Background
မြန်မာနိုင်ငံသည် သဘာဝသယံ ဇာတပေါများကြွယ်ဝသော နိုင်ငံဖြစ်ပါ သည်။ မြစ်ချောင်း၊ အင်းအိုင်ရေချို ဧရိယာစုစုပေါင်း ၅၃ ဒသမ ၃ ဧက သန်းအပြင် ရေငန်ကမ်းဦး ရေတိမ်ပိုင်း ၂၂၈၇၈၁ စတုရန်းမီတာ ပိုင်နက် ပင်လယ်ရေပြင် ဧရိယာ ၄၈၆၀၀၀ စတုရန်းကီလိုမီတာရှိကာ ရေချို၊ရေငန် ငါး/ပုစွန် သယံဇာတ ပေါများကြွယ်၀ ပါသည်။
မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရေထွက်ပစ္စည်း ထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍအနေဖြင့် ရေငန်ပိုင်း တွင် ကမ်းနီးကမ်းဝေးငါးဖမ်း လုပ်ငန်း၊ ရေချိုပိုင်းတွင် အင်း၊ ဘုံငါးဖမ်းလုပ်ငန်း၊ ငါး/ပုစွန်မွေးမြူရေး လုပ်ငန်းများမှ ရေချို၊ရေငန်ငါး/ပုစွန်များကို ထုတ်လုပ် လျက်ရှိပြီး ရရှိလာသော ငါး/ပုစွန်များ ကိုရေခဲရိုက်၍ဖြစ်စေ၊အေးခဲ၍ဖြစ်စေ ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ တင်ပို့လျက်ရှိပါ သည်။မြန်မာနိုင်ငံမှ ရေထွက်ပစ္စည်းများ ကိုထိုင်း၊မလေးရှား၊စင်္ကာပူ၊ဗီယက်နမ် စသော အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၊ တရုတ်၊ကိုရီးယား၊ဟောင်ကောင်၊ဂျပန် စသော အရှေ့အာရှနိုင်ငံများ၊ ဥရောပ သမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံနှင့် ဘာရိန်း၊ ကာတာ၊ ကူဝိတ်၊အာ ရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စု ၊ဆော်ဒီ အာရေးဗီးယားစသော အရှေ့အလယ် ပိုင်းဒေသနိုင်ငံများ စသည့် နိုင်ငံပေါင်း ၂၇ နိုင်ငံသို့ နှစ်စဉ်ပုံမှန် တင်ပို့လျက် ရှိပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၁၉၇၆ ခုနှစ်မ စတင်၍ အအေးခန်းစက်ရုံများတည် ဆောက်ကာငါး/ပုစွန်များအား အေးခဲ ၍ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ တင်ပို့ခဲ့ပြီး လက်ရှိ အခြေအနေတွင် ငါး/ပုစွန်ပြုပြင်စက်ရုံ ၁၂၀ ဖြင့် ငါး/ပုစွန်များကို အေးခဲပြု ပြင်ထုတ်လုပ်တင်ပို့လျက်ရှိပါသည်။ မြန်မာ့ရေထွက်ပစ္စည်းများ နိုင်ငံ တကာဈေးကွက်တွင် မျက်နှာပန်းလှ အဆင့်အတန်းမီ တင်ပို့ရောင်းချနိုင်ရေး အတွက် ဖမ်းဆီး/ မွေးမြူ ထုတ်လုပ် သည်မှ စားသုံးသည်အထိ လုပ်ငန်းစဉ် တစ်လျှောက်လုံးတွင် စားသုံးသူတို့ ဘေးဥပဒ်မဖြစ်စေရေး လိုအပ်သည်ဖြစ် ရာ ငါး/ပုစွန်ပြုပြင် ထုတ်လုပ်မှု လုပ် ငန်းစဉ် တစ်လျှောက်လုံးသည် အစား အစာ ဥပဒ် ကင်းရေးဆိုင်ရာ စံချိန် စံညွှန်းများနှင့်ကိုက်ညီရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ထို့အပြင် ရေထွက်ပစ္စည်း တင်သွင်း သောနိုင်ငံများမှာလည်း ဘေးဥပဒ်ကင်း သော အစားအစာ (Safety Food) ဖြစ်ရေးအတွက် တောင်းဆိုမှု များပြား လာခြင်းကြောင့် စက်ရုံများ အနေဖြင့် လည်း နိုင်ငံတကာ စံချိန်စံညွှန်း လို အပ်ချက်များ ဖြစ်သော Good Manufacturing Practices (GMP), Sanitation Standard Operating Procedure (SSOP) ESif Hazard Analysis Critical Control Point (HACCP) စနစ်အားအကောင်အထည် ဖော် ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ငါးလုပ်ငန်း ဦးစီးဌာနအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံမှ ရေထွက်ပစ္စည်းများ ဥရောပ သမဂ္ဂနိုင်ငံများ (Europen Union) သို့ တိုးတက်တင်ပို့နိုင်ရေး အ တွက် ဥရောပသမဂ္ဂမှ လက်ရှိထုတ်ပြန် ထားသော Legislaion on Food Control of Fishery Products အပြင် အခါအားလျော်စွာ ထုတ်ပြန် သော စည်းကမ်းချက် (Regulation)၊ ညွှန်ကြားချက် (Directive)၊ဆုံးဖြတ်ချက် (Decision)များနှင့် အညီ လိုက်နာ ဆောင်ရွက်ရန် ညွှန်ကြားချက် အမှတ် (၃/၂၀၀၉)ကိုထုတ်ပြန်၍ ပြုပြင်ထုတ် လုပ်သူများအားလိုက်နာစေရန် ဆောင် ရွက်ခဲ့ပါသည်။ EU Commission သည်မြန်မာ နိုင်ငံရှိ ငါး/ပုစွန် ပြုပြင်ထုတ်လုပ်တင် ပို့သောလုပ်ငန်းများနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ငါး လုပ်ငန်းဦးစီးဌာန၏ စစ်ဆေး ဆောင် ရွက်မှုလုပ်ငန်းများ၊ငါး/ပုစွန်ပြုပြင်စက်ရုံ များ၏ ဆောင်ရွက်ချက်များသည် EU Regulation ပါ ပြဌာန်းချက်များနှင့် ကိုက်ညီမှု ရှိ/မရှိကို ၂၀၀၉ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁၂ ရက်နေ့မှ ၂၂ ရက်နေ့အထိ လာရောက်စစ်ဆေးခဲ့ပြီး (၃၁-၁-၂၀၁၀)ရက်နေ့တွင် ငါး/ပုစွန် ပြုပြင်စက်ရုံ၈ ရုံနှင့် ၉-၁-၂၀၁၁ ရက်နေ့တွင် စက်ရုံ ငါးရုံ၊ စုစုပေါင်း စက်ရုံ ၁၃ ရုံအား ဥရောပသမဂ္ဂ အဖွဲ့ ဝင် ၂၇ နိုင်ငံသို့ ရေထွက်ပစ္စည်းများ တင်ပို့ခွင့်ပြုခဲ့ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ ငါးမှုန့် (Fish Meal) စက်ရုံများမှ ထုတ်လုပ်သော ငါးမှုန့် (Fish Meal) များ တရုတ်နိုင်ငံ သို့ တိုးတက် တင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းစဉ်များ၌ အရည် အသွေးပြည့်မီစေရန် တရုတ်နိုင်ငံမှ ထုတ်ပြန်ထားသော (Fish Meal) ထုတ်လုပ် တင်ပို့သူများ လိုက်နာ ဆောင်ရွက်ရမည့် စည်းမျဉ်း ( Decree 118) နှင့်အညီ လိုက်နာဆောင်ရွက်စေ ခဲ့ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ Fish Meal ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းများသည် တရုတ် နိုင်ငံမှထုတ်ပြန်ထားသော စည်းကမ်း ချက်များနှင့် ကိုက်ညီမှု ရှိ/ မရှိကို တရုတ်နိုင်ငံ Administration of Quality Supervision, Inspection and Quarantine (AQSIQ) စစ်ဆေးရေး အဖွဲ့သည် (၂၅-၁၀-၂၀၁၁) မှ (၅-၁၁-၂၀၁၁) ရက်နေ့ အထိ ငါးမှုန့်စက်ရုံ ခြောက်ရုံအား လာ ရောက်စစ်ဆေးအကဲဖြတ်ပြီး တရုတ် နိုင်ငံသို့ တင်ပို့ခွင့်ပြုခဲ့ပါသည်။ အလားတူပင် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ရေထွက်ပစ္စည်းပြုပြင်မွမ်းမံတင်ပို့လျက် ရှိသောစက်ရုံများသည်လည်း တရုတ် နိုင်ငံမှ ပြဌာန်းထားသော အရည်အ သွေးစံချိန်စံညွှန်းဆိုင်ရာ ပြဌာန်းချက် Decree 135 ကိုထုတ်ပြန်ပြီး၊ ၂၀၁၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလမှစ၍ အဆိုပါပြဌာန်း ချက်နှင့်အညီ ထုတ်လုပ်ခြင်း မရှိသော ရေထွက်ပစ္စည်းများ ကို နိုင်ငံအတွင်း သို့ တင်သွင်းခွင့်ပြုမည်မဟုတ်ကြောင်း တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ ဆိုင်ရာ ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ သံရုံးမှတဆင့် အကြောင်းကြားခဲ့ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ မှ တရုတ်နိုင်ငံသို့ နှစ်စဉ်ရေထွက် ပစ္စည်းတင်ပို့မှုမှ နိုင်ငံခြားငွေရရှိမှုမှာ ပြည်ပသို့ရေထွက်ပစ္စည်းတင်ပို့မှုမှ ရရှိ သောတန်ဖိုးငွေစုစုပေါင်း၏ ထက်ဝက် ခန့်ရှိသည်ဖြစ်ရာ စက်ရုံများအနေဖြင့် ပြဌာန်းထားသော Decree 135 နှင့် အညီထုတ်လုပ်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံသို့ တင် ပို့ခြင်းမပြုနိုင်ပါက နိုင်ငံတော်အတွက် ကုန်သွယ်မှု အခွင့်အလမ်းများ ဆုံးရှုံး နိုင်သည့်နည်းတူ ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များ အနေဖြင့်လည်း ဆုံးရှုံးမှုနစ်နာမှုများ ဖြစ် ပေါ်မည် ဖြစ်ပါသည်။ သို့ဖြစ်ပါ၍ တရုတ်နိုင်ငံသို့ ရေထွက်ပစ္စည်းတင်ပို့ သော စက်ရုံများအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံ မှ ပြဌာန်းထားသော အရည်အသွေး စံချိန်စံညွှန်းဆိုင်ရာ ပြဌာန်းချက်များကို လိုက်နာရန် လိုအပ်လာပြီဖြစ်ပါသည်။ ထို့အပြင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ National Agro Forestry Fisheries Quality Assurance Department (NAFIQAD) မှလည်း မြန်မာနိုင်ငံမှ ရေထွက်ပစ္စည်းစက်ရုံ (၁၅) ရုံ၏ ထုတ် လုပ်မှုအဆင့်၊ ထုပ်ပိုး သယ်ယူမှုနှင့် အရည်အသွေးဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှုပေါ် မူတည်၍ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသို့ ရေထွက် ပစ္စည်းတင်ပို့ခွင့်ပြုခဲ့ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် အာဆီယံ စီးပွားရေးအသိုက်အဝန်း (ASEAN Economic Blueprint, AEC) ထူထောင်ရေး ဦးစီးပေးဆောင်ရွက်ရန် သဘောတူညီထားသည့် လုပ်ငန်းများ အနက် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအတွင်း ကုန် သွယ်မှုပြုလုပ်ရာတွင် Food Safety ဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များ၌ တစ်ပြေးညီဖြစ်စေ ရန်နှင့် ငါး/ပုဇွန်ရေထွက်ပစ္စည်းများ နိုင်ငံတကာစံချိန်စံညွှန်းနှင့်အညီ ထုတ် လုပ်နိုင်ရန် ရည်ရွယ်၍စက်ရုံများတွင် GMP, HACCP စနစ်များအကောင် အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ရန် ညွှန်ကြား ချက်အမှတ် (၄/၂၀၀၉) ကိုထုတ်ပြန် ခဲ့ပါသည်။ အာဆီယံနိုင်ငံများအတွင်း အစား အသောက်တင်ပို့ခြင်း၊ တင်သွင်းခြင်း လုပ်ငန်းများအတွက် စားသုံးသူများ အား အရည်အသွေးဆိုင်ရာ အာမခံ ချက်ပေးနိုင်ရန် ASEAN Common Principles for Food Control Systems, ASEAN Common Principles and Requirements for the Labeling of Prepackage Food, ASEAN Common Principles and Requirements for Food Hygiene စနစ်ပါ ပြဌာန်းချက်များအား အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများအတွင်း အကောင်အထည် ဖော်ပြီး စားသုံးသူတို့အတွက် ဘေး ဥပဒ်ကင်းသော အရည်အသွေး ပြည့်မီ သော ရေထွက်ပစ္စည်းများကိုသာ နှစ် နိုင်ငံ သဘောတူညီချက်လက်မှတ် ရေး ထိုး ပြီးမှသာ ရောင်းဝယ်ခွင့် ရရှိမည် ဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် အာဆီယံအဖွဲ့ ဝင်နိုင်ငံများအတွင်း ASEAN Free Trade Area (AFTA) ဖော်ဆောင်ရ မည်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများမှ ရေထွက်ပစ္စည်းများအခွန်ကင်းလွတ်ခွင့် များရရှိလာမည်ဖြစ်သဖြင့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ များအချင်းချင်းပြိုင်ဆိုင်မှုများပြားလာ ပြီး ထုတ်ကုန်ပစ္စည်းနှင့်ပတ်သက်၍ လည်း အရည်အသွေးပိုင်ဆိုင်ရာကို ပိုမိုတာဝန်ယူလာရမည် ဖြစ်ပါသည်။ ထို့အပြင် စားသုံးသူများ အနေဖြင့် လည်း ရွေးချယ်နိုင်မှုအခွင့်အလမ်းများ ပိုမို များပြားလာမည်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စက်ရုံများအနေဖြင့် EU စံချိန်စံညွှန်း များနှင့် ကိုက်ညီစေရေး ASEAN စံချိန်စံညွှန်းများနှင့်လည်း လိုက်လျော ညီထွေဖြစ်ရေးအပြင် ကုန်ပစ္စည်းတင် သွင်းနိုင်ငံများမှ ထုတ်ပြန်ထားသော အရည်အသွေးဆိုင်ရာ ပြဌာန်းချက်များ ကိုလည်း မဖြစ်မနေလိုက်နာရန်လိုအပ် လာပြီဖြစ်သည်။ ယခုအခါတွင် ကျန်းမာရေးနှင့် ညီ ညွတ်ပြီးဘေးကင်းစိတ်ချရသော အ စားအစာများကို စားသုံးသူများမှ အ လေးပေးစားသုံးလာရာတွင် ငါးလုပ် ငန်းဦးစီးဌာနသည် တာဝန်ရှိသည့်ဌာန ဖြစ်သည့် အတွက် မြန်မာနိုင်ငံ မှ ပြုပြင် ထုတ်လုပ်သော ငါး/ပုစွန်ရေထွက် ပစ္စည်းများ စံချိန်စံညွှန်းပြည့်မီပြီး ဘေး ဥပဒ် ကင်းရှင်းရေးအတွက် လိုအပ် သော နည်းပညာပံ့ပိုးခြင်း၊ လူ့စွမ်းအား အရင်းအမြစ်များ ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် သင်တန်းပို့ချခြင်းများကို ကြိုးပမ်းဖြည့် ဆည်းဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိပါသည်။ သို့ဖြစ်ပါ၍ ငါး/ပုစွန်ပြုပြင်စက် ရုံများ လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့်လည်း အရည်အသွေးပြည့်ဝသော ရေထွက် ပစ္စည်းများပြည်ပသို့ ပိုမိုတင်ပို့နိုင်ပြီး နိုင်ငံခြားငွေ ပိုမိုတိုးတက်ရရှိစေရေး နိုင်ငံ တကာ စံချိန်စံညွန်းနှင့်အညီ ငါး/ ပုစွန်ရေထွက်ပစ္စည်းများ တိုးတက် ထုတ်လုပ်တင်ပို့နိုင်ရေး၊ မြန်မာ့ရေ ထွက်ပစ္စည်းများ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် တွင်မျက်နှာပန်းလှစေရေးဟူသော ဦးတည်ချက်များနှင့်အညီ ငါးလုပ်ငန်း ဦးစီးဌာနနှင့်အတူ လက်တွဲကြိုး ပမ်း ဆောင်ရွက်ကြပါရန်ဖော်ပြအပ်ပါသည်။
မိမိတို့နိုင်ငံအနေဖြင့် ယခုအချိန်အခါသမယဟာ "အမိန့်ပေး စနစ်တစ်ခုအောက်မှာ နှစ်ပေါင်း များစွာ နေထိုင်ခဲ့ရသော နိုင်ငံရေး စနစ်ဟောင်း" မှသည် " တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုအောက် စည်းမျဉ်းစည်း ကမ်းများနှင့်အညီ လွတ်လပ်စွာရှင်သန်နေထိုင်ခွင့်ရတဲ့ ဒီမိုကရေစီ စနစ်" ဆီသို့ စတင်ကူးပြောင်းနေ သည့် နုနယ်သော အသွင်ကူးပြောင်း ရေးကာလဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ချိန်တည်းဆိုသလိုပင် စီးပွားရေးလောက အနေဖြင့်လည်း နိုင်ငံရေးစနစ်ဟောင်းတစ်လျှောက်ဆောင်ရွက်ခဲ့တဲ့ မိရိုးဖလာအစဉ်အလာအတိုင်း သမားရိုး ကျဆောင်ရွက်မှုများမှသည် နိုင်ငံတကာ စံချိန်မီ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများအတိုင်း စနစ်တကျ လုပ်ကိုင် ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာ အနေဖြင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများကို မဖြစ်မေ နဆောင်ရွက်ရမယ် ဆိုတဲ့စိန်ခေါ်မှုကြီးနှင့်လည်း ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ မိမိအနေနဲ့ အဓိက ထား တင်ပြလိုတာကတော့ Agricultural Sector တစ်ခုလုံးအနေ ဖြင့် နုနယ်သေးတဲ့ အသွင်ကူးပြောင်းရေး ကာလအတွင်း နိုင်ငံလုံး ဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ ပြုလုပ်ရာမှာ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ဆောင် ရွက်သင့်တဲ့ အချက်များပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုအကြံပြုတင်ပြရာမှာ Market System (ဈေးကွက်လည်ပတ်ပုံစနစ်)၊ Strategic Planning For Farming Industry (လယ်ယာကဏ္ဍအတွက် မဟာ ဗျူဟာမြောက်အစီအစဉ်များချမှတ်ခြင်း) နှင့် Agricultural Statistics System (စိုက်ပျိုးရေးကိန်းဂဏန်းအချက်အလက် ကောက်ခံ စုစည်းမှုစနစ်) ဆိုပြီး ၃ ပိုင်း ခွဲခြားတင်ပြလိုပါတယ်။
Market System (ဈေးကွက်လည်ပတ်ပုံစနစ်) တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာရှိတဲ့ လယ်ယာထွက်ကုန် ဈေးကွက်များ အတွင်းဈေးနှုန်းများဟာ ရာသီဥတုအခြေအနေ၊အချိန်ကာလလိုက်ပြီး ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဝယ်လိုအားရောင်းလိုအား၊ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်တဲ့ နိုင်ငံ အသီးသီးမှ ထုတ်ပြန်သော စိုက်ပျိုးရေးကိန်းဂဏန်းအချက်အလက် များ(စိုက်ဧက၊အထွက်နှုန်း၊ပြည်တွင်း လက်ကျန် ..)၊ အမေရိကန် ဒေါ်လာကို ဗဟိုထားကာ နိုင်ငံစုံ ငွေကြေးတို့ရဲ့ အတက်အကျများ၊ နိုင်ငံအသီးသီးရဲ့ စီးပွားရေးမူဝါဒ အပြောင်းအလဲများ စတဲ့အချက် အလက် ကိန်းဂဏန်းတွေပေါ်မူတည်ပြီး အချိန်နဲ့အမျှ ပြောင်းလဲနေ တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ဒီလိုပြောင်းလဲနေတဲ့ အချက်အလက်ကိန်းဂဏန်း တွေဟာ Information Technology (I.T) အခန်းကဏ္ဍရဲ့ ပြောင်း လဲ တိုးတက်မှုက မွေးထုတ်ပေးလိုက်တဲ့ ''Internet" ရဲ့ ကြားခံမှုမှ တစ်ဆင့် တစ်ကမ္ဘာလုံးရှိ ဈေးကွက်အတွင်း ပါဝင်ပတ်သက်သူ Trader, Speculator များဆီသို့ စက္ကန့်မလပ်ရောက်ရှိနေတာပါ။ ကုန်သည်များ၊ ဈေးကစားသူများအနေဖြင့် ဒီအချက်အလက်တစ်ခု ချင်းစီသို့ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုပြီး ချက်ချင်းတုံ့ပြန်နေကြရတာလည်းဖြစ်ပါ တယ်။ ဒီလိုတုံ့ပြန်တဲ့နေရာမှာ တစ်ဦးချင်းစီရဲ့ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုပုံပေါ် မူတည်ပြီး ကာလတို/ ကာလရှည် ကြိုရောင်းမယ်(သို့မဟုတ်)ကြို ဝယ်မယ်ဆိုတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေချပြီး ဈေးကွက်မှာ လက်တွေ့ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ကြရတာမျိုးပါ။ ဒါကြောင့် ကြို ရောင်းကြိုဝယ်လို့ပဲ ဆိုဆို၊ ဈေးကစားတယ်ပဲ ပြောပြော ဒီလို ဆောင် ရွက်မှုမျိုးတွေဟာ Commodity market တွေရဲ့မရှိမဖြစ် အစိတ် အပိုင်းကြီးဖြစ်သလို ဈေကွက်ရဲ့သဘောသဘာ၀ လိုအပ်ချက်အရ ကမ္ဘာအနှံ့ ပေါ်ပေါက်လာရတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အထက်ပါအချက်များကို ထောက်ရှုခြင်းအားဖြင့် မိမိတို့ ပဲဈေးကွက်အတွင်း မကြာခဏဆိုသလိုဖြစ်ပေါ် နေတဲ့ မတည်ငြိမ်မှု များဟာ ကြိုရောင်းကြိုဝယ်ဈေးကစားမှုကြောင့် မဟုတ်ဘူးဆိုတာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပဲ တွေ့မြင်ကြရမှာပါ။ မတည်မငြိမ်မှုတွေ ဖြစ်ရတဲ့ အဓိကအကြောင်းတရားဟာ ကြိုရောင်းကြိုဝယ်( သို့မဟုတ်) ဈေး ကစားမှုတွေကြောင့် မဟုတ်ဘဲ ဒီလိုဆောင်ရွက်မှုမျိုးတွေကို လက် တွေ့ စည်းကမ်းတကျ အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ တရားဥပဒေ စိုးမိုးမှု အောက် စနစ်တကျရေးဖွဲ့ထားတဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများ ပါဝင်တဲ့ Future Contracts များဖြင့် ရောင်းဝယ်နိုင်တဲ့ နိုင်ငံတကာ စံချိန်မီ ဈေးကွက် အခင်းအကျင်းပျောက်ဆုံးနေ တာကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအတွက် ပြည်တွင်းဈေးကွက်အတွင်း ပါဝင်ပတ်သက်သူများဟာ အစဉ်အလာယုံကြည်မှု ပါးပါးလေးပေါ်အခြေခံပြီး ကြိုရောင်း ကြိုဝယ်ပြုလုပ်ကြရင်း ဈေးကွက်အတွင်း အပြောင်းအလဲ အတက် အကျ များသွားတဲ့အခါ ဈေးကွက်ယိုင်လဲပြီး မတည်မငြိမ်မှုတွေကို မကြာခဏတွေ့ကြုံကြရတာပါ။ ဒါကြောင့် မိမိတို့ဈေးကွက်တည်ငြိမ်ရေးအတွက် နိုင်ငံတကာ စံချိန်မီဈေးကွက် အခင်းအကျင်းသစ်တစ်ခု ၃ နှစ်အတွင်း တည် ဆောက် အကောင်အထည်ဖော်ရေးဟာ လွန်စွာအရေးပါလှပါ တယ်။ ဒီလို Future Contracts တွေကို ရောင်းဝယ်နိုင်တဲ့ Commodity exchange တွေဟာ အမေရိကန်၊E.U ၊ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ မှသည် နီပေါနှင့် အာဖရိကနိုင်ငံအချို့ အဆုံး တစ်ကမ္ဘာလုံးနီးပါးမှာ ခိုင်ခိုင်မာမာတည်ဆောက်ပြီး ရောင်း ဝယ်နေကြပါသည်။ မိမိအနေနှင့်ဆက်လက်အကြံပြုချင်တာကတော့ နိုင်ငံတကာ စံချိန်မီဈေးကွက်ကို ပြည်တွင်း မှာတည်ဆောက်တဲ့နေရာမှာ အထက် ပါ နိုင်ငံအသီးသီးအနက်မှ မိမိတို့အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံလည်းဖြစ်ပြီး မိမိတို့ နိုင်ငံ မှ အဓိကပဲဝယ်ယူနေသည့် ကုန်သွယ်ဖက်နိုင်ငံလည်း ဖြစ်သည့် အပြင် နှစ်နိုင်ငံကုန်သည်များကြားနှစ်ပေါင်း များစွာ ထိစပ်ဆက်ဆံ ရင်းနှီးမှု ရှိနေတဲ့" အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဈေးကွက်လည်ပတ်ပုံစနစ်"ကို မှီ ငြမ်းပြီးတည်ဆောက် သင့်တယ်ဆိုတဲ့အချက်ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ Future Contracts များရောင်းဝယ်ဆောင်ရွက်ပုံ အကျဉ်းချုပ်ကို မိမိလက်လှမ်းမီသမျှ (1) Forward Contracts (Regulation) Act, 1952. (ii)Forward Marked Commission (F.M.C)eJY (iii) Commodity Exchange များကို အခြေခံပြီး တင်ပြလိုပါတယ်။(i) Forward Contracts (Regulation) Regulation Act, 1952 ၁၉၅၂ ကြိုရောင်းကြိုဝယ်စာချုပ်များအက်ဥပဒေဟာ India တစ်နိုင်ငံလုံးရှိ Future Contracts များရောင်းဝယ်ခွင့်ရှိတဲ့ Commodity exchange များနဲ့ ဤဈေးကွက်အတွင်း ပါဝင် ပတ် သက်သူအားလုံး အနေဖြင့် စနစ်တကျလုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ဖို့ လိုက် နာရမယ့်အချက်များနဲ့စည်းကမ်းဥပဒေသများကို တိကျစွာပြဌာန်း ညွှန်းဆိုထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ၁၉၅၂ မှာရေးဆွဲပြဌာန်းထားတဲ့ ဤ ဥပဒေကို ခေတ်ကာလအရ လိုက်လျောညီထွေမှု့ရှိစေရန် ပြင်ဆင် ချက်များ (Amendment) အကြိမ်ကြိမ်ပြုလုပ်ရင်း နောက်ဆုံးပြု လုပ်ခဲ့ခြင်းမှာ ၂၀၁၀ စက်တင်ဘာလတွင်ဖြစ်ပါတယ်။ ဤဥပဒေမှ ပြဌာန်းထားတဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများအောက်မှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံသား များအနေနဲ့ လိုက်နာဆောင်ရွက် ရောင်းဝယ်နေသမျှ ကာလပတ်လုံး ဤဥပဒေမှ ဈေးကွက်အတွင်း ပါဝင်ဆောင်ရွက်သူအားလုံးကို လုံခြုံ စိတ်ချမှုနှင့် အာမခံချက်ကိုအပြည့်အ၀ ပေးနေမှာဖြစ်ပါတယ်။(ii) Forward Market Commission (F.M.C) ဤ F.M.C ဟာ India နိုင်ငံမှာ Forward Contracts (Regulation)Act 1952 အရ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ အဖွဲ့ Statutory Body ဖြစ်ပါတယ်။ ဤကော်မရှင်ဟာ India အစိုးရ Ministry of Consumer Affairs ရဲ့ အုပ်ချုပ်ကွပ်ကဲမှုအောက်မှာ လုပ်ငန်း ဆောင်တာများကို ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။ ၁၉၅၂ အက်ဥပဒေ အရ ဤကော်မရှင်တွင် ဗဟိုအစိုးရမှ တိုက်ရိုက်ခန့်အပ်တဲ့ အဖွဲ့ဝင် ၂ ဦးထက်မနည်းစေရဘဲ ၄ ဦးထက် မများတဲ့ အရေအတွက်ဖြင့် ပါဝင်ဖွဲ့စည်းစေရပါတယ်။ ဤကော်မရှင်ရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌကို အထက်ပါ ဗဟို အစိုးရမှ တင်သွင်းထားတဲ့ အဖွဲ့ဝင်များထဲမှ ခန့်အပ်ရပါတယ်။ ဤ ကော်မရှင်ဟာ "ဗဟိုအစိုးရ၊ တည်ဆဲဥပဒေ များ" နဲ့ "လက်တွေ့ ဆောင်ရွက် ရောင်းဝယ်နေသောဈေးကွက်များ" အကြားပေါင်းကူး ဆောင်ရွက်ပြီး ဈေးကွက်များ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုအောက် စနစ်တကျ လည်ပတ်စေရေးအတွက် ထိန်းကျောင်းကြီးကြပ်ဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါတယ်။ဤကော်မရှင်ဟာဆိုရင် Future Market ကြီးတစ်ခုလုံး စနစ်တကျလည်ပတ်စေရေးအတွက် လွန်စွာ အရေးကြီးသည့် အဖွဲ့အစည်းကြီးဖြစ်ပါတယ်။
F.M.C ၏လုပ်ငန်းတာဝန်များကတော့(က) Commodity exchange များတွင် Future Contract များ ရောင်းဝယ်နေမှုများကို ၁၉၅၂ အက်ဥပဒေ ဘောင် အတွင်း ဆောင်ရွက်ခြင်းရှိ၊ မရှိ ဂရုတစိုက် စောင့်ကြည့် ခြင်း။(ခ) အကယ်၍ လိုအပ်ခဲ့ပါက Commodity exchange များ၏ စာရင်းဇယားများ၊ စာရွက်စာတမ်းများ၊ ဤ exchange များအတွင်း Future Contract များရောင်းဝယ် ဖောက်ကားနေသူ member များ၏ စာရင်းဇယားများ အား စစ်ဆေးခြင်း။(ဂ) Future Market များ အလုပ်လုပ်ကိုင်ပုံနှင့် Commodity exchange များတိုးတက်လာစေရန်အလို့ငှာ လိုအပ် သောအကြံပြုလမ်းညွှန်ချက်များပေးခြင်း။(ဃ) Future Market များ အလုပ်လုပ်ကိုင်ပုံနှင့် Commodity exchange များတိုးတက်လာစေရန်အလို့ငှာ လိုအပ် သော အကြံပြုလမ်းညွှန်ချက်များပေးခြင်း။(င) Future Market များတွင် ရောင်းဝယ်နေကြသော Item တစ်ခုချင်းစီအလိုက် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေမှု အခြေအနေများ (ဝယ်လိုအား၊ ရောင်းလိုအား၊ ဈေးနှုန်း၊ အရောင်းအဝယ် ဖြစ်သော စာချုပ်အရေအတွက် ...) ကို ဗဟိုအစိုးရသို့ လစဉ်တင်ပြခြင်း။ မှတ်ချက်။ အထက်ပါ ၄ ချက်သည် F.M.C ၏ လုပ်ငန်း ဆောင်တာများစွာအနက် မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြခြင်း ဖြစ်ပါ သည်။
(F.M.C ၏ Organization Structure)
(iii) Commodity Exchange များ အိန္ဒိယနိုင်ငံ ၁၉၅၂ အက်ဥပဒေအရ Future Market Commission (F.M.C) ရဲ့ ခွင့်ပြုချက်အရ Future Contract များဖြင့်ရောင်းဝယ်ခွင့်ရထားတဲ့ နိုင်ငံတော်အဆင့် Commodity exchange ၅ ခုရှိပါတယ်။ ၎င်း Exchange ၅ ခုမှာ Commodity ၁၁၃ မျိုးအား Future Contract များဖြင့်ရောင်းဝယ်လျက်ရှိပါ တယ်။၎င်း Exchange ကြီး ၅ ခုအပြင်အခြား Exchange ၁၆ ခု မှာလည်း ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားလျက်ရှိပြီး ဒီလို ရောင်းဝယ်ဖောက် ကားရာမှာ ၁၉၅၂ အက်ဥပဒေ မူဘောင်များအတွင်း Future Market Commission (F.M.C) ရဲ့ ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲမှု အောက် မှာ ဈေးကွက်အတွင်း ပါဝင်သူအားလုံးအနေဖြင့် လုံခြုံ စိတ်ချစွာ စနစ်တကျရောင်းဝယ်လျက်ရှိပါတယ်။
မိမိတို့နိုင်ငံတွင် Future Market များထူထောင်ရန် အကြံပြု တင်ပြချက် အထက်ပါ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင်း Future Market များရောင်း ဝယ် ဆောင်ရွက်နေပုံကို ခြုံငုံသုံးသပ်ကြည့်မယ်ဆိုပါရင် Future Market Commissin (F.M.C) ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍမှာ လွန်စွာ အရေးပါတာကို တွေ့ရှိရမှာဖြစ်ပါတယ်။ Commodity exchange များမှာ Futrue Contract များရောင်းဝယ်ရာ၌ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု အောက်မှာ စနစ်တကျဖြစ်စေရေးအတွက် အစိုးရနဲ့ လက်တွေ့ ဆောင်ရွက်နေတဲ့ ဈေးကွက်အကြား ဟန်ချက် ညီအောင် ထိန်းညှိ ပေးနေတဲ့ သော့ချက်အဖွဲ့အစည်းကြီးအဖြစ်လည်း တွေ့မြင်ကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။သို့ဖြစ်ပါ၍မိမိတို့နိုင်ငံတွင်း Future Contracts များဖြင့် ရောင်းဝယ်နိုင်တဲ့ Commodity exchange များထူထောင်ရာမှာ ပြည်ထောင်စုအစိုးရမှ ခန့်အပ်ထားတဲ့ ဥပဒေပညာရှင်များ၊ စီးပွားရေး ပညာရှင်များ၊ ပြည်တွင်းဈေးကွက်တွင်းမှ ဝါရင့်ကုန်သည်ကြီးများ ပါဝင်တဲ့ (F.M.C) လို နိုင်ငံတော်အဆင့်ကော်မတီတစ်ခုကို ဖွဲ့စည်း သင့်ပါတယ်။ထိုသို့ဖွဲ့စည်းရာမှာ သက်ဆိုင်ရာကဏ္ဍအလိုက် ပြည် တွင်း/ ပြည်ပမှာ ပြန့်ကြဲနေတဲ့ မြန်မာပညာရှင်များ ပါဝင် နိုင်သမျှ ပါဝင်နိုင်ဖို့ လိုအပ်သလို လက်ရှိပြည်တွင်းဈေးကွက်အတွင်း နှစ်ရှည် လများ အတွေ့အကြုံရှိပြီး နိုင်ငံအတွက်ရိုးရိုးသားသားဖြင့် တက်ကြွ စွာဆောင်ရွက်လိုသူများလည်းပါဝင်သင့်ပါတယ်။ထို့ပြင် Future Market နှင့်ပတ်သက်လို့ ကျွမ်းကျင်သူပြည်ပ ပညာရှင်များကိုလည်း လိုအပ်ပါက ငှားရမ်းအကြံဉာဏ်ယူ သင့်သလို၊ အစိုးရအချင်းချင်း ချိတ်ဆက်ပြီး ဤကော်မတီအတွက် နည်းပညာနှင့် အကြံဉာဏ်များ လည်း တောင်းခံသင့်ပါတယ်။ ဤကော်မတီအနေဖြင့် မိမိနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိအခြေအနေအရ Future Contract များနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဥပဒေများကိုရေးဆွဲရမှာ ဖြစ်သလို၊ တစ်ဖက်တွင်လည်း Public Company များမှ တည် ထောင်လာမယ့် Commodity exchange များစနစ်တကျနဲ့ အမြန် ဆုံးပေါ်ပေါက်လာစေရေးအတွက် ဟန်ချက်ညီညီဖြင့် တစ်ပြိုင်နက် တည်း ဆောင်ရွက်သင့်ပါကြောင်း အကြံပြုလိုပါတယ်။
Strategic Planning for Farming Industry တောင်သူလယ်သမားများအနေဖြင့် လက်ရှိမှာ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ သဘာ၀ အန္တရာယ်များ၊ ပုံမှန် မဟုတ်တဲ့ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုများစတဲ့အချက်တွေပေါ်မှာ ကြိုတင် ကာကွယ်ပြီး လိုက်လျောညီထွေပြောင်းလဲဆောင်ရွက်နိုင်မှု၊ ပြောင်း လဲနေတဲ့ ဈေးကွက်ရဲ့လိုအပ်ချက်ပေါ်မူတည်ပြီး သီးနှံအမျိုးအစား ရွေးချယ် စိုက်ပျိုးနိုင်မှု၊ ခေတ်မီစိုက်ပျိုးရေးနည်းစနစ်များနှင့် စက် ကိရိယာများ၊ မျိုးကောင်း မျိုးသန့်များအသုံးပြုနိုင်မှု စတဲ့အချက် များဟာ ကင်းမဲ့နေဆဲဖြစ်ပြီး မိရိုးဖလာအစဉ်အလာအတိုင်း သမား ရိုးကျ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်လျက် ရှိနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ သို့ဖြစ်၍ သမားရိုးကျစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုမှ ခေတ်မီနည်းစနစ် များဖြင့်နိုင်ငံတကာစံချိန်မီ ထုတ်လုပ်နိုင်ရေးအတွက် Market ပိုင်း မှာ နိုင်ငံတော်အဆင့်ကော်မတီတစ်ခုလိုအပ်သလိုမျိုး ဤစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်မှုအပိုင်းမှာလည်း " စိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာ မဟာဗျူဟာချမှတ် ဆောင်ရွက်ရေးကော်မတီတစ်ခု" ကို နိုင်ငံတော်အဆင့် ဖွဲ့စည်းသင့် ကြောင်း တင်ပြလိုပါတယ်။ ဤကော်မတီမှာ မိုးလေဝသပညာရှင် များ၊ စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင်များ၊ စီးပွားရေးပညာရှင်များအပြင် နိုင်ငံ တိုးတက်ရေးအတွက် ရိုးရိုးသားသားတက်ကြွစွာဖြင့် ပါဝင်ဆောင် ရွက်လိုသူ အတွေ့အကြုံရှိကုန်သည်များ၊ တောင်သူဦးကြီးများလည်း ပါဝင်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ အထက်ပါ ကော်မတီ ဖွဲ့စည်းရန် အရေးတကြီးလိုအပ်ကြောင်း၊ ပိုမိုပေါ်လွင်စေချင်တဲ့ အတွက် ၂၀၁၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၆ ရက်ထုတ် ဈေးကွက်ဂျာနယ်ပါ မိုးလေ၀ သပညာရှင် ဒေါက်တာဦးထွန်းလွင်ရဲ့ Interview ထဲမှ အချက် အချို့ကို အကျဉ်းချုပ် ခြုံငုံကိုးကားလိုပါတယ်။ ဒီ Interview မှာ ဆရာကြီးဦးထွန်းလွင် က "အစိုးရ၏ မိုးလေဝသ၊ စိုက်ပျိုးရေး၊ စီးပွားရေးဌာနများသည် ဖွဲ့စည်းလုပ်ဆောင်နေသည်မှာ ကြာမြင့်ပြီ ဖြစ်သော်လည်း ဌာနချင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အလွန်အားနည်း ကြောင်း" ထောက်ပြဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဆရာကြီးက "မိုးလေ ဝသဌာနက ထုတ်ပြန်လိုက်တဲ့ ရာသီဥတု ခန့်မှန်းချက်တစ်ခု ဟာ တောင်သူတစ်ဦးအနေနဲ့ ထိရောက်စွာ အသုံးမချနိုင်ပါဘူး၊ ဒါပေမယ့် စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင်တစ်ယောက်က ဒီခန့်မှန်းထားတဲ့ ရာသီဥတုအရ ဆိုရင် ဒီလိုသီးနှံအမျိုးအစားတွေကို ဒီလိုအချိန်မှာစိုက်ပျိုးနိုင်တယ် ဆိုတာကိုသုတေသနပြုပြီးပြောနိုင်တယ်။ဒါဆိုရင် စီးပွားရေးပညာရှင် ကလည်း စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင် ရွေးချယ်ပေးတဲ့ သီးနှံတွေအနက် ဒီနှစ်ဈေးကွက် လိုအပ်ချက်အရ ဒီလိုသီးနှံတွေကို စိုက်ပျိုးသင့် ကြောင်း ရွေးချယ်ပေးနိုင်ပါလိမ့်မယ်။ "ဒီလိုနယ်ပယ် ၃ ခုက ပညာရှင် တွေ အကြား ညှိနှိုင်းသုတေသနပြုအပြီးမှာတော့ လယ်သမားတွေထံ လက်တွေ့ အသုံးချနိုင်တဲ့ ထိရောက်တဲ့ အကြံပေးချက်တွေရောက်ရှိ သွားပါပြီ'' လို့ဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဒါကိုထောက်ရှုခြင်းအားဖြင့် နယ်ပယ်စုံမှ ပညာရှင်များ ပါဝင်သော နိုင်ငံတော်အဆင့် စိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာ မဟာဗျူဟာ ချမှတ်ရေး ကော်မတီတစ်ခုဟာ မလွဲမသွေ လိုအပ် ကြောင်းအထင်အရှားတွေ့မြင်ရမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒီ Interview မှာပဲ ဆရာကြီးဦးထွန်းလွင်က "သူ့အနေဖြင့် စီးပွားရေးမိုးလေဝသနှင့် စိုက်ပျိုးရေး မိုးလေဝသ ပညာရပ်များ ဖွံ့ဖြိုးရေးရည်မှန်းချက်ထားပြီး ထွန်းလွင်ဖောင်ဒေးရှင်းကို ဖွဲ့စည်းတည် ထောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ရာမှာ ပုဂ္ဂလိကအဖွဲ့ဖြစ်တဲ့အတွက် ပညာရှင်နဲ့ ရန်ပုံငွေရရှိမှု တွေမှာ အကန့်အသတ်တွေရှိနေသဖြင့် ထင်သလောက် ခရီးမပေါက်ကြောင်း" ပြောကြားခဲ့ပြန်ပါတယ်။ မိမိအနေဖြင့် ဒီနေရာ မှာ အကြံပြုလိုတာကတော့ ဒီရည်မှန်းချက်များကို နိုင်ငံတော်အဆင့် ကော်မတီအနေဖြင့် ဆောင်ရွက်မယ်ဆိုပါက လိုအပ်တဲ့ ရန်ပုံငွေ များကို နိုင်ငံတော်ဘဏ္ဍာငွေထဲမှ တောင်းခံသုံးစွဲနိုင်သလို Agricultural Sector တစ်ခုလုံးရှိ အရပ်ဘက် လူ့အဖွဲ့အစည်းများမှ ရန်ပုံငွေများနှင့် လယ်ယာထွက်ကုန်များရောင်းဝယ်နေကြတဲ့ ကုမ္ပဏီ များထဲမှ အလှူငွေများထည့်ဝင်စေခြင်းဖြင့်လည်း စုဆောင်းနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထို့အပြင်နိုင်ငံတော်အဆင့်ကော်မတီ တစ်ခုအနေဖြင့် ပြည်တွင်းပြည်ပမှာပြန့်ကြဲနေတဲ့ ပညာရှင်များကို ထိထိရောက် ရောက် စုစည်းနိုင်မှာ ဖြစ်သလို လိုအပ်ပါကလည်း မျိုးဆက်သစ် ပညာရှင်များကို ရေတိုရေရှည်စီမံကိန်းများချပြီး မွေးထုတ်ပေး နိုင်မှာ ပဲဖြစ်ပါတယ်။
Agricultural Statistics System စိုက်ပျိုးရေးနဲ့ဆိုင်တဲ့ စာရင်းဇယား သတင်းအချက်အလက် စနစ်တကျ စုဆောင်းသိုမှီးထားတဲ့ စနစ် (Agricultural Statistics System) ဟာ မိမိတို့စိုက်ပျိုးရေးကိုအခြေခံတဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအဖို့ လွန်စွာ အရေးကြီးတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်ကြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဤစနစ် အတွင်း မှာ ''လယ်ယာထွက်ကုန်သီးနှံတစ်မျိုးစီအလိုက် စိုက်ဧက၊ အထွက် နှုန်း"၊ ''မြေအသုံးပြုမှု"၊ ''ရေသွင်းစိုက်ပျိုးမှု"၊ ''သီးနှံများဈေးနှုန်း၊ ဈေး ကွက် သတင်းအချက်အလက်" စတာတွေကို စနစ်တကျကောက်ယူ စုဆောင်းသိုမှီးထားတာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဤစနစ်ကို အမေရိကန်၊ သြစ တြေးလျ၊ ကနေဒါစတဲ့နိုင်ငံများမှစပြီး အိန္ဒိယ၊ မလေးရှား၊ အင်ဒိုနီး ရှား၊ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံများအထိ စနစ်တကျသုံးစွဲလျက်ရှိပါတယ်။ သို့ဖြစ်ပါ၍ မိမိတို့အနေဖြင့်လည်း နိုင်ငံတော်အဆင့် ကော်မတီ တစ်ခု ဖွဲ့စည်းပြီး Agricultural Statistics System တစ်ခုကို စီမံ ကိန်းချ တည်ဆောက်သင့်ကြောင်း အကြံပြုအပ် ပါတယ်။ ဤစနစ်မှ ရရှိနိုင်တဲ့ စာရင်းဇယား၊ ကိန်းဂဏန်း၊ သတင်းအချက်အလက် များ သည် နိုင်ငံတော် အဆင့် မူဝါဒချမှတ်သူများနှင့် နိုင်ငံတော်အဆင့် စိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာ အခြားကော်မတီများသို့လည်း အဖိုးမဖြတ်နိုင်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်များကို ပေးနိုင်မှာဖြစ်တဲ့အပြင် Agricultural Sector တစ်ခုလုံးမှာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်နေသူအားလုံး အတွက် လည်း အကျိုးရှိစေမှာဖြစ်ပါတယ်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံတော် အဆင့် ကော်မတီတစ်ခုဖွဲ့စည်းပြီး ဤစနစ်ကြီးကို နိုင်ငံတွင်းတည်ဆောက် ခြင်းဟာ မဖြစ်မနေဆောင်ရွက်ရမယ့် လုပ်ငန်းစဉ်ဖြစ်ကြောင်း တင်ပြ လို ပါတယ်။ အထက်ပါအကြံပြုချက်များကို ခြုံငုံသုံးသပ်ပြီး နိဂုံးချုပ်တင်ပြ လိုတာကတော့ မိမိတို့ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍတစ်ခုလုံးအနေဖြင့် သမား ရိုးကျလုပ်ကိုင်မှုများမှသည် နိုင်ငံတကာစံမီ စနစ်တကျလုပ်ကိုင်မှုများ ဆီသို့ ကူးပြောင်းရာမှာ နိုင်ငံတော်အဆင့်ကော်မတီများ ဖွဲ့စည်းဖို့ လိုအပ်ပြီး၊ ၎င်းကော်မတီများ မှာ ပြည်တွင်း ပြည်ပ ပြန့်ကြဲနေတဲ့ ပညာရှင်များကို ပူးပေါင်းပါဝင်စေရမှာဖြစ်သလို လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး ကဏ္ဍအတွင်း လက်တွေ့ပါဝင်ဆောင်ရွက်နေသူများထဲမှ အတွေ့ အကြုံရှိပြီးတိုင်းပြည်အတွက် ရိုးရိုးသားသား တက်ကြွစွာ ဆောင်ရွက် လိုသူများကိုလည်း ထည့်သွင်းဆောင်ရွက်စေရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဤသို့ ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ ပညာရှင်များ၊ လက်တွေ့ဆောင်ရွက်နေသူ ကုန်သည်များ၊ တောင်သူဦးကြီးများဟာ သက်ဆိုင်ရာ ကော်မတီ အတွင်း တက်ကြွစွာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရင်း "သဘောတရားနဲ့ လက် တွေ့'' "လက်တွေ့နဲ့ သဘောတရား" ဟန်ချက်ညီညီ အချိုးကျစွာ ပေါင်းစပ်နိုင်မယ်ဆိုရင်ဖြင့် မိမိတို့နိုင်ငံရဲ့ ရည်မှန်ချက်ပန်းတိုင်သို့ မုချရောက်မှာ မလွဲပါကြောင်း တင်ပြလိုက်ပါတယ်။
ဖွံ့ဖြိုးဆဲတို့နှင့် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ အမှန်တကယ်ပင် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍသည် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ နှလုံးသားဟု ဆိုရ လောက်သည်။ နှလုံးသွေးကြော များလှုပ်ရှားမှုရပ်တန့်ခဲ့ပါက လူတစ်ယောက်၏ ရပ်တည်မှု အဆုံးသတ် အသက်သေဆုံးရသကဲ့သို့ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍလှုပ်ရှားမှု ရပ် တန့်ခဲ့ပါက နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ ရပ်တည်နိုင်စွမ်းလျော့ပါးလာကာ ပြိုလဲသွားနိုင်သည်။ စက်မှုနည်း ပညာများထက်ပင်ကျော်လွန်၍ အလွန်အဆင့်မြင့်သော သတင်းနှင့် ဆက်သွယ်ရေးနည်းပညာ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ထွန်းကားလာနေချိန်၌ စိုက်ပျိုးရေး ကဏ္ဍကို ပြန်လည်ငဲ့ကြည့်၊ အမွှမ်းတင်ပြောဆိုနေခြင်းကို အတွေးတိမ်တိမ်ဖြင့် စဉ်းစားပါက အူကြောင်ကြောင်အိုင်ဒီယာဖြင့် အလုပ်လုပ်နေသလောဟု မေးငေါ့ စရာများရှိလာနိုင်သည်။ ယခင်ကစိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍဆိုလျှင် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ လောက်သာ အရေးတယူဂရု ထားကြသည်ဟု ယေဘုယျ ကောက်ချက်ချခဲ့ကြသော် လည်း ယနေ့ကမ္ဘာတွင် ဖွံ့ဖြိုးဆဲများသာမက ဖွံ့ဖြိုးပြီးများပါ ထိုကဏ္ဍပိုမို ဖွံ့ဖြိုးလာ စေရေးအတွက် အလေးအနက်ထား ဆောင်ရွက်လာကြသည်ကို မျက်မြင်တွေ့ရှိ နေရပြီဖြစ်သည်။ တစ်ဖက်တွင် နည်းပညာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အံ့မခန်းရှိနေချိန်တွင် အခြားတစ်ဖက်တွင် အသက်ရှင်ရပ်တည်မှုအတွက် အခြေခံ လိုအပ်ချက်တစ်ခုဖြစ် သည့် စားနပ်ရိက္ခာအတွက် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍထုတ်လုပ်မှု တိုးတက်လာစေရေးအ တွက် နည်းပညာတို့ကို အသုံးပြု၍ အားထုတ်ဆောင်ရွက်လာကြသည်ကိုလည်း တွေ့ကြရသည်။ ယနေ့ကမ္ဘာကြီးသည် လူသားတို့ အသက်ရှင်ရပ်တည်နိုင်ရေး အစွမ်းကုန်ပံ့ပိုး ဖြည့်ဆည်းပေးနေရသောကြောင့် အားအင်တို့လည်း တစစ လျော့ပါးလာခဲ့၏။ လူသားတို့၏ တပ်မက်မှုအားကြီးစွာဖြင့် လုပ်ဆောင်နေသော အပြုအမူတို့ကြောင့် လည်း တဖြည်းဖြည်းယို ယွင်းပျက်စီးမှုတို့ဖြင့်လည်း ကြုံနေရ၏။ ထိုယိုယွင်းပျက်စီး မှုတို့ကြောင့် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ၏ စားနပ်ရိက္ခာထုတ်လုပ်နိုင်စွမ်းမှာလည်း လျော့ ပါးလာနေခဲ့သည်။ လူဦးရေတိုးပွားလာမှု၊ ဆင်းရဲမွဲတေမှုနှင့် အာဟာရမလုံလောက် မှုတို့သည် စားနပ်ရိက္ခာထုတ်လုပ်မှုအခြေအနေ၊ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အခြေအနေတို့နှင့် တိုက်ရိုက်ဆက်စပ်မှုရှိနေသည်။ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍသည် သဘာ၀ ပတ်ဝန်းကျင် ယိုယွင်းပျက်စီးလာမှု၊ လူဦးရေတိုးပွားများပြားလာမှုတို့နှင့်အတူ ယနေ့ အချိန်ကာလတွင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများအားလုံးအတွက် ပြန်လည်အလေးထား ဂရုစိုက် ရမည့် အသက်သွေးကြောထုတ်လုပ်မှု ကဏ္ဍဖြစ်လာနေတော့သည်။ စိုက်ပျိုးရေး ဘောဂဗေဒပညာရှင်တို့ကမူ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍသည် စားနပ်ရိက္ခာ၊ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်း၊ အရင်းအနှီးရရှိနိုင်မှု၊ နိုင်ငံခြားဝင်ငွေ ရရှိမှု၊ ဈေးကွက်ဝယ်လို အားဖန်တီးပေးနိုင်မှုနှင့် ကျေးလက်လူမှုအကျိုးစီးပွားဖြစ်ထွန်းမှုတို့ကို ဖြည့်ဆည်း ပေးနိုင်သဖြင့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် များစွာအထောက် အကူရရှိသည်ဟု ယခင်ကာလများကတည်းက ဆိုခဲ့ကြသည်။ ယနေ့အချိန်ကာလ တွင် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး၏ အရေးပါမှု မှာ တစ်နေ့တခြား ထင်ရှားလာနေတော့ သည်။ ဖွံ့ဖြိုးမှုကနဦးအဆင့်သာသာ ရှိနေသေးသည့်ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတို့အတွက်မှာ မူလယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍအပေါ် အမှီပြုမှု အလွန်အမင်းအားကောင်းနေဆဲရှိ ကြသောကြောင့် ထိုနိုင်ငံမျိုးတို့တွင် စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုရရှိရေးအတွက် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ၏ ထောက်ကူပေးမှုမှာ ဖွံ့ဖြိုးပြီးချမ်းသာသည့် နိုင်ငံများရှိ အခြေ အနေများထက် ပိုသည်ဟုပြောနိုင်သည်။ ထိုနိုင်ငံများသည် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍကို အခြားနိုင်ငံများထက် ပိုမိုဂရုစိုက်သင့်သည်။
မေခရိုစီးပွားရေးပေါ်လစီ စီးပွားရေးအဆောက်အအုံတစ်လုံးနှင့် ပတ်သက်သည့် မေခရိုပေါ်လစီများ (ဥပမာ-ငွေကြေးပေါ်လစီ၊ ဘဏ္ဍာရေးပေါ်လစီ၊ ဝင်ငွေပေါ်လစီနှင့် ကုန်သွယ်မှုပေါ်လစီ စသဖြင့်) သည် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံလုံး၏ အခြေအနေအရပ်ရပ်ပေါ်တွင် သက်ရောက်မှုများရှိတတ်၏။ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်ဈေးနှုန်းများ၊ သွင်းအားစုဈေးနှုန်းများ၊ အမြတ်အစွန်း ရရှိနိုင်မှုအခြေအနေ စသဖြင့် နယ်ပယ်စုံသက်ရောက်မှုများ ရှိသဖြင့် ဝယ်လိုအား၊ ရောင်းလိုအားနှင့် ကုန်သွယ်မှုကဏ္ဍများတွင်ပါ အကျိုးသက်ရောက်မှုများရှိလာသည်။ ဥပမာ-ငွေကြေးလဲလှယ်မှုနှုန်းများသည် စိုက်ပျိုးရေးပို့ကုန်များ၊ သွင်းအားစုသွင်းကုန် ဈေးနှုန်းများအပေါ်တွင် လည်းကောင်း၊ အတိုးနှုန်းသည် လယ်ယာအရင်းအနှီးရရှိနိုင်မှု၊ စက်ကိရိယာနှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံများ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံနိုင်မှုအပေါ်တွင် လည်း ကောင်း ကျယ်ပြန့်စွာ သက်ရောက်မှုများရှိလာနိုင်သည်။ မေခရိုပေါ်လစီ အပြောင်းအလဲများကြောင့် ပြောင်းလဲလာသော မေခရိုစီးပွားရေး ဝန်းကျင်သည် လယ်ယာကဏ္ဍဖွံ့စည်းမှုနှင့် ကျေးလက်လူနေမှုအခြေအနေ၊ မြို့ပြဒေသ စက်မှုဖွံ့ဖြိုးမှုအနေအထား၊ အလုပ်အကိုင် ဖန်တီးနိုင်စွမ်းနှင့် အလုပ်လက်မဲ့အခြေ အနေများ၊ ဝင်ငွေ အဆင့်အတန်းနှင့် ဝင်ငွေဖြန့်ဖြူးမှု အခြေအနေများတွင်ပါ ပြောင်းလဲ မှုများ တွေ့မြင်ရလာနိုင်ပြီး စီးပွားရေးအဆောက်အအုံအတွင်းရှိ အခြားကဏ္ဍများကိုပါ ဆက်စပ်ဖြစ်ပျက်မှုများ ကူးစက်လာစေသည်။ ကျေးလက်နှင့် မြို့ပြသက်ရောက်မှု၊ ကာလတို ကာလရှည်သက်ရောက်မှုစသည့် သက်ရောက်မှု ဒီဂရီအနည်းနှင့်အများ ကွာလျက် အကြောင်းအကျိုး ဆက်စပ်စွာဖြစ်ပေါ်လာသည်။ အကျိုးသက်ရောက်မှုများ ၏ နောက်ဆုံးရိုက်ချက်သည် စားနပ်ရိက္ခာဈေးနှုန်း များပေါ်တွင် ဖြစ်ပေါ်ပြီး စီးပွားရေး အဆောက်အအုံတစ်ခုလုံးရှိ စားသုံးသူများထံတွင် တိုက်ရိုက်ကျရောက်သည်။ နိုင်ငံအစိုးရ များအနေဖြင့် မေခရိုစီးပွားရေး ပေါ်လစီကိန်းရှင်များ၏ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍနှင့် စား နပ်ရိက္ခာဈေးနှုန်းများပေါ်တွင် သက်ရောက်လာနိုင်သည့် အကျိုးဆက်များကို ကောင်းစွာ နားလည်သဘောပေါက်စေရန် အားထုတ်ရန်လိုသည်။ ထိုအားထုတ်မှုများသည် ၎င်းတို့ ၏ နိုင်ငံရေးအရဖြစ်စေ၊ စီးပွားရေးအရဖြစ်စေ ကာလတို၊ ကာလရှည်ပေါ်လစီများ ရေးဆွဲရာတွင် များစွာအထောက်အကူပြု လာနိုင်သည်။ နောက်ထပ်သတိပြုသင့်သည့် အချက်မှာ မေခရိုစီးပွားရေး ပေါ်လစီများရေးဆွဲရာတွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်စဉ်းစား ကာ ကဏ္ဍပေါင်းစုံမှ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များ၊ သုတေသီများအားလုံး ပါဝင်ရေးဆွဲနိုင် မှသာ သင့်တော်မည့် ရလဒ်တစ်ခု ရလာနိုင်သည့်အချက်ဖြစ်သည်။
အားနည်းနေသော နှလုံးသားအတွက် အမိမြန်မာနိုင်ငံ၏ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အားနည်းခဲ့သည် မှာ အချိန်ကာလအားဖြင့် ကြာမြင့်ခဲ့လေပြီ။ လယ်ယာမြေပိုင်ဆိုင်မှုပုံစံမှစ၍ စိုက်ပျိုးမှု နည်းစနစ်၊ မျိုးစေ့၊ ဓာတ်မြေသြဇာ အပါအဝင် သွင်းအားစုသုံးစွဲနိုင်မှု၊ ပံ့ပိုးပေးနိုင်မှု၊ ပြည်တွင်းလိုအပ် ချက်ကိုပံ့ပိုးပေးနိုင်မှု၊ ဈေးကွက်ရှာေ ဖွနိုင်မှုနှင့် နိုင်ငံရပ်ခြားသို့တင်ပို့ ရောင်းချနိုင်မှုတို့အထိ အလုံးစုံအားနည်းခဲ့သည်။ ဝန်ကြီးဌာနအလိုက်၊ ကဏ္ဍအလိုက် အားထုတ်လုပ်ကိုင်ခဲ့ကြသော်လည်း ပို့ကုန်ကဏ္ဍအတွက်သာမက နိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသား တို့၏ အဓိကစားနပ်ရိက္ခာဖြစ်သည့် လယ်ယာထွက်ကုန်သီးနှံများ၏ ရောင်းလိုအားကွင်း ဆက်တစ်လျှောက် အားလုံးနီးပါး အချိတ်အဆက်မမိဘဲ အားနည်းချက်များဖြင့်သာ ဖြတ်သန်းလာခဲ့ရသည်။ ထိုသို့ညှိနှိုင်းမှု အားနည်းခြင်း၊ သတင်းအချက်အလက်အ ချိတ် အဆက်မမိခြင်းတို့သည် ပေါ်လစီတစ်ခုကို အကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် အခက်အခဲ များ ကြုံလာရခြင်း၊ အောင်မြင်မှုနည်းပါးခြင်းတို့သာဖြစ်လာသည်။ ဥပမာ-စီမံ/စီးပွား ဝန်ကြီးဌာန၊ လယ်/ဆည်ဝန်ကြီးဌာနတို့မှထုတ်ပြန်သော စာရင်းအင်းကိန်းဂဏန်းများ တွင် ဆန်စပါးထွက်ရှိမှုပိုလျှံနေသည်ကို တွေ့ရှိနေရစဉ် ရန်ကုန် အပါအဝင် မြို့ကြီး ပြကြီးများ၌ ဆန်စပါးဈေးနှုန်းများ တဖြည်းဖြည်း မြင့်တက်နေခဲ့သည့်အခြေအနေများ ကို တွေ့ကြုံခဲ့ရခြင်း၊ နိုင်ငံခြားမှ ဆန်စပါးအဝယ်ကမ်း လှမ်းချက်များကို ပြည့်မီစွာ တင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် ထွက်ရှိမှု၊ စားသုံးမှု၊ ပိုလျှံမှုကို ခန့်မှန်းကိန်းကဏန်းများကို အခြေခံ၍ အားထုတ်နေရခြင်း၊ ဘဏ္ဍာရေးနှင့် အခွန်ဝန်ကြီးဌာနမှ ငွေလဲနှုန်းကိစ္စ ဆွေးနွေးနေစဉ် လယ်ယာထွက်ကုန် ပို့ကုန်သမားတို့ မသေချာ၊ မရေရာသော ဝင်ငွေ တို့အတွက် မျက်ကလူးဆန်ပြာဖြစ်နေရခြင်း၊ သက်ဆိုင်ရာဌာန၊ အသင်းအဖွဲ့တို့က လယ်ယာထွက်ကုန်များ တိုးတက်တင်ပို့နိုင်ရေး အားထုတ်လုပ်ဆောင်နေစဉ် မျိုးစေ့၊ ဓာတ်မြေသြဇာ၊ ချေးငွေအရင်းအနှီးအပါအဝင် တောင်သူလယ်သမားတို့ လိုအပ်ချက် များကို သက်ဆိုင်ရာဝန်ကြီးဌာနများမှ လုံလောက်စွာ၊ ထိရောက်စွာမပံ့ပိုးနိုင်ခြင်းစသည့် ဟန်ချက်မညီသော အခြေအနေများစွာကို တွေ့ကြုံခံစားခဲ့ရပြီးဖြစ်သည်။ မူလအရင်းခံ ဖြစ်သည့် အားနည်းချက်၊ အားသာချက်များ၊ စိန်ခေါ်ချက်များနှင့် အခွင့်အလမ်းတို့ကို သုံးသပ်နိုင်စွမ်း အားနည်းခဲ့ခြင်း၊ ကဏ္ဍအလိုက် ပေါ်လစီရေးဆွဲ သူများကြား ချိတ်ဆက် ညှိနှိုင်း ဆောင်ရွက်မှုအားနည်းခဲ့ခြင်းနှင့် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ကြသည့် တာဝန်ရှိသူများကြားတွင်လည်း လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် တာဝန်အပေါ် အလေးထားမှု အားနည်း ခြင်းတို့သည် အဓိကအကြောင်းတရားများပင်ဖြစ်သည်။ ထို့မှတစ်ဆင့် အနာဂတ် စီးပွားရေး မှန်းဆချက်များ လွဲချော်မှုများရှိလာခြင်း၊ တောင်သူလယ်သမားတို့ဘ၀ ရပ်တည်မှု အခက်အခဲများ ကြုံတွေ့လာရခြင်းတို့နှင့် ဝင်ငွေနိမ့်စားသုံးသူ လူအများစု၏ စားဝတ်နေရေး ကျပ်တည်းမှုများ တဖြည်းဖြည်း ဆိုးဝါးလာခြင်းတို့ ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။ ထို့ကြောင့် စီးပွားရေး အဆောက်အအုံတစ်ခုလုံးနှင့် သက်ဆိုင်သည့် မေခရို စီးပွားရေးပေါ်လစီများရေး ဆွဲရာတွင် ကဏ္ဍပေါင်းစုံမှ ကျွမ်းကျင်သူများ၊ သုတေသီများ၊ စီးပွားရေးပညာရှင်များပါဝင်၍ ကဏ္ဍများကြား အပြန်အလှန်သက်ရောက်မှုများ၊ ကာလ အလိုက်ဖြစ်နိုင်ခြေများ၊ အချေအတင်ဆွေးနွေးမှုများဖြင့် ကာလအတိုင်းအတာတစ်ခု အချိန်ယူကာ ဆောင်ရွက်ရန်လိုသည်။ မေခရိုပေါ်လစီတို့၏ သက်ရောက်မှုသည် စီးပွားရေးအဆောက်အအုံအတွင်းရှိ ကဏ္ဍအားလုံးကို ဆက်စပ်မှုရှိသည့် ဒီဂရီကိုလိုက်၍ အနည်းအများသက်ရောက်မှုများရှိလာပြီး အဆုံးသတ်သက်ရောက်မှုသည် စားနပ်ရိက္ခာ ထုတ်လုပ်ပေးရာ ကဏ္ဍတွင် စုပြုံဖြစ်ပေါ်လာသည်။ အာရှရှိ ဆန်စပါးစားသုံးမှုပမာဏ များသောနိုင်ငံများထဲတွင် မြန်မာနိုင်ငံပါဝင်၏။ လယ်ယာကဏ္ဍကို နိုင်ငံခြားဝင်ငွေ ရရှိရေးအတွက် မှီခိုမှုတွင် ရာခိုင်နှုန်းအများဆုံး နိုင်ငံလည်း ဖြစ်၏။ ဆန်စပါးသည် ရိက္ခာအသက်သွေးကြောဖြစ်ဆဲ၊ ပဲမျိုးစုံသည် နိုင်ငံခြားငွေသီးရာ အထူးအားကိုးစရာ ဖြစ်နေဆဲပင်။ ဤသို့ဖြင့် လယ်ယာကဏ္ဍကို အမိမြန်မာနိုင်ငံ၏ နှလုံးသားဟု တင်စားခဲ့၏။ ငွေကြေးပေါ်လစီ၊ ဘဏ္ဍာရေးပေါ်လစီ၊ ဝင်ငွေပေါ်လစီ စသဖြင့် မေခရို ပေါ်လစီများရေးဆွဲသည့်အခါ လေးနက်စွာသဘောထား၍ စီးပွားရေးကဏ္ဍများကြား ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုများဖြင့် လုပ်ဆောင်ခြင်း၊ ထိုပေါ်လစီတို့မှ သက်ရောက်လာမည့် အကျိုးဆက်ဖြစ်နိုင်ခြေတို့ကို မျက်စိတစ်ဆုံးကြည့်ကာ စီမံဆောင်ရွက်ထား နိုင်မှသာ အမှန်တကယ် အကောင်အထည်ဖော်နိုင်မည့် အသင့်လျော်ဆုံး ပေါ်လစီကောင်းတစ်ခုကို ရရှိနိုင်ပေလိမ့်မည်။ ထိုပေါ် လစီတို့သည် နိုင်ငံ၏ နှလုံးသားဖြစ်သည့် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍအတွက်လည်း များစွာအထောက်အကူ ရလာပေလိမ့်မည်။ နှလုံးသားကို အင်အားကောင်းစေချင်သည်။ နှလုံးအားနည်းပါက အခြားသော ဝေဒနာများ သွေးတိုးစမ်း ဝင်ရောက်လာနိုင်သည်။ အမှန်တကယ် ဝင်ရောက်လာ ခဲ့ပြီး နှလုံးထိခိုက်လာခဲ့သော်------။
မြန်မာ့ရော်ဘာစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု ရော်ဘာကို ကမ္ဘာပေါ်တွင် အဓိကအားဖြင့် နိုင်ငံ (၂၃) နိုင်ငံတွင် ထုတ်လုပ် နေပြီး အဆိုပါနိုင်ငံများ ထဲတွင် မြန်မာနိုင်ငံလည်း အပါအဝင် ဖြစ်ခဲ့သည်။ မြန်မာ နိုင်ငံတွင် ရော်ဘာကို လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၁၃၀ ကတည်းက စတင်စိုက်ပျိုးခဲ့ ကြောင်း ၂၀၀၅-၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် ရော်ဘာဧက ၅ ဒသမ ၅၈ သိန်း ရှိခဲ့ရာမှ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ တွင် စိုက်ဧက ၁၂ ဒသမ ၄၆ သိန်းထိ ၂ဆကျော် တိုးတက် လာသလိုထုတ်လုပ်မှုတွင်လည်း ၂၀၀၅-၂၀၀၆ တွင်တန်ချိန် သုညဒသမ ၆၄ သိန်း ရှိရာ မှ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ တွင် တန်ချိန် ၁ ဒသမ ၂၇ သိန်းထိ တိုးတက်ထုတ်လုပ် လာနိုင်ခဲ့ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ စိုက်ပျိုးမှု တိုးတက်သလို ပြည်ပတင်ပို့ရောင်းချမှု တွင်လည်း ၂၀၀၅-၂၀၀၆ တွင်တန်ချိန် ၅၂၀၀၀ သာတင်ပို့နိုင်ခဲ့ရာမှ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ တွင် တန်ချိန် ၉၁၀၀၀ ကျော် တင်ပို့နိုင်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံခြားငွေဒေါ်လာ ၃၁၁ သန်းကို ရှာဖွေနိုင်ခဲ့ ကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။ တိုးချဲ့စိုက်ဧကများ အစေးရှိနိုင်သည့် အချိန်ဖြစ်သည့် ၂၀၁၅-၂၀၁၆ တွင် ရော်ဘာတန်ချိန် ၂ သိန်းမှ ၂ သိန်း ၂သောင်း ထိလည်းကောင်း၊ ၂၀၁၉-၂၀၂၀ တွင် ရော်ဘာတန်ချိန် ၃ သိန်း ၂ သောင်းမှ ၃ သိန်း ၃သောင်းထိလည်းကောင်း ထွက်ရှိမည်ဟုလည်း ခန့်မှန်းထားရှိပါသည်။
ကမ္ဘာ့ရော်ဘာဈေးကွက်သို့ ကမ္ဘာ့ရော်ဘာဈေးကွက်သည် တစ်စထက်တစ်စ တိုးတက်သုံးစွဲလာသလို ရော်ဘာ ကုန်ကြမ်းလိုအပ်ချက်မှာလည်း တစ်နှစ် ထက် တစ်နှစ်တိုး၍တိုး၍လာနေ ကြောင်းတွေ့ရှိ ရပါသည်။ ဈေးကွက် တိုးတက်လာသလို ရော်ဘာကို သုံးစွဲရာတွင် လည်းကုန်ကြမ်း၊ အရည်အသွေးမြင့်မားရန် ကလည်း လိုအပ်လာပြီဖြစ်သည့် အတွက် မြန်မာရော်ဘာ များ အရည်အသွေးကောင်း ဈေးကွက်တန်းဝင်ပြီး ကမ္ဘာ့ရော်ဘာ ဈေးကွက်ဈေးနှုန်း အတိုင်း ရရှိရေးအတွက် ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်လာခဲ့ပါသည်။
ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍ မြှင့်တင် နိုင်ငံတော်သည် လွန်ခဲ့သော ဆယ်စုနှစ်နှစ်ခုကျော်က စတင်၍ နိုင်ငံတော် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၏ အဓိက မောင်းနှင်အားတစ်ခုဖြစ်သည့်ကုန်သွယ်မှုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် ရေးအတွက် ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်ကို ပြောင်းလဲကျင့်သုံးခဲ့သည်။ ဈေးကွက် စီးပွားရေးစနစ်နှင့်အညီပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍမြင့်မားရေးအတွက် ပြန့်ကျဲနေသောပုဂ္ဂလိက လုပ်ငန်းများအားစုစည်း ကာ မြန်မာနိုင်ငံကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်း ရှင်များအသင်းချုပ် (UMFCCI) အပြင် လုပ်ငန်းအမျိုးအစားလိုက် အသင်းဖွဲ့များ အား ဖွဲ့စည်းခဲ့ရာတွင် ရော်ဘာစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်ရောင်း ဝယ်ဖောက်ကားသူများ၊ ကုန်သည်များ၊ လုပ်ငန်းရှင်များပါဝင်သော မြန်မာနိုင်ငံရော် ဘာစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူ များအသင်း (Myanmar Rubber Planters and Procedures Association-MRPPA) အသင်းသည် လည်း ၂၀၀၅ ခုနှစ် မတ်လတွင် စတင် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ သည်။
မြန်မာနိုင်ငံ ရော်ဘာအသင်း မြန်မာနိုင်ငံရော်ဘာအသင်း (MRPPA) သည် မြန်မာနိုင်ငံရော်ဘာစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းကြီးတစ်ရပ်လုံး အလျင်အမြန် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရေးအတွက် ရော်ဘာစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းများတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်နေသူ များ အားလုံးကို အကျိုးပြုပြီးလူနေမှုဘဝပိုမိုမြင့်မားလာရန်နှင့် နိုင်ငံတော်၏စီးပွားရေးကို ရော်ဘာ လုပ်ငန်းဖြင့် အထောက်အကူပြုစေရန်အတွက် သက်ဆိုင်ရာ ဝန်ကြီးဌာနများနှင့် ပူးပေါင်းကာ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည့် အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်း (Non Goverment Organization-NGO) အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။
IRRDB အဖွဲ့ဝင်သို့ မြန်မာနိုင်ငံရော်ဘာစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု တိုးတက်ရေးအတွက် ဈေးကွက်စီးပွား ရေးစနစ်နဲ့အညီ ပုဂ္ဂလိကများအား ရော်ဘာကိုလွတ်လပ်စွာ စိုက်ပျိုးခွင့်၊ ပြည်တွင်း ရောင်းဝယ်ခွင့်၊ပြည်ပတင်ပို့ခွင့်များကို ခွင့်ပြုခဲ့မှုကြောင့်လည်းကောင်း၊ ကမ္ဘာ့ရော်ဘာ ဈေးကွက် အလားအလာကြောင့်လည်းကောင်း အားသွန်ခွန်စိုက် စိုက်ပျိုးခဲ့ကြပါ သည်။ ထိုသို့စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်မှုအားကောင်းလာသည်နှင့်အမျှ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် ဝင်ဆန့်ရန်၊ ဈေးကွက်ခိုင်မာရန်၊ ဈေးကွက်ဝေစုတိုးတက်ရေးအတွက် အထောက် အကူပြုရန်နဲ့ နည်းပညာဖလှယ်ပေါင်းစည်းနိုင်ဖို့အတွက် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ရော်ဘာသုတေသန နှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးဘုတ်အဖွဲ့ (International Rubber Research and Development Board-IRRDB) သို့ ၂၀၀၇ ခုနှစ်မှစတင်၍ အသင်းဝင် အဖြစ် ဝင်ရောက်ခဲ့ပါသည်။ IRRDB အနေဖြင့် မြန်မာ့ရော်ဘာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် လာစေရေး အတွက် နိုင်ငံတကာနည်းပညာများအား မြန်မာနိုင်ငံရော်ဘာ စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်သူများ သိရှိကာ လိုအပ်သလို လိုက်နာဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် ဝိုင်းဝန်း ကူညီဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိပါသည်။
ရော်ဘာ ဈေးကွက်ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် ဆွေးနွေးချက် နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေဖြင့် နိုင်ငံတကာနှင့်ပူးပေါင်းကာ နည်းပညာ အရင်းအနှီးနှင့် လိုအပ်ချက် များရယူကာလုပ်ငန်းများ အလျင်အမြန် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ရန်အားပေးလျက်ရှိရာ မြန်မာ ရော်ဘာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် IRRDB နှင့် မြန်မာနိုင်ငံရော်ဘာအသင်းတို့ ပူးပေါင်းကာ ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် မွန်ပြည်နယ် မော်လမြိုင်မြို့တွင် " ကောင်းမွန်သောစိုက်ပျိုးရေးကျင့်စဉ်များအသုံးပြု၍ ရော်ဘာ အထွက်နှုန်းများတိုးမြှင့်ခြင်း" ဆိုသည့် အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲကို ကျင်းပ ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ ယခု ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် ဈေးကွက် တင်ရောင်းချနေသော မှိုင်းခံရော်ဘာ(RSS)၊ ခရမ့်ရော်ဘာ (TSR) အရည် အသွေး အဆင့်အတန်း မြင့်မားစေရန်အတွက် ပြုပြင်ထုတ်လုပ်ပုံနည်းစနစ်များ၊ အရည်အသွေး မှတ်ပုံတင် စနစ် များ၊ ဓာတ်ခွဲခန်းတွင် စမ်းသပ်စစ်ဆေးပုံများ၊ အရည်အသွေး အာမခံချက် လက်မှတ်ထုတ်ပေးမှု စနစ်၊ ရော်ဘာအဝယ်ဒိုင်များတွင် ဝယ်ယူပုံစနစ်တွေကို IRRDBအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ အတွေ့အကြုံများကို စာတမ်းဖတ်ကြားဆွေးနွေးမည့် " မြန်မာ့ရော်ဘာ အရည်အသွေးအဆင့်အတန်းမြင့်မားရေး" အလုပ်ရုံ ဆွေးနွေး ပွဲအား မြန်မာနိုင်ငံကုန် သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းရှင်များ အသင်းချုပ်တွင် စက်တင် ဘာလ ၁၅ ရက်နှင့် ၁၆ ရက်တွင် ကျင်းပခဲ့ပေသည်။
ဆွေးနွေးပွဲသို့ ပြည်ပမှ တက်ရောက် အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲသို့ IRRDB အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်သည့် ထိုင်း၊ မလေးရှား၊ ဗီယက်နမ်၊ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတို့မှ ရော်ဘာ သုတေသနဌာနပညာရှင် (၁၁) ဦးတက်ရောက်ခဲ့ပြီး ပြည်ပမှ စာတမ်း (၁၁) ခု၊ မြန်မာနိုင်ငံမှ စာတမ်း (၃) ခု စုစုပေါင်းစာတမ်း (၁၄) ခုအား ဖတ်ကြားတင်သွင်းသွားခဲ့ကြပါသည်။ စာတမ်းဖတ်ကြားဆွေးနွေးမှုများမလေးရှားနိုင်ငံ မလေးရှားနိုင်ငံမှ မှိုင်းခံရော်ဘာနှင့် Technically Specified Rubber (TSR) ထုတ်လုပ်ရာတွင် အစေးထုတ်လုပ်သည်မှ အဆင့်ဆင့်စနစ်တကျ ထုတ် လုပ်ခြင်းနှင့် ါမနနည ဘသသု အရ အဆင့်အတန်းများ သတ်မှတ်ထားကြောင်း အစေးရည်၊ အအေးခဲရာတို့မှာ ညစ်ညမ်းစေသောအရာများ မပါဝင်စေရန်၊ အစေးပြားထုတ်လုပ်ရာမှာ စက်ကိရိယာများ သန့်စင်ပြီး အထူအပြား ညီညွတ်မှု၊ မှိုင်းခံရာမှာ အပူချိန် ထိန်းချုပ်ပြီး မှိုင်းကျက်ညီအောင်ပြုလုပ်ခြင်း၊ အဆင့်ခွဲခြားခြင်းနှင့် ထုပ်ပိုး သိုလှောင်ရာတွင် ထိန်းသိမ်း မှုများ၊ TSR အဆင့်အလိုက် ဖုံ၊ ပြာဓာတ်၊ နိုက်ထရိုဂျင်၊ Volatile Matter, Plasticity initial value, plasticity retention index ပါဝင်ရမည့် သတ်မှတ်ချက်များ၊ ဖုံ၊ ပြာဓာတ်များပါဝင်ခြင်းကြောင့် ရော်ဘာအရည်အသွေး ညံ့ခြင်းများ၊ နိုက်ထရိုဂျင်မြင့်မားပြီး Volatile Matter နှင့် အဖြူရောင် စပေါ့ ပြောက်များ ကလည်း ရော်ဘာအရည်အသွေး အားနည်းရခြင်းများ ခရမ့်ရော်ဘာ အရွယ်အစားကြီးလွန်း ခြင်း/သေးလွန်းခြင်း/မညီမျှခြင်းတို့ကြောင့် Volatile Matter နှင့် အဖြူရောင် စပေါ့ပြောက်များ ဖြစ်ပေါ်စေခြင်းတို့ကြောင့် အရည်အသွေးကောင်း ရော်ဘာများထုတ်လုပ်ရန်အတွက် ထုတ်လုပ်သည့် စက်များအရည်အသွေးကောင်းရန်၊ ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းအရည်အသွေးကောင်းရန်၊ ထုတ်လုပ်ပုံအဆင့် အလိုက်လုပ်ဆောင်ရန်စသည်ဖြင့် ကုန်ချော ထုတ်လုပ်သည့်ဘောင်များဖြင့် ထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်ရန် ဖြစ်ကြောင်း ဆွေးနွေးသွားခဲ့သည်။ SMR ထုတ်လုပ်ပုံ အတွေ့အကြုံနဲ့ပတ်သက်ပြီး SMR ဖြစ်ကြောင်း အသိ အမှတ်ပြု certification လက်မှတ်နှင့် အကြံပြုချက်များကို တင်ပြရာတွင် ကမ္ဘာတွင် TSR ကို ပထမဆုံး သတ်မှတ်ခဲ့ပြီး SMR ကို ၁၉၇၀၊ ၁၉၇၉၊ ၁၉၉၁ တို့တွင် ၃ ကြိမ် ပြန်လည်စိစစ်ကာ လက်ရှိ SMR အဆင့်လိုက် သတ်မှတ်ထားရှိကြောင်း၊ SMR Specification သတ်မှတ်ချက်များ၊ သတ်မှတ်ချက်များနှင့်အညီ ထုတ်လုပ်ထားသည့်အရည်အသွေးများကို ဓာတ်ခွဲခန်းတွင် စမ်းသပ်ပြီး OSS အသိအမှတ်ပြု လက်မှတ်ဖြင့် ထောက်ခံချက်ထုတ်ပေးကြောင်း၊ SMR ထုတ်လုပ်သူအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုရန် TSR ထုတ်လုပ် သည့် စက်ရုံများအဖြစ် မှတ်ပုံတင်ရန်လိုကြောင်း၊ SMR ကုန်ချောထုတ်လုပ်သည့် မှတ်တမ်းပုံများကို ရှင်းလင်း တင်ပြသွားခဲ့သည်။ မလေးရှားနိုင်ငံ၏ ရော်ဘာစိုက်ပျိုးနည်းအဆင့်မြင့်ထုတ်လုပ်ပုံများနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရော်ဘာပျိုးခြံများ အတွက် မြေနေရာရွေးချယ်ခြင်း၊ ပျိုးခြံပုံစံများ၊ ပျိုးခြံများတွင် ပျိုးပင်အကွာအဝေး၊ ပျိုးခင်းတွင် ရေရရှိမှု၊ ကိုင်းကူးကိုင်းဆက် ပျိုးအမျိုးအစားအလိုက် စိုက်ပျိုးပြီးနောက် မြေသြဇာ သုံးစွဲရမည့်အချိုး၊ ပလတ် စတစ်အိတ်များဖြင့်ပျိုးထောင်ပြုစုပုံ၊ ပျိုးပင်သက်တမ်းအလိုက်မြေသြဇာသုံးစွဲပုံ၊ ရောဂါပိုးမွှား ကာကွယ် ထိန်းသိမ်းနည်းများကို သိရှိရသည်။ မလေးရှားနိုင်ငံတွင် ၁၈၈၈ ခုနှစ်မှစတင်ကာ ရော်ဘာစိုက်ပျိုးလာပြီး ယခုအခါ ခြံငယ်ရှင်များ ထုတ်လုပ်ခြင်းမှာ တန်ချိန် ၁ သန်းဝန်းကျင်ရှိပြီး နိုင်ငံထုတ်လုပ်မှု၏ ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ထုတ်လုပ်လျက် ရှိကြောင်း၊ ရော်ဘာဈေး များကောင်းလာ၍ စီးပွားဖြစ်တွက်ခြေကိုက်သဖြင့် ပို၍စိုက်ပျိုးလာကြကြောင်း၊ ဘလော့ရော်ဘာတုံးများ (block rubber) နှင့်ရော်ဘာစေးရည်အပြစ် (latex concentrate) တို့ ထုတ် လုပ်ပုံ၊ ၂ မျိုးလုံးကို ရော်ဘာလက်အိတ်၊ latex thread, တာယာ စသည်ဖြင့် ရော်ဘာထုတ်ကုန်များ ထုတ်လုပ်ကြောင်း၊ ထုတ်လုပ်ပုံစနစ် များ၊ နိုင်ငံ ၏ ရော်ဘာထွက်ရှိမှုနှင့် သုံးစွဲမှု၊ ရော်ဘာလုပ်ငန်းအတွက် industrial master plan များချမှတ် ကာ ဆောင်ရွက်ခဲ့မှုများ၊ ၁၉၈၉ ခုနှစ်မှစပြီး ရော်ဘာ လက်အိတ် ထုတ်လုပ်ရန် ကမ္ဘာ့အများဆုံး latex concentrate သုံးစွဲသည့် နိုင်ငံဖြစ်လာတဲ့အတွက် မလေးရှား ရော်ဘာလက်အိတ်ထုတ်လုပ်သူများ အသင်းဖွဲ့စည်း ဆောင်ရွက်လျက် ရှိသည်။ ဒီလို နိုင်ငံမျိုးမှာပင် အလုပ်သမားရရှိနိုင်မှု၊ နည်းပညာရှင်များ၊ မန်နေဂျာများ၊ စမ်းသပ်ကိရိယာများနှင့် အခြားအခြေခံ အဆောက်အအုံများ လိုအပ်လျက်ရှိေ သးကြောင်း တွေ့ရသည်။
ထိုင်းနိုင်ငံ ထိုင်းနိုင်ငံမှ Good Manufacturing Practice (GMP) စနစ်ဖြင့် ရော်ဘာဘေထုပ် ထုတ်လုပ်ရေး စက်ရုံ၏ အရည်အချင်းမီထုတ်လုပ်ပုံကို ရှင်းလင်းရာ ရော်ဘာဈေးနှုန်းတည်ငြိမ်ရန်နှင့် ရောင်းဈေးတိုးမြင့် လာစေရန် ထိုင်းနိုင်ငံ Agriculturist Institute Enhancement ၏ မှိုင်းခံစက်ရုံ ၁၄၆ ခုနှင့် သိုလှောင်ရုံများကို တည်ထောင်ခြင်းကို ထိုင်းအစိုးရအဖွဲ့မှ အတည်ပြုခဲ့ကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးရေးဌာနလက် အောက်ရှိ ရော်ဘာ သုတေသနဌာနမှာ စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင်များ အထောက်အကူဖြင့် GMP စနစ်နှင့် ထုတ်လုပ်ပုံကို စက်ရုံအရာရှိများအား ဖြန့်ဖြူးပေးပြီး မှိုင်းခံရော်ဘာအရည်အသွေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး အလုပ်ရုံ ဆွေးနွေးပွဲများတွင် ကျွမ်းကျင်သူများ ဖိတ်ခေါ်ခွင့်ပြုကာ ဆောင်ရွက်နေခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ရော်ဘာ စက်ရုံတွင် GMP စနစ်အရ စံချိန်စံညွှန်းအရ သတ်မှတ်ထုတ်လုပ်ခြင်း၊ မှိုင်းခံပြားစုဆောင်းခြင်း၊ လက်ခံ ခြင်း၊ ရော်ဘာဘေထုပ် ထုပ်ခြင်းစသည့် အရည်အသွေးထိန်းသိမ်းသည့်စနစ်ဖြင့် ကုန်ချောထုတ်လုပ်မှု ဖြစ်စဉ်အားလုံးနှင့် သက်ဆိုင်ပြီးဒေသနှင့် ထုတ်လုပ်ရာ အဆောက်အအုံ၊ စက်ကိရိယာပစ္စည်းနှင့် ထုတ် လုပ်ရေး အပိုပစ္စည်း၊ အရည်အသွေး ထိန်းသိမ်းထုတ်လုပ်ခြင်း၊ ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွှတ်သန့်ရှင်းခြင်း၊ သိုလှောင်မှုနှင့် သယ်ယူပို့ဆောင်မှုအပိုင်း ၆ ပိုင်းလည်း ပါဝင်ကြောင်းသိရသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံရော်ဘာ သုတေသနဌာနမှာ စိုက်ပျိုးရေးပညာနှင့် စက်ရုံအရာရှိများကို အထောက်အကူပေးပြီး ကိုယ်ပိုင်ယုံကြည်မှု များ ရှိလာစေရန်နှင့် စံနမူနာပြစက်ရုံများမှ မှိုင်းခံပြားထုတ်လုပ်မှုနှင့် အခြားစိုက်ပျိုးရေး သုတေသနဌာန များမှ နည်းပညာများလွှဲပြောင်းရေးစင်တာများအဖြစ် ဆောင်ရွက်နေပြီး မှိုင်းခံပြား ဘေထုပ် ထုတ်လုပ် ရေးစက်ရုံ များကို GMP စနစ်ဖြင့် စစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်လျက်ရှိပါသည်။ရော်ဘာသုတေသနဌာနမှ အရည်အသွေးမီ ထုတ်လုပ်မှုကို သတ်မှတ်ထားသည့် အချက်များနှင့် ကိုက်ညီမှုရှိ/မရှိစစ်ဆေး ကြပ်မတ် လျက်ရှိသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အသိအမှတ်ပြု TSR ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ်ခန်းများ၏ အရည်အသွေးထိန်းသိမ်းမှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး ထိုင်းအဆင့်မီရော်ဘာ Standard Thai Rubber (STR) အတွက် ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ်ခြင်း၊ ထုတ်ပိုးမှု စနစ်နှင့် ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ်ပိုင်ခွင့်အပါအဝင် TSR ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းများအတွက် ဥပဒေအရ တာဝန်ရှိဆောင်ရွက်လျက် ရှိကြောင်း၊RRIT မှစက်ရုံအပိုင်းတွင် STR ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ်မှုများ ဖွံ့ဖြိုးများပြား လာစေရန်နှင့် ပတ်သက်ပြီးလိုအပ်ချက်နှင့် နည်းပညာများကို နားလည်စေရန် ဆောင်ရွက်ပေးသလို ကိုယ်ပိုင်စမ်းသပ်ခွင့်ရှိနိုင်ရန် RRIT မှ စာရွက်စာတမ်းများ စစ်ဆေးခြင်း၊ စက်ရုံတွင်နေထိုင်စားသောက်မှု၊ စက်ကိရိယာတပ်ဆင်မှု၊ ကုန်ချောထုတ်လုပ်နည်းအဆင့်၊ ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ်ခြင်းများကို စစ်ဆေးကြီးကြပ် လျက် ရှိသည်။ ပြိုင်တူစမ်းသပ်စစ်ဆေးခြင်းနှင့် တိုက်ဆိုင်စစ်ဆေးခြင်း ၂ နည်းဖြင့် ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ်မှုကို သုံးသပ်ပြီး ဓာတ်ခွဲခန်းအတည်ပြုနိုင်ရေး စိုက်ပျိုးရေးဌာနသို့တင်ပြရပြီး ဓာတ်ခွဲ စမ်းသပ်ခွင့် အသိ အမှတ်ပြုပြီးနောက် RRIT မှ နှစ်စဉ်လိုက်ပါဆောင်ရွက်ကာ ဓာတ်ခွဲခန်းများမှာ စည်းမျဉ်းများနှင့် မကိုက် ညီပါက အသိအမှတ်ပြုလက်မှတ်ကို ရုပ်သိမ်းကြောင်း သိရသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အဆင့်မြင့် STR ရော်ဘာအရည်အသွေးအတိုင်းအတာများနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဘလော့ ရော်ဘာမထုတ်လုပ်မီcup lump, scrap, skim နှင့် uss အမျိုးအစားအလိုက်တွင် ပါဝင်ရမည့် ဓာတ် ပေါင်း ရာခိုင်နှုန်းများ၊ ထုတ်လုပ်သည့် ဘလော့ရော်ဘာအဆင့်အတန်းများနှင့် ထုတ်လုပ်မှုပမာဏများ၊ ဘလော့ရော်ဘာအဆင့်အတန်းတစ်ခုချင်းစီ၏ ဓာတ်ပေါင်းပါဝင်မှုသတ်မှတ်ချက်များကိုလည်း သိရှိရပါ သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံအနေနှင့် နိုင်ငံတကာက လက်ခံသော စံချိန်စံညွှန်းများ လုပ်ဆောင်လာသည်မှာ ၁၈ နှစ်ရှိပြီဖြစ်ကာTTR မှ STR သို့ ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး ထုပ်ပိုးပုံ၊ အရည်အသွေးထိန်းသိမ်းခြင်းနှင့် တင်ပို့မှု လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများအပါ အဝင်စနစ်တကျတိုးတက် လုပ်ဆောင်လျက် ရှိသည်။ ထိုင်းအဆင့်မြင့် ရော် ဘာအတန်းအစား ၈ မျိုးရှိပြီး ထိုင်းနိုင်ငံမှာ အသုံးပြုသောရော်ဘာကုန်ကြမ်းများမှာ ခွက်ကပ်၊ ရော်ဘာ ပြားနှင့် scrap များဖြစ်၍ နိုင်ငံ၏ ရော်ဘာအရည်အသွေးမှာ လိုအပ်သည်ထက် အရည်အသွေးပိုကောင်း လာကြောင်း၊ ဘလော့ ရော်ဘာတွင် ပါဝင်ရမည့် ဓာတ်ပေါင်း ပါဝင်ရာခိုင်နှုန်းများကိုလည်း ပြောင်းလဲပြင် ဆင်သတ်မှတ်ခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရော်ဘာဈေးကွက်မှာ အတိတ်က ဈေးကွက်မရှိ၊ အကျိုးအမြတ်မရှိဘဲ ဝယ်သူဈေးကွက် သာဖြစ်ခဲ့ရပြီးဈေးနှုန်း၊အရည်အသွေးနှင့် အလေးချိန်တို့မှာ မျှတမှုမရှိခဲ့သည့် အနေအထားမျိုးဖြစ်ခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် သမဝါယမဝန်ကြီးဌာနမှ နိုင်ငံ၏ ရော်ဘာဈေးကွက်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အရေးပါလာသည်ကို သိမြင်လာမှုက ရော်ဘာလုပ်ငန်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရန် အခြေခံဖြစ်လာကာ ရော်ဘာ စိုက်ပျိုးရေးကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်လာသော တစ်ခုတည်းသော ဌာနဖြစ်ခဲ့ကြောင်း၊ ရော်ဘာ အရောင်း အဝယ်ပြုလုပ်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ၁၉၉၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့တွင် Songkhla ပြည်နယ်၊ ဟတ်ရိုက် တွင် ပထမဆုံး ဗဟိုရော်ဘာဈေးကွက် တစ်ခုတည်ထောင်ခဲ့ကာ ရော်ဘာ ရောင်းသူ/ ဝယ်သူများ၏ ရော်ဘာ စုဆောင်းရာ၊ ဖြန့်ဖြူးရာတွင်ထိထိရောက်ရောက်နှင့်မျှမျှတတဖြစ်ရေး ဗဟို ဈေးကွက်နေရာ အဖြစ်ထူထောင်ခဲ့ကြောင်း၊ လေလံတင်ခြင်း ငွေပေးချေခြင်း၊ ဝယ်လက်များသို့ ပို့ပေးခြင်း စသည့် အဆင့် တိုင်းတွင် အဆင့်အတန်းမီမီ အထောက်အကူပေးရာနေရာအဖြစ် ဆောင်ရွက်ပေးသလို OSS စနစ်ဖြင့် တောင်သူ များရော်ဘာ ရောင်းချရာတွင် အရည်အသွေး၊ အလေးချိန်နှင့် ဈေးနှုန်းများ မျှမျှတတ ရောင်းချခွင့်ပြုထားကြောင်း၊ ဗဟိုရော်ဘာဈေးကွက်များကို ရော်ဘာတိုးချဲ့စိုက်ပျိုးရာ ပြည်နယ် ၆ ခု၌ ထပ်မံတည်ထောင်ခဲ့ပြီး ဗဟိုရော်ဘာဈေးကွက်မှာ ဈေးကွက်သတင်းနှင့် ဈေးနှုန်းများ လေ့လာ ဆန်းစစ်ခြင်း၊ဈေးကွက်သတ်မှတ်ခြင်း၊ rubberthai.com တွင် ဆက်လက်ကြေညာကြောင်း၊ ဗဟိုရော်ဘာ ဈေးကွက်များ ထူထောင်ခြ င်းဖြင့် တောင်သူဈေးကွက်ဖြစ်လာကာ တောင်သူများက ဝယ်လက်များကို ရောင်း ချခြင်း၊ လေလံတင်ရောင်းချမှု တွင် ပါဝင်လာနိုင်ခြင်း၊ အရည်အသွေး/ အရေအတွက်များ ရွေးချယ် လာနိုင်ကြောင်း၊ တောင်သူများ က လေလံဈေးနှုန်းနှင့် အလယ်အလတ်ဆင့် အရောင်းအဝယ်ပြု လုပ် သူများ၏ ဈေးနှုန်းကိုအသုံးပြုကြောင်း၊ ဝယ်လက်သည် ဒေသတွင်း ရော်ဘာဈေးမြင့်တက်ဖို့ တောင်သူ များထံမှ လေလံဈေးဖြင့် ဝယ်ယူကြောင်း သိရပါသည်။
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ ရော်ဘာသုတေသနဌာနမှ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ ရော်ဘာအရည်အသွေး စီမံခန့်ခွဲသည့် စနစ်နှင့် ပတ်သက်ပြီး ရော်ဘာထုတ်လုပ်ပြီးနောက် အရည်အသွေးစမ်းသပ်ခြင်း၊ အတန်းအစားခွဲခြားခြင်း၊ ဗီယက်နမ်စံချိန် စံညွှန်းမျာနှင့်ကိုက်ညီသော အသိအမှတ်ပြုလက်မှတ်များ ထုတ်ပေးခြင်းများ ဆောင် ရွက်လျက်ရှိကြောင်း၊ စံချိန်စံညွှန်းသတ်မှတ်ချက်များမှာလည်း ရော်ဘာထုတ်လုပ်သောနိုင်ငံများ အသုံးပြု သော ှုှဥ စံချိန်စံညွှန်းကို အခြေခံထားပြီး ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ Directorate for Standard, Metrology and Quality ဌာနမှ ISO သတ်မှတ်ချက် လက်မှတ်ထုတ်ပေးလျက်ရှိကြောင်း၊ ISO နှင့် ကိုက် ညီရေး အကြိမ်ကြိမ်အဆင့်မြှင့် တင်ကာ ဆောင်ရွက်နေသလို အချို့ကုမ္ပဏီများမှာ ဖောက်သည် လိုအပ် သည့် အရည်အချင်း သတ်မှတ်ချက်များ အတိုင်း ထုတ်လုပ်ပေးလျက်ရှိကြောင်း SVR၊ TSR အလိုက် အရည်အချင်းသတ်မှတ်ချက်ထားရှိပြီး ISO's code သတ်မှတ်ထားချက်များလည်း ထားရှိဆောင်ရွက်နေ တာ ဖြစ်ကြောင်း၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် ၁၉၈၅ ခုနှစ်မတိုင်မီက ဗီယက်နမ် ရော်ဘာသုတေသနဌာနပိုင် ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ်ခန်းတစ်ခု သာရှိခဲ့ပြီး ရော်ဘာလုပ်ငန်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ ထုတ်ကုန်များပြောင်းလဲလာခြင်း၊ ဝယ်လိုအားတိုးလာခြင်းများကြောင့် ကုမ္ပဏီများမှာ ဗီယက်နမ်ရော်ဘာ သုတေသနဌာန၏ သင်တန်းပေးမှု၊ ကွပ်ကဲမှုတို့ဖြင့် ကိုယ်ပိုင်ဓာတ်ခွဲခန်းများ ထူထောင်လာကြ ကာ ရော်ဘာကုမ္ပဏီများ၏ အရည်အသွေး စီမံခန့်ခွဲပုံ၊ ဓာတ်ခွဲခန်းများမှာ ISO အရ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း၊ ဗီယက်နမ်ရော်ဘာအုပ်စု၏ အထောက်အပံ့ဖြင့် ရော်ဘာကုမ္ပဏီများမှာ စံချိန်စံညွှန်းအဆင့်မီသတ် မှတ်ခြင်း၊ နည်းပညာ အထောက် အကူများထောက်ပံ့ခြင်း၊ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်း ထုတ်ပြန်ခြင်းများကို ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါသည်။ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် ၁၈၉၇ ခုနှစ်မှ စတင်စိုက်ပျိုးလာပြီး၊ ၁၉၀၆ ခုနှစ်မှစ၍ စီးပွားဖြစ် စိုက်ပျိုး လာကာ ၁၉၇၆ ခုနှစ်တွင် ဟက်တာ ၇၆၆၀၀ မှ ၂၀၁၂ တွင် ၉၃၄၂၀၀ ဟက်တာ၊ ထွက်ရှိမှု တွင် ၄၀၂၀၀ တန်မှ ၈၁၁၆၀၀ တန်၊ အထွက်နှုန်းတွင် တစ်ဟက်တာ သုညဒသမ ၅၂ တန်မှ ၁ ဒသမ ၇၂ တန်သို့ တိုးတက်ထွက်ရှိလာကြောင်း သိရပါသည်။ ရော်ဘာစိုက်ပျိုးရာဒေသများ၊ စိုက်ပျိုးမှု၊ အထွက်နှုန်း အဆင့်ဆင့်တိုးတက်လာမှု၊ နည်းပညာဆောင်ရွက်ရာတွင် အခြားရော်ဘာထုတ်လုပ် သောနိုင်ငံများ၏ အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲ၊ အစည်းအဝေးများ မှ နည်းပညာအတွေ့အကြုံများရယူကာ ပြုပြင် ပြောင်းလဲခြင်း၊ ဗီယက်နမ်ရော်ဘာသုတေသန RRIV နှင့် ဗီယက်နမ်ရော်ဘာအုပ်စု VRG တို့မှ ဦးစီးဆောင်ရွက်လျက် ရှိကြောင်း၊ သုတေသနနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်း များ ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ သင်တန်းများ ပို့ချခြင်းများကို နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက် ရှိကာ VRG ၏ ရော်ဘာ စိုက်ပျိုးမှုတွင် အသုံးပြုသည့်နည်းလမ်းများ၊ ရော်ဘာမျိုးမှာ ရော်ဘာလုပ်ငန်းဖွံ့ဖြိုးတိုး တက်မှု၏ အရေးပါ သော အခန်းကဏ္ဍဖြစ်ကြောင်း၊ မလေးရှား၊ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံများမှ ရော်ဘာမျိုးများကို ရယူကာ ဒေသနှင့် ကိုက်ညီသော RRIV, LH စသည့် မျိုးများစမ်းသပ်သုတေသနပြုကာ VRG မှ မျိုးကို ထောက်ခံ ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိကြောင်း၊ ၂၀၁၀ မှ ၂၀၁၅ ခုနှစ်ထိ ထောက်ခံမှုပြုထားသော မျိုးများ၊ ခေတ်မီပျိုး ခင်းစိုက်ပျိုးနည်းများ၊ မြေဆီလွှာနှင့် မြေသြဇာများစမ်းသပ်ခြင်း၊ အစေးထုတ်လုပ်နည်းများ၊ အပင် တွင် ကျရောက်တတ်သော ရောဂါများနှင့် RRIV, VRG တို့မှ ကာကွယ်ရေး နည်းလမ်းများဆောင်ရွက်ပေး လျက်ရှိပါတယ်။ ပြည်တွင်းရော်ဘာလုပ်ငန်းအတွက် မျိုးထောက်ခံချက်များလိုအပ်ချက်ဖြစ်ကာ ကိုင်းကူး ပျိုးခြံများအတွက် ရော်ဘာသုတေသနလို လုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိသည့် အဖွဲ့အစည်းမှ စီမံခန့်ခွဲရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အရည်အသွေး ပြည့်မီသော ရော်ဘာပျိုးခင်းများမှ ခြံငယ်ရှင်များအတွက် ထောက်ပံ့သော စိုက်ပျိုးရေး ပစ္စည်းများကို ဒေသဆိုင်ရာအခွင့်အာဏာရှိသူမှ ထောက်ခံပေးထားပြီး ပြည်တွင်း ရော်ဘာပညာရှင်များမှ အခြားနိုင်ငံများ၏ မျိုးစမ်းသပ်နည်း၊ ပျိုးထောင်ခြင်း၊ ကွင်းဆင်းလေ့လာပြီး နည်းပညာများ ရယူကာ သင်တန်းများ ဖွင့်လှစ်ပေးခြင်းများကို ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း အကြံပြု တင်ပြသွားပါသည်။
မြန်မာနိုင်ငံ ရော်ဘာအမျိုးအစားများတွင် အဓိကအသုံးများသည့် အမျိုးအစားများမှာ RSS-3 နှင့် TSR 20 တို့ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာဈေးကွက်တွင် စံပြဈေးနှုန်းအတွက် ထားသည့်အမျိုးအစားနှင့် တာယာထုတ်လုပ် ရာမှာ သုံးသည့် အမျိုးအစားများလည်းဖြစ်ကြောင်း၊အမျိုးအစားအလိုက်တင်ပို့မှုတွင်ယခင်က RSS-5 အများဆုံး တင်ပို့ရာမှ ၂၀၀၉-၂၀၁၀ မှစကာRSS-3 တင်ပို့မှု အများဆုံးဖြစ်လာပြီး MSR- 20 မှာ ၂၀၁၁-၂၀၁၂ တွင် ယခင်နှစ်များထက် RSS-5 တင်ပို့မှုထက် ပိုများလာတာ တွေ့ရပါသည်။ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးမှာ ပထမဆုံးရော်ဘာစတင်စိုက်ပျိုးရာဒေသများတွင် တစ်ခုအပါ အဝင်ဖြစ် ကာ နှစ်ပေါင်း ၁၃၆ နှစ်ရှိပြီဖြစ်ကြောင်း၊ အစိုးရ၏မူဝါဒများပြောင်းလဲလာခြင်း၊ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် ဝယ်လို အားများကြောင့် တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးမှုများပြားလာပြီး စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကြီးမား လာသောလုပ်ငန်း ဖြစ်လာကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးမှု၊ ထုတ်လုပ် တင်ပို့မှု နှစ်စဉ်တိုးလာသော် လည်း ပြည်တွင်း ဈေးကွက်တွင် ခြံငယ်ရှင်များ၏ လူမှုစီးပွားရေးအခြေအနေ၊ ရောင်းဝယ်သည့်ပုံစံကဲ့သို့ အချက်များကြောင့် လွန်ခဲ့သည့် ၁၀ နှစ်မှစကာ အရည်အသွေးပိုင်းကျလာ သဖြင့် ရော်ဘာ အရည်အသွေးပြဿနာများအဖြေ ရှာရန်နှင့် အရည်အသွေးတိုးတက်ရန် အတွက် ပြင်ဆင်သင့်သည့်မူဝါဒများ ထုတ်ပြန်သုံးသပ်နိုင်ရန်အတွက် စက်မှုကုန်ကြမ်းသီးနှံဌာနက တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးတွင် လေ့လာ မှုပြုခဲ့ကြောင်း။ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသ ကြီးတွင် ရော်ဘာစိုက်ပျိုးရေးအတွက် အစိုးရမှ မြေလွတ်မြေရိုင်းများ အငှားချထားကာ အများစုမှာ ထားဝယ်ဘက်တွင် စိုက်ပျိုးလာကြောင်း၊ မြေယာများကို ခွင့်ပြုထားသော်လည်း ဘဏ္ဍာရေး အကျပ် အတည်းရှိ၍ အစေ့စိုက်မျိုးများကိုသာသုံးနေကြဆဲ ဖြစ်ကြောင်း၊ အထွက်နှုန်းမြင့်မျိုးများ အသုံးပြုခြင်းနှင့် စိုက်ပျိုးမှုနည်းလမ်းကောင်းများလုပ်ဆောင်ခြင်းမှအစ စိုက်ပျိုးသူများကို စနစ်တကျပညာပေးရန် ပိုမိုလို အပ်နေကြောင်း၊ ရော်ဘာအသင်း၊ ပုဂ္ဂလိကမှ ရော်ဘာစိုက်ပျိုးရေးရန် ပုံငွေထူထောင်ခြင်း သို့မဟုတ် အစိုးရမှ ချေးငွေထုတ်ချေးခြင်းများကို အရင်းအနှီးမတတ်နိုင်သည့် စိုက်ပျိုးသူများကို ကူညီပေးသင့် ပြီး လက်ရှိအစေးထုတ်လုပ်နေသည့် ဧရိယာများမှ အရည်အသွေးကောင်း ရော်ဘာများထုတ်လုပ်နိုင်ရန် စိုက်ပျိုးသူများကို ထိရောက်သည့် တိုးချဲ့ပညာပေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ပေး သင့်ကြောင်း၊ ပြည်တွင်း ပြည်ပ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများဖိတ်ခေါ်၍ ရော်ဘာအရည်အသွေးမြှင့်တင်ရန် TSR ထုတ်လုပ်ရေး စက် ရုံများ ထူထောင်ရန်လိုပြီး ရော်ဘာအရည်အသွေးထိန်းချုပ်ရန်နှင့် အရောင်းအဝယ်လုပ်ငန်းများနှင့် ပတ်သက်တဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများ ထုတ်ပြန်သင့်ကြောင်း၊ သတင်းအချက်အလက်၊ ဈေးနှုန်းများ ကြေညာခြင်းဖြင့် တည်ငြိမ်သည့် ရော်ဘာဈေးကွက်တစ်ခုဖန်တီးသင့်ပြီး ဌာနဆိုင်ရာ၊ ပုဂ္ဂလိကအဖွဲ့အစည်း များ နှင့် ရော်ဘာ စိုက်ပျိုးသူ အသင်းများမှ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက် သွားသင့်ပါသည်။ မုဒုံမြို့နယ်ဘက်တွင် တောင်သူများ၏ မြေယာပိုင်ဆိုင်မှု ရော်ဘာစိုက်ပျိုးမှုတွင် ကိုင်းကူးမျိုးမဟုတ် သည့် မျိုးအမျိုးအစားများ အများဆုံးဖြစ်နေကာအစေးထုတ်လုပ်သည့်နည်းစနစ်များနှင့် ရော်ဘာပြားများ ၏ အလေးချိန်၊ အထူအပါး၊ ရေပါဝင်မှု၊ အစိမ်းပြားများ အများဆုံးရောင်းချလျက်ရှိကြောင်း၊ (၁ရက်/ ၃ရက်)နေလှန်း၍ရောင်း ချကြပြီးရွာတွင်ပစ္စည်းစုဆောင်းသူ၊ လက်ကားသမားများ၊ ကုမ္ပဏီများမှ အရောင်း အဝယ်ပြုလုပ်ကြကာ လက်ကားသမားများက အများဆုံးပြုလုပ်လျက်ရှိပြီး လက်ငင်းပေါက်ဈေး လက်ငင်း ငွေ ချေစနစ်ကို အသုံးပြုကြကြောင်း၊ အထွက်နှုန်းနည်းသည့်မျိုး (Non-Budded) များ စိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် အရည်အသွေးနိမ့် သည့် ရော်ဘာပြားများ ထုတ်လုပ်နေသည်ကိုလည်း တွေ့ရပြီး နည်းပညာကို မိတ်ဆွေ များမှ တစ်ဆင့်နှင့် အသိပညာအရတိုးတက်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြကြောင်း။ အစေးခဲရာတွင် ဖောမစ် အက်ဆစ်ကို အသုံးမပြုကြသည် ကများပြီး တောင်သူများထုတ်လုပ်သော ရော်ဘာအရည်အသွေးများ တိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ရန်လိုအပ်လျက် ရှိကြောင်း၊ စံချိန်စံညွှန်းမီ အတန်းအစားများ သတ်မှတ်ရန်၊ ဈေးကွက်သတင်း အချက်အလက်များရရန် ဖန်တီးပေးခြင်းများ ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်နေသေးကြောင်း၊ contract farming စနစ်ဖြင့် ဆောင်ရွက်နိုင် ပါက တောင်သူများ၊ ကုမ္ပဏီများရော ရေရှည်အကျိုးရှိမည့် လုပ်ငန်းဖြစ်ကြောင်း ဆွေးနွေးတင်ပြကြပါသည်။
အင်ဒိုနီးရှား အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံမှ Rubber Powder ထုတ်လုပ်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ ထုတ်လုပ်ပုံ ထုတ်လုပ်နည်း၊ စစ်ဆေးမှု၊ Spray Dryer အသုံးပြုပုံနှင့် ထုတ်လုပ်နည်း အဆင့်ဆင့်ကို ရှင်းလင်းတင်ပြသွားပါသည်။အရည်အသွေး တိုးတက်ရေး ဆောင်ရွက်ရန် မြန်မာ့ရော်ဘာအရည်အသွေး အဆင့်အတန်းမြင့်မားရေး ဆွေးနွေးပွဲဖြစ်တဲ့အတွက် ရော်ဘာများ အရည်အသွေးမြင့်မားရေးအတွက် ပြုပြင်ထုတ်လုပ်ပုံ၊ ထုတ်လုပ်နည်းစနစ်များ၊ အရည်အသွေးကို ဓာတ်ခွဲခန်းမှာ ဓာတ်ခွဲစစ်ဆေးပုံနှင့် စစ်ဆေးချက်လက်မှတ်ထုတ်ပေးပုံများသိရှိရကာ နိုင်ငံတော်၏ အားထားရမည့် လုပ်ငန်းကြီးတစ်ရပ်ဖြစ်သည့်အတွက် အရည်အသွေးနိမ့်ကျ ဆဲ ဖြစ်နေမှုများကို ပြုပြင် ဆောင်ရွက်သွားရ မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အရည်အသွေးကောင်းမွန်ပါက ခြံရှင်များလည်း ဝင်ငွေတိုးတက် လာမှာဖြစ်သလိုနိုင် ငံတော်လည်းဝင်ငွေမြင့်မားလာမှာ ဖြစ်ကြောင်း။ ရော်ဘာလုပ်ငန်းသည် အလားအလာ ကောင်းသည့် potential ရှိနေပြီး စိုက်ပျိုးမှုတိုးနေသလို အထွက်လည်းတိုးလာနေကြောင်း၊ ရော်ဘာ လုပ်ငန်းမှာ ထုတ်လုပ်မှုတိုးတက်ရုံမျှမက ပြည်တွင်းသုံးစွဲမှု၊ ပြည်ပတင်ပို့မှု လုပ်ငန်းများဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ဖို့ လည်းလိုကြောင်း၊ ရော်ဘာမှာ စိုက်ပျိုးပြီး ၅ နှစ်ကြာမှ ခံစားခွင့်ရသော်လည်းနှစ်ပေါင်း ၂၅/၃၀ နှစ် တိုင်အောင် အကျိုးကျေးဇူးခံစားရတဲ့အတွက် စီးပွားရေးအရတွက်ခြေကိုက်သော လုပ်ငန်းဖြစ်၍ စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်မှုပိုင်းမှာ လွန်စွာအရေးကြီးလှကြောင်း၊ အစေးထုတ်လုပ်ရာမှာလည်း အလေးထားရန်လိုအပ်ပြီး အရည်အသွေးမှာလည်း အရေးကြီးလှကြောင်း၊ အရည်အသွေးကောင်းများ ထုတ်လုပ်နိုင်ပါက ဝင်ငွေ ကောင်းလာမှာဖြစ်ပြီး၊ အရည်အသွေးမကောင်းလျှင် ဈေးလျော့ရမှာဖြစ်ကြောင်း၊ ကုန်ချော ထုတ်လုပ် ရာမှာ ထုတ်လုပ်နိုင်သည့် လုပ်ငန်းစဉ်များ အပြည့်အ၀ ရှိရန်လိုအပ်ပြီး အရည်အသွေးကောင်းရင် အားလုံး အကျိုးအမြတ်ခံစားရမှာဖြစ်ပြီး နိုင်ငံဝင်ငွေ တိုးပွားလာမှာဖြစ်ကြောင်း၊ အရည်အသွေး အာမခံသည့် certification များ ISO အသိအမှတ်ပြု Testing များ၊ သွင်းကုန်အစားထိုး ထုတ်ကုန်များ ထုတ်လုပ်ရန် လိုအပ်သည့်အတွက် value-added ထုတ်လုပ်သည့် လုပ်ငန်းများလည်း တိုးတက် ဆောင်ရွက်သွားကြရ မှာဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။ မြန်မာ့ရော်ဘာ အရည်အသွေး အဆင့်မြင့်မားရေးအတွက် အောက်ပါအချက်များ လိုအပ်လျက် ရှိနေသေးကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်-(က) ရော်ဘာစိုက်ပျိုးရာတွင် ကိုင်းကူးမျိုးများ စိုက်ပျိုးနိုင်ရန် ဆောင်ရွက်ရန်လိုအပ်ခြင်း။ မှန်ကန်သည့် ဓာတ်မြေသြဇာများကို အချိန်မှန်၊ အချိုးအစားမှန် သုံးစွဲရန်လိုအပ်ခြင်း။(ခ) ရော်ဘာအရည်အသွေးမြင့်မားရန် အစေးထုတ်လုပ်သည့်နေရာတွင် ဖုံ၊ သဲ၊ ခဲများ သန့်စင်စွာ ထုတ် လုပ်ရန်လိုအပ်ခြင်း။(ဂ) အစေးခဲရာတွင် ဖောမစ်အက်စစ် မှန်ကန်စွာသုံးစွဲရန် လိုအပ်ခြင်း။ (ဃ) အစေးရည်စစ် ဆန်ကာများသန့်စင်ရန်နှင့် အခြားအမှိုက်သရိုက်များ စစ်ထုတ်နိုင်သည့် ဆန်ကာများ အသုံးပြုရန် လိုအပ်ခြင်း။(င) အထူအပါးမညီသည့် လက်လှည့်ကြိတ်စက်များအစား ညီညာသည့်ရော်ဘာပြားများ ထုတ်လုပ်နိုင် သည့် မော်တာကြိတ်စက်များရရန်လိုအပ်ခြင်း။(စ) အစေးအေးခဲကန်များနှင့် အမှိုက်၊ ဖုံ၊ သဲ မဝင်ရောက်နိုင်သည့် အစေးခဲ သိုလှောင်ရုံ အဆောက် အဦများ လိုအပ်ခြင်း ။(ဆ) မှိုင်းခံရုံများ အလုံအလောက်ရှိရန် လိုအပ်ခြင်း ။(ဇ) ပြည်တွင်းပြည်ပ အရင်းအနှီးများဖိတ်ခေါ်၍ အဆင့်မြင့်ရော်ဘာအတန်းအစားများ TSR ထုတ်လုပ် နိုင်သည့် စက်ရုံများ ထူထောင်ဆောင်ရွက်ရန်လိုအပ်ခြင်း။ (ဈ) ရော်ဘာအရည်အသွေးနှင့်ပတ်သက်၍ ထောက်ခံချက်လက်မှတ်ပေးနိုင်သည့် အဖွဲ့အစည်း သတ် မှတ်ရန် လိုအပ်ခြင်း။(ည) အခြားရော်ဘာထုတ်လုပ်သည့်နိုင်ငံများကဲ့သို့ ISO လက်မှတ်များ ရရှိနိုင်ရန် ဆောင်ရွက်ရန် လို အပ်ခြင်း ။(ဋ) အဖွဲ့အစည်းပိုင်၊ ဌာနပိုင်အရည်အသွေး ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ်ခန်းများ ထူထောင်ရန် လိုအပ်ခြင်း။(ဌ) ကုမ္ပဏီများမှ ကိုယ်ပိုင်ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ်ခန်းများ ထူထောင်ရန်လိုခြင်း။ (ဍ) အခြားနိုင်ငံများ၏ ခေတ်မီအရည်အသွေးထုတ်လုပ်သည့် နည်းပညာများ အကူအညီများ ရယူရန် လိုအပ်ခြင်း။(ဎ) ရော်ဘာအရောင်းအဝယ် စနစ်တကျဖြစ်စေရန် ဈေးကွက်စင်တာများ၊ ကုန်စည်ဒိုင်များ ထူထောင်ဆောင် ရွက်ရန် လိုအပ်ခြင်း။(ဏ) ရော်ဘာတင်ပို့ရာတွင် SGS, MITS တို့ကဲ့သို့ Inspection Team များက လက်ရှိ တန်ချိန် ပမာ ဏကိုသာ စစ်ဆေးမှုမျိုးပြုလုပ်ပေးနေရာမှ အရည်အသွေး၊ စံချိန်စံညွှန်းများပါ စစ်ဆေးပေးနိုင်သည့် အဖွဲ့အစည်းများအဖြစ် ဆောင်ရွက်သွားစေရန်၊ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရော်ဘာစိုက်ပျိုးသည့်မျိုးများမှန်ကန်ရန်၊ စိုက်ပျိုးမှု၊ ထုတ်လုပ်မှု၊ တင်ပို့မှု နှစ်စဉ် တိုးတက်နေ၍ အရည်အသွေးကောင်းရော်ဘာများ ထွက်ရှိရန် ၊ အစေးထုတ်လုပ်သည်မှ မှိုင်းခံပြားများ၊ အဆင့်မြင့် ရော်ဘာအတန်း အစားများထုတ်လုပ်သည်ထိ သုံးစွဲသည့်ပစ္စည်းများ ကောင်းမွန်ရန်၊ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်မှုရှိခြင်း၊ မှန်ကန်သည့်သွင်းအားစုများ အသုံးပြုရန်လိုခြင်း၊ အဆင့်မြင့်ရော်ဘာများ ထုတ်လုပ်နိုင် သည့် စက်ရုံများထူထောင်ရန်၊ ပြည်တွင်းပြည်ပအရင်းအနှီးများဖိတ်ခေါ်၍ လုပ်ကိုင်ရန်၊ ထုတ်လုပ်သည့် အဆင့် အတန်းများကို အသိအမှတ်ပြုလက်မှတ်များ ထုတ်ပေးနိုင်သည့် အဖွဲ့အစည်း/ ထောက်ခံချက်များပြုလုပ်ပေးရန် လိုအပ်ခြင်းများကို ဌာနဆိုင်ရာများ၊ ပုဂ္ဂလိက၊ ရော်ဘာအသင်း များမှ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင် ရွက်သွားကြရန် လိုအပ်နေသေးသည့် လုပ်ငန်းဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရပါ သည်။ ရော်ဘာမှာအထွက်နှုန်းကောင်းရုံနှင့် မပြီးသေးကြောင်း၊ ထွက်ရှိလာသည့် ရော်ဘာစေးများကို စနစ်တကျသန့်စင်စွာထုတ်လုပ်ခြင်းမှ အရည်အသွေးကောင်းသည့် စံချိန်စံညွှန်းမီသော အတန်းအစားများ ထွက်ရှိလာဖို့ကလည်းအရေးကြီးကြောင်း၊ အရည်အသွေးကောင်းမှ ဈေးကောင်းရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အထွက်နှုန်းလည်းကောင်း အရည်အသွေးလည်းကောင်းရင် ဈေးကောင်းရပြီးတွက်ခြေကိုက်သည်ထက် ကိုက်သည့်လုပ်ငန်းဖြစ်ကြောင်း၊ အရည်အသွေးကောင်း ရော်ဘာများထွက်ရှိလာဖို့ အဓိကအကျဆုံးက စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများဖြစ်သည့်အတွက် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများကို နည်းပညာ၊ အသိပညာများ ထိထိရောက်ရောက်ပေးနိုင်ရန်နှင့် သွင်းအားစုများ လုံလုံလောက်လောက်ရရှိရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ နိုင်ငံ တကာမှ လာရောက်ပြီး အသိပညာ၊ နည်းပညာ ဖြန့်ဖြူးပေးရုံနှင့် မလုံလောက်ကြောင်း၊ လက်တွေ့ ထိထိရောက်ရောက် အကောင်အထည်ဖော်ရန် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများ၊ အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်သူများ၊ ကုန်သည်များ၊ တင်ပို့သူများ၊ အသင်းအဖွဲ့နဲ့ ဌာနဆိုင်ရာများ အားလုံး ဝိုင်းဝန်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက် ကြလိုကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။
ကျွန်တော်ဟာ မူဆယ် ၁၀၅ မိုင်၊ မိုင်းယုကျွေးရွာကုန်စုံ ဈေး ဆိုင်တန်းရှိ လျှပ်စစ်ပစ္စည်းရောင်းသော ဆိုင်တစ်ဆိုင်မှ ထမင်းပေါင်း အိုး (Ricecooker) ) အသေးတစ်လုံးဝယ်ယူခဲ့ပါတယ်။ ဈေးကတော့ သိပ်မကြီးလှပါ။ ထမင်းပေါင်းအိုးရဲ့ အပြင်ဖက်ဟာ ကြွေရည်သုတ် အဖြူရောင် ဖြစ်ပြီး လှပသောပန်းခက်ပုံ များ ရေးဆွဲထား ပါတယ်။ ဆန်ထည့်သောအိုးရဲ့ အတွင်းပိုင်းတွင် အနက်ရောင် (Tefron) ပြောင်လက်နေအောင် သုတ်လိမ်းထားပါတယ်။ ၃ ရက်ခန့်ထမင်းချက် ပြီးသောအချိန် အိုးဆေးကြောသော အခါ ဆေးသားများ အဖတ်လိုက် ကွာကျလာတာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။ ဤအခြေနေကို အရေးမကြီး သေးလို့ဟု ယူဆခဲ့ပါတယ်။ တစ်နေ့ ထမင်းစားပြီးချိန်မှာ ဝမ်းဗိုက်ထဲ မှာ မခံစားနိုင်လောက်အောင် နာနေပါတယ်။ ဤမျှဗိုက်နာနေရခြင်း ရဲ့အကြောင်းရင်းကိုကိုယ့်ကိုကိုယ်ပြန်လည်စစ်ဆေးတဲ့အခါ ချက်ထား သော ထမင်းမှ အဖြေကို တွေ့ရှိရပါတော့ တယ်။ အိုးမှာ ကပ်နေတဲ့ ထမင်းမှာ အနက်ရောင်အကွက် အကွက်ကလေးတွေတွေ့ရပြီး အိုးရဲ့ အောက်ခံဆေး သားများဖြစ်နေပြီး ထိုအစာကိုစားမိလို့ အစာအဆိပ် သင့်ပြီး ဗိုက်နာနေရခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဖြစ်စဉ်ကို သာမန်အားဖြင့်ကြည့်ပါက ရိုးစင်းလှတဲ့ ကိစ္စ ကလေးတစ်ခုမျှဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုအန္တရာယ်များ တဲ့ ဖြစ်စဉ်အား ဂရုစိုက်မိသူ၊ ပတ်ဝန်းကျင်ကိုတစ်ဆင့်ပြောပြသတိပေးမိသူ အလွန် နည်းမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ထုတ်လုပ်သူရဲ့ အတ္တရှေ့ထားမှုကြောင့် စားသုံးသူ မည်မျှထိခိုက်ပြီးကြောင်း စာရင်းကောက်ခံခဲ့ပြီး အများ ပြည်သူသိရှိနိုင်ရန် သတင်းထုတ်ပြန်နိုင်ခဲ့ပါက လူအများသတိထား တတ်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။ အပေါ်ယံ အရောင်အသွေးလှလှနဲ့ ဈေး ကွက်တင် ရောင်းချနိုင်ရေးတစ်ခုသာလျှင် ဦးစားပေးတဲ့ထုတ်လုပ်သူ ရဲ့ အပြစ်လား၊ ဈေးသက်သာမှုတစ်ခုတည်းကိုသာကြည့်ပြီး ပစ္စည်း အရည်အသွေးကို လျစ်လျူရှုတတ်တဲ့ စားသုံးသူရဲ့ အပြစ်လား စသဖြင့် လားပေါင်းများစွာနဲ့ စဉ်းစားရန်လိုအပ်မယ်ထင်ပါတယ်။ ယနေ့ခေတ်ကာလ ဟာ ဈေးကွက်အပြိုင်အဆိုင် ရောင်းချနေတဲ့ ခေတ် ဖြစ်ရာ ဒီနိုင်ငံထုတ်ကုန်ပစ္စည်းကိုမကြိုက်ရင် ဟိုနိုင်ငံထုတ်ကုန် ပစ္စည်းကို ဝယ်ယူကြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုနဲ့ တစ်ဖက်နိုင်ငံမှ အရည်အသွေးစံချိန်စံညွှန်းမမီသော ထုတ်ကုန်ပစ္စည်းများ ဈေးကွက် သို့ မဝင်ရောက်နိုင်ရေး ကာကွယ်ထားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် စားသုံးသူဖက်ကလည်း ကုန်ပစ္စည်းရဲ့အရည်အသွေးအကြောင်းကို သိသင့်သလောက်သိထားရန် လိုအပ်မှာဖြစ်ပါ တယ်။ ဒါမှသာ စံချိန် စံညွှန်းမီသော ကုန်ပစ္စည်းကို ရွေးချယ်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထုတ်လုပ်သူအနေနဲ့လည်း မိမိထုတ်လုပ်လိုက်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်း ဟာ စားသုံးသူဖက်က မည်သို့သဘောထားသည်၊ မည်ကဲ့သို့ လုပ် ဆောင်နေကြောင်း လေ့လာတတ်ဖို့လိုပါတယ်။ သာဓကတစ်ခု အနေဖြင့် ပြောရမယ်ဆိုရင် ဂျပန်နိုင်ငံ Toyota ကားကုမ္ပဏီဟာ Brand အသစ်တစ်ခု ထုတ်လုပ်တိုင်း စားသုံးသူ၏အသံ၊ အကြံပြု ချက်များ အလေးထားပြုပြင်ဆောင်ရွက်ပေးလေ့ရှိတယ်လို့ မှတ်သား ဘူးပါတယ်။ လိုအပ်ပါက အားနည်းချက်ရှိသော ကားများကို Brand တစ်ခုလုံး ကမ္ဘာ၏မည်သည့် အစိတ်အပိုင်းတွင်ရှိနေစေကာမူ ငွေကုန်ကြေးကျခံကာသိမ်းယူပြီး ပြန်လည်ပြုပြင်ပေးလျက် ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်းဂျပန်မော်တော်ကားများကို လူကြိုက်များရခြင်း ဖြစ် ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တစ်ဖက်နိုင်ငံမှ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများကို ဟိုလိုလုပ်ပါ၊ ဒီလိုလုပ်ပါဟု ကျွန်တော်တို့အမိန့်ပေး၍ မရပါ။ ရနိုင်သောနည်းလမ်း နှစ်ခုမှာ စားသုံးသူမှ အရည်အသွေးညံ့သော ကုန်ပစ္စည်းများ မဝယ် သောနည်းလမ်းနဲ့ အရည်အသွေးစစ်ဆေးသော အဖွဲ့အစည်းများမှ အရည်အသွေးညံ့ဖျင်းသော ကုန်ပစ္စည်းများ မိမိတို့နိုင်ငံအတွင်းသို့ တင်သွင်းခွင့်မပြုသောနည်းလမ်းပင်ဖြစ်ပါတယ်။အခြားသော အရည် အသွေးမမီသော ကုန်ပစ္စည်းများ ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံအတွင်းသို့ အမယ်ပေါင်းများစွာ ဝင်ရောက်မှုရှိနေမှာ မြေကြီးလက်ခတ်မလွဲ နိုင် ပါဘူး။ စားသောက်ကုန်ပစ္စည်းများ၊ ယာဉ်နှင့် စက်ပစ္စည်းများ၊ လျှပ်စစ်ပစ္စည်း များ၊ ဆောက်လုပ်ရေး ပစ္စည်းများ၊ ဆေးဝါးနှင့် ဓာတု ဗေဒပစ္စည်းများ စသည့်ကုန်ပစ္စည်းများတွင် စံချိန်၊ စံညွှန်းမမီသော ကုန်ပစ္စည်း အများအပြားပါရှိနေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ စိတ်မကောင်းစရာ သတင်းတစ်ပုဒ်ကြားခဲ့ဘူးပါတယ်။ တစ်ဖက် နိုင်ငံရွှေလီမြို့ရှိ မုန့်ဆိုင်တစ်ခုတွင် ဆိုင်ရှင်ရဲ့ ၆ နှစ်အရွယ် သမီးမှ သူမ မိခင်ဆိုင်ရှင်ထံ ရောင်းနေသော တရုတ်မုန့်နဲ့ အချိုရည်ကို တောင်းခံခဲ့ရာ မိခင်မှ "သမီး ဒီမုန့်တွေ နင်တို့စားလို့ရတဲ့ဟာတွေ မဟုတ်ဘူး၊ နင်တို့စောစောသေချင်လို့လား"လို့ ပြန်ပြောသံ ကြား ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ယခုတစ်လောအထင်ရှားဆုံး၊ လူသိအများဆုံးအန္တရာယ်ရှိသည့် ကုန်ပစ္စည်းမှာ မြောင်းဆီလို့ခေါ်တဲ့ အညစ်အကြေးများမှ ဆယ် တင်သောစားသုံးဆီပင်ဖြစ်ပါတယ်။ လူကိုမည်မျှအတိုင်းအတာအထိ အန္တရာယ်ပေးမည်ကို တိတိကျကျဖော်ပြခြင်း မတွေ့ရသေးသော် လည်း ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်မယ်ဆိုတာကို တပ်အပ်ပြောလို့ ရပါ တယ်။ မြန်မာပြည်အတွင်း နည်းလမ်းပေါင်းစုံနဲ့ ဝင်ရောက်လာနေကြ ကြောင်း သိရပါတယ်။ အမှတ်တံဆိပ် အမျိုးမျိုးတပ်၍ ပြည်တွင်း သို့ ဝင်ရောက်လာခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ကုန်စုံဆိုင်၊ ဆေးဆိုင်နဲ့ ကွမ်းယာဆိုင်များမှာ တွေ့ရတတ်သော ကာမ အားတိုးဆေး၊ အားထိန်းဆေး၊ ကာမစိတ်ကြွဆေးများဟာ တစ်ဖက်နိုင်ငံ FDA ၏ စစ်ဆေးချက်များ၊ စက်ရုံတည်နေရာမှစ၍ ထုတ်လုပ်မှုနှင့်ဆိုင်သော အချက်အလက်များဖော်ပြထားခြင်း မရှိတာကို ထောက်ရှုှုခြင်းအားဖြင့် ရိုးသားမှုမရှိဘူးလို့ သုံးသပ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ယခုနောက်ပိုင်း တစ်ဖက်နိုင်ငံမှဝင်ရောက်လာသော အိမ်သုံး လျှပ်စစ်ပစ္စည်းဝါယာကြိုးများတွင် ၁၀ အင်ပီယာ၊ ၂၅၀ ဗို့ အစရှိ သဖြင့် ဖော်ပြထားသော်လည်း ၁၂၀၀ ဝပ်အားရှိ လျှပ်စစ်မီးပူကိုနာရီ ဝက်ခန့်အသုံးပြုရုံမျှနဲ့ ၎င်းင်းဝါယာကြိုးများမှာ ခံနိုင်ရည်သိပ်မရှိတော့ ဘဲ ကြိုးပူလာခြင်း၊ ၎င်းင်းကြိုးကို ကာအုပ်ထားသော ရော်ဘာ ပင်လျှင် အပူလွန်ကဲပြီး ပေါက်ပြဲလာခြင်းများ မကြာခဏကြုံရတတ်ပါတယ်။ ယခင်မြန်မာပြည်ထုတ် က.စ.လ လျှပ်စစ်ပစ္စည်းများတွင် ထိုသို့ သော ပြဿနာမျိုး မရှိခဲ့ပါဘူး။ တရုတ်-မြန်မာနှစ်နိုင်ငံကုန်စည်ပြပွဲ တစ်ခုတွင် မြန်မာဖက် တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးမှ တရုတ်နိုင်ငံထုတ် ၃၀၂၉ လျှပ်စစ်ဝန်ထမ်းကြိုး (3029 Service wire) အရည်အသွေးမမှီ ကြောင်းပြောပြရာ ၎င်း တရုတ်ကိုယ်စားလှယ်မှ " ခင်ဗျား တို့မြန်မာ နိုင်ငံက ဈေးသက်သာအောင်ထုတ်ပေးပါဆိုလို့ ကျုပ်တို့စက်ရုံတွေ က မြန်မာပြည်အမှာစာအတိုင်း အထူးဒီဇိုင်းထုတ်ပေးတာပါဗျာ၊ လို ချင်တဲ့ Quality မှာပါ၊ မှာတဲ့အတိုင်း မထွက်လာရင် ကျုပ်တို့ လျော် ပေးမယ်" ဟု ခပ်တိုတိုပြန်ဖြေခဲ့တယ်လို့ ကြားဘူးပါတယ်။ အထက်ပါအဖြစ်အပျက်များဟာ နမူနာမျှသာဖြစ်ပြီး တစ်ဖက် နိုင်ငံက တရားဝင်တင်သွင်းသော ကုန်ပစ္စည်း အမယ်ပေါင်းထောင်ချီ ရှိမှာ ဖြစ်ပြီး တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုလမ်းတွင် အမယ်ပေါင်း ထိုထက် ၂ ဆခန့်ရှိလိမ့်မယ်လို့ ခန့်မှန်းရပါတယ်။ တစ်ဖက်က တင်သွင်းတဲ့ ဤမျှလောက်များပြားသောအမယ်များမှာ အရည်အသွေးစံချိန်စံညွှန်း မမီသောကုန်ပစ္စည်းများဟာ အများစုပါလိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ မြန်မာပြည်သူများအတွက် အန္တရာယ်ရှိသော ကုန် ပစ္စည်းများ စားသုံးသူလက်တွင်းသို့ အတိုင်းအဆမသိရောက်ရှိသွားပြီး ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ ၎င်း ပစ္စည်းများကြောင့် အသက်ပေါင်းများစွာ ငွေ ကြေးများစွာ ဆုံးရှုံးပြီးဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ ဤမျှလောက်အရေးကြီးသောကိစ္စဟာ မြန်မာတစ်မျိုးသားလုံးနဲ့ သက်ဆိုင်လာပြီဖြစ်ပါတယ်။ ကိုယ့်နိုင်ငံ အဓွန့်ရှည်ရေး တစ်မျိုးသား လုံးက အသိတရားနဲ့ယှဉ်ကာ ကျန်းမာရေးအတွက် အလေးထားဖို့ လိုအပ်ပါမယ်။ ကျန်းမာသန်စွမ်းမှသာ တာဝန်များထမ်းဆောင်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ကျွန်တော်တို့စားသုံးသူများဟာ ကိုယ့်တိုင်း ပြည်၊ ကိုယ့်လူမျိုးကိုချစ်လျှင်-- အရည်အသွေးမမီသောကုန်ပစ္စည်းများတင်သွင်း၊ ရောင်းချခြင်း အား ရှောင်ကြဉ်ရန်။- ပြည်ပမှတင်သွင်းလာသောအန္တရာယ်ရှိကုန်ပစ္စည်းများ၊ တာဝန် ရှိသူများမှ တိုင်းပြည်ရဲ့မျက်နှာကို ထောက်ထားသောအားဖြင့် တားဆီးပေးခြင်း၊ သက်ဆိုင်သောဌာနများသို့ အကြောင်းကြား အသိပေးခြင်း၊ ဥပဒေအရအရေးယူခြင်းများ ဆောင်ရွက်ရန်။- အန္တရာယ်ရှိသောကုန်ပစ္စည်းများသည် မည်မျှပင်ဈေးသက်သာ စေကာမူ စားသုံးသူများမှ ဝယ်ယူအသုံးပြုခြင်းမပြုရန်။- စားသုံးသူများသည် စားသုံးသူဥပဒေ၊ စားသုံးသူ၏အခွင့်အရေး၊ ရပိုင်ခွင့်များလေ့လာ၍ နစ်နာမှုရှိသည်ဟု ယူဆပါက ဥပဒေ လမ်းကြောင်းအတိုင်း ဆောင်ရွက်ရန်။- အန္တရာယ်ရှိသည်ဟု ယူဆရသော ကုန်ပစ္စည်းများအား သက်ဆိုင်ရာကျွမ်းကျင်သူများသို့ အသိပေးအစစ်ဆေးခံရန်။- အန္တရာယ်ရှိသောကုန်ပစ္စည်းများအကြောင်းအား နီးစပ်ရာ ပတ် ဝန်းကျင်သို့ အသိပေးရန် စတဲ့အချက် များကို စဉ်းစားကြဖို့ လိုအပ်နေပြီလို့ အကြံပေးလိုပါတယ်။ နိုင်ငံတော်မှလည်း ယခုအခါစားသုံးသူကာကွယ်ရေးအတွက် အလေးအနက်ထားဆောင်ရွက်လာနေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်သူ့ လွှတ်တော်မှ အတည်ပြုပြီးပါက စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေ ထွက်လာတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၂ ခုနှစ်စက်တင်ဘာလ ၁ ရက် ကစပြီး မူဆယ် ၁၀၅ မိုင် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဇုန် အတွင်း၌ ကျန်းမာရေး ဦးစီးဌာန၊ အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေးဌာန ခွဲဖွင့်လှစ်ပြီး စားသောက်ကုန်နဲ့ ဆေးဝါးများကို စစ်ဆေးခြင်းအား ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ပြီဖြစ်ပါတယ်။ အရည်အသွေးစံချိန်စံညွှန်းမမီသော ကုန်ပစ္စည်းများအတွက် စားသုံးသူဖက်မှ အထက်ပါအကြံပြုသော နည်းလမ်းများအတိုင်း မိမိတို့ဖက်မှကာကွယ်ထားရန် တိုက်တွန်းလိုပါတယ်။ ထုတ်လုပ်သူ အား ပြုပြင်လာရန် စားသုံးသူဖက်မှ အကြံပြုတိုက်တွန်းရန်ခက်ခဲပါ လိမ့်မယ်။ စားသုံးသူများမှ ညီညီညွတ်ညွတ်ဖြင့် စုပေါင်းကာကွယ် လျှင် ထုတ်လုပ်သူဖက်မှ အလိုလို ပြုပြင်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။ ခေတ် သစ်မျက်မှောက်ကာလမှာ အင်အားကြီးနိုင်ငံများဟာ စစ်လက်နက်နဲ့ ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်ခြင်း မပြုတော့ဘဲ စီးပွားရေးအင်အားဖြင့် အနိုင် ယူတိုက်ခိုက်တတ်ကြပါတယ်။ စီးပွားရေးနဲ့တိုက်ခိုက်ရာမှာ မိမိရဲ့ တရားဝင်ပို့ကုန်ပစ္စည်းများအား ၎င်း တိ့ုနိုင်ငံတွင်းသို့ တရားမဝင်တင် သွင်းခြင်း ဖြစ်အောင်ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ မိမိတို့နိုင်ငံသို့ တင်ပို့သောကုန် ပစ္စည်းများတွင် အရည်အသွေးမမီ အန္တရာယ်ရှိ ကုန်ပစ္စည်းများအား တင်ပို့ခြင်းမျိုး လုပ်လာတတ်ပါတယ်။ မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ်ဖြင့် သတိ ထားပြီ စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဝိုင်းဝန်း ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ကြပါစို့လု့ိ တိုက်တွန်းလိုက်ရပါတယ်။
မေခရိုပေါ်လစီ၏ မိုက်ခရိုသက်ရောက်မှု
ယနေ့ကာလကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာအပြောင်းအလဲများသည် လွတ် လပ်မှုကို အခြေခံသော အနေအထား တစ် ရပ်ဆီသို့သာ ဦးတည် လျက်ရှိသည်။ ပြည်တွင်းကုန်သွယ်ရေး ပေါ်လစီများ ပြုပြင်ရေးဆွဲရာ တွင် လွတ်လပ်စွာ လှုပ်ရှားနိုင်ခွင့်ကို ရရှိရေးအတွက် အခြေခံ လျက် ရေးဆွဲကြရသကဲ့သို့ နိုင်ငံတကာ ကုန်သွယ်ရေး ပေါ်လစီများ တွင် လည်း ကုန်သွယ်ဖက်နိုင်ငံများ၏ မည်မျှအထိ ပြင်ပကမ္ဘာသို့ တံခါး ဖွင့်လှစ် လွတ်လပ်ခွင့်ပေးထားသည် ကို လေ့လာချိန်ဆ ရေးဆွဲကြရ သည်။ ဒေသတွင်းတွင်လည်း ဖွဲ့စည်းထားပြီးဖြစ်သည့် လွတ်လပ် သော ကုန်သွယ်မှုအုပ်စုများတွင် ဝင်ရောက်ခြင်း၊ သဘောတူညီမှုများ ရယူကာစီစဉ် ဆောင်ရွက်ခြင်းများ လည်း ရှိကြသည်။ မူလအနေ အထားမှ ပိုမိုတိုးတက်ကောင်းမွန်လာနိုင်မည့် အခြေအနေ တစ်ရပ် ရရှိရေး၊ ကုန်သွယ်မှုကြောင့် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဖြစ်စဉ်တွင် အထောက်အကူများ ရရှိလာစေရေး တို့အတွက် အားထုတ်နေကြ ခြင်းဖြစ်သည်။ ရလဒ်ကောင်းများမျှော်လင့်၍ ထိုသို့အားထုတ်နေစဉ် မှာပင် လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်မှု၏ ကောင်းကျိုးဆိုးကျိုးများကို အသေးစိတ် လေ့လာကြရ၏။ ကုန်သွယ်ရေးလွတ်လပ် မှုကြောင့် ဖြစ် ပေါ်လာသော အကျိုးဆက်များစွာရှိသည့်အနက် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်၏ အခြေခံ လိုအပ်ချက်တစ်ရပ်ဖြစ်သည့် စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုအပေါ် မည်သို့မည်ပုံ သက်ရောက်လာနိုင်သည်ကို လည်း သတိပြုလာကြရသည်။ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ ကုန်သွယ်မှု ပေါ်လစီတစ်ရပ်သည် ပြည်တွင်း စားနပ် ရိက္ခာရရှိနိုင်မှုသာမက ကုန်သွယ်ဖက်နိုင်ငံများ၏ စားနပ် ရိက္ခာရရှိနိုင်မှုအပေါ်တွင်ပါ လွှမ်းမိုးမှုများရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ယနေ့ခေတ်ကာလ ကုန်သွယ်ရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများသည် သက် ဆိုင်ရာ နိုင်ငံကိုသာမက ကမ္ဘာ့အခြေအနေများကိုသာ သက် ရောက်မှုများ ရှိလာသည်။ ကုန်သွယ်ရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများနှင့် စားနပ်ရိက္ခာ ဖူလုံမှုတို့၏ အဆက်အစပ်နှင့် ပတ်သက်၍ ကမ္ဘာ့ ကုန်သွယ်ရေး ဆွေးနွေးပွဲ(ဒိုဟာ)မှာပင် အခြေအတင် ဆွေးနွေး စဉ်းစားကြရသည့် အခြေအနေဖြစ်နေသည်ကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် သက်ရောက်မှုနယ်ကို ရိပ်မိနိုင်သည်။ ကုန်သွယ်မှုပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု များကြောင့် နိုင်ငံခြားဝင်ငွေ ရရှိနိုင်မှုအပေါ် သက်ရောက်၏။အစိုးရ ၏ ဝင်ငွေ၊ အသုံးစရိတ်ဆက်စပ်မှုများမှတစ်ဆင့် ပြည်တွင်းရိက္ခာဖူလုံ ရေးနှင့် ပတ်သက်လာ၏။ ကျေးလက်နှင့် မြို့ပြလုပ်သားများကြား ဝင်ငွေ၊ အဆင့်၊ အလုပ် အကိုင်ရရှိမှုတို့ကို တိုက်ရိုက်သက်ရောက်မှုရှိ လာသည်။ ထို့ကြောင့် မေခရို အဆင့်ကုန်သွယ်မှုပေါ်လစီများသည် တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် အကျိုးဆက်များ ဖြစ်ပေါ် လာပြီး နောက်ဆုံး အိမ်ထောင်စုတစ်စုချင်း လူတစ်ယောက်ချင်း၏ ဝင်ငွေရရှိမှုအပေါ် သွယ်ဝိုက်သောအားဖြင့် လည်းကောင်း၊ နေ့စဉ်စားနပ်ရိက္ခာ ဝယ်ယူ သုံးစွဲမှုအပေါ် တိုက်ရိုက်သောအားဖြင့် လည်းကောင်း သက်ရောက်မှု များရှိလာသည်။
ကုန်သွယ်ရေးလွတ်လပ်မှုနှင့်စားနပ် ရိက္ခာဖူလုံမှု ကုန်သွယ်ရေးလွတ်လပ်မှုသည် ကုန်သွယ်ရောင်းဝယ်နေသော ကုန်ပစ္စည်းများ၊ ကုန်သွယ်မှုမပြုဘဲ ပြည်တွင်းမှာပင် စားသုံးနေသော ကုန်စည်များ၏ ဈေးနှုန်းများအားလုံးကို ပြောင်း လဲမှုများဖြစ်ပေါ်စေ သည်။ ထိုဈေးနှုန်းများပြောင်းလဲမှုကြောင့် ပြည်တွင်းရှိ သယံဇာတ များ ခွဲဝေသုံးစွဲမှု၊ သုံးစွဲပုံအပြောင်းအလဲများ ဖြစ်လာသည်။ထိုမှ တစ်ဆင့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှု အဆင့်ကိုပါ အကျိုးဆက်သက်ရောက် မှု ဖြစ်သွားသည်။ ကုန်ထုတ်လုပ် အခြေအနေအပေါ် သက်ရောက်မှု သည် လုပ်သားတို့၏ ဝင်ငွေအဆင့် အတက်အကျများ ဖြစ်ပေါ်လာ ပြီး နိုင်ငံ၏ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုအဆင့်နှင့် စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုအခြေ အနေကို ပါ ပြောင်းလဲမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာတတ်သည်။ အကယ်၍ ဝင်ငွေရရှိမှု အဆင့်မြင့်မားလာပါက ဆင်းရဲမွဲတေမှုအဆင့် ကျဆင်း သွားနိုင်၏။ဝင်ငွေနိမ့် ဆင်းရဲသူ၊ ဆင်းရဲသားများ၏ စားနပ် ရိက္ခာရရှိမှု တိုးတက်မြင့်မားလာ၍ စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှု အခြေအနေမူလထက် တိုးတက်မှုများ ရှိလာနိုင်သည်။ ဖွံ့ဖြိုးဆဲ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ကုန်သွယ်ရေးပေါ်လစီများ ပြောင်းလဲမှုနှင့်အတူ ကုန်ထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍ အခြေအနေများကို ပြင်ဆင်ပြောင်းလဲရန်လိုသည်။ ကုန်သွယ်ရေးပေါ်လစီများ လွတ်လပ်မှုကို ဦးတည်နေစဉ် လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်မှု အုပ်စုများနှင့် သင့်လျော်မည့် ကုန်သွယ်မှု ပေါ်လစီများ ကျင့်သုံးနေစဉ် နိုင်ငံ၏ အဓိကထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍဖြစ်သည့် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍကို နေရာ တကာ ပြုပြင်စီစဉ်ထားမှုများ မရှိသေးပါက ကုန်သွယ်မှု ကဏ္ဍ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ၏ အကျိုးကျေးဇူးများကို ကောင်းစွာ ခံစား ရမည်မဟုတ်ေ ပ။ ဈေးကွက်ဝေစုတိုးချဲ့ရရှိရန် ခက်ခဲခြင်း၊ ရရှိပြီးသော ဈေးကွက်ဝေစု ကျဆင်းလာခြင်း၊ ရေရှည်တွင် ပြည်တွင်း စိုက်ပျိုး ရေး အခြေခံသော စက်မှုလုပ်ငန်းများ ထိခိုက်ပျက်စီးလာခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်လာကာ ပြည်တွင်း ရိက္ခာသုံးစွဲမှု အဆင့်ကျဆင်းကာ၊ စားနပ် ရိက္ခာဖူလုံမှုကို ထိပါးလာနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ၏ ပြည်တွင်း စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှု ရရှိစေရန်ချမှတ်ထားသော မဟာဗျူဟာ သည် ကုန်သွယ်ရေးမူဝါဒများနှင့် အဆက်အစပ် ရှိရမည်ဖြစ်သည်။လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်ရေးမူဝါဒများနှင့် သင့်လျော်ရန်လိုသည်။
ပေါ်လစီရွေးချယ်မှု နိုင်ငံခြားဝင်ငွေရရှိရေး၊ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးမှုဖြစ်စဉ်တွင် ကုန် သွယ်မှုမှ အထောက်အကူပြုစေရေးအတွက် ကုန်သွယ်ရေးပေါ်လစီ များ ပြင်ဆင်ရေးဆွဲရာတွင် နိုင်ငံ၏ အဓိကထုတ်ကုန် ကုန်သွယ်မှု တွင် အဓိကအားထားနေရသည့် ပို့ကုန်အမျိုးအစားများကို ထည့်သွင်း စဉ်းစားရန်လိုလာသည်။ အခြေခံလိုအပ်ချက်ဖြစ် သည့် စားနပ်ရိက္ခာ ကုန်စည်မျိုးများကို တင်ပို့ရောင်းချနေသော ဖွံ့ဖြိုးဆဲတိုင်းပြည် တစ်ပြည် ဖြစ်ပါက ပြည်တွင်း စားသုံးသူ ပမာဏကိုပါ ဂရုစိုက် လေ့ လာပြီးမှ ကုန်သွယ်မှုအတွက် စဉ်းစားသင့်သည်။ စားနပ်ရိက္ခာ ကုန် စည်မျိုးကို အဓိကထားထုတ်လုပ် တင်ပို့ရောင်းချမည် (သို့မဟုတ်) စက်မှုထုတ်ကုန်၊ လျှပ်စစ်ထုတ်ကုန်၊ အိုင်တီပစ္စည်း စသည့် နည်းပညာ မြင့် ကုန်ပစ္စည်းများကိုသာ တင်ပို့ရောင်းချမည်စသဖြင့် လမ်းကြောင်း ကို တိတိကျကျ ရွေးချယ်ရမည်။ လယ်ယာ၊ သားငါးကဏ္ဍမှ ထုတ် ကုန်များကိုသာ အဓိကထုတ်လုပ် တင်ပို့မည်ဟု စိတ်ပိုင်းဖြတ်ထားခဲ့ပါ က စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှု ပေါ်လစီနှင့် ကုန်သွယ်မှုပေါ်လစီ ဆက်စပ် စဉ်းစား ဆောင်ရွက်ရန် လိုသည်။ စက်မှုထုတ်ကုန်ကဲ့သို့ နည်းပညာ သုံး လူသုံးကုန်၊ လုပ်ငန်းသုံးကုန်ပစ္စည်းများ ကိုသာ အဓိက တင်ပို့ ရောင်းချမည်ဟု ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါက ပြည်တွင်းစားနပ်ရိက္ခာအတွက် ဝယ်ယူရေး၊ စုဆောင်းရေး၊ ပုံမှန်တင်ပို့ရောင်းချသည့်နိုင်ငံများနှင့် သဘောတူစာချုပ်များ ချုပ်ဆိုရေးစသဖြင့် စားနပ်ရိက္ခာ မှီခိုရေး ပေါ်လစီနှင့် ကုန်သွယ်မှု ပေါ်လစီကို အမြဲတမ်းအတူယှဉ်တွဲ စဉ်းစား ဆောင်ရွက် ရန်ဖြစ်သည်။ယနေ့နိုင်ငံအတော်များများ သည် ပြည်တွင်း စားနပ်ရိက္ခာအတွက် အပြည့်အ၀ မထုတ်လုပ်သည့်တိုင် အတိုင်း အတာ ပမာဏတစ်ခု အထိ ထုတ်လုပ်ရင်း အားသာချက်ရှိသည့် ကုန် ပစ္စည်းများကို ပို့ကုန်အတွက် ထုတ်လုပ်လျက်ရှိကြသည်။ ယနေ့ကမ္ဘာ သည် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များ ပိုမိုကျရောက် လာနေခြင်း၊ လူဦး ရေ ပိုမိုတိုးပွားလာခြင်းတို့ကြောင့် စားနပ်ရိက္ခာ ဖူလုံမှုရှိရေးအတွက် ပိုမိုအလေးထားလာကြသဖြင့် ကုန်သွယ်ရေးပေါ်လစီ အပြောင်းအလဲ များတွင် ပြည်တွင်းရိက္ခာဖူလုံမှုကို မထိခိုက်ရေး ပိုမိုဂရုပြု လာနေ ကြတော့သည်။
မြန်မာ့ဆန်စပါး စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် တင်ပို့ရောင်းချမှု ညှိနှိုင်း အစည်းအဝေး ကိုသြဂုတ်လ ၃၁ ရက် မွန်းလွဲ ၁ နာရီ တွင် စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ် ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးရုံး အစည်းအဝေးခန်းမ၌ ကျင်းပရာ လယ် ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့်ဆည်မြောင်းဝန်ကြီး ဌာန၊ ပြည်ထာင်စုဝန်ကြီး ဦးမြင့်လှိုင်၊ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စု ဝန်ကြီး ဦးဝင်းမြင့်၊ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာန ဒုတိယဝန်ကြီး ဦးအုန်းသန်း၊ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ဒုတိယ ဝန်ကြီး ဒေါက်တာပွင့်ဆန်းနှင့် ဌာန ဆိုင်ရာအကြီးအကဲများ၊ ဆန်စပါးနှင့် သက်ဆိုင်သော အသင်းအဖွဲ့များ၊ ဆန် စပါးကုမ္ပဏီများ၊ လုပ်ငန်းရှင်များ တက် ရောက်ခဲ့ကြပါသည်။
လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် ဆည် မြောင်းဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စု ဝန်ကြီး ဦးမြင့်လှိုင်က ဆွေးနွေး ပြော ကြားရာတွင် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် ဈေးကွက် ရရှိပြီး ဒေသနှင့် ကိုက်ညီသော မျိုးကောင်းမျိုး သန့် မျိုးစေ့များ ပြောင်းလဲစိုက်ပျိုးသွား ကြစေရန်နှင့် ခေတ်မီသိပ္ပံ နည်းကျ စိုက် ပျိုး ရေးစနစ်များဖြင့် တောင်သူ လယ် သမားများ စိုက်ပျိုးလာကြစေရန် အတွက် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက် ရှိ ကြောင်း၊ လုပ်ငန်းရှင်များ၊ အထူးပြု ကုမ္ပဏီများအနေဖြင့်လည်း တောင်သူ လယ်သမားများ၏ လိုအပ်ချက်အရင်း အနှီးအပါအဝင်မျိုးစေ့၊ သွင်းအားစု၊ မည်သို့ ကူညီ ရိုင်းပင်းရမည်ကို တွက်ဆ ပြီး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးကြရန် တိုက် တွန်းလိုကြောင်း၊ အထွက်နှုန်း တစ်ဆ မှ နှစ်ဆ ပိုမိုထွက်ရှိသည့် အထွက် ကောင်း မျိုးစပါးများ၊ ဘာစမာတီကဲ့သို့ နိုင်ငံခြား ဈေးကွက်တွင် အကောင်းဆုံး ဈေးနှုန်းရရှိသည့်မျိုးကို လယ်ယာစိုက် ပျိုးရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာန စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင်များ ကိုယ်တိုင်မှ ထုတ်လုပ်ပေးလျက်ရှိပြီး တောင်သူ လယ်သမားများသို့ ဖြန့်ဖြူးပေးရန် အဆင်သင့်ရှိကြောင်း၊ ခေတ်မီဆန် စက် ကောင်းဖြင့်ကြိတ်ခွဲခြင်းအားဖြင့် ယခင် က စပါးတင်း ၁၀၀ လျှင် ဆန်အထွက် နှုန်း တင်း၄၀ အောက်သာ လျှင် (အောက်တန်း) ရှိရာနေရာမှ အနည်း ဆုံး ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းနှင့်အထက် အရည် အသွေးကောင်း ဆန်ပိုမိုထွက်ရှိလာ မည်ဖြစ်သည့်အတွက် အရေအတွက် သာမက ဈေးနှုန်းကောင်းပါ ပိုမိုရရှိလာ မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုမျှသာမက ထွက်ရှိ လာမည့် အကျိုး အကြေဘေးထွက် ပစ္စည်းများကို ဆန်ကြာဆံ၊ ဆန်ခေါက် ဆွဲများ ထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်း၊ ဖွဲနုအား ဖွဲနုဆီအဖြစ် တန်ဖိုးမြှင့် ထုတ်လုပ်နိုင် ခြင်း၊ စပါးခွံအား လျှပ်စစ် ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်းစသည့် By Product များကို စပါးအခြေခံ တန်ဖိုးမြှင့် ထုတ် ကုန်(Paddy Based Industry) များ ဖြင့် ထုတ်လုပ် ရောင်းချနိုင်ခြင်းအားဖြင့် ဝင်ငွေအကျိုးအမြတ်များစွာ ရရှိစေမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ အရည်အသွေးမကောင်း သော ဆန်တန်ချိန် ၁၀၀၀ ကိုတစ်တန် လျှင် ဒေါ်လာ ၃၀၀ ကျော်နှင့် ၄၀၀ အောက်မျှဖြင့် အဆင့်ဆင့် တင်ပို့ ရောင်းချပါက သယ်ယူပို့ဆောင်စရိတ် ပိုမိုကုန်ကျခြင်းအပါအဝင်အရည် အသွေး နိမ့်ကျခြင်းနှင့် ဈေးနှိမ်ခံရခြင်း၊ ဈေးကွက်မခိုင်မာခြင်း အကျိုးဆက် များ ဖြစ်ပေါ်လာစေမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အရည်အသွေးကောင်းဆန်ကို ဈေး နှုန်း ကောင်းကောင်းဖြင့်တင်ပို့ ရောင်းချ ပါက တင်ပို့မှု ပမာဏ လျော့နည်းသော် လည်း၊ သယ်ယူပို့ဆောင်စရိတ်လျော့ နည်းသည့်အပြင် လက်ငင်းဝင်ငွေများ လည်း ပိုမိုရရှိနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး ရေရှည်တွင် မြန်မာ့ဆန်ဈေးကွက် ကမ္ဘာတွင် ပြန် လည် နေရာရရှိလာ မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ တောင်သူလယ်သမားများ စပါး စိုက် ပြီးဆင်းရဲနေရသည့် ဘဝမှ လွတ်ကင်း အောင် မိမိတို့ အားလုံးတွင် တာဝန်ရှိ ကြောင်း၊ ၂၀၁၅ ခုနှစ်ကို မျှော်မှန်း၍ အစွမ်းကုန်နိုင်ငံ၏ ဆန်စပါးသီးနှံကဏ္ဍ ခိုင်မာလာအောင် တောင်သူလယ် သမားများ ဆန်စပါးစိုက်ပြီး လယ်ယာ လုပ်ငန်းခွင်တွင် ပျော်မွေ့နေစေရန် မိမိတို့ လက်တွေ့ပြင်ဆင် ပြုပြင် အကောင်အထည်ဖော်နေသော လုပ် ငန်းများကို အစွမ်းကုန် ညီညွှတ်စွာ ပူးပေါင်းရိုင်းပင်း လုပ်ဆောင်ကြရန် အရေးကြီးကာလ ဖြစ်ကြောင်း၊ စိုက် ပျိုးရေးကို အခြေခံသည့် မိမိတို့နိုင်ငံ တွင် တောင်သူလယ်သမားများ စပါး စိုက်လို စိတ်ကျဆင်းပြီး မြို့ပေါ်တက် ရရာ အလုပ်များ ရှာဖွေနေကြခြင်း၊ ပြည်ပသို့ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမား (Migrate Worker) အဖြစ် ယခုထက် ပိုမိုပြောင်းရွှေ့ ရောက်ရှိသွားနိုင်သကဲ့သို့ မိမိတို့ သားစဉ်မြေးဆက် ကာလတွင် စားရေးရိက္ခာ မဖူလုံမှု ကြုံတွေ့ရနိုင် ကြောင်းဖြင့် ပြောကြားသည်။ ဆက်လက်၍ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးဝင်းမြင့်က ပြောကြားရာ၌ ကုန်ပစ္စည်းများ သယ်ယူပို့ဆောင်ရာတွင် လမ်းကြောင်းတစ်လျှောက် တွေ့ကြုံရသည့် အခက်အခဲများကို ညှိနှိုင်းပူးပေါင်းဖြေရှင်းပေးလျက်ရှိကြောင်း၊ နိုင်ငံ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ဆောင်ရွက်ရာတွင် ဌာနဆိုင်ရာများ၊ အသင်း အဖွဲ့များက ပြည်သူများ၏ လိုလားချက်များကို လေ့လာသုံးသပ်ပြီး ပြုပြင်ပြောင်းလဲရန် လိုအပ်သည်များကို ပြောင်းလဲပေးရန် လိုအပ် ကြောင်း၊ လယ်ယာမြေကို လယ်သမားများ မက်မက်မောမော လုပ် ကိုင်ချင်စိတ်ရှိအောင် ထွက်ရှိလာသည့် သီးနှံများ ဈေးကောင်းရပြီး အကျိုးအမြတ်ရှိရန်လိုကြောင်း၊ ဆန်စက်များ တည်ဆောက်ရာတွင် စပါးထွက်ရှိမှု၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလွယ်ကူမှု စသည့် အချက်များကို ထည့်သွင်းတွက်ချ က်ပြီး တည်ဆောက်မှသာ ရေရှည် အကျိုးရှိမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ဆန်အပါအဝင် သီးနှံများတင်ပို့မှုနှင့် ပတ်သက်၍ ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန် ၈ ရာခိုင်နှုန်းကောက်ခံနေခြင်း အစား ယခု အခါမှာ ကင်းလွတ်ခွင့်ပြုထားပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ပြင် လယ်ယာ သွင်း အားစုများဖြစ်သည့် မြေသြဇာနှင့် ပိုးသတ်ဆေး၊ လယ်ယာသုံး ကိရိယာများတင်သွင်းမှု အပေါ်တွင်လည်း ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန် ကင်းလွတ်ခွင့်ပြုထားကြောင်း၊ ဆန်ပြည်ပတင်ပို့ခွင့်ကို ပုံမှန်အတိုင်း ခွင့်ပြုပေးနေမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အောက်တိုဘာလမှစ၍ ထွက်ရှိသော မိုးစပါးများ အရန်ဆန်ဝယ်ယူခြင်းကို တင်ဒါစနစ်ဖြင့် ဆောင်ရွက် သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ လယ်သမားများဝင်ငွေတိုးစေရန်အတွက် နည်း လမ်းများရှာဖွေဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ တစ်ဖက်ကလည်း အထွက်တိုးအောင်ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် ပြည်ပ သို့ ပိုမိုတင်ပို့နိုင်အောင် ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ လယ်ယာထွက်ကုန်သီးနှံများနှင့် ပတ် သက်၍ ပြည်ပဈေး ကွက် ပုံမှန်ရှိစေရန် ခွင့်ပြုပေးနေမည်ဖြစ်ပြီး ပြည်တွင်းလိုအပ်ချက်ရှိပါက လည်း ပြည်တွင်း စားသုံးမှု မထိခိုက် စေရန် ပြည်ပမှ တင်သွင်းခွင့်ပြုပေးခြင်းဖြင့် ထိန်းညှိပေးသွား မည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ဆန်စပါးကဏ္ဍနှင့် ပတ်သက်၍ Supply Chain တစ်ခုလုံးတိုးတက်အောင် ဝယ်ယူရောင်းချကြိတ်ခွဲရန်ရှိသည်များ ကို ဈေးကွက်သဘောအတိုင်းလွတ်လပ်စွာ ဆောင်ရွက်ခွင့်ပြုသွား မည် ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာန ဒုတိယ ဝန်ကြီး ဦးအုန်းသန်းမှ နိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံးတွင် ၂၀၁၂-၂၀၁၃ ခုနှစ် မိုးစပါးရာသီ၌ မိုးစပါးဧက ၁၆ ဒသမ ၂၆သန်းကျော် စိုက်ပျိုး၍ တစ်ဧကမျှော်မှန်းပျမ်းမျှ အထွက်နှုန်း ၇၈ ဒသမ ၈၁ တင်းနှုန်းဖြင့် စပါးတင်းသန်းပေါင်း ၁၂၈၁ ဒသမ ၈၈သန်း ထုတ်လုပ်နိုင်ရန် လျာ ထားဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း၊ သြဂုတ်လ ၃၀ ရက်အထိ မိုးစပါး ဧက ၁၃ ဒသမ ၄၇ သန်းကျော် စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ရာ ၈၂ ဒသမ ၈၄ ရာခိုင်နှုန်းစိုက်ပျိုးပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ ပျက်စီးမှုဖြစ်ပေါ်သော စိုက်ခင်း များအား ရေကျချိန်တွင် အချိန်မီပြန်လည်စိုက်ပျိုးနိုင်ရေး သက်တမ်း တိုအရန်စပါးမျိုးများကို စုဆောင်းထားရှိရာ အရန်မျိုးစပါးတင်းပေါင်း ၄၀၃၉၇၆ တင်း စုဆောင်းထားရှိပြီးဖြစ်၍ မျိုးလိုအပ်ချက်များ အပြည့် အ၀ ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်းပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ဆက်လက်၍ မြန်မာ့လယ်ယာထွက်ကုန်ပစ္စည်းရောင်းဝယ်ရေးမှ ဦးဆောင်ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးအောင်မင်းမှ ၂၀၁၁-၂၀၁၂ စိုက်ပျိုး ရာသီ မိုးစပါးနှင့် နွေစပါးထွက်ရှိမှု၊ စားသုံးမှု၊ ပိုလျှံမှုလက်ကျန် အခြေ အနေနှင့် ပြည်တွင်းစီးဆင်းမှု အခြေအနေများကိုလည်းကောင်း၊ ပင်လယ်ရေကြောင်းမှ ၂၀၁၁-၂၀၁၂ ဘဏ္ဍာနှစ်နှင့် ၂၀၁၂-၂၀၁၃ ဘဏ္ဍာနှစ် ကာလတူဆန်ပြည်ပတင်ပို့မှု အခြေအနေများကို ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးမင်းမင်းမှလည်းကောင်း၊ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှ ၂၀၁၁-၂၀၁၂ ဘဏ္ဍာနှစ်နှင့် ၂၀၁၂-၂၀၁၃ ဘဏ္ဍာနှစ် ကာလတူ ဆန်ပြည်ပတင်ပို့မှု အခြေအနေများကို လက်ထောက် ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးစိန်ဝင်းမှလည်းကောင်း ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့ပါသည်။ တက်ရောက်လာကြသည့် မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါး အသင်းချုပ်၊ မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါး ကုန်သည်များအသင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စက် လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ် သူများအသင်း၊ ပင်လယ်ရေကြောင်းမှ ဆန်ပြည်ပတင်ပို့သည့် လုပ် ငန်းရှင်များ၊ နယ်စပ်ဒေသမှ ဆန်ပြည်ပတင်ပို့သည့် ကုမ္ပဏီလုပ်ငန်း ရှင်များမှ လုပ်ငန်းအခြေအနေများနှင့် အခက်အခဲများကို ဆွေးနွေး ညှိနှိုင်း ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြကြောင်း သိရသည်။ MAPT
မြန်မာနိုင်ငံသည် ယနေ့တိုင် လယ်ယာကဏ္ဍကို အဓိက အား ထားနေရသလို စုစုပေါင်းလူဦးရေ၏ အများစု (သုံးပုံ နှစ်ပုံ) ၏ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းသည် လယ်ယာကဏ္ဍအပေါ် အမှီပြုနေရ သောကြောင့် လယ်ယာကဏ္ဍဖွံံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုသာမကဘဲ ကျေးလက်ဆင်းရဲ မှု လျော့ချ ရေးအတွက်ပါ အရေးပါသောကြောင့် လက်ရှိအချိန်တွင် လယ်ယာ ကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန် အထူးအားသွန် ဆောင်ရွက်ရတော့ မည်ဖြစ်သည်။
အစိုးရသစ်လက်ထက်နိုင်ငံတော်၏ စီးပွားရေးကို ဈေးကွက် စီးပွားရေးစနစ် ကျင့်သုံးနေသည့်အပြင် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အတွက် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး ၊ လူမှုရေး အဘက်ဘက်မှ ပြုပြင် ပြောင်းလဲမှုများ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ဆောင်ရွက်နေပြီဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတိုင်းနီးပါး အပြင်ကိုရှုမျှော်သည့် စီးပွားရေး ပေါ်လစီ (Outward Looking Economic Policy) ကို ကျင့်သုံးနေခြင်း ၊ ယခုအခါ Globalization အရှိန်အဟုန် မြင့်မားလာ မှုနှင့်အတူ နိုင်ငံ တိုင်း၏ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုသည် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများနှင့် ပေါင်းစပ် ဆောင်ရွက်မှု(Global Integration)ပေါ် မူတည်လာသည့် အတွက် နိုင်ငံတကာ ကုန်သွယ်မှုနှင့် နိုင်ငံခြားတိုက်ရိုက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတို့သည် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို မောင်းနှင်သည့် အဓိကတွန်းအားများပင် ဖြစ်လာသည်။ ပြီးခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ်အတွင်း စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှု အရှိန်အဟုန်မြင့် မားခဲ့သည့် အာရှနိုင်ငံများ၏ အတွေ့အကြုံအရ ကုန်သွယ်မှုကဏ္ဍ သည် ဦးဆောင်ကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံတိုင်း ပို့ကုန်ဦးဆောင်သည့် တိုးတက်မှုပုံစံ(Export Led Growth Model) ဖြင့် တိုးတက်လာခဲ့ ပေသည်။ လယ်ယာကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးမှုမြင့်မားခဲ့သော ထိုင်း ၊ ဗီယက်နမ် တို့၏ အတွေ့အကြုံအရ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်ဝင် အရည်အသွေးမီ သီးနှံများ၊ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် တင်ပို့နိုင်မှုအပေါ် အခြေခံလျက် ရှိ ပေသည်။ မြန်မာ့လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန် လက်ရှိ လယ်ယာကဏ္ဍတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသော အခြေအနေများ၊ တွေ့ကြုံနေ ရမည့် အခက်အခဲများ၊ အတားအဆီးများကို မှန်မှန်ကန်ကန် သုံးသပ် ဖြေရှင်းပေးရန် လိုအပ်သလို တစ်ဖက်မှာလည်း လက်တွေ့ကျသည့် နည်းဗျူဟာများ (Pragmatic Strategies) များ ချမှတ်ဆောင်ရွက် ရမည် ဖြစ်ပေသည်။ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့်ပတ်သက်သော လေ့လာချက်များတွင် အောက်ခြေလယ်သမားအများစုမှာ မိရိုးဖလာလယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး ကိုသာ လုပ်ကိုင်နေသေးခြင်း (Traditional Agriculture)၊ စိုက်ပျိုး ရေးအတွက် အရင်းအနှီး လုံလောက်စွာမရှိခြင်း (Inadequate Working Capital)၊ ဈေးကွက်ဈေးနှုန်း နည်းပညာ သတင်းအချက် အလက် ရရှိမှုနိမ့်ကျခြင်း (low access to Information)၊ လယ် သမားများ ဈေးကွက်ေ ပါက်ဈေးဖြင့် ရောင်းချနိုင်သော ဈေးကွက်များ မရှိသေးခြင်း (Less Of Market)စသည့် အခြေခံကျသည့် အချက် များသည် လက်ရှိလယ်ယာ ကဏ္ဍ၏ အဓိကရင်ဆိုင်တွေ့ကြုံနေရ သည့် အခက်အခဲများဖြစ်ပြီး၊ လယ်ယာကဏ္ဍ၏ မဖွံ့ဖြိုးမတိုးတက်ရ ခြင်း၏ အကြောင်းရင်းများပင်ဖြစ်သည်။ ဘာကြောင့်မိရိုးဖလာ စိုက် ပျိုးရေးကို လုပ်ဆောင်နေရသလဲ ဆိုသည့်အချက်ကို ဆန်းစစ်မည် ဆိုပါက လယ်သမားအများစုသည် ယခင်က ပြုလုပ်နေ ကျ ဖြစ်သော စိုက်ပျိုးရေးစနစ်များအတိုင်း ပြောင်းလဲမှုမရှိသလို နှစ်စဉ်အထွက်မှ မျိုးချန်ပြီး စိုက်ပျိုးသည့် အလေ့အထ ရှိသောကြောင့် မျိုး၏အာနိသင် ကျဆင်းလာမှုမှတစ်ဆင့် အထွက်နှုန်းကို လျော့နည်းစေသလို ထွက်လာသည့် သီးနှံ၏ အရည်အသွေးကိုလည်း လျော့နည်းစေ သည်။ ထို့အတွက် အထွက်ကောင်းမျိုးများ ၊ Hybrid Seeds မျိုးမှာ အထူးစိုက်ပျိုးရန် အထူးလိုအပ်နေပြီဖြစ်သည်။ လယ်သမား လူတန်းစားသည် အသိပညာနိမ့်ကျမှုနှင့်အတူ လယ်ယာလုပ်ငန်းကိုသာ မိသားစုစားဝတ်နေရေးအတွက် အဓိကမှီခို နေရသဖြင့် တစ်ခုခုကို ပြောင်းလဲလုပ်ကိုင်ရန် အင်မတန် ခက်ခဲပါ သည်။အကြောင်းမှာမသေချာမှုကြောင့်တစ်နှစ်လွဲချော်ခဲ့ပါလျှင် ကြွေး မြီတင်ရှိမှု သုံးလေးနှစ်ဆပ်၍ မဆုံးနိုင်အောင်ပင် ဖြစ်လေ့ရှိပေသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ လယ်သမားများသည် စွန့်စားမှုမလုပ်လိုသူများ (risk Avoiders) ဖြစ်ပြီး လက်တွေ့မျက်စိဖြင့် မမြင် မချင်း လွယ်လွယ် ကူကူ လက်ခံလေ့မရှိပေ။ ထိုအချက်သည် လယ်သမားများအား ဘယ်သီးနှံ၊ဘယ်မျိုးစိုက်ပျိုးပါဟုတိုက်ရိုက်တိုက်တွန်းခြင်း ထက် ဒေသ ရေမြေအခြေအနေ အရ လယ်သမားများ လက်ခံနိုင်မည့် အထွက်တိုး အထွက်ကောင်းနှင့်စပ်မျိုးများ၊ နမူနာ စံပြစိုက်ကွင်းများ ကျယ်ကျယ် ပြန့်ပြန့် လယ်သမားများလက်ခံ စိုက်ပျိုးလာအောင် ကြိုးစားသင့်ပါ သည်။ အရေးကြီးသည့်အချက်မှာ စိုက်ပျိုးသူ လယ်သမားများ ကိုယ် တိုင်က မျိုးစေ့များ ပြောင်းလဲစိုက်ပျိုးခြင်းဖြင့် အမှန်တကယ် အကျိုး ရှိပြီး ကြိုက်နှစ်သက် လက်ခံမှသာ ရေရှည်တည့်တံ့မည် ဖြစ်သည်။
လယ်သမားများ၏ သဘောထားခံယူချက် (Mindset) ပြောင်း လဲရေး မိရိုးဖလာစိုက်ပျိုးရေး (traditional agriculture) မှ စီးပွား ဖြစ်စိုက်ပျိုးရေး (commercial agriculture) သို့ ကူးပြောင်းနိုင်ရေး အတွက် အဓိကကျသူများမှာ လယ်သမားများဖြစ်သည့်အတွက် ၎င်း တို့၏ လယ်ယာလုပ်ငန်း အပေါ် ထားရှိသည့် သဘောထားပြောင်း လဲရန်လိုအပ်နေပေသည်။ အထူးသဖြင့် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုကို မိသား စု ဝမ်းစာဖူလုံမှု ကာမိရုံနှင့် ပိုလျှံသည့်အနည်းငယ်ကို ဒေသအတွင်း ရောင်းချနေသည့် အလေ့အထမှ မိမိ၏စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုကို ဒေသ ဈေးကွက် ပြည်တွင်းဈေးကွက်သာမကတော့ဘဲ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက် အထိ ထိုးဖောက်နိုင်သော သီးနှံများ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် လာစေရေး ပင် ဖြစ်သည်။ ဤအချက်သည် လယ်ယာကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် အရေးကြီး ဆုံးဖြစ်သလို ကျယ်ပြန့်သည့်အလျှောက် အထူးဦးစားပေး ဆောင် ရွက်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ် လယ်သမားများကဲ့သို့ မိမိလယ်ယာလုပ်ငန်းကို တန်းဖိုးထားချစ်မြတ်နိုးပြီး ကမ္ဘာ့ဈေးကွက် ဝင် သီးနှံများထုတ်လုပ်ခြင်းအားဖြင့် မိသားစုအခြေအနေ မြှင့်တင်နိုင် သလို တိုင်းပြည်၏ စီးပွားရေးကိုလည်း အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ မြှင့်တင်ပေးနိုင်ကြောင်း လယ်သမားများ သိရှိဖို့လိုအပ်နေပြီဖြစ်ပေ သည်။ ထိုသို့ဆောင်ရွက်စေရေးတွင် အောက်ခြေလယ်သမားများ၏ (capacity building) စွမ်းဆောင်ရည် တည်ဆောက်ခြင်းနဲ့လည်း ဆိုင်ပေသည်၊ မြန်မာ့လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး တိုးတက်ဖို့ အောက်ခြေ လယ်သမားမှစတင်ပြောင်းလဲနိုင်ရန် အချိန်ကျနေပြီဖြစ်သည်။
စီးပွားဖြစ် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး (Commercial Agriculture) ပေါ်ပေါက်ရေး ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်တွင် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုသည် ဈေးကွက် ဝယ်လိုအားပေါ် မူတည်၍ လုပ်ဆောင်မှသာ အကျိုးအမြတ်ရရှိနိုင် မည်ဖြစ်သည်။ ထို့အတူ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းသည် လည်း ဈေးကွက် က တောင်းဆိုသော (သို့မဟုတ်) ဈေးကွက်ကလိုအပ်နေ သော ကုန်စည်များ ထုတ်လုပ်ရောင်းချနိုင်မှသာ အကျိုး အမြတ်ရှိ မည်ဖြစ်ပြီး၊ ရေရှည်တည်တံ့သော တိုးတက်မှု (Sustainable development ) ဖေါ်ဆောင်နိုင် မည် ဖြစ်သည်။ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန်အတွက် အဓိကလိုအပ်ချက်များမှာ လက်ရှိ စိုက် ပျိုးနေသော မျိုးကွဲပေါင်းများစွာနှင့် စိုက်ပျိုးရာမှ ဒေသအလိုက် ကိုက်ညီသည့် အထွက်ကောင်း အထွက်တိုး စပ်မျိုးများ တစ်မျိုး နှစ်မျိုး ဖြင့် အစားထိုးရန်လိုအပ်ခြင်း၊ အထွက်တိုးမျိုးများ ကျယ်ကျယ် ပြန့်ပြန့် ထုတ်လုပ်ခြင်းနှင့် မျိုးစေ့ကုမ္ပဏီများ ထူထောင်ရန်လိုအပ် ခြင်း၊ အခြားအရေးကြီးသည့် လယ်ယာသွင်းအား စုများဖြစ်သည့် လယ်ယာသုံး စက်ကိရိယာများ၊ ဓာတ်မြေသြဇာ၊ ပိုးသတ်ဆေး၊ ရေ ရရှိမှု စသည်တို့ကို အချိန်မီ ရရှိစေရန် စီမံ ဆောင်ရွက် ပေးရမည် ဖြစ်သည်။ တစ်ဖက်တွင်လည်း အဆိုပါ သွင်းအားစုမှာ အချိန်လိုက် သုံးစွဲနည်းနှင့် စိုက်ပျိုးနည်းစနစ်များကိုလည်းလယ်သမားများအကြား ပျံ့နှံ့အောင် ဆောင်ရွက်ရ မည်ဖြစ်သည်။ လယ်ယာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် ရေးနှင့် ပတ်သက်၍ နိုင်ငံတော်အပိုင်း မှ ဖြည့်စွက်ဆောင်ရွက်ပေးရ မည့် အစီအစဉ် ငါးရပ်ဟု ဖွံ့ဖြိုးမှု ယေဘူယျလက်ခံထားပြီး ၎င်းတို့ မှာ-- ကျေးလက်အခြေခံအဆောက်အဦး (Infrastructure)- ဆွဲဆောင်မှုများ (Incentives)- သွင်းအားစုအသုံးပြုမှု (Inputs Utilization)- ဆည်မြောင်းရေရရှိမှု (Irrigation)- သတင်းအချက်ရရှိစေမှု(Information) စသည့် ငါးရပ် ဖြစ် ပြီး အတိုကောက်အားဖြင့် 5 Is ဟု လူသိများပါသည်။
လုံလောက်သည့် လယ်ယာအရင်းအနှီး ရရှိနိုင်ရေး လယ်ယာကဏ္ဍ မဖွံ့ဖြိုးရသည့် အခြေခံအကြောင်းရင်း တစ် ရပ်မှာ လုံလောက်သည့် လယ်ယာ အရင်းအနှီး မရရှိမှုသည် ထင်ရှား သည့် လက္ခဏာ တစ်ရပ်ဖြစ်ပြီး စစ်တမ်းများအရ ကျေးလက်ချေးငွေ ရရှိမှု၏ သုံးပုံနှစ်ပုံခန့်သည် Informal Sector ဟုဆိုသည့် ပုဂ္ဂလိက ငွေချေးသူများထံမှ မြင့်မားသောအတိုးနှုန်းဖြင့် ယူနေရဆဲပင် ဖြစ် သည်။ ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးသော လယ်သမားများအတွက် တစ်ဧကလျှင် ယခင်ကျပ် ၄၀၀၀၀ မှ ယခုအခါကျပ် ၅၀၀၀၀ အထိ တိုးမြှင့်ပေး ခဲ့သော်လည်း တစ်ဧက ထုတ်လုပ်မှု ကုန်ကျစရိတ် ပျမ်းမျှ ကျပ် တစ်သိန်းခွဲမှ နှစ်သိန်းအထိ ကုန်ကျနေသောကြောင့် ပျမ်းမျှ သုံးပုံ တစ်ပုံသာ ကာမိပေသည်။ အမှန်တကယ်မူ ကျေးလက်ဒေသများ တွင်တရားဝင်ဖွင့်လှစ်ထားသည့် ဘဏ္ဍာရေးအဖွဲ့အစည်းများ (Financial Institutions) မရှိသေးသည့်အတွက်လည်း လယ်ယာ စိုက် ပျိုးရေးနှင့်ကျေးလက်ဖွံ့ဖြိုးမှုဘဏ်တစ်ခုတည်းသာ အကန့် အသတ် ဖြင့် ချေးငွေပေးနေရဆဲ ဖြစ်သည်။ လယ်သမားများ အများစုသည် အစဉ်အလာအားဖြင့် ကျင့်သုံးခဲ့သည့် ပင်ထောင်စနစ်ဖြင့် ငွေချေး သည့်နည်းလမ်း (လက်ရှိစိုက်ပျိုးသည့် သီးနှံကို ကြိုရောင်းခြင်း) ကို သာ အားကိုးနေရဆဲ ဖြစ်သည်။ ပင်ထောင်စနစ်ကြောင့် ပေးသည့် အတိုးနှုန်းသည် အနည်းဆုံး ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းထက် မလျော့ကြောင်း သုတေသနစာတမ်းများကဖော်ပြကြပါသည်။လယ်ယာမဲ့များအတွက် အတိုးနှု န်းကြီးမြင့်သော နေ့ပြန်တိုးစနစ်ဖြင့် တရားမဝင်ချေးငွေကို သာ အားကိုးနေရသည်။ လက်တွေ့ကျေးလက် ဒေသ များ၌ ချေးငွေ (တရားဝင် ချေးငွေနှင့် တရားမဝင်ချေးငွေ နှစ်မျိုးစလုံး ) ရရှိနိုင်မှု အားနည်းနေသည့် အတွက် ကျေးလက်ဒေသတွင် လည်ပတ် အရင်း အနှီး (working capital) ယခုထက်ပိုမိုရရှိမှသာ စီးပွားဖြစ် လယ်ယာ စိုက်ပျိုးရေးကို ဖော်ဆောင် နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ထို့အတွက် ကျေးလက် ဒေသအရင်း အနှီးပိုမိုရရှိနိုင်ရေးနည်းလမ်းလေးသွယ်ဖြင့်ဖော်ပြပါမည်။
နည်းလမ်း (၁) - ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များအား လုပ်ကိုင်ခွင့်ပြုခြင်း ယခုအခါ လယ်ယာမြေဥပဒေသစ်ကို ပြဌာန်းပြီးသည့်အတွက် လယ်ယာမြေပေါင်နှံ၊ ရောင်းချ၊ လွှဲပြောင်းခြင်းတို့ကို တရားဝင် ပြု လုပ်ခွင့်ရှိလာမည်ဖြစ်သည်။ထို့အတွက် လယ်ယာမြေများကို အပေါင် ခံ၍ ငွေချေးခြင်းလုပ်ငန်းကို နိုင်ငံပိုင်ဘဏ်များ သာမကဘဲ ပုဂ္ဂလိက ပိုင်ဘဏ်များကိုပါ စနစ်တကျလုပ်ကိုင် ခွင့်ပြုခြင်းအားဖြင့် လယ် သမားများ လိုအပ်နေသည့် အရင်းအနှီးကို အတိုင်းအတာတစ်ခု အထိ ဖြည့်စွမ်းပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။
နည်းလမ်း (၂)- ကျေးလက်ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများ (Rural Financial Institutions) တည်ဆောက်ရေး ကျေးလက်အတွင်း ငွေကြေးလည်ပတ်စီးဆင်းမှု (Rural Financial Institutions)) ရှိမှသာ ကျေးလက်ကို အခြေခံသည့် လယ်ယာလုပ်ငန်းများရော၊ လယ်ယာမဟုတ်သည့် လုပ်ငန်းများ အတွက်ပါ ချေးငွေများ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ဆိုလို သည်မှာ ကျေးလက် ရွာကြီးများအဆင့်အထိ ကျေးလက်ဘဏ် (Village Banks) များ ထူထောင်ပေးခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ အိမ်နီးနားချင်း နိုင်ငံများ၏ အတွေ့အကြုံအရ အဆိုပါဘဏ် များသည် ကျေးလက်ချေးငွေရရှိရာ အဓိက ဇာစ်မြစ်များဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်။ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး ဖွံ့ဖြိုးရေးသာမကဘဲ လယ်ယာ မဟုတ်သောလုပ်ငန်းများဖွံ့ဖြိုးရေးကိုပါ အားပေးသောကြောင့် ကျေး လက်နေပြည်သူများ၏ လူနေမှုဘဝမြှင့် တင်ရေးအတွက် အရေးပါ ပေသည်။ ဥပမာ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ ကျေးလက်ဖွံ့ဖြိုးမှု အစီ အစဉ်တွင် ကျေးရွာဘဏ် များ၏ ဖွင့်လှစ်ဆောင်ရွက်မှုကြောင့် ကျေး လက်အခြေခံလုပ်ငန်းများ ပိုမိုဖြစ်ထွန်းလာမှုကြောင့် အောင်မြင်သည့် အတွေ့အကြုံများ ရှိခဲ့ပေသည်။ ယခုအချိန် မြန်မာနိုင်ငံကျေးလက် ဒေသများတွင် လယ်သမားကြီးများအနေဖြင့် ယခင်ကထက် စီးပွား ရေးကောင်းလာမှုနှင့်အတူ ငွေပိုငွေလျှံများရှိလာကြပြီး မိမိအိမ် တွင်သာ သိမ်းထားခြင်းကြောင့် ငွေသေများအဖြစ် ရှိနေသလို တစ် ဘက်တွင်လည်းငွေကြေးအရင်းအနှီးလိုအပ်သည့် လယ်သမားငယ် များနှင့် လယ်ယာမဲ့များရှိနေပေသည်။ ထို့အတွက် ကျေးလက် အတွင်း ငွေကြေးလည်ပတ်နိုင်ေ သာ ကျေးလက်ဘဏ်လုပ်ငန်းများ ထူထောင်ခြင်းမှတစ်ဆင့် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးအတွက်သာမကဘဲ ကျေးလက် အခြေခံအသေးစားနှင့် အလတ်စား ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်း များ၊ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများတိုးတက်မှုအတွက်ပါများစွာ အထောက် အပံ့ ပြုနိုင်ပါသည်။
နည်းလမ်း (၃)- ကန်ထရိုက် လယ်ယာစနစ်တိုးချဲ့ရေး အရင်းအနှီးနှင့် ဈေးကွက်အာမခံချက်ရှိသော ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ လုပ်ငန်းရှင်များနှင့်လယ်သမားများ အကျိုးတူ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက် ခြင်းအားဖြင့် စီးပွားဖြစ်လယ်ယာ၌ လိုအပ်သော အရင်းအနှီးသာ မကဘဲ သွင်းအားစုများနှင့် နည်းပညာများ ရရှိစေပြီး လယ်သမားများ အတွက် အကျိုးစီးပွားဖြစ်ထွန်းစေနိုင်သည့် နည်းလမ်းဖြစ်သည်။
နည်းလမ်း(၄)-အသေးစားချေးငွေလုပ်ငန်းများ (microfinance) တိုးချဲ့ရေး ကျေးလက်ဒေသများအတွက် အခြားအရင်းအနှီးဇာစ်မြစ်တစ်ခု မှာကျေးလက်အသေးစား ငွေချေးလုပ်ငန်း များဖြစ်ပြီး ယခုအခါ နိုင်ငံ တော်မှ အသေးစားချေးငွေလုပ်ငန်း ဥပဒေ (Microfinance Law) ပြဌာန်းပြီး ဖြစ်သည့် အလျောက် နိုင်ငံတကာမှအဖွဲ့အစည်းများ၊ INGOs များအပြင် ပြည်တွင်း INGO များပါ လုပ်ပိုင်ခွင့်ပြုထားပြီး ယနေ့အထိ အဖွဲ့အစည်းနှင့် ကုမ္ပဏီပေါင်း ၇၀ ကျော် လုပ်ကိုင် ခွင့်ပြုထားကြောင်း သိရသည်။အိမ်နီးနား ချင်းနိုင်ငံများနှင့် နှိုင်းယှဉ် လျှင် ကျေးလက်အသေးစားငွေချေးလုပ်ငန်းများ၏ အခန်းကဏ္ဍ ယခင်က အရေးမပါခဲ့ေ သာ်လည်း ယခုအခါ အဓိကလိုအပ်နေသော အသေးစားချေးငွေလုပ်ငန်း ဥပဒေ ပေါ်ထွက်လာမှု ကြောင့် ကျေး လက်၏အရင်းအနှီးလိုအပ်ချက်ကို တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြည့်စွမ်းနိုင်တော့ မည်ဖြစ်သည်။ ကိန်းဂဏန်းများအရ ၂၀၀၉ -၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် မြန်မာ နိုင်ငံ၌ရှိသော အသေးစားချေးငွေသည် စုစုပေါင်း ဒေါ်လာသန်း ၂၇ သန်း ဝန်းကျင် ရှိပြီး၊ လိုအပ်ချက်မှာ အမေရိကန် ဒေါ်လာ သန်း ၆၀၀ ဝန်းကျင်လိုအပ်ကြောင်း ခန့်မှန်းတွက်ချက်မှုများရှိသော ကြောင့် အသေးစားငွေချေးလုပ်ငန်းများ များစွာလိုအပ်နေကြောင်း ဖော်ပြနေသည်။
ထိရောက်သည့် သတင်းအချက်အလက် ဆက်သွယ်ရေးကွန်ရက် (effective information network ) တည်ဆောက်ရေး
ရိုးရာလယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးမှ စီးပွားဖြစ်လယ်ယာစိုက်ပျိူးသို့ ပြောင်းလဲစေရန်အတွက်အထူးလိုအပ်နေသည့် အချက်မှာ ကျေး လက်အရောက်အချိန်နှင့်တစ်ပြေးညီဖြစ်ပေါ်နေသောသတင်းအချက် အလက်များကို လယ်သမားများ လက်ခံရယူနိုင်မှုအားနည်းနေခြင်း ပင်ဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် လယ်ယာသီးနှံများ ၏ ပြည်တွင်း ပေါက် ဈေးနှုန်းများ၊ နိုင်ငံတကာဈေးနှုန်းများ၊ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်များ စိုက်ပျိုး ရေးနှင့်ပတ်သက်သည့် အထွက်တိုးမျိုးများ၊ စပ်မျိုးများ ဈေးကွက်ဝင် သီးနှံများ၊ စိုက်ပျိုးရေးနည်းပညာများ ပြောင်းလဲနေသည့်ရာသီဥတု အခြေအနေ၊ ကျရောက်ဖွယ်ရှိသည့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များ စသည့်သတင်းများ လယ်သမားများအတွင်း အချိန်မီရရှိ ရေး အထူး အရေးကြီးပါသည်။ ထို့အတွက် အထိရောက်ဆုံးနည်းလမ်းတစ်ခု မှာ ကျေးလက် အရောက် လယ်သမားအများစု တတ်နိုင်သည့် မိုဘိုင်း ဖုန်း (mobile phones)များ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သုံးစွဲနိုင်စေရန် စီစဉ်ပေးခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ အိမ်နီးနားချင်းနိုင်ငံများမှ လယ်သမား များ လယ်ယာလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ရင်း မိုဘိုင်းဖုန်းဖြင့်သတင်းအချက် အလက်များရယူသည့်ပုံများ အင်တာနက်တွင် မကြာမကြာတွေ့မြင် နေရမည်ဖြစ် သည်။ သို့သော် မြန်မာနိုင်ငံ၌မူ ကျေးလက်လယ်သမား အများစုသည် မိမိထုတ်လုပ်သောသီးနှံများ၏ မြို့များတွင် ဖြစ်ပေါ် နေသည့် ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးများ နိုင်ငံတကာဈေးနှုန်များ မသိရှိ ကြဘဲ သီးနှံပေါ်ချိန်တွင် ရွာအရောက် လာရောက် ဝယ်ယူကြသည့် ပွဲစားများမှတစ်ဆင့်နိမ့်သောဈေးနှုန်းဖြင့်သာ ရောင်းချနေဆဲဖြစ် သည်။ လေ့လာချက်များအရ အဆိုပါအလေ့အကျင့်သည့် ယနေ့ တိုင်အောင် လယ်သမားများ အများဆုံးကျင့်သုံးေ နသည့် ရောင်းချမှု စနစ်ဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။ ၎င်းအချက်မှာလယ်သမား များ ဈေးကွက် ဈေးနှုန်းသတင်း အချက်အလက်များ လက်ခံရရှိမှု အထူး အားနည်း နေကြောင်းဖော်ပြသည်။ ယနေ့အထိ သတင်းအချက်အလက်များကို မြို့ပေါ်အရောက်အပေါက်များသည့် ရွာသား အချင်းချင်းထံမှသာ ရရှိနေကြောင်း လယ်ယာစစ်တမ်းများက ဖော်ပြကြသည်။
လက်ကားကုန်စည်ဒိုင်များ (comodity exchanges) ကျယ်ကျယ် ပြန့်ပြန့် ထွန်းကားလာရေး လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသော လယ်ယာကဏ္ဍ၏ အခြေခံ အခက် အခဲများဖြစ်သည့် သီးနှံပေါ်ချိန် ဈေးနှုန်း နိမ့်ကျမှု/အရည်အသွေးမီ သီးနှံများထုတ်လုပ်မှု အားနည်းခြင်း၊ ဈေးကွက်က တောင်းဆိုသော သီးနှံများအချိန်မီ မစိုက်ပျိုးနိုင်ခြင်း၊ စိုက်ပျိုးရေးအတွက် ငွေအရင်း အနှီး လုံလောက်မှုမရှိခြင်း၊ ဈေးကွက်နှင့် ဈေးနှုန်းများ စိုက်ပျိုးရေး နည်းစနစ်နှင့် နည်းပညာများ ရာသီဥတု စသည့်သတင်းအချက် အလက်များ ရယူမှုအား နည်းခြင်းစသည့် အခြေခံ အခက်အခဲများကို လက်ကားကုန်စည်ဒိုင်များ တစ်ပြည်လုံး ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် တိုးချဲ့ တည်ဆောက်ခြင်းဖြင့် ဖြေရှင်းနိုင်သည့်အပြင် မှန်ကန်သော ရောင်း ဝယ်မှုစနစ်နှင့် အရည်အသွေးကို အပြည်အ၀ အာမခံနိုင်ခြင်းကြောင့် စီးပွားဖြစ်လယ်ယာပေါ်ထွန်းရေးအတွက် အဓိက တွန်းအားတစ်ရပ် ပင် ဖြစ်သည်။ လက်ကားကုန်စည်ဒိုင်များတည်ဆောက်ရာတွင် ခေတ် မှီ သိုလှောင်ရုံများပါ ပါဝင်သည့်အလျှောက်လယ် သမားများ ဈေး ကွက် ပေါက်ဈေးနှုန်း ဖြင့် လာရောက်ရောင်းချနိုင်သလို မရောင်းချ လိုသေးပါက အပ်နှံထားမည်ဆိုလျှင်လည်း လိုင်စင်ရ အရည်အသွေး စစ်ဆေးသူများက စစ်ဆေးလက်ခံပြီး လက်ခံပြေစာ ထုတ်ပေးခြင်း အားဖြင့် လယ်သမားသည် ၎င်းပြေစာအား ပေါင်ထားခြင်း၊ ရောင်းချ ခြင်း၊ လွှဲပြောင်းခြင်းတို့ကို လုပ်ဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ သီးနံှ၏ အရည်အသွေး အဆင့်အတန်းအရ ဈေးနှုန်းများကွာဟချက်ကို လယ် သမားများ ကိုယ်တိုင်တွေ့ရှိရမည်ဖြစ်ရာ အရည်အသွေး ကောင်း သီးနှံများ ပိုမိုထုတ်လုပ်လာရေး ကို စေ့ဆော်မည်ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် လက်ကားကုန်စည်ဒိုင်များသည် ဈေးကွက်နှင့် ဈေးနှုန်းသတင်းများ၊ ရာသီဥတုအခြေအနေနှင့်သဘာဝဘေးအန္တရာယ်၊အချိန်နှင့်တပြေးညီ ဈေးကွက်က တောင်းဆိုသော သီးနှံများ၊ စိုက်ပျိုးရေးနည်းလမ်းသစ် များ အထွက်တိုးအထွက်ကောင်း မျိုးများ ဖြန့်ဝေရာ စင်တာလည်း ဖြစ်လာနိုင်ပေသည် ။ ပစ္စည်းမှန် ဈေးမှန် အရည်အသွေးမှန် ရောင်း ဝယ်မှန်ဟူသော အချက်များအပေါ် အခြေခံထားသည့်အတွက် စီးပွားဖြစ်လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးပေါ်ထွန်းစေရန် အထောက်အကူ ဖြစ်သလို လက်ကားကုန်စည်ဒိုင်များမှတဆင့် အဓိကနိုင်ငံခြား ကုန် သွယ်မှုပြုသည့်မြို့ကြီးများဖြစ်သည့် ရန်ကုန်-မန္တလေးတို့တွင် အပြည် ပြည်ဆိုင်ရာနှင့် ချိတ်ဆက်အရောင်းအဝယ် ပြုနိုင်သည့် အပြည်ပြည် ဆိုင်ရာ ကုန်စည်ဒိုင်ကြီးများ (International Commodity Exchange) အဆင့်အထိ တိုးချဲ့ လုပ်ကိုင်ရမည်ဖြစ်သည်။ အဆိုပါ ဒိုင်ကြီးများ၏ ရောင်းဝယ်မှုအားလုံးကို electronic trading စနစ် အရ ကျင့်သုံးမည်ဖြစ်ပြီး၊ bonded ware- houses များပါ ပါဝင် သည့်အတွက် နိုင်ငံတကာစံချိန် စံညွှန်းများနှင့်ကိုက်ညီသော အရည် အသွေးကိုထိန်းသိမ်းနိုင်ခြင်း၊ အပ်နှံထား သည့် သီးနှံများအပေါ် ချေး ငွေရရှိနိုင်ခြင်း၊အာမခံစနစ်များပါရှိ၍ မဆုံးရှုံးနိုင်ခြင်း၊ ကုန်စည်မရှိပဲ လေရောင်းေ လဝယ်စနစ်မလုပ်နိုင်ခြင်း ၊ အနာဂတ်ကာလတစ်ခု အတွက်ကြိုတင်ရောင်းဝယ်နိုင်ခြင်းတို့ကြောင့် လယ်သမားများ ကြိုက် ဈေးဖြင့် ရောင်းဝယ်နိုင်ခြင်း၊ နိုင်ငံတကာသို့ တဦးချင်း ရောင်းချမှု မဟုတ်တော့ဘဲ ဒိုင်ကြီးများမှတစ်ဆင့် အာမခံဖြင့် ရောင်းချသော ကြောင့် ယခင်ကကဲ့သို့ ဝယ်သူဈေးကွက် (byer market) မဟုတ် တော့ဘဲ ရောင်းသူ ဈေးကွက် (seller market) ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း၊ အရောင်းအဝယ်များမြင်သာထင်သာရှိ၍ မှန်ကန်သောရောင်းဝယ် မှုများနှင့် ကျသင့်သောအခွန်အခများ အပြည့်အဝရရှိစေခြင်း၊ နိုင်ငံ တကာဈေးကွက်များသို့ အရည်အသွေးမှီ ကုန်စည်များဖြင့် ပိုမို ဝင်ရောက်နိုင်မှုတို့ကြောင့် စဉ်ဆက်မပြတ် စီးပွားဖြစ်လယ်ယာ စိုက် ပျိုးရေးကို ဖော်ဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။
မရှိမဖြစ်တိုးချဲ့ရတော့မည့် R & D (သုတေသနနှင့် ဖွံံ့ဖြိုးမှု) ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်ကို အဓိက ထုတ်လုပ်တင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် ရည် ရွယ်ထုတ်လုပ်နိုင်ရေးအတွက် အချိန်နှင့်အမျှ ပြောင်းလဲဖြစ်ပေါ်နေ သော ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်အခြေအနေ၊ ပြိုင်ဘက်နိုင်ငံများ၏ ထုတ်လုပ်မှု အခြေအနေ၊ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုများ ဈေးကွက်ကတောင်းဆို သော သီးနှံတစ်မယ်ချင်းစီ၏ အရည်အသွေးနှင့် အရေအတွက် တိုး တက်စေရေး၊ သုတေသနပြု လေ့လာချက်များ ၊ အဆိုပါသီးနှံများနှင့် ဆက်စပ်နေသော လယ်ယာအခြေပြု လုပ်ငန်းများ၊ ထုတ်လုပ်သော သီးနှံများ နိုင်ငံတကာ၌ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စေရန် အရေးပါသည့် သယ်သူ ပို့ဆောင်ရေးလမ်းများ၊ ဆိပ်ကမ်းများ၊ ဘဏ်လုပ်ငန်းများ ၊ သင်္ဘော တင်လုပ်ငန်းများ၊ ကွန်တိန်နာလုပ်ငန်းများစသည့် logistics များ အထိရောက်ဆုံးနှင့်စရိတ်အနည်းဆုံး ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည့် နည်းလမ်း များ ရှာဖွေရေးတွင် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည်မှ တင်ပို့ရောင်းချသည် အထိ Supply chain တလျောက်လုံး အဆင့်တိုင်း ထိရောက်သည့် သုတေသနလုပ်ငန်းများ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဆောင်ရွက်ရမည် ဖြစ် ပါသည်။ တွေ့ရှိချက်များကို သက်ဆိုင်ရာဝန်ကြီးဌာနများ၊ အသင်း အဖွဲ့များ၊ လုပ်ငန်းများသို့ သိရှိစေပြီး လိုအပ်ချက်များကို အမြန်ဆုံး တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မှသာ ရေရှည်တည်တံ့သော လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး ဖွံ့ဖြိုးမှု ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ထုတ်လုပ်ထားသော ဈေးကွက်ဝင်သီးနှံများ ပြည်ပ၌ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်မှုစွမ်းအား မြင့်တက်နိုင် ရန်အတွက် Supply chain တလျောက်လုံးတွင် ပါဝင်သည့် လုပ်ငန်းများအားလုံး စွမ်းဆောင်ရည်အပြည့်အဝဆုံးနှင့် စရိတ် အနည်းဆုံးဖြစ်မှသာ ပြည်ပဈေးကွက်၌ ပိုမိုထိုးဖောက်ဝင်ရောက် နိုင်မှာဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းမှတစ်ဆင့် တည်ငြိမ်သောဈေးကွက်နှင့် ပုံမှန် တင် ပို့သူအဖြစ် ရောက်ရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်၍ လယ်ယာကုန်စည် များ၏ ကုန်သွယ်ရေး တိုးတက်မှုရှိမှသာ ရေရှည်တည်တံ့သော လယ် ယာစိုက်ပျိုးရေးဖွံ့ဖြိုးမှု ဖြစ်ပေါ်စေပြီး ၎င်းမှတဆင့် ကျေးလက် ဆင်း ရဲမှုကို သိသိသာသာ လျော့ကျစေခြင်းနှင့် တိုင်းပြည်စီးပွားရေ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုကို အထောက်အကူပြုမည် ဖြစ်သည်။ ထို့အတွက် လယ်ယာကုန်စည်များ၏ ပြည်ပတင်ပို့မှု တိုးချဲ့ ထုတ်လုပ်တင်ပို့ခြင်းဖြင့် စဉ်ဆက်မပြတ် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုကို အောက်ပါအတိုင်းဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ပုံစံအတိုင်း လုပ် ဆောင်နိုင်ပါသည်။ အထက်ပါ ဖွံ့ဖြိုးမှုပုံစံ Development Model အရ စီးပွားဖြစ် လယ်ယာပေါ်ထွန်းရေးတွင် နိုင်ငံတော်အပိုင်း၊ အသင်းအဖွဲ့များနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များအပိုင်း၊ လယ်သမားများအပိုင်းဟူ၍ အဓိက အပိုင်း ကြီး သုံးပိုင်း ဟန်ချက်ညီညီ Public Private Partnership (PPP) ပုံစံဖြင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရ မည်ဖြစ်သော်လည်း နိုင်ငံတော်အပိုင်းမှ ဦးဆောင်ဦးရွက်ပြုရမည်ဖြစ်သည်။ ထို့အတူ ကုန်သွယ်မှုတိုးချဲ့နိုင်ရန်အတွက် ဈေးကွက်သုတေသန နှင့်ဖွံ့ဖြိုး ရေး လုပ်ငန်းများသာမကဘဲ Supply Chain တစ်လျှောက် အကျုံးဝင်သော လုပ်ငန်းများနှင့်ဆိုင်သည့် သုတေသနလုပ်ငန်းများ Logistic နှင့်ဆိုင်သော သုတေသနလုပ်ငန်းများလုပ်ဆောင်ရမည် ဖြစ်ပြီး တွေ့ရှိချက်များကို ဌာန ဆိုင်ရာ များက လိုက်ပါဆောင်ရွက်ရန်လိုပါသည်။ အထက်ပါ ဖွံ့ဖြိုးမှုပုံစံ၏ အနှစ်ချုပ် ဆိုရသော် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်မှ တောင်းဆိုသော သီးနှံများကို ဖော်ထုတ် ပြီး အဆိုပါ သီးနှံများ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် စိုက်ပျိုးနိုင်ရေး သက်ဆိုင်ရာ မျိုးစေ့ ထုတ်လုပ် သောသူများနှင့် မျိုးစေ့ကုမ္ပဏီများ၊ ဓာတ်မြေသြဇာ၊ ပိုးသတ်ဆေးနှင့် အခြားသွင်း အားစုထုတ်လုပ်သောလယ်ယာအခြေခံလုပ်ငန်းများသို့ အမြန်ဆုံး အကြောင်း ကြားထုတ်လုပ်စေပြီးအသုံးပြုမည့်မျိုးစေ့များ၊ စိုက်ပျိုးမှုနှင့် ပတ်သက်သော နည်းပညာများကို Extension Services များမှတစ်ဆင့် လယ်သမားထုတွင် ပြန့်နှံနေပြီး၊ အခြားလယ်သမားများ လိုအပ်သည့် ပံ့ပိုးမှုများကို သက်ဆိုင်ရာ အသင်း အဖွဲ့များ၊အထူးပြုကုမ္ပဏီများ၊ INGOs , NGOs များမှ ပံ့ပိုးထုတ်လုပ် စေခြင်းဖြစ်သည်။ ထွက်လာသည့် လယ်ယာကုန်စည်များကို ဈေးကွက်ရောက် သည်အထိ လိုအပ်သော Logistic အပိုင်းတွင်လည်း အထိရောက်ဆုံးနှင့် စွမ်းဆောင်ရည် အပြည့်ဆုံး နည်းလမ်းများဖြင့် ဆောင်ရွက်စေခြင်းဖြင့် လယ် ယာထွက်ကုန်များ ပို့ကုန်များ၏ ပြည်ပဈေးကွက် ယှဉ်ပြိုင်နိုင်မှုစွမ်းအား မြှင့် တင်နိုင်မှုမှတစ်ဆင့် ရေရှည်တည်တံ့သော ဈေးကွက်နှင့် ပုံမှန်တင်ပို့သူအဖြစ် ရပ်တည်နိုင်မှာဖြစ်ပြီး ၎င်းမှတစ်ဆင့် စဉ်ဆက်မပြတ် လယ်ယာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ကို ရရှိနိုင်မှာ ဖြစ်သည်။* စာရေးသူသည် ယခင် မြန်မာနိုင်ငံကုန်သည်များနှင့်စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်း ရှင် များအသင်းချုပ်တွင် သုတေသန တာဝန်ခံအဖြစ် ၂၀၀၅ မှ ၂၀၀၉ ခုနှစ်အတွင်း နှစ်စဉ်ကွင်းဆင်း ပြုလုပ်ခဲ့သော လယ်ယာသုတေသန လုပ် ငန်းများ၊ ၂၀၁၀ ခုနှစ် UNDP (မြန်မာရုံး)ပေါ်လစီယူနစ်ဌာန၌ ရေးသား ခဲ့သော လယ်ယာနှင့် ကျေးလက်ဖွံ့ဖြိုးရေး စာတမ်းများအပေါ် အခြေခံ၍ ရေးသားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။
အိန္ဒိယမုတ်သုံမိုးက ပျှမ်းမျှအောက် ၁၇ ရာခိုင်နှုန်း နည်းနေ ဆဲ ကမ္ဘာမှာ ပဲအများဆုံးထုတ်လုပ် စားသုံးသူ ဖြစ်သလို မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အဓိက ပဲဖောက်သည် လည်း ဖြစ်တဲ့ အိန္ဒိယမှာ မုတ်သုံမိုး ရွာသွန်းမှုဟာ လက်ရှိ ကာလအထိ ပျမ်းမျှမိုးရေချိန်အောက် ၁၇ ရာခိုင်နှုန်းလောက် အထိ လျော့ကျနေပြီး၊ ပဲ စိုက်ပျိုးတဲ့ အချို့ဒေသများမှာသာ မိုးရေရရှိတယ် လို့ သိရပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာလိုပဲ အချို့ဒေသ တွေ မှာ ရေကြီးမှုတွေဖြစ်ပေမဲ့ တချို့ဒေသတွေမှာ တော့ လက်ရှိအချိန်ထိ မိုးခေါင် နေသေးတာတွေ့ ရပါတယ်။၂၀၁၂ သြဂုတ်လ ၉ ရက်အထိ ပဲစိုက် ပျိုးပြီး ဧရိယာမှာ ဟက်တာ ၇ ဒသမ ၄၅ သန်း သာရှိပြီး ယခင်နှစ်ကာလတူ စိုက်ပျိုးပြီး ဟက်တာ ၈ ဒသမ ၉၃ သန်းထက် ဟက်တာ ၁ ဒသမ ၄၈ သန်း လျော့ကျနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ပဲတီစိမ်းနဲ့ ပဲစင်းငုံ စိုက်ဧရိယာလျော့ကျ၊ ဈေးကွက်အဝင် နောက်ကျနိုင် ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ပဲမျိုးစုံ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း ကျော် စိုက်ပျိုးပြီးဖြစ်ပေမဲ့ မိုးရွာ သွန်းမှုနည်းပါး နေတာကြောင့် စက်တင်ဘာလလယ်ခန့်မှာ ပဲစိုက် ပျိုးမှု ပြီးစီးနိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းကြတာ သိရပါ တယ်။ ရာဂျက်စသန်၊ အင်ဒရာပရာဒေ့ရှ်၊ မဒ္ဒရာ ပရာဒေ့ရှ်နဲ့ ကာနာတာကာတို့မှာ ပဲမျိုးစုံစိုက်ပျိုးမှု စာရင်းများအရ ပဲစိုက်ဧရိယာေ လျာ့ကျမှုမှာ အထူး သဖြင့် ပဲတီစိမ်းနဲ့ ပဲစင်းငုံစိုက်ဧရိယာများ သိသိ သာသာလျော့ကျ တာကို တွေ့ရပါတယ်။ မဟာရပ် ရှတရာ၊ ရာဂျက်စသန်နဲ့ ဂူဂျာရတ်တို့က ပဲတီစိမ်း တချို့တစ်ဝက်ကတော့ စက်တင်ဘာလ ပထမ ပတ်လောက်မှာ ဝင်ရောက်နိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်း ထားပါတယ်။ ပဲစင်းငုံ ထုတ်လုပ်မှုမှာ ယခင်နှစ်က တန်ချိန် ၂၂ သိန်းရှိခဲ့ရာမှ ယခုနှစ် စိုက်ဧရိယာ ကျဆင်းပြီး မိုးပါးတာကြောင့် တန်ချိန် ၂၀ သိန်း ဝန်းကျင်သာ ထွက်ရှိမယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ ရာသီဥတုအခြေအနေအရ နိုဝင်ဘာ - ဒီဇင်ဘာ မတိုင်မီ ပဲစင်းငုံအသစ်ထွက်ရှိနိုင်ဖွယ် မရှိတာ ကြောင့်လည်း ပဲစင်းငုံ ဈေးနှုန်း ထပ်မံမြင့်တက် ဖွယ်ရှိတယ်လို့ ကုန်သည်များမှ ခန့်မှန်းကြပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့လတွေအတွင်း ပဲမျိုးစုံဈေး၂၅-၃၀ ရာခိုင်နှုန်းတိုးလာ အလားတူ မတ်ပဲမှာလည်း မနှစ်က စိုက် ပျိုးမှုထက် လျော့ကျလျက်ရှိရာ ၂၀၁၂-၁၃ ပဲ စုစု ပေါင်းထွက်ရှိမှုဟာ ၂၀၀၉- ၁၀မှာထွက်ရှိတဲ့ တန်ချိန် ၁၄ ဒသမ ၅၀ သန်းခန့် သာ ထွက်ရှိ နိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းနေကြပါတယ်။ အိန္ဒိယရဲ့ တစ်နှစ် ပဲစားသုံးမှုက တန်ချိန် သန်း၂၀ လောက် ရှိတဲ့အတွက် ခန့်မှန်းထားတဲ့အတိုင်းသာ အထွက် လျော့မယ်ဆိုရင် ပဲလိုအပ်ချက်က တန်ချိန် ၆ သန်းလောက်ရှိမှာကို တွေ့ရပါတယ်။ စိုက်ပျိုးချိန် ပုံမှန်အတိုင်း စိုက်ပျိုးနိုင်ခြင်းမရှိတဲ့အတွက် ဈေး ကွက်တွေမှာ ပဲဈေးတွေက ပြီးခဲ့တဲ့လတွေအတွင်း ၂၅-၃၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် မြင့်တက်လာ ခဲ့ပါ တယ်။ ဈေးအမြင့်ဆုံးကတော့ ကုလားပဲဖြစ်ပါ တယ်။ မနှစ်က ပဲတီစိမ်းဈေး အဖွင့်မှာတစ်တန် ရူပီး ၃၅၀၀၀ (ကန်ဒေါ်လာ ၆၃၂ ) ရှိခဲ့ပေမဲ့ ဒီနှစ်မှာ ရာဂျက် စသန်က စက်တင်ဘာလမှာ ဝင်လာမယ့် ပဲတီစိမ်းဈေးကတစ်တန် ရူပီး ၅၀၀၀၀ (ကန်ဒေါ်လာ ၉၀၃ )ဈေးနဲ့ ဖွင့်နိုင်တယ်လို့ ဈေး ကွက်က ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ လက်ရှိအချိန်မှာ မတ်ပဲဈေးကတော့ ငြိမ်နေပါတယ်။ ရာဂျက် စသန်နဲ့ဒေလီမှာ မတ်ပဲခွဲခြမ်းလက်ကျန်တွေ အလုံ အလောက်ရှိနေသေးတာကြောင့်လို့ ဈေးကွက် ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အောက် တိုဘာလလောက်မှာတော့ မတ်ပဲဈေး မြင့်တက် လိမ့်ဦးမယ်လို့ ခန့်မှန်းထားတာတွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပဲအဓိကစားသုံးရာ အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေနဲ့ ပဲအထွက်လျော့ကျမှာ သေချာနေတာကြောင့် လာမယ့်လတွေမှာ ပဲမျိုးစုံဈေးနှုန်း အမြင့်ဘက် တက်မှာ ဖြစ်နိုင်ခြေများတဲ့ အခြေအနေ ရှိနေတာ တွေ့ရ ပါတယ်။
ပြည်တွင်းပဲဈေးများလည်း မြင့်တက်လာ ပဲဈေးဆက်လက်မြင့်တက်မယ့် ခန့်မှန်းချက် များနဲ့လက်ရှိအိန္ဒိယရာသီဥတုအခြေအနေ၊ မြန်မာ့ ပဲ လက်ကျန်ခန့်မှန်းတွက်ချက်မှုများအပြင် မြန်မာ နိုင်ငံရဲ့မိုးပဲစိုက်ပျိုးမှု အလားအလာများအရ မြန်မာ ပဲကုန်သည်အချို့ဟာဇူလိုင်လကုန်၊ သြဂုတ်လဆန်း ပိုင်းမှာ ဈေးကစားရောင်းဝယ်မှုများရှိလာပါတယ်။ မတ်ပဲဈေးအနေနဲ့ ဇွန်လဆန်းမှာ FOB ဈေးတစ် တန်ကန်ဒေါ်လာ၅၀၀-၅၂၀ ဘုရင့်နောင် ကုန်စည် ဒိုင်မှာ ကျပ် ၄၀၁၀၀၀ - ၄၀၂၀၀၀ ရှိခဲ့ရာမှ ဇူလိုင် လဆန်းမှာFOB တစ်တန် ကန်ဒေါ်လာ ၅၅၀-၅၇၀၊ ဘုရင့်နောင်ဈေး ကျပ် ၄၇၂၀၀၀ - ၄၈၀၀၀၀ နဲ့ သြဂုတ်လ ပထမပတ်မှာ FOB ဈေး ကန်ဒေါ်လာ ၇၄၀-၇၆၀ နဲ့ ဘုရင့်နောင် ဈေး ကျပ် ၆၂၂၀၀၀ - ၆၃၁၀၀၀ ထိ ပြည်တွင်းဈေး ကျပ် နှစ်သိန်းကျော် မြင့်တက်ခဲ့ပါတယ်။ အလားတူပဲစင်းငုံဈေးမှာလည်း ဇွန်လဆန်း မှာ FOB တစ်တန်ကန်ဒေါ်လာ ၅၇၀ - ၅၈၀၊ ဘုရင့်နောင်ဈေး ကျပ် ၄၅၄၀၀၀ ရှိရာမှ ဇူလိုင် လဆန်းမှာ FOB တစ်တန် ကန်ဒေါ်လာ ၆၇၀-၆၉၀၊ ဘုရင့်နောင်ဈေး ကျပ် ၅၆၇၀၀၀၊ သြဂုတ် လ ပထမပတ်မှာ FOB တစ်တန်ကန်ဒေါ်လာ ၈၃၀-၈၅၀၊ ဘုရင့်နောင်ဈေးကျပ် ၇၁၀၀၀၀ ထိ တစ်တန် ကျပ် ၂၆၀၀၀၀ ခန့်အထိ ဈေးအဆ မတန် မြင့်တက်လာခဲ့ပါတယ်။ အလားတူ ပဲတီစိမ်း ဈေးမှာလည်း တစ်တန် ကျပ် နှစ်သိန်းကျော်မြင့် တက်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သြဂုတ်လ ဒုတိယပတ်မှာတော့ မတ်ပဲနဲ့ ပဲစင်းငုံဈေး ပြန်အေးလာခဲ့တာ တစ်ပတ် အတွင်း တစ်တန် ကျပ်နှစ်သောင်းကျော် ပြန်ကျ လာခဲ့ပါတယ်။ ဝယ်လက်နိုင်ငံရဲ့ပဲလိုအပ်မယ့် အခြေအနေ၊ မိမိတို့ရဲ့ ပဲလက်ကျန်တွေအရ ပဲဈေး များ တသမတ်ထဲကောင်းလာစေဖို့ ဈေးကစားခြင်း တွေကိုရှောင်ရှားနိုင်စေဖို့အတွက် ပဲလောကသား များရဲ့ ပဲဈေးကွက်အလားအလာအပေါ် ထင်မြင် ချက်တို့ကို ဖော်ပြနိုင်ရေး ကောမတ်စ်က မြန်မာ နိုင်ငံ ပဲနှမ်းကုန်သည်များအသင်း၊ ဘုရင့်နောင် ကုန်စည်ဒိုင်တို့မှ ဝါရင့်ပဲလုပ်ငန်းရှင်များနဲ့ တွေ့ဆုံ ခဲ့ပါတယ် -
ဒေါက်တာမျိုးလွင် ဒုတိယဥက္ကဌ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ ဘုရင့်နောင်ကုန်စည်ဒိုင်
မကြာသေးခင်က အိန္ဒိယပဲစိုက်ပျိုး ထွက်ရှိမှု ကို သွားရောက်လေ့လာခဲ့ပါတယ်။ လက်ရှိအခြေ အနေအရ ပြောရမယ်ဆိုရင် အိန္ဒိယမိုးက တချို့ ပဲစိုက်တဲ့ဒေသမှာ မိုးရပေမဲ့တချို့ဒေသမှာတော့ မိုး အလုံအလောက်မရသေးတာ တွေ့ရပါတယ်။ မိုးရ တဲ့တချို့ဒေသတွေမှာလဲ ငွေပိုရပြီး တွက်ခြေကိုက် တဲ့ သီးနှံတွေ ပြောင်းလဲစိုက်ပျိုးလာတော့ ပဲ စိုက်ပျိုးမှုလျော့မယ်လို့ ခန့်မှန်းရပါတယ်။အရင်နှစ် က ဆိုရင် ပဲအများစုစိုက်တဲ့မဟာရပ်ရှ တရာဒေသ တွေမှာ လမ်းဘေးဝဲယာတစ်လျှောက် ပဲတီစိမ်း၊ မတ်ပဲခင်းတွေ တွေ့ရတယ်။ ဒီနှစ်တော့ မိုင်၂၀၀ လောက်အထိ ပဲပုပ်စိုက်ခင်းတွေကို အများဆုံးတွေ့ နေရပါတယ်။ အမေရိကန်မှာ မိုးခေါင်ပြီး ပဲပုပ် အထွက်လျော့နေတော့ ပဲပုပ်ဈေးက နိုင်ငံတကာ မှာတက်သလို အသုံးများတဲ့ အိန္ဒိယမှာလဲ ဈေးတွေ တက်နေတယ်။ ပဲပုပ်ဈေးက မတ်ပဲဈေးထက် ဈေး ပိုများတယ်။ နောက်တစ်ခုက ပဲပုပ်တစ်ဧက စိုက် ရင် ကီလို ၇၀၀ ထွက်ပြီးမတ်ပဲကကီလို ၃၅၀ သာ ထွက်တယ်ဆိုတော့ ပဲပုပ်စိုက်ပြီး မတ်ပဲဝယ်စားမယ့် သဘောတွေ တွေ့ရပါတယ်။ ဥတ္တရာပရာဒေ့ရှ်မှာ လဲ ပဲပုပ်ကိုအဓိကထားစိုက်လာလို့ ပဲစိုက်ပျိုးမှု လျော့တယ်။ ပဲတစ်မျိုးချင်းကို ပြောရရင် ပဲတီစိမ်း အဓိကစိုက်တဲ့ ရာဂျက်စသန်မှာ စိုက်ဧကတော် တော်လျော့တယ်၊ ကာနာတာကာမှာလည်း ပဲစင်း ငုံ စိုက်ပျိုးမှုလျော့တယ်။ ခြုံပြောရရင်တော့ အိန္ဒိယ ဘက်ခြမ်းမှာ ရာသီဥတုနဲ့ လက်ရှိစိုက်ပျိုးထားတဲ့ အနေအထားအရ ဒီနှစ် မြန်မာနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ မတ်ပဲ၊ ပဲတီစိမ်း၊ ပဲစင်းငုံ အားလုံးက အရင်နှစ် ထက်အထွက်လျော့မယ့်အခြေအနေရှိနေပါတယ်။
ဦးကျော်ဆန်းမိုး စာရင်းစစ် ပဲနှမ်းကုန်သည်များအသင်း
လက်ရှိပြည်တွင်းမှာ စိုက်ပျိုးထားတဲ့ ပဲစင်းငုံ အခြေအနေကို သုံးသပ်ရရင်တော့ ကျောက်ပန်း တောင်း၊ မြင်းခြံဘက်က ပုံမှန်လိုစိုက်ထားတယ်လို့ ကြားရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပခုက္ကူ၊ မုံရွာ၊ တံတားဦး ဘက်မှာ မိုးနောက်ကျပြီး မိုးခေါင်လို့ အစိုက်လျော့ တယ်။ ရှမ်းတောင်အချို့ဒေသတွေမှာလဲ ပဲစင်းငုံကို ၃ နှစ်ဆက်တိုက်စိုက်ရင် မြေအချဉ်ပေါက်လို့ဆိုပြီး အစိုက် လျော့တယ် ကြားတယ်။ ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့ ဘက်မှာလဲ ပဲစင်းငုံကအစိုက်လျော့ မယ့် အခြေအနေရှိနေတယ်။ လက်ရှိမိုးလိုနေတဲ့ အချိန်မှာလည်း မိုးနည်းနေတဲ့အတွက် ပဲပင်တွေ ရေကိုလိုသလောက်မရတဲ့အနေအထား ရှိနေပါ တယ်။ ပုံမှန်နှစ်မှာပဲစင်းငုံတန်ချိန် ၂ သိန်း လောက် ထွက်ရင် ဒီနှစ်မှာ အဲဒီအောက်လျော့နိုင်ပါတယ်။ အခြားဆက်စပ် နိုင်ငံတွေရဲ့ အခြေအနေ ကတော့အာဖရိကနိုင်ငံတွေဖြစ်တဲ့ မာလာဝီ၊ တန် ဇန်းနီးယား၊ ကင်ညာ၊ မိုဇမ်းဘစ် စတဲ့နိုင်ငံတွေက တန်ချိန် တစ်သိန်းခွဲလောက်ထွက်တယ်။ ဒါပေမဲ့ မြန်မာပဲစင်းငုံနဲ့ အရည်အသွေးမတူတဲ့ ပဲစင်းငုံ အဖြူ၊ အကြားတွေကို ဈေးအနိမ့်နဲ့ ရောင်းချမှုတွေ ရှိတယ်။ သူတို့ ပဲပေါ်ချိန်က သြဂုတ်၊ စက်တင်ဘာ၊ အောက်တိုဘာလအထိ ဆိုတော့ ဒီမှာ ရှားလာတဲ့ အချိန် သူတို့ရောင်းတာပေါ့။ ဒီနှစ်ပြက္ခဒိန်နှစ် ဇူလိုင်လ အထိ ပဲစင်းငုံတင်ပို့မှု တန်ချိန် နှစ်သိန်း လေးသောင်းလောက်ရှိပြီလို့သိရပါတယ်။ မနှစ်က နှစ်ဟောင်းလက်ကျန်ကတန်ချိန် တစ်သိန်းလောက် ရှိပြီး အသစ်ထွက်တဲ့ပဲက တန်ချိန်နှစ်သိန်းလောက် နဲ့ဆိုရင် လက်ရှိလက်ကျန်က တန်ချိန် ၆ သောင်းနဲ့ ၇ သောင်းအကြား ကျန်မယ်လို့ ခန့်မှန်းရပါတယ်။ နှစ်နိုင်ငံပဲစင်းငုံ စိုက်ပျိုးမှုနဲ့ ရာသီဥတုအရ အိန္ဒိယ ရဲ့ အဓိကဟင်းလျာဖြစ်တဲ့ ပဲစင်းငုံဈေး ဆက်ပြီး ကောင်းလာမယ်လို့ မှန်းရပါတယ်။
ဦးသန်းငြိမ်း အမှုဆောင်အရာရှိ ပဲနှမ်းကုန်သည်များအသင်း
ပဲတီစိမ်းက ပုံမှန်ဆိုရင် အညာပဲတီစိမ်းက တန်ချိန် တစ်သိန်းခွဲနဲ့ နှစ်သိန်းကြားမှာ ထွက်ပြီး တောင်ငူ၊ ဒိုက်ဦးစတဲ့ ပဲခူးအရှေ့ခြမ်းက စပြီး ရန်ကုန်တိုင်း ခရမ်းသုံးခွဘက်အထိ ပဲတီရွှေဝါ အထွက်ကတစ်သိန်းခွဲလောက်ရှိတယ်။ အညာ ဘက်က ပဲတီစိမ်းကတော့ ဒီနှစ် မိုးခေါင်တဲ့အတွက် တန် တစ်သိန်းအောက်မှာပဲရှိမယ်လို့ ခန့်မှန်းပါ တယ်။ လာမယ့်ရာသီမှာ စိုက်မဲ့ ပဲတီရွှေဝါကတော့ လက်ရှိအောက်ပိုင်းဒေသမှာ မိုးကောင်းတဲ့အတွက် မြေဆီလွှာကောင်းပြီး အထွက်ကောင်းနိုင်မယ်လို့ ခန့်မှန်းရပါတယ်။ ဇူလိုင်လအထိ ပဲတီစိမ်းတင်ပို့ပြီး စီးမှုက တန်ချိန် ၁၉၈၀၀၀ ရှိပြီး နယ်စပ်ကလည်း တန်ချိန် လေးသောင်းကျော် တင်ထားပြီးပြီဆို တော့လက်ကျန်မရှိသလောက် ဖြစ်နေပါတယ်။ မျိုးလောက်ပဲ ကျန်ပါတော့မယ်။ ပဲတီစိမ်းကို အာဆီယံနိုင်ငံတွေအကုန်လုံးက အသုံးများတယ်။ တရုတ်ကလဲ အမြဲဝယ်နေတော့ ဈေးကွက်ကျယ် ပြန့်တယ်။ လက်ရှိ အိန္ဒိယဘက်ခြမ်းကလည်း အစိုက်လျော့တယ်ဆိုတော့ပဲတီစိမ်းကတော့ ပဲတွေ အားလုံးမှာ အလားအလာအကောင်းဆုံးလို့ ယူဆ ရပါတယ်။
ဦးမင်းကိုဦး အတွင်းရေးမှူး မြန်မာနိုင်ငံ ပဲနှမ်းကုန်သည်များအသင်း
မတ်ပဲက ဇူလိုင်လအထိ တန်ချိန် သုံးသိန်း နှစ်သောင်းကျော်တင်ပြီးသွားပြီဆိုရင် အရင်နှစ်ပဲ အဟောင်းလက်ကျန် တန်ချိန် တစ်သိန်းလောက်နဲ့ ဒီနှစ်ပုံမှန်အထွက် တန်ချိန် ၅ သိန်းလောက်ဆို တော့ လက်ရှိ လက်ကျန်က တန်ချိန် နှစ်သိန်းခွဲ သုံးသိန်းကြားကျန်မယ်လို့ ခန့်မှန်းရပါတယ်။ မတ်ပဲ ကို စိုက်ပျိုးတာလဲ အိန္ဒိယနဲ့ မြန်မာ အများဆုံး စိုက်ပျိုးတာဖြစ်လို့ အခြားပြိုင်ဖက် နိုင်ငံအနေနဲ့ မတ်ပဲမှာ ကြီးကြီးမားမားရှိပါဘူး။ လက်ရှိအိန္ဒိယရဲ့ ပဲစိုက်ပျိုးမှုအနေအထားနဲ့ ပဲဝယ်လိုအား အရ ပဲအသစ်မထွက်မီ လက်ကျန်မတ်ပဲတွေ အခြေ အနေကောင်းမယ့် အလားအလာရှိပါတယ်။ အဓိကတော့ ဈေးကွက်ပိုကျယ်ပြန့်တဲ့ ပဲတီ စိမ်းကိုတောင်သူတွေ တိုးစိုက်သင့်ပါတယ်။ ဒုတိယ ကတော့ မတ်ပဲကိုလည်း အရည်အသွေး အထွက် ပါ အားထည့်စိုက်သင့်ပါတယ်။ ပဲစင်းငုံကတော့ ဒီနှစ်က ဟိုဘက် ဒီဘက်အခြေအနေအရ ပစ္စည်း ရှားမှာဖြစ်လို့ ထိန်းသိန်းသိမ်းသိမ်းရောင်းသင့်တဲ့ သဘောရှိတာ တွေ့ရပါတယ်။
ဦးတင်မြင့် ဒုတိယဥက္ကဌ မြန်မာနိုင်ငံပဲနှမ်းအသင်း
ပဲအားလုံးကို ခြုံငုံပြောရရင် အိန္ဒိယမှာ မိုး ရွာသွန်းမှုက ရွာမြဲအောက် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း ဝန်း ကျင်နည်းတယ်လို့ ပြောနေကြတော့ မိုးခေါင် တယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ အချို့ပြည်နယ်တွေ မိုးများပြီး ရေနစ်မြုပ်တဲ့ဒေသတွေရှိပေမဲ့ ပဲစိုက်ပျိုး တဲ့ ဒေသ တချို့မှာ မိုးခေါင်နေတယ်။ ကျွန်တော် တို့ ပြည်တွင်းမှာလည်း မိုးခေါင်လို့ ပဲတီစိမ်းပင်တွေ သေလုမျောပါးဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေ ရပါ တယ်။ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ မှာ အိန္ဒိယက ပဲတန်ချိန် ၁၈ သန်းကျော်ထွက်တယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ စားသုံးမှုတန်ချိန် ၁၈ သန်း-၂၀ သန်း ရှိတယ်။ ၂၀၁၁-၁၂ မှာပဲတန်ချိန် ၁၇ သန်းပဲ ထွက်တယ်လို့ ဆိုတယ်။ ၂၀၁၁ ကစပြီး ပဲလိုအပ်ချက်ထက် အထွက်က လျော့နေတယ်။ လိုအပ်မှု ရှိနေပြီ၊ ဒီနှစ် မှာလည်း အယ်နီညိုကြောင့် ရာသီဥတုဖောက်ပြန် ပြီး အထွက်လျော့နိုင်တယ်။ ပဲပျက်နိုင်တဲ့အနေ အထားရှိနေတယ်။ ဒါက အိန္ဒိယဘက်ခြမ်းက အခြေအနေပါ။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၂၀၁၀-၁၁ မှာ ပဲစင်းငုံ ဈေး တွေကျလာတယ်။ အချို့လက်ထဲမှာ မရောင်းသေး ဘဲ ပဲဟောင်းတွေ ကျန်နေတုန်းပဲ။ နှစ်ဆန်းအထိ ပဲဈေးနှုန်းကျတဲ့အခါ တောင်သူတွေက လျှော့စိုက် တယ်။ ရာသီဥတုကလဲ မကောင်းဘူးဆိုတော့ ပုံမှန်ထက် အထွက်လျော့မယ့် အနေအထားရှိပါ တယ်။ ပဲဈေးနှုန်း နှစ်စဉ် ဂရပ်တွေကို ကြည့်တဲ့ အခါမှာ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ ပဲဂရပ်ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၈ နှစ်၊ ၁၀ နှစ်တုန်းက သွားနေတဲ့ ဂရပ်အတိုင်းပဲ ပုံမှန် သွားနေတာတွေ့ရပါတယ်။ ဥပမာ မတ်ပဲဈေးဟာ ဇန်နဝါရီ၊ ဖေဖော်ဝါရီမှာကတည်းက ကျလာတာ ဧပြီ၊ မေလအထိကျခဲ့တယ်။ ဇွန်လကနေ ၉ လပိုင်း၊ ၁၀ လပိုင်းအထိ ပြန်တက်လာတယ်။ အောက်တိုဘာလကုန်ပိုင်းကနေ ဒီဇင်ဘာလထိ ပြန်ကျလာတယ်။ ဒါက ပုံမှန်လိုပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ ၂၀၀၉ မှာတော့ ပုံမှန်မဟုတ်ဘဲ ဇန်နဝါရီ၊ ဖေဖော် ဝါရီလအထိ တက်လာပြီး ဧပြီလကတည်းက ကျလာ ခဲ့တာ ၂၀၁၀အထိ ဆက်ဆင်းလာပါတယ်။ ဒါဟာ ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ ဂရပ်ဖြစ်နေပါတယ်။ ၂၀၁၀-၁၁ မှာတော့ ဂရပ်က ပုံမှန်ပြန်ဖြစ် လာပါတယ်။ အခုလဲ အဲဒီဂရပ်အတိုင်းပဲ သွားနေ လို့ ပဲဈေးက ၁၀ လ ပိုင်းအထိ တက်သွားနိုင်သလို ဒီနှစ်အနေအထားနဲ့ဆိုရင် ဒီဇင်ဘာလအထိ တက် သွားနိုင်တဲ့ အနေအထားရှိတာ တွေ့ရပါတယ်။ ပဲဈေးက သုံးနှစ်တစ်ကြိမ်လည်တဲ့ Circle အတိုင်း ဈေးပြန်တက်မယ့် အခြေအနေရှိပါတယ်။ ပဲဈေးကွက်က အလားအလာ ကောင်းပါ တယ်။ ဒါပေမဲ့ ဈေးကွက်မှာ မတ်ပဲကို ကစားနေ တာ တွေ့ရတယ်။ ဈေးကစားတာတွေ ပပျောက် အောင် ဈေးကွက်တည်ငြိမ်စေဖို့ဆိုရင် Commodity Exchange မရှိမဖြစ် လိုအပ်ပါတယ်။ နောက် ပြီး ပဲအရည်အသွေးနဲ့ Spec ကိုလည်း အဓိကထား ပြီး လုပ်ရတော့မယ်။ အခုအချိန်ထိ ပဲစင်းငုံ၊ အညာ ရွှေဝါကို Bag to Bag နဲ့ပဲ သွားနေကြသေးတယ်။FAQ ဆိုတာ Bag to Bag မဟုတ်ဘူးဆိုတာ အားလုံးသိပြီး တိတိကျကျလုပ်ဖို့သင့်ပါတယ်။
ဦးသန်းအောင်ကျော် အယ်ဒီတာချုပ် ကောမတ်စ်ဂျာနယ်
ပဲလောကရဲ့ အဓိကပြဿနာက ပြည်တွင်း ဈေးကွက်ကို တည်ငြိမ်အောင်ထိန်းသိမ်းရင်း နိုင်ငံတကာ ဝယ်လက်ကို ပုံမှန်ချိတ်ဆက် ရောင်း ချနိုင်ဖို့ပါ။ လယ်ယာထွက်ကုန်တွေရဲ့ သဘောအရ သီးနှံထွက်ရှိချိန်ဈေးကျ တတ်ပြီး၊ နောက်သီးနှံ မပေါ်မီ စပ်ကူးမတ်ကူးကာလမှာ ဈေးတက်လေ့ရှိ သလို အဓိကစိုက်ပျိုးတဲ့နိုင်ငံတွေရဲ့ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုတွေကြောင့် ထုတ်လုပ်မှု အတိုး၊ အလျော့တွေကလည်း ပြည်တွင်းပြည်ပ သီးနှံ ဈေးကွက်ကို သက်ရောက်မှုရှိပါတယ်။ ထုတ် လုပ်သူကနေ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်အကြား ကြား ခံချိတ်ဆက်မှု အပိုင်းမှာ မြန်မာကုန်သည်တစ်ဦး ချင်းက လုပ်ဆောင်နေရုံနဲ့တော့ မြန်မာ့ပဲဈေးကွက် တည်ငြိမ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးက အလှမ်းဝေးနေဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ ရေအားလျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေး စက်ရုံတစ်ခုကို ကြည့်ရင်ရေတံခွန်၊ မြစ်ရှိတယ်။ လျှပ်စစ်ထုတ်ပေးတဲ့တာဘိုင်ရှိတယ်။ ဒီနှစ်ခုကြား မှ ရေလှောင်ကန်ရှိတယ်။ သူက တာဘိုင်နဲ့ ရေတံခွန် အကြား ရေအားကို ပုံမှန်တည်ငြိမ်အောင် လုပ် ပေးတာ။ တိုင်းပြည်စီးပွားရေးမှာ လယ်ယာထွက် ကုန်သီးနှံတွေကို အလေးထားတဲ့ နိုင်ငံတိုင်းမှာ ဒီစနစ်တွေက ရှိပြီးသားပါ။ အိန္ဒိယနိုင်ငံဖက်မှာ ကြည့်ရင် ပဲဈေးနှုန်းတွေမြင့်လာပြီဆိုရင် အစိုးရက သိုလှောင်ထားတဲ့ပဲတွေကို တင်ဒါစနစ်နဲ့ ချရောင်း တာ၊ ပြည်သူ့ဆိုင်တွေက ဖြန့်ဖြူးတာရှိနေတယ်။ ထိုင်းမှာစပါးပေါ်ချိန်မှာ လယ်သမားရဲ့ စပါးကို အစိုးရကအပေါင်ခံပြီး၊ ငွေထုတ်ချေးတယ်။အခု တရုတ်မှာ ပြောင်းဈေးတက်တော့ အရန်ပြောင်း တွေချရောင်းတယ်။ ထုတ်လုပ်သူနဲ့ ဈေးကွက် အကြားမှာ တည်ငြိမ်အောင်ထိန်းပေးတဲ့ ကြားခံ စနစ်တစ်ခုရှိတယ်။ ဒါမှ ဈေးကွက်ကို တည်ငြိမ် အောင်ထိန်းပြီး ရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးအောင် လုပ်နိုင်မှာ။ ပဲအသင်းက အခုကြိုးပမ်းနေတဲ့ အများပိုင်ကုမ္ပဏီ ဆိုတာကို ပီပီပြင်ပြင်နဲ့ဖွံ့ဖြိုးအောင်လုပ်ရမယ်။ အဲဒီကုမ္ပဏီက ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုအကူအညီတွေနဲ့ ပဲလောကကိုဖွံ့ဖြိုး အောင် လုပ်ရပါမယ်။ Commodity Exchange Center တွေလည်းမဖြစ် မနေ ထူထောင်ရပါမယ်။ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်တဲ့ နိုင်ငံတိုင်းမှာ ဒီလို Exchange Center တွေကပဲ လယ်ယာထွက်ကုန်ဈေးကွက် တွေကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင်လုပ်ပေးတာ သေချာ နေတာပဲ။ ဒါကြောင့် အရင်တုန်းက မလုပ်နိုင်ခဲ့ရင်၊ အခု လုပ်ခွင့်ရပြီဖြစ်လို့ဖြစ်အောင် လုပ်ဖို့လိုပါ တယ်။
ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ ရန်ကုန်မြို့ကမ်းနားလမ်းရှိ စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန၊ ရန်ကုန်တိုင်း ဒေသကြီးရုံး၊ ပဉ္စမထပ် ခန်းမမှာ " ဆန်စပါးကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနဲ့ မြန်မာ့စက်မှုလုပ်ငန်းပြပွဲ (၂၀၁၂) ကျင်းပရေး ညှိနှိုင်းအစည်းအဝေး" ကို ၂၀၁၂ သြဂုတ် လ ၁၁ ရက် နံနက် ၉း၀၀ နာရီမှာ ကျင်းပ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဆွေးနွေးပွဲမှာ စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးဝင်းမြင့်နဲ့တကွ ရန်ကုန်၊ ဧရာဝတီ၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးများမှ စီမံကိန်းနှင့် စီးပွားရေး ဝန်ကြီးများ၊ အသင်း အဖွဲ့အစည်းများမှ တာဝန်ရှိသူများ၊ သက်ဆိုင်ရာကဏ္ဍအလိုက် ပညာရှင်များမှ ဆွေးနွေးမှုတွေ ကို ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။