Background
အခြေခံ စားသောက်ကုန် စားဖိုဆောင် သီးနှံဖြစ်သည့် မြန်မာ့ကြက်သွန်နီကို ဈေးကွက် အလားအလာရှိသည့် ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ G to G စနစ်ဖြင့် တိုးမြှင့်တင်ပို့နိုင်ရန် လုပ်ဆောင် နေကြောင်း စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ် ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ မြန်မာ့ကုန်သွယ်မှု မြှင့်တင် ရေးအဖွဲ့မှ သိရသည်။
ယင်းသို့ တင်ပို့နိုင်ရန်အတွက် ဖိလစ်ပိုင် အပါအဝင် ဈေးကွက်အလားအလာရှိသည့် နိုင်ငံများနှင့် ချိတ်ဆက်လုပ်ဆောင်သွားမည် ဖြစ်ပြီး လက်ရှိ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတွင် ကြက်သွန်နီ ဈေးအမြင့်ဆုံးရောက်ရှိနေသောကြောင့် အစိုးရ ချင်း ချိတ်ဆက်၍ တင်ပို့ရောင်းချနိုင်ရန် စီစဉ် နေခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ စားသုံးသူရေးရာ ဦးစီးဌာန၊ မင်းဘူးခရိုင်၊ စလင်းမြို့နယ် တာဝန်ခံ ဦးဆန်းလင်းမောင်(ဦးစီးမှူး)နှင့် အဖွဲ့သည် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၄ ရက် နံနက် ၁၁နာရီတွင် နွယ်တ မယ်ကျေးရွာရှိ ပံပြောင်းစိုက်ပျိုးသော တောင်သူ ဦးအေးဝင်းထွန်းနှင့် တွေ့ဆုံ၍စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှု အခြေအနေများအား ကွင်းဆင်းလေ့လာခဲ့သည်။
ကသာခရိုင်တွင် စိုက်ပျိုးသည့် ပဲသီးနှံများတွင် မြေပဲ သည် အများဆုံးစိုက်ပျိုးသော ပဲအမျိုးအစားဖြစ်ပြီး မြေ ထောက်ပဲသီးနှံမှာ ဒုတိယအများဆုံးစိုက်ပျိုးသော သီးနှံဖြစ် သည်။ ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ခရိုင်အတွင်း မြေထောက်ပဲ စိုက်ဧက ၄၀၅၉၁ ဧကရှိပြီး မြေထောက်ပဲသီးနှံကို အောက် တိုဘာလနှင့် နိုဝင်ဘာလများတွင် စိုက်ပျိုးကာ ဇန်နဝါရီလနှင့် ဖေဖော်ဝါရီလများတွင် ရိတ်သိမ်းကြောင်း သိရသည်။ ယခုနှစ် မြေထောက်ပဲ စတင်ပေါ်ချိန် ဈေးကောင်းရပြီး ဈေးကွက်များ သို့ စတင်တင်ပို့လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။
ယခု၂၀၂၂-၂၀၂၃ဘဏ္ဍာနှစ်အတွင်း ပြည်ပသို့ ပြောင်းတင်ပို့မှုတွင် ပင်လယ်ရေကြောင်းမှ အများဆုံးတင်ပို့ထားကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ပဲမျိုးစုံ၊ ပြောင်းနှင့် နှမ်းကုန်သည်များအသင်းမှ သိရသည်။
၂၀၂၂ ခုနှစ် သြဂုတ်လမှ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလအထိ ခြောက်လတာ ကာလအတွင်း ပင်လယ်ရေကြောင်းမှ ပြောင်းတန်ချိန် ၇၇၀ဝ၀ဝ ကျော် တင်ပို့ထားကြောင်း အဆိုပါအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးထွန်းလွင်က ဖေဖော်ဝါရီ ၉ ရက်တွင် ပြောသည်။
၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်း စိုက်ပျိုးသည့် ကရင်ပြည်နယ်ထွက် လယ် ယာထွက်ကုန်များဖြစ်သည့် မြေပဲ၊ ပဲတီစိမ်း၊ ပဲပုပ်များ လှိုင်လှိုင်ထွက် ရှိကာ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ပထမပတ်အတွင်း ဖြစ်ပေါ်လျက် ရှိသော မြေပဲ၊ ပဲတီစိမ်း၊ ပဲပုပ်များ၏ အရောင်းအဝယ် ဈေးနှုန်းများမှာ မြေပဲဝယ်ဈေးတစ်တင်းလျှင် ကျပ်၂၁၀ဝ၀၊ ရောင်းဈေးတစ်တင်းလျှင် ကျပ် ၂၃၀ဝ၀၊ ပဲတီစိမ်း ဝယ်ဈေး တစ်တင်းလျှင် ကျပ် ၄၇၀ဝ၀၊ ရောင်းဈေးတစ်တင်းလျှင် ကျပ် ၅၁၀ဝ၀၊ ပဲပုပ် ဝယ်ဈေးတစ်တင်းလျှင် ကျပ် ၄၅၀ဝ၀ ၊ ရောင်းဈေး တစ်တင်းလျှင် ကျပ် ၄၇၆၀ဝ ရှိပြီး ယခင် နှစ်ထက် ဝယ်ဈေး/ ရောင်းဈေး မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်းနှင့် ကရင်ပြည် နယ် ဒေသထွက် လယ်ယာထွက်ကုန်ပစ္စည်းများကို ပြည်
ရှမ်းပြည်နယ်(မြောက်ပိုင်း) "ဝ" ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရတိုင်း ဟိုပန်မြို့တွင် စီးပွားဖြစ်ပဲသီးများ စိုက်ပျိုးတင်ပို့ရောင်းချလျက် ရှိသည်။ အဆိုပါပဲသီးများကို တစ်နှစ်လျှင် နှစ်ကြိမ် စိုက်ပျိုးလျက်ရှိပြီး စိုက်ခင်းထဲတွင် နေ့စဉ်မပြတ် ရေသွင်း ၍သော်လည်းကောင်း၊ ရေပန်းဖြင့်ဖျန်း၍သော် လည်းကောင်း စိုက်ပျိုးလျက်ရှိသည်။ ၎င်းပဲသီးများကို ဂုန်နီအိတ်ထဲတွင် စနစ်တကျ ထည့်သွင်းပြီး တစ်အိတ်လျှင် ၁၀ဝ ကီလိုဂရမ်ကို ယွမ် ၁၀ဝ ဖြင့် တရုတ်ပြည်သို့ တင်ပို့ရောင်းချ လျက်ရှိသည်။
စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန ရွှေဘိုခရိုင်ဦးစီးမှူးရုံးအနေဖြင့် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းများအပြင် ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အသင်း၊ အစုအဖွဲ့နှင့် ကုန်စည်ဒိုင်များ ဖွဲ့စည်းခြင်း၊ ဖွဲ့စည်းပြီး အသင်းအဖွဲ့များ၊ ကုန်စည်ဒိုင်များ ပိုမိုခိုင်မာအားကောင်းလာစေရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ကုန်စည်ဒိုင်များ၏ သီးနှံဈေးနှုန်း များနှင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်မှု တင်း/တန် စာရင်းတို့ကိုလည်း အပတ်စဉ်၊ လစဉ်တင်ပြလျက်ရာ ဇန်နဝါရီလ ဒုတိယပတ်အတွင်း အရောင်းအဝယ်ဖြစ်သည့် သီးနှံနှင့် ဈ
ရွှေဘိုခရိုင်အတွင်းရှိ မြို့နယ်များ၌ ဇန်နဝါရီလ စတုတ္ထ ပတ်တွင် စပါး၊ ဆန်ဈေးနှုန်းမှာ တည်ငြိမ်နေသည်။ ရွှေဘိုခရိုင်မှ အခြားတိုင်းဒေသကြီးများသို့ ဆန်စီးထွက်မှုမှာ ဇန်န ဝါရီလ တတိယပတ်တွင် ရန်ကုန်သို့ အိတ်ရေ ၄၄၀ဝ၀၊ မန္တလေးသို့ အိတ်ရေ ၅၄၀ဝ၀၊ နေပြည်တော်သို့ အိတ်ရေ ၁၁၅၀ဝ၊ ရှမ်းပြည်နယ်(တောင်ပိုင်း)သို့ အိတ်ရေ ၁၀၅၀ဝ၊ ရှမ်းပြည်နယ်(မြောက်ပိုင်း)သို့ အိတ်ရေ ၁၀၅၀ဝ၊ ပခုက္ကူသို့ အိတ်ရေ ၁၀ဝ၀၊ စုစုပေါင်းအိတ်ရေ ၁၃၁၅၀ဝ၊ တန်အားဖြင့် ၆၅၇၅ တန် စီးထွက်ခဲ့သည်။ ယခုပတ်တွင် ရွှေဘိုခရိုင်မှ အခြားတိုင်းဒေသကြီးများသို့ ဆန်စီးထွက်မှုမှာ ရန်ကုန်သို့ အိတ်ရေ ၃၉၀ဝ၀၊ မန္တလေးသို့ အိတ်ရေ ၅၂၅၀ဝ၊ နေပြည် တ
စွန်တာနီ၊ စွန်တာပြာ ပဲကို မိုးနှောင်းကာလနှင့် ဆောင်းရာသီ အစောပိုင်းတွင် စိုက်ပျိုးကြ သည်။ စွန်တာနီ/ စွန်တာပြာပဲများသည် မျိုးရိုးဗီဇအားဖြင့် ပဲတစ်မျိုးတည်းဖြစ်သော်လည်း အရောင်အနည်းငယ် ကွဲပြားမှုကြောင့် အနီရင့်ရောင်ရှိသောပဲများကို စွန်တာနီဟု ခေါ်ပြီး နီညိုရောင်တွင် ပြာလဲ့ရောင်သမ်းလျက်ရှိသော ပဲကို စွန်တာပြာ ဟုခေါ်ကြောင်း၊ စွန်တာပြာမျိုးစိတ်တစ်ခုဖြစ်သည့် ဒေသအခေါ် ပဲဇီးကွက်များမှာ နိုင်ငံခြားပို့ကုန်သစ်အနေဖြင့် တွင်ကျယ်လာ ကြောင်း လေ့လာသိရှိရသည်။
ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ခေတ်ရေစီးကြောင်း အတော်များများသည် စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေး၊ ဆင်းရဲမွဲတေမှုနှင့်အစားအစာ၊ စိုက်ပျိုးရေးစနစ်များ၏ အလုံးစုံ ရေရှည်တည်တံ့မှုတို့ကို လွှမ်းမိုးလျက်ရှိသည်။ ကမ္ဘာ့အစိုးရ ထိပ်သီးအစည်းအဝေး သည် ၂၀၁၈ ခုနှစ် နိုင်ငံတကာပွဲအတွက် Oliver Wyman နှင့် ပူးပေါင်းကာ စိုက်ပျိုးရေး4.0 The Future of Farming Technology ဟုခေါ်သော အစီရင်ခံစာကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။