Background
လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်မှုရဲ့ လေးပုံတစ်ပုံကို သဲကန္တာရများရှိ နေ ရောင်ခြည်စွမ်းအင်သုံး လျှပ်စစ် ဓာတ် အား ထုတ်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းတွေက ၂၀၅၀ ပြည့်နှစ်အရောက်မှာ ထုတ်လုပ် ပေးနိုင်ဖွယ်ရာ အခြေအနေ ရှိတယ်လို့ နေစွမ်းအင်လိုလားသူများအုပ်စုက ခန့် မှန်းထားပါတယ်။ နေစွမ်းအင် လိုလား သူများအုပ်စုမှာ ဂရင်းပိစ်အဖွဲ့၊ ဥရောပ နေစွမ်းအင် အပူသုံး လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်ရေးအဖွဲ့(ESTELA) ၊ အဏု မြူ စွမ်းအင်အေဂျင်စီ(IAEA)နဲ့ ဆိုလာ ပိစ် အဖွဲ့တွေ ပါဝင်တယ်လို့ သိရပါ တယ်။ နေရောင်ခြည်စွမ်းအင် အသုံးပြု ရေး နည်းပညာဟာ ပူပြင်းပြီး မိုးတိမ် တွေကင်းစင်တဲ့ ဆာဟာရ သဲကန္တာရနဲ့ အာရှ အလယ်ပိုင်းဒေသတွေမှာ အထူး သင့်လျော်တဲ့အတွက် အဲဒီဒေသတွေမှာ နေစွမ်းအင် အမြောက်အမြားထုတ်လုပ် နိုင်အောင် ကြိုးစားလာနိုင်ရင် အလုပ် အကိုင်သစ်တွေ များစွာပေါ်ပေါက်လာ မယ့်အပြင် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ပြန် လည်တည့်မတ်ရာမှာလည်း အထောက် အကူ ပြုလာနိုင်ပါတယ်။ နယူးမက္ကဆီကိုပြည်နယ်ရှိ ဆန်းဒီး ယားအမျိုးသားဓာတ်ခွဲခန်းတွေမှာ Sun Catchers လို့ အမည်ပေးထားတဲ့ နေ ရောင်ခြည်စွမ်းအင်ထုတ်လုပ်တဲ့ ကိရိ ယာကြီးတွေ များစွာရှိပြီး ညအချိန်မှာ အနားယူပေမယ့် နေရောင်ခြည် ထွက် ပေါ်လာတာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက် အလင်း ရောင်ရှိရာဘက်ကို မျက်နှာမူကာ လျှပ် စစ်ဓာတ်အားတွေကို စတင်ထုတ်လုပ်ပါ တယ်။ ယခုအခါ အဲဒီ စက်ကိရိယာ ပေါင်း ခြောက်သောင်းကို လော့အိန်ဂျ လိစ်နဲ့ စန်ဒီယာဂို သဲကန္တာရအတွင်းမှာ တည်ဆောက်နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ်လောက် ကတည်း က ရိုလင်းဟူးလ်စထရောင်းဆိုသူ အင် ဂျင်နီယာ တစ်ဦးက နေစွမ်းအင် တစ် ခေတ်ဆန်းလာရင် အမေရိကန် တစ် နိုင်ငံလုံး လျှပ်စစ်ဓာတ်အား အလုံအ လောက် ဖြန့်ဖြူးပေးနိုင်လိမ့်မယ်လို့ ခန့် မှန်းခဲ့ဖူးပါတယ်။ သူ့ရဲ့အဆိုအရ မိုင် ၁၀၀ ပတ်လည်ရှိတဲ့ သဲကန္တာရလိုနေရာ မျိုးမှာ မှန်ပြားကြီးတွေတပ်ဆင်နိုင်ရင်း လျှပ်စစ်ဓာတ်အားအတွက် တခြား လောင်စာတွေသုံးစွဲဖို့ လုံး၀ မလိုအပ် တော့ဘူးလို့ ပြောကြားပါတယ်။ ဂျာမနီနိုင်ငံက ှSiemens ကုမ္ပဏီ ကြီးဟာ ကမ္ဘာမှာ ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်း သိမ်းရေး နည်းပညာအခြေခံအဆောက် အအုံပစ္စည်းတွေ အများဆုံး ထုတ်လုပ် ရောင်းချတဲ့ ကုမ္ပဏီကြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ယခုအခါ အာဖရိကတိုက် မြောက်ပိုင်း ဆာဟာရ သဲကန္တာရကြီးထဲမှာ နေရောင် ခြည်စွမ်းအင်ကနေ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား အမြောက်အမြား ထုတ်လုပ်ရေး စီမံကိန်း ကြီးဖြစ်တဲ့ Desentec Project ကို အကောင်အထည်ဖော်မယ့် စွမ်းအင် ကုမ္ပဏီကြီးတစ်ခုဖြစ်လာပါတယ်။ အဲဒီ စီမံကိန်းကြီးဟာ မြောက်အာဖရိကတိုက် မှာရှိတဲ့ သဲကန္တာရတွေထဲမှာဥရောပရှိနိုင်ငံ တွေရဲ့ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား လိုအပ်ချက် ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့်နဲ့ စီမံကိန်း အကောင် အထည်ဖော်တဲ့နိုင်ငံရဲ့ လျှပ်စစ် ဓာတ် အား လိုအပ်ချက်ကို အလုံအလောက် ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ဖို့ ရည်မှန်းဆောင်ရွက် နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ Desentec Project ကြီးကို ယူရို ငွေ ဘီလျံ ၄၀၀ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံပြီး လုပ် ကိုင်ဖို့ရှိပါတယ်။ အသုံးပြုမယ့် နည်း ပညာကတော့ သဲကန္တာရထဲမှာ မှန်ချပ် ကြီးတွေနဲ့ နေရောင်ခြည်ကို စုစည်းပြီး ပိုက်တွေနဲ့ ဆင်ထားတဲ့ အလွှာတွေ အတွင်းသို့ ပေးပို့ကာ လျှပ်စစ်ဓာတ် အားကို ထုတ်လုပ်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ထွက်ရှိလာတဲ့ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကို ကီလိုမီတာ ၃၀၀၀ ကျော်ဝေးတဲ့ ဥရော ပတိုက်သို့ အသစ် သွယ်တန်းထားတဲ့ တစ်လုံး တစ်စည်းတည်းသော မဟာ ဓာတ်အားလိုင်းကြီးနဲ့ ပေးပို့ဖို့ရှိပါတယ်။ နေရောင်ခြည် အပူဓာတ်သုံး လျှပ်စစ် ဓာတ်အားပေးစက်ရုံတွေကို နေသွားရာ လမ်းကြောင်းပေါ်မှာတည်ထောင်ထား အတွက် ရာနှုန်းြ့ပည့်နေရောင်ခြည်ရရှိ ပြီး လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကို ကုန်ကျစရိတ် အနည်းဆုံးနဲ့ ထုတ်လုပ်ရရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့်အချိန်တိုကာလအတွင်း တွင်း ထွက် လောင်စာ (ရေနံနဲ့ ကျောက်မီး သွေး)တွေနဲ့ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားထုတ် လုပ်ဖြန့်ဖြူးရေးစနစ်ကို ယှဉ်ပြိုင်လာ နိုင်စရာရှိပါတယ်။ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်း သိမ်းရေးနဲ့ စီးပွားရေးအလားအလာ အရလည်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာစရာရှိပါ တယ်။ Desentec Project မှာ အသုံးပြု မယ့် ရှေ့ပြေးနည်းပညာ စက်ရုံကို Aachen မြို့အနီး Julicg ဒေသမှာ တွေ့မြင်နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီ နေစွမ်းအင် စက်ရုံဟာ မီတာ ၅၀ မြင့်တဲ့ မျှော်စင် ကြီး (tower) ပေါ်မှာ မှန်ချပ်ပေါင်း ၂၅၀၀ ကို နေရောင်ခြည်တိုက်ရိုက် ကျ ရောက်နိုင်အောင်စီမံထားပြီး လျှပ်စစ် ဓာတ်အားထုတ်ယူပါတယ်။ ယူရိုငွေ ၂၂ သန်းကုန်ကျပြီး လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ၁ ဒသမ ၅ မီဂါဝပ်ထုတ်လုပ်နိုင်တဲ့အတွက် အိမ်ထောင်စု ၃၅၀ ကို အလုံအလောက် ဖြန့်ဝေပေးနိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဂျာမနီနိုင်ငံ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေး ဌာနဝန်ကြီး Sigman Gabried က အဲဒီ နေရောင်ခြည်သုံး လျှပ်စစ်ဓာတ် အားပေးစက်ရုံဟာ အနာဂတ်မှာ ဖြစ် ပေါ်လာမယ့် ပြန်ပြည့်မြဲစွမ်းအင် ဓာတ် အားပေးစက်ရုံတွေရဲ့ ရှေ့ပြေး နမူနာ စက်ရုံတစ်ရုံပဲဖြစ်ပါတယ်။Ref; www.magazin deutschland.deမောင်ပုဆိုးကြမ်း
စင်ပြိုင်ထဲမှာ အချက်အချာအမေရိကန်အဖို့ အင်အားကြီး ထွားလာသော တရုတ်နှင့်အပြေး ပြိုင် ရသည်လည်းရှိသည်။ အကြမ်းဖက်ဝါဒ ဆန့်ကျင်ရေးဆိုပြီး အီရတ်၊ အာဖဂန် နစ္စတန်တို့တွင် စစ်တိုက်နေရသည် လည်းရှိသည်။ တစ်ပြိုင်နက်တည်း စစ် မျက်နှာနှစ်ရပ်ဖွင့်ပြီး အလုပ်ရှုပ်နေရ သည်။ ဤတွင် စစ်မျက်နှာနှစ်ရပ်တွင် သီးခြားအနက်အဓိပ္ပာယ်ကိုယ်စီရှိကြောင်း သိရှိလာသည်။ အကြမ်းဖက်ဝါဒ ဆန့် ကျင်ရေးသည် ဒုံးပျံကောင်းကောင်း၊ လူ့ ခန္ဓာကိုယ်ကို စစ်ဆေးသော စကင်နာ ကိရိယာ ကောင်းကောင်း၊ လေယာဉ်ပျံ ကွင်းတို့တွင် လုံခြုံရေးအလုပ်မျိုးစုံတို့ကို ဖန်တီးရန် ဖိအားပေးသည်။ တရုတ်နှင့်ပြိုင်ပြေးရာတွင်မူရုရှား က စပွန်နစ် ဂြိုလ်တုလွှတ်တင်စဉ်က ရုရှားနှင့် ပြိုင်ပြေးခဲ့ ရသည့် ဖြစ်စဉ်ကို ပြန်လည် သတိရစေသည်။ ပညာရေး အဆင့်အတန်းမြင့်မြင့်၊ အခြေခံ အဆောက် အအုံတွေကောင်းကောင်း၊ တက္ကနိုလိုဂျီ ခေတ်မီရေး၊ ကျွမ်းကျင်မှု မြှင့်တင်ရေး တွေ ပြုလုပ်ရသည်။ တစ်နည်းဆိုလျှင် သိပ္ပံပညာနှင့် ပညာရေးတို့တွင် အရမ်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရသဖြင့် အင်တာနက်တွေ ပေါ်သည်။ သင်္ချာဘက် လိုက်စားသော ကျောင်းသားတွေ များလာသည်။ နိုင်ငံ ကို အသစ်ထူထောင်ချင်သူတွေ အား ကောင်းလာသည်။ ယခုလည်း တရုတ် နှင့် ပြိုင်ပြေးရာတွင် ဘက်စုံမှ ပြိုင်ရ သည်။ ဤသဘောသည် နှစ်နိုင်ငံစလုံး အဖို့ အကျိုးရှိသည်။ အလားအလာ ကောင်းတို့ကို ရည်ညွှန်းသည်။ ပညာရေးနှင့် တက္ကနိုလိုဂျီအကြမ်းဖက်ဝါဒ ဆန့်ကျင်ရေး ဘက် အဓိကအာရုံစိုက်သောအခါ လူ တွေအတော် စိတ်ညစ်ရ သည်။ ဒုံးပျံတွေ၊ မောင်းသူမဲ့ လေယာဉ်တွေ၊ ပြင်းထန် သောဗုံးတို့ကို တီထွင်အသုံးပြုရသည်။ လုံခြုံရေးကိရိယာတို့ဖြင့် စိစစ်နေရ သည်။စပွန်နစ်တီထွင်မှုသည် အနာဂတ် ကို တံတားခင်း ပေးသည်။ အကြမ်းဖက် ဆန့်ကျင်ရေးစစ်ပွဲသည် ဘာတံတားမှ လည်း မခင်း၊ ကောင်းသော အနာဂတ် ကိုလည်း ရှေ့ရှုစေခြင်း မရှိ၊ အဖျက် သဘောသက်သက်သာ ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ခေတ်ပြိုင် ခေတ်၌ တရုတ်နှင့် ယှဉ်ပြိုင်ပြေးသော ပြိုင်ပွဲနှင့် အကြမ်းဖက်သမားတို့ နောက်လိုက် သော ပြိုင်ပွဲဟူ၍ နှစ်မျိုးနှစ်စား ပြိုင်တူပေါ် နေသည်။ ဤသို့ပြိုင်တူပေါ်သဖြင့် မည့်သည့် ပြိုင်ပွဲကို ဦးစားပေးမလဲဟု ပေါ် လစီရေးရာကိစ္စပေါ်လာသည်။ ဤကိစ္စ နှင့် ပတ်သက်၍ အမေရိကန် ကွန်ဆာ ဗေးတစ်ခေါင်းဆောင် ဒုတိယ သမ္မတ ဟောင်း ဒစ်ချီနီက အကြမ်းဖက် သမား တို့နောက်လိုက်သော ပြိုင်ပွဲကို ဦးစား ပေးချင်နေသည်။ လစ်ဘရယ် သြဇာ လွှမ်းမိုးသော သူတို့က တရုတ်နှင့်အပြေး ပြိုင်ပွဲကို ပို၍ ဦးစားပေးချင်သည်။ တရုတ်နှင့် အပြေးပြိုင်ပွဲကြောင့် ပညာ ရေး၊ သိပ္ပံနှင့် တက္ကနိုလိုဂျီတို့ ပိုပြီး အဆင့်အတန်းမြင့်လာမည်ဟု ထောက် ပြသည်။အမျိုးသား ပရိုဂျက်ထိုစဉ်ဘဏ္ဍာရေးအကျပ်အတည်း ပေါ်လာသည်။ ဝိုင်းဝန်းဖြေ ရှင်းနေရဆဲ ဖြစ်သည်။ ဘဏ္ဍာရေး အကျပ်အတည်း ပေါ်လာသောအခါ အကြမ်းဖက်သမား တို့၏ဆောင်ပုဒ်ကပြောင်းလဲသွားသည်။ "သင်တို့ကို မြေမြှုပ်ပစ်မည်" ဟု မပြော တော့ဘဲ "သင်တို့ကို မွဲအောင် လုပ်ပစ် မည်" We will bankrupt you ဟု ပြော လာသည်။ သူတို့ သိနိုင်ကောင်းသည့် အချက်မှာ အနောက်တိုင်းမွဲလျှင် သူတို့ ၏ ခြေကုတ် အရှေ့အလယ်ပိုင်းလည်း မွဲသွားမည်ဆိုသော အချက်ဖြစ်သည်။ ယခုခေတ်သည် တစ်နိုင်ငံနှင့် တစ်နိုင်ငံ မွဲအောင်လုပ်ပစ်လို့ မကောင်းသည့် ခေတ် ဖြစ်လာ သည်။ ဝင်းဝင်းဂိမ်း Win Win Game ဖြစ်လာသည်ကို သတိချပ် သင့်သည်။ယခု နိုင်ငံတို့ သည် မိမိတို့ဆိုင်ရာ အမျိုးသားပရိုဂျက် National Project တွေရှိသည်။ အမေရိကန်၏ အမျိုးသား ပရိုဂျက်သည် တရုတ်နှင့် ယှဉ်ပြေးရေး Racing China နှင့် အကြမ်းဖက် အယ်လ် ကိုင်ဒါတို့နောက် လိုက်ရေးChasing Alqaeda ဖြစ်လာသည်ဟု နိုင်ငံခြား ရေးပေါ်လစီကျွမ်းကျင်သူတို့ကထောက် ပြသည်။ racing နှင့် chasing ခြားနား သည်။ပါရာဒိုင်းရှာတရုတ်ပြည်နှင့် ပြိုင်ပြေးရသည် မှာလည်း မှန်သည်။ အယ်လ်ကိုင်ဒါတို့ နှင့် ထိပ်တိုက် ရင်ဆိုင်ရသည်မှာလည်း မှန်သည်။ သို့ဖြင့် ထိုနှစ်ချက်အနက် မည်သည့်အချက်က အဓိက အနှစ်သာ ရကို ဖော်သလည်းဟု မေးလာသည်။ တရုတ်ပြည်နှင့် ပြိုင်ပြေးရေးသည် အဓိကအဓိပ္ပာယ်ပေါ်သည်။ တရုတ်နှင့် ပြိုင်ပြေးမှ အမေရိကန် ပညာရေး၊ သိပ္ပံ ပညာနှင့် တက္ကနိုလိုဂျီတို့ ဖွံ့ဖြိုးတိုး တက်မည်။ ပညာရေး သိပ္ပံပညာနှင့် တက္ကနိုလိုဂျီတို့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးသည် အဓိကမောင်းနှင်အားဖြစ်သည့်အတွက် ဤအပိုင်းတွင် ယှဉ်ပြိုင်ရေးကို ဦးစား ပေးရမည်ဟု ဆိုသည်။တရုတ်၏ နိုင်ငံရေးစနစ်ကို နား လည်ပုံကိုလည်း ပြောင်းလဲရန် တိုက် တွန်းသည်။ တစ်ပါတီ အာဏာရှင်စနစ် ဟု နားလည်ခြင်းကို ပယ်ဖျက်၍ တစ်ပါ တီ ဒီမိုကရေစီစနစ်ဟု ပြောင်းလဲနား လည်ရန် ဖြစ်သည်။ တရုတ်၏ စီးပွား ရေးစနစ်သည် တရုတ်ပြည် ဖွံံ့ဖြိုးတိုး တက်မှုကို တွန်းအားပေးသည်။ ဆင်းရဲ မွဲတေမှု ပြဿနာကြီးကို ဖြေရှင်းပေး သည်။ တရုတ်လူထု၏ဝင်ငွေလည်း တိုး ပွား၍ လူလတ်တန်းစားလည်း ကြီးထွား စေသည်။ နိုင်ငံရေးအသိလည်း ခေတ် မီလာသည်။ လူထုကလည်း ကျေနပ် သည်။ ဤဖြစ်ထွန်းမှုတို့ကို ဖြစ်ထွန်းစေ သောအကြောင်းအရင်းသည် အာဏာ ရှင်စနစ်မဟုတ်။ တရုတ်ပုံစံ ဒီမိုကရေစီ သာဖြစ်သည်ဟု ပညာရှင်တို့က သုံး သပ်လာသည်။ သို့ဖြင့် တစ်ပါတီ အာ ဏာရှင်စနစ်ဆိုသော အသုံးအနှုန်းကို ပယ်၍ တစ်ပါတီ ဒီမိုကရေစီဆိုသော အသုံးအနှုန်းကို ပြောင်းလဲသုံးသည်။ သဘောမှာ လူတို့၏ အဓိကလိုလား ချက်သည် စီးပွားရေးလား၊ နိုင်ငံရေး လားဟု ပါရာဒိုင်းရှာခြင်းဖြစ်သည်။အညွှန်း။ NYT, Globalistမောင်စူးစမ်း
အာဆီယံ-တရုတ်လွတ်လပ်သောကုန်သွယ်မှုဒေသ (ASEAN-China Free Trade Area - ACFTA) မှာ ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ် ဇန်န ဝါရီလစာရင်းအရ လူဦးရေ ၁ဒသမ ၉ဘီလီယံရှိပြီး စုစုပေါင်း ဂျီဒီပီ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၆ ဒသမ ၆ ထရီလီယံနဲ့ စုစုပေါင်းကုန်သွယ်မှု ပမာဏ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄ ဒသမ ၃ထရီလီယံ ရှိပါတယ်။ ACFTA အကောင်အထည်ဖော်ရတဲ့ အဓိကအကြောင်းရင်း ကတော့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ကြီးထွားလာတဲ့ ဝန်ဆောင်မှုနဲ့ ထုတ်လုပ်မှု ကဏ္ဍတွေမှာပါဝင်နိုင်ဖို့နဲ့ ကမ္ဘာ့အကြီး ဆုံးသော ကုန်သွယ်မှုဒေသ တစ်ခု ဖန်တီးဖို့အတွက် ဖြစ်ပါတယ်။ အာဆီယံနိုင်ငံများအတွက် တရုတ် ဈေးကွက်ဟာ ကြီးမားပြီး အလားအလာရှိတဲ့ ပို့ကုန်ဈေးကွက် တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်စာရင်းအရ အာဆီယံစုစုပေါင်းပို့ကုန် ရဲ့ ၁၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ စုစုပေါင်းသွင်းကုန်ရဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း နဲ့ စုစုပေါင်း ကုန်သွယ်မှုရဲ့ ၁၁ ရာခိုင်နှုန်းဟာ တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ဖြစ်ပါတယ်။တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ဈေးသက်သာတဲ့ သွင်းကုန်ပစ္စည်းများဟာ အာဆီယံအတွင်းရှိ စားသုံးသူများအတွက် ဈေးနှုန်းသက်သာစွာနဲ့ ဝယ်ယူစားသုံးလို့ရနိုင်သလို၊ ထုတ်လုပ်သူများ အတွက်လည်း သွင်းအားစုတွေကို ဈေးသက်သာစွာနဲ့ ဝယ်ယူနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒ့ါအပြင် တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံခြားတိုက်ရိုက် ရင်းနှီး မြှုပ်နှံမှုနဲ့ အပြန်အလှန်ကုန်သွယ်မှုတို့ဟာ အရေးပါတဲ့ချိတ်ဆက်မှု တွေကို ဖန်တီးနိုင်မှာဖြစ်သလို အာဆီယံအတွင်း ထုတ်လုပ်မှု ကွင်းဆက်တိုးတက်ဖို့အတွက်လည်း မျှော်မှန်းနိုင်ပါတယ်။ ACFTA အရ ကုန်သွယ်မှုဖြေလျော့မှုမှတစ်ဆင့် ဝန်ဆောင်မှု ကဏ္ဍတွင်လည်း အလားအလာ ရှိတဲ့ အကျိုးကျေးဇူးများ ရနိုင် ပါတယ်။ လေကြောင်းဖြတ်သန်းမှု၊ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်မှု၊ ခရီးသွား လုပ်ငန်းနဲ့ ဘဏ္ဍာရေးကဏ္ဍတု့ိမှာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ဝင်ငွေ အလယ် အလတ်ရှိသူတွေ တိုးပွားလာလို့ အာဆီယံအတွက် ခိုင်မာတဲ့ ဝန်ဆောင်မှု ပို့ကုန်ဈေးကွက် တစ်ခုလည်း ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ အာဆီယံအတွင်းရှိ အသေးစားနဲ့ အလတ်စားလုပ်ငန်းများ (SMEs) အပေါ် ကာလတို အကျိုး သက်ရောက်မှုက ရှိမှာဖြစ်ပါ တယ်။ စက်နဲ့ စက်ကိရိယာ ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းများမှာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ပို့ကုန်ယှဉ်ပြိုင်မှု အကျိုးသက်ရောက်ချက်ကတော့ ပိုပြီးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် တဲ့ စင်ကာပူ၊ မလေးရှားနဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံတို့က SMEs များအပေါ် သက်ရောက်နိုင်တယ်လို့ မျှော်မှန်းရပါ တယ်။ CLMV နိုင်ငံများနဲ့ ထွန်းသစ်စနိုင်ငံတွေဖြစ်တဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနဲ့ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ တေက လုပ်သားအင်အားကို အဓိကထားအသုံးပြုဖို့ ပို့ကုန်ဦးတည်လုပ်ငန်း တွေမှာ အရေးပါတဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိနိုင်တဲ့အတွက် ဖြစ်ပါ တယ်။ ACFTA ကြောင့် တရုတ်ဈေးကွက်ရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုကြောင့် ဒေသတွင်း ဈေးကွက်ဟာ အာဆီယံဒေသကနေ သွေဖည်ပြီးသွားနိုင်လို့ အာဆီယံ လွတ်လပ်သောကုန်သွယ်မှုဒေသနဲ့ အာဆီယံစီးပွား ရေး အသိုက်အဝန်း (AEC) တည်ထောင်မှုရဲ့ အခန်းကဏ္ဍနဲ့ အရေးပါ မှုကို လျော့နည်းစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ကာလတိုတွင် ညှိနှိုင်းမှုပြုဖို့ ကုန်ကျစရိတ်များရှိသော်လည်း အာဆီယံနဲ့တရုတ်အတွက် ကာလလတ်နဲ့ ကာလရှည် အလား အလာကောင်းများမှာ ထင်ရှားလျက်ရှိပါတယ်။ ACFTA မှ အကျိုး ကျေးဇူး အပြည့်အဝရရှိဖို့ အာဆီယံအနေနဲ့ အောက်ဖော်ပြပါ အချက်များကို ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားသင့်ပါတယ် -(က) အာဆီယံအနေဖြင့် အာရှစီးပွားရေး အသိုက်အဝန်း AEC တည်ထောင်ရာတွင် အရှိန်အဟုန်နဲ့ စည်းလုံးညီညွတ်စွာ ဖြင့် အာဆီယံရဲ့ အရေးပါမှုကို အဓိကထားပြီး ACFTA ရဲ့ အလားအလာကောင်းသော အကျိုးကျေးဇူးများကို အပြည့်အ၀ ရယူဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ အာဆီယံက စီးပွားရေး အသိုက်အဝန်းတစ်ခုအဖြစ် ပူးပေါင်းချိတ်ဆက်ရာတွင် တစ်ခုတည်းသော ဈေးကွက်နဲ့ ထုတ်လုပ်မှုအခြေခံပြုလုပ် ဖို့ ရည်ရွယ်ထားပြီး ACFTAမှသည် ကြီးမားပြီး လွတ်လပ် တဲ့ ကုန်သွယ်မှုဒေသအဖြစ် အရှေ့အာရှလွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်မှု သဘောတူညီချက် (ASEAN+3)(သို့မဟုတ်) အရှေ့အာရှ ဘက်စုံစီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု (ASEAN+6) အဖြစ် ထပ်မံပေါ်ပေါက်ဖွယ်ရှိပါတယ်။(ခ) အာဆီယံဒေသတွင်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုပုံစံမှာ ကွဲပြားမှုရှိနေ တဲ့အတွက် အာဆီယံဒေသ အတွင်း ဝင်ငွေမညီမျှမှုကို လျှော့ချရန် ရည်ရွယ်သင့်ပါတယ်။ ဥပမာ-အာဆီယံ အနေနဲ့ CLMVနိုင်ငံများရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်မြှင့်တင်ဖို့နဲ့ ကုန်သွယ်မှုချောမွေ့ဖို့အတွက် အခြေခံအဆောက်အဦကို အခိုင်အမာတည်ဆောက်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။(ဂ) ပြိုလဲသွားတဲ့လုပ်ငန်းများမှ လုပ်သားများကို CLMV ရှိ တိုးတက်တဲ့ လုပ်ငန်းများသို့ ချောမွေ့စွာ စီးဆင်းမှုကို အထောက်အကူဖြစ်စေဖို့အတွက် အာဆီယံအနေနဲ့ လူ့ စွမ်းအား အရင်းအမြစ် တည်ဆောက်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။(ဃ) အာဆီယံဒေသတွင်း အသေးစားနဲ့ အလတ်စားလုပ်ငန်း များ (SMEs) ခိုင်မာအောင် ပြုလုပ်ခြင်းနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးလာတဲ့ တရုတ်ဈေးကွက်ရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးများရရှိနိုင်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အာဆီယံ အတွင်းရှိ SMEs များအနေနဲ့ ဒေသတွင်းရှိ တိုးတက်လာတဲ့ ဝယ်လိုအား၊ လုပ်ငန်း များနဲ့ လိုက်လျောညီထွေစွာ ကိုယ်ပိုင်စွမ်းရည်နဲ့ သုတေသနနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု (R&D) စွမ်းရည်တို့ ကိုတိုးမြင့်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အာဆီယံအနေနဲ့ နယ်စပ်ဆိုင်ရာ ပြဿနာများဖြစ်တဲ့ နည်းပညာနဲ့ စံချိန်စံညွှန်းဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းများကို အပြည်ပြည်ဆိုင် ရာ စံသတ်မှတ်ချက်များနဲ့အညီ တစ်ပြေးညီဖြစ်စေဖို့လည်း အထူးလို အပ်ပါတယ်။ အရည်အသွေးမြင့် ကုန်စည်များ ဆက်လက်ထိန်းသိမ်း ဖို့နဲ့ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများမှ အရည်အသွေးညံ့ သွင်းကုန်များကို ပြည်တွင်း ထုတ်ကုန်ပစ္စည်းများနဲ့ သိသာစွာခွဲခြားမှုပြုဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ကုန် ပစ္စည်းအရည်အသွေး ကွဲပြားခြားနားအောင် ပြုလုပ်ခြင်းနဲ့ ပြည်တွင်းရှိ လုပ်ငန်းများအနေနဲ့ ပြည်တွင်းဈေးကွက်ဝေစုကို ဆက်လက်ထိန်း သိမ်းထားဖို့ အခွင့်အလမ်းကောင်းဖြစ်သလို ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်ဝေစု ကိုလည်း ရရှိနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ကုန်ပစ္စည်းအရည်အသွေး ဖော်ထုတ်ခြင်းနဲ့ တစ်ပြေးညီဖြစ်ခြင်းဖြင့် အာဆီယံဒေသတွင်း ကမ္ဘာ့ထုတ်လုပ်မှု တန်ဖိုးကွင်းဆက် ဖော်ထုတ်ရန် အဓိကအချက်ဖြစ်သကဲ့သို့ ဒေသတွင်း လွတ်လပ်တဲ့ ကုန်သွယ်မှု သဘောတူညီချက်များရဲ့ အကျိုးကျေးဇူး ကိုလည်း အများဆုံး ရရှိနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒေါက်တာ ထိန်လင်း
လာမယ့် ဆယ်စုနှစ်တွေအတွင်း ရာ သီဥတု ပြောင်းလဲဖောက်ပြန်မှုကြောင့် မိုးသက်မုန်တိုင်း ကျရောက်တာ၊ မိုးခေါင် ရေရှားတာ၊ ကပ်ရောဂါတွေ ပျံ့နှံ့ဖြစ် ပွားလာတာတွေ စတဲ့ သဘာဝဘေး အန္တရာယ်ရဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေဟာ တချို့ နိုင်ငံတွေရဲ့ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကို ငြိမ်းခြောက် လာနိုင်ဖွယ် ရှိနေပါတယ်။ ဥပမာ- ရေဘေးအန္တရာယ် အကြီး အကျယ်ကျရောက်ခဲ့ရင် ဘင်္ဂလား ဒေ့ရှ်နိုင်ငံက ရေဘေးဒုက္ခသည် ထောင်ပေါင်းရာနဲ့ချီပြီး ဘေးလွတ်ရာ ဒေသဖြစ်တဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံ အတွင်းကို အလုံးအရင်းနဲ့ချီပြီး ပြေးဝင် ခို အောင်း လာနိုင်ကြပါတယ်။ အခြေခံ အဆောက် အအုံတွေ ကြီးကြီးမားမား ပျက်စီးပြီး နယ်စပ် ပဋိပက္ခတွေ ကူးစက်ရောဂါ ပျံ့နှံ့မှုတွေ ဖြစ်ပွား လာနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီ အန္တရာယ်ကို သိမြင်တဲ့အတွက် အိန္ဒိယအာဏာပိုင်တွေဟာ ယခုကတည်း က နှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ်မှာ တံတိုင်းတွေကာရံနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ကမ္ဘာကြီးရဲ့ အပူချိန်ဒီကရီ မြင့်တက် လာတာ၊ ပင်လယ်သမုဒ္ဒရာအတွင်း သမားရိုးကျ မဟုတ်တဲ့ မုန်တိုင်းတွေ သောင်းကျန်းလာတာ၊ ဝင်ရိုးဝန်းဒေသ က ရေခဲတောင်တွေနဲ့ ဟိမဝန္တာတောင် ပေါ်က ရေခဲမြစ်တွေ အရည်ပျော်ကျ စီးဆင်းလာတာစတဲ့ အန္တရာယ်တွေ ဟာ အဲဒီဒေသတွေနဲ့ ဆက်စပ်နေကြ တဲ့ နိုင်ငံတွေရဲ့ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကို ခြိမ်းခြောက်လာနေကြပါတယ်။ လူမှု ရေး ပြဿနာတွေ၊ စီးပွားရေးနဲ့ နိုင်ငံ ရေး ပြဿနာတွေ စုပြုံကျရောက်လာ နိုင်ပြီး အခန့်မသင့်ရင် စစ်ရေးအရ ဖြေရှင်းရတာတွေ ပေါ်ပေါက်လာနိုင် ပါတယ်။ဆူဒန်နိုင်ငံ တောင်ပိုင်းမှာ ပြဿနာ တွေ အဆက်မပြတ် ဖြစ်ပွားနေပြီး လူထောင်သောင်းချီ၍ သေဆုံးနေရ ခြင်းဟာ မြောက်ပိုင်းမှာ မိုးခေါင်ပြီး သဲကန္တာရတွေ ကျယ်ပြန့်လာတဲ့ ပြဿ နာတွေရဲ့ အကျိုးဆက်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုကြောင့် ယခု ရာစုနှစ် အလယ်ပိုင်းမှာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ရေကြီးမှုတွေက အာဖရိကနဲ့ အာရှ တိုက်က လူအများအပြားကို မိမိတို့ နေရပ်တွေက စွန့်ခွာသွားနိုင်ကြပါ တယ်။ အပူချိန် မြင့်တက်တာတဲ့ အတွက် မိုးလိုနေတဲ့ ဒေသတွေမှာ မိုးမရွာဘဲ သဲကန္တရတွေ ချဲ့ထွင်လာ လို့ နေရင်းဒေသက စွန့်ခွာနိုင်ကြ ပါတယ်။ အချို့က မုတ်သုံမိုးပိုလာ ပြီး ရေလွှမ်းမှုဟာ တစ်ချိန်ထက် တစ်ချိန် ဆိုးဝါးလာနေတဲ့အတွက် တခြားဒေသကို ထွက်ပြေးနိုင်ကြ ပါတယ်။ တချို့ မြင့်တက်လာတဲ့ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်ကြောင့် ကုန်း တွင်းပိုင်းကို တိုးဝင်ပြီး နေထိုင်လာ နိုင်ကြပါတယ်။ အိန္ဒိယ သမုဒ္ဒရာ အတွင်းမှာရှိတဲ့ မော်လဒိုက်၊ ပစိဖိတ် သမုဒ္ဒရာအတွင်းမှာရှိတဲ့ တုဗာလူတို့ လို အနိမ့်ပိုင်း ဒေသရှိ ကျွန်းတွေဟာ ရေလွှမ်းမိုးခံရပြီး တစ်ကျွန်းလုံး ပျောက်ကွယ်သွားနိုင်တဲ့ အလား အလာရှိနေပါတယ်။ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုရဲ့ ဆိုးဝါးတဲ့ အကျိုးဆက်ကြောင့် လာမယ့် ဆယ်စု နှစ်အတွင်း လက်တင် မေရိက၊ အာရှနဲ့ အာဖရိကတိုက်တွေမှာ အနည်းဆုံး လူဦးရေ ၂၀၇သန်းဟာ သောက်သုံး ရေ မလုံလောက်မှုနဲ့ ရင်ဆိုင်လာရစရာ ရှိပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် မြစ်ဝကျွန်း ပေါ်မှာ ရေအောက် ရောက်မယ့် စိုက် ပျိုးမြေပမာဏဟာ အခြားကမ္ဘာ့ဒေသ များထက် ပိုနိုင်ပါတယ်။ ၂၀၅၀ ပြည့် နှစ်ရောက်ရင် ဆန်အထွက်နှုန်း ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ဂျုံအထွက်နှုန်း ၃၀ ရာ ခိုင်နှုန်း လျော့ကျလာ ဖွယ်ရာရှိပါတယ်။ မူရင်းဒေသမှာ နေထိုင်လို့ မဖြစ်တော့ တဲ့အတွက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် တစ်နိုင်ငံ တည်းမှာပဲ လူ ၁၅သန်းခန့်ကို နေရာ ဒေသ ရွှေ့ပြောင်းပေးရစရာ ရှိနေပါ တယ်။အကယ်၍ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် အမြင့် တစ်မီတာလောက် မြင့်တက်လာ မယ်ဆိုရင် အီဂျစ် နိုင်ငံရဲ့ နိုင်းမြစ်ဝှမ်းက စိုက်ပျိုးဧရိယာရဲ့ ၁၃ ရာခိုင်နှုန်းခန့် လက်လွတ် ဆုံးရှုံးသွားနိုင် ပါတယ်။ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံရဲ့ မဲခေါင်မြစ်ဝကျွန်း ပေါ်ဒေသရှိ စိုစွတ်တဲ့လယ်ယာ မြေ ဧရိယာ ၂၈ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ဆုံးရှုံးရ ဖွယ် ရှိပါတယ်။ ဂျီနီဗာမြို့အခြေစိုက် ကမ္ဘာ့ လူသားချင်း စာနာ ထောက်ထားမှု ဖိုရမ် အဖွဲ့က ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု ဒဏ် ကြောင့် နှစ်စဉ်လူပေါင်း ၃၂၅ သန်း ဟာ ဆိုးဝါးစွာထိခိုက်စေခဲ့ပြီး လာမယ့်အနှစ် ၂၀ လောက်ရောက်ရင် ကမ္ဘာ့လူဦးရေ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်အထိ ထိုခိုက်လာ စေနိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းထား ပါတယ်။စစ်ဘက်အခြေစိုက်စခန်း အများ အပြားဟာလည်း မုန်တိုင်းတွေရဲ့ ဒဏ် ကြောင့်ပဲဖြစ်ဖြစ် ပင်လယ် ရေမျက်နှာ မြင်မြင့်တက်လာမှုဒဏ်ကြောင့်ပဲ ဖြစ် ဖြစ် ပျက်သုဉ်းသွားနိုင် ဖွယ်ရာရှိနေပါ တယ်။ ဖလော်ရီဒါပြည်နယ်ရှိ Homestead လေတပ်စခန်းကြီးဆိုရင် အင်ဒရူးဟာ ရီကိန်းကြီး ကြောင့် ပျက်စီး သွားခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ အိုင်ဗင် ဟာ ရီကိန်းကတော့ Noval Air station Persacola စခန်းကြီးကို ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ဖျက်ဆီးပစ်ခဲ့ပါတယ်။ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ အတွင်းရှိ Diego Garcia ရေတပ် စခန်းဆိုရင် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် အထက် ပေအနည်းငယ်သာမြင့်တဲ့ အတွက် ရေအောက်ကိုရောက်ရတော့ မယ့်အန္တရာယ်နဲ့ ကြုံတွေ့နေရပြီဖြစ်ပါ တယ်။ ယခုအခါ ပင်တဂွန်စစ်ဌာန ချုပ်နဲ့ ထောက်လှမ်းရေး အေဂျင်စီ အမျိုးမျိုးတို့က ရာသီဥတုပြောင်းလဲ မှုကြောင့် နိုင်ငံတွေရဲ့ အမျိုးသား လုံခြုံရေးအခြေအနေကို ထိပါးလာ စေနိုင်ကြောင်း အလေးအနက်ထား ပြီး ပြောကြားလာကြရပြီ ဖြစ်ပါ တယ်။ ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှု ကိစ္စ ရပ်ကို အမေရိကန် ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနက အလေးအနက်ထား လာရခြင်းဟာ ကွန်ဂရက်လွှတ်တော် က အဲဒီကိစ္စကို မဟာဗျူဟာကိစ္စရပ် တွေစာရင်းမှာ ထည့်သွင်းလာပြီး အစီအမံတွေ ချမှတ်ဆောင်ရွက်လာ လို့ပဲဖြစ် ကြောင်းပါခင်ဗျား။မောင်ပုဆိုးကြမ်း
အာဆီယံ- သြစတြေးလျ၊ နယူးဇီလန် လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်ရေး ဒေသ တည်ထောင်ခြင်း သဘောတူ စာချုပ် (Agreement Establishing the ASEAN-Austraie-New Zaland Free Trade Area-AANZ-FTA) အာဆီယံ - သြစတြေးလျ၊ နယူးဇီ လန် လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်ရေးဒေသ တည်ထောင်ခြင်း သဘောတူစာ ချုပ် (AANZ - FTAသဘောတူ စာချုပ်) ကို အာဆီယံ စီးပွားရေးဝန်ကြီး များနှင့် သြစတြေးလျ၊ နယူးဇီလန် စီးပွားရေး ဝန်ကြီးများသည် ၂၀၀၉ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ (၂၇) ရက ်နေ့တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ ချအမ်(Cha-am)မြို့၌ လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့ကြပါသည်။ AANZ-FTA သဘောတူ စာချုပ်သည် သြစတြေးလျ၊ နယူးဇီလန်နှင့် အနည်းဆုံး အာဆီယံ (၄)နိုင်ငံက အတည်ပြုကြောင်း အကြောင်း ကြားပြီးပါက ၂၀၀၉ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ (၁) ရက်နေ့မှ စတင်အသက်ဝင်မည် ဖြစ်ပါသည်။ အကောက်ခွန် နှုန်းများ လျှော့ချ၊ ဖယ်ရှားခြင်းကို သဘောတူ စာချုပ် အသက်ဝင်သည့် ၂၀၀၉ ခုနှစ် မှစ၍ လျှော့ချ ဖယ်ရှားပေးရန် စီစဉ် ထားပါသည်။တစ်ခုတည်းသော ကတိကဝတ် (Single Undertaking) AANZ-FTA သဘောတူ စာချုပ် သည် ကုန်စည်ကုန်သွယ်ရေး (Trade in Goods)၊ ဝန်ဆောင်မှု ကုန်သွယ်ရေး (Trade in Services)၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု (Investment)၊ စီးပွားရေး ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှု (Economic Cooperation) နှင့် ယင်းတို့နှင့် ဆက်စပ်လျက် ရှိသော ကိစ္စရပ်များ ပြည့်ပြည့်စုံစုံပါဝင် သည့် သဘောတူစာချုပ် ဖြစ်ပါသည်။ ယင်းသဘောတူစာချုပ်ကို လက်မှတ် ရေးထိုးခြင်းသည် ကုန်စည်ကုန်သွယ်မှု ဆိုင်ရာ ကတိကဝတ်များ၊ ဝန်ဆောင်မှု ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ ကတိကဝတ်များ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ ကတိကဝတ်များ၊ စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဆိုင်ရာ ကတိကဝတ်များကို တစ်ပေါင်းတည်း တစ်ခုတည်း ကတိကဝတ်များ အဖြစ် လိုက်နာအကောင်အထည်ဖော်ရန် သ ဘောတူခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ အာဆီယံက ဆွေး နွေးဖက်နိုင်ငံများနှင့် CEP/FTA တည်ထောင်ရန် ဆွေးနွေး ညှိ နှိုင်းခဲ့သည့် သဘောတူ စာချုပ်များ အနက်AANZ-FTA သဘောတူ စာချုပ်သည် အပြည့်စုံဆုံးနှင့် ခေတ် အမီဆုံးသဘောတူစာချုပ်ဖြစ်ပါသည်။ကုန်စည်ကုန်သွယ်ရေး (Trade in Goods) သြစတြေးလျနိုင်ငံနှင့် နယူးဇီလန် နိုင်ငံတို့သည် လယ်ယာ၊ သားငါးနှင့် သစ်တောထုတ်ကုန်များ၊ စက်မှုထုတ် ကုန်များနှင့် ဓာတ်သတ္တုများ ထုတ်လုပ် တင်ပို့ရောင်းချရာ၌ ထိပ်တန်းနိုင်ငံများ ဖြစ်ပါသည်။ လယ်ယာသားငါးထုတ် ကုန်များ ထုတ်လုပ်တင်ပို့ရာ၌လည်း ကောင်း၊ ပြည်ပ တင်ပို့ ရောင်းချရာ၌ လည်းကောင်း၊ အစိုးရ ငွေကြေး အ ထောက်အပံ့ (Subsidy) မပေးသည့် နိုင်ငံများဖြစ်ပါသည်။ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ် ရေးအဖွဲ့ (WTO) ၏ဖွံ့ဖြိုးပြီး အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများ ဖြစ်သည် နှင့်အညီ ကုန်သွယ်မှု အတားအဆီးများကို လျှော့ချလျက်ရှိ ရာ သွင်းကုန်အကောက်ခွန်နှုန်းများ သည် အနိမ့်ဆုံးအဆင့်တွင် ရောက်ရှိ လျက် ရှိပါသည်။ ထို့ကြောင့် AANZ - FTAသဘော တူ စာချုပ် စတင် အသက်ဝင်သည့် အချိန်တွင် သြစတြေးလျ နိုင်ငံနှင့် နယူးဇီလန် နိုင်ငံတို့၏ အကောက်ခွန်လိုင်း အများစု သည် အကောက်ခွန်နှုန်း သုည ရာခိုင် နှုန်း (ဝ%)ရှိနေပြီ ဖြစ်ပါသည်။AANZ-FTA တွင် "ဆန်" ပါဝင်မှုအခြေအနေသြစတြေးလျနိုင်ငံ ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများထဲတွင် ပြည်ပသို့ ဆန်အများဆုံး တင်ပို့ရောင်းချသည့် နိုင်ငံများအနက် တစ်နိုင်ငံဖြစ်ပါသည်။ အရည်အသွေး မြင့်မားသည့် တန်းမြင့် ဆန်များ တင်ပို့ရောင်းချပါသည်။ ဆန် ကို ကုန်စည်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ထည့် သွင်းထားပြီး ဆန်နှင့်ပတ်သက်သောHS.10.06 အောက်ရှိ အကောက်ခွန် လိုင်းအားလုံး၏ အခြေခံအကောက် ခွန်နှုန်းများမှာ သုည(ဝ%) ဖြစ်ပါ သည်။ ထို့ကြောင့် စာချုပ်အသက် ဝင်သည့် အချိန်မှစ၍ဆန်အပေါ်စည်း ကြပ်သည့် အကောက်ခွန်နှုန်းကို ဖယ် ရှားပြီးဖြစ်ပါသည်။နယူးဇီလန်နိုင်ငံ ဆန်ရောင်းနိုင်ငံ မဟုတ်သော်လည်း ဆန်ကို ကုန်စည်ကုန်သွယ်ရေး တွင် ထည့်သွင်းထားပါ သည်။ ဆန်နှင့် ပတ်သက်သော HS. 10.06 အောက် ရှိ အကောက်ခွန်လိုင်းအားလုံး၏ အ ခြေခံ အကောက်ခွန်နှုန်းမှာ သုည (ဝ%)ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် စာချုပ် အသက်ဝင်သည့် အချိန်မှစ၍ ဆန် အပေါ် စည်းကြပ်သည့် အကောက်ခွန် နှုန်းကို ဖယ်ရှားပြီးဖြစ်ပါသည်။အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၊ မလေးရှားနိုင်ငံနှင့်ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ ဆန် ဝယ်ယူတင်သွင်းမှုများသည့် အာဆီယံ (၃)နိုင်ငံသည် ဆန်နှင့် ပတ် သက်သော HS. 10.06 အောက်ရှိ အကောက်ခွန်လိုင်း အားလုံးကို ကုန် စည်ကုန်သွယ်ရေးမှ ဖယ်ထုတ်ထား ပါသည်။ တစ်နည်းအားဖြင့် ဆန်ကို အကောက်ခွန်အခွင့်အရေး မပေးခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ထိုင်းနိုင်ငံ ဆန်အများဆုံး တင်ပို့ရောင်းချသည့် နိုင်ငံဖြစ်သော်လည်း ဆန်နှင့် ပတ်သက် သော HS. 10.06 အောက်ရှိ အကောက် ခွန်လိုင်းအားလုံးကို ကုန်စည်ကုန် သွယ်ရေးမှ ဖယ်ထုတ်ထားပါသည်။ သြစတြေးလျနိုင်ငံနှင့် မယှဉ်ပြိုင်လို သည့် သဘောဖြစ်ပါသည်။အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်သစ် (၄)နိုင်ငံ အာဆီယံ အဖွဲ့ဝင်သစ် (၄) နိုင်ငံ သည် ဆန်နှင့် ပတ်သက်သော HS. 10.06 အောက်ရှိ အကောက်ခွန်လိုင်း အားလုံးကို ကုန်စည်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ထည့်သွင်းထားပါသည်။ ဆန်ကို ဒုတိယအများဆုံး တင်ပို့ ရောင်းချသည့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် ဆန်အပေါ်စည်းကြပ်သည့် အခြေခံ အကောက် ခွန်နှုန်း ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်မှစ၍ စတင်လျှော့ချ သွားမည်ဖြစ်ရာ ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် သုည ရာခိုင်နှုန်း (ဝ%) ကို ရောက်ရှိ မည် ဖြစ်ပါသည်။ ဆန်ရောင်းနိုင်ငံဖြစ်သော ကမ္ဘော ဒီးယားနိုင်ငံ၏ ဆန်အပေါ်စည်းကြပ် သည့် အခြေခံ အကောက်ခွန် နှုန်းမှာ ၇ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ပါသည်။ ဆန်နှင့်ပတ် သက်သောHS. 1006.20.10နှင့်HS.1006.20.90 မှလွဲ၍ ကျန်အကောက်ခွန် လိုင်းအားလုံး၏ အကောက်ခွန်နှုန်း များကိုလျှော့ချသွားမည်ဖြစ်ရာ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် သုညရာခိုင်နှုန်း (ဝ%) သို့ ရောက်ရှိမည်ဖြစ်ပါသည်။ လာအိုနိုင်ငံ၏ ဆန်အပေါ်စည်းကြပ်သည့် အခြေခံအကောက်ခွန်နှုန်း မှာ ၅ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်ပါသည်။ ဆန်နှင့် ပတ်သက်သောH.S 10.06 အောက်ရှိ အကောက်ခွန်လိုင်း အားလုံး၏ အကောက်ခွန်နှုန်းများကို လျှော့ချသွားမည်ဖြစ် ရာ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် သုညရာခိုင် နှုန်း (ဝ%)သို့ ရောက်ရှိမည် ဖြစ်ပါ သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ ၏ ဆန်အပေါ်စည်း ကြပ်သည့်အကောက်ခွန်နှုန်းမှာ ၅ ရာ ခိုင်နှုန်းဖြစ်ပါသည်။ ဆန်နှင့်ပတ်သက် သော HS. 10.06 အောက်ရှိအကောက် ခွန်လိုင်း အားလုံး၏ အခြေခံ အကောက်ခွန်နှုန်း ကို လျှော့ချဖယ် ရှားခြင်းမရှိဘဲ စာချုပ်သက်တမ်း တစ်လျှောက် ၅ ရာခိုင်နှုန်း ဆက် လက်စည်းကြပ်မည် ဖြစ်ပါသည်။သုံးသပ်ချက်ရေရှည်ကိုမျှော်မှန်း၍ အာဆီယံ ဆန်ဈေးကွက်သို့ သြစတြေးလျ ဆန် များ ဝင်ရောက်ရန် ရည်ရွယ်သည့် သဘောတွေ့ရသည်။ အာဆီယံ ဆန် ဈေးကွက်သို့ ဝင်ရောက်ရန် လွယ်ကူ မည်မဟုတ်သော်လည်း ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ် ရေးအဖွဲ့ ၏ Agreement on Agricultural အရ ဝင်ရောက်ခွင့်ရှိပါ သည်။ အာဆီယံဒေသ၏ စဉ်ဆက် မပြတ် စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အရ အာဆီယံသည် တန်းမြင့်ဆန် ဈေးကွက် ဖြစ်လာနိုင်ပါသည်။ ယင်း အခါ သြစတြေးလျနိုင်ငံ၏ ရည်ရွယ် ချက်များ အကောင်အထည်ပေါ်လာ ဖွယ်ရှိပါသည်။မောင်မောင်ရီ (ဘောဂဗေဒ)
စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု၌ အရင်းအနှီးက မောင်းသော ပုံသဏ္ဍာန်နှင့် ချေးငွေက မောင်းသော ပုံသဏ္ဍာန်တို့ ဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိရာ ချေးငွေကမောင်းသော ပုံသဏ္ဍာန်သည် အရှိန်အလွန်ပြင်း သည်။ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှုန်းကို အတော် မြှင့်တင်နိုင်သည်။ ထိုသို့မြှင့်နိုင်သည့် အလျောက်လည်း ဘယ်လောက် အထိ အရှိန်မြှင့်နိုင်ပါသနည်းဟု မေးစရာပေါ် သည်။ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ချေးငွေဈေးကွက် credit market က မောင်းခဲ့လေရာ ယခုဘယ်လောက် အထိ အရှိန်မြှင့် မောင်းနိုင်မှာလဲဟု မေးခွန်းမေး၍ ချေးငွေဈေးကွက်၏စွမ်း ပကားကို ပြန်လည်ချိန်ဆတွက်ချက် ကြည့်လာကြသည်။ ဝေါစထရိဂျာနယ်၏သုံး သပ်ချက်အရ ချေးငွေဈေးကွက်သည် အရှိန်အမြန်နှုန်းကို ထိန်းနိုင်စွမ်း သိပ်မရှိ ပေ။ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအမြန်နှုန်း ကို ချေးငွေဈေးကွက်က မထိန်းနိုင် သဖြင့် ယခုကဲ့သို့ မဟာစီးပွားရေးဆုတ် ယုတ်မှု (ဂရိတ်ရီဆက်ရှင်)ကြီးဖြစ်ပွား လိုက်ရခြင်းဖြစ်သည်။ ချေးငွေဈေးကွက် ၌ ပုံသဏ္ဍာန်အမျိုးမျိုးရှိလေရာ ယခု အဓိကစကားပြောသည့် ချေးငွေဈေး ကွက်သည် အစိုးရငွေချေးအာမခံ စာချုပ်များဈေးကွက်နှင့် ကော်ပိုရေးရှင်း တို့က ထုတ်ဝေသောငွေချေးစာချုပ် ဈေးကွက်တို့ဖြစ်ကြသည်။ ဘွန်း ဈေးကွက်ဟုခေါ်သည်။စွန့်စားချင်စိတ် ဤဘွန်းဈေးကွက်၏လှုပ် ရှားမှုသည် ငွေပေါများခြင်းနှင့် ငွေဖော် ရလွယ်ခြင်း liquidity တို့အပေါ်မူတည်သည်။ ဈေးကွက်ထဲငွေတွေပေါများ သည်။ ငွေဖော်ရလဲ လွယ်သည်။ တစ် ဆက်တည်း၌ နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ စီးပွားရေး အခြေအနေကလည်း တိုးတက်ကောင်း မွန်၍ ပူဖောင်းတို့ဖြင့် စန်းပွင့်နေသည်။ ထိုအခြေအနေတွင် အက်ဆက်တို့ကို စွန့်စားဝယ်ရောင်း လုပ်ရန် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ သူတို့က ဝန်မလေးတော့ပေ။ စီးပွားရေး ကို စွန့်စားလုပ်ကိုင်ချင်သော ဆန္ဒတွေ ပေါ်လာသည်။ ချေးငွေဈေးကွက်အပေါ် ယုံကြည်မှု တည်ဆောက်ရန် ချေးငွေဈေး ကွက်ကိုယ်နှိုက်က တည်ငြိမ်ဖို့ လိုသည်။ အတက်အကျတို့ဖြင့် မဖောက်ပြန်ရန် လိုသည်။ ထို့အတွက်ကြောင့် ချေးငွေ ဈေးကွက်တိုးတက်မှုကို မည်မျှကြာရှည် စွာထိန်းထားနိုင်မလဲဟုမေးကြသည်။ သီးသန့်အရန်ရန်ပုံငွေချဲ့ ချေးငွေဈေးကွက်နှင့်အတူ အရင်းအနှီးစီးဆင်းမှုအခြေအနေကို သုံးသပ်ကြသည်။ အရင်းအနှီး ကိစ္စ၌ ပမာဏကို အဓိကထားမကြည့်၊ ယခု စီးဆင်းမှု flow ကို အဓိကထားကြည့် သည်။ အရင်းအနှီးစီးဆင်းမှု၌လည်း ငွေပူ့hot money ကိုအဓိကထားစဉ်း စားကြည့်လာသည်။ ဝင်ရောက်လာ သောအရင်းအနှီးတို့ထဲ ငွေပူတွေဘယ် လောက်ပါဝင်လာသလဲဟုမေးသည်။ တရုတ်ပြည်၌ အရင်းအနှီးစီးဝင်မှု capital inflow သည် သိပ်များသည်။ ဤ အရင်းအနှီးစီးဝင်မှုထဲတွင် ငွေပူတို့ လည်း အတော်ပါလာသည်။ ငွေပူဆိုသည်မှာ ခဏ တဖြုတ်နေရာအသီးသီးမှ ရေတိုဈေး ကစားရန်ဝင်လာသော ငွေပင်ငွေရင်းတို့ ကိုဆိုလိုသည်။ နိုင်ငံခြားငွေမျိုးစုံလည်း ဖြစ်နိုင်သည်။ ပြည်တွင်းသုံးငွေလည်း ဖြစ်နိုင်သည်။ နည်းမျိုးစုံဖြင့်ငွေပူတို့ ဝင် လာနိုင်သည်။ ငွေပူသည် မြန်မြန်ဝင် မြန်မြန်ပြန်ထွက် တတ်သည်။ တရုတ် ပြည်တွင် နိုင်ငံခြားငွေမျိုးစုံကိုစုဆောင်း ကြသည်။ ဤသို့စုဆောင်းသည်မှာ ငွေကြေးဈေးကစားရန်ဖြစ်သည်။ တရုတ်အာဏာပိုင်တို့သည် ဤကဲ့သို့ ငွေပူဝင်လာခြင်းကို ဟန့်တားရန်အလို့ ငှား နိုင်ငံခြားငွေသီးသန့်ရန်ပုံငွေ အမြောက်အမြားစုဆောင်းထားရသည်။ နိုင်ငံခြားငွေသီးသန့် ရန်ပုံငွေကြီးမားရခြင်း သည် ငွေပူတို့၏ဈေးကစားမှုကို အချိန်မီ ကောင်းမွန်စွာ တန်ပြန်နိုင်ရန်အတွက် ဖြစ်သည်။ ငွေပူသည် နိုင်ငံခြားငွေ ဈေးကွက်ကို ဖရိုဖရဲဖြစ်စေနိုင်သည်။ ဤသို့ဖရိုဖရဲဖြစ်လာနိုင်မှုကို တားဆီးရန် အတွက် ငွေတန်ဖိုးကို အတိုးအလျော့ ကစားပေးသည်။ တရုတ်ယွမ်ငွေသည် တန်ဖိုးတက်သင့်ပါလျက် တန်ဖိုးနိမ့် နေ သည်။ သို့ဖြင့်တရုတ်ပြည်ထဲငွေပူတွေ လှိမ့်ဝင်လာသည်။ ဤသို့ဝင်လာသော ငွေပူတို့ကိုတားဆီးလိုလျှင် တရုတ်ယွမ် ငွေတန်ဖိုးကို မြှင့်လိုက်ရုံသာဖြစ်သည်။ သို့သော်တရုတ်ပြည်သည်ယွမ်ငွေတန်ဖိုး ကို မမြှင့်ဘဲ ငွေပူစီးဝင်ခြင်းကိုတားဆီး နေသည်။ တားဆီးနည်းမှာ နိုင်ငံခြားငွေ သီးသန့်ရန်ပုံငွေတို့ကို အများအပြားစု ဆောင်း၍ နိုင်ငံခြားငွေဈေးကွက်တို့ကို ဝင်ထိန်းခြင်းဖြစ်သည်။ ပြဿနာမှာ ငွေပူစီးဝင်းခြင်းကို ယွမ်ငွေတန်ဖိုးကို မပြောင်းလဲဘဲ တားဆီးနိုင်ပါ့မလားဟူ ၍ဖြစ်လာသည်။အညွှန်း။ Wall Street Journal မောင်စူးစမ်း
နှစ်စဉ်ကျင်းပမြဲဖြစ်တဲ့ အကြိမ် (၄၀) မြောက် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးဖိုရမ် အစည်းအဝေးကို ဆွစ်ဇာလန် နိုင်ငံ ဒါဗို့စ် မြို့မှာ ဇန်နဝါရီ ၂ ရက်နေ့က စတင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပါတယ်။ အစည်းအဝေးကို ဇန်နဝါရီ ၃၁ ရက်နေ့အထိ ၅ ရက်တာ ကျင်းပသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ အစည်း အဝေးရဲ့ အဓိက ဦးတည်ချက် ကတော့ အနာဂတ်ကာလမှာ အကျပ်အတည်း မဖြစ်အောင် ရှောင်ရှားနိုင်ဖို့အတွက် ဘဏ္ဍာရေး ကဏ္ဍကြီးကြပ်မှုကို တိုး တက်ကောင်းမွန်အောင်ဆောင်ရွက်ဖို့နဲ့ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးနာလန်ထူမှုရေရှည်တည် တံ့စေမဲ့ နည်းလမ်းတွေကို ဆွေးနွေးဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အစည်းအဝေးကို နိုင်ငံခေါင်း ဆောင်နဲ့ အစိုးရအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ၃၀ ခန့်၊ အစိုးရအဖွဲ့ဝန်ကြီး ၆၀၊ အပြည် ပြည်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းများမှ ထိပ် တန်းခေါင်းဆောင် ၁၀၀ နဲ့ ကမ္ဘာ့ရှေ့ ဆောင်ကုမ္ပဏီတွေက ကိုယ်စားလှယ် ၁၄၀၀ ကျော်တက်ရောက်လျက်ရှိပါ တယ်။ အစည်းအဝေးရဲ့ အဓိကဦးတည် ချက်ဆောင်ပုဒ်က "Improve The State Of the World;Rethink Redesign, Rebuild" ဖြစ်ပါတယ်။ အစည်းအဝေးအစီအစဉ်တွေထဲ မှာ အရေးတကြီးပါဝင်မဲ့အစီအစဉ် တွေကတော့ မကြာမီက ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ စီး ပွားရေးအကျပ်အတည်းကနေ သင်ခန်း စာထုတ်ယူဖို့၊ တည်ငြိမ်တဲ့ စီးပွားရေး နာလန်ထူမှုကို ထူထောင်ဖို့၊ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုများ ပြုလုပ်ဖို့နဲ့ ငလျင်ဒဏ်အပြင်း အထန် ခံခဲ့ရတဲ့ ဟေတီပြန်လည်ထူထောင်ရေး ကိစ္စတွေ ပါဝင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ပထမနေ့ ဖိုရမ်ဆွေးနွေးပွဲရဲ့ အဖွင့်နေ့မှာ ဘဏ္ဍာရေးကဏ္ဍကြီးကြပ်ထိန်းသိမ်းရေး ကိစ္စကို အဓိကထား ဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ဘဏ္ဍာရေးစနစ်ကို ကောင်းမွန် စွာထိန်းသိမ်းကြီးကြပ်ဖို့ လိုတယ်ဆိုတဲ့ အချက်ကို တစ်ညီတညွှတ်တည်း ကျယ် ကျယ်ပြန့်ပြန့်သဘောထားညီညွှတ်မှုရှိ ခဲ့ပေမယ့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေ ဆောင်ရွက်ဖို့ကိစ္စမှာ အစည်းအဝေးကို တက်ရောက်လာသူတွေအကြား သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေရှိခဲ့ကြပြီး အချို့က အလွန်အကျွံထိန်းသိမ်းကွပ်ကဲ မှုဖြစ်မသွားဖို့ သတိပေးစကားပြော ကြားခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးဖိုရမ်ကို စတင် တည်ထောင်သူနဲ့ အမှုဆောင်ဥက္ကဌ ဖြစ်သူကလော့ရှဝပ်က နောက်ထပ် အကျပ်အတည်းတစ်ခုထပ်မံဖြစ်ပွားနိုင် သေးကြောင်း သတိပေးစကားပြော ကြားပြီး စနစ်ဟောင်းကို စွန့်လွှတ်ကြဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့သီတင်းပတ်က အမေရိ ကန်သမ္မတဘားရက်အိုဘားမား ကြေ ညာခဲ့တဲ့ ဘဏ်လုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်မှု တွေကို ကန့်သတ်မဲ့အစီအစဉ်ကို အချို့ က ဆန့်ကျင်ကန်ကွက်ခဲ့သလို အချို့က ထောက်ခံခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင် တွေနဲ့ ဗဟိုဘဏ်သမားတွေကတော့ ပိုမို တင်းကျပ်တဲ့ ထိန်းသိမ်းကွပ်ကဲမှုကို ထောက်ခံခဲ့ပါတယ်။ဒုတိယနေ့ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးနာလန်ထူမှုဟာ အခြေမခိုင်သေးတဲ့အတွက် ထွက် ပေါက် မဟာဗျူဟာတွေကို ချမှတ်တဲ့ အခါ သတိရှိရှိ ဆောင်ရွက်ကြဖို့ အစည်းအဝေးကနှိုးဆော် တိုက်တွန်း ခဲ့ပါတယ်။ တောင်းကိုရီးယားသမ္မတလီ မြောင်ဘက်က ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးဟာ အကျပ်အတည်း ကာလကို ကျော်လွန် ပြီးစသာ ရှိနေပြီးနာလန်ထူတဲ့ အရိပ် အယောင်တွေပြသနေဆဲသာ ဖြစ်သေး တယ်လို့ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးဖိုရမ် ဒုတိယ နေ့မှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အကျပ် အတည်းဖြေရှင်းဖို့အတွက် နိုင်ငံ အများစုက ချမှတ်ထားတဲ့ ဘဏ္ဍာ ရေးနဲ့ ငွေကြေးတွန်းအားပေးအစီအစဉ် တွေကနေ ပြန်ထွက်နိုင်ဖို့အတွက် ထွက် ပေါက်မဟာဗျူဟာကို စဉ်းစားဖို့ ဂျီတွမ် တီးအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေကို သမ္မတလီက တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ ကနေဒါဝန်ကြီးချုပ် စတက် ဖင်ဟာပါကလည်း စီးပွားရေး တွန်း အားပေးအစီအစဉ်တွေထဲကနေ ပြန် ထွက်နိုင်မဲ့ နည်းလမ်းတွေကို ဆွေးနွေး ဖို့ ဂျီတွမ်တီးအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေကို တိုက်တွန်းခဲ့ ပါတယ်။ စီးပွားရေး စွမ်း အားမြင့်အစီအစဉ်တွေကို စွန့်ခွာပစ်ဖို့ စောလွန်းသေးတာမှန်ပေမဲ့ ဒီအစီ အစဉ်တွေကနေ ထွက်နိုင်မဲ့ထွက် ပေါက်မဟာဗျူဟာကို စဉ်းစားဖို့အချိန် တန်နေပြီလို့ သတိပေးစကားပြောကြား ပါတယ်။စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းက မပြီးဆုံးသေးပါဘူး။ စီးပွားရေးပြန်လည် နာလန်ထူလာစေမဲ့ အခြေခံအုတ်မြစ် တွေက အားနည်းနေပါသေးတယ်လို့ တရုတ်ဒုတိယသမ္မတ Li Keqiang က ပြောကြားပါတယ်။ အကွေ့အကောက် အတက်အဆင်းတွေ ရင်ဆိုင်ဖို့အတွက် နိုင်ငံတွေ အချင်းချင်း ဆက်လက်ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ဖို့ လိုတယ်လို့လည်း တိုက် တွန်းပြောကြားပါတယ်။တတိယနေ့ တတိယနေ့ ဆွေးနွေးတဲ့ အဓိက အကြောင်းအရာတွေကတော့ ကမ္ဘာ့ ဖွံ့ဖြိုးမှုပုံစံတွေချမှတ်ဖို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအထဲမှာ ထောင်စုနှစ်ဖွံ့ဖြိုးရေးရည် မှန်းချက်အတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေ ပြုလုပ်ဖို့၊ ဖွံ့ဖြိုးရေးအကူအညီကိစ္စတွေ နဲ့ ကမ္ဘာကြီးကိုကျွေးမွေးနိုင်မဲ့ နည်းလမ်း တွေရှာဖို့ဆိုတဲ့ အချက်တွေအဓိကပါဝင် ပါတယ်။ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကိစ္စက အဓိကအကြောင်းအရာဖြစ်ပြီး ကိုပင် ဟေဂင်အစည်းအဝေးလွန်ကာလမှာ ထားရှိတဲ့ လတ်တလောနဲ့ရေရှည် လုပ် ဆောင်ရမဲ့ ကတိကဝတ်တွေ စောင့် ထိန်းရေးဆွေးနွေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆယ်နှစ် ပြည့်မြောက် ခဲ့ပြီဖြစ်တဲ့ ကာ ကွယ်ဆေးနဲ့ ရောဂါဒဏ် ကာကွယ်ရေး ကမ္ဘာ့မဟာမိတ် (ဂျီအေဗွီအိုင်)ရဲ့ စွမ်း ဆောင်မှုတွေကိုလည်း အစည်းအဝေး က သုံးသပ်သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးဖိုရမ်အစည်း အဝေးဟာ ဇန်နဝါရီ ၃၁ ရက်ရောက်မှ ပြီးဆုံးမှာတဲ့အတွက် ကျန်ရက်တွေရဲ့ ဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှုတွေကို ဆက်လက် စောင့်ကြည့်ရအုံးမှာဖြစ်ပါတယ်။Source : Xinhua, weforum.org AFP, bbc.co.UK.CCTV.com
အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် အစိုးရ၏ ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်အရ၊အလုပ်လက် မဲ့နှုန်းသည် စက်တင်ဘာလ၌ ၉.၈ ရာခိုင်နှုန်းရှိရာမှအောက်တိုဘာလတွင် ၁၀.၂ ရာခိုင်နှုန်းသို့ တိုးလာ ခဲ့ပြီး၊ယင်း ကာလအတွင်းအလုပ်နေရာပေါင်း ၁၉၀၀၀၀ ဆုံးရှုံးခဲ့ပါသည်။ကျန်းမာသန် စွမ်းပြီး အလုပ်လုပ်လိုကြသော အလုပ် သမား ၁၆ သန်းနီးပါးတို့သည်အလုပ် ရှာဖွေ၍ မရနိုင်ကြပါ။ အလုပ်သမား ၃ ဦး လျှင် ၁ ဦးသည်အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်ခဲ့ပြီး အလုပ်အကိုင်မရှိသည်မှာ ၆ လနှင့် အထက်ရှိပြီးဖြစ်ပါသည်။ African-American ၏အလုပ်လက်မဲ့နှုန်းသည် ၁၅.၇ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး Latino အလုပ်လက်မဲ့များ သည်၁၃.၁ ရာခိုင်နှုန်းရှိပါသည်။ဝေဖန်မှုများတိုးလာခြင်း- စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းနှင့်အ လုပ်လက်မဲ့များတိုးလာခဲ့သဖြင့် Capitol Hill အဆောက်အအုံ တွင် ကျင်းပသည့် Congress လွှတ်တော်အစည်း အဝေး၌ အောက်လွှတ်တော် (House of Representatives) ရီပတ်ပလီကင် အမတ် အချို့က နိုင်ငံအစိုးရသည် အလုပ်လက်မဲ့ပြဿနာကို လုံလောက် စွာ တိုက်ခိုက်ခုခံနိုင်ခြင်းမရှိကြောင်း- နိုင်ငံအစိုးရ၏ စီးပွားရေးဦးမော့ရန် အထောက်အကူပြုအစီအစဉ် (Stimulus Package) သည်အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ် မှုကိုအနည်းငယ်သာအကာအကွယ်ပြု နိုင်ပြီး၊ယင်းအစီအစဉ်ကြောင့်ပိုမိုသုံးစွဲ ခြင်းဖြင့် ပိုမိုအေ<ကးတင်ရှိစေပြီးအခြေ အနေကိုပိုမိုဆိုးရွားစေကြောင်းပြန်လည်တုံ့ပြန်ဆွေးနွေးချက်များ- သမ္မတအိုးဘားမားကအလုပ် သမားများ ခံစားချက်ကို စာနာပါကြောင်း၊ အလုပ်ပြန်လည် ရရှိသည် အထိ လုပ်ငန်းများပြန်လည်ဖွင့်လှစ်နိုင်သည် အထိနှင့်အမေရိကန်နိုင်ငံအားအောင် မြင်မှုပြန်လည်ရရှိသည်အထိမရပ်မနား ကြိုးပမ်းရန်ကတိပြုပါကြောင်း - ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး Mr Geithner ကယနေ့အချိန်တွင်ပြဿနာများစွာရှိနေ သေးသော်လည်း နိုင်ငံ၏စီးပွားရေး သည်လွန်ခဲ့သည့်တစ်နှစ်ခန့်အချိန်ကထက် အခြေအနေပိုမိုကောင်းမွန်လာပြီဖြစ် ကြောင်း- Stimulus Package ကိုလည်းအ မြန်ဆုံးပြီးဆုံးစေမည်ဖြစ်ပြီး၊ယင်း Fund မှကျန်ရှိငွေများစွာကို နိုင်ငံ၏အေ<ကး များပေးဆပ်ခြင်းနှင့်ဘတ်ဂျက်အလိုပြ တန်ဖိုးတို့ကိုဖြည့်ဆည်းဆောင်ရွက်မည် ဖြစ်ကြောင်းစီးပွားရေး အသင့်အတင့် ဦးမော့လာမှုများ- လော့စ်အိန်ဂျလီမြို့ရှိကယ်လီဖိုး နီးယားတက္ကသိုလ်၏ ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်အရ၊ အမေရိကန် နိုင်ငံ၏စီးပွားရေး သည်အလုပ်လက်မဲ့နှုန်းမြင့်မားစွာဖြင့် အသင့်အတင့်ဦးမော့မှုလမ်းကြောင်းပေါ် သို့ရောက်ရှိလာပြီဖြစ်ကြောင်း- ယခင်က ''စုဆောင်းမှုနည်းပြီး သွင်းကုန်ဦးစားပေး" အလေ့အကျင့်မှယခု "ပို့ကုန်ဦးစားပေး၊ စုဆောင်းမှုများ" သည့် အလေ့အကျင့်သို့ပြောင်းလဲကျင့်သုံးခြင်း ကြောင့်လည်းကောင်း၊" ပို့ကုန်အားပေး လျက် စားသုံးမှုလျှော့ချ" သည့်အလေ့ အကျင့်သို့ပြောင်းလဲကျင့်သုံးကာစဖြစ် ၍လည်းကောင်း၊ဖွံ့ဖြိုးမှုနှေးကွေးနေရ ခြင်းဖြစ်ကြောင်း- ယင်းအချက်ကြောင့် ယခင်ကသုံး စွဲမှုတိုးနှုန်းသည် ၃-၃.၅ ရာခိုင်နှုန်းရှိခဲ့သော်လည်း ယခုအချိန်တွင် ၂ ရာခိုင် နှုန်းသာရှိကြောင်း- ကယ်လီ ဖိုးနီးယား တက္ကသိုလ်က "Lost and Found" အမည်ဖြင့် အစီရင်ခံစာအရ၊ ကမ္ဘာ့ စီးပွားရေး ပျက်ကပ်ကြောင့် စစ်ပြီးစအချိန်တွင် စတော့ဈေးနှုန်းများ၊ အိမ်ရာဈေးနှုန်းများ၊ အလုပ်လက်မဲ့များ စံချိန်တင်ခဲ့ရာမှ၊ ယခုဆယ်စုနှစ်များ ကုန်လွန်ပြီးနောက် အလုပ်လက်မဲ့သည် နှစ်ဆ ဖြစ်နေသည်ကိုတွေ့ရပြီး၊လယ်ယာထွက် ပစ္စည်းမဟုတ်သည့် Payroll တွင်လုပ်သား အရေအတွက်သည်လွန်ခဲ့သည့် ၁၀ နှစ်ကျော်ကထက်၊ ၅ သိန်းလျှော့ နည်းသွားခဲ့ကြောင်း- ယခုစီးပွားရေးအကျပ်အတည်း မတိုင်မီက၊ ရောင်းဝယ်ရေး၊ ငွေကြေးအဖွဲ့အစည်း၊ သုတေ သနနှင့် စီမံခန့်ခွဲမှုဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်းများစွာတို့သည် အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်ကုန်၍ ယခုအချိန်တွင် ယင်းလုပ်ငန်း များသည်အားနည်းလျက်ရှိကြောင်း- အချို့ကုမ္ပဏီများသည် စီးပွားရေး ဦးမော့လာမှု သေချာမှုကိုစောင့်ဆိုင်းနေကြပြီး၊ အချို့ ကုမ္ပဏီများ သည် ၂၀၀၇ ဒီ ဇင်ဘာလပြီးနောက် ပထမဆုံးအကြိမ် အဖြစ် ယာယ ီအလုပ်သမားများကို စတင်ခန့်အပ်နေကြပြီ ဖြစ်ကြောင်း။- John deere, Caterpillar ကုမ္ပဏီ တို့သည်အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်သွားသည့်စက် ရုံလုပ်သားများကို ပြန်လည်ခေါ်ယူခြင်း၊ Las Vegas မြို့ရှိ Casino Hotel Condo Complex အတွက်လုပ်သား ၁၂၀၀၀ ပြန်လည်ဌားရမ်းခြင်း၊Gray & Co တို့မှလုပ်သား ၅၇၅၂၀ ခေါ်ယူရန် ကြေညာခြင်းတို့ စတင်နေပြီဖြစ်ကြောင်း- စားသုံးသူများသည် ယခင်သုံးစွဲခဲ့ သည့်ဝင်ငွေအတိုင်းရရှိရန်မသေချာတော့ ၍စုဆောင်းရန် ဦးတည်လာကြကြောင်း၊ သို့ဖြစ်၍ဦးမော့မှုကိုသုံးစွဲမှုဖြင့်တိုင်းတာ၍ မရတော့ကြောင်း- ၂၀၁၁ သို့ရောက်ရှိပါက အလုပ် ရရှိမှုသည်လုပ်သားတိုးနှုန်းထက်လျင်မြန် စွာ ၁.၇ ရာခိုင်နှုန်း တိုးမည်ဟုခန့်မှန်း ထားသော်လည်း၊အလုပ်လက်မဲ့အားလုံး ကိုအလုပ်ပြန်လည်ရရှိစေသည်အထိစီး ပွားရေးအခြေအနေသည်ပြည့်မီဦးမည် မဟုတ်ကြောင်း၊၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင်အလုပ် လက်မဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်နှင့်၂၀၁၂ အထိ အလုပ်လက်မဲ့များ ရှိနေဦးမည်ဖြစ်ကြောင်း- GDP သည် ၂၀၁၀ တွင် ၂ ရာခိုင်နှုန်း၊၂၀၁၁ တွင် ၃ ရာခိုင်နှုန်း နှင့်တစ်ဦးချင်း အမှန်ဝင်ငွေတိုးနှုန်းသည် ၂၀၁၀ တွင် ဝ.၄ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့်စတင် ရရှိလျက် ၂၀၁၁ တွင် ၂.၈ ရာခိုင်နှုန်း ရှိမည်ဖြစ်ကြောင်း ခန့်မှန်းထားပါသည်။ဒေါ်ဝင်း
ကမ္ဘာပေါ်မှာအသုံးပြုနေ တဲ့ လူစီးကားနဲ့ ကုန်တင်ကားစုစုပေါင်း စီးရေဟာ ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ် တုန်းက သန်း ၂၈၀ ခန့်သာရှိခဲ့ရာမှာ ယခုအခါ သန်း ၁၀၀၀ ကျော်အထိ၊ နှစ်ပေါင်း၃၀ကျော် အတွင်း ၄ ဆကျော်အထိ တိုးမြင့်လာ ခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ တည်းမှာပဲ အသုံးပြုနေတဲ့ မော်တော် ကားစီးရေပေါင်းဟာ ၁၃၇ သန်းရှိတဲ့ အတွက် ကမ္ဘာ့စုစုပေါင်းရဲ့ ၁၄ ရာခိုင် နှုန်းရှိပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံအနေနဲ့ ပြည်ပကနေ ဝယ်ယူတင်သွင်းနေရတဲ့ ရေနံ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းကို သယ်ယူပို့ ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းမှာ သုံးစွဲနေရပါ တယ်။ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးယာဉ်တွေ မှာလည်း ပုဂ္ဂလိကသုံး မော်တော်ကား အရေအတွက်က ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ပါဝင်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် လက်ရှိအမေရိကန်နိုင်ငံ စွမ်းအင်ဝန်ကြီး စတီဗင်ချူးက "ပြည်ပ ရေနံတွေအပေါ် မှီခိုနေရတာကို တိုက်ရိုက်လျှော့ချနိုင်တဲ့ နည်းလမ်း ကတော့ ရှင်းရှင်းလေးပါ။ အဲဒီရေ နံတွေကိုလျှော့ပြီး သုံးစွဲကြဖို့ပဲဖြစ် ပါတယ်။ အရင်ဆုံး ကျွန်တော်တို့ မောင်းနှင်နေတဲ့ မော်တော်ကား တွေနဲ့ ကုန်တင်ကားတွေကစပြီး လျှော့ချဖို့ လိုပါတယ်"လို့ ပြော ကြားပါတယ်။ သူက ဆက်လက်ပြီး အမေရိကန်လူမျိုးတွေအနေနဲ့ စွမ်းအင် လွတ်လပ်ရေး (energy independence) အတွက် လောင်စာဆီသက် သာတဲ့ကားတွေကို ရွေးချယ်ဝယ်ယူကြ ဖို့၊ အများသုံးဘတ်စ်ကားတွေစီးကြဖို့၊ ဒါမှဟုတ် မော်တော်ကားတွေကို စုပေါင်းပိုင်ဆိုင်ပြီး ခွဲဝေသုံးစွဲတဲ့စနစ် (carpoolူ) ကို ကျင့်သုံးကြဖို့လိုတယ်" လို့ ထောက်ပြ ပါတယ်။ ရေရှည်မှာစွမ်း အင်လွတ်လပ်ရေးရတယ်ဆိုတာ အမေရိကန်နိုင်ငံသားတွေအနေနဲ့ သူတို့ မောင်းနှင်နေတဲ့ လူစီးကားနဲ့ ကုန်တင် ကားတွေအတွက် ပြည်ပ(အထူးသဖြင့် အာရပ် နိုင်ငံတွေ)က ဝယ်ယူနေတဲ့ရေနံ တွေကို မမှီခို၊ အသုံးမပြုတော့ဘဲ အမေရိကန်နိုင်ငံလုပ် လောင်စာဆီတွေ နဲ့ ဘက်ထရီတွေကိုအစားထိုးအသုံးပြု ခြင်းပဲဖြစ်တယ်"လို့ သူကဆိုပါတယ်။ လောင်စာစွမ်းအင်လွတ်လပ်ရေးအတွက် ပထမအဆင့်အနေနဲ့ ပို့ဆောင်ရေးလုပ် ငန်းမှာရှိတဲ့ မော်တော်ကား ၃၀ ရာခိုင် နှုန်းလောက်ကို အင်ဂျင်ပြောင်းကာ ဇီ၀ လောင်စာဆီတွေနဲ့ အစားထိုးအသုံးပြု ံပြီး တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ လျှပ်စစ်ဓာတ် အားနဲ့ မောင်းနှင်နိုင်တဲ့ ကားတွေကို အသုံးပြုသွားဖို့လိုတယ်လို့ ညွှန်ပြသွား ပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ် ဖေဖော်ဝါရီ လလောက်ကတည်းက သမ္မတအို ဘားမားအစိုးရဟာ အမေရိကန်စီး ပွားရေး ပြန်လည်နာလန်ထူရေးနဲ့ ပြန်လည်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဥပဒေအရ မော်တော်ကားတွေမှာ အသုံးပြုနိုင်တဲ့ အလွန်တိုးတက်ကောင်းမွန်တဲ့ဘက် ထရီတွေတီထွင် ထုတ်လုပ်ဖို့ အမေရိ ကန်ဒေါ်လာ ၂ ဘီလျံ အကူအညီ ထုတ်ပေးခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန် နိုင်ငံရဲ့ လောင်စာစွမ်းအင် လွတ်လပ်ရေးအတွက် ၂၀၁၅ ခုနှစ် ရောက်ရင် အမေရိကန်လုပ် လျှပ်စစ် ကားတစ်သန်းကို လမ်းတွေပေါ်မှာ မောင်းနှင်နိုင်အောင်ရည်ရွယ်ပြီး ထောက်ပံ့ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ မော်တော်ကား ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေအဖို့ ဓာတ်ဆီ၊ ဒီဇာယ် ဆီလောင်စာသုံး အင်ဂျင်တွေ အစား လျှပ်စစ်ဓာတ်အားသုံးအင်ဂျင်တွေကို ပြောင်းလဲအသုံးပြုရတာဟာ တော်လှန် ပြောင်းလဲမှုကြီးတစ်ရပ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ယခုအခါ အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ အကြီးဆုံး မော်တော်ကား ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီသုံး ခုဖြစ်တဲ့ General Motors, Ford နဲ့ Chrysler တို့ဟာ လာမယ့် နှစ်အတွင်း မိမိတို့တီထွင်ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ လျှပ်စစ် ကားအမျိုးမျိုးကို ထုတ်လုပ်ပြသလာ စရာရှိနေပါတယ်။ General Motors ကုမ္ပဏီအနေနဲ့ မိမိတို့ရဲ့လျှပ်စစ်ကား Chevyvolt မှာအသုံးပြုမယ့် လီသီယမ် အိုင်းရင်းဘက်ထရီတွေကို ထုတ်လုပ်ဖို့ ကြိုးစားနေပါတယ်။ Fordကုမ္ပဏီက တော့ မိမိရဲ့လျှပ်စစ်ဓာတ်အားနဲ့ လောင်စာဆီဖက်စပ်ကားဖြစ်တဲ့ Escape ကိုထုတ်လုပ်ရောင်းချရာမှာ စီးရေတစ်သိန်းကျော် ရောင်းချခဲ့ပြီးဖြစ် တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ယခုအခါ လျှပ်စစ်ကားအမျိုးမျိုးထုတ်လုပ်သွားဖို့ စီစဉ်နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ သမ္မတအိုဘားမားကိုယ် တိုင် မော်တော်ကား ထုတ်လုပ်တဲ့ကုမ္ပ ဏီတွေကို တွေ့ဆုံ ပြောကြား ရာမှာ ''အမေရိကန်နိုင်ငံအတွင်း လျှပ်စစ်ကား ထုတ်လုပ်တဲ့ စက်မှုလုပ်ငန်းသစ်ကြီးတွေ တည်ထောင် နေတာကို ကျွန်တော် တို့အစိုးရအနေနဲ့ အလွန်အရေးကြီးတဲ့ လုပ်ငန်းလို့ မှတ်ယူပြီး အလေးအနက် ထားရှိကြောင်း သိရှိစေလိုပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ဟာ လျှပ်စစ်ကားစက်မှု လုပ်ငန်းကြီးတွေကို အားပေးကူညီရုံ သက်သက်မဟုတ်ဘဲ အဲဒီမျိုးဆက်သစ် မော်တော်ကား တွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ နည်း ပညာရပ်မှာ အမေရိကန်နိုင်ငံက ဦးဆောင်နိုင်အောင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ နေခြင်း ဖြစ်တယ်''လို့ ပြောကြားသွားခဲ့ပါတယ်။ ယခုအခါ အမေရိကန်နိုင် ငံမှာ မော်တော်ကားအဓိကထုတ် လုပ်နေတဲ့ မစ်ဂျီကန်ပြည်နယ်ရှိ မော်တော်ကားထုတ်လုပ်ရေး သုတေ သနနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဌာနပေါင်း ၃၃၀ မှာ လျှပ်စစ်ကား အင်ဂျင်ထုတ် လုပ်ရေးနည်းပညာကို သုတေသနပြု ဖော်ထုတ်နေကြတယ်လို့ သိရပါ တယ်။ ပိုမိုအစွမ်းထက်တဲ့ လီသီယမ် အိုင်းရင်း ဘက်ထရီတွေ ထုတ်လုပ် လာနိုင်ရင် မော်တော်ကားဈေးကွက် ကြီးဟာ လုံးဝပြောင်းလဲသွားစရာ ရှိနေကြောင်းပါခင်ဗျား။Ref: '' Pulling The Plug On Oil " By Steven Chu (Newsweek)မောင်ပုဆိုးကြမ်း
အာဆီယံ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများနှင့် ဂျပန်နိုင်ငံတို့အကြား ဘက်စုံစီးပွားဖက်ဆိုင်ရာ သဘောတူစာချုပ်(Agreement on Comprehensive Economic Partnership among Member States of the Association of Southeast Asian Nations and Japan-AJCEP Agreement) AJCEP သဘောတူစာချုပ်ကို အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများနှင့် ဂျပန်နိုင်ငံ တို့မှ သက်ဆိုင်ရာဝန်ကြီးများသည် ၂၀၀၈ ခုနှစ် မတ်လနှင့် ဧပြီလအတွင်း တွင် မိမိ တို့နိုင်ငံအသီးသီး၏မြို့တော် များ၌ လှည့်လည်၍လတ်မှတ်ရေးထိုး ခဲ့ကြပါသည်။ ယင်းသဘောတူစာချုပ် အရ အာဆီယံနှင့် ဂျပန်နိုင်ငံတို့သည် လွတ် လပ်သောကုန်သွယ်ရေးဒေသ တည်ထောင်ရမည်ဖြစ်ပြီး စာချုပ်တွင် ကုန်စည်ကုန်သွယ်ရေး (Trade in Goods)ဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်း များ အသေးစိတ်ပါရှိပြီး ဝန်ဆောင်မှု ကုန်သွယ်ရေး (Trade in Services) နှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု (Investment) တို့ကို ဆက်လက်ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမည်ဖြစ် ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။ ထူးခြားချက်တစ်ခုမှာ အထက်ပါ AJCEP သဘောတူစာချုပ်မတိုင်မီ ဂျပန်နိုင်ငံသည် အခြားဆွေးနွေးဖက် နိုင်ငံများဖြစ်သော တရုတ်ပြည်သူ့ သမ္မတနိုင်ငံ၊၊ ကိုရီးယားသမ္မတနိုင်ငံ၊ သြစတြေးလျနိုင်ငံ၊ နယူးဇီလန်နိုင်ငံ၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့နှင့် မတူဘဲ မြန်မာနိုင်ငံ၊ လာအိုနိုင်ငံ၊ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ တို့မှအပ ကျန်အာဆီယံ ၇ နိုင်ငံနှင့် တစ်နိုင်ငံချင်း ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးပြီး နှစ် နိုင်ငံ ဘက်စုံစီးပွားဖက်သဘောတူ စာချုပ် (Bilateral Comprehensive Economic Partnership Agreements) များ ချုပ်ဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ အာဆီယံ ဒေသကို အခြား ဆွေးနွေးဖက်နိုင်ငံ များထက် ပိုမိုအခွင့်အရေးရယူနိုင်သည့် စီးပွားရေးမဟာ ဗျူဟာတစ်ရပ်ဖြစ် ပါသည်။လယ်ယာကဏ္ဍ ဂျပန်နိုင်ငံသည် လယ်ယာ၊ သားငါး နှင့် သစ်တောကဏ္ဍကို အကာအကွယ် ပေးထားပြီး လွတ်လပ်သောကုန်သွယ် ရေးဒေသတည်ထောင်ရာ၌ ယင်း ကဏ္ဍဆိုင်ရာ ထုတ်ကုန်ပစ္စည်း အများစုကို အရေးကြီးနှင့် အလွန်အရေး ကြီးကုန် ပစ္စည်းများအဖြစ် သတ်မှတ် လျက်FTA မှ ဖယ်ထုတ်ထားပါသည်။ အထူးသဖြင့် ဆန်ကို HS. 4 digit တစ်ခု လုံးဖယ်ထုတ်ထားကြောင်း တွေ့ရပါ သည်။ဂျပန်နိုင်ငံ အကောက်ခွန်အခွင့်အရေးပေး ခြင်းမှ ကင်းလွတ်သည့် အကောက်ခွန် လိုင်းများတွင် ဆန်နှင့် ပတ်သက်သောHS. 10:06 အောက်ရှိ အကောက်ခွန် လိုင်းအားလုံးကို ထည့်သွင်းထားပါ သည်။အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၊ မလေးရှားနိုင်ငံနှင့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ အကောက်ခွန်အခွင့်အရေးပေး ခြင်းမှကင်းလွတ်သည့် အကောက်ခွန် လိုင်းများတွင် ဆန်နှင့်ပတ်သက်သောHS. 10:06 အောက်ရှိ အကောက်ခွန် လိုင်းအားလုံးကို ထည့်သွင်းထားပါ သည်။ထိုင်းနိုင်ငံ အကောက်ခွန်အခွင့်အရေးပေး ခြင်းမှ ကင်းလွတ်သည့်အကောက်ခွန် လိုင်းများတွင် ဆန်နှင့် ပတ်သက်သော HS. 10:06 အောက်ရှိ အကောက်ခွန် လိုင်းအားလုံးကို ထည့်သွင်းထားပါ သည်။ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ အကောက်ခွန်နှုန်းလျှော့ချဖယ် ရှားပေးသည့် အကောက်ခွန် လိုင်းများတွင် ဆန်နှင့် ပတ်သက်သော HS. 10:06 အောက်ရှိ အကောက်ခွန်လိုင်းအားလုံး ထည့်သွင်းထားပါသည်။ ဆန်နှင့် ပတ်သက်သော အကောက်ခွန်လိုင်း အားလုံး၏ အခြေခံအကောက်ခွန်နှုန်း အသီးသီးမှာ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းစီဖြစ်ပါ သည်။ ယင်းအကောက်ခွန်နှုန်း ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းစီကို (၁၆)ကြိမ်ခွဲ၍ နှစ်စဉ် အညီအမျှလျှော့ ချပြီးနောက်ဆုံး သုညရာခိုင်နှုန်း (ဝ%) ကို ရောက်ရှိ မည်ဖြစ်ပါသည်။လာအိုနိုင်ငံနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ အကောက်ခွန်နှုန်းလျှော့ချခြင်း မပြုဘဲ အခြေခံအကောက်ခွန်နှုန်း အတိုင်း ဆက်လက် ကောက်ခံစည်း ကြပ်မည့် အကောက်ခွန်လိုင်းများတွင် ဆန်နှင့်ပတ်သက်သောအကောက်ခွန် လိုင်းအားလုံးကို ထည့်သွင်းထားပါ သည်။ သို့ရာတွင် အခြေခံအကောက် ခွန်နှုန်းမှာ အလွန်နည်းပါသည်။ ၅ ရာ ခိုင်နှုန်းသာ ရှိကြောင်းတွေ့ရသည်။သုံးသပ်ချက် ဆန်သည် ဂျပန်နိုင်ငံအတွက် အလွန်အရေးကြီးပါသည်။ ဆန်ယဉ်ကျေးမှုပင်ရှိကြောင်း သိရပါသည်။ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်အတွေ့အကြုံအရ စားနပ် ရိက္ခာလုံခြုံရေးနှင့် ဖူလုံရေးအတွက် လယ်သမားများကိုအထောက်အပံ့အကူ အညီများပေး၍ စနစ်တကျဆောင်ရွက် ခဲ့ရာ ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်များမှစ၍ ဆန်ကို ပြည်တွင်းဖူလုံရုံသာမက ပိုလျှံသည့် ဆန်များကို စားနပ်ရိက္ခာ အကူအညီ (Food Aid) အဖြစ် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများသို့ ကူညီထောက်ပံ့နိုင်သည် အထိပင် ထုတ် လုပ်နိုင်ခဲ့ပါသည်။ သို့ရာတွင် ၁၉၈၆ ခုနှစ်မှ ၁၉၉၄ ခုနှစ်အထိ ကျင်းပခဲ့ သော ဥရုဂွေးရောင်း ကုန်သွယ်ရေး စေ့စပ်ဆွေးနွေးပွဲ (Uruguay Round Trade Negotiaion)၏ ရလဒ်အဖြစ် လယ်ယာကဏ္ဍအထောက်အပံ့များကို လျှော့ချရပြီး ပြည်တွင်းဆန်ဈေးကွက် ကိုလည်း တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖွင့်ပေးခဲ့ ရပါသည်။ ထို့ကြောင့် အမေရိကန်ပြည် ထောင်စု၊ သြစတြေးလျ နိုင်ငံနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့သည် ဂျပန်နိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းဆန်ဈေး ကွက်အချို့တို့ကို ရရှိလျက်ရှိကြပါ သည်။ ဂျပန်နိုင်ငံသည် အာဆီယံ-ဂျပန် FTA အရ ပြည်တွင်းဆန်ဈေးကွက်လုံး၀ ဖွင့်ပေးနိုင်ခြင်း မရှိပါ။ ထို့ကြောင့် အာဆီယံ-ဂျပန် FTAသည် ဆန် ရောင်းဝယ်မှုမပါ(မပါ)သော FTA ဖြစ်ပါသည်။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၊ မလေးရှားနိုင်ငံ နှင့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတို့သည် အာဆီယံ- ဂျပန်FTA မှ ဆန်ကိုဖယ်ထုတ်ထားပါ သည်။ FTA အစီအစဉ်အောက်မှ ဆန်နှင့်ပတ်သက်သော ကတိကဝတ် များကို Waiver တောင်းခံနိုင်ရန် အတွက် ဖယ်ထုတ်ထားခြင်း ဖြစ်ပါ သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသည် ဆန်ကိုဂျပန် နိုင်ငံကဲ့သို့ အာဆီယံ-ဂျပန် FTA မှ ဖယ်ထုတ်ထားပါသည်။ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ (WTO) ၏ Agreement of Agricultural အရ ဂျပန်နိုင်ငံသို့ ဆန် ရောင်းချနိုင်သဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံ၏ လိုအင်ဆန္ဒအတိုင်း အာဆီယံ-ဂျပန်FTA မှ ဆန်ကို ဖယ်ထုတ်ထားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ Negotiating Strategyကို မှတ်သားသင့် ပါသည်။မောင်မောင်ရီ(ဘောဂဗေဒ)