Background
အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ပဲစင်းငုံများအား အကောက်ခွန်လွတ် တင်သွင်းခွင့်ကို ယခင်က ၂၀၂၅ ခုနှစ် မတ် ၃၁ ရက်အထိ ခွင့်ပြုထားရာမှ ယခုအခါ ၂၀၂၆ ခုနှစ် မတ် ၃၁ ရက်အထိ သက်တမ်း တိုးမြှင့်လိုက်ကြောင်း ပြည်ပကုန်သွယ်ရေး ညွှန် ကြားမှုဦးစီးဌာန (ွီငွှ်္) က ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်နေ့တွင် အမိန့် ကြော်ငြာစာ ထုတ်ပြန်ဖော်ပြခဲ့သည်။
စားအုန်းဆီ အများဆုံးထုတ်လုပ်သည့် အင်ဒိုနီးရှားသည် စားအုန်း ဆီကို အချိုးကျရောနှော အသုံးပြုသည့် ဇီဝဒီဇယ်အသုံးပြုမှုအား မြှင့်တင် ထားသောကြောင့် မလေးရှားစားအုန်းဆီကြမ်း (CPO) ၏ အနာဂတ် အလားအလာမှာ ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ပျမ်းမျှ အားဖြင့် ဈေးနှုန်း ပိုမိုမြင့်တက် လာမည်ဟု စစ်တမ်းကောက်ယူမှုအရ သိရကြောင်း ရိုက်တာသတင်းဌာန က ဖော်ပြထားသည်။
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆန်တင်ပို့မှုသည် ယခင်နှစ်က ဆန်တန် ချိန် ၁၀ သန်း တင်ပို့နိုင်ခဲ့ပြီး လျာထားချက်ထက် တစ် သန်း ကျော်လွန် တင်ပို့နိုင်ခဲ့သည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းဆန်တင်ပို့ မှုသည် ယခင်နှစ်ကထက် ၁၃ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်ခဲ့ပြီး ဝင်ငွေ အားဖြင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆ ဒသမ ၄၃ ဘီလီယံ ( ထိုင်း ဘတ် ၂၂၅ ဘီလီယံ) ၂၇ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမိုရရှိခဲ့သည်။
သီရိလင်္ကာအစိုးရဝန်ကြီးများအဖွဲ့သည် ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍမှ ဆန်တင်သွင်းခွင့်ကို ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁၀ ရက်အထိ သက်တမ်းတိုးခွင့်ပြုခဲ့သည်ဟု ဒီဇင်ဘာ ၂၄ ရက်တွင် ကျင်းပသည့် အစိုးရအဖွဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဝန်ကြီးDr. Nalinda Jayatissa က ပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော် ပြည်တွင်းဈေးကွက်များတွင် ဆန်ပြတ်လပ်မှုသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလကုန်တိုင် အောင် ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်ဖွယ်ရှိသည်ကို လေ့လာတွေ့ရှိရသည်ဟု ဝန်ကြီးက မှတ်ချက်ပြုခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၌ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန် ကြီးဌာနသည် ပထဝီဒေသဆိုင်ရာအညွှန်း GI အသိအမှတ်ပြု ထုတ်ကုန်များအဖြစ် သတ်မှတ်ရန်အလားအလာရှိသော ကုန်ပစ္စည်း များစာရင်းကို ဒီဇင်ဘာလ တတိယရက်သတ္တပတ်တွင် ထုတ်ပြန် ခဲ့ရာ ဆန်၊ သီဟိုဠ်စေ့၊ သရက်သီးနှင့် ဒူးရင်းသီးတို့ ပါဝင်ကြောင်း သိရှိရသည်။
GI အသိအမှတ်ပြု လက်မှတ်သည် ဂုဏ်သိက္ခာရှိသော အဆင့် အတန်း တစ်ရပ်အနေဖြင့် အဆိုပါထုတ်ကုန်များ၏ ထူးခြားသော အရည်အသွေးနှင့် မူလပင်ရင်းကို အသိအမှတ်ပြုသွားမည်ဖြစ်ပြီး တုပခြင်းများမှ ကာကွယ်ပေးလျက် ၎င်းတို့၏ ဈေးကွက်တန်ဖိုးကို မြှင့်တင်ပေးသွားမည်ဖြစ်သည်။
အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ကုလားပဲ၏နေရာ၌ အဓိက အစားထိုးသုံးစွဲနိုင် သော စားတော်ပဲအား အကောက်ခွန် ကင်းလွတ်ခွင့်ဖြင့် တင်သွင်း ခွင့်ပြုသည့် ကာလကို ဒီဇင်ဘာ ၂၄ ရက်တွင် နောက်ထပ် သက်တမ်းနှစ်လ တိုးမြှင့် လျက် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ကုန် အထိ အစိုးရက ခွင့်ပြုပေးခဲ့ကြောင်း Financial Express သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားသည်။
ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေး၊ ကုန်ကြမ်း ပစ္စည်းနှင့် ဆက်စပ်သည့် ဈေးကွက်များ တွင် စိန်ခေါ်မှုများ ရှိနေသော်လည်း ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ်၏ ရေထွက် ကုန်တင်ပို့မှုသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၀ ဘီလီယံရောက်ရှိခဲ့ကြောင်း ဗီယက် နမ်နိုင်ငံ ပင်လယ်စာတင်ပို့သူများနှင့် ထုတ်လုပ်သူများအသင်း (VASEP) က ဒီဇင်ဘာ ၂၃ ရက်က ပြောကြားခဲ့ ကြောင်း သိရသည်။
စားအုန်းဆီ အဓိကထုတ်လုပ်ရာ ဈေးကွက်များဖြစ်သည့် အင်ဒို နီးရှားနှင့် မလေးရှားနိုင်ငံများတွင် ထုတ်လုပ်မှုနှေးကွေးနေခြင်းကြောင့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် စားအုန်းဆီဈေးနှုန်းများသည် တစ်တန်လျှင် ရင်းဂစ် ၄၀ဝ၀ မှ ၅၀ဝ၀ ကြား (အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၈၉၉ မှ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၁၂၄ ကြား) ရှိနိုင်မည်ဟု အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ အခြေစိုက် စားအုန်းဆီထုတ် လုပ်သည့်နိုင်ငံများ ကောင်စီ (CPOPC)) ၏ ခန့်မှန်းချက်ကိုOils and Fats International သတင်းဌာနက ဒီဇင်ဘာ ၂၃ ရက်တွင် ဖော်ပြသည်။
ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ၁၀ လအတွင်း ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသို့ သီဟိုဠ်စေ့တန်ချိန် ၇၉၀ဝ၀ဝ ကျော် တင်ပို့ခဲ့ပြီး ဝင်ငွေ အမေရိ ကန်ဒေါ်လာ ၁ ဒသမ ၁၁၀ ဘီလီယံရရှိကာ ၃၆ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာကြောင်း သီဟိုဠ်စေ့ အသင်း (ဃဗဃ) မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးကပြောကြားခဲ့သည်။ ကမ္ဘောဒီးယား သီဟိုဠ်စေ့အသင်း (CAC) ၏ ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌ Suy Kokthean က ကမ္ဘောဒီး ယားသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှ အောက်တိုဘာလအထိ သီဟိုဠ်စေ့ တန်ချိန် ၈၄၀ဝ၀ဝ ထုတ်လုပ်တင်ပို့ခဲ့ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၂၆ ရာခိုင်နှုန်း တိုးမြင့်လာကြောင်း ပြော ကြားခဲ့သည်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတွင် ပြည်တွင်းဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်မှုကို ထိန်းသိမ်း ရန်နှင့် အရန်ထားရှိမှုကို မြှင့်တင်ရန်အတွက် ကြားကာလအစိုးရသည် ပုဂ္ဂလိက ကုမ္ပဏီပေါင်း ၂၇၇ ခုသို့ စုစုပေါင်းဆန်တန်ချိန် ၁၄ဒ သမ ၈၁ သိန်းကို တင်သွင်းရန် ခွဲဝေခွင့်ပြုပေးခဲ့ကြောင်း The Daily Starသတင်းဌာနက ဖော်ပြသည်။
