ်တော့ မည်သူမပြု မိမိမှုပါပဲ။ ပဲသမား၊ ဆန်သမား၊ ရေထွက်သမား၊ သစ် သမား၊ ပို့ကုန် သမားတွေ ထိခိုက်နေရတာ မှန်ပါတယ်။ ဒေါ်လာဈေးကျလို့ပေါ့။ ဒေါ်လာဈေးကျရတာဟာ တရားမဝင်ရင်းနှီးမြှုပ်နံှမှု အသုံး စရိတ် လိုအပ်ငွေအတွက် တရားမဝင် ဒေါ်လာသွင်းယူ ဖလှယ်သုံး ရတာတွေ၊ ပို့ကုန်၊ သွင်းကုန် ဈေးနှုန်းကွာခြားမှုအရ နိုင်ငံခြားမှာ မိမိတို့ပိုင် ဒေါ်လာငွေတွေကို မိမိတို့ ပြည်တွင်းသုံးစွဲလည်ပတ်ဖို့ တရားမဝင် ပြန်သွင်းရတာတွေ၊ တရားမဝင် မှောင်ခိုသွင်းပစ္စည်း တန်ဖိုးကို ယခင်က မှောင်ခိုသစ်၊ ကျောက်မျက်၊ ကွဲျနွား ပို့ပြီး ဖလှယ် ရာက ခက်ခဲလာတဲ့အတွက် မြန်မာကျပ် ငွေတွေ ရွှေလီမှာ ဆာလာ အိတ်နဲ့ပုံနေရတာတွေ၊ တရားမဝင် စက်သုံးဆီတင်သွင်းမှုအပါအဝင် တရားမဝင် လုပ်ငန်းတွေအတွက် တရားမဝင်ငွေကြေးဖလှယ်ရတာ တွေ၊ ဒါတွေအားလုံးဟာ စီးပွားရေးနယ်ပယ်သားတွေ သာ အသိဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ ကုန်သည်ထိခိုက်ရင် စက်မှုလုပ်ငန်းသမား ဒေါ်လာသွင်း လုပ်မှု အချို့ကြောင့်ဖြစ်သလို စက်မှုလုပ်ငန်းသမား တွက်ခြေမကိုက် ရင်လည်း အပြန်အလှန် သဘောဆောင်နေသလို၊ မှန်မှန်ကန်ကန် လုပ်သူတို့ ဈေးကွက်မယှဉ်နိုင်တာ အခွန်မဆောင်ပဲ မှောင်ခိုသွင်းသူ ကြောင့်ဖြစ်ရတာ အားလုံးအသိပါပဲ။ ကုန်သည်နဲ့ စက်မှုလုပ်ငန်း ရှင်ကြားမှာ ကုန်သည်၊ စက်မှုအသင်းဟာ ဒိုင်လူကြီးဖြစ်သလို (Shadow Investment) တရားမဝင်အမည်ခံ ရင်းနှီးမြှုပ်နံှတာတွေ ရဲ့ ငွေလိုအပ်ချက်နဲ့ စီးဝင်မှုကို ကုန်သည်နဲ့စက်မှုလုပ်ငန်းရှင်အားလုံး အသိဆုံးပါပဲ။ အစိုးရက ဒေါ်လာတရားဝင်ပို့လာရင် Account Transfer နဲ့ ဖလှယ်သုံးခွင့်ပေးပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ INGO အပါအဝင် ရင်းနှီးမြှုပ်နံှမှုတွေဟာ တရားဝင်ဘဏ်မှာ နိုင်ငံခြားငွေပေးပို့ဆောင် ရွက်ကြရင် ဈေးကွက်မှာ Dollar Supply များတဲ့ပြဿနာ ဒေါ်လာဈေးကျတဲ့ပြဿနာအထိုက်အလျောက်လျော့ပြီး ကုန်သည်တို့ ခံသာမှာပါ။ ကုန်သည်တို့ ခံသာအောင် လုပ်ငန်းရှင်တို့ကပဲ မိမိတို့လုပ် ရပ်တွေကို ပြုပြင်ကြရမှာပါ။ အချုပ်အားဖြင့် မြန်မာ့စီးပွားရေးလောကကြီး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ပြီးကမ္ဘာနဲ့ ရင်ဘောင်တန်းချင်ရင် ွGood Govermance/ Clean Government ဆိုပြီး အစိုးရဌာနဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်းများသာ ကောင်းလို့မရသလို၊ ဥပဒေလုပ်ထုံးလုပ်နည်းပြင်ရုံနဲ့လည်း စီးပွားရေးဝန်းကျင် (Business Environment) ကြီး ကောင်းမလာသရွေ့ ကောင်းလာဖို့ အလားအလာဝေးနေအုံးမှာပါ။ စီးပွားရေးဝန်းကျင် (Business Environment) ကြီးတစ်ခု လုံးကောင်းလာဖို့ စီးပွားရေးလောကသားတွေဟာ ခေတ်သစ်၊ စနစ်သစ်မှာ လူသစ်၊ စိတ်သစ်နဲ့ ညီညီညွတ်ညွတ် မျှမျှတတနဲ့ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွား ရှေးရှုလုပ်ဆောင်ကြရန် လိုအပ်ပါကြောင်း အစိုးရ ရော ပုဂ္ဂလိကပါ ပူးပေါင်းလက်တွဲကြိုးပမ်းကြရမှာဖြစ်ကြောင်း တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။" အစိုးရက ဒေါ်လာတရားဝင်ပို့လာရင် Account Transfer နဲ့ ဖလှယ်သုံးခွင့်ပေးပြီးဖြစ်ပါတယ်။ INGO အပါအဝင် ရင်းနှီးမြှုပ်နံှမှုတွေဟာ တရားဝင်ဘဏ်မှာ နိုင်ငံခြားငွေပေးပို့ဆောင်ရွက်ကြရင် ဈေးကွက်မှာDollar Supply များတဲ့ ပြဿနာ ဒေါ်လာဈေးကျတဲ့ ပြဿနာ အထိုက်အလျောက်လျော့ပြီး ကုန်သည်တို့ခံသာမှာပါ . ."
ပထမဆုံး ပုဂ္ဂလိကပိုင် ရန်ကုန်တာယာစက်ရုံ မြန်မာနိုင်ငံက နှစ်စဉ်ရော်ဘာတွေ ပြည်ပကို တင်ပို့လျက် ရှိပါတယ်။ ၂ဝဝ၆-၂ဝဝ၇ ဘဏ္ဍာနှစ်ကနေ ၂ဝ၁ဝ-၂ဝ၁၁ ထိ လွန်ခဲ့ တဲ့ ငါးနှစ်က ပြည်ပကိုတင်ပို့ခဲ့တဲ့ပမာဏကိုကြည့်ရင် တစ်နှစ်ပျမ်းမျှ တန် ၆၃ဝဝဝ တင်ပို့ခဲ့တဲ့အတွက် ပျမ်းမျှဝင်ငွေဒေါ်လာ ၁၄၁ သန်း ရရှိခဲ့တာ လေ့လာသိရှိရပါတယ်။ တစ်ဖက်မှာလည်း ရော်ဘာကို အဓိကကုန်ကြမ်းအဖြစ် သုံးစွဲပြီး ထုတ်လုပ်ရတဲ့ ကားတာယာတွေ တင်သွင်းခဲ့ တာကိုကြည့်ရင် လွန်ခဲ့တဲ့ ငါးနှစ် (၂ဝဝ၆-ဝ၇ မှ ၂ဝ၁ဝ- ၁၁) မှာ တစ်နှစ်ပျမ်းမျှဒေါ်လာ ၅၃ သန်း တန်ဖိုးရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နံှမှုတစ်နေရာ အသေအချာ ရှိနေတယ် ဆိုတာကို တွေ့ရမှာပါ။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အစိုးရနဲ့ Semi Government ပိုင်တဲ့ တာယာ စက်ရုံတွေရှိပေမဲ့ ပြည်တွင်းလိုအပ်ချက်ကို လုံလောက်အောင် ထုတ်လုပ်နိုင်မှုမရှိပါဘူး။ ဒါကြောင့်လဲ ပြည်ပကတာယာတွေ နှစ်စဉ် တင် သွင်းနေရတာဖြစ်ပါတယ်။ ယခင်က ပြည်တွင်းမှာ ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍ တာယာထုတ်လုပ်မှု မရှိခဲ့ပေမဲ့ အခုတော့ ပြည်တွင်းမှာ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ရွှေပြည်သာ စက်မှုဇုန် ၄ အမှတ် ၃၆/၃၇ ပန်းပဲ မောင်ခက်လမ်းရှိ မြေဧက ၁ဝ ဧကပေါ်တွင် ရန်ကုန်တာယာစက်ရုံကို ၂ဝဝ၈ ခုနှစ်မှာ စတင် တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ၂ဝ၁ဝ ဇူလိုင်လမှာ ပြည်ပသွင်းကုန် အစားထိုး ဖြစ်တဲ့ နိုင်လွန်တာယာများကို တရုတ်(တိုင်ပေ) စက်သစ်ကြီးများ အသုံးပြုကာ နိုင်ငံခြားသားကျွမ်းကျင် ပညာရှင်များဦးစီးပြီး EUROPEAN STANDARD နဲ့အညီ ဂျပန်နည်းပညာကို အသုံးပြု ကာ နိုင်ငံတကာအရည်အသွေးမီ နိုင်လွန်တာယာများကို စတင်ထုတ် လုပ်နေပြီလို့ သိရပါတယ်။ ဈေးကွက်အကြိုက် ကားတာယာများကို ပြည်တွင်း၌ တွင်ကျယ်စွာ ထုတ်လုပ်လျက်ရှိ ''စက်ရုံက လုပ်သားအင်အား ၈ဝ လောက်နဲ့ တစ်နေ့ကို တာယာဆိုက်ဒ်စုံ ၂၅ဝ ခန့်ကို နိုင်ငံတကာ အရည်အသွေးအတိုင်း ထုတ်လုပ်နေပါတယ်။ ထုတ်လုပ်တဲ့တာယာ အမျိုးအစားများက တော့ 5.00-12 (8 PR) ၊ 5.00-13 (8 PR) ၊ 6.00-13 (10 PR)၊ 6.00-14 (8 PR) ၊ 650-14 (10 PR)၊ 7.00-15 (14 PR) ၊ 7.00-16 (14 PR) ၊ 7.50-16 (16 PR)(Rib) ၊ (Lug) ၊ 8.25-16 (18 PR)၊ (Lug) တွေပါဘဲ'' လို့ စက်ရုံမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ရှင်းပြပါတယ်။ ''စက်ရုံက တာယာများကို ထုတ်လုပ်တဲ့အခါမှာ စက်ယူနစ်တွေကို PLC System နဲ့ပဲ သုံးပါတယ်။ လောလောဆယ်တော့ ပြည်တွင်း ဈေးကွက်ကို အဓိကထားပါတယ်၊ အခြေအနေပေးရင်တော့ Export အထိသွားမှာပါလို့'' အဆိုပါ ပုဂ္ဂိုလ်ကပဲ ထပ်မံ ရှင်းပြပါတယ်။ ကုန်ကြမ်းရရှိမှု အခြေအနေ တာယာထုတ်လုပ်ရန် လိုအပ်နေတဲ့ ကုန်ကြမ်းတွေဖြစ်တဲ့ RSS-1 ရော်ဘာများကို မွန်ပြည်နယ် သထုံ၊ သံဖြူဇရပ်နှင့် ထားဝယ် မြို့နယ်များရှိ ခြံများသို့ တိုက်ရိုက်ဆင်းဝယ်ယူသလို ပစ္စည်းပြတ် လပ်မှုမရှိအောင်လည်း ကြိုတင်ဝယ်ယူစုဆောင်းတာတွေလည်း ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဂျာမဏီ၊ ကိုရီးယား၊ ရုရှား၊ တရုတ် (တိုင်ပေ)တို့မှ ထုတ်လုပ်သော Synthetic ရော်ဘာ၊ အပူဒဏ်ခံနိုင် တဲ့ နိုင်လွန်ကြိုး (Nylon 66) ISO အဆင့်အတန်းရှိသော ဓာတု ကုန်ကြမ်းများကိုလည်း မှာယူသုံးစွဲပြီး အဆင့်မြင့် တာယာတွေကို ထုတ်လုပ်လျက်ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ပြည်တွင်းဖြန့်ဖြူးရောင်းချမှု စက်ရုံမှထုတ်လုပ်တဲ့ တာယာများကို ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ဘုရင့်နောင် Show Room မှာရောင်းသလို စက်ရုံကလည်း တိုက် ရိုက်စနစ်နဲ့ တစ်ပြည်လုံးသို့ ဈေးနှုန်းခိုျသာစွာနဲ့ ဖြန့်ဖြူးရောင်းချ ပေးနေပြီလို့ သိရပါတယ်။ စက်ရုံကထုတ်လုပ်တဲ့ ဒီတာယာတွေကို လုပ်ငန်းသုံး အုတ်သဲကျောက်ယာဉ်တွေ၊ မထသယာဉ်တွေ၊ ဒိုင်နာ၊ ဟိုင်းလပ်နဲ့ ဘိလပ်မြေတင်တဲ့ယာဉ်တွေက အများဆုံးဝယ်ယူသုံးစွဲ တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ စက်ရုံက ထုတ်လုပ်တဲ့တာယာတွေက Fresh ဖြစ်တဲ့အပြင် ထုတ်လုပ်တဲ့ Manufacturing Date လည်းပါရှိတာမို့ ဝယ်ယူသုံးစွဲသူတွေ အကြိုက်တွေ့လို့ ထုတ်လုပ်မှုကို တိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်သွားမယ်လို့ သိရပါတယ်။ အုတ်သဲကျောက်ကားပိုင်ရှင်တစ်ဦး က ''ဒီရန်ကုန်တာယာက ထုတ်လုပ်တဲ့တာယာတွေက နိုင်ငံတကာ ထုတ်လုပ်တဲ့ တာယာတွေနဲ့ အရည်အသွေးတူသလို ဈေးနှုန်းချိုသာ ခြင်း၊ ပိုမိုကြာရှည်ခံခြင်း၊ အာမခံအပြည့်အဝပေးနိုင်ခြင်း တို့အပြင် Fresh တာယာများဖြစ်တာကြောင့် သုံးစွဲရတာ ပိုပြီး အဆင်ပြေ တယ်''လို့ ပြောပါတယ်။ ပြည်တွင်းတာယာသုံးစွဲသူ အများစုကလည်း ပြည်ပကဝင်လာတာတွေနဲ့ အရည်အသွေးတူရင် ဈေးနှုန်းသက်သာပြီး Fresh ဖြစ်တဲ့ ပြည်တွင်းထုတ်တွေကိုဘဲ သုံးစွဲလာတာ တွေ့ရပါတယ်။ ထပ်မံတိုးခဲျ့ ထုတ်လုပ်မည် ဈေးကွက်တောင်းဆိုမှုအရ နောက် နှစ်လလောက်ဆိုရင် တစ်နေ့ကို တာယာဆိုက်ဒ်စုံ ၅ဝဝ ခန့် ထပ်မံတိုးခဲျ့ထုတ်လုပ်သွားမယ်'' လို့ စက်ရုံမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးကဆိုပါတယ်။ ၎င်းကပဲ ထပ်မံပြော ဆိုရာမှာ လုပ်ငန်းသုံးယာဉ်ပိုင်ရှင်တွေအနေနဲ့ ပြည်တွင်းမှာ အချိန်တို အတွင်း ဈေးနှုန်း ချိုချိုQuality ကောင်းကောင်းနဲ့ Fresh ဖြစ်တဲ့ တာယာတွေကို သုံးစွဲနိုင်ဖို့ရည်ရွယ်ပြီး ထုတ်လုပ်ခဲ့တယ်လို့ ရှင်းပြပါတယ်။ အခုဆိုရင် ဈေးကွက်တောင်းဆိုချက်အရ တာယာထုတ်လုပ်မှု ကို တိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်ရာမှာ လုပ်သားဦးရေ ၁၈ဝ ခန့်အထိ အလုပ် အကိုင် အခွင့်အလမ်းတွေပိုပြီး ရရှိလာတာတွေ့ရပါတယ်။ လုပ်သား တွေကျွမ်းကျင်ဖို့အတွက် ပြည်ပပညာရှင်များက မကြာခဏ သင် တန်းတွေ ပို့ချတာကြောင့် လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ရာမှာ ပိုပြီးအဆင်ပြေလာတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါ့အပြင် တာယာထုတ်လုပ်ရာမှာ အရင်က မီးမမှန်လို့ အခက်အ ခဲရှိပေမယ့် အခုတော့ မီးကပုံမှန်နီးပါးရတော့ ထုတ်လုပ်ရတာ ပိုပြီးအဆင်ပြေလာတယ်လို့ သိရပါတယ်။ သွင်းကုန်အစားထိုးတာယာထုတ်လုပ်တဲ့ စက်မှုလုပ်ငန်းတွေ ပိုမိုတိုးတက်လာရင် ပြည်ပသွင်းကုန်မှာယူမှု လျော့နည်း လာကာ ပြည်တွင်းဈေးကွက်မှာ ဈေးနှုန်းချိုသာစွာနဲ့ ဖြန့်ဖြူးရောင်းချနိုင်မယ်။ ပြည်တွင်းမှာလည်း အလုပ်အကိုင် အခွင့် အလမ်းတွေ များလာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်ပက တင်သွင်းရတဲ့ တာယာတွေနေရာမှာ အောင်မြင်စွာ အစားထိုးရောင်းချနိုင်တာဟာ မြန်မာ့တာယာထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်းရဲ့ တိုးတက်မှုတစ်ခုပါပဲ။ အထက်မှာ တင်ပြခဲ့တဲ့အတိုင်း နှစ်စဉ်ပြည်ပကို တန်ချိန် တစ် သိန်းနီးပါးတင်ပို့နေရတဲ့ ရော်ဘာတွေကို ပြည်တွင်းဈေးကွက်မှာ လက်ရှိလည်း ဝယ်လိုအားရှိနေပြီး အနာဂတ်ကာလမှာလည်း ပိုမို တိုးတက်ဖို့သာရှိတဲ့ တာယာတွေကို စက်ရုံထူထောင်ကာ ရင်းနှီးမြှုပ် နံှလုပ်ကိုင်ဖို့ အခွင့်အလမ်းများရှိနေကြောင်းပါခင်ဗျား။
တို့ဆေး မှဲ့ဆေး နဲ့ ယနေ့သရက်သီးဈေးကွက် တစ်ရက်မှာ ဈေးထဲကဝါဝင်းမဲှ့နေတဲ့ စိန်တလုံးသရက်သီးကိုတွေ့လို့ စားချင်စိတ်နဲ့ဝယ်စားမိပါတယ်။ အိမ်ရောက်တော့ခွဲပြီးစားတဲ့အခါ ချဉ်စုတ်စုတ်အရသာနဲ့အသားကလည်း ပျော့စိစိဖြစ်နေတာတွေ့ရတယ်။ သရက်သီး စားချင်စိတ်ကလည်း ပြင်းပြတော့ သကြားဖြူးပြီး အချိုအရသာရှိအောင် လုပ်ပြီးမှ စားရပါတော့တယ်။ ဘာကြောင့်ဒီလို ဖြစ်ရသလဲလို့ စုံစမ်းတဲ့အခါရင့်မှည့်မှုမရှိသေးတဲ့အသီးတွေကို တို့ဆေးနဲ့ မှည့်အောင်လုပ်တာကြောင့်လို့ သိရတဲ့အတွက်သရက်သီးနဲ့ တို့ဆေးပြဿနာကို ရှာပုံတော် ဖွင့်ခဲ့ပါတော့တယ်။ တို့ဆေးနဲ့ စိမ်ဆေး နှစ်မျိုး သရက်သီးရောင်းသူပွဲစားများနဲ့ တောင်သူများအသုံးပြုနေတဲ့ သရက်သီးမှည့်ဆေးမှာ ၂ မျိုး ရှိပါတယ်။ အသီးအညှာကိုတို့ထိစေပြီး မှည့်တဲ့ဆေးနဲ့ အသီးတစ်လုံး လုံးကိုဆေးရည် စိမ်တဲ့မှည့်ဆေး ဖြစ်ပါတယ်။ အသီးကိုတို့တဲ့ ဆေးမှာ ယိုဒယားနိုင်ငံမှဝင်ရောက်လာတဲ့ ethylene ၃ ရာခိုင်နှုန်း နဲ့ ၅ ရာခိုင်နှုန်းဆေးများ ဖြစ်ပြီး သစ်သီးများအရွယ်ရောက်ချိန် မဆွတ်ခူးမီ အမှည့်ညီညာစေဖို့ ပက်ဖြန်းတဲ့ ဆေးရည် ဖြစ်ပါတယ်။ စိမ်ဆေးအဖြစ်အသုံးပြုနေတဲ့ ဆေးမှာ တရုတ်နိုင်ငံမှဝင်ရောက်လာတဲ့ ဆေးဖြစ်ပါတယ်။ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးတို့မှာ အသုံးပြုနေတဲ့ဆေးနဲ့ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေ သကြီးတို့မှာ အသုံးပြုနေတဲ့ ဆေးများမှာ ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီများ မတူညီပေမဲ့ ethylene ဆေးပါဝင်မှု ၄ဝ ရာခိုင်နှုန်း ချင်းတူညီပါတယ်။ အသုံးပြုသောဆေးများအားလုံး ဟာ မြန်မာစာလိုရော အင်္ဂလိပ်လိုပါ ရေးသားထားခြင်းလုံးဝမပါရှိဘဲ ထုတ်လုပ်တဲ့ နိုင်ငံသုံးဘာသာစကား ဖြင့်သာ ရေးသားထားတာဖြစ်လို့ အသုံးပြုနေတဲ့ မြန်မာများ လုံးဝနားလည်မှုမရှိနိုင်ခြင်းမရှိတာလည်း သိရပါတယ်။ မဲှ့ဆေးသုံးတာ ဒေသအလိုက်ကွဲပြား မြန်မာနိုင်ငံမှာပင်ဒေသတစ်ခုနဲ့တစ်ခု မှည့်ဆေးအသုံးပြုပုံခြင်းမတူညီတာတွေ့ရပါတယ်။ မွန်ပြည်နယ်ဘက်က ယိုးဒယားနိုင်ငံထုတ်ဆေး ၅ ရာခိုင်နှုန်းကို တို့ဆေးအဖြစ်အသုံးပြုပြီး မှည့်စေပါတယ်။ ဧရာဝတီ တိုင်းဒေသကြီးမှာ အသုံးပြုသောဆေးမှာ ထိုင်းနိုင်ငံထုတ် ၃ ရာခိုင်နှုန်း မှည့်ဆေးနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံထုတ်ဆေး ၂ မျိုးကို ရေနဲ့ ရောစပ်အသုံးပြုပါတယ်။ ရောစပ်မှုနှုန်းထားမှာ ရေတစ်ဂါလံကို ယိုးဒယားဆေး အဖုံးတစ်ဖုံး (၁ဝ စီစီ)ခန့် နဲ့ တရုတ်ဆေးဖုံး ၃ ဖုံး (၅ဝ စီစီ)မှ ၅ ဖုံး (၈ဝ စီစီ) ထိသရက်ရင့်မှည့်မှု အနေအထားအရ ရောစပ်ပါတယ်။ နုတဲ့အသီးဆိုရင် ဆေးပိုမိုသုံးစွဲသည်ကိုတွေ့ရှိရပြီး အလွန်အမင်းနုပါက အရက်ဆီ ထည့်သွင်းရောစပ်တာကိုလည်း သိရပါတယ်။ ၎င်းဖျော်ရည်ကိုစတီးဇလုံအတွင်း ထည့်စပ်ဖျော်ပြီး သရက် သီးများကို စွတ်စိုရုံထည့် ပြီးချက်ချင်းပြန်ဆယ်ကာ အခြောက်ခံထုပ်ပိုးပါတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဆေးသုံးတဲ့ သစ်သီးများရဲ့ သွင်ပြင်လက္ခဏာ ယင်းမှည့်ဆေးမှာသရက်သီးများသာမက ခရမ်းချဉ်သီး၊ ငှက်ပျောသီး၊ နာနတ်သီးတို့၌ပင် တွင်တွင် ကျယ်ကျယ်အသုံးပြုနေတာကိုလည်း သိရပါတယ်။ ဆေးတို့၊ ဆေးစိမ်ထားသောသရက်သီးများ၏ သွင်ပြင် လက္ခဏာများမှာ - - သရက်သီးပေါ်ရှိဖယောင်းသားအလွှာပြောင်လက်ခြင်းမရှိတော့ပါ။- အသီးအညှာမှာ အနီရောင်သမ်းပြီး မည်းခြောက်ခြောက် ဖြစ်လာပါတယ်။- ဆေးရည်အသုံးမပြုသောအသီးထက်အရည် ပါဝင်မှုပျော့ပျောင်းမှု ပိုဖြစ်ပါတယ်။- အချိုဓာတ်ပါဝင်မှုလျော့နည်းပါတယ်။- ဆေးရည်အမျိုးအစား သိပ်မများပါက ၇ ရက်အထိ အထားခံပြီး ဆေးရည်များပါက ၃ - ၄ ရက်မှာ ပျော့ပျောင်း ပျက်စီးသွားတတ်ပါတယ်။- သဘာဝအတိုင်း သရက်သီး ရင့်မှည့်ပြီးပါက ၁ဝ ရက်ခန့် အနည်းဆုံးအထားခံပါတယ်။ သုံးစွဲသူများ သိရှိနိုင်တဲ့ ဆေးအညွန်းများ ပါဝင်ဖို့လို လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဆေးရည်များအသုံးပြုသူ အားလုံးဟာ ဆေးအကြောင်း ပြည့်စုံစွာသိရှိသူများမဟုတ်ကြဘဲ တစ်ဆင့်စကားတစ်ဆင့်နဲ့သာ သိရှိအသုံးပြုသူများဖြစ်ပါတယ်။ဆေးအညွှန်းများ၊ သတိပေး ချက်များမှာလည်း မြန်မာများနားမလည်တဲ့ တရုတ်စာ၊ ယိုးဒယားစာများဖြင့်ရေးသားထားတဲ့အတွက် သုံးစွဲသူအနေနဲ့ အကျိုးအပြစ်နဲ့ သုံးစွဲနည်းတွေကို ဘယ်လိုမှမသိနိုင်ပါ။ အမှန်တကယ်တော့ ပိုးသတ်ဆေး ဥပဒေအရ မြန်မာများနားလည်စေဖို့ မြန်မာစာနဲ့သာ ရေးသားဖို့ သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ လက်ရှိ အသုံးပြုနေတဲ့ ဆေးဟာ သီးနံှများမဆွတ်ခူးမီအသီးများ အပင်ပေါ် ရှိစဉ်အမှည့်ညီညာစေဖို့ အတွက် ကြိုတင်ပက်ဖျန်းတဲ့ ဆေးများသာဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်တော့ ဆေးရည်များကို ရေသန့်နဲ့ ရောစပ် အသုံးပြုရမှာ ဖြစ်ပေမဲ့ လက်ရှိအသုံးပြုနေတာတွေမှာ ဆေးရည်သီးသန့် အသုံးပြုခြင်းနဲ့ နှစ်နိုင်ငံထုတ်ဆေးများကို စိတ်ကူးရှိသလို ရောစပ်အသုံးပြုနေခြင်းများ ဖြစ်ပါတယ်။ မှည့်ဆေးမသုံးသေးတာ ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းပါ အသီးမှည့်ဆေးများကိုအသုံးပြုနေတဲ့ မွန်ပြည်နယ်၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်း ဒေသကြီး၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးတို့အနက် အများဆုံးအသုံး ပြုနေတဲ့ ဒေသမှာ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးဖြစ်ပါတယ်။ ကွင်းဆင်းလေ့လာမှုအရရော တွေ့ဆုံမေးမြန်း မှုအရပါ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးမှထွက်ရှိတဲ့ ရင်ကွဲ၊ မချစ်စု စတဲ့ သရက်သီးအားလုံးနီးပါး (၁ဝဝ) ရာခိုင်နှုန်းဟာ ဆေးစိမ် သရက်သီးများဖြစ်ကြပါတယ်။ လုံးဝနီးပါး မှည့်ဆေးအသုံးမပြုသေးတဲ့ ဒေသကတော့ ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း သရက်ခြံများ ဖြစ်ပါတယ်။ သရက်ပေါ်စမှာ အသုံးများ သရက်မှည့်ဆေးအသုံးပြုမှုကာလဟာ သရက်သီးစပေါ်စ ဧပြီ၊ မေလအထိဆေးရည်စိမ်ကြပြီး ရင့်မှည့်ချိန်ရောက်တဲ့ မေလကုန်ခါနီးနဲ့ ဇွန်လထွက်သရက်သီးများကိုတော့ ဆေးစိမ်မှု မပြုလုပ်ကြတော့ ပဲ သဘာဝအတိုင်းလှေသမ္ဗာန်များပေါ်မှာ တာလပတ်အုပ်ခြင်း၊ ကောက်ရိုးအုပ်ခြင်းတို့နဲ့ ခရီးလမ်း မှာ မှည့်စေကာ ရန်ကုန်ဈေးကွက်ကို ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးမှ တင်ပို့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ အသုံးပြုမှုမမှန်ပါက ဆုံးရှုံးမှုများ နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်များမှာလည်း သရက်သီးများမှည့်ဝင်းလာစေဖို့ ethylene ဖြန်းခြင်း၊ ကာဗိုက် ထည့်ခြင်းများပြုလုပ်မှုရှိပါတယ်။ အတိုင်းအဆမှန်ကန်စွာအသုံးပြုမယ်ဆိုရင် အကျိုးရှိတဲ့ ဓာတ်ပစ္စည်းများ ဖြစ်ပေမဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ မှည့်ဆေးအသုံးပြုမှုဟာ အချိုးအဆမမှန်ကန်ခြင်း၊ သုံးစွဲပုံလွဲချော်ခြင်း တို့ကြောင့် အသီးများ ကြာရှည်အထားမခံဘဲ ပျက်စီးလွယ်ကာ နိုင်ငံခြားကို တင်ပို့ဖို့အခွင့်အလမ်း နည်းရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ မှည့်ဆေး လွန်လွန်ကဲကဲအသုံးပြုလာ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်များကလည်း မှည့်ဆေးများအသုံးပြုခဲ့ကြပေမဲ့ ယခုနှစ်မှာမှည့်ဆေးအသုံးပြုမှု လွန် လွန်ကဲကဲ ဖြစ်ပြီး လူသိများလာရခြင်းအကြောင်းရင်းကတော့ ရာသီဥတုကြောင့် ယခုနှစ်သရက်သီးခူးရက် နောက် ကျ ခဲ့ပေမဲ့ ပုံမှန်နှစ်အတိုင်း သရက်သီး ရာသီစချိန်ခူးတဲ့ သရက်သီးများဟာ နုနယ်နေသေးခြင်းနဲ့ မိုးဦးလေဦးလေပြင်းတိုက်ပြီးအသီးများေြွကကျ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှာကိုစိုးရိမ်ကာ မရင့်မီ ခူးရောင်းချခြင်း တို့ကြောင့် မှည့်ဆေးကို ပိုမိုသုံးစွဲလာကြတဲ့အတွက် လူအများသိလာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ သုံးစွဲသူများ အသိပညာြွကယ်ဝဖို့လို မှည့်ဆေးအသုံးပြုသူများအားလုံးဟာ တိတိကျကျသိရှိနားလည်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ တစ်ဆင့်စကားနဲ့သာ လုပ်ဆောင်နေကြသူများဖြစ်ပြီး ကောင်းနိုးရာရာကို လိုက်လုပ်ကြခြင်းသာဖြစ်ပါတယ်။ ဆေးများသွားရင် စားသုံးသူဒုက္ခဖြစ်နိုင်ကြောင်းပြောပြရာ ဆေးသုံးစွဲသူမှ ဘာမှမဖြစ်ကြောင်း၊ ဆေးရည်ကိုပါးစပ်နဲ့ တို့ပြပြီး ချဉ်ပြုံးပြုံးအရသာရှိကြောင်းပြောပြပါတယ်။ မှည့်ဆေးအသုံးပြုသူများဟာ ဆေးများအလွယ်တကူရရှိခြင်း (သရက်သီးပွဲရုံများမှာပင် ဝယ်ယူရနိုင်ပါတယ်)ဈေးနှုန်းချိုသာခြင်း( ၂၃ဝဝ ကျပ်မှ ၂၅ဝဝ ကျပ် သာရှိခြင်း၊) မိရိုးဖလာမီးခိုးမှိုင်းကြပ်တိုက်ခြင်းဟာ ခက်ခဲလက်ဝင်မှုရှိပြီးအပျက်အစီးရှိခြင်း၊ မှည့်ဆေးစတင်အသုံးပြုခဲ့တဲ့ ယခင်နှစ်များကလည်း စားသုံးသူများမသိရှိဘဲ အရောင်အဆင်းမှည့်ဝင်းမှုကြောင့် နှစ်သက်စွာဝယ်ယူခြင်း စတဲ့အချက်တွေကြောင့် ယခုနှစ်မှာ ပိုမိုအသုံးပြုလာခြင်းဖြစ်တယ်လို့ လေ့လာသိရှိရပါတယ်။ စိုက်ပျိုးသူများနဲ့ သုံးစွဲသူများကို ပညာပေးဖို့လို အလွန်အကံျွ ဆေးသုံးထားတဲ့ အသီးများရဲ့ အရသာကွာခြားတဲ့အပြင် ကျန်းမာရေးလုံခြုံ စိတ်ချရမှု မရှိတဲ့ အသီးများကို အမြင်လှပမှုတစ်ခုတည်းနဲ့ စားသုံးသူများဝယ်ယူမစားသင့်သလိုသုံးစွဲသူများလည်း ကိုယ်တိုင်သုံးစွဲမှုနဲ့ အကျိုးအာနိသင်တို့ကို နားလည်ဖို့လိုပါတယ်။ လက်ရှိမှာ သုံးစွဲသူများဟာ မှည့်ဆေး အသုံးပြုမှုကို မသိရှိ၊ နားမလည်သလိုစိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာနည်းပညာ၊ ဗဟုသုတများလည်း နားမလည် "ဆေးများသွားရင် စားသုံးသူဒုက္ခဖြစ်နိုင်ကြောင်းပြောပြရာ ဆေးသုံးစွဲသူမှ ဘာမှမဖြစ်ကြောင်း၊ ဆေးရည်ကိုပါးစပ်နဲ့ တို့ပြပြီး ချဉ်ပြုံးပြုံးအရသာရှိကြောင်း ပြောပြပါတယ် " ကြောင်း တွေ့ရှိရပါတယ်။ ဒါကြောင့် သရက်သီးအများအပြားထွက်ရှိရာ ဒေသများကို သက်ဆိုင်ရာဌာန စိုက်ပျိုးရေး ပညာရှင်များး၊ အသင်း အဖွဲ့များမှလည်းကောင်း၊ စိုက်ပိုျးရေးဆိုင်ရာသင်တန်းများ ပို့ချခြင်းဖြင့် GAP (စိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာအလေ့အထကောင်းများ) ပါထည့်သွင်းဆွေးနွေးပို့ချပြီး ပြန်လည်တည့်မတ် ပေးသင့်ပါ တယ်။ အဲဒီလို ပညာပေးရာမှာ စိုက်ပျိုးသူများအပြင် ရောင်းဝယ်သူများကိုလည်း ပညာပေးဖို့ လိုအပ်ပါ တယ်။ ဒါ့အပြင် ယင်းဆေးများတင်သွင်းရောင်းချနေတဲ့ ကုမ္ပဏီများ၊ ဆေးဆိုင်များအနေနဲ့လည်း တရား ဝင်တင်သွင်းတဲ့ ဆေးများဖြစ်စေဖို့နဲ့ မြန်မာစာဖြင့်နားလည်လွယ်စေရန် ရေးသားရောင်းချမှု များပြုလုပ်လာစေဖို့ သက်ဆိုင်ရာဌာနများမှ ကြီးကြပ်ဆောင်ရွက်သင့်ပါကြောင်း စားသုံးသူကာကွယ်ရေးနဲ့ ပြည်ပတိုးတက်တင်ပို့ရေး အကျိုးမျှော်ပြီး ရေးသားလိုက်ရပါတယ်။ သစ်သီးဝလံ အသင်းတရုတ်နိုင်ငံထုတ် မှည့်ဆေးဘူးပေါ်တွင် ဖော်ပြထားသည့် အထူးသတိပြုရမည့် အချက်များ၁။ ဆပ်ပြာဓာတ်ပါဝင်သောဆေးရည်များနှင့် ရောနှောခြင်းလုံးဝမပြုရ။၂။ ရာသီဥတုမိုးခေါင်ခြင်းနှင့် မြေဆီမပြည့်ဝသော နေရာနဲ့ ပိုျးပင်နုနယ်တဲ့ အချိန်မှာ ဆေးရည် ကို ကဲျကဲျသာအသုံးပြုပါ။ ဒါ့အပြင် ပထမအကွက်ငယ်ပေါ်မှာ စမ်းသပ်သုံးစွဲပါ။ သို့မှသာ ဆေးရည်အကဲျ၊ အပျစ်ကို မှန်းဆပြီး မှန်ကန်စွာသုံးစွဲနိုင်ပါမယ်။ ဒါ့အပြင် မြေဆီပြည့်ဝဖို့် မိုးရေချိန်များတဲ့ အပူချိန်နိမ့် ဒေသ၊ အပင်ရှင်သန်မှု ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ဒေသမှာ ကျန်ဆေးရည် ကို အကွက်ငယ်ပေါ် စမ်းသပ်သုံးစွဲကာ ဆေးရည်အပျစ်အကဲျကိုမှန်းဆပြီး သုံးစွဲရပါမယ်။၃။ အသုံးမပြုမီ နည်းပညာကို စိုက်ပျိုးရေးဝန်ထမ်းများနဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးကာ အခြားဆေးရည် မသုံးဘူးတဲ့ မြေကွက်ငယ်ပေါ် စမ်းသပ်ပြီးမှ ကျယ်ပြန့်စွာအသုံးပြုပါ။၄။ ရက် ၂ဝ မှ ၃ဝ အတွင်း ခြား အသုံးပြုပါ။၅။ ဆေးရည်ကို ရေသန့်နဲ့ ရောနှောပြီး လယ်မြေအတွင်းသို့ ရောပက်ဖျန်းရမယ်။ သိုလှောင်ပုံနဲ့ သယ်ယူခြင်း ethylene ဓာတ်ပြုဆေးရည်ဟာ ချုပ်တဲ့ဂုဏ်သတ္တိရှိတဲ့အရည်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဆပ်ပြာ ဓာတ်ပါတဲ့ ပစ္စည်းများနဲ့ ထိတွေ့ခြင်းမပြုရပါ။ ဒါကြောင့်သစ်သားရေပုံး၊ အလူမီနီယံရေပုံးများနဲ့ သိုလှောင်ခြင်း များမပြုလုပ်ရပါ။ သံထည်နဲ့အခြားသတ္တုအမျိုးအစားများဖြင့်လည်း မသိုလှောင်ရပါ။ မီးနဲ့ ဝေးရာတွင် ထားပါ။ အပူလိုင်းဓာတ်ဆားပေါက်သောမြေ Oxygen နဲ့ ရောစပ်တဲ့ ပစ္စည်းများနဲ့ ဝေးရာမှာထားပါ။ အခန်းအပူချိန်တည်ငြိမ်တဲ့ နေရာမှာထားပြီး ဆေးရည်ကိုလှုပ်ယမ်းခြင်း မပြုလုပ် ရပါ။ သိုလှောင်ရာမှာ အဖုံးကို တင်းကြပ်စွာပိတ်ထားပါ။ အဖုံး၊ အဆို့များကို သေချာစွာထိန်းသိမ်းကာ မှောင်ပြီး အေးမြတဲ့နေရာမှာ ထားပါ။ ဆေးရည်ဟာ ethylene ဓာတ်ပြုဆေးရည်ဖြစ်တာကြောင့် လှိုက်စားပျက်စီးခြင်းကို အားပေးပါတယ်။ ဒါကြောင့်သယ်ယူရာမှာ ညင်သာစွာသယ်ယူရမယ်။ စားသောက်ကုန်၊ မျိုးပင်၊ မျိုးစေ့များ၊ ကစားစရာပစ္စည်းများနဲ့ ရောမသိုလှောင်ရပါ။သီးနှံအမျိုးအစား အသုံးပြုပုံ ဆေးရည်အသုံးပြုရန်ပမာဏ အသုံးပြုနည်းခရမ်းသီး သီးနံှအမှည့်မြန်စေရန် ၅၃ဝ-၁ဝဝဝ စီစီ ဖျန်းပက်ရန်ဝါဂွမ်း သီးနံှအမှည့်မြန်စေရန် ၃၃ဝ-၅ဝဝ စီစီ ဖျန်းပက်ရန်ဝါဂွမ်း အထွက်တိုးစေရန် ၃၃ဝ-၅ဝဝ စီစီ ဖျန်းပက်ရန်တည်သီးပင် သီးနံှအမှည့်မြန်စေရန် ၄ဝဝ စီစီ ဖျန်းပက်ရန်စပါး သီးနံှအမှည့်မြန်စေရန် ၈ဝဝ စီစီ ဖျန်းပက်ရန်စပါး အထွက်တိုးစေရန် ၈ဝဝ စီစီ ဖျန်းပက်ရန်ငှက်ပျောပင် သီးနံှအမှည့်မြန်စေရန် ၄ဝဝ စီစီ ဖျန်းပက်ရန်ရော်ဘာပင် အထွက်တိုးစေရန် ၅-၁ဝ စီစီ ဆေးပင် သီးနံှအမှည့်မြန်စေရန် ၁ဝဝဝ-၂ဝဝဝ စီစီ ဖျန်းပက်ရန်ဆေးရည်တွင်ပါဝင်သောဓာတုပစ္စည်း ဆေးရည်ဟာ သိပ္ပံနည်းကျ ဓာတုဗေဒနဲ့ ပြုလုပ်ပြီး ကောက်ပဲသီးနံှများရဲ့ ကြီးထွားနှုန်းကိုမြှင့်တင်ပေးနိုင်ပါတယ်။ အဓိကအားဖြင့် (ethyl - အီသိုင်း)ဓာတ်ပါဝင်တာကြောင့် ဆေးရည်များ သီးနံှများအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ရှိပါက ethylene ဓာတ်များ တဖြည်းဖြည်းပံျ့နံှ့ဝင်ရောက်သွားပါမယ်။ ဒါကြောင့် သီးနံှများကြီးထွားစေဖို့နဲ့ အရွက်များဝေဆာစေဖို့အတွက် များစွာအကျိုးပြုစေပါတယ်။ ဆေးရည်ဟာ သီးနံှများအမှည့်မြန်စေဖို့ အထောက်အကူပြုပြီး အပင်များကျွတ်ခြင်းနဲ့ အားနည်း ခြင်းတို့မှ ကာကွယ်ပေးပါတယ်။