Background
မုန့်ဟင်းခါးကြောင့်လား စားတဲ့သူကြောင့်လား ရန်ကုန်မှာနေတဲ့ညီဖြစ်သူဆီက တယ်လီဖုန်းလာလို့ကိုင်ကြည့် တဲ့အခါ လမ်းဘေးဆိုင်မှာရောင်းတဲ့ မုန့်ဟင်းခါးစားပြီးနောက်ပိုင်း တောက်လျှောက်အန်နေရကြောင်း၊ တစ်နေကုန် အန်ချင်ကြောင်း၊ ဘာမှ စားသောက်လို့ မရတော့တဲ့အကြောင်းများ ပြောလာပါတယ်။ ဤကဲ့သို့ဖြစ်ရခြင်းအကြောင်းရင်းကို ကျွန်တော်စဉ်း စားတဲ့အခါမှာ မုန့်ဟင်းခါးကြောင့်လား၊ စားတဲ့သူကြောင့်လားဆိုတာအချက် ၂ ချက် နဲ့ စဉ်းစားခဲ့ပါတယ်။ မုန့်ဟင်းခါးမှာ ပါဝင်တဲ့ ပစ္စည်းတွေမသန့်ရှင်း လို့ဖြစ်တာလား၊ ဒါမှမဟုတ် ဓာတ်မတဲ့တာတွေကြောင့်လား၊ စား သောက်တဲ့ ညီက မုန့်ဟင်းခါးမစားမီ အခြားဓာတ်မတည့်တဲ့အစား အစာတွေ စားမိလို့လား စသဖြင့် စဉ်းစားစရာအကြောင်းတွေ ဖြစ် လာရပါတယ်။
စိန်ခေါ်ချက်များရှိနေဆဲ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများစတင်၍ ကမ္ဘာသို့ တံခါးဖွင့်ကာ နိုင်ငံစီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးမှုအတွက် အားထုတ်ခဲ့သော တရုတ် နိုင်ငံသည် ဖြစ်ထွန်းလာသော ၎င်း၏ ဖွံ့ဖြိုးမှုအရှိန်ကို လည်းထိန်း ထားနိုင်ခဲ့သည့်အနေအထားတွင် ရှိနေ သည်။ လက်ရှိအခြေအနေအားဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံ၌ နိုင်ငံခြား အရန်ငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃ ထရီလီယံရှိ သည်။ တစ်ကမ္ဘာလုံးရှိဈေးကွက်များသို့ တင်ပို့ထားသောMade in China တံဆိပ်ကပ် တရုတ်ပို့ကုန် ပမာဏမှာ လည်း အများတကာနိုင်ငံများ လိုက်မမီ နိုင်လောက်အောင် ကြီးမားလွန်း၏။ တစ်ကမ္ဘာလုံးနီးပါးတွင် နိုင်ငံပြင်ပသို့ ထွက်၍ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံလုပ်ကိုင်နေသော စီးပွား ရေးလုပ်ငန်းများ၊ အစီအစဉ်များ မှာလည်း အရေအတွက်အားဖြင့် များ ပြား လွန်းလှသည်။
မြန်မာနိုင်ငံ ရှမ်းပြည်နယ်(မြောက်ပိုင်း) လောက်ကိုင်မြို့နယ် နှင့် နယ်နိမိတ်ခြင်းထိစပ်လျက်ရှိသော တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ၊ ယူနန်ပြည်နယ်၊ လင်ချန်းခရိုင်၊ နမ့်စန်မြို့တွင် ၂၀၁၂ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ လနောက်ဆုံးအပတ်၌ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သည့် ဒုတိယအကြိမ်မြောက် တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်ကုန်စည်ပြပွဲသို့ လင်ချန်းခရိုင်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ကော်မတီနှင့် ဒေသအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တို့၏ ဖိတ်ကြားချက်အရ ရှမ်း ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့၊ ပြည်နယ်စိုက်ပျိုးရေးနှင့် မွေးမြူရေးဝန်ကြီးဌာန ဝန်ကြီးဦးစိုင်းဆာလူနှင့် ပြည်နယ်လူမှုရေးဝန်ကြီးဌာန ဝန်ကြီး ဒေါက်တာ ဦးမျိုးထွန်းတို့ ဦးဆောင်သော ကိုးကန့်နှင့် 'ဝ' ကိုယ်ပိုင် အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသဥက္ကဌများ၊ လားရှိုး၊ လောက်ကိုင်နှင့် ကွမ်းလုံခရိုင် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးများ၊ တွဲဘက ်ပြည်နယ်/ခရိုင်အဆင့် ဌာနဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူများ၊ လားရှိုး၊ ကွမ်းလုံ၊ လောက်ကိုင်နှင့် မူဆယ်မြို့ပေါ် ရှိ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များ ပါဝင်သော လေ့လာရေးကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့သည် တရုတ်နိုင်ငံ၊ ယူနန်ပြည်နယ်၊ လင်ချန်းခရိုင်အတွင်းစိုက် ပျိုးရေး၊ ကုန်သွယ်ရေးနှင့် လမ်းပန်းဆက်သွယ ်ရေးကိစ္စရပ်များနှင့် ပတ်သက်၍ လေ့လာရေးခရီးသွားရောက်ခဲ့ပါတယ်။
မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ ၂၀၁၂ ခုနှစ် ကုန်ခဲ့လေပြီ။အစိုး ရသစ်၏ နိုင်ငံ့တာဝန်များ ထမ်း ဆောင်သည့်ကာလ နှစ်နှစ်နီးပါး ရှိပေ တော့မည်။ ချီးမွမ်းသံ၊ ကဲ့ရဲ့သံ၊နှစ်ခြိုက် သံ၊ မနှစ်ခြိုက်သံ အသံစုံကို အတိုး အကျယ်၊ အနိမ့်အမြင့်တို့ဖြင့် အရပ် မျက်နှာစုံမှ ကြားခဲ့ရပြီ ဖြစ်သည်။ မည်သို့သော အခြေအနေများ ရှိသည် ဖြစ်စေ ဒီမိုကရေစီအစိုးရသစ်သည် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးခရီးကြမ်းကို ဆက် လက် လျှောက်လှမ်းရမည်သာ ဖြစ် သည်။ အလုပ်လုပ်လျှင်ဖြစ်ထွန်းလာ သောရလဒ်၏ အကျိုးသက်ရောက်မှု များကြောင့် အဆိုး အကောင်း၊ အ ကြောင်း အကျိုးများ ရှိလာမည်။ ထို အဆိုးအကောင်းအခြေအနေများပေါ် တွင် ဝေဖန်သုံး သပ်မှုများစွာမှာလည်း ပေါ်ထွက်လာပေလိမ့်မည်။ ဤသို့ဖြစ် ပေါ်လာသည်မှာ သဘာဝသာ ဖြစ်၏။ထိုဝေဖန်ချက်များ၊သုံးသပ်ချက်၊ အမြင် အမျိုးမျိုး၊ သိရသမျှ၊ ကြားရသမျှတို့ တွင် အထူးတလည် ခံစားလျက် မတုံ့ ပြန်နိုင်တော့။ သို့သော် ထိုအမြင်များ၊ ရှုထောင့်များအပေါ်တွင် အလေးဂရုပြု ၍ ဓမ္မဋ္ဌိဓာန်ကျကျ စဉ်းစားသုံးသပ်မှု များသာ ပြုလုပ်ကြရသည်။ ဖြတ်သန်းခဲ့ သော ကာလတစ်လျှောက် အားနည်း ချက်များ၊ အားသာချက်များကို ပြန် လည်လေ့လာ၍ အမြော်အမြင်ရှိ သော မျက်စိ၊ ပညာပါသော အသိ တရားတို့ဖြင့် ပြန်လည်ဆင်ခြင်ရုံသာ ရှိသည်။ ထို့အပြင် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့ အစည်းများ၊ ကျွမ်းကျင်သူများထံမှ သုံးသပ်ချက်များ၊ အများပြည်သူတို့၏ အသိအမြင်၊ ခံစားချက်များကို ကိုယ် စားပြုသည့် မီဒီယာများ မှဖော်ပြချက် များ၊ ပြည်တွင်းအရပ်ဖက် လူ့အဖွဲ့အ စည်းများမှ ရှုမြင်ချက်များကိုလည်း ပြု ပြင်ပြောင်းလဲရေးလုပ်ငန်းစဉ်ကို အ ကောင်အထည်ဖော်နေသော အစိုးရ အဖွဲ့အတွက် အလေးဂရုပြုစရာ၊ အ ထောက်အကူရစရာအချက်အလက်များ အဖြစ်သဘော ထားကြရမည်သာ ဖြစ် သည်။
မိမိကျင်လည်ရာ ပဲလောက၏ ၂၀၁၂ အတွင်း ဖြစ်ပျက်ခဲ့သော အကြောင်းအရာများကို တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် ပြန်ပြောင်း လေ့လာသုံးသပ်မည်ဆိုလျှင် ... လယ်ယာထွက်ကုန်သီးနှံ ဈေး ကွက်တို့၏ သဘောသဘာဝထုံးစံအတိုင်း တိုတောင်းသောအချိန် ကာလအတွင်း ရာခိုင်နှုန်းမြင့် ဈေးနှုန်းအတက် အကျများ၊ ၎င်း အတက်အကျများနောက်သို့ လိုက်ပါရောင်းဝယ်ကြရင်း အလွန် အကျွံလုပ်ကိုင်ကြသူ များထဲမှအချို့ မရှုနိုင်မကယ်နိုင်ဖြစ်သွားခါ ထွက် ပြေးတိမ်းရှောင်ခြင်း၊ တရားရုံးတွင်အမှုရင်ဆိုင်ရခြင်း၊ အထက်ပါ အတိုင်း အလွန်အကျွံရောင်းဝယ်ရင်း ၎င်းတို့မြတ်စွန်းသွားသောအခါ အပြည့်အဝယူသွားပြီး ၎င်းတို့ရှုံးသောအခါ စုစုပေါင်း အရှုံးပမာဏ၏ ရာခိုင်နှုန်း အနည်းငယ်သာပေးလျှော်ပြီး ဈေးကွက် အပြင်တွင် ခေတ္တ ထွက်ထိုင်ကာ ကာလတစ်ခုအကြာ အသွင်ပြောင်း၍ ဈေးကွက် အတွင်း ပြန်လည်ဝင်ရောက်လာခြင်းစတဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ဆယ်စုနှစ် နှစ်ခု အတွင်း တွေ့ကြုံခဲ့ရသည်များနှင့် များစွာကွာခြားမှုမရှိသော ထူး မခြားနား အဖြစ်အပျက်များကိုသာ တွေ့မြင်ကြ ရမှာဖြစ်ပါသည်။
ဘယ်လဲ သို့မဟုတ် ဘယ်ကို သွားမလဲ ဤသို့မေးခဲ့လျှင် လားရာ တစ်ခုခု သို့မဟုတ် ဦးတည်ရာနေရာကို ပြောဆို တုံ့ပြန်၍ အဖြေပေးကြလိမ့် မည်မှာ သေချာသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆို သော် ကျွန်တော်အားလုံးသည် ခရီး သွားများဖြစ်နေကြကာ ကျွနု်ပ်တို့ ခြေ လှမ်းများသည်လည်း တစ်နေရာ မဟုတ် တစ်နေရာသို့ ခြေဦးတည်၍ လှုပ်ရှား နေသောကြောင့်ပင်တည်း။ တကယ်ပင်ကျွနု်ပ်တို့ ခရီးသွားနေကြ၏။ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးခရီးတွင် ကျွန်တော် တို့ အမှန်ပင် ရွေ့နေခဲ့ကြပြီဖြစ်သည်။ ရူပဗေဒသဘောအရ အရွေ့ရှိမှ အလုပ် ပြီးမြောက်သည ်ဖြစ်ရာ အရွေ့ရှိခဲ့ သဖြင့် အလုပ်ပြီး မြောက်မှုဖြစ်နေသည် ဟု ဆိုနိုင်သည်။ သို့သော် ဘက်ပေါင်းစုံ ပတ်သက်ဆက်နွှယ်မှုရှိသည့် ပြုပြင် ပြောင်းလဲမှုအလုပ်မှာ စဉ်ဆက်မပြတ် လုပ်ဆောင်ရမည့် သဘောဖြစ်ရှိသဖြင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး ခရီးစဉ်ခရီးတွင် နိုင်ရေးအတွက် အလုပ်ပြီး၊ အလုပ်ဖြင့် ရှေ့သို့ ခရီးဆက်နေရဆဲဖြစ်သည်။
ကုသိုလ်လည်းရပြီး ဝမ်းလည်းဝတဲ့ အလုပ်နဲ့ အသက်မွေးဝမ်း ကျောင်း ပြုနေရတဲ့သူဟာ အပျော်ရွှင်ရဆုံး သူ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုချင်ပါ တယ်။ အချို့သောလူများသည် ဝမ်းဝရုံသာမကဘဲ သားသမီး၊ မြေး၊ မြစ်တိုင် စားမကုန်အောင် ငွေကြေးချမ်းသာကြပါတယ်။ အချို့သော လူများကျတော့လည်းတစ်နေ့လုပ်မှတစ်နေ့ စားရတဲ့ ဘဝနဲ့ လောကဓံ တရားရဲ့ အထုအထောင်းကို မချိမဆန့်ခံစားနေကြရပါတယ်။ အချို့ သောလူများ ကတော့သည် သားသမီးများအထိ စားစရာမပေးနိုင် သော်လည်း နေ့စဉ်စားသောက်ရန် ပူပင်ကြောင့်ကြရသည့် ဘ၀ မဟုတ်ပေ။ လူသားဖြစ်သည့်အတွက် နေ့စဉ်ရုန်းကန်လှုပ်ရှားရသည် မှာ မှန်ကန်သော နိယာမတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ထွာခန့်မျှသာရှိ သော ဝမ်းအတွက် နဖူးကချွေး ခြေမရောက်သည်အထိ အလုပ်လုပ် ကြရပါတယ်။ အလုပ်လုပ်ရာမှာလည်း အစိုးရဝန်ထမ်းအလုပ်၊ စိုက် ပျိုးထုတ်လုပ်ခြင်းအလုပ်၊ ဝန်ဆောင်မှုအလုပ်နှင့် အရောင်းအဝယ် အလုပ်စသည်ဖြင့် အလုပ်ခွဲခြား လုပ်ကိုင်ကြရပါတယ်။ လုပ်ကိုင် ဆောင်ရွက်တတ်ပါက အလုပ်အားလုံး ဝမ်းဝစရာချည်းသာဖြစ်ပြီး မြင်တတ်လျှင် အများကောင်းကျိုးအတွက် ကုသိုလ်ရယူနိုင်တာ ချည်းပင်။
မမှန်တာလုပ်မှ ချမ်းသာမည် ဒါပေမယ့်လူတို့ရဲ့သဘောသဘာဝဟာလောဘ၊မောဟ၊ ဒေါသ တို့ကိုရှေ့တန်းတင်ပြီး နေ့စဉ်ရုန်းကန် လုပ်ဆောင်နေတတ်ပါတယ်။ဤအချင်းအရာများကြောင့် လူသားအချင်းချင်းတိုက်ခိုက်ကြ၊ ယှဉ် ပြိုင်နေကြရတယ်။ မဟုတ်မမှန် လိမ်လည်နေကြရတယ်။ မမှန်မကန် လုပ်ကိုင်တတ်လာကြတယ်။ အထူးသဖြင့် ကုန်သည်လောကမှာ မဟုတ်တာ၊ မမှန်တာ လုပ်လိုက်ရမှ ချမ်းသာမည်ဟူသော ရှေးက အယူအဆဟာ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံမှာ အရိုးစွဲနေပြီဖြစ်တယ်။ ပြုပြင်ရန် မလွယ်ကူတဲ့ အခြေအနေမှာပဲ ရှိနေသေးတာပါ။ ဒါကြောင့်လည်း နိုင်ငံတော်မှ ရသင့်ရထိုက်သော အခွန်အခများမရရှိခြင်း၊ အခွန် အကောက်ဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်းများဟာလည်း အကျင့်ပျက် ဝန်ထမ်းဖြစ် လာရခြင်း၊ စံချိန်စံညွှန်းမမီကုန်ပစ္စည်းများဝင်ရောက်လာ၍ ပြည်သူ များ ဆုံးရှုံးမှုနှင့် ကြုံတွေ့နေရခြင်းများသည် မမှန်မကန်လုပ်မှချမ်းသာ မည်ဟူသောများကြောင့် ယနေ့ထိတိုင် သက်ဆိုးရှည်နေရ တာဖြစ်ပါ တယ်။ ၎င်းတို့သည် ဝမ်းဝဖို့အရေးတစ်ခုတည်းကိုသာ ကြည့်တတ်သူ များ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် မိမိအတွက်လည်း အကျိုးစီးပွားဖြစ် ပြီး၊ တိုင်းပြည်နှင့် လူမျိုးအတွက်လည်း အကျိုးမယုတ်စေနိုင်ေ သာ ရောင်းဝယ်ခြင်း အလုပ်အား ကုန်သည်လောကတွင် တစ်နေ့ထက် တစ်နေ့ တိုးပွားလာစေရေး ကို မျှော်လင့်ရပါသည်။
အစားအသောက်ကြောင့် ရောဂါပို ရှေးရှေးက အဘိုးအဘွားများရဲ့ ဗိုက်နာလို့၊ ခေါင်းကိုက်လို့၊ ခေါင်းမူးလို့၊ ဇက်ကြောတက်လို့ စတဲ့ ပြောဆိုသံ များဟာ အတော် ကြားရခဲသော စကားလုံးများသာဖြစ်ပါတယ်။ အကြောင်းကတော့ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှား မပြတ်ရှိခြင်း၊ အနေအထိုင် မှန်ကန်ခြင်း၊ အဆိပ် အတောက်ကင်းသော အစားအစာများစားသုံးခြင်းကြောင့် ကျန်းမာ ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ယနေ့ခေတ်တွင် နှလုံး၊ ကျောက်ကပ်၊ အသဲအဆီ ဖုံး၊ သွေးတိုး၊ သွေးချို၊ ဆီးချို၊ ကင်ဆာ အစရှိတဲ့ ရောဂါအမျိုးမျိုး အကြောင်း နေ့စဉ်လိုလို အသံကျယ်လောင်စွာ ကြားနေရပါတယ်။ အဲဒီရောဂါ တစ်မျိုးမျိုး မရှိသူကို ခေတ်မမီသယောင် ပြောဆို တတ် ကြပါတယ်။ အဲဒီရောဂါများဟာ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု နည်းပါးခြင်းနဲ့ အနေအထိုင်မမှန်ကန်ခြင်းများထက်အစားအသောက်ကြောင့် ရောဂါ ပိုးအဖြစ်များတယ်လို့ ပညာရှင်များက ဆိုကြပါတယ်။ စားသောက် ကုန်ပစ္စည်းတွေမှာ ပြည်တွင်းကထုတ်လုပ်တဲ့ ဓာတုဗေဒ ဆိုးဆေး တွေကို အသုံးပြုထားတဲ့ အစားအသောက်တွေနဲ့ ပြည်ပနိုင်ငံတွေက တင်သွင်းလာတဲ့ မူမမှန် စားသောက်ကုန်ပစ္စည်းများတွေအဖြစ်သာ တည်ရှိနေရတာဖြစ်တယ်။ မန္တလေးမြို့ ဆေးရုံများမှာ အသက်သုံးနှစ်အရွယ်များမှစ၍ အရွယ်မျိုးစုံသော ကင်ဆာဝေဒနာလူနာများ ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ် နောက် ပိုင်းတွင် ပိုမိုအတွေ့များတယ်လို့ မိတ်ဆွေဆရာဝန်တစ်ဦးရဲ့ ပြော ကြားချက်အရ သိရှိရပါတယ်။ အဲဒီလူနာတွေအနက် ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းမြို့နယ်များမှ လာရောက်ကုသတဲ့ လူနာအရေ အတွက် ဟာ အများဆုံးဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်း သည် တစ်ဖက်နိုင်ငံနှင့် နီးကပ်ခြင်း၊ စားသောက်ကုန်ပစ္စည်းများ ကိုယ်တိုင်ထုတ်လုပ်ခြင်းထက် တစ်ဖက်နိုင်ငံမှ ဝယ်ယူစား သောက် ခြင်းက ကုန်ကျစရိတ်သက်သာတာကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။တစ်ဖက် နိုင်ငံမှလာတဲ့ အသီးအရွက်များဟာ ရောင်းပန်းလှစေဖို့ ဓာတုဗေဒ ဆိုးဆေးများ အသုံးပြုခြင်း၊ အရွက်မညှိုးနွမ်းစေရန် ဆေးစိမ်ထား ခြင်း၊ စိုက်ပျိုးချိန်တွင် ဓာတ်မြေသြဇာနှင့် ပိုးသတ်ဆေးများ အလွန် အကျွံအသုံးပြုခြင်း၊ အသီးအရွက် အားတိုးဆေးများ လိုသည် ထက် ပိုသုံးခြင်းစတဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်များကြောင့် စားသုံးသူများအတွက် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးပြဿနာ (Side Effect) ဖြစ်ကာ ကင်ဆာရောဂါ ဝေဒနာများ ခံစားရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။
အချိန်တိုတို၊ များများနဲ့ မြန်မြန် တရုတ်လူမျိုးများဟာ အလုပ်အလွန် ကြိုးစားတတ်ကြတဲ့ လူမျိုး တွေဖြစ်တာနဲ့အညီ အလုပ်လုပ်ရာမှာလည်း အိမ်နီးနားချင်းကို အမြဲ ယှဉ်ပြိုင်လေ့ရှိကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးရေးတွင်လည်း များများစိုက်၊ မြန် မြန်ထုတ်စနစ်ကြောင့် မိမိထုတ်လုပ်သောအသီးအရွက်များ မပျက်စီး အောင် နည်းလမ်းပေါင်းစုံအသုံးပြုရာမှာ အန္တရာယ်ရှိဆေးများ အသုံး ပြုခြင်း၊ အခြားစားသောက်ကုန် ပစ္စည်းများ ထုတ်လုပ်ရာမှာလည်း စားသုံးသူများ အန္တရာယ်ကင်းရေး ကိုအလေးမမူဘဲ အပေါ်ယံထုပ်ပိုး ခွံ သပ်ရပ်လှပရေးသာ ဦးစားပေးခြင်း၊ ကုန်ပစ္စည်းများကို အချိန်တို အတွင်း များများနှင့်မြန်မြန် ထုတ်လုပ်ခြင်းစတဲ့ ကျန်းမာရေးကိုဆိုးရွား စွာထိခိုက်စေနိုင်သောသူတို့ရဲ့ သဘောသဘာဝများ ကို လေ့လာတွေ့ ရှိခဲ့ရပါတယ်။ သို့သော်လည်း တစ်ဖက်နိုင်ငံမှ ထုတ်လုပ်သူကို အပြစ် မတင်လိုပါ။ မိမိဖက်ရှိ တင်သွင်းသူနှင့် စားသုံးသူများကို အပြစ်တင် လိုပါတယ်။ အကြောင်းမှာ မျက်မြင်လှပပြီး ဈေးသက်သာတဲ့ ပစ္စည်း များဟာ အန္တရာယ်မကင်းနိုင်တာကိုမစဉ်းစားဘဲ ဝယ်ယူစားသုံးတာ ကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလိုသတိမမူဘဲ ဝယ်ယူစားသုံးရာမှာ အလေ့ အထဖြစ်လာပြီး နောက်ပိုင်းမှာ အလေ့အကျင့်ဖြစ်လာတယ်။တဖြည်း ဖြည်းနှင့် အန္တရာယ်ရှိခြင်းမရှိခြင်းက အဓိကမဟုတ်တော့၊ အလွယ် တကူရနိုင်ပြီး အသင့်စားသောက်ရန်အ ချိန်နှင့် ငွေကြေး ကုန်ကျမှု သက်သာစေရေးကို အဓိကဦးစားပေးအဖြစ် ရပ်တည်လာရတယ်။ အကျိုးဆက်အနေနဲ့ ကင်ဆာ လို ရောဂါမျိုးတွေမရသင့်ဘဲ ရလာပဲ ဖြစ်တယ်။ အင်္ဂလိပ်စကားပုံ တစ်ခုဖြစ်သော An ounce of prevention is worth a pound of cure ကာကွယ်မှု တစ်အောင်စ သည် ကုသခြင်း တစ်ပေါင်ထက်သာ၍ ကောင်းသည်လို့ ဆိုထား တဲ့အတွက်ဒီစကားဟာ ဒီနေ့အချိန်အခါနဲ့ ကိုက်ညီလျက် ရှိပါတယ်။ ကင်ဆာရောဂါကုသ ဖို့အတွက် ငွေကြေးမြောက်မြားစွာအကုန်အကျ ခံခြင်းထက် အန္တရာယ်ပေးနိုင်သောအစားအသောက်များ သတိရှိစွာ ရှောင်ကျဉ်သင့်ကြောင်းအဲဒီစကားပုံနဲ့ သတိပေးထားတာဖြစ်ပါတယ်။
ကလေးအငိုတိတ်ဖို့ အချို့သောမိဘများဟာ ကလေးအငိုတိတ်ဖို့အတွက် တွေ့ ကရာမုန့်များ ဝယ်ကျွေးတတ်ကြပါတယ်။ ကလေးအငိုတိတ်လျှင်ပြီး ရော ဆိုပြီးပေးတတ်ကြပါတယ်။ အစပ်ချောင်းကဲ့သို့သော မုန့်များ ကျွေးမိပါက ကလေး အတွက် အလွန်အန္တရာယ်များပါတယ်။ ၎င်း အစပ်ချောင်းတွင် စွဲလမ်းစေသော ဓာတုဗေဒ ဆေးဝါးများ ပါရှိခြင်း ကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ ၎င်းအစပ်ချောင်းများများစားတဲ့ ကလေးသူငယ် များမှာ ကင်ဆာကဲ့သို့သော ရောဂါရလာစေခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ဝယ် စားတဲ့ ကလေးရှိတဲ့အတွက် ရောင်းတဲ့သူ ရှိနေတာဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်လို့ အဲဒီလိုအန္တရာယ်ရှိတဲ့ အစားအသောက်တွေကို ဝယ်စား မယ့်သူမရှိပါက မည်သူမျှထုတ်လုပ်လိမ့်မည် မဟုတ်ပါ။ ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံမှာ အချို့သောမြို့နယ်ပညာရေးမှူးများသည် ကျောင်းများတွင် တရုတ်နိုင်ငံထုတ် မုန့်များ ရောင်းချခြင်းမပြုရန်နှင့် ကျောင်းသူ၊ ကျောင်းသားများစားသုံးခြင်းမပြုရန် တားမြစ်ထားကြောင်း သိရှိရပါ တယ်။ အမြော်အမြင်ရှိသော ပညာရေးမှူးများအား ချီးကျူးရမည်ဖြစ် ပါတယ်။ ကလေးသူငယ်များကို အဲဒီလိုအန္တရာယ်ပေးနိုင်တဲ့ မုန့်များ ဈေး ကွက်အတွင်းလုံးဝမရှိရေး လိုအပ်ပြီဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အနာဂတ် မျိုးဆက်သစ်များ ကျန်းမာသန်စွမ်းဖို့ အစားအသောက် များကို ဂရုစိုက်ရွေးချယ်တတ်ရန် လိုအပ်နေပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ တစ်ခုဖြင့် တင်ပြရလျှင် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများ အားကစားပြိုင် ပွဲမှာ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံမှ အားကစားသမားများဟာ ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်၊ စင်္ကာပူစတဲ့နိုင်ငံများနဲ့ အင်အားချင်း၊ ကြံ့ခိုင်မှု၊ ခံနိုင်ရည်ရှိမှုများ မှာ လိုက်၍မမီတော့ပါ။ ခန္ဓာကိုယ်အား ဘေးဖြစ်စေသော အစား အသောက်ပါဝင်မှုနှုန်းမြင့်မားနေပြီးအာဟာရဓာတ်ရသင့်သလောက် မရတဲ့အတွက် အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံများရဲ့ အားကစားသမား တစ်ဦးချင်း အလိုက် အရည်အသွေးမမီခြင်းများ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် အဆိပ်အတောက်ကင်းစင်သော အစားအသောက်များ စားသုံးနိုင် ရေးသည် နိုင်ငံတော်နှင့်လူမျိုးအတွက် အရေးကြီးလှပါတယ်။
ဝိသမလောဘကြောင့် ကောက်ကျစ်ယုတ်မာ ကျွန်တော်တို့မြန်မာလူမျိုးများဟာ သူစိမ်းသူရံကိုပင် ဒုက္ခကြုံ တွေ့တဲ့အခါကူညီတတ်သည့်နေရာမှာ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများမှ အသိအမှတ် ပြုခဲ့ထားကြရတဲ့လူမျိုးများဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း အချို့သော ဝိသမလောဘ ပုဂ္ဂိုလ်များရဲ့ကောက်ကျစ်ယုတ်မာတဲ့ လုပ်ရပ်များကို လည်း တွေ့နေရပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် ကင်ဆာဖြစ်စေနိုင်တဲ့ ဓာတုဆိုးဆေးတွေကို အသုံးပြုထားတဲ့ ငရုတ်သီးမှုန့်တွေကို ထုတ် လုပ်ပြီး စားသုံးသူဈေးကွက်သို့ ပို့ဆောင်နေတဲ့အတွက်ကြောင့်ဖြစ် တယ်လို့ သုံးသပ်ရမှာပါ။ ၂၀၁၂ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၃ ရက်နေ့ထုတ် By Weekly Eleven ဂျာနယ်ပါ ဆောင်းပါးရှင် ချမ်းမြေ့သူက မြန်မာပြည်ထုတ် ငရုတ်သီးမှုန့်နှင့် နနွင်းမှုန့် ကုန်အမှတ်တံဆိပ် ၂၂ ခုဟာ ကင်ဆာရောဂါဖြစ်စေတဲ့ ဓာတုဆိုးဆေးများ အသုံးပြုထား ကြောင်း သူ့ရဲ့ဆောင်းပါးမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ အရောင်လှပြီးစွဲဆောင်မှုရှိဖို့ မျိုးရိုးဗီဇကို ထိခိုက်စေနိုင်တဲ့ ဆိုးဆေးတွေနဲ့ စားသုံးသူတွေကို လှည့်စားခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ၎င်း ဆိုးဆေးများမှာ အစာအိမ်အူလမ်းကြောင်းရောင်ရမ်းခြင်း၊ ပျို့အန် ခြင်း၊ ဦးနှောက် အာရုံကြောထိုင်းမှိုင်းခြင်းနဲ့ ကင်ဆာရောဂါဖြစ်စေ နိုင်သော အနီရောင်ဆိုးဆေးဖြစ်တဲ့ Rhodamine-B ပါဝင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အဲဒီဆိုးဆေးတွေမှာ Auramine -O ပါဝင်ပြီး အသည်း၊ ကျောက်ကပ်ေ ရာဂါ ဖြစ်စေခြင်း၊ ခန္ဓာကိုယ်ကြီးထွားမှု ကို ရပ်တန့်စေခြင်းနဲ့ ကင်ဆာရောဂါများကိုဖြစ်စေနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါ တယ်။ အဲဒီ ငရုတ်သီးမှုန့်နဲ့ နနွင်းမှုန့်များဟာ နိုင်ငံခြားမှတင်သွင်း ခြင်းမဟုတ်ဘဲ မြန်မာနိုင်ငံသားများကိုယ်တိုင် ထုတ်လုပ် ရောင်းချခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာဝမ်းနည်းစရာ အလွန်ကောင်းတဲ့ ကိစ္စဖြစ်ပါတယ်။ ရိုးရိုးသားသားထုတ်လုပ်ပြီး ဈေးကွက်တင်ရောင်းချပါက လူအများ နေ့စဉ် စားသုံးနေတဲ့အတွက် တစ်နေ့ချမ်းသာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ဖြတ်လမ်းနည်းနဲ့ ချမ်းသာဖို့ရာမှာ အတ္တသဘော လွန်ကဲတဲ့ အတွက် ကိုယ်တိုင်ရော စားသုံးသူပါ ဒုက္ခရောက်ကြရ တော့တယ်။ သဘာဝအတိုင်း မဟုတ်တဲ့ကိစ္စတိုင်းမှာ အန္တရာယ် ဆိုတာထပ်ချပ်မကွာ ကပ်ပါလာစမြဲဖြစ် တဲ့အတွက်အစားအေ သာက် ထုတ်လုပ်သူတွေဟာ မိမိထုတ်လုပ်မှုတိုင်း အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါး ကွပ်ကဲရေးဌာနရဲ့ စစ်ဆေးချက်တွေကို ခံယူပြီး မှန်ကန်စွာ ဈေးကွက် တင်ရောင်းချသင့်ပါတယ်။
သဘာဝကို နှစ်သက်ပါ ၂၀၀၅ ခုနှစ်တုန်းက ဂျပန်လူမျိုးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးဟာ ချင်း ပြည်နယ်၊ တီးတိန်မြို့နယ်မှ ထွက်ရှိတဲ့ သဘာ၀ လက်ဖက်ခြောက် များကို ဝယ်ယူသွားပြီး ဂျပန်နိုင်ငံသို့ တိုက်ရိုက် သယ်ဆောင် သွား ကြောင်း သိခဲ့ရပါတယ်။ အကြောင်းကတော့ ဂျပန်နိုင်ငံထွက် လက် ဖက်ခြောက်များမှာ သဘာဝစစ်စစ် မဟုတ်တော့ကြောင်း ဂျပန် လူမျိုးက သိရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ မြန်မာလူမျိုးများ ဟာလည်း အဲဒီလို သဘာဝစစ်စစ် အစားအသောက်များ ရှာဖွေ စား သောက်လာတာကို အတုယူသင့်ပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၅ နှစ် ကျော်ခန့် က ရှမ်းပြည်နယ်ထွက် လက်ဖက်ခြောက်လက်ဖက်စိုတွေမှာ ကျန်းမာ ရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်တဲ့ ဓာတုဗေဒဆိုးဆေးများပါရှိကြောင်း အသံ ကျယ်လောင်စွာ ထွက်ပေါ်ဖူးပါတယ်။ လူ့သက်တမ်းဟာနှစ်ပေါင်း (၁၂၀) လို့ဆိုကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လည်း လူ့သက်တမ်းစေ့သည်အထိ အသက်ရှင်နေနိုင်သူ လက်ချိုးရေ တွက်၍ရမယ်လို့ထင်ပါတယ်။ ယခုခေတ်မှာလူတို့ရဲ့ သက်တမ်း နှစ်ပေါင်း (၈၀) ကျော် အသက်ရှင်နေထိုင်သူအလွန်ရှားပါး လာပြီဖြစ် တယ်။အကြောင်းကတော့သိပ္ပံပညာ တိုးတက်ထွန်း ကားမှု၏ နောက် ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ ရာသီချိန်မဟုတ်အသီးယူ ခြင်း၊ အပင်အားတိုးဆေးများ၊ ပိုးမွှားများသတ်ရန် ဆေးဝါးများကို အလွန်အကျွံအသုံးချခြင်းများကြောင့် အသီးအရွက်များဟာလည်း စားသုံးရန်မသင့်တော့ချေ။ ထိုမှ ရောဂါအမျိုးမျိုး ဆင်းသက်လာရ တော့တယ်။ ဒါ့ကြောင့်သဘာဝမှရသော အသီးအရွက်ရှားပါးမှုသည် ကမ္ဘာ့နှင့်အဝန်းပြဿနာတစ်ခုဖြစ်အဖြစ်ရပ်တည်လာ ခဲ့ရပါပြီ။
မျက်ရည်အဖြစ် ပြောင်းသွားတဲ့သေရည် ဒါ့ပြင် လူ့သက်တမ်းကို အန္တရာယ်ပြုနေတဲ့ စားသောက်ကုန် ပစ္စည်းကတော့ အရက်ဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော့် မွေးရပ်ဇာတိမြို့သို့ ရောက်သောအခါ ငယ်သူငယ်ချင်းများ ရှာဖွေခဲ့ဖူးပါတယ်။ အချို့ သောငယ်သူငယ် ချင်းများ မတွေ့၍ မေးမြန်းခဲ့ရာ ငယ်ငယ်ရွယ်ရွယ်နဲ့ ဆုံးပါးပြီဖြစ်ကြောင်း၊ တောအရက်များ နေ့စဉ် ရက်ဆက်သောက်၍ ဆုံးပါးခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရတဲ့အခါ ရင်ထဲဝမ်းနည်းခြင်းနှစ်မျိုး ပြင်း ထန်စွာ ခံစားခဲ့ရပါတယ်။ ပထမဝမ်းနည်းခြင်းမှာ ငယ်သူငယ်ချင်းများ ကွယ်လွန်သွား၍ ဝမ်းနည်းခြင်း၊ နောက်ဝမ်းနည်းခြင်းမှာ မူးရင်ပြီး ရောချက်ထားသည့် တောအရက်များ မြို့တိုင်းရွာတိုင်းမှာ အလွယ် တကူ ချက်ယူ၍ရနိုင်ခြင်းကြောင့် ဝမ်းနည်းခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ တော အရက်ချက်သူများသည်မူးရင်ပြီးရောသဘောဖြင့် ဓာတ်သဘောခြင်း မတူညီေ သာကုန်ကြမ်းရောချက်သည့် အချိန်တွင် ဓာတ်ပြုပြီး အဆိပ် ဖြစ်ကာ မူးယစ်စေေ သာ သေရည်အဖြစ် ရောက်ရှိလာပါတယ်။ အချို့ အရက်ချက်သူများအနေနဲ့ ဆန်အရက်ချက်တဲ့အခါမှာ တဆေး အဖြစ် ရော်ဘာအပိုင်းအစများအသုံးပြုကြတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဆန်သည် လူကိုဘေးမပြုသော် လည်း ရော်ဘာမှ ထွက်တဲ့ ဓာတ်ဟာ လူကိုဘေးဖြစ်စေမှာကတော့ အမှန်ပင်ဖြစ်ပါတယ်။ ဤအရက်များ ကြောင့် လူငယ်အတော်များများ စောစီးစွာ အသက်တိုကြခြင်းဖြစ်ပါ တယ်။ တရုတ်နိုင်ငံရွှေလီမြို့တွင် လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်က ဧည့်ခံပွဲတစ်ခုမှာ ဒေသချက်အရက်ဖြင့် ဧည့်ခံတည်ခင်းရာတွင် လူပေါင်း (၆၀) ကျော် တစ်ရက် တည်း သေဆုံးကြောင်း သတင်းကြားခဲ့ရပါတယ်။ အိန္ဒိယ နိုင်ငံ၊ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်မှာရှိတဲ့ ကျန်ဖိုင်းမြို့ လူငယ်အစည်းအရုံးသည် ချက်အရက်ချက်သူ၊ ရောင်းသူနှင့်သောက်သုံးသူများကို ရှာဖွေပြီး ဖမ်းဆီးခဲ့ကြကြောင်း အတုယူဖွယ် ကြားသိခဲ့ရပါတယ်။ တစ်ဖက်နိုင်ငံမှထုတ်လုပ်၍ဈေးချိုတဲ့အရက်များကတော့ တော အရက်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ထုပ်ပိုးသော ပုလင်းလှပခြင်း၊ တံဆိပ်လှပ ခန့်ညားခြင်းတို့ကြောင့် သောက်သုံးသူများ အထင်ကြီးစရာ ဖြစ်လာ ခဲ့ပါတယ်။ ထို့အတူဘီယာများ၊ အချိုရည်များဟာလည်း ထုပ်ပိုးခွံ သာလှပပြီးအထဲတွင်အန္တရာယ်ကင်း၏၊ မကင်း၏ ဆိုသည်မှာ သိရ သည် မဟုတ်ပါ။ ဒါ့ကြောင့်လည်း နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းများမှာ ကျန်းမာရေးဦးစီးဌာန၊ အစားအသောက်နဲ့ ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေး ဌာန များ ဖွင့်လှစ်၍ သွင်းကုန်ပစ္စည်းများ စစ်ဆေးရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ အချို့ သော ကုန်သည်များဟာ စားသုံးသူများအတွက် စဉ်းစားပေးခြင်း မရှိဘဲ အမြန်ဆုံးဈေးကွက် တင် ရောင်းချတတ်ကြပါတယ်။ အတ္တဆန် လွန်းသော သူတွေကြောင့် အသက်ပေါင်းများစွာ ဆုံးရှုံးပြီး ဖြစ်ပါ လိမ့်မယ်။ သေဆုံးသွားသူ ဆွေမျိုးများရဲ့ မျက်ရည်များဟာ မြစ်ငယ် ချောင်းငယ်သဖွယ် စီးဆင်းနေပါလိမ့်မယ်။
တစ်ကိုယ်ကောင်းဆန်သူ စားသုံးသူများအတွက် အန္တရာယ်များတဲ့ နမူနာစားသောက် ကုန်ပစ္စည်းများဟာ သူ့အလိုလို ခြေထောက်ေ ပါက်၍ ဈေးကွက်သို့ ရောက်ရှိလာတာမဟုတ်ပါ။ မသိနားမလည်တဲ့ ထုတ်လုပ်သူတွေ ကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်သူတို့ကို အသိပညာပေး၍ ထုတ်လုပ် စေသင့်ပါတယ်။ မသိနားမလည်သူတွေဟာလည်း လူနည်းစုသာဖြစ် ပါလိမ့်မယ်။ အဓိကကတော့ တစ်ကိုယ်ကောင်းဆန်တဲ့ စီးပွားရေး သမားတွေကြောင့် မူမမှန် စားသောက်ကုန်ပစ္စည်းများ ဈေးကွက် သို့ရောက်ရှိလာတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အဲဒီစီးပွားရေးသမားများ ကိုလူလူချင်း ကိုယ်ချင်းစာနာစိတ်ရှိစေရေး၊ သမာအာဇီဝနဲ့ စီးပွား ရှာဖွေရ ယူခြင်းလော က ကောင်းကျိုးပြုနိုင်စေရေး၊ နိုင်ငံကြီးသား စိတ်ဓာတ် မွေးမြူနိုင်ရေးများအား စည်းရုံးဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်လျက် ရှိပါတယ်။ " စီးပွားရှာရာမှာ ဖြတ်လမ်းနည်းမရှိ" ဆိုတဲ့ ရှေးစကားပုံ တစ်ခုဟာ ယနေ့ထက်တိုင် မှန်ကန်နေတဲ့အတွက် ဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်ရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ကို လေ့လာကြည့်ရှု့ဆင်ခြင်တဲ့ အခါမှာ မတရားသဖြင့်ရယူတဲ့ ဥစ္စာရသူရဲ့ စည်းစိမ်ဟာ မည်မျှပင်ချမ်းသာ နေပါစေ သူရဲ့တစ်သက်ပင်မခံ ဆူးဆိုတာကို သံဝေဂရစရာအဖြစ် မြင်တွေ့နေကြရမှာပါ။ ဒါ့ကြောင့်ထုတ်လုပ်သူတွေအနေနဲ့ အန္တရာယ်ကင်းကင်းနဲ့မှန်မှန် ကန်ကန် ထုတ်လုပ်ပါ။ စားသုံးသူများအပေါ် စေတနာထားပါ။ ဒါဆိုလျှင်သင်လည်း စိတ်ချမ်းသာပါမယ်။ စီးပွားလည်း အောင်မြင် လာပြီး သားသမီးများတိုင်အောင် ချမ်းသာပါလိမ့်မယ်။ ထို့အတူ ဈေးကွက်သို့ တင်ပို့ရောင်းချသူတွေအနေနဲ့ မှန်ကန်တဲ့လမ်းကြောင်း ပေါ်မှာ စားသုံးသူတွေကို သုခများများ ဆောင်ကြဉ်းပေးပါ။ မကြာမီ စားမကုန်အောင် ချမ်းသာပါလိမ့်မယ်လို့ ဆိုချင်ပါတယ်။ ဒါ့ပြင် စားသုံးသူတွေအနေလည်း အန္တရာယ်ကင်းတဲ့ သဘာ၀ စားသောက် ကုန်ပစ္စည်းများကို ရှာဖွေ ဝယ်ယူစားသောက်ပါ ။ လူ့ သက်တမ်းစေ့နေရသော အကျိုးရရှိနိုင်ပါလိမ့်မယ်။မည်သို့ပင် ဖြစ်စေကာမူ ကျွန်တော်တို့ မြန်မာလူမျိုးများဟာ ယဉ်ကျေးသော လူမျိုး၊ ပျူငှာဖော်ရွေသော လူမျိုးဟု နိုင်ငံခြားသားများ မှ ခေါ်ဝေါ် သမုတ်ကြသည်နှင့်အညီ ရိုးရိုးသားသားဖြင့်ထုတ်လုပ်ကြစို့၊ ဈေးကွက် သို့ တင်ပို့ကြစို့၊ စားသုံးသူများ အနေဖြင့်လည်း ပြည်တွင်းထွက် သဘာ၀ စားသောက်ကုန်များဝယ်ယူအားပေးကြပါစို့။ ထိုသို့သဘာ၀ ကျစွာ ထုတ်လုပ်ရောင်းချပါက ကုသိုလ်ရမည်သာဖြစ်ပါတယ်။ အရိုး ရှင်းဆုံးပုံစံသည် အကောင်းဆုံး ဖြစ်တယ်လို့ အဆိုရှိသည့်အတိုင်း စားသုံးသူများဟာလည်း အရောင်လှသောအစား အသောက်ထက် သဘာ၀ အရောင်များကို ပိုမိုစားသောက်လာကြပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ သဘာဝစစ်စစ်ဖြင့် ထုတ်လုပ်သူများဟာ ဈေးကွက် အတွင်းနေရာရရှိလာမှာ မြေကြီးလက်ခတ်မလွဲနိုင်သော အနာဂတ် ဟောကိန်းပင်ဖြစ်ပါတော့တယ်။
စီးပွားရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုလုပ် ဆောင်နေသော မြန်မာနိုင်ငံ၏ ယနေ့ ကာလ အချိန်အခါသည် ၂၀၁၅ ခုနှစ် တွင် စတင်ပေါ်ထွန်းလာမည့် အာဆီ ယံအဖွဲ့ကြီး၏ အာဆီယံစီးပွားရေး အ သိုက်အဝန်း (ASEAN Economic Community-AEC) အတွက်ပြင်ဆင် ဆောင်ရွက်ရမည့် အချိန်ကာလဖြစ်နေ သည်။ အကောင်အထည်စတင်ဖော် သည့်ကာလမှာမူ အတွေ့အကြုံနုနယ် သေးသည့် ဒီမိုကရေစီ နိုင်ငံ ရေးနှင့်ကျင့် သားမရသေး သည့် ဈေးကွက် စီးပွား ရေးစနစ်တို့ကိုလက်တွေ့ကျင့်သုံး နေရ သည့် ဒီမိုကရေစီအခင်းအကျင်း ဒုတိယ သက်တမ်းကာလဖြစ် သည်။ ထိုနှစ်မှစ၍ အာဆီယံလွတ်လပ်သော ကုန်သွယ် ရေး နယ်မြေ (ASEAN Free Trade Area-AFTA) ကို အပြည့်အဝပါဝင် အကောင်အထည်ဖော်ရင်း တစ်ပြိုင် နက်ပါဝင်ပတ်သက်ရဦးမည့် အစီအစဉ် တစ်ခုလည်းရှိနေ သည်။ထိုအစီအစဉ် မှာ တရုတ်-အာဆီယံလွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီမှု( China-ASEAN Free Trade Area- CAFTA) ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် အစိုး ရသစ်၏၎င်းသက်တမ်း ကာလတစ် လျှောက်ပြုပြ င်ပြောင်းလဲမှု များသည် နိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းစီးပွားရေး အခြေ အနေများအတွက် သာမက ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ပါဝင်ပတ်သက်ရတော့မည့် ဒေသတွင်း စီးပွားရေးအထူးအစီအစဉ် များ အတွက်ပါပြင်ဆင်သည့် အနေ အထားဖြစ်လာသဖြင့် အတွင်း၊ အပြင် ရှုထောင့် နှစ်မျိုးစလုံးမှကျယ် ကျယ်ပြန့် ပြန့်ထည့်သွင်း စဉ်းစားလုပ်ဆောင် ထား နိုင်မှ အနာဂတ် ကာလတွင်နိုင်ငံ၏ ရင် ဆိုင်နိုင်စွမ်း၊ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းမှာ အ တော်အသင့်အနေ အထား ဖြင့်ရှိနေ ပေလိမ့်မည်။
ဆက်ဆံရေးရောင်နီဦး ၂၀၁၁ ခုနှစ်မှစ၍ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲ ရေးလမ်းကြောင်း ကို လျှောက်လှမ်းလာ ခဲ့တာ မြန်မာနိုင်ငံသည် နိုင်ငံတကာ မီဒီယာများတွင် လူအလွန်စိတ်ဝင်စား၍ ရေပန်းစားနေခဲ့ သည်။ နိုင်ငံတကာ မှသာမက ကမ္ဘာ့အဖွဲ့အစည်းများ၊ ဒေသဆိုင် ရာအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပညာရှင်များ၊ သုတေသီများကပါ စိတ်ဝင် တစား စောင့်ကြည့်နေခဲ့ကြသည်။ တစ်နှစ်ကျော်ကြာချိန်တွင် လေ့ လာတွေ့ရှိချက်များ၊ သုံးသပ်ချက်များ အများအပြားထွက်ရှိလာကြ သည်။ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ၏ အားသာချက်၊ အားနည်းချက်များ ကို ထောက်ပြကြသည်။ အလားအလာတို့ကို မှန်းဆကြသည်။ အာရှ ဒေသမှ အာရှဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ် (အေဒီဘီ) သည်လည်း စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုး မှုအလားအလာကောင်းများရှိနေသာ မြန်မာနိုင်ငံကို ယခင်ကာလ များကထက်ပို၍ စေ့စေ့စပ်စပ်လေ့လာနေခဲ့သည်ကို တွေ့နေရသည်။
ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံဟာ စီးပွားရေးအင်အားကောင်းတဲ့ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ထိုင်းနိုင်ငံတို့နဲ့ နယ်နိမိတ်ထိစပ် လျက်ရှိတဲ့အတွက် အိမ်နီး ချင်းနိုင်ငံများရဲ့ ကုန်ပစ္စည်းများအလုံးအရင်း ဝင်ရောက်လာခြင်းပင် ဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံရဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု နှေးကွေးခြင်းကို အခွင့်ကောင်းယူကာ အဝတ်အစားအလှကုန် ပစ္စည်းများမှအစ နေ့စဉ် အသုံးအဆောင်များ၊ မော်တော်ဆိုင်ကယ်များ၊ စာရေးကိရိယာများ၊ အီလက်ထရောနစ် ပစ္စည်းများ၊ ဆောက်လုပ်ရေးပစ္စည်းများနဲ့ စား သောက်ကုန်ပစ္စည်းများကို အိမ်နီးချင်း ၃ နိုင်ငံမှ အမြန်ဆုံးဝင်လျက် ရှိပါတယ်။ အစပထမမှာတော့ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်းများရဲ့အရည် အသွေး အကောင်းဆုံးအခြေအနေနဲ့ ဝင်ရောက်လေ့ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နောက်ပိုင်း ထုတ်ကုန်ပစ္စည်းများဟာ တဖြည်းဖြည်းခြင်း အရည်အသွေးများမှာ စိတ်ချမရနိုင်တော့ဘဲ တစ်ဖက်နိုင်ငံထုတ် ကျင်းထုံအမျိုးအစား ခြင်ဆေးခွေရှူရှိုက်မိသဖြင့် အသက်ဆုံးရှုံးမှု ဖြစ်ရခြင်း၊ လျှပ်စစ်မီး ကြိုးအရည်အသွေး မကောင်းသဖြင့် ဝါယာ ရှော့ဖြစ်ကာ အိမ်မီးလောင်ပြီးလူသေ၊ ငွေဆုံးဖြစ်ရခြင်း၊ အန္တရာယ် ရှိ စားသောက်ကုန်ပစ္စည်းများ စားမိကာရောဂါမျိုးစုံ ဖိစီးခြင်း ခံရ ခြင်းများမှာ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံသားများပင် ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒါ ကြောင့် ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံတွင်းသို့ နည်းလမ်းပေါင်းစုံနဲ့ ဝင်ရောက် လာတဲ့ အရည်အသွေးမမီ ကုန်ပစ္စည်းများ စိစစ်တားဆီးခြင်းမှာ တစ်မျိုးသားလုံးနဲ့ဆိုင်တဲ့ တိုင်းပြည်ကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းကြီးဖြစ် လာပါတယ်။ အသိဉာဏ် ပညာရှိသူတိုင်း အရွယ်ရောက်ပြီးသူတိုင်း နိုင်ငံသားတိုင်းရဲ့ သမိုင်းပေးတာဝန်ကြီးတစ်ရပ် ဖြစ်ပါတယ်။
ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံဟာ ပထဝီနိုင်ငံရေး ရှုထောင့်အရ ပတ်ဝန်း ကျင်နိုင်ငံများမှ မျက်စိကျတဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြည် တွင်းနိုင်ငံရေး မပြေလည်မှုကြောင့်သာ စီးပွားရေးတိုးတက်သင့် သလောက် မတိုးတက်သော်လည်းသင်ပေးပါက တက်မြောက်ကျွမ်း ကျင်လွယ်သော လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ် ပေါများခြင်း၊ တွင်းထွက် သတ္တုစုံလင်စွာထွက်ရှိခြင်း၊ အခြားအဖိုးတန် သဘာဝသယံဇာတ ပစ္စည်းပေါများခြင်း၊ မြစ်ချောင်းအင်းအိုင်ပေါများခြင်း၊ ရေအရင်း အမြစ်ပေါများခြင်း၊ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးေ ကာင်းမွန်ရန် အခြေခံ လိုအပ်ချက်ပြည့်စုံခြင်းစတဲ့ အင်္ဂါရပ်များနှင့် ပြည့်စုံတဲ့နိုင်ငံဖြစ်ပါ တယ်။ အဲဒီအချက်တွေကြောင့် ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံသို့ စီးပွားရေးနှင့် စစ်ရေးအရ ဝင်ရောက်နိုင်ဖို့ ကြိုးစားကြတာဖြစ် ပါတယ်။ ခေတ် အဆက်ဆက် ပြည်ပကျူးကျော်စစ်ပွဲများ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပါတယ်။ ဒါ ပေမယ့် မြန်မာတိုင်းရင်းသားတို့ရဲ့ စစ်ရေးအမြင် ကောင်းမွန်တဲ့ အတွက် ယနေ့ထိတိုင် မြန်မာ့မြေကို ကာကွယ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ စစ်အေးတိုက်ပွဲကာလ လွန်မြောက်လာတဲ့အခါ အရင်းရှင်စနစ်နှင့် ကွန်မြူနစ်စနစ်အားပြိုင်မှုမှာလည်း သိသိသာသာ ပြောင်းလဲလာခဲ့တဲ့ အတွက် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့စီးပွားရေးစနစ်မှာလည်း ဈေးကွက်စီးပွားရေး စနစ်သို့ ဦးတည်စေခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ် ကျင့်သုံးပြီးနောက်ပိုင်းမှာအိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများမှ ကုန်ပစ္စည်းများ အလုံး အရင်းဖြင့် ဝင်ရောက်လာပြီး အရည်အသွေးမှာလည်း အကောင်း နဲ့အဆိုးဒွန်တွဲလာ ပါတယ်။ ၁၉၉၆ ခုနှစ်တွင် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကို စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပြီး တရားဝင်ကုန်သွယ်ရေး အဖြစ် ဆောင်ရွက်လာ ခဲ့ရာ ယနေ့အထိတိုင် လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဦးစီး ဌာနဟာ ကုန်သွယ်မှုကို ဥပဒေ၊ လုပ်ထုံး လုပ်နည်းများဖြင့် စနစ်တကျဆောင်ရွက်လာတဲ့အခါ နည်း ဥပဒေ အတိုင်း လိုက်နာဆောင်ရွက်ခြင်းမရှိသော လူပုဂ္ဂိုလ် တချို့ကြောင့် တရားမဝင်ရောင်းဝယ်မှုမှာ ရှင်သန်လာခဲ့ရပါတယ်။ တစ်ဖက်နိုင်ငံမှ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေအရပ်ရပ်ကိုအသုံးချပြီး ၎င်းင်းတို့ထုတ်ကုန် ပစ္စည်းများ လက်တည့်စမ်းသပ်လာခြင်း၊ အရင်းအနှီးအနည်း ငယ်နှင့် အမြတ်အစွန်းများများရနိုင်သော ကုန်ပစ္စည်းများအမြန်ထုတ်လုပ်လာ ခြင်း၊ မြန်မာပြည်မှာအဖိုးတန် ကျောက်မျက်များ၊ သစ်များ၊ တွင်း ထွက်များနှင့်တိရစ္ဆာန်အရှင်များ ဈေးကောင်းပေး၍ဆွဲဆောင်ခြင်း စသည့်တရားမဝင်ရောင်းဝယ်မှု သွက်လက်လာစေရန် နည်းပေး လမ်းပြလုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ တရားမဝင်လမ်းကြောင်းဖြင့် အန္တရာယ်ရှိ ကုန်ပစ္စည်း များနှင့် အရည်အသွေးစံချိန်စံညွှန်းမမီသော ကုန်ပစ္စည်း များဝင်ရောက်လာေ သာကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ သားများဆုံးရှုံး နစ်နာမှု များနှင့် ကြုံတွေ့နေရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ မိုင်ပေါင်းထောင်နှင့်ချီသော နယ်စပ်တစ်လျှောက်ဝင်ပေါက်များပိတ်ပစ်ရန်မှာ လွယ်ကူမှာမဟုတ် တဲ့အတွက် နိုင်ငံသားတိုင်းရဲ့ တိုင်းပြည်ချစ်သော အသိ စိတ်ဓာတ် အားဖြင့်သာလျှင် ပိတ်ပင်နိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံရဲ့ ကုန်ပစ္စည်းထုတ်လုပ်နိုင်မှုမှာ အခြေအနေ အရပ်ရပ်ကြောင့် အိမ်နီးချင်း (၃) နိုင်ငံကိုယှဉ်ပြိုင်နိုင်ခြင်းမရှိသေးတဲ့ အတွက် ကုန်စည်များ တစ်ဖက်နိုင်ငံများမှ စီးဆင်းလာရခြင်းဖြစ်ပါ တယ်။ အရည်အသွေးကောင်းမွန်ပြီးအန္တရာယ်ကင်းတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းများ ဝင်ရောက်လာမှုအလွန်နည်းပါးလာပါတယ်။ ရေပူနှင့်မရမ်းချောင်းကုန် ပစ္စည်းစစ်ဆေးရေးဂိတ်များရုပ်သိမ်းပြီးသည့်နောက်ပိုင်းမှာအန္တရာယ် ရှိကုန်ပစ္စည်းများ ပိုမိုဝင်ရောက်သွားကြောင်း ကုန်သည်တစ်ဦးရဲ့ ပြောပြချက်အရသိရှိရပါတယ်။ တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှု နှင့်ပတ်သက် ပြီး ပမာဏအလွန်ကြီးမားသည့်အကြောင်းကို တစ်ဖက်နိုင်ငံရဲ့ထုတ် ပြန်သော စာရင်းနဲ့နှိုင်းယှဉ်ပါက ပိုမိုသိသာနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၂၈ ရက်နေ့ မူဆယ်မြို့ကုန်သည်များ အသင်းမှ ကျင်းပပြုလုပ်တဲ့ တရားမဝင်ရောင်းဝယ်မှု လျော့နည်းပပျောက်ရေး ညှိနှိုင်းအစည်းအဝေးမှာ စီးပွားရေးနှင့်ကူး သန်း ရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးဝင်းမြင့်မှ တရားမဝင်လမ်း ကြောင်းများရဲ့ ကုန်သွယ်မှုပမာဏ ကြီးမားပုံကို ထည့်သွင်းပြောကြား ခဲ့ပါတယ်။ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးရဲ့ပြောကြားချက်အရ ၂၀၁၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁ ရက်နေ့မှ ဇူလိုင်လ ၃၁ ရက်နေ့အတွင်း မြဝတီကုန်သွယ် ရေးစခန်းရဲ့ သွင်းကုန်တန်ဖိုးမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ (၃၆) သန်း ဖြစ်ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့စာရင်းအရတန်ဖိုးမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ (၅၂၀) သန်းဖြစ်ကြောင်း၊ တရားမဝင် သွင်းကုန်တန်ဖိုးမှာ အမေရိကန် ဒေါ်လာ (၄၈၄) သန်းဖြစ်သဖြင့် တရားမဝင်လမ်းကြောင်းမှသွားလာ ခြင်းဟာ တရားဝင်လမ်းကြောင်းထက် (၁၄) ဆကျော် ပိုမိုတင်သွင်းမှု ရှိကြောင်းထောက်ပြသွားပါတယ်။ တရုတ်မျက်နှာစာ ဘက်တွင် လည်းတရားမဝင်သွားလာမှုမှာ တရားဝင်လမ်းကြောင်းပေါ် သွားတဲ့ ပမာဏထက် ပိုများမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံရဲ့ အဖိုးတန် ကုန်ပစ္စည်းများလည်းနည်းလမ်းပေါင်းစုံနဲ့ တစ်ဖက်နိုင်ငံများသို့ တရားမဝင် ရောင်းချခြင်းခံရတဲ့ ပမာဏဟာလည်း ကြောက်ခမန်း လိလိဖြစ်နေပါလိမ့်မယ်။ ကျွန်တော်တပ်မတော်တွင်ရှိစဉ်က တွေ့ခဲ့ရတဲ့အဖြစ်အပျက်တစ်ခု အမှတ်ရနေဆဲ၊ ရှေ့တန်းနယ်မြေ စိုးမိုးရှင်းလင်းရေး တာဝန်ထမ်း ဆောင်ရန် တပ်ရင်းဌာနချုပ်မှ စထွက်လာကတည်းက ဂျိုးသိန်းဆေး ပေါ့လိပ် အရေအတွက်အတော်များများဝယ်သွားခဲ့ပါတယ်။ ရှေ့တန်း ရောက်တဲ့အခါ တာဝန်ထမ်းဆောင်ရမဲ့အခြေအနေ ပြောင်းလဲသဖြင့် မိမိတို့သယ်လာခဲ့တဲ့ပစ္စည်းများကို သောင်ရင်းမြစ် တစ်ဖက်ကမ်း ယိုး ဒယားကျေးရွာသို့ ရောင်းခဲ့ရပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံထုတ်ကုန်ပစ္စည်း လက်ခံမှုဖြင့် မိမိတို့ပစ္စည်းဝယ်ယူသူထိုင်းနိုင်ငံသားအား ထိုင်းနယ်ခြား စောင့်ရဲမှ လာရောက်ဖမ်းဆီးသွားကြောင်း သိရပါတယ်။ အဖြစ် အပျက် ဤမျှပင်ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော်လည်း အဖိုးတန်ကျောက်မျက် များ၊ ကျွန်းသစ်၊ တွင်းထွက်ပစ္စည်းများနှင့် တိရိစ္ဆာန်များဝယ်ယူသူကို ဖမ်းဆီးထားကြောင်းမကြားရပါ။ သူတို့နိုင်ငံထုတ်ကုန် ပစ္စည်းများကို မြန်မာနိုင်ငံသို့ တရားမဝင်ရောင်းချသူကိုလည်း ဖမ်းဆီးမှုမရှိပါ။ ထူး ခြားသည်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ကိုယ်ကျိုးစီးပွားကာကွယ်ရေး မူဝါဒပင် ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့အမျိုးသူတို့ ချစ်သည်မှာ နယ်စွန်နယ်ဖျားအထိ သက်သေပြကြပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ မြန်မာ့သွေး၊ မြန်မာ့သား များသည်လည်း မည်သည့်အတွက် ကိုယ့်တိုင်းပြည်၊ ကိုယ့်လူမျိုးကို နယ်စွန်နယ်ဖျားအထိ ချစ်ကြောင်း သက်သေ မပြဝံ့ကြသနည်း။ အန္တရာယ်ရှိသောကုန်ပစ္စည်းဖြစ်မှန်း သိလျက်နဲ့ မည်သည့်အတွက် လက်ပိုက်ကြည့်နေကြရသနည်း။ ကြီးမားသော တိုက်တာကြီးများ ကို အုတ်တစ်ချပ် သဲတစ်ပွင့်မှစပြီးတည်ဆောက် တဲ့နည်းတူ အန္တရာယ်ကင်းသော ကုန်ပစ္စည်းများ တင်သွင်းရာမှာလည်း နယ်စွန်နယ်ဖျားတွင်တာဝန်ထမ်း ဆောင်ကြသောဝန်ထမ်းများမှ စပြီး လက်ကြီး/ လက်ငယ်ကုန်သည်များ အဆုံးသစ္စာရှိကြောင်း သက်သေပြရန် လိုအပ်နေပြီဖြစ်ပါတယ်။ ခိုးကြောင် ခိုးဝှက်သွား လာသော ခေတ်ကြီးမရှိတော့ကြောင်း၊ လုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိသူအား ချဉ်းကပ်ပြီး ဂွင်ဖမ်းသောခေတ် ကာလလည်း အတိတ်မှာကျန်ခဲ့ပြီ ဖြစ်ကြောင်း၊ အိုင်တီခေတ်တွင်ဈေးကွက်ယှဉ်ပြိုင် ခြင်းဖြင့် ကုန်သွယ်သောခေတ်ကာလ ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ နိုင်ငံတကာအမြင်ဖြင့် အရာရာကိုဦးတည်ဆောင်ရွက်နေေ သာ ခေတ်ကာလရောက်ရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း သိရှိဆောင်ရွက်ရန် အချိန်တန်ပြီဖြစ်ပါတယ်။ စားသုံးသူ ပြည်သူများအနေဖြင့်လည်း အန္တရာယ်ရှိသောကုန်ပစ္စည်းကို အန္တရာယ်ရှိကြောင်းသိရှိနိုင်ရန် လက် ဆင့်ကမ်းသတင်းများ သယ်ဆောင်ဖြန့်ဝေသင့်ပါတယ်။ အမျိုးသား ရေးစိတ်ဓာတ်ဖြင့် လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်သင့် ပါတယ်။ ဈေးကွက်သို့ ရောက်ရှိနေတဲ့ အန္တရာယ်ရှိကုန်ပစ္စည်းများကို အသုံးမပြုခြင်း၊ ဝယ်ယူအားပေးမှုရှောင် ရှားခြင်း၊ ဖျက်ဆီးခြင်း၊ သက်ဆိုင်ရာဌာန များသို့ တာဝန်သိခြင်းအရ သတင်းပို့ခြင်း၊ သတင်းကွင်းဆင်းစုံစမ်း ဖော်ထုတ်ခြင်းများဖြင့် စားသုံးသူပြည်သူများ နိုင်ငံကြီးသားပီသနိုင်ရေး မေတ္တာရပ်ခံလိုပါ တယ်။ မြန်မာဆိုရိုးစကားအရ ''ဤ" ကို ''ကျွဲ" ဟု ဖတ်သောအခါတွင် အကောင်းလက္ခဏာဆောင်သော ကိစ္စရပ်တွင် အသုံးပြုတတ်ရန်လိုအပ် မည်ဖြစ်ပါတယ်။ စားသုံးသူပြည်သူများ ညီညွတ်မည်ဆိုပါက အရည်အသွေး စံချိန်စံညွှန်းမမီသောကုန်ပစ္စည်း ထုတ်လုပ်သူများမှ လက်လျှော့အရှုံးပေးမည်သာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ စားသုံးသူ ကာကွယ်ရေး အကြံပြုချက်များ ကြောင့် ကုန်သည်လုပ်ငန်းရှင်များ စိတ်မပျက်ရန် အမှောင်ဆုံးအချိန် ဟာ ရောင်နီသမ်းချိန်လို့အဆိုရှိတဲ့အတိုင်း မြန်မာပြည်ရဲ့စီးပွားရေးဟာ မကြာမီ ဦးမော့လာတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်သမ္မတ 'အိုဘားမား' သည် ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် ပြောင်းလဲခြင်း (CHANGE) ဟူသော ကြွေးကြော်သံဖြင့် တက်လာခဲ့ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့လည်း ခေတ်ဟောင်းအတွေးခေါ်များနဲ့ အကျင့်ဆိုးများဖျောက်ပစ်နိုင်ရန် 'အိုဘားမား' ကြွေးကြော်သကဲ့သို့ (CHANGE) ဟု ကြွေးကြော်ရန် လိုအပ်ကြောင်း အကြံပြုတိုက်တွန်းလိုပါတယ်။ တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုများကြောင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ကုန်သွယ်မှုပမာဏ (Volume Of Trade) ကျဆင်းခဲ့ရပါတယ်။ ယခင်က တင်ပို့ခွင့်မပြုခဲ့သော ဆန်၊ နှမ်းနီ၊ နှမ်းနက်၊ ဆန်ကွဲ စသည့် ကုန်ပစ္စည်းများ တင်ပို့ခွင့်ပြုခြင်း၊ မော်တော်ယာဉ်အမျိုးမျိုးနှင့် အပို ပစ္စည်းများတင်သွင်းခွင့်ပြုခြင်းအား ယခုနှစ်တွင် ဖြေလျော့ပေး ခဲ့ သော်လည်း ကုန်သွယ်မှုပမာဏမှာ သိသာစွာ တိုးတက်မလာသေး ကြောင်းတွေ့ရှိရပါတယ်။ အရေးကြီးဆုံးတစ်ချက်မှာ အရည်အသွေး စံချိန်စံညွှန်းမမီသော အန္တရာယ်ရှိကုန်ပစ္စည်းများ ပမာဏကြီးမားစွာ ဖြင့် ဝင်ရောက် လာပြီး စားသုံးသူပြည်သူများ ထိခိုက်နစ်နာရခြင်းပင် ဖြစ်ပါတယ်။ အထက်ပါအကြောင်းအရာများဖြေရှင်းနိုင်ရန် ပို့ကုန် သွင်းကုန်ဥပဒေ ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်ဥပဒေအမှတ် (၁၇) ထွက် ပေါ်လာပြီဖြစ်ပါတယ်။ အဆိုပါ ဥပဒေရဲ့ အခန်း (၄) မှာ တရား မဝင်ရောင်းဝယ်မှုအား အတိအကျတားမြစ်ထားကြောင်း တွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ နယ်စပ်အပေါက်များမှ နည်းလမ်းပေါင်းစုံနဲ့ဝင်ရောက် လာတဲ့ တရားမဝင်ကုန်ပစ္စည်းများ တားဆီးပြီးပညာပေး ရန်နဲ့ မိမိတို့ နိုင်ငံမှ တရားမဝင်ကုန်ပစ္စည်းများ တင်ပို့မှုဟန့်တားရန်တို့အတွက် ရွေ့လျားတားဆီးရေးအဖွဲ့ (Mobile Team) ဖြင့် လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ ကုန်သည်လောကမှာ အတော်ဂယက်ရိုက် သောကိစ္စတစ်ခုဖြစ်လာရပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံသားများဟာ ဒီမိုကရေစီခရီးလမ်းကြောင်းမှာ တစ်ဦးချင်းနားလည်ရမဲ့ ကျင့်ဝတ် များ စောင့်ထိန်းလိုက်နာနိုင်မှ အရာရာမှာချောမွေ့သော အောင်မြင်မှု ရရှိမှာ ဖြစ်ပါ တယ်။ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းများမှလည်း အကောင်းဆုံးသော ဝန်ဆောင်မှုဖြင့် ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိနေပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဥပဒေ ပြင်ပမှ ရောင်းဝယ်သူများအား ပညာပေးကာလကုန်ဆုံးသော ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှစပြီး ပြင်းထန်စွာအရေးယူနိုင်ရန် စီမံထား ရှိကြောင်း သိရပါတယ်။ စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ နယ်စပ်ကုန် သွယ်ရေး ဦးစီးဌာနမှ ကုန်သည်ငယ်များ လုပ်သာကိုင်သာရှိစေရန် တစ်ဦးချင်း ကုန်သွယ်ခွင့် (Individual Trading Card) ကို တမူး နယ်စပ်ဒေသမှာ စမ်းသပ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။ အောင်မြင် ပါက တစ်နိုင်ငံလုံး ကျင့်သုံးရန်ရှိပြီး ကုန်သည်များရဲ့ အခက်အခဲ များကို နည်းလမ်းတကျဖြေရှင်းပေးသွားရန် ပြည်သူ့ဝန်ထမ်းများမှ တာဝန်ယူဆောင်ရွက်နေပြီဖြစ်ပါတယ်။ နောက်သုံးလေးနှစ်ခန့်ကြာ တဲ့အခါမှာ ပြည်သူ့ဝန်ထမ်းများဟာ ကုန်သည်လုပ်ငန်းရှင်များရဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်တာများ အောင်မြင်စေရေးဝန်ဆောင်မှုပေးတဲ့ အဖွဲ့ အစည်းများဖြစ်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာကုန်သည် လုပ်ငန်း ရှင်များဟာလည်း ခိုးကြောင်ခိုးဝှက်ကုန်သည် ဘဝမှ ဂုဏ်သိက္ခာရှိတဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကုန်သည်ကြီး များဘဝသို့ ရောက်ရှိသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံက ASEAN Free Trade Area (AFTA) အဖြစ် ကုန်သွယ်မှုပြုရတော့မည်ဖြစ်ရာ အစစ အရာရာမှာ အံဝင်ခွင်ကျဖြစ်စေရန် ပြင်ဆင်ချီတက်နေတဲ့ အချိန်ဖြစ် ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့မြန်မာနိုင်ငံဟာ ဒီမိုကရေစီစနစ်နဲ့ ရှေ့သို့သွားတဲ့ အချိန်မှာ ကုန်သွယ်ရေးဟာလည်း နောက်ကျမကျန်ရစ်စေရန် ခေတ် စနစ်နဲ့လိုက်လျောညီထွေစွာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရ မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကုန်သွယ်မှု အသိုက်အဝန်းမှာလည်း ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ဆိုင်တဲ့ ပြည်သူ့ ဝန်ထမ်းများ တစ်ခုတည်းပြောင်းလဲပြီးမရနိုင်ပါ။ ကုန်သည် လုပ် ငန်းရှင်များရဲ့ အခွန်တိမ်းရှောင်လိုမှုများ၊ မိမိတစ်ဦးတည်းသာ အမြတ်များများရယူပြီး ကျန်တဲ့ ကုန်သည်ငယ်များ ဒုက္ခရောက်စေ သောပြုမူချက်များ၊ တစ်ဖက်နိုင်ငံများမှထုတ်လုပ်ပြီး မည်သည့် ကျန်းမာရေး အထောက်အထားမပါရှိသော ကုန်ပစ္စည်းများ တင်သွင်း တဲ့လုပ်ရပ်များ၊ တစ်ဖက်ကုန်သည်လုပ်ငန်းရှင်အား ကြိုတင်ညှိနှိုင်းပြီး အရည်အသွေးစံချိန်စံညွှန်းမမီသော ကုန်ပစ္စည်းများ ဈေးသက်သာ စွာနဲ့ တင်သွင်းပြီး ပြည်တွင်းတွင် ကုန်ပစ္စည်းအမှန်များ နဲ့ ရောနှော ရောင်းချတဲ့လုပ်ရပ်များအတွက် ပြောင်းလဲရမယ့်အချိန်အခါ ရောက် လာပြီလိ့ု ထင်မြင်ယူဆပါတယ်။ နိုင်ငံတော်ရဲ့ စီးပွားရေးလျာထားချက်အောင်မြင်ရေး အဟန့် အတားဖြစ်စေတဲ့ တရားမဝင် ရောင်းဝယ်ခြင်းနဲ့ စားသုံးသူပြည်သူ များရဲ့ အကျိုးစီးပွားကိုရန်ပြုနေသော အန္တရာယ်ရှိစားသောက် ကုန် များကို ပြည်သူများနဲ့အတူ နိုင်ငံဝန်ထမ်းများ၊ ကုန်သည်လုပ်ငန်းရှင် များမှ အားကျိုးမာန်တက် လက်တွဲဆောင်ရွက် တားဆီးထိန်းချုပ်ရန် လိုအပ်နေပြီဖြစ်ကြောင်း တိုက်တွန်းနှိုးဆော်လိုက်ရပါတယ်။