Background
ကမ္ဘာ့လောင်စာဆီ ဈေးကွက်အနေဖြင့် အခြေအနေအား လေ့လာကြည့်ရာတွင် ဓာတ်ဆီဈေးနှုန်းသည် ဇွန် ၂၄ ရက် ွူသဘေူ ဏနအမသူ ဏမငခနျ ျွှနဘျငအန တွင် ဖော်ပြထားရှိသည့် ဈေးနှုန်းများအရ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံပေါင်း ၁၂၅ နိုင်ငံအနက် နိုင်ဂျီးရီးယားနိုင်ငံသည် ယခု တစ်ပတ်တွင် ၁၀ ဒသမ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှု အမြင့်ဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ခဲ့ပြီး အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံတွင် ၇ ဒသမ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဒိန်းမတ်နိုင်ငံတွင် ၄ ဒသမ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း နှင့် ဃကမခေသေ နိုင်ငံတွင် ၄ ဒသမ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်ခဲ့ပြီး ဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခဲ့သည့် နိုင်ငံပေါင်း ၂၆ နိုင်ငံရှိကြောင်း တွေ့ရှိရ သည်။
၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇွန် ၂၆ ရက် ပါကစ္စတန် ဆန်ဈေးနှုန်းများမှာဧည့်မထ (၅ ရာခိုင်နှုန်း ) တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၈၇ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဧည့်မထ (၂၅ ရာခိုင်နှုန်း) တစ်တန်လျှင် အမေရိ ကန်ဒေါ်လာ ၅၄၁ ဖြင့်လည်းကောင်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ကို သိရသည်။ ထိုင်းဆန်ဈေးနှုန်းများမှာ (၁၀ဝ ရာခိုင်နှုန်း) ဘီဂရိတ်ဆန်တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၁၇ ဖြင့် လည်းကောင်း၊ဧည့်မထ (၅ ရာခိုင်နှုန်း) တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၀၃ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဧည့်မထ (၂၅ ရာခိုင်နှုန်း) ဆန်တစ်တန်လျှင်အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၇၂ ဖြင့် လည်းကောင်း၊ ပေါင်းဆန် တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၀၆ ဖြင့်လည်းကောင်း အသီးသီး ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်းRice Exporter As
ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး အခြေအနေများကြောင့် ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးသည် အပြောင်းအလဲများစွာ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇွန် ၂၀ ရက်တွင် ရွှေတစ်အောင်စလျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၃၄၁ ဒေါ်လာ ပေါက်ဈေးရှိခဲ့ရာမှ ဇွန် ၂၆ ရက်တွင် ရွှေတစ်အောင်စလျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၃၁၅ ဒေါ်လာ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ပြည်တွင်း ရွှေဈေးသည်လည်း ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇွန် ၂၀ ရက်တွင် အခေါက်ရွှေ တစ်ကျပ်သားလျှင် ကျပ် ၅၃၇၀ဝ၀ဝ ပေါက်ဈေးရှိခဲ့ရာမှ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇွန် ၂၆ရက်တွင် ကျပ် ၅၃၅၀ဝ၀ဝ သို့ အတက်အကျ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်းရွှေဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်GDP သည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် နှစ်ကုန်တွင်USD၆၄ဒသမ၇၅ ဘီလီယံ ရှိလာရန်
ပြီးခဲ့သည့် မေလအတွင်း စာရင်းဝင်ကုမ္ပဏီများ၏ စတော့ရှယ်ယာအရောင်း အဝယ်ဖြစ်မှု တန်ဖိုး ကျပ်သန်း ၆၀ဝ ကျော်ရှိခဲ့ကြောင်း ရန်ကုန်စတော့အိပ်ချိန်း (YSX)မှ သိရသည်။
အဆိုပါ ကာလအတွင်း အရောင်းအဝယ်ဖြစ်မြောက်သည့် ရှယ်ယာ အစောင် ရေ စုစုပေါင်း ၂၃၂၄၅၄ စောင်ရှိပြီး တန်ဖိုးအားဖြင့် ကျပ် ၆၆၃ ဒသမ ၅၃ သန်း ရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း(YGEA) မှ ထုတ်ပြန် လျက်ရှိသည့် အကယ်ဒမီ မီးလင်းရွှေ တစ်ကျပ်သား ဈေးနှုန်းမှာ ကျပ် ၄၄ သိန်း ကျော်တွင်ရှိပြီဖြစ်ကြောင်း အဆိုပါအသင်းမှ သိရသည်။ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း(YGEA) မှ နေ့စဉ်ရောင်းချရမည့် ရွှေဈေးနှုန်းကို တစ်နေ့သုံးကြိမ် သတင်းထုတ်ပြန်ပေးလျက်ရှိကြောင်း၊ ရွှေရောင်းချသည့်အခါတွင် သတ်မှတ်သည့် ဈေးနှုန်းအတိုင်းရောင်းချပါရန် အသိပေးထားပြီး၊ ရွှေဆိုင်များကို လည်း နေ့စဉ်ဖွင့်လှစ်၍ အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်ကြပါရန် ပန်ကြားထားသည်။
စေ့စပ်ဖြေရှင်းခြင်းဆိုသည်မှာ အငြင်းပွားမှုကိုအခြားနည်းဖြင့် ဖြေရှင်းခြင်း နည်းစနစ်များထဲမှ နည်းစနစ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး ထိရောက်သော နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ် သည်။ အငြင်းပွားမှုကို အခြားနည်းဖြင့် ဖြေရှင်းခြင်း (Alternative Dispute Resolutions-ADR ဆိုသည်မှာ ထုံးတမ်းစဉ်လာ တရားရုံး လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ မှလွဲ၍ အငြင်းပွားမှုဖြေရှင်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်များအားလုံးကို ရည်ညွှန်းပြီ Negotiation Conciliation/ Mediation Mini-trial Expert Appraisal Arbitration Early Neutral Evaluationစသည်ဖြင့် ADR အမျိုးအစားများကို ဆို သည်။
ဒီရက်ပိုင်းတွေအတွင်းမှာ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်မှု ကစားကွင်းမှာ အင်အားကြီးတွေ အားပြိုင်မှုတွေနဲ့ ထူးခြားနေပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံက ထုတ်လုပ်တင်ပို့တဲ့ လျှပ်စစ် ကား (Electric Vehicle-EV) တွေအပေါ် ဥရောပ သမဂ္ဂ (EU) က အကောက်ခွန်နှုန်းတွေ ယာယီမြှင့် တင်မယ်လို့ ဇွန် ၁၂ ရက်က ကြေညာလိုက်ပါတယ်။BYD ပေါ် ၁၇ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်းGeely အပေါ် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့SIAC အပေါ် ၃၈ ဒသမ ၁ရာခိုင် နှုန်းအထိ မြှင့်တင်လိုက်တာပါ။ EUရဲ့ အဆိုအရ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့EV ထုတ်လုပ်တင်ပို့မှုတွေဟာ အစိုးရ ရဲ့ မမျှတတဲ့ ထောက်မမှုတွေကြောင့် အကျိုးအမြတ် တွေရခဲ့တယ် ( Benefit from unfair subsidisation) လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲ့လို ထောက်မမှု
ကမ္ဘာ့လောင်စာဆီ ဈေးကွက်အခြေအနေအား လေ့လာကြည့် ရာတွင် ဓာတ်ဆီဈေးနှုန်းသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေ ၂၇ ရက် Global Petrol Prices Website တွင် ဖော်ပြထားရှိသည့် ဈေးနှုန်းများအရ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံပေါင်း ၁၁၉ နိုင်ငံအနက် ကွန်ဂိုနိုင်ငံသည် ယခုတစ်ပတ် တွင် ၆ ဒသမ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှု အမြင့်ဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်ခဲ့ပြီး မက္ကဆီကိုနိုင်ငံတွင် ၂ ဒသမ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ အာဂျင်တီးနား နိုင်ငံတွင် ၁ ဒသမ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်ခဲ့ပြီး ဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခဲ့သည့် နိုင်ငံပေါင်း သုံးနိုင်ငံရှိကြောင်း တွေ့ရ သည်။
၂၀၂၄ ခုနှစ် မေလ ၂၉ ရက်တွင်Thai Rice Exporter Association Website တွင် ဖော်ပြချက်အရ ပါကစ္စတန် ဆန်ဈေးနှုန်းများမှာ ဧည့်မထ (၅ %) တစ်တန်လျှင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၅၉၈ ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဧည့်မထ (၂၅ %) တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၄၈ ဖြင့်လည်းကောင်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ထိုင်းဆန်ဈေးနှုန်းများမှာ ၁၀ဝ % ဘီဂရိတ်ဆန် တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၆၄ ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဧည့်မထ (၅ %) တစ်တန်လျှင်အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၄၉ ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဧည့်မထ (၂၅ %)ဆန်တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၁၁ ဖြင့်လည်းကောင်း၊ပေါင်းဆန်တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၃၈ ဖြင့် လည်းကောင်း အသီးသီးဖြစ်သည်။ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ ဆန်ဈေးကွက်တွင် ဧည့်မထ (
ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး အခြေအနေများကြောင့် ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးသည် အပြောင်းအလဲများစွာ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေ ၂၄ ရက်တွင် ရွှေတစ်အောင်စလျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၃၃၈ ဒေါ်လာ ပေါက်ဈေးရှိခဲ့ရာမှ မေ ၂၉ ရက်တွင် ရွှေတစ်အောင်စလျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၃၅၃ ဒေါ်လာဖြစ်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ ပြည်တွင်းရွှေဈေးသည်လည်း ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေ ၂၄ ရက်တွင် အခေါက်ရွှေတစ်ကျပ်သားလျှင် ကျပ် ၅၁၅၀ဝ၀ဝ ပေါက်ဈေးရှိခဲ့ရာမှ မေ ၂၉ရက်တွင် ကျပ် ၅၇၂၀ဝ၀ဝ သို့ အတက်အကျ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်းကို ရွှေဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရသည်။ Trading Economics တွင် ဖော်ပြချက်အရ မြန်မာနိုင်ငံတွင်GDP သည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် နှစ်က