Background
အဆင့်မြင့် နည်းပညာ ကုမ္ပဏီတစ်ခုရဲ့ မန်နေဂျာတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဟန်ဂျန်ကြူဟာ မိမိကိုယ် ကို ကာဗွန်လျော့နည်းရေး မိသားစုအဖွဲ့ဝင် (Low-carbon tribe) အဖြစ် ခံယူပြီး ၁၂ ထပ်မှာရှိတဲ့ မိမိရဲ့အိမ်ခန်းကို တက်ရာမှာ ဓာတ်လှေကားကို အသုံးမပြုဘဲ ခြေထောက်နဲ့ပဲ ဆင်းတက်ခဲ့ပါ တယ်။ ဈေးဝယ်ထွက်ရင် ကိုယ်ပိုင်ကားကိုမသုံးဘဲ ဘတ်စ်ကားနဲ့ သွားပါတယ်။ အိမ်မှာ မီးသွယ်ရာမှာ လည်း လျှပ်စစ်ဓာတ်အားသက်သာတဲ့ မီးလုံးမျိုး တွေကိုသာ အသုံးပြုတယ်လို့ သိရပါတယ်။ပေကျင်းတက္ကသိုလ်က ကျောင်းသားတစ်ဦး ဖြစ်တဲ့ ချွီအယ်ဝယ်ယူအသုံးပြုတဲ့ Changhong Electric ကုမ္ပဏီမှထုတ်လုပ်တဲ့ ဆဲလ်ဖုန်း တစ်မျိုး ဟာ တစ်နှစ်ကိုလျှပ်စစ်ဓာတ်အား တစ်ကီလိုဝပ် နာရီ (1kwh) လျော့နည်းပြီး အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ ချွီအယ်က "လျှပ်စစ်ဓာတ်အား တစ်ကီလိုဝပ် နာရီ လျော့နည်းအသုံးပြုတဲ့အတွက် ကာဗွန် ဒိုင်အောက်ဆိုက်ဓာတ်ငွေ့တစ်ကီလိုဂရမ် လျော့ နည်းထုတ်လွှတ်စေတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်" လို့ ပြော ပါတယ်။ Changhong ဆဲလ်ဖုန်းတွေကိုသာ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အသုံးပြုလာရင် တစ်နှစ်ကို စုစုပေါင်းဓာတ်အား ကီလိုဝပ်နာရီ ၅၂၂ သန်းသက် သာစေတဲ့အတွက် အဲဒီဓာတ်အားတွေကို ထုတ် လုပ်ပေးတဲ့ ကျောက်မီးသွေးတန်ချိန် နှစ်သိန်းကျော် အသုံးပြုစရာမလိုတော့ဘဲ လေထုအတွင်း ကာဗွန် ဒိုင်အောက်ဆိုက်ဓာတ်ငွေ့ ကုဗမီတာသန်း ၄၁၀ လျော့နည်းထုတ်လုပ်မှုကနေ ကာကွယ်ပေးစေပါ တယ်။ တရုတ်နိုင်ငံ သိပ္ပံနဲ့နည်းပညာဌာန ဝန်ကြီး ဝမ်ကန်းက "ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုပြဿနာကို ဖြေရှင်းရာမှာ ကာဗွန်လျော့နည်းထုတ်လွှတ်တဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာရေးမှာ သိပ္ပံနဲ့ နည်းပညာရပ်တွေဟာ အဓိကအခန်းကဏ္ဍ ကနေ ပါဝင်နေပါတယ်။ လောလောဆယ် အဲဒီ ပညာရပ်တွေ တိုးတက်လာရေးအတွက် တရုတ် နိုင်ငံဟာ ယွမ်ငွေ ၁၀ ဘီလီယံ (အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁ ဒသမ ၅ ဘီလီယံ) ရင်းနှီးပြီး ဆောင် ရွက်နေပါ တယ်" လို့ ပြောကြားပါတယ်။ကာဗွန်လျော့နည်းထုတ်လွှတ်ရေး မိသားစု အဖွဲ့ဝင်လို့ ခံယူထားတဲ့ ပေကျင်းမြို့တော်သား လင်ကျီဖန်က "ကာဗွန် လျော့နည်းရေးအတွက် လူတွေရဲ့ နေ့စဉ်ဘဝလုပ်ငန်းတွေကနေ စတင် နိုင်ပါတယ်။ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား အသုံးပြုရာမှာ ချွေချွေတာတာ၊ ချက်ပြုတ်တဲ့နေရာမှာ ထိထိ ရောက်ရောက် အသုံးချတာနဲ့ မော်တော်ယာဉ် တွေနဲ့သွားလာရာမှာ လောင်စာဆီကို အနည်း ဆုံး အသုံးပြုတာတွေ ကျင့်သုံးသွားနိုင်ပါတယ်။ ကာဗွန်လျော့နည်းထုတ်လွှတ်ရေး မိသားစု အဖွဲ့ ဝင်ဖြစ်လာပြီးတဲ့နောက် ကျွန်တော်ဟာ အဲဒီ အသိစိတ်ဓာတ်ကို ပိုပြီးဂရုပြု လုပ်ဆောင်လာမိ ပါတယ်"လို့ ပြောပါတယ်။ ပေကျင်းမြို့တော် ချန်ပန်ခရိုင်မှာ ကမ္ဘာ့ပထမဆုံး ကာဗွန်လျော့နည်း ရေး စီးပွားရေးဇုန်တစ်ခု တည်ဆောက်မယ်လို့ ကြေညာထားတာ သိရပါတယ်။ပေကျင်းတက္ကသိုလ် ကျောင်းသူတစ်ဦး ဖြစ် တဲ့ အိုင်းကျင်းကျင်းပြုစုထားတဲ့ ကာဗွန်ဒိုင်အောက် ဆိုက်ဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လွှတ်မှုစာရင်းမှာ ကားတစ်စီး ကို ၂၅ ဒသမ ၆ ကီလိုမီတာ မောင်းရင် ကာဗွန် ဒိုင်အောက်ဆိုက် ဓာတ်ငွေ့ ၄ ဒသမ ၇၂ ကီလို ဂရမ်၊ ကွန်ပျူတာတစ်လုံးကို ၁၀ နာရီ အသုံးပြုရင် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက် ဓာတ်ငွေ့ ၀ ဒသမ ၁၈ ကီလိုဂရမ် အဝတ်လျှော်စက်တစ်လုံးကို မိနစ် ၄၀ အသုံးပြုရင် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက် ဓာတ်ငွေ့ ၀ ဒသမ ၁၁၇ ကီလိုဂရမ် ထုတ်လွှတ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ အိုင်ကျင်းကျင်းရဲ့ ပြောကြားချက် အရ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ မြို့ကြီး ၁၆ မြို့မှာရှိတဲ့ တက္ကသိုလ် ကျောင်းသားပေါင်း ၁၃၀၀၀၀ ဟာ ကာဗွန်လျော့နည်းထုတ်လုပ်ရေး မိသားစုဝင်အဖြစ် ခံယူလာကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ များ ကော်မတီအဖွဲ့ဝင် ကျိုးဒါဒီက "ကာဗွန် လျော့နည်း ထုတ်လွှတ်တဲ့ လူအဖွဲ့အစည်း ထူ ထောင်ရာမှာ လူတွေအနေနဲ့ သူတို့ရဲ့ဘဝစတိုင် (Lifestyle) တွေ ပြောင်းလဲမှုအပေါ်မှာ မူတည် နေပါတယ်" လို့ ပြောပါတယ်။ ယခုအခါ ပြည်သူ များ သူတို့ရဲ့ဘဝစတိုင်ကို ပြောင်းလဲကျင့်သုံးနိုင်ဖို့ တရုတ်နိုင်ငံမှာ အမျိုးသားစွမ်း အင်ချွေတာရေးနဲ့ ကာဗွန်ဒိုင် အောက်ဆိုက်ဓာတ်ငွေ့ လျော့နည်း ထုတ်လွှတ်ရေး နည်းလမ်း လက်စွဲစာစောင်ကို ထုတ်ဝေထားရှိတယ်လို့ သိရကြောင်းပါခင်ဗျား။Ref: Putting the Brakes on Carbon (bjreview.com)မောင်ပုဆိုးကြမ်း
မော်တော်ကားထုတ်လုပ်ရေးတွင် ဂျပန် နိုင်ငံက ဦးဆောင်နေပြီဖြစ်ကြောင်း သိရသဖြင့် လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်းသုံးဆယ်က အမေရိကန် မော်တော်ကားလုပ်ငန်းရှင်ကြီးများ တုန်လှုပ်သွား ခဲ့ရဖူးသည်။ ဂျပန်ကားကုမ္ပဏီတို့၏ အောင်မြင် ရေးလျှို့ဝှက်ချက်မှာ လုပ်ခသက်သာခြင်း၊ အစိုးရ ထံမှ ထောက်ပံ့ကြေးများ ပုံအောရရှိနေခြင်းတို့ ကြောင့်သာမဟုတ်ဘဲ၊ လေလွင့်ဆုံးရှုံးမှု အနည်းဆုံး နှင့်အကျိုးအဖြစ်ဆုံးထုတ်လုပ်ရေး (Lean manufacturing)နည်းလမ်းကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရ ပြန်သောအခါ အမေရိကန်လုပ်ငန်းရှင်တို့ နောက် ထပ်တစ်ဖန် တုန်လှုပ် ချောက်ချားရပြန်သည်။ ဒက် ထရွိုက်မြို့မှ အမေရိကန်မော်တော်ကားထုတ်လုပ် သူများ အိပ်မောကျနေချိန်မှာ လုပ်ခသက်သာမှု အပေါ် အားပြုနေရသည့် စီးပွားရေးကို စီမံခန့်ခွဲ မှုတီထွင်ဆန်းသစ်သည့်စီးပွားရေးဖြစ်လာစေရန် ဂျပန်တို့က ပြောင်းလဲပစ်နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ သို့နှင့် ပင် ဂျပန်တို့၏ တီထွင်ဆန်းသစ်သော လုပ်ငန်း စီမံခန့်ခွဲမှုနည်းနာကို တစ်ကမ္ဘာလုံးမှ အတုယူကြရ တော့သည်။ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး ဗဟိုချက်သည် ထွန်းသစ်စ ဈေးကွက်များဆီသို့ ပြောင်းရွှေ့နေပြီဆိုခြင်းမှာ သတင်းထူးမဟုတ်တော့ပေ။ လွန်ခဲ့သည့် ငါးနှစ် တာတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားဖွံ့ဖြိုးမှုနှုန်းသည် နှစ်စဉ် ၁၀% အထက်မှာရှိခဲ့ပြီး၊ အိန္ဒိယ၏ဖွံ့ဖြိုးမှု နှုန်းသည် နှစ်စဉ် ၈% ကျော်ရှိခဲ့သည်။ သို့တိုင် အောင် ထိုကိန်းဂဏန်းတို့သည် အမှန်တကယ် တိုး တက်ပြောင်းလဲနေသည့် အခြေအနေကို လျှော့ လျှော့ပေါ့ပေါ့ ဖော်ပြနေခြင်းသာဖြစ်သည်။ စီးပွား ထွန်းသစ်စနိုင်ငံတို့အနေဖြင့် လုပ်ခ ဈေးချိုချို၊ ဉာဏ်ရည် နိမ့်နိမ့်အလုပ်သမားများ ပေါများရာ ဒေသများအဖြစ်သာ ရောင့်ရဲနေလိုကြ သည် မဟုတ်ပေ။ သူတို့နိုင်ငံများကိုလည်း တီထွင် ဆန်းသစ်မှုတို့ပွင့်လန်းရာ မြေဆီသြဇာ<ကယ်၀ သော ရေခံမြေခံကောင်းသည့် နည်းပညာဥယျာဉ် ကြီးများ ဖြစ်စေချင်ကြသည်။ အဝေးဆက်သွယ်ရေးနည်းပညာမှအစ မော် တော်ကားထုတ်လုပ်ရေး၊ ကျန်းမာရေး စောင့် ရှောက်မှုတို့အထိ အရာရာတိုင်းကို တီထွင် ဆန်း သစ်သောထုတ်ကုန်များအဖြစ် ထုတ်လုပ် ချင်ကြ သည်။ သူတို့က ထုတ်ကုန်များကို ကုန်ကျစရိတ် ၁၀%လောက်လျှော့ချ နိုင်ဖို့သာ မဟုတ်ဘဲ ၉၀% အထိပင် လျှော့ချနိုင်ရန်အတွက် ထုတ်လုပ်မှု ဒီဇိုင်း ပုံစံကို ပြန်လည်ပြင်ဆင် လျက်ရှိကြသည်။ ကုန်ကျ စရိတ်လျော့နည်းစေရုံသာမဟုတ်သေး။ အနောက် နိုင်ငံများမှ ပြိုင်ဖက်ထုတ်လုပ်သူတို့ထက် ပိုပြီးမြန် ဆန်စွာ ထုတ်လုပ်နိုင်ရန်လည်း အားထုတ်နေကြ သည်။ ကမ္ဘာကြီးပြားနေပြီဆိုတာ မေ့ထားလိုက် စမ်းပါ။ စီးပွားရေးကမ္ဘာကြီးကို ပြောင်းပြန်ဖြစ် အောင် လှန်ပစ်လိုက်ပြီဟုပင် ဆိုကြသည်။ စက်မှုလုပ်ငန်းများကို အသွင်ပြောင်းလဲ သွားစေမည့် ထူးခြားပြောင်မြောက်သော စိတ်ကူး အိုင်ဒီယာမျိုး ထုတ်လုပ်ရာတွင် ချမ်းသာ ကမ္ဘာမှ နိုင်ငံများ နောက်တန်းရောက်သွားကြလေပြီ။ ချမ်းသာကမ္ဘာမှကုမ္ပဏီကြီးများက သုတေသနနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများကို ထွန်းသစ်စ ဈေးကွက် များတွင် တိုးချဲ့ ဆောင်ရွက်လာကြခြင်းက အကြောင်းရင်းတစ်ရပ်ဖြစ်နေသည်။ အမေရိကန် မှထိပ်တန်းစက်မှုလုပ်ငန်း ၅၀၀ ထဲတွင် စာရင်း ဝင်နေသည့်ကုမ္ပဏီများထဲမှ သုတေသနနှင့်ဖွံ့ဖြိုး ရေး (R&D)လုပ်ငန်းရပ် ၉၈ ခုသည် တရုတ်နိုင်ငံ တွင်ရှိနေပြီး၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ တွင် ၆၃ ခု ဆောင်ရွက် လျက်ရှိသည်။ ထွန်းသစ်စ ဈေးကွက်များတွင် ကုမ္ပဏ ီလုပ်ငန်းများနှင့် စားသုံးသူများသည် အရေ အတွက်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဝယ်ယူစားသုံးမှု တန်ဖိုးအရ လည်းကောင်း တောက်လျှောက် တိုး တက်ရွေ့လျားနေခြင်းကြောင့် အတက်ဈေးကွက် (Upmarket) ဖြစ်နေသည်။ ၂၀၀၈ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံတကာမူပိုင်ခွင့် မှတ်ပုံတင်လျှောက်ထားသည့် အရေအတွက်အများဆုံးကုမ္ပဏီသည် တရုတ်ပြည် မှ Huawei ဆက်သွယ်ရေး ကုမ္ပဏီဖြစ်နေ သည်။ တရုတ်ပြည်မှ အသက်နှစ်ဆယ်ကျော် အရွယ် လူငယ်တို့သည် အမေရိကန်မှသူတို့နှင့် ရွယ်တူ လူငယ်များထက် အင်တာနက် အသုံးပြုချိန် ပိုပြီး များကြသည်။ တကယ်မလိုအပ်ဘဲ အပိုထည့်ထားသည့် ပစ္စည်းတွေ ချန်ထားသဖြင့် ဒေါ်လာ ၃၀၀၀ သာ ကျသင့်မည့် မော်တော်ကား၊ ဒေါ်လာ ၃၀၀ တန် ခရီးဆောင်ကွန်ပျူတာ(Laptop)တို့ တီထွင်ထုတ် လုပ်ခြင်းသည် အိတ်ဆောင်ကွန်ပျူတာ (iPad) ပုံစံသစ်တီထွင် ထုတ်လုပ်သလောက် စိတ်လှုပ်ရှား ဖွယ်မဖြစ်စေနိုင်သော်လည်း လူထုအများ၏ နေ ထိုင်မှုဘဝကို ပြောင်းလဲသွားစေနိုင်သည်။ ခြိုးခြံ တီထွင်ဆန်းသစ်မှု (Frugal innovation)ဟု အမည်ပေးထားသည့် ထိုနည်းလမ်းသည် လုပ်ခချို သာမှုအပေါ် အမြတ်ထုတ်ရုံသာမဟုတ်ဘဲ၊ လုပ်ခ ချိုသာမှု၏အထောက်အကူ ပါဝင်နေသော်လည်း အဓိကရည်ရွယ်ချက်မှာ တကယ်မလိုအပ်ဘဲ ကုန် ကျသည့်စရိတ်များကို လျှော့ချနိုင်မည့် ထုတ်ကုန် နှင့်ထုတ်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်များ ဒီဇိုင်းပုံစံပြန်ထုတ် ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုပါသည်။ Ref: The Economistဦးဟန်ထွန်း(အခွန်)
လွန်ခဲ့တဲ့ ရာစုနှစ်အတွင်း အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက ကမ္ဘာမှာ အကြီးမားဆုံး ကား ဈေးကွက်ကြီး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကမ္ဘာ့ ဘဏ္ဍာရေးအကျပ်အတည်းဖြစ်ပြီးနောက်ပိုင်း လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်က တရုတ်နိုင်ငံက အမေရိကန်နိုင်ငံဈေးကွက်ကို ကျော်ဖြတ်တက်ခဲ့ပါ တယ်။ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ဘရာဇီးလ်နဲ့ ရုရှားလို ထွန်းသစ်နိုင်ငံတွေက အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မော်တော်ကား ဈေးကွက်ကို နေရာဝင်ယူလာ ကြပြီဖြစ်ပါတယ်။ မော်တော်ကားလုပ်ငန်းမော်တော်ကားလုပ်ငန်းနယ်ပယ်ဟာ ကျဉ်းမြောင်းတဲ့ နယ် ပယ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး မော်တော်ကား ထုတ်လုပ်ရေး လုပ်ငန်း ၁၀ ခု လောက်က ကမ္ဘာ့မော်တော်ကားထုတ်လုပ်မှု စုစုပေါင်းရဲ့ ၇၇ ရာခိုင် နှုန်းကို ထုတ်လုပ်ပေးလျက်ရှိပါတယ်။ ဒီအထဲမှာ တိုယိုတာမော်တာ က ဈေးကွက်ဝေစုရဲ့ ၁၃ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်း၊ နစ်ဆန်း မော်တာနဲ့ သူ့မဟာမိတ်အဖွဲ့တွေဖြစ်တဲ့ ရေးနော့တို့က ၈ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်း ဟွန်ဒါက ၅ ဒသမ ၆ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ဆူဇူကီးက ၃ ဒသမ ၈ ရာခိုင် နှုန်းကို ရယူထားပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဒက်ထရွိုက်မှ ကြီးသုံးကြီးလ့ို နာမည်ကြီးနေတဲ့ ဂျင်နရယ်မော်တာက ၁၁ ဒသမ ၉ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဖို့ဒ်က ၇ ဒသမ ၈ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ခရိုက်စလာက ၆ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်း ကို ရယူထားပါတယ်။မကြာမီကဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ စီးပွားရေး အကျပ်အတည်းကာလမှာ ကမ္ဘာ့မော်တော်ကားလုပ်ငန်းမှာ ဖွဲ့စည်းပုံတွေ အကြီးအကျယ် ပြောင်းလဲလာပါတယ်။ ကမ္ဘာ့မော်တော်ကားဈေးကွက်မှာ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ဂျပန်၊ ကိုရီးယား၊ အနောက်ဥရောပနဲ့ အမေရိကန်ဆိုတဲ့ ဈေးကွက် ခြောက်ခုက လွှမ်မိုးထားပါတယ်။မော်တော်ကားထုတ်လုပ်ရေးမှာ အစိုးရများရဲ့ အခန်းကဏ္ဍ ကလည်း အရေးပါလျက် ရှိနေပါတယ်။ အရေးပေါ် ချေးငွေတွေ "cash for chunkers" ဆိုတဲ့ ကားဟောင်းတွေစွန့်ပစ်ပြီး ကား အသစ်များဝယ်ယူရေး ဆွဲဆောင်မှုအစီအစဉ်တွေနဲ့ တစ်ခန်းတစ် ကဏ္ဍက ပါဝင်လျက်ရှိပါတယ်။ ထိုမျှမက အစိုးရတွေရဲ့ စွမ်းအင်နဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ မူဝါဒတွေကလည်း အနာဂတ်မှာဖြစ် ပေါ်လာမယ့် မော်တော်ကားထုတ်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းကို ပုံဖော်ပေး လျက်ရှိပါတယ်။မော်တော်ကားအသုံးပြုသူတို့ကဆီစားသက်သာတဲ့ ကားငယ် များကို နှစ်သက်စွဲလမ်းမှုကြောင့် ကားကြီးများကို ထုတ်လေ့ရှိတဲ့ ဒက်ထရွိုက်ကား လုပ်ငန်းကြီးသုံးခုအတွက် အခက်ကြုံ တွေ့ခဲ့ရပါ တယ်။ အစိုးရများကလည်း ဆီစားသက်သာပြီး သဘာဝပတ်ဝန်း ကျင်ထိခိုက်မှုကို သက်သာစေမဲ့ ကားများကိုသုံးစွဲဖို့ ဖိအားပေးလာတဲ့ အခါမှာ ပိုမိုဆိုးဝါးခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၀၉ခုနှစ်မှာ ဖို့ဒ်က ၁၅ရာခိုင်နှုန်း၊ ဂျီအမ်နဲ့ ခရိုက်စလာက ၃၀နဲ့ ၃၆ ရာခိုင်နှုန်း အသီးသီး ရောင်းအား ကျဆင်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက် ပြန်လည်နာလန် ထူလာချိန်နဲ့ ထုတ်လုပ်မှုဖွဲ့စည်းပုံ ပြန်ပြင်နိုင်ခဲ့တဲ့ ၂၀၀၉ ခုနှစ် ကုန်ပိုင်း မှာ ဒက်ထရွိုက်ကြီးသုံးကြီးတို့ ရောင်းအားတက်ခဲ့ပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ် ဒီဇင်ဘာလမှာ ဖို့ဒ်ရဲ့ ရောင်းအားက ၃၃ ရာခိုင် နှုန်းမြင့်တက်ပြီး ၂၀၀၈ခုနှစ် မေလနောက်ပိုင်း အမြင့်ဆုံးဖြစ်ခဲ့ပါ တယ်။ ၂၀၁၀ပြည့်နှစ် ပထမသုံးလပတ်မှာ ဖို့ဒ်ရဲ့ရောင်းအားက ၃၉ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဂျီအမ်ရောင်းအား က ၁၇ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်လာခဲ့ပါတယ်။ပထမသုံးလပတ်အတွင်းက တိုးတက်မယ့် အလားအလာတွေ ရှိခဲ့တဲ့အတွက် တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ မော်တော်ကားရောင်းအားဟာ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးတက်လာမယ့်လို့ တရုတ်ခရီးသည်ပို့ဆောင်ရေး ကားအသင်းက ပြောကြားပါတယ်။ မတ်လအတွင်းက ခရီးသည်တင် ကား ရောင်းအားဟာ လွန်ခဲ့တဲ့တစ်နှစ်ကထက် ၆၃ ရာခိုင်နှုန်း တိုး တက်ပြီး ဖေဖော်ဝါရီလကထက် ၃၄ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်တက်ခဲ့ပါတယ်။တရုတ်အစိုးရရဲ့ ဆွဲဆောင်မှုပေးတဲ့ မူဝါဒတွေကြောင့် ပြည် တွင်းဝယ်လိုအား မြင့်တက်ပြီး ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ် ပထမသုံးလပတ် ရောင်းအားက ၇၆ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်တက်ပြီး ကားစီးရေ ၃ ဒသမ ၅၂ သန်းထိ ရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။တရုတ်နိုင်ငံမှာ ဂျင်နရယ်မော်တာရဲ့ရောင်အားဟာ မတ်လမှာ နှစ်အလိုက် တိုးတက်မှုနှုန်းအရ ၆၈ ရာခိုင်နှုန်းရှိခဲ့ပါတယ်။ ဘေး အန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေးကြောင့် ဒုက္ခကြုံခဲ့ရတဲ့ တိုယိုတာကား ကုမ္ပဏီ ပင်လျှင် တရုတ်နိုင်ငံမှာ မတ်လအတွင်းရောင်းအား ၃၃ ရာခိုင်နှုန်း အထိ မြင့်တက်ပြီး စီးရေ ၆၁၂၀၀၀ ထိ ရှိခဲ့ပါတယ်။ မော်တော်ကားထုတ်လုပ်ရေးမှာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်မယ့် အပြောင်းအလဲက ဂေဟစနစ်နဲ့ကိုက်ညီတဲ့ မျိုးစပ်ကား ထုတ်လုပ် ရေးလုပ်ငန်းတွေကလည်း ခရီးတစ်ထောက် ရောက်တန်သလောက် ရောက်နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။မည်သည့်မော်တော်ကား အမျိုးအစားပင်ဖြစ်စေကာမူ ကားမှန် လျှင် ဘီးပါရမည်ဖြစ်ပြီး ဘီးရရန်ရော်ဘာသုံးစွဲမှုကလည်း မော်တော် ကားထုတ်လုပ်မှု တိုးတက်သည်နှင့်အမျှ တိုးတက်လာမည်ဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်ရာ တာယာနှင့် ရော်ဘာထုတ်လုပ်မှု အခြေအနေသည်လည်း ရေမြင့်ကြာမြင့်ဖြစ်ပေါ်လာမှာသာ ဖြစ်ပါတယ်။မော်တော်ကားတာယာလုပ်ငန်း နိုင်ငံစုံ တာယာလုပ်ငန်းဖြစ်သော Goodyear တာယာနဲ့ ရော်ဘာကုမ္ပဏီရဲ့ အစီရင် ခံစာအရ ၂၀၁၀ခုနှစ် ပထမသုံးလပတ်မှာ ရောင်း အား ၂၁ ရာခိုင်နှုန်းထိမြင့်တက်ပြီး ကန်ဒေါ်လာ ၄ ဒသမ ၃ ဘီလီယံဖိုး ရောင်းချခဲ့ရတယ်လို့ သိရ ပါတယ်။ ပထမသုံးလပတ်ရဲ့ ရလဒ်ကတော့ အတော်အားရစရာ ကောင်းတယ်လို့ ကုမ္ပဏီ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာတစ် ဝန်းလုံးမှာရှိတဲ့ ဈေးကွက်တွေကတော့ ဆက်ပြီး တိုးတက်မှုရှိနေမှာဖြစ်ပြီး မနှစ်ကတည်းက ချမှတ် ထားတဲ့ မဟာဗျူဟာတွေ အကောင်အထည်ပေါ် ပြီး အကျိုးအမြတ်များကို တွေ့မြင်နေရပြီလို့ ဥက္ကဋ္ဌက ဆက်လက်ပြောကြားပါတယ်။ Goodyear ဟာ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကျဆင်း နေတဲ့ကြားက ပဲထုတ်ကုန်သစ်ကို တီထွင်ထုတ် လုပ်ဖို့ တစ်ဟုန်ထိုးဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။ ကုမ္ပဏီရဲ့ ဦးတည်ချက်ကို ဦးစားပေးအစီအစဉ်များနဲ့ စီမံ ကိန်းချမှတ်ပြီး ဆောင်ရွက်ကာ ထုတ်ကုန်သစ်တွေ ကို ထုတ်လုပ်ပြီး လုပ်ငန်းပိုင်းမှာ အကျိုးအမြတ် ရှိအောင်နဲ့ ရောင်းလိုအားပုံစံကို ပြောင်းပြီး ဝင်ငွေ တိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။ Goodyear ရဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပုံစံကို တိုးချဲ့ မြှင့်တင်ပြီး ဦးဆောင်မှုပုံစံသစ်ကို ဆက်လက် ဆောင်ရွက်သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ ယခင်ကရှိခဲ့တဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေ အထူးသဖြင့် ကုန်ကြမ်းဈေးနှုန်းမြင့် တက်မှုကိုကျော်လွန်ပြီး ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းပမာဏ တိုးတက်မှုရရှိအောင် ဦးစားပေးအစီအစဉ်များနဲ့ ဆောင်ရွက်နိုင်လိမ့်မယ်လို့ ယုံကြည်မှုရှိကြောင်း Goodyear ရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူက ပြောကြားခဲ့ပါ တယ်။ Goodyear ရဲ့ ပထမသုံးလပတ်မှာ ယခင် ၂၀၀၉ ခုနှစ် ထက် ၂၁ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်ပြီး ဒေါ်လာ ၄ဒသမ ၃သန်းဖိုး ရောင်းချနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ကုမ္ပဏီရဲ့ ၂၀၁၀ ပထမသုံးလပတ်မှာ ဆုံးရှုံးမှု ပမာဏ ဒေါ်လာ ၄၇ သန်းသာရှိပြီး ယခင် ၂၀၀၉ ပထမသုံးလပတ်မှာဆုံးရှုံးမှုဒေါ်လာ ၃၃၃ သန်းရှိ ကြောင်း သိရပါတယ်။အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ JK တာယာစက်မှုလုပ်ငန်း ဟာ မေလ ၁ ရက်နေ့ကစပြီး တာယာဈေးနှုန်းများ ကို ၃ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၅ ရာခိုင်နှုန်းထိ တိုးမြှင့်တော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုတာယာဈေး မြှင့်လိုက်သော် လည်း ရော်ဘာဈေးနှုန်းများ တစ်ရှိန်ထိုးတက်လာ ခြင်းအား တန်ပြန်ရန်လုံလောက်မှု မရှိနိုင်သေးဘူး လို့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ရိုက်တာသတင်းဌာနကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ရော်ဘာဈေးတွေဟာ အရမ်း မြင့်တက်နေပြီး တာယာလုပ်ငန်းတွေမှာ ပြဿနာ တော်တော်များများကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး ယခုထက် ထိ စိတ်ပူပန်ရတဲ့ အခြေအနေမှာ ရှိနေသေး ကြောင်း မိမိတို့အနေနဲ့ ဈေးနှုန်းများကို ဖြေးဖြေး ချင်း ဂရုတစိုက်နဲ့ တိုးမြှင့်သွားမှာ ဖြစ်ကြောင်း အုပ်ချုပ်မှု ဒါရိုက်တာက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ရော်ဘာဈေးကွက်အိန္ဒိယ ရော်ဘာဈေးနှုန်းများဟာ တစ်တန် ကို ၁၆၉၅၀ ရူပီးသို့ရောက်ရှိသွားပြီး ဈေးနှုန်း တစ် ရှိန်ထိုး မြင့်တက်လျက်ရှိကြောင်း တာဝန်ရှိသူများ ကပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ တာယာတစ်ခု၏ စုစု ပေါင်း ကုန်ကျစရိတ်ရဲ့ ၄၂ရာခိုင်နှုန်းက သဘာ၀ ရော်ဘာစရိတ်ဖြစ်ပါတယ်။ မေ ၁ ရက်နေ့က စပြီး ဈေးနှုန်းတွေတက်မှာဖြစ်ပြီး ဇွန်လကျရင် ထပ် စဉ်းစားရလိမ့်မယ်ဟု JK တာယာမှ ဈေးကွက် ဒါရိုက်တာက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ရော်ဘာဈေးနှုန်းဟာ ဒီအတိုင်း ဆက်ပြီး တက်နေမယ်ဆိုရင် မိမိတို့ တာယာလုပ်ငန်းမှာ လည်း ဈေးနှုန်းတွေကို တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် တက် ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်လို့ ၎င်းင်းကဆက်လက် ပြောကြား ပါတယ်။ မွန်ဘိုင်းမှာ အခြေတည်တဲ့ Ceat ကုမ္ပဏီ ကတော့ တာယာဈေးကို ၃ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၃ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်းထိ တက်တာတောင် တစ်ရှိန်ထိုး တက်တဲ့ ရော်ဘာဈေးကို မကာမိသေးဘူး လို့ ဆိုပါ တယ်။ဒါပေမယ့် အပြိုင်အဆိုင်များရဲ့ ဖိအား ကြောင့် ဒီထက်ပိုပြီးလည်း မတက်နိုင်သေးကြောင်း နဲ့ အိန္ဒိယရဲ့ ထိပ်တန်းတာယာထုတ်လုပ်ရောင်းချ သူများကလည်း ဈေးနှုန်းများ တိုးမြှင့်သွား မယ်လို့ ပြောကြားနေပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အသေးစိတ်ကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်း မရှိပါဘူး။ JKတာယာဟာ ၃ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ဈေးတက်မယ့်အကြောင်းကို ထုတ်ပြန်ကြေညာပြီးနောက် ၁၉၉ ဒသမ ၄ ရူပီးနဲ့ အရောင်းအဝယ် လုပ်ရာမှာ ကုန်သွယ်မှုဟာ ၁ ဒသမ ၉၂ ရာခိုင်နှုန်း တက်လာတယ်လို့ သိရပါ တယ်။ရော်ဘာဟာ ယခုနှစ်အတွင်း ကုန်သွယ်ရေး မှာ ခေတ်အစားဆုံး ကုန်ပစ္စည်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး နိုင်ငံ တကာ ရော်ဘာဈေးကွက်မှာ ဈေးနှုန်းအမြင့်ဆုံး ရောက်ရှိနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ အဆင့်အတန်း မီ တာယာများထုတ်လုပ်သည့် မလေးရှား ရော်ဘာ SRM-20 ဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ သုံးလအတွင်း ဈေးတက် သွားပြီး လက်ရှိမှာတစ်တန်ကို ရင်းဂစ် ၁၀၆၀၀ နှုန်းဖြင့် ရောင်းဝယ်နေကြပါတယ်။ ရော်ဘာဝယ်လိုအား များနေခြင်းဟာ ပြဿနာတစ်ရပ်ဖြစ်နေပြီး တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံ တွေမှာလည်း မော်တော်ကားနှင့် တာယာ ထုတ် လုပ်ရေး လုပ်ငန်းတွေအတွက် ရောင်းလိုအား တွေ များတဲ့အတွက် အကျပ်အတည်း ဖြစ်နေတယ်လို့ သဘာဝရော်ဘာထုတ်လုပ်သည့် နိုင်ငံများအသင်း (ANRPC) မှ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်က ပြောကြား ခဲ့ပါတယ်။ ယခုနှစ် ဆောင်းရာသီမှာ ပြင်းထန်တဲ့ မိုးခေါင်မှုတွေရှိခဲ့ပေမယ့် ရော်ဘာ အဓိကထုတ် လုပ်တဲ့နိုင်ငံများမှာ ပြန်လည်စိုက်ပျိုးရေး လှုပ်ရှား မှုတွေ ဆောင်ရွက်ပြီး ရော်ဘာအထွက်နှုန်းကို ထိ ရောက်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ရော်ဘာထုတ်လုပ်သောနိုင်ငံများရဲ့ ကြိုတင် ခန့်မှန်းချက်အရ တစ်ကမ္ဘာလုံးရှိ ရော်ဘာဝယ်လို အားဟာ ၆ ရာခိုင်နှုန်းအထက် တိုးတက်ရောက်ရှိ သွားတယ်လို့ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်က ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ (ANRPC)ရဲ့အစောပိုင်း ခန်းမှန်းချက်အရ တစ်ကမ္ဘာလုံးရဲ့ ရော်ဘာထုတ် လုပ်မှုဟာ ဒီနှစ်မှာ တန်ချိန် ၉ ဒသမ ၅ သန်းသို့ ရောက်ရှိပြီး၊ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်က တန်ချိန် ၈ ဒသမ ၉ သန်းရှိတာကြောင့် ၆ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ပိုမိုပါတယ်။ ၂၀၁၁ တိုင်အောင် ရော်ဘာဝယ်လို အားအကျပ်အတည်းရှိဦးမယ်လို့ မျှော်လင့်ကြောင်း လက်ရှိရော်ဘာထွက်ရှိတဲ့ အပင်တွေအများစုဟာ ၁၉၈၀ ခုနှစ်လောက်က စိုက်ပျိုးခဲ့တာဖြစ်ကြောင်း နဲ့ ဒီစိုက်ပျိုးပြီး ရော်ဘာပင်အများစုဟာ အထွက် နှုန်း ကျနေပြီး အပင်သက်တမ်းကြောင့် အထွက် နှုန်းတိုးတက်ဖို့ အခွင့်အရေးနည်းနေပြီဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ဒီအနေအထားတွေကိုကြည့်ရင် အနာဂတ် မှာ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး ပုံမှန်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာမှုနဲ့ အတူ မော်တော်ကားဝယ်လိုအားတွေလည်း တိုး တက်လာမှာ သေချာနေတဲ့အတွက် မော်တော် ကားနဲ့ မရှိမဖြစ် တွဲဖက်သုံးရတဲ့ ကားတာယာဈေး ကွက်ဟာလည်း တိုးတက်ကောင်းမွန်လာဖို့ပဲ ရှိပါ တယ်။ ဒါကြောင့် တာယာထုတ်လုပ်ရာမှာ အဓိက ကျတဲ့သဘာဝရော်ဘာဈေးကွက်ကလည်း အလား အလာ ကောင်းနေတယ်ဆိုတာ ခန့်မှန်းရကြောင်း ပါခင်ဗျား။Source:1.korectimes.co.kr,2.detnews. com,3.reuters,4.commodityonline5.thestar.com.myအယ်ဒီတာအဖွဲ့
ဖိလစ်ပိုင်မှာ ဆန်ကြိတ်ခွဲခြင်းနှင့် ဆန်ဖြန့် ဖြူးခြင်းလုပ်ငန်းတွေဟာ အပိုင်းလိုက်ရှိနေပြီး ကုမ္ပဏီအချို့ကဦးဆောင်လျက်ရှိပါတယ်။ ကျေးရွာ ပွဲစားတွေဟာ ဆန်ကုန်သည်တွေ၊ စက်ပိုင်တွေ အတွက် စပါးဝယ်ယူနိုင်ဖို့ လယ်သမားတွေနဲ့ ဆက် သွယ်ဆောင်ရွက်ပါတယ်။ ဒီပွဲစားတွေဟာ ဆန် ကုန်သည်တွေ စက်ပိုင်တွေဆီက ဝယ်ယူပေးခ ကော်မရှင် စားပါတယ်။ လယ်သမားတွေဟာ ဒီ နည်းလမ်းတွေနဲ့ပဲ ဆန်စက်ပိုင်တွေလက်ထဲ စပါး ရောက်အောင် ပို့ပေးကြပါတယ်။ ဆန်ကုန်သည် တွေကတော့ လယ်သမားများထံမှ စပါးတိုက်ရိုက် ဝယ်ယူကာ ဆန်စက်ပိုင်ကို ရောင်းရခြင်းများလည်း ရှိသလို ဆန်စက်တွေမှ ဆန်ကို ကိုယ်တိုင် ကြိတ် ဖွပ်ပြီး ဆန်လက်ကား ကုန်သည်တွေကို တစ်ဆင့် ပြန်ရောင်းပါတယ်။ ရံဖန်ရံခါ စပါးပွဲစားများက ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပြုလုပ်ပြီး ဆန်စက်များ တည်ထောင် ကာ ဆန်စက်ပိုင်ရှင်များ ဖြစ်လာတာကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။ ဆန်စက်အားလုံးသည် ဆန်ဖြူ အဆင့်အထိ ကြိတ်ဖွပ်သော ဆန်စက်များ ဖြစ်ကြ ပါတယ်။ လွန်ခဲ့သော ဆယ်စုနှစ် နှစ်ခုလောက်က ဆန်စက် အရေအတွက်သည် အကန့်အသတ်နှင့် ရှိနေခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ တစ်နိုင်ငံလုံး၌ ဆန် စက်ပေါင်း ၁၀၀၀၀ ကျော်ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဆန်စက်ပိုင်ရှင်များအသင်းက ခန့်မှန်းတာကတော့ ၁၀ရာခိုင်နှုန်းလောက်က အဆင့်မြှင့်ကြိတ်နိုင်သော ဆန်စက်များဖြစ်အောင် စွမ်းရည်မြှင့်တင်ထားပြီး ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ဆန်စက်မှာ ကြိတ်ခွဲရင် ဆန်ပြန်လည်ရရှိမှု က ၆၂ ရာခိုင်နှုန်းအောက်မှာပဲရပြီး နည်းပညာ အသစ်တွေအသုံးပြုတဲ့ ဆန်စက်များမှာတော့ ၆၅-၆၇ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ရကြပါတယ်။ ဒီကွာဟချက် ဟာ တိုင်းပြည်ရဲ့ ဆန်ဖူလုံမှုအပေါ် ရိုက်ခတ်မှုရှိနိုင် ပြီး ပြည်ပမှ ဆန်တင်သွင်းမှုများ နှစ်စဉ်လိုအပ် လာ နိုင်ပါတယ်။ ဖိလစ်ပိုင်မှာ ဆန်အမျိုးအစား ပေါင်း မြောက်မြားစွာ ရှိပါတယ်။ ဈေးကွက်များ မှာ ဆန်အမျိုးအစား အမည်ကိုပဲ အသုံးပြုပြီး ရောင်းဝယ်ဖောက်ကား ကြပါတယ်။ စူပါမားကတ် များမှတစ်ဆင့် ရောင်းချလေ့ရှိတဲ့ တန်းမြင့်ဆန် အတွက် ရည်ရွယ်ကြိတ်ခွဲတဲ့ စပါး အမျိုးအစား ကိုတော့ သေချာရွေးချယ် ကြိတ်ခွဲလေ့ရှိပါတယ်။ တန်ဖိုးမြှင့် ထုတ်ကုန်ဖြစ်အောင် ငွေကြေး အကုန် အကျခံပြီး ပြုပြင်လုပ်ကိုင်ပေးရပါတယ်။ ဥပမာ Colour Sorterလို စက်မျိုးအသုံးပြုပြီး ဆန်အဝါ စေ့ (yellow grain) တွေဖယ်ထုတ်တာမျိုးကို ဆို လိုပါတယ်။ ဆန်ကွဲတွေကိုဖယ်ထုတ်ပြီးရင် အခြား ဆန်တွေနဲ့ ရောနှောပါတယ်။ ဆန်မှုန့်ရောင်းချတဲ့ ဈေးကွက်လည်း ဖိလစ်ပိုင်မှာ မရှိပါ။ ဆန်ကွဲကို တိရစ္ဆာန် အစားအစာအဖြစ် အသုံးပြုရင် တွက် ချေ မကိုက်တဲ့အတွက် တွင်တွင်ကျယ်ကျယ် မလုပ် ကြပါဘူး။ပြည်တွင်းဆန်ဈေးကွက်ဖိလစ်ပိုင်မှာ ဆန်ရောင်းဝယ်ရေးကို မနီလာ မြို့ မြောက်ဘက်မှာရှိတဲ့ မြို့တော် ဆန်ဈေးမှာ ပြုလုပ်ကြပါတယ်။ ဆန်စက်အငယ်စားပေါင်း၁၂၀ လောက်ရှိပြီး (၁ နာရီ ၄ တန် ကြိတ်ခွဲနိုင်) ဒီဆန် စက်တွေကပဲ စပါးပွဲစားကုန်သည်တွေဆီက စပါး တွေ ဝယ်ယူကြပါတယ်။ တစ်ခါတစ်ရံ လိုအပ်ရင် မနီလာမြို့ Luzon ဒေသ အပြင်ဘက်မှ စပါးဝယ် ယူကြိတ်ခွဲလေ့ရှိကြပါတယ်။ ဆန်စက်တွေ အားလုံး နီးနီး စပါးကြိတ်ခွဲကြတာဖြစ်ပေမဲ့ အချို့စက်တွေ မှာ အရောင်ဖြင့် ခွဲခြားစက် (Colour Sorter) ဆန်ဖြူ ပေါ်လစ်ရှာ (Rice Polisher)တွေ တပ် ဆင်ပြီး ဆန်ကြိတ်ခွဲကြပါတယ်။ ဆန်စက်ပိုင်ရှင် တွေဟာပြည်ပကတင်သွင်းလာတဲ့ ဆန်ဖြူကိုလည်း ဝယ်လေ့ရှိပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံက တင်သွင်းလာတဲ့ "ဟုန်မာလီ" ဆန်နဲ့ ဗီယက်နမ်က တင်သွင်းတဲ့ ကောက်ညှင်းဆန်တွေပါ။ ဖိလစ်ပိုင် မှာ ပြည်ပက ဆန်တင်သွင်းသူတွေဟာ ဆန်စက် ပိုင်ရှင်တွေ၊ ဒါမှမဟုတ် ဆန်ကုန်သည်ကြီးတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ အသေးစား ကုန်သည်တွေက တစ်ခါတစ်ရံစုပေါင်းပြီး ပြည်ပက ဆန်တင်သွင်း ကြပါတယ်။ ဆန်စက်တွေ ဟာ NFA က ဝယ်တဲ့ စပါးတွေကို ကြိတ်ခွဲခယူပြီး ကြိတ်ပေးပါတယ်။ အဲ့ဒီလို ကြိတ်ခွဲတဲ့အခါ မသမာမှုတွေရှိကြတယ် လို့ စွပ်စွဲပြောဆိုမှုတွေ ရှိပါတယ်။စူပါမားကတ်တွေဟာ ဆန်ကို အဓိက လက်လီရောင်းချဖြန့်ဖြူးပေးနေတဲ့ နေရာတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ မနီလာဒေသတစ်ဝိုက်မှာရှိတဲ့ ဆန် စက်ကြီးတွေက လက်လီရောင်းချဖို့အတွက် ထုပ်ပိုး မှုတွေ လုပ်ကိုင်ပေးလျက်ရှိပါတယ်။ ဒီဆန်စက် တွေဟာ ၅-၁၀ ကီလိုဝင် branded အိတ်တွေကို စူပါမားကတ်တွေပို့ပြီး ရောင်းချကြပါတယ်။ မကြာ ခင်က ဖိလစ်ပိုင်မှာရှိတဲ့ စူပါမားကတ်တွေမှာ ၅၀ ကီလိုဝင် branded ဆန်အိတ်တွေ ရောင်းချလာ တာကို တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ဆန် လက်လီဆိုင်တွေနဲ့ ယှဉ်ပြိုင်သလို ဖြစ်နေတာပေါ့။ ဖိလစ်ပိုင်မှာ အေ-ဘီ ဆိုတဲ့ စီးပွားရေးတောင့်တင်းတဲ့ လူထုလူတန်း စားရှိသလို စီးပွားရေးမတောင့်တင်းပဲ သာမန်လက် လုပ်လက်စား လူတန်းစားလို့ ပြောရမဲ့ စီ-ဒီ အုပ်စု တွေရှိပါတယ်။ စူပါမားကတ်တွေဟာ စီ-ဒီ အုပ်စု ဝင် လူတန်းစားတွေအတွက် မျှော်မှန်းပြီး ဈေးနှုန်း သက်သာတဲ့ ဆန်တွေကို ရောင်းချပေးပါတယ်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်က ဆန်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ဈေးနှုန်းတွေ မတန်တဆတက်ခဲ့စဉ်က NFA ဟာ စူပါမားကတ် တွေမှာ NFA က ဈေးချထားတဲ့ ဆန်တွေရောင်း ခိုင်းခဲ့ဖူးပါတယ်။ စူပါမားကတ်တွေက ဒီအလုပ်ကို မလုပ်ချင်ကြပါဘူး။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ NFA က စူပါမားကတ်တွေအထိ ဆန်ကို လာမပို့ဘဲ သွားယူရလို့ ဖြစ်ပါတယ်။ NFA က ဈေးချရောင်း ခိုင်းတဲ့ ဆန်တွေဟာ ပထမပိုင်းမှာ အရည်အသွေး က အထူးကောင်းမွန်နေတော့ ဆန်ဈေးကွက်ထဲ မှာ သိသိသာသာပဲ ဈေးတွေကျကုန်ပါတယ်။မောင်တိုင်ပင်
မျှော်လင့်ချက်၂၀၁၀၂၀၁၀ ထဲကို ချဉ်းနင်းဝင်ရောက်လို့ နှစ်ပုံ တစ်ပုံရောက်နေပါပြီ၊ ၂၀၁၀ မတိုင်ခင်က ၂၀၁၀ ထဲရောက်ရင်ဆိုတဲ့ မျှော်လင့်ချက်တွေ များပြား ခဲ့ပါတယ်။ များပြားလှတဲ့ မျှော်လင့်ချက်တွေထဲက တစ်ခုပြီးတစ်ခုဟာလဲ စတင်အကောင် အထည် ပေါ်လာနေတာ တွေ့နေရပါတယ်။ အိမ်သာလို့ ဧည့်လာဒီအထဲကမှ စီးပွားရေးနဲ့ ပတ်သက်တာတွေ ကို တစေ့တစောင်း ကြည့်မိတယ်။ ၂၀၁၀ မှာ လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး တရုတ် အာဆီယံ စတင်ခဲ့သလို အာဆီယံထဲမှာလဲ စတင် နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ထို့အတူပဲ မြန်မာနိုင်ငံကို ၂၀၀၉ နှစ်ကုန်ပိုင်းနဲ့ ၂၀၁၀ နှစ်စ ပိုင်းတွေထဲမှာ လာလိုက်တဲ့ ပြည်ပနိုင်ငံက ကုန်သည်^စက်မှု အသင်းချုပ်တွေရဲ့ တာဝန်ရှိသူတွေ၊ စီးပွားရေး အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ ကုမ္ပဏီတွေ၊ ဌာနဆိုင်ရာ အဖွဲ့ အစည်းတွေကတော့ ပိုမိုများပြားစွာ လာရောက် တာတွေ့ရပါတယ်။ ပြည်တွင်းက စီးပွားရေးလုပ် ငန်းရှင်တွေကလဲ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွေ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေဟာ အင်နဲ့အားနဲ့ ဝင်ရောက် လာလိမ့်မယ်ဆိုတာ မျှော်လင့်နေကြတာကတော့ အမှန်ပါပဲ။ သက်ဆိုင်ရာ နယ်ပယ်အလိုက်က စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေ ထုတ်လုပ်သူ၊ ဝန် ဆောင်မှုပေးသူတွေအားလုံးက စိတ်ဝင်စား နေကြ တာပါ။ မျှော်လင့်တဲ့အတိုင်း ပြည်ပက စီးပွားရေး ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေ အများအပြား လာ ရောက်ကြပါတယ်။ ဘာကြောင့် လာကြသလဲ ရှင်းပါတယ် မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ဆက်စပ်ဆောင်ရွက် မယ့် မြန်မာ့မြေပေါ်မှာ စီးပွားရေး ဆောင်ရွက် မယ်ဆိုရင် သူရော၊ ကိုယ်ရော အကျိုးရှိမှာမို့ပါ။ဘာကြောင့် မြန်မာပြည်မှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံချင်ရတာလဲမြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပထဝီအနေအထားကြောင့် ပါပဲ၊ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့တည်ရှိနေပုံ တည်ရှိနေတဲ့ နေရာဟာ တကယ့်ကို စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ နိုင်ငံ တကာဆက်ဆံရေးအတွက် အရေးပါတဲ့ အချက် အချာကြတဲ့ ဒေသတစ်ခု ဖြစ်နေတာကြောင့်ပါ။ ဒါ့ပြင် ရှည်လျားလှတဲ့ မြန်မာ့ကမ်းရိုးတန်း၊ ကမ္ဘာ့ ကုန်သွယ်မှုအတွက် အရေးပါပြီး ကမ္ဘာ့နေရာတိုင်း မှာမရှိတဲ့ ရေနက်ဆိပ်ကမ်း၊ အာရှလမ်းမကြီးရဲ့ အဓိက အစိတ်အပိုင်း၊ စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာ သဘာ၀ ဓာတ်ငွေ့၊ ရေနံသိုက်ကြီးများ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အကျယ်အဝန်းနဲ့ လူဦးရေအရ ပေါများသော မြေ နေရာများ၊ အဓိကကျတဲ့ စားနပ်ရိက္ခာများ ထုတ် လုပ်ရန်အတွက် စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းလွယ်တဲ့ များပြား ကျယ်ဝန်းသော မြေနေရာများ၊ စိုက်ပျိုး၊ မွေးမြူရေး နဲ့ စီးပွားရေးကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်မယ့် လိုအပ်သော ရေအရင်းအမြစ် လုံလောက်ခြင်းများ၊ မြေပေါ် မြေအောက် သယံဇာတနဲ့ ရေပေါ်ရေအောက် သယံဇာတ ပေါများခြင်းတွေက အဓိကပါပဲ။အချက်အချာတည်နေရာ မြန်မာကြီးမားကျယ်ပြန့် စားသုံးသူများပြားတဲ့ ဈေးကွက်ကြီး နှစ်ခုလို့ဆိုရမယ့် အိန္ဒိယနဲ့ တရုတ် နှစ်နိုင်ငံအကြားမှာ တည်ရှိနေတာဟာ မဟာ ဗျူဟာအရ အရေးပါနေရခြင်းပါ။ ဒါ့ပြင် မြန်မာ နိုင်ငံရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုဟာလဲ အင်မတန်မှ စိတ်ဝင် စားစရာ ကောင်းပါတယ်။ အထူးသဖြင့်တော့ အရှေ့နဲ့အနောက် အချိန်တိုဆုံး အလျင်မြန်ဆုံး ကုန်ကျစရိတ် အနည်းဆုံးနဲ့ ဆက်သွယ်သွားလာ နိုင်ဖို့ အကောင်းဆုံးလမ်းကြောင်းတစ်ခု ဖြစ်နေ ခြင်းပါပဲ။ အာရှအရှေ့ခြမ်းက နိုင်ငံတွေအတွက် အာရှအနောက်ခြမ်း ထွက်ဖို့ဟာ အကောင်းဆုံး ဖြစ်နေပါတယ်။ အလားတူပဲ အာရှ အရှေ့ခြမ်းကို သွားမယ်ဆိုရင်တော့လဲ အရှေ့အနောက် စြင်္ကံ လမ်းမကြီး (East-West Economic Corridor) က စတင်နေပါပြီ။ ဒါ့အပြင် အိန္ဒိယ၊ ဂျပန်၊ မဟာ မဲခေါင်စီးပွားရေး စြင်္ကံလမ်းမကြီး (Indo-Mekong Economic Corridor) ကလဲ လုပ်ဖို့ ကြိုးစားနေပြန်ပါပြီ။ အာရှပတ်လမ်းကြီးကလဲ ဆောင်ရွက်ဦးမှာပါ။ ဒါ့အပြင် Cross Border Tradeအရလည်း GMS နိုင်ငံတွေမှာ အလွယ် တကူ ဖြတ်သန်းသွားနိုင်တော့မှာပါ။ အားလုံး သောလမ်းတွေ၊ စြင်္ကန်တွေ ဖြတ်သန်းမှုတွေမှာ တော့ မြန်မာဟာ မပါမဖြစ် ပါနေရတော့မှာမို့ အချက်အချာတည်နေရာ မြန်မာလို့ဆိုတာပါ။ယှဉ်ပြိုင်နိုင်ရေး အသင့်ပြင်နိုင်ငံအသီးသီး Globalization ထဲမှာ မဖြစ် မနေပါဝင်နေရတာပါ။ လောလောဆယ်မှာတော့ အာဆီယံ လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်မှု ဒေသ၊ တရုတ်-အာဆီယံ လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်မှု ဒေသများတွင် ပါဝင်ရန်အတွက် မဝေးလှတော့ သော အချိန်ကာလသို့ ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်ပါတယ်။ အခုအချိန်မှာတော့ ပြင်ဆင်သင့်တာ မှန်သမျှ စိန်ခေါ်မှုတွေ ကျော်လွှားဖို့ အခွင့်အလမ်းတွေ အကျိုးရှိစွာ အသုံးချနိုင်ဖို့အတွက် အဆင့်သင့် ဖြစ် သင့်နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြင်ဆင်ပြီးသား ဖြစ်နေ သင့်ပါပြီ။နောက်ထပ်လဲ အာဆီယံကို လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်မှုပြုနိုင်ရေးအတွက် ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီး ယား၊ အိန္ဒိယ၊ EU၊ နယူးဇီလန်၊ သြစတြေးလျ တို့က ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်နေကြပြီဆိုတာလဲ တွေ့ ရမှာပါ။ ပြီးတော့ ဈေးကွက်မှာယှဉ်ပြိုင်မှု မျိုးစုံတွေ တွေ့ရမှာပါ။ စိန်ခေါ်မှုမျိုးစုံတွေ တွေ့ရတော့မှာပါ။ ဒါကြောင့် မြန်မာတွေ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်ရေး အသင့်ပြင် ထားသင့်ပါပြီ။သမားရိုးကျလုပ်မရကမ္ဘာပေါ်မှာ နိုင်ငံတစ်ခုနှင့် တစ်ခု ကုန် သွယ်ရေးဟာ နှစ်ပေါင်းကြာရှည်စွာကပင် ပုံမှန် ဆောင်ရွက်နေခဲ့တာပါ။ ကုန်သွယ်ရေးဆောင်ရွက် မှုဟာ မပြောင်းလဲပေမဲ့လို့ ပြည်ပပို့ကုန်နဲ့ သွင်းကုန် တွေမှာတော့ အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်နေပြီ ဆိုတာ တွေ့ရပါတယ်။ အရင်တုန်းက နိုင်ငံတစ်ခု ကုမ္ပဏီ တစ်ခုထဲကနေ အပြီးတိုင် ထုတ်လုပ်ခဲ့တာ ပါ။ အခုအချိန်အခါမှာတော့ ထုတ်ကုန်ပစ္စည်း၊ တစ်မျိုးကို နိုင်ငံတစ်ခုတည်းက ဒါမှမဟုတ် တစ် နိုင်ငံတည်းမှာပဲ အပြီးအစီး အလုံးစုံ ပြုလုပ်တာမျိုး ဟာ နည်းလာပါပြီ။ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး အသွင် သဏ္ဌာန်ဟာ နိုင်ငံတစ်ခုမှာ အဆင့်တစ်ခုထိ ထုတ် လုပ်ပြီးတဲ့ ပစ္စည်းတစ်မျိုးကို အခြားနိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံ ဒါမှမဟုတ် တစ်နိုင်ငံထက်ပိုတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ အပြီး အပြည့်အစုံ ထုတ်လုပ်ခြင်းဆိုတာကို ပြောင်းလဲ ဆောင်ရွက်နေတာ တွေ့ရပါတယ်။တိုးတက်လာတဲ့ သတင်းအချက်အလက် နည်းပညာတွေ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနဲ့ နည်းပညာ ပြောင်းလဲတိုးတက်မှုတွေကြောင့် ကုမ္ပဏီ ကြီးငယ် မရွေးအပြင် အသေးစားနဲ့ အလတ်စား စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများတောင် ကမ္ဘာတစ်လွှား ခြေဆန့်လို့ လုပ်ဆောင်နေကြပြီဆိုတာ တွေ့ရမှာပါ။အရည်အသွေးလဲ အရေးပါကမ္ဘာ့ဈေးကွက်ကြီးထဲမှာ ယှဉ်ပြိုင်ရောင်းချ နိုင်ဖို့အတွက် နိုင်ငံအများအပြားက လုပ်ငန်းရှင် တွေဟာ ရာနှုန်းပြည့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံတာ ထပ်တူ ဆောင်ရွက်တာတွေ လုပ်နေကြပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ထုတ်ကုန်တွေနဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေ တင်ပို့ရောင်းချ ခြင်းတွေကိုလဲ ဆောင်ရွက် နေကြပါတယ်။ ဒါကို ဆောင်ရွက်ရာမှာ ဈေးကွက်ယှဉ်ပြိုင်မှုတွေ များ လာတာနဲ့အမျှ ကုန်ပစ္စည်းနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ပုံသဏ္ဌာန်၊ အသုံးဝင်မှု၊ အာမခံရှိမှု စသည်ဖြင့် ကုန်သွယ်မှုမှာ အရည်အသွေးဟာ အရေးပါလာ တာ တွေ့ရမှာပါ။ဘာတွေ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ရမလဲ.လွတ်လပ်တဲ့ကုန်သွယ်မှု ဒေသဖြစ်လာပြီ ဆိုရင်တော့ တင်သွင်းလာတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းရဲ့ အရည် အသွေးအဆင့်အတန်း၊ သတ်မှတ်တဲ့ဥပဒေ ထုတ် ပြန်ထားတာ၊ မိမိထုတ်ကုန်တွေဟာ အခြားနိုင်ငံက ဝင်ရောက်လာမဲ့ထုတ်ကုန်တွေကို ကဏ္ဍစုံ၊ နေရာ စုံမှာ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်အောက် ဆောင်ရွက်ထားတာ၊ ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေ၊ စက်မှုလုပ်ငန်းတွေ၊ အိမ်တွင်းမှုလုပ်ငန်း၊ လက်မှုပစ္စည်းတွေကို အရည် အသွေးတိုးတက် အောင်ဆောင်ရွက်တာ၊ လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်မှုကြောင့် နစ်နာနိုင်တဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်မှာ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်အောင် အကူအညီပေးနိုင်ဖို့ ရန်ပုံငွေ ထူထောင်တာ၊ လုပ်သားစရိတ်၊ ကုန်ကြမ်းစရိတ် စတာတွေ သက်သာပြီး ထုပ်ပိုးမှုနဲ့ အရည်အသွေး သာလွန်ကောင်းမွန်အောင် ဆောင်ရွက်တာ၊ ရလာမယ့် အကျိုးအမြတ်အကြောင်းတွေကို စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေ အပြည့်အ၀ နားလည် သိရှိအောင် အပြည့်အ၀ အသုံးချနိုင်အောင် ဆွေး နွေးပွဲတွေကျင်းပတာ ပြည်တွင်း စက်မှုလုပ် ငန်းတွေကို အားနည်းသွားစေနိုင်တဲ့ အလား အလာရှိတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေကို ပြန်လည်ညှိနှိုင်းကာ ဆွေးနွေးတာစတဲ့ လုပ်စရာတွေ အများအပြားကို ကြိုတင်စဉ်းစား ပြင်ဆင်ထားပါမှ လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်မှုဒေသရဲ့ အသီးအပွင့် အကျိုးအမြတ်ကို ခံစားရမှာပါ။အဓိကလုပ်သင့်တာကမိမိရဲ့ယှဉ်ပြိုင်ဘက်ကို အသာစီးရဖို့ ဆိုတာ ကိုယ်မနစ်နာဘဲ အောင်မြင်ဖို့ဆိုတာဟာ မိမိက ဘာတွေလုပ်နိုင်သလဲ။ ဘယ်လောက်လုပ် နိုင် သလဲဆိုတာ သေချာသိဖို့လိုပါတယ်။ ထို့အတူပဲ တစ်ဖက်ကရော ဘာတွေလုပ်နေလဲ ဘယ်လိုလုပ် နေသလဲဆိုတာသိဖို့လိုအပ်ပြန်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အဓိက အရေးကြီးတာတွေက သတင်းအချက် အလက်ရရှိဖို့။ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု၊ ဆွေးနွေး ပွဲတွေ လေ့လာရေးတွေ၊ အစိုးရပုဂ္ဂလိက ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုတွေ၊ ကုန်သွယ်ဖက် နိုင်ငံတွေနဲ့ အဆက်အသွယ်မပြတ် တွေ့ဆုံမှုတွေ ကုန်သွယ်မှု မြှင့်တင်ရေးတွေကို ဆောင်ရွက်နေရမှာပဲ ဖြစ် ကြောင်း ပါခင်ဗျား။ဗိုလ်ဇော်
ပို့ကုန်အရောင်းမြှင့်တင်ရန်အတွက် ယွမ်ငွေ တန်ဖိုးကို တရုတ်နိုင်ငံက တမင်ဆွဲချထားသည်မှာ ထင်ရှားသည်ဟု လူတိုင်းပင် ပြောနိုင်ကြမှာဖြစ် သည်။ သို့သော်လည်း အမေရိကန်ဘဏ္ဍာရေး ဌာနကတော့ ထိုသို့ မပြောပေ။ တည်ဆဲဥပဒေ အတိုင်းဆိုလျှင် မည်သည့်နိုင်ငံသည် မိမိအကျိုး စီးပွားအတွက် နိုင်ငံခြားငွေလဲနှုန်းကို တမင်ကစား နေကြောင်း ဘဏ္ဍာရေးဌာနက ခြောက်လ တစ်ကြိမ် ထုတ်ပြန်ရသည့် အစီရင်ခံစာတွင် ထည့်သွင်း ဖော်ပြရမြဲဖြစ်သည်။ တရုတ်ပြည်သည် ယွမ်ငွေ တန်ဖိုးကို ထိန်းချုပ်ထား (Currency manipulate) ကြောင်း ၁၉၉၄ ခုနှစ် အစီရင်ခံစာ တွင် နောက်ဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ထည့်သွင်းဖောြ်ပခဲ့ဖူး သည်။ ထို့နောက်မှာတော့ အမေရိကန် ဘဏ္ဍာ ရေးဌာနက အတိအလင်းထောက်ပြဝေဖန်ခြင်းဖြင့် အကျိုးမဖြစ်ဘဲ အဆိုးဖြစ်နိုင်ကြောင်း မျှသာ သဘောထား မှတ်ချက်ပေးတော့သည်။ ယခုနှစ် ဧပြီလ ၁၅ ရက်နေ့တွင် ဘဏ္ဍာ ရေးဌာနက ထုတ်ပြန်ရမည့် အစီရင်ခံစာတွင်မူ ယွမ်ငွေ တန်ဖိုး ထိန်းချုပ်ထားကြောင်း မဖြစ်မနေ ထည့်သွင်းဖော်ပြရမည့်အခြေသို့ ဆိုက်လာသည်။ ငွေလဲနှုန်း ထိန်းချုပ်ထားခြင်းကို လက်တုံ့ပြန်သည့် အနေဖြင့် တရုတ်သွင်းကုန်များအပေါ် အပို ဆောင်းအခွန်(Surcharge) တိုးမြှင့်ကောက်ခံ ရန် ကွန်ဂရက်လွှတ်တော် အမတ် ၁၃၀ ဦးက လက်မှတ်ရေးထိုး တိုက်တွန်းထားသည့်စာကို ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးထံ လွန်ခဲ့သည့် မတ်လအတွင်း က ပေးပို့ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ယွမ်ငွေတန်ဖိုး နှိမ့်ထား ခြင်းကြောင့် အမေရိကတွင် အလုပ်အကိုင်ပေါင်း ၁.၄ သန်း ပျောက်ဆုံးခဲ့ရသည်ဟုလည်း နိုဘယ် ဆုရ ဘောဂဗေဒပညာရှင် ပေါလ်ကရုမင်က နယူး ယောက်တိုင်းမ်သတင်းစာတွင် ဖော်ထုတ်ရေး သားခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ယခုတော့ တရုတ်ပြည်က ငွေလဲနှုန်းကို တမင်ထိန်းချုပ်ထားသည်ဟု ဖော်ပြတာ၊ မဖော်ပြ တာ အသာထား၊ ဧပြီလ ၁၅ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ရမည့် အစီရင်ခံစာကို မထုတ်ပြန်တော့ ဘဲ ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်ကြောင်း ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး တင်မိုသီဂေ့သ်နာက ကြေညာလိုက်သည်။ သို့နှင့် ပင် ယွမ်ငွေတန်ဖိုးနှင့်ပတ်သက်၍ တရုတ်-အမေ ရိကန်အကြား တင်းမာနေမှုကို အခိုက် အတန့်ပင် ဖြစ်စေ ပြေလျော့သွားစေမည် ဖြစ်သည်။ မစ္စတာ ဂေ့သ်နာက နှစ်နိုင်ငံ အငြင်းအခုံ ပြောဆိုရ မည့် အကျပ်အတည်းမှ ရှောင် ထွက်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သလို၊ မကြာမီ ကျင်းပရန်ရှိသည့် နိုင်ငံ၂၀(G-20) ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲတွင်သာ တရုတ် ငွေကြေးကိစ္စကို နိုင်ငံစုံ ပြဿနာ အဖြစ် ဆွေးနွေးကြရန် ချန်ထားလိုက် ခြင်း လည်း ဖြစ်သည်။တရုတ်သွင်းကုန်များအပေါ် သွင်းကုန် ခွန် ၂၇.၅ရာခိုင်နှုန်း တိုးမြှင့်ကောက်ခံရန် ၂၀၀၅ ခုနှစ်က အထက်လွှတ်တော်တွင် ပြတ်ပြတ်သား သားဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်းကြောင့်ယွမ်ငွေလဲနှုန်းကိုတရုတ် အစိုးရက နှုန်းရှင်မျှောထားစေခဲ့ရသည်။ ယင်း နမူနာအတိုင်း အရေးယူဆောင်ရွက်ရန် အမေ ရိကန်တို့က စဉ်းစားနေခြင်းဖြစ်သည်။ နှုန်းရှင်မျှော ထားခဲ့သည့် သုံးနှစ်တာအတွင်း ယွမ်ငွေတန်ဖိုး ၂၀% တက်လာခဲ့ပြီး ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဘဏ်လုပ်ငန်း များ ယိမ်းယိုင်လာတော့မှ မျှောထားသည့် လဲနှုန်း စနစ်ကို ရပ်ဆိုင်းပြီး၊ ဒေါ်လာနှင့် ပုံသေလဲနှုန်း ချိတ်ထား ခဲ့ခြင်း ဖြစ် သည်။ယခုဆိုလျှင် အမေ ရိကတွင် အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်နှုန်းမှာ ၂၀၀၅ ခုနှစ်က ထက် နှစ်ဆပိုများနေသည်။ သမ္မတအိုဘားမား ကလည်း ပို့ကုန်တိုးမြှင့် ရောင်းချခြင်းဖြင့် စီးပွားရေး နာလန်ထူလာစေရမည်ဟု ရည်မှန်းထားသည်။ သို့ သော်လည်း တရုတ်တို့က ပို့ကုန်ဗဟိုပြု ယွမ်ငွေ ပေါ်လစီ (Export-centric yuan policy) ကို သာ ဆက်လက်ဆုပ်ကိုင်ထား မည်ဆို လျှင် အမေ ရိကန် အပါအဝင် ပို့ကုန်တိုးမြှင့် ရောင်းချလိုသည့် နိုင်ငံများအတွက် အခက်တွေ့ နေရဦးမှာဖြစ်သည်။ယွမ်ငွေတန်ဖိုးမြင့်လာစေခြင်းသည် တရုတ်-အမေရိကန် ကုန်သွယ်မှုစစ်ပွဲကို ရှောင်လွှဲစေနိုင် မှာဖြစ်သည့်ပြင်၊ တရုတ်ပြည်တွင်းစားသုံးမှု တိုးမြှင့် ရေးကို အထောက်အကူဖြစ်စေနိုင်ပြီး၊ တရုတ်ဗဟို ဘဏ် အနေဖြင့်လည်း အတိုးနှုန်းမြှင့်တင်နိုင်ခွင့်ရ မည်ဖြစ်၍ ငွေဖောင်းပွနှုန်းကို ပိုမိုထိန်းချုပ်နိုင်မှာ ဖြစ်သည်ဟုဆိုသည်။ သို့ဖြစ်ရာ တရုတ်ဗဟိုဘဏ် သည် ငွေလဲနှုန်း ပြင်ဆင်ရေး ကို အဓိကလိုလား ထောက်ခံသူဖြစ်နေသည်။ သို့သော်လည်း ယွမ်ငွေ တန်ဖိုး မြင့်လာခြင်းသည် အလုပ်အကိုင်နေရာ ဖန်တီးပေးမည့် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းများကို ထိခိုက်စေ နိုင်သည်ဟုဆိုကာ ငွေလဲနှုန်းပြင်ဆင်ရေးကို ဆန့် ကျင် လိုသူများလည်း ရှိနေသည်။ မည်သို့ဆိုစေ တရုတ်ပြည် စီးပွားရေး ပြန် လည် မျှတလာ ရေးတွင် ငွေလဲနှုန်း ပြင်ဆင်ရုံဖြင့် ပြည့်စုံလိမ့် မည် မဟုတ်ပေ။ ကော်ပိုရေးရှင်း ခန့်ခွဲမှုစနစ်မှအစ အခွန်စနစ်အထိ ဖွဲ့စည်း မှုဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများ (Structural reforms) လိုအပ်ဦးမည်ဖြစ်သည်။ မည်သို့ဆိုစေ ငွေလဲနှုန်းပြင်ဆင်ခြင်းဖြင့် စတင်သင့်သည်ဟု ဆို သည်။နိုင်ငံတကာနှင့် ထိပ်တိုက်ဆန့်ကျင်မှုများ ဖြစ်ပေါ်မလာမီ ငွေလဲနှုန်းကို တရုတ်အစိုးရက သူ့ဘာသာ ပြင်ဆင်ပြောင်းလဲလိမ့်မည်ဟု အမေ ရိကန် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးက ယုံကြည်မျှော်လင့် ထားသည်။ ကုန်သွယ်မှုပြဿနာများကို စိစစ်ရ သည့် အောက်လွှတ်တော် နည်းလမ်းရှာကြံရေး ကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ၊ ဆင်းဒါးလီဗင်းသည် ဝင်ရောက် စွက်ဖက်ရေးကို အားသန်သူဖြစ်သော်လည်း ယခု ပြဿနာတွင်မူ နှစ်နိုင်ငံငြင်းခုံနေမည့်အစား နိုင်ငံ ပေါင်းစုံ တိုက်တွန်းသည့်နည်းလမ်းကို လိုလား ထောက်ခံလျက်ရှိသည်။ နိုင်ငံ၂၀ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲ ကို လာမည့်ဇွန်လတွင် ကျင်းပမည်ဖြစ်ရာ ထို ကာလအထိ တရုတ်အစိုးရကို အချိန်ပေးစောင့် ကြည့်ချင်သေးသည်။ ထိုအစည်းအဝေး ပြီးဆုံး သည်အထိ ယွမ်ငွေတန်ဖိုး ပြောင်းလဲရေးတွင် ထူးခြားတိုးတက်မှု မတွေ့ရလျှင်တော့ မြင်သာ ထင်ရှားနေသည့် ပြဿနာကို ဘဏ္ဍာရေးဌာန အနေဖြင့် မျက်ကွယ်ပြုလို့ဖြစ်နိုင်တော့မှာ မဟုတ် ဟု ဆိုပါသည်။ Ref; The Economist.ဦးဟန်ထွန်း(အခွန်)
ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂလက်အောက်ရှိ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ အစိုးရအဆင့် ပူးပေါင်းဆောင် ရွက်ရေးအဖွဲ့(IPCC) ဟာ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှု ကို အစဉ်စောင့်ကြည့် လေ့လာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ အဖွဲ့ကြီးရဲ့ တင်ပြချက်အရ ၂၀ ရာစုနှစ်အတွင်း ကမ္ဘာ့ကြီးပူနွေးလာမှုကြောင့် ကမ္ဘာကြီးရဲ့ အပူ ချိန်ဟာ 0.6 C(1.0.F) မြင့်တက်လာတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒီလို ကမ္ဘာကြီး ပူနွေးလာခဲ့ရခြင်း အဓိက အကြောင်းရင်းကြီးဟာ စက်မှုတော် လှန်ရေးနောက်ပိုင်း ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက် ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှု အဆမတန် များပြားလာ တဲ့အတွက်ကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း အခိုင်အမာ ထောက်ပြထားပါတယ်။ ကမ္ဘာ့အပူချိန် တိုးမြင့် လာတာကြောင့် ကမ္ဘာ့ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် ဟာ ၉ စင်တီမီတာကနေ ၈၈ စင်တီမီတာအထိ တိုးမြင့်လာနိုင်တယ်လို့လည်း ခန့်မှန်းထားပါ တယ်။တချို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေရဲ့ ခန့်မှန်းချက်တွေ အရ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုကြောင့် ဝင်ရိုးစွန်းဒေသ ရှိ ရေခဲတောင်တွေဟာ မူလခန့်မှန်းထားတာထက် အနှစ် ၃၀ ခန့်စောကာ အရည်ပျော်ပြီး ပင်လယ် သမုဒ္ဒရာတွေအတွင်း စီးဆင်းလာနိုင်တယ်လို့ ဆို ပါတယ်။ ဝင်ရိုးစွန်းဒေသရှိ ရေခဲပြင်တွေ အရည် ပျော်ကျမှုဟာ အတိုင်းအတာ ပမာဏအားဖြင့် ကြီးမားတဲ့အတွက် ပင်လယ်သမုဒ္ဒရာ ရေမျက်နှာ ပြင်တွေ မြင့်တက်လာပြီး ကမ္ဘာ့ကမ်းရိုးတန်းဒေသ တစ်လျှောက်မြေမျက်နှာပြင် နိမ့်ကျတဲ့ဒေသတွေ မှာနေထိုင်နေကြတဲ့ လူသန်းပေါင်းများစွာကို ဘေး အန္တရာယ်အမျိုးမျိုး ပြုလာနိုင်ဖွယ်ရာ ရှိပါတယ်။ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုရဲ့ ဒုတိယလက္ခဏာ တစ်ခုကတော့ အပူလှိုင်းတွေ ကျရောက်လာမှုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ၁၉၉၅ ခုနှစ်အတွင်း ချီကာဂိုနဲ့ အီလီနွိုက်ပြည်နယ်တွေမှာ ၅ ရက်ဆက်တိုက် အပူချိန် 50.C အထိ တိုးမြင့်ခဲ့ပြီး အပူလှိုင်းကျ ရောက်တဲ့အတွက် လူပေါင်း ၇၀၀ ခန့် အသက်ဆုံး ရှုံးခဲ့ရပါတယ်။၂၀၀၃ ခုနှစ်တုန်းကလည်း ဥရောပ မှာ အပူလှိုင်း ကျရောက်ခဲ့တာကြောင့် လူပေါင်း ၃၅၀၀၀ ခန့် အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရဖူးပါတယ်။ အာရှ တိုက်ရှိ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွေ မှာလည်း အပူ လှိုင်းတွေ ကျရောက်ခဲ့ပြီး သက်ကြီးရွယ်အိုနဲ့ ကလေးသူငယ်တွေသေဆုံးခဲ့တာ တွေ့ရှိရပါတယ်။ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုရဲ့ တတိယ လက္ခ ဏာ တစ်ခုကတော့ ကမ္ဘာမှာ ပိုမိုပြင်းထန်လာ တဲ့ မုန်တိုင်းတွေ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။အလွန်ပြင်းထန်တဲ့ အဆင့် ၄နဲ့ ၅ ရှိ ဟာရီကိန်း မုန်တိုင်းတွေဟာ ယခင်အချိန်ကာလတွေနဲ့ နှိုင်း ယှဉ်ရင် လွန်ခဲ့တဲ့ ၃၅ နှစ်အတွင်း ၂ ဆကျော် ခန့် များပြားလာတာ တွေ့ရပါတယ်။အထူး သဖြင့် အမေရိကန်နိုင်ငံ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်း ဒေသတွေမှာ အဖြစ်များခဲ့ပါတယ်။ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုရဲ့ စတုတ္ထ လက္ခဏာ တစ်ခုကတော့ မိုးခေါင်ရေရှားဒေသတွေ များပြား လာခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။ ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်လွန်တွေ ကနေ ၂၀ ရာစုကုန်ဆုံးချိန်အထိ ၂ ဆခန့် များပြား လာတာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံ တစ် နိုင်ငံတည်းမှာပဲ မိုးခေါင်ရေရှား ဒေသတွေ ဖြစ် ထွန်းလာတဲ့အတွက်ကြောင့် တောင်သူလယ်သမား တွေရဲ့ဆုံးရှုံးမှုဟာ တစ်နှစ် ကို ပျမ်းမျှ ဒေါ်လာ ၈ ဘီလျံခန့်ရှိလာပါတယ်။ အချို့ဒေသတွေမှာ မိုး ခေါင်ရေရှားလာပြီး အပူချိန်တိုးမြင့်လာတဲ့အတွက် သဲကန္တာရတွေ ဖြစ်ပေါ်လာကာ စိုက်ပျိုးမြေတွေ တဖြည်းဖြည်း လျော့နည်းလာရပါတယ်။မကြာမီ နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း ကမ္ဘာ့ အပူချိန် တိုးမြင့်လာတာကြောင့် ကမ္ဘာ့ဒေသ အချို့မှာ တောမီးလောင်ကျွမ်းမှုတွေ မကြာ ခဏ ဖြစ်ပေါ်လာတာတွေ့ရပါတယ်။ အထူး သဖြင့် အမေရိကန်နိုင်ငံနဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ တွေမှာ တောမီးလောင်ကျွမ်းမှုတွေ အကြီး အကျယ် ဖြစ်ပွားခဲ့တာကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်မှာ အပူချိန် သိသိ သာသာ တိုးမြင့်လာမှုကြောင့် တောမီးလောင် မှုဟာ ၁၄၃ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးမြင့်လာတယ် လို့ သိရပါ တယ်။ ဒါ့အပြင် ကမ္ဘာ့အပူချိန် တိုး မြင့်လာမှုနဲ့ ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်လာမှုတွေကြောင့် ကမ္ဘာ့ အချို့ဒေသတွေမှာ ပြင်းထန်တဲ့ မြေငလျင် လှုပ်ခတ်မှုတွေဖြစ်ပွား လာတာတွေ့ ရကြောင်းပါ ခင်ဗျား။Ref:IPCCမောင်ပုဆိုးကြမ်း
ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂလက်အောက်ရှိ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ အစိုးရအဆင့် ပူးပေါင်းဆောင် ရွက်ရေးအဖွဲ့(IPCC) ဟာ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှု ကို အစဉ်စောင့်ကြည့် လေ့လာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ အဖွဲ့ကြီးရဲ့ တင်ပြချက်အရ ၂၀ ရာစုနှစ်အတွင်း ကမ္ဘာ့ကြီးပူနွေးလာမှုကြောင့် ကမ္ဘာကြီးရဲ့ အပူ ချိန်ဟာ 0.6 C(1.0.F) မြင့်တက်လာတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒီလို ကမ္ဘာကြီး ပူနွေးလာခဲ့ရခြင်း အဓိက အကြောင်းရင်းကြီးဟာ စက်မှုတော် လှန်ရေးနောက်ပိုင်း ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက် ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှု အဆမတန် များပြားလာ တဲ့အတွက်ကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း အခိုင်အမာ ထောက်ပြထားပါတယ်။ ကမ္ဘာ့အပူချိန် တိုးမြင့် လာတာကြောင့် ကမ္ဘာ့ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် ဟာ ၉ စင်တီမီတာကနေ ၈၈ စင်တီမီတာအထိ တိုးမြင့်လာနိုင်တယ်လို့လည်း ခန့်မှန်းထားပါ တယ်။တချို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေရဲ့ ခန့်မှန်းချက်တွေ အရ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုကြောင့် ဝင်ရိုးစွန်းဒေသ ရှိ ရေခဲတောင်တွေဟာ မူလခန့်မှန်းထားတာထက် အနှစ် ၃၀ ခန့်စောကာ အရည်ပျော်ပြီး ပင်လယ် သမုဒ္ဒရာတွေအတွင်း စီးဆင်းလာနိုင်တယ်လို့ ဆို ပါတယ်။ ဝင်ရိုးစွန်းဒေသရှိ ရေခဲပြင်တွေ အရည် ပျော်ကျမှုဟာ အတိုင်းအတာ ပမာဏအားဖြင့် ကြီးမားတဲ့အတွက် ပင်လယ်သမုဒ္ဒရာ ရေမျက်နှာ ပြင်တွေ မြင့်တက်လာပြီး ကမ္ဘာ့ကမ်းရိုးတန်းဒေသ တစ်လျှောက်မြေမျက်နှာပြင် နိမ့်ကျတဲ့ဒေသတွေ မှာနေထိုင်နေကြတဲ့ လူသန်းပေါင်းများစွာကို ဘေး အန္တရာယ်အမျိုးမျိုး ပြုလာနိုင်ဖွယ်ရာ ရှိပါတယ်။ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုရဲ့ ဒုတိယလက္ခဏာ တစ်ခုကတော့ အပူလှိုင်းတွေ ကျရောက်လာမှုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ၁၉၉၅ ခုနှစ်အတွင်း ချီကာဂိုနဲ့ အီလီနွိုက်ပြည်နယ်တွေမှာ ၅ ရက်ဆက်တိုက် အပူချိန် 50.C အထိ တိုးမြင့်ခဲ့ပြီး အပူလှိုင်းကျ ရောက်တဲ့အတွက် လူပေါင်း ၇၀၀ ခန့် အသက်ဆုံး ရှုံးခဲ့ရပါတယ်။၂၀၀၃ ခုနှစ်တုန်းကလည်း ဥရောပ မှာ အပူလှိုင်း ကျရောက်ခဲ့တာကြောင့် လူပေါင်း ၃၅၀၀၀ ခန့် အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရဖူးပါတယ်။ အာရှ တိုက်ရှိ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွေ မှာလည်း အပူ လှိုင်းတွေ ကျရောက်ခဲ့ပြီး သက်ကြီးရွယ်အိုနဲ့ ကလေးသူငယ်တွေသေဆုံးခဲ့တာ တွေ့ရှိရပါတယ်။ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုရဲ့ တတိယ လက္ခ ဏာ တစ်ခုကတော့ ကမ္ဘာမှာ ပိုမိုပြင်းထန်လာ တဲ့ မုန်တိုင်းတွေ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။အလွန်ပြင်းထန်တဲ့ အဆင့် ၄နဲ့ ၅ ရှိ ဟာရီကိန်း မုန်တိုင်းတွေဟာ ယခင်အချိန်ကာလတွေနဲ့ နှိုင်း ယှဉ်ရင် လွန်ခဲ့တဲ့ ၃၅ နှစ်အတွင်း ၂ ဆကျော် ခန့် များပြားလာတာ တွေ့ရပါတယ်။အထူး သဖြင့် အမေရိကန်နိုင်ငံ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်း ဒေသတွေမှာ အဖြစ်များခဲ့ပါတယ်။ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုရဲ့ စတုတ္ထ လက္ခဏာ တစ်ခုကတော့ မိုးခေါင်ရေရှားဒေသတွေ များပြား လာခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။ ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်လွန်တွေ ကနေ ၂၀ ရာစုကုန်ဆုံးချိန်အထိ ၂ ဆခန့် များပြား လာတာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံ တစ် နိုင်ငံတည်းမှာပဲ မိုးခေါင်ရေရှား ဒေသတွေ ဖြစ် ထွန်းလာတဲ့အတွက်ကြောင့် တောင်သူလယ်သမား တွေရဲ့ဆုံးရှုံးမှုဟာ တစ်နှစ် ကို ပျမ်းမျှ ဒေါ်လာ ၈ ဘီလျံခန့်ရှိလာပါတယ်။ အချို့ဒေသတွေမှာ မိုး ခေါင်ရေရှားလာပြီး အပူချိန်တိုးမြင့်လာတဲ့အတွက် သဲကန္တာရတွေ ဖြစ်ပေါ်လာကာ စိုက်ပျိုးမြေတွေ တဖြည်းဖြည်း လျော့နည်းလာရပါတယ်။မကြာမီ နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း ကမ္ဘာ့ အပူချိန် တိုးမြင့်လာတာကြောင့် ကမ္ဘာ့ဒေသ အချို့မှာ တောမီးလောင်ကျွမ်းမှုတွေ မကြာ ခဏ ဖြစ်ပေါ်လာတာတွေ့ရပါတယ်။ အထူး သဖြင့် အမေရိကန်နိုင်ငံနဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ တွေမှာ တောမီးလောင်ကျွမ်းမှုတွေ အကြီး အကျယ် ဖြစ်ပွားခဲ့တာကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်မှာ အပူချိန် သိသိ သာသာ တိုးမြင့်လာမှုကြောင့် တောမီးလောင် မှုဟာ ၁၄၃ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးမြင့်လာတယ် လို့ သိရပါ တယ်။ ဒါ့အပြင် ကမ္ဘာ့အပူချိန် တိုး မြင့်လာမှုနဲ့ ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်လာမှုတွေကြောင့် ကမ္ဘာ့ အချို့ဒေသတွေမှာ ပြင်းထန်တဲ့ မြေငလျင် လှုပ်ခတ်မှုတွေဖြစ်ပွား လာတာတွေ့ ရကြောင်းပါ ခင်ဗျား။Ref:IPCCမောင်ပုဆိုးကြမ်း
ဖိလစ်ပိုင် ဆန်စပါးလုပ်ငန်း ဘယ်လိုရှိလဲ ဆိုတာကို ကုန်သွယ်/လယ်ယာ ခေတ်ကတည်းက မြန်မာတွေ အကျွမ်းတဝင် မရှိကြပါ။ တကယ် တော့ ဖိလစ်ပိုင်ဟာ ပြည်တွင်းမှာ ဆန်မလုံ လောက်တဲ့အတွက် ပြည်ပက ဆန်အမြဲတင်သွင်း နေရတဲ့ နိုင်ငံပါ။ ကုန်သွယ်/လယ်ယာခေတ် နှောင်း ပိုင်းကာလလောက်က ဖိလစ်ပိုင် National Food Authority NFA မှာ မြန်မာနိုင်ငံက MAPT ကို ဆန်ပေးသွင်းသည့် အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် အသိ အမှတ်ပြု မှတ်ပုံတင်ခွင့်ရဖို့ ကြိုးစားခဲ့ဖူးပါတယ်။ ထိုင်းကုမ္ပဏီတစ်ခုကတစ်ဆင့် ဖိလစ်ပိုင် NFA ကို ဗီယက်နမ်နဲ့အပြိုင် ဆန်တင်ဒါယှဉ်ပြိုင်ဖို့ လုပ်ခဲ့ သော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ပါ။ ဖိလစ်ပိုင် ဆန်ဈေး ကွက်ကို ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်၊ အမေရိကန် ပြည် ထောင်စုတို့ကပဲ လွှမ်းမိုးထားဆဲဖြစ်ပါတယ်။ အမေ ရိကန်ကတော့ PL 480 အရ ဆန်ထောက်ပံ့မှုတွေ လည်း အခါအားလျော်စွာ ပေးခဲ့ဖူးပါတယ်။ဖိလစ်ပိုင်ဆန်ဈေးကွက်ကို အစိုးရပိုင် NFA ကပဲ ချုပ်ကိုင်ထားတာပါ။ NFA ဟာ သမ္မတ အမိန့်နဲ့ အထူးဖွဲ့စည်းထားတဲ့(Institution) အဖွဲ့ အစည်းဖြစ်ပါတယ်။ NFA က ပြောရေးဆိုခွင့် ရှိသူ Mr. Rex Estoperez က ၂၀၁၀ ခုနှစ်မှာ ပုဂ္ဂလိက လုပ်ငန်းရှင်များအတွက် တင်သွင်းခွင့်ပြု ထားတဲ့ ခွဲတမ်းကို တိုးမြှင့်ဖို့ စဉ်းစားနေကြောင်း၊ သို့မှသာ ဖိလစ်ပိုင်အနေဖြင့် ဆန်ဖူလုံမှုရှိနိုင်လိမ့် မည်ဟု ယူဆကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါ ကြောင့် NFAကိုယ်တိုင် တင်သွင်းမယ့် ပမာဏနဲ့ ပေါင်းလိုက်မယ်ဆိုရင် ၂၀၁၀ ခုနှစ်မှာ ဆန်တန် ချိန် ၂ဒသမ ၆ သန်းလောက် တင်သွင်းရဖွယ်ရှိ ကြောင်းလေ့လာတွေ့ရှိရပါတယ်။ NFA ဟာ မနှစ် က ဆန်တန်ချိန် ၂ ဒသမ ၂၅ သန်း တင်သွင်းဖို့ ကန်ထရိုက်စာချုပ်များ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပြီး အများစုကတော့ ဗီယက်နမ်က တင်သွင်းဖို့ ဖြစ်ပါ တယ်။ ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းရှင်တွေအတွက် ဆန်တင် သွင်းခွင့် ခွဲတမ်း တန်ချိန် ၂ သိန်း သတ်မှတ်ပေး ထားပေမဲ့ ယခုနှစ်မှာ တန်ချိန် ၁ သိန်းခွဲလောက် တော့ တင်သွင်းရဖွယ်ရှိကြောင်း၊ ဖိလစ်ပိုင်အနေနဲ့ ၂၀၀၈ ခုနှစ်က ဆန်တန်ချိန် ၂ဒသမ ၃သန်း တင် သွင်းခဲ့ပါတယ်။IRRI က သုတေသနပညာရှင် Mr. Piedad Moya က "ဖိလစ်ပိုင်အနေနဲ့ နှစ်စဉ် ဆန်တန်ချိန်ပေါင်းများစွာ တင်သွင်းရတဲ့ အကြောင်းအချက်က ၃ ချက် ရှိပါတယ်။ စပါး စိုက်ပျိုးနိုင်တဲ့ ဧရိယာဟာ အကန့်အသတ်နဲ့ ရှိနေ ပါတယ်။ နောက်တစ်ချက်က မြေသြဇာ ဖွံ့ဖြိုး ကောင်းမွန်တဲ့ မြစ်ကြီးတွေရဲ့ မြစ်ဝှမ်းဒေသ (deta)များ မရှိပါဘူး။ နောက်ဆုံးအချက်က တော့ ဆန်စပါးလိုအပ်ချက်ဟာ နှစ်စဉ် တိုးတက် လျက်ရှိပါတယ်။ လူဦးရေကလည်း နှစ်စဉ် တိုး တက်လာတာနဲ့အမျှ ဝယ်လိုအားလည်း တက်လာ တဲ့သဘောရှိတယ်" လို့ ဆိုပါတယ်။လွန်ခဲ့သောနှစ်များက ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံဟာ ဆန်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ၈၅-၉၀%လောက်ပဲ ဖူလုံမှု ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဆန်တင်သွင်းမှုလုပ်ငန်းကို NFA ကပဲ ဦးဆောင်လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ပြည်တွင်းဆန် ဖြန့် ဖြူးရေး Supply Chain က အလွန်ရှုပ်ထွေးပါ တယ်။ အစိုးရက NFA က တစ်ဆင့် ဝင်ရောက် စွက်ဖက်ခဲ့တာကြောင့် ပိုမိုပြီးရှုပ်ထွေးစေခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။လယ်သမားများကိုယ်တိုင် စပါး စိုက်ပါ တယ်၊ ရိတ်ပါတယ်၊ လိုအပ်ရင် လယ်ယာလုပ်သား ငှားရမ်းသုံးပါတယ်။ ေ>ခလှေ့တာကိုတော့ ေ>ခလှေ့ စက်တွေအများဆုံး သုံးပါတယ်။ သို့သော် စပါး အခြောက်ခံတာကတော့ လမ်းတွေ ပလက်ဖောင်း တွေပေါ်မှာ စပါးကိုဖြန့်ပြီး နေလှန်းအခြောက်ခံပါ တယ်။ Supply Chainတစ်လျှောက်ရဲ့ အစ ပိုင်းမှာ အရည်အသွေး ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်း စဉ်တွေဟာ လွန်စွာအားနည်းပါတယ်။ အထူး သဖြင့် မိုးရာသီမှာ နေလှန်းအခြောက်ခံဖို့ မဖြစ် နိုင်တဲ့အတွက် စပါးဟာ အစိုဓာတ်များများနဲ့ပဲ ဆန်စက်တွေဆီ ရောက်သွားကြတာ များပါတယ်။စူပါမားကက်တွေကတစ်ဆင့် အဆင့်မြင့် ဆန်များ ဖြန့်ဖြူးရောင်းချပေးပေမဲ့ ဖိလစ်ပိုင် ဆန် ဈေးကွက်ဟာ ဆန်ဈေးနှုန်း အနိမ့်အမြင့်ပေါ် အများကြီးမူတည်ပါတယ်။ ဒီအချက်ဟာ ဖိလစ်ပိုင် ဆန်စပါးလုပ်ငန်းရဲ့ ရိတ်သိမ်းချိန်လွန် ကဏ္ဍမှာ စနစ်တကျ စီမံလုပ်ကိုင်သွားဖို့ အခွင့်အလမ်း လွန်စွာနည်းပါးနေပြီး အရည်အသွေး ညံ့ဖျင်းတဲ့ ဆန်တွေပဲ ဖိလစ်ပိုင် စားသုံးသူတွေလက်ထဲ ရောက်ရှိသွားကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ဖိလစ်ပိုင်မှာရောင်းချတဲ့ ဆန်တွေမှာ ဆန်ကွဲ ပါဝင်မှုဟာ ၃၅-၄၀%လောက် ပါဝင်ပါတယ်။ အင်ဒိုနီးရှား၊ ထိုင်းဆန်တွေထက် ဆန်ကွဲပါဝင်မှုက ပိုမိုပါတယ်။ ဆန်ကွဲတွေများရခြင်းဟာ ဈေးကွက် လမ်းကြောင်းမှာ အဆင့်တွေများပြီး အကြိမ်ကြိမ် ကိုင်တွယ်ခဲ့ကြလို့ပဲ ဖြစ်တယ်လို့ လေ့လာသူများက သုံးသပ်ကြပါတယ်။ (ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်။)မောင်တိုင်ပင်
တစ်ကမ္ဘာလုံးရဲ့ ဒုက္ခပူပြင်းတဲ့ရာသီဒဏ်ကို သက်သာဖို့ ပင်းတယ၊ တောင်ကြီး၊ အင်းလေး၊ ကလောနဲ့ ပြင်ဦးလွင်ကို ခရီးထွက်သွား ခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ အထင်နဲ့အမြင် တက် တက်စင်အောင် လွဲတော့တာပါပဲ။ ဘယ်နေရာမှ မအေး။ နေလို့တော့ရပါ တယ် အရင်ကနဲ့တော့ တခြားစီ ပိုဆိုး တာက အင်းထဲရောက်သွားချိန်မှာ အင်းရေတွေလျော့နည်းပြီး ကုန်းတွေ ဖြစ်တဲ့နေရာဖြစ်နေတယ်။ မြေတူးစက်၊ သောင်တူးစက်တွေနဲ့ တူးဖော်ထားလို့ သာညောင်ရွှေအထွက်နဲ့ ဖောင်တော်ဦး ဘုရားအဝင်မှာ သွားရနေခြင်းပင်။ ဒါ တောင် ရေက အနက်တစ်ပေလောက် သာရှိတာကြောင့် စက်လှေသွားတဲ့အခါ ရေတွေက ရွှွံ့ရောင်ဖြစ်နေကြပြီး ယခင် နှစ်ပေါင်း ၂၀ ကျော်က အင်းလေးနှင့် ယခု အင်းလေး တခြားစီပင် ဟုတ်ရဲ့ လားဟု ထင်စရာ မေးစရာ ဖြစ်နေပါ တယ်။ ဒါက အင်းလေးမှာတင်လား၊ မဟုတ်ဘူး ကမ္ဘာတစ်ခုလုံးမှာ ဖြစ်လာ နေတာပါ။ ဖြစ်တည်နေတာပါ။ ကမ္ဘာ့ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုကြောင့် ကမ္ဘာ ကြီး ပူနွေးလာတာရယ်၊ ဂေဟစနစ်ပျက် ယွင်းလာတဲ့ ...စတဲ့...စတဲ့... အကြောင်းတွေကြောင့်ပါ။သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ပျက်စီးနေကမ္ဘာကြီးတစ်ခုလုံး စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်လာတာနဲ့အမျှ ပြောင်းလဲလာ တာပါ။ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် မှုဟာ စက်မှုလက်မှု၊ နည်းပညာ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုနဲ့ တိုက်ရိုက်ဆက်နွှယ်နေပါ တယ်။ နည်းပညာတွေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် လာနဲ့အမျှ သဘာဝအရင်းအမြစ် သယံ ဇာတပစ္စည်းတွေ သုံးစွဲမှု များလာတာ ကလည်းအမှန်ပါပဲ။ ဒီလိုသဘာဝသယံ ဇာတပစ္စည်း ထုတ်ယူသုံးစွဲမှု များလာ တာနဲ့အမျှ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ရဲ့ ပင်ကိုယ် အရည်အသွေးဟာလည်း ထိ ခိုက်ကျဆင်းလာရပါတယ်။အဟန့်အတားဖြစ်လာသဘာ၀ ပတ်ဝန်းကျင်ရဲ့ အရည် အသွေး ကျဆင်းလာတာနဲ့အမျှ ဆက် နွယ် ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ ဖြစ်စဉ်တွေက ကမ္ဘာအနှံ့အပြားဒေသတွေဟာ ရာသီ ဥတုဖောက်ပြန်မှု၊ သစ်တောပြုန်းတီးမှု၊ အဆိပ်သင့်ပစ္စည်းတွေ စွန့်ပစ်မှုနဲ့ အန္တရာယ်ဖြစ်စေတဲ့ စွန့်ပစ်ပစ္စည်းတွေ စွန့်ပစ်မှုကြောင့် ပတ်ဝန်းကျင်ညစ်ညမ်း မှုဆိုတာတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ရပြန်ပါတယ်။ ဒီလို အကျိုးတရား အကြောင်းတရား တွေကြောင့်မို့လို့ စီးပွားရေးနဲ့ နည်း ပညာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို အဟန့် အတား အနှောင့်အယှက် ဖြစ်လာရပါ တယ်။သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်စောင့်ရှောက်ဖို့လူသားတွေရဲ့ ကြားပတ်ဝန်းကျင် မှာ ဆက်စပ်တည်ရှိနေတာက ကမ္ဘာ့ မြေထုမြေဆီလွှာ လေထု၊ ရေထု၊ ရာသီ ဥတု၊ တိရစ္ဆာန်၊ သစ်ပင်၊ သစ်တောနဲ့ သမိုင်းယဉ်ကျေးမှု၊ လူမှုရေး စတာတွေ အားလုံး ပါဝင်နေတာပါ။ ဒီ သဘာ၀ ပတ်ဝန်းကျင်ကြီးပေါ်မှာဘဲ မျှတစွာ အမှီသဟဲ ပြုပြီးတော့ ကျွန်တော်တို့ လူသားတွေအသက်ရှင် နေထိုင်လာခဲ့ ကြတာ ယခုအချိန်ထိပါပဲ။ နောင်လဲ ဆက်လက်အမှီသဟဲပြု နေထိုင်နေကြ ရဦးမှာ မလွဲပါဘူး။ ဒီလို နေကြရဦး မှာဆိုတော့ ကမ္ဘာကြီး ရေရှည်တည်တံ့ ရေး၊ လူသားတို့အဆင့်အတန်း မြင့်မား စွာ နေထိုင်နိုင်ရေးအတွက် သဘာ၀ ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက် ရေးဟာ အလွန်အရေးကြီးလာပြီဆို တာ မလွဲမသွေ လက်ခံရမှာပါ။ပြောင်းလဲရခြင်းအကြောင်းအရင်းဟိုးယခင်က သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ဖြစ်တည်ပြောင်းလဲမှုဟာ ဘူမိဗေဒဖြစ် ရပ်တွေ၊ လေထု၊ မြေထု၊ ရေထု၊ ဇီ၀ ထု အပြောင်းအလဲ စတဲ့ သဘာ၀ အလျောက် ဖြစ်တည်လည်ပတ်နေတဲ့ အခြေအနေပေါ်မှာသာ တည်မှီ နေ လာခဲ့တာပါ။ ဒါပေမဲ့ ယခုအချိန်အခါ မှာတော့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကြီးဟာ လူသားတွေရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေ ပေါ်မှာမူတည်လာပါတယ်။ လူ့လောက ကြီးရဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနဲ့အတူ သိပ္ပံ ပညာ၊ နည်းပညာတွေ တိုးတက်လာခဲ့ ပါတယ်။ ဒီလို တိုးတက်ဖြစ်ပေါ်မှုတွေ ကြောင့်ပဲ သက်ရှိသက်မဲ့ သယံဇာတ တွေ၊ မြေပေါ်မြေအောက် ရေပေါ် ရေ အောက် သယံဇာတတွေကို လွန်ကဲစွာ ထုတ်ယူသုံးစွဲခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် မို့လည်း သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ယိုယွင်း ပျက်စီးမှု သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ညစ် ညမ်းမှု (Pollution)စတာတွေ တွေ့ ကြုံရတာပါ။ယနေ့ကမ္ဘာကြီးကိုစိန်ခေါ်မှုဒီနေ့ကမ္ဘာရဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေထဲမှာ လူသားအားလုံးအတွက် စိန်ခေါ်မှု ကတော့ ကမ္ဘာ့ပတ်ဝန်းကျင် အခြေ အနေ ယိုယွင်းနေတာကို ထိန်းသိမ်းကြ ဖို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ပတ်ဝန်းကျင် အခြေအနေဟာ တစ်နေ့ထက်တစ်နေ့ တစ်ရက်ထက်တစ်ရက် သိသာစွာဆုတ် ယုတ်နေတာတွေ့ရပါတယ်။ ဒီသဘာ၀ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေဟာ စတင်ဖြစ်ပေါ်တဲ့နေရာကိုသာ ထိခိုက် တာမျိုး မဟုတ်ဘဲ အခြားနေရာဒေသ တွေကိုပါ အလျင်အမြန် ပျံ့နှံ့နေတာ ပါ။ အထူးသဖြင့်တော့ အိုဇုန်းလွှာ ပျက်စီးတာ၊ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာတာ၊ ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်တာ၊ မြေဆီလွှာ ခန်းခြောက်တာ သဲကန္တာရဖြစ်လာတာ၊ သစ်တောပြုန်းတီးတာ၊ သက်ရှိဇီဝတွေ မျိုးသုဉ်းပျောက်ကွယ်တာ၊ လေထုညစ် ညမ်းတာ၊ ပင်လယ်ပြင်ကြီး ညစ်ညမ်း တာ၊ လူတွေအတွက် အဆိပ်သင့်စေတဲ့ ဓာတုပစ္စည်းတွေ စွန့်ပစ်တာကြောင့် အန္တရာယ်ဖြစ်တာ အက်ဆစ်မိုးရွာတာ စသည် စသည်ဖြင့် သဘာဝပတ်ဝန်း ကျင် ပြဿနာတွေဟာ တစ်နေ့တခြား တိုးပွားလို့သာ လာနေပါတယ်။ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ဖို့လိုတစ်စထက်တစ ပျက်စီးယိုယွင်း သွာတဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ဇီဝမျိုး များဟာ တချို့ ပြန်လည် အစားထိုးမရ နိုင်တာတွေရှိသလို လူသားတို့ မှီခိုအား ထားရာ လေ၊ ရေ၊ မြေတို့မှာ ညစ်ညမ်း တဲ့ အခြေအနေတွေကို တွေ့ရှိရတာ ကြောင့် ပျက်စီးယိုယွင်းမှုတွေကို ထိန်း သိမ်းစောင့်ရှောက်ရမှာ လူသား အားလုံးရဲ့ တာဝန်ပဲဖြစ်ပါတယ်။ (ကမ္ဘာ ကြီးတစ်ခုလုံးက ပုံစံမျိုးစုံနဲ့ ဆောင်ရွက် သလို မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာလဲ နိုင်ငံတော် အစိုးရ မဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းတွေ ကလည်း ပုံစံမျိုးစုံနဲ့ ဆောင်ရွက်နေတာ တွေ့ရမှာပါ။သင်ကော ဘာလုပ်သလဲ-လုပ်မလဲဒီလို သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်း သိမ်းရေး မဖြစ်မနေ ဆောင်ရွက်ရမယ် ဆိုတာ အားလုံးက လက်ခံပြီး အင်တိုက် အားတိုက် ဆောင်ရွက်နေချိန်မှာ သင် ကော ဘာတွေ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ပြီး ပြီ လဲ၊ သင်လည်းတတ်နိုင်တာ လွယ်လွယ် ကူကူ လုပ်လို့ရတာကတော့ သစ်ပင် စိုက်တာပါပဲ။ လေထဲကို ကာဗွန်ဒိုင် အောက်ဆိုက်ထုတ်လွှတ်တာ လျှော့ချဖို့ ဖလူအိုကာဗွန်ထုတ်တဲ့ ပစ္စည်းတွေဖြစ် တဲ့ လေအေးပေးစက်၊ ရေခဲသေတ္တာ၊ ဓာတ်ဆီ၊ ဒီဇယ်သုံးကား မီးစက်သုံးစွဲမှု လျှော့ချတာတွေက အလှမ်းဝေးနေ ပါသေးတယ်။ သင့်အိမ်ဘေးမှာ လူ တစ်ယောက်ကိုအရိပ်ရ နှစ်ရှည်စားပင် ၃ ပင်ကနေ ၁၀ ပင်ထိ စိုက်မယ်ဆိုရင် ပဲ ကမ္ဘာ့ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းမှု အတွက် အကျိုးရှိနေပါပြီ။ ကမ္ဘာ့အပူဓာတ်နဲ့ လေထု ညစ် ညမ်းစေမှုကနေ တော်တော်ကာကွယ် သွားမှာပါ။ သင်စိုက်တဲ့ နှစ်ရှည်စားပင် သီးလာတဲ့အခါကျတော့လည်း မိသားစု ပတ်ဝန်းကျင် စားရတဲ့အပြင် အပိုဝင်ငွေ လေးတွေလည်းရအုန်းမှာပါ။ ဒါကြောင့် လူသားအားလုံး ထိန်းသိမ်းစောင့် ရှောက်ဖို့ တာဝန်ရှိနေတဲ့ သဘာ၀ ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးအတွက် အရိပ်ရ လေကာ နှစ်ရှည်စားပင်တွေကို တစ်အိမ် တစ်ရပ်ကွက် ဒေသတစ်ခုမှာ တစ်မျိုးထဲစိုက်ပြီး တစ်ချက်ခုတ် နှစ် ချက်ပြတ် လုပ်သင့်ပါကြောင်း။ဗိုလ်ဇော်