Background
ပြည်ခရိုင်ရှိ နွေစပါးများမှာ ယခုစက်တင်ဘာလဆန်းတွင် ၁၅၁၀ဝ၀ဝကျပ်ဖြင့် ဈေးငြိမ်နေပြီး ဆန်ဈေးများမှာ ကျပ် ၆၃၀ဝ၀ ဖြင့် အရောင်းအဝယ်ရှိသည်။ နွေစပါးဈေးများမှာ ယခင်နှစ်ဖြစ်သော ၂၀၂၂ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် ကျပ် ၁၁၀ဝ၀ဝ၀၊ ဆန်တစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၄၈၀ဝ၀ ဖြင့် အရောင်းအဝယ်ရှိခဲ့သည်။
စပျစ်သီးသည် ချိုချဉ်အရသာဖြင့် လူကြိုက် များသောအသီးဖြစ်သည်။ စပျစ်သီးကိုဖျော်ရည် အဖြစ်လည်းသောက်သုံးကြသည်။ များသောအား ဖြင့်တော့ အသီးအတိုင်း စားလေ့ရှိကြသည်။ ထို့ပြင် စပျစ်သီးကို ဝိုင်အဖြစ်လည်း ပြုလုပ် သောက်သုံးကြသည်။ စပျစ်ဝိုင်သည် နာမည်ကြီး လှသည်။ စပျစ်သီးသည် ကျန်းမာရေးကိုလည်း များစွာအထောက်အကူပြုပါသည်။
ပဲပုပ်ဟူသည့် သီးနှံကို ပဲအဖြစ်လည်းကောင်း၊ ဆီထွက်သီးနှံအဖြစ် လည်းကောင်း သိရှိကြသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ပဲပုပ်ကို အများဆုံးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သော နိုင်ငံများမှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ ဘရာဇီးနှင့် အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံတို့ဖြစ်သည်။ ပဲပုပ်သည် protein အသားဓာတ်ကြွယ်ဝပြီး အာဟာရပါဝင်မှုများပြားသဖြင့် ပဲပုပ်ဆီကို အဆင့်မြင့်စားသုံးဆီအဖြစ် သတ်မှတ်ကြသည်။ မြေပဲဆီ၊ နှမ်းဆီ၊ နေကြာဆီ၊ သံလွင်ဆီ၊ ကနိုလာဆီ၊စားအုန်းဆီများကဲ့သို့ Vegetable Oil အဖြစ် ပဲပုပ်ဆီကို သတ်မှတ်ထားသဖြင့် ပဲပုပ်ကို ပဲအုပ်စုတွင် ထည့်သွင်းခြင်းမပြုဘဲ ဆီထွက်သီးနှံအုပ်စုတွင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများက ထည့်သွင်းဖော်ပြကြခြင်းဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင
စားတော်ပဲကို ဒေသအသီးသီးတွင် လူမျိုးမရွေး၊ ဘာသာမရွေး စားသုံးလျက်ရှိသည်။ မြန်မာလူမျိုးတို့သည် စားတော်ပဲကို အခြေခံအစားအစာတစ်ခုအဖြစ် လည်းကောင်း၊ မနက်ခင်း အဆာပြေစာအဖြစ်လည်းကောင်း ထမင်းပူပူ၊ ထမင်းကြော်၊ အီကြာကွေး၊ ပလာတာ၊ နံပြား စသည်တို့ဖြင့် စားသုံးကြသည်။
ပိန္နဲပင်တွင် အိမ်ပျော့မျိုးနှင့် အိမ်မာမျိုးဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိပြီး လူအကြိုက်အများဆုံးမှာ အိမ်မာမျိုးဖြစ်သည်။ ပိန္နဲသီးအစိမ်းကို ဟင်းချက်၍ စားရသလို အမှည့်ကိုလည်း အချိုပွဲအဖြစ် စားသုံးကြသည်။ ထို့ပြင် ပိန္နဲသီးကို ယိုထိုး၍လည်း ကောင်း၊ ဂျယ်လီပြုလုပ်၍လည်းကောင်း၊ ရေခဲမုန့်ပြုလုပ်၍ လည်းကောင်း၊ စည်သွတ်ဘူးများ ပြုလုပ်၍လည်းကောင်း စားသုံးကြသည်။ ပိန္နဲပင်ကို အိမ်ခြံဝင်းထဲတွင် မိမိတို့အိမ်သားများ စားသုံးရန် တစ်ပင်၊ နှစ်ပင်ခန့် စိုက်ပျိုးကြသလို စီးပွားဖြစ်လည်း ဧကပြတ်စိုက်ပျိုးကြသည်။
မြန်မာ့ကြက်သွန်နီကို ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသို့ တိုက်ရိုက် တင်ပို့နိုင်ရန်အတွက် ပြည်တွင်းရှိ ကြက်သွန် ကုန်သည်များနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များ၊ အသင်းအဖွဲ့များ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက် ရှိကြောင်း ကြက်သွန်ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။
ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသို့ မြန်မာ့ကြက်သွန်နီများ တင်ပို့မှုကို လက်ရှိတွင် တရုတ်၊ ထိုင်းနှင့် ဗီယက်နမ် ကုန်သည်များမှ တစ်ဆင့် တင်ပို့နေရသည့်အတွက် တိုက်ရိုက်တင်ပို့နိုင်ရန် လုပ်ဆောင်နေခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ပဲမျိုးစုံ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ရာတွင် မတ်ပဲသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အရေး ပါသော ပဲတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ မတ်ပဲကို အစိုဓာတ်နှင့် မြေဆီလွှာအာဟာရ အနည်းငယ်သာရှိသော မြေများတွင် လည်း စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ မတ်ပဲတွင် ဗိုက်တာမင်၊ ပရိုတင်း၊ သတ္တုဓာတ် စသည်တို့ အမြောက်အမြား ပါဝင်သော ကြောင့် လူသားတို့အတွက် အာဟာရ တန်ဖိုး မြင့်မားသည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ မတ်ပဲကို များသောအားဖြင့် ဆောင်း တွင်းပိုင်းတွင် ပိုမိုစိုက်ပျိုးကြပြီး မိုးတွင်း ပိုင်းတွင် အနည်းငယ် စိုက်ပျိုးကြသည်။ နိုင်ငံခြားဈေးကွက်ရှိသော သီးနှံလည်း ဖြစ်သည်။
မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး အောင်မြေသာစံခရိုင် မတ္တရာမြို့နယ်သည် စီးပွားရေးအချက်အချာကျသော စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုရှိ သည့် မြို့နယ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ မတ္တရာမြို့နယ်၏ အရှေ့ဘက်တွင် ပြင်ဦးလွင်မြို့နယ်၊ တောင်ဘက်တွင် ပုသိမ်ကြီးမြို့နယ်၊ အနောက် ဘက်တွင် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး စစ်ကိုင်းမြို့နယ်နှင့် ဝက်လက် မြို့နယ်၊ မြောက်ဘက်တွင် စဉ့်ကူးမြို့နယ်တို့နှင့် နယ်နိမိတ် ထိစပ် လျက်ရှိသည်။ မတ္တရာမြို့နယ်သည် ဧရာဝတီမြစ်နံဘေးနှင့် ဆည် တော်ကြီးရေလှောင်တမံ တည်ရှိရာဒေသဖြစ်သည်။ ဆည်တော်ကြီး ရေသည် မန္တလေးတူးမြောင်း၊ ရေနံ့သာတူးမြောင်းများဖြင့် မြို့နယ် အတွင်း ဖြတ်သန်းစီးဆင်းလျက်ရှိသည် ။ မတ္တရာမြို့နယ်
မေ ၁၃ ရက် နံနက်ပိုင်းတွင် အရန်ဆန်ဝယ်ယူရေးကြီးကြပ်မှုကော်မတီ ဥက္ကဋ္ဌ၊ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ဒုတိယဝန်ကြီး၊ ကုန်သွယ်မှုနှင့် ကုန်စည်စီးဆင်းမှုများ မှန်ကန် မြန်ဆန်စေရေးလုပ်ငန်းကော်မတီ အတွင်းရေးမှူး၊ မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်ဥက္ကဋ္ဌနှင့် တာဝန်ရှိသူများသည် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ လှိုင်သာယာစက်မှုဇုန်နှင့် ရွှေပြည်သာစက်မှုဇုန်တို့တွင် သိုလှောင်ထားရှိသော အရန်ရိက္ခာဆန်များ အသင့်အနေအထား ပြင်ဆင်ထားရှိမှု အခြေအနေအား သွားရောက်ကြည့်ရှုစစ်ဆေးခဲ့ရာ မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးအသင်းချုပ်မှ တာဝန်ရှိသူများက သတ်မှတ် သိုလှောင်ရုံများအလိုက် စုဆောင်းထားရှိမှု အခြေအနေများ
မကွေးတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း မကွေး၊ ချောက်၊ မင်းဘူး၊ သရက်၊ အောင်လံ၊ ပခုက္ကူနှင့် ဂန့်ဂေါစသည့် ခရိုင်များတွင် နွေစပါးသီးနှံကို စပါးမျိုးကွဲများအလိုက် စိုက်ပျိုးလျက်ရှိသည်။ မကွေးတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ ခရိုင်ခုနစ်ခုတွင် ယခုနှစ် နွေရာသီကာလ၌ နွေစပါးကို စိုက်ဧကပေါင်း ၃၅၀ဝ၀ ကျော် စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ကြောင်း မကွေးတိုင်းဒေသကြီး စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန ဒုတိယ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးဌေးနိုင်ထံမှ သိရှိရသည်။