Background
ကမ္ဘာ့လောင်စာဆီ ဈေးကွက်အနေဖြင့် ဓာတ်ဆီဈေးနှုန်းသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇူလိုင် ၂၉ ရက် ွူသဘေူ ဏနအမသူ ဏမငခနျ ျွှနဘျငအန တွင် ဖော်ပြထားရှိသည့် ဈေးနှုန်းများအရ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံပေါင်း ၁၃၁ နိုင်ငံ အနက် ပါရာဂွေးနိုင်ငံသည် ယခုတစ်ပတ်တွင် ၄ ဒသမ ၄၀ ရာခိုင် နှုန်းဖြင့် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှု အမြင့်ဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ခဲ့ပြီး ဖင်လန်နိုင်ငံ တွင် ၂ ဒသမ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံတွင် ၂ဒသမ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် အဲဆာဗေးဒိုးနိုင်ငံတွင် ၁ဒသမ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်ခဲ့ပြီး ဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခဲ့သည့် နိုင်ငံပေါင်း ခြောက်နိုင်ငံရှိကြောင်း သိရသည်။
ပြည်ပဆန်ဈေးကွက်ကို လေ့လာကြည့်ပါက ဇူလိုင် ၃၁ ရက် တွင်Thai Rice Exporter Association Website တွင် ဖော်ပြချက် အရ ပါကစ္စတန် ဆန်ဈေးနှုန်းများ မှာ ဧည့်မထ (၅ ရာခိုင်နှုန်း ) တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၇၈ ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဧည့်မထ (၂၅ ရာခိုင်နှုန်း) တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၄၄ ဖြင့်လည်းကောင်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ထိုင်းဆန်ဈေးနှုန်းများမှာ (၁၀ဝ ရာခိုင်နှုန်း ) ဘီဂရိတ်ဆန် တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၀၇ ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဧည့်မထ (၅ ရာခိုင်နှုန်း ) တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၉၃ ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဧည့်မထ(၂၅ ရာခိုင် နှုန်း ) ဆန်တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၆၀ ဖြင့် လည်း ကောင်း၊ ပေါင်းဆန် တစ
ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး အခြေအနေများကြောင့် ကမ္ဘာ့ရွှေဈေး သည် အပြောင်းအလဲများစွာ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရ သည်။ ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးသည် ဇူလိုင် ၂၅ ရက်တွင် ရွှေတစ်အောင်စ လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၃၇၅ ဒေါ်လာ ပေါက်ဈေးရှိခဲ့ရာမှ ဇူလိုင် ၃၁ ရက်တွင် ရွှေ တစ်အောင်စလျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၄၁၇ ဒေါ်လာဖြစ်ခဲ့ပြီး ပြည်တွင်းရွှေဈေးသည်လည်း ဇူလိုင် ၂၅ ရက်တွင် အခေါက်ရွှေ တစ်ကျပ်သားလျှင် ကျပ် ၅၉၄၀ဝ၀ဝ ပေါက်ဈေးရှိခဲ့ရာမှ ဇူလိုင် ၃၁ ရက်တွင် ကျပ် ၆၅၅၀ဝ၀ဝ သို့ အတက်အကျ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်းကို ရွှေဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရ သည်။
ပြီးခဲ့သည့် ဇွန်လအတွင်း စာရင်းဝင်ကုမ္ပဏီများ၏ စတော့ရှယ်ယာ အရောင်း အဝယ်ဖြစ်မှုတန်ဖိုး ကျပ်သန်း ၆၀ဝကျော်ရှိခဲ့ကြောင်း ရန်ကုန်စတော့အိတ်ချိန်း (ှ့ဌ) မှ သိရ သည်။ အဆိုပါကာလအတွင်း အရောင်းအဝယ်ဖြစ်မြောက်သည့် ရှယ်ယာ အစောင် ရေ စုစုပေါင်း ၂၂၄၁၈၃ စောင်ရှိပြီး တန်ဖိုးအားဖြင့် ကျပ် ၆၈၄ ဒသမ ၃၅ သန်းရှိခဲ့ ခြင်းဖြစ်သည်။ ကုမ္ပဏီတစ်ခုချင်းစီ၏ အစုရှယ်ယာရောင်းချနိုင်မှုအနေဖြင့်Myanmar Investment(FMI)) က အစုရှယ်ယာ ၁၈၉၇၄ စောင် ရောင်းချနိုင်ခဲ့ပြီး တန်ဖိုး ကျပ် ၁၇၂ သန်း၊ ပြညောမေ ွှ့ငူတေေ ှနဇ ံသိူငညျါ ဏကဘူငခ (ြွှှံ) က အစုရှယ်ယာ ၆၂၂၁၀ စောင် ရောင်းချနိုင်ခဲ့ပြီး တန်ဖိုး ကျပ် ၂၀၂ဒသမ ၆၂၄ သန်း ရရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း YGEA မှ ထုတ်ပြန်လျက် ရှိသည့် အကယ်ဒမီ မီးလင်းရွှေ တစ်ကျပ်သားဈေးနှုန်းမှာ ယခုတစ်ပတ်အတွင်း ကျပ် ၄၆ သိန်းကျော်တွင်ရှိပြီဖြစ်ကြောင်း အဆိုပါအသင်းမှ သိရသည်။ YGEA မှ နေ့စဉ်ရောင်းချရမည့် ရွှေဈေးနှုန်းကို တစ်နေ့သုံးကြိမ် ထုတ်ပြန်ပေးလျက်ရှိကြောင်း၊ ရွှေရောင်းချသည့်အခါတွင် သတ်မှတ်သည့် ဈေးနှုန်းအတိုင်း ရောင်းချပါရန် အသိ ပေးထားပြီး ရွှေဆိုင်များကိုလည်း နေ့စဉ်ဖွင့်လှစ်၍ အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်ပါရန် ပန်ကြားထားသည်။
လွဲမှားနေသည့် အယူအဆတစ်ခုမှာ IPO သည် ချမ်းသာ မှုအတွက် လုံးဝအာမခံသည်ဆိုသည့် အချက်ဖြစ်သည်။ IPO များမှတစ်ဆင့် အလွန့်အလွန်ချမ်းသြွာကယ်ဝသွားသည့်Google Starbucks Alibaba စသည့် ကုမ္ပဏီများရှိသော်လည်း IPO မှာ အခြားသောရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကဲ့သို့ပင် ဆုံးရှုံးနိုင်ခြေ Risk)) ရှိ စမြဲဖြစ်သည်။ IPO နည်းဗျူဟာကို စဉ်းစားခြင်းမပြုမီ ရင်းနှီး မြှုပ်နှံသူတို့အနေဖြင့် IPO ဆိုသည်မှာ ဘာလဲ၊ ဘယ်လို အလုပ် လုပ်လဲဆိုသည်ကို နားလည်အောင် လေ့လာဖို့ အရေးကြီးပါသည်။
အသီးမှာ ဘုရင်ဟု ဆိုစမှတ်ရှိသော ဒူးရင်း သီး၏ အင်္ဂလိပ်အမည်မှာDURAIN၊ ရုက္ခဗေဒ အမည်မှာ Durio Zibethenus ၊ မျိုးရင်းအမည်မှာ Bombaceae ဖြစ်ပြီး မူရင်းဒေသမှာ အီကွေတာ မိုးသစ်တောဒေသများနှင့် အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံများဖြစ်တဲ့ မလေးရှား၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ ထိုင်းနှင့် မြန်မာတို့တွင် အဓိက ပေါက်ရောက်လေ့ရှိသည်။ မြန်မာပြည်တွင် မြန်မာပြည် တောင်ဘက်ပိုင်း မွန်၊ ကရင်၊ တနင်္သာရီဒေသများတွင် အကောင်းဆုံး စိုက်ပျိုး ဖြစ်ထွန်းသည့် အသီးတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ရန်ကုန်၊ ပဲခူး အရှေ့ခြမ်း၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး တို့တွင်လည်း ယခုအခါ စီးပွားဖြစ် စိုက်ပျိုးလာကြ သည်။
နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးနှင့် လူနေမှုအဆင့်အတန်း မြင့်မားမှုသည်လည်း ကဏ္ဍအလိုက် ဆန်းသစ်တီထွင် ဖန်တီးနိုင်မှု၊ နိုင်ငံတွင်းရှိ အသေးစားနှင့် အလတ်စား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာမှု၊ နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကုန်စည်စီးဆင်းမှု များပြားလာမှုစသည့် အချက်များအပေါ်တွင် မူတည်လျက်ရှိသည်။ မူပိုင်ခွင့် (Intellectual Property) ) သည် အဆိုပါကဏ္ဍများ ဖွံ့ဖြိုးတိုး တက်စေရေးအတွက် အဓိကစီးပွားရေးကိရိယာတစ်ခု ဖြစ်လာသည်။
၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်က ကုန်အမှတ် တံဆိပ်မူပိုင်ခွင့်ဥပဒေ အပါအဝင် မူပိုင်ခွင့်ဥပဒေ လေးရပ်ကို ပြဋ္ဌာန်း ခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် မူပိုင်ခွင့်စနစ်တစ်ခုကို စတင်ကျင့်သုံးရန် အတွက် ပထမဦးဆုံးခြေလှမ်းသည် အမှတ်တံဆိပ် မှတ်ပုံတင် လျှောက်ထားခြင်းဖြစ်လာသည်။ အမှတ်တံဆိပ် အဟောင်းများ အတွက် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် အောက်တိုဘာ ၁ ရက်မှစ၍ အီလက်ထရွန် နစ် မှတ်ပုံတင်စနစ် WIPO File System) ဖြင့် အွန်လိုင်းမှတစ်ဆင့် ကနဦး စတင်လက်ခံခဲ့သည်။
မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်အနေဖြင့် Online Trading Platform မှတစ်ဆင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၂ ရက်မှ စတင်၍ ဇွန်လအထိ ပို့ကုန်၊ သွင်းကုန်လုပ်ငန်းရှင်များအတွက် ဒေါ်လာ၊ တရုတ်ယွမ်နှင့် ထိုင်းဘတ်များ ရောင်းချပေးလျက် ရှိပြီး ဇွန်လအထိ နိုင်ငံခြားငွေပမာဏ ဒေါ်လာ ၃၆ သန်းခန့် ရောင်းချပေးနိုင်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်အနေဖြင့် Online Trading Platform မှတစ်ဆင့် ငါးလတာကာအတွင်း ၁၄ ကြိမ် ရောင်း ချပေးထားပြီး စုစုပေါင်း နိုင်ငံခြားငွေပမာဏ ဒေါ်လာ ၃၆ သန်းခန့် ရောင်းချပေးနိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အဆိုပါ Online Trading Platform အပြင် အခြား နည်း လမ်းများဖြင့် နိုင်ငံခြားငွေများက