မြန်မာ့ရိုးရာ အတာသြင်္ကန်က မကြာမီအချိန်မှာ ကျရောက် တော့မှာပါ။ မြန်မာလူမျိုးများကလဲ အတာသြင်္ကန်ပွဲတော်ကို မျှော် လင့် ရင်ခုန်နေကြသူများဟာ  ကလေး၊ လူကြီးမကျန် အားလုံးလို့ ပြောရမှာပါ။ဒီလိုတစ်နှစ်တာ ပင်ပန်းခဲ့သမျှ ပျော်ရွှင်ဖို့အတွက် တစ်ဦးချင်း ကနေ အဖွဲ့လိုက်ပျော်ရွှင်မှုများ ရှိနေသလို ဌာနအလိုက်၊ အစုအဖွဲ့ အလိုက်၊ ကုမ္ပဏီကြီးများကလဲ သူ့ထက်ငါပိုမိုပြီး ခမ်းနားသထက် ခမ်းနားအောင် ပြင်ဆင်မွမ်းမံကြဖို့ ကြံဆနေကြပါတယ်။ အထူး သဖြင့် ရန်ကုန်မြို့တော်ရဲ့ အချက်အခြာကျတဲ့နေရာတွေမှာ ရေပက်ခံ မဏ္ဍပ်ကြီးများ၊ ဖျော်ဖြေရေးမဏ္ဍပ်ကြီးများ၊ အလှပြမဏ္ဍပ် ကြီးများ၊ ယိမ်းအကမဏ္ဍပ်ကြီးများ အပြိုင်အဆိုင် တည်ဆောက်ကြ တော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။အစဉ်အလာမပျက် တည်ဆောက်ကြမယ့် မဏ္ဍပ်များနှစ်စဉ်လိုလို သြင်္ကန်ကာလမှာ ရေပက်ခံမဏ္ဍပ်များနဲ့ ဖျော် ဖြေရေးမဏ္ဍပ်များဟာ အင်းယားလမ်း၊ ကမ္ဘာအေးဘုရားလမ်း၊ ဆရာစံလမ်း စတဲ့နေရာတွေမှာ မိုးဦးကျမိုးပွင့်များလို အပြိုင်ပြိုင် အဆိုင်ဆိုင် တည်ဆောက်ပြီး မြန်မာ့ရိုးရာအတာသြင်္ကန်ကို တပျော် တပါး တည်ဆောက်ပျော်မြူးခဲ့ကြတယ်။ ယခုလက်ရှိ ၂၀၁၀ ခုနှစ် ရဲ့ ရန်ကုန်မြို့ မြန်မာ့အတာ သြင်္ကန်ကို သြင်္ကန်ချစ်သူတို့ ဘယ်လိုပုံ ဖော်ကြမလဲ၊ ဘယ်နေရာတွေမှာ ဘယ်လိုပုံစံတွေနဲ့ တည်ဆောက် ကြပြီး အများပြည်သူတွေကို ပျော်ရွှင်စေကြမှာလဲဆိုတာကလဲ ကြည့် ရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ စီးပွားရေးအခွင့်အလမ်းများ ပွင့်လန်းလာပြီ ဆိုသည့်နောက်တွင် ပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်ကြီးများ ဘာတွေလုပ်ပြကြဦးမှာလဲ ဆိုတာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပထမဦးဆုံး ရေပက်ခံမဏ္ဍပ်နဲ့ ဖျော်ဖြေရေးမဏ္ဍပ်များ တည်ဆောက်ကြမဲ့ အခြေ အနေတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး လေ့လာကြည့်တဲ့အခါမှာ-"ကျွန်တော်တို့အဖွဲ့က ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၀၉ ကတော့ အင်းယားလမ်း ဘက်မှာ မဏ္ဍပ်လေးလုံး ဆောက်ဖို့ အော်ဒါရပါတယ်။  အဲဒီတုန်းက အင်းယားလမ်းမှာ ဆောက်ရတာက မဏ္ဍပ်တွေက တစ်ဆက်တည်း လေ။ ကိုယ်ဆောက်ရမဲ့မဏ္ဍပ်က အဝင်အနိမ့်ပိုင်းဆိုရင်တော့ နည်း နည်း သက်သာပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်တို့ဆောက်တဲ့ မဏ္ဍပ် တွေက အလယ်လောက်ကျတော့ တဖြည်းဖြည်းမြင့်လာပြီး ဆောက် လုပ်ရတာ တော်တော်ခက်ခဲခဲ့ပါတယ်။ ဒါက မဏ္ဍပ်အားလုံးက သူ့ ထက်ငါ အမြင့်ရောက်အောင်ဆောက်ကြတာလေ။ သစ်တွေကတော့ ဆောက်လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေက ငှားထားတာပါ။ ကျွန်တော်တို့က သံချက်နည်းအောင်တော့ အသုံးပြုပေးရတယ်။ ဒါက ဒီသစ်တွေက သြင်္ကန်ပြီးရင်   သစ်ဆိုင်တွေစီ  ပြန်အပ်ကြတာပါ။  ဆောက်တဲ့ အခါမှာလဲ ဒေါက်ပိုးစနစ်နဲ့ အများဆုံးဆောက်ရတယ်။ ဒါမှလဲ သံချက်နဲမှာပါ။ နောက်ပြီး အရင်က မဏ္ဍပ်တွေကို ဆေးသုတ်ကြ တယ်။ ဒီနောက်ပိုင်း မသုတ်ကြတော့ဘူး။ ဆေးသုတ်ခဆေးဖိုး၊ သုတ်ခသက်သာတဲ့အပြင် ဒီသစ်တွေကိုလဲ မူလအရောင်အတိုင်း ရှိနေပါတယ်။ အခုခေတ်စားလာတာက စပွန်ဆာယူတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေ ရဲ့ ကုန်ပစ္စည်းကြော်ငြာ ဗီနိုင်းတွေ ချိတ်တယ်။ ကပ်တယ်။ မဏ္ဍပ် ဆောက် ကုမ္ပဏီတွေဘက်က ကြည့်ရင်လဲမှန်တယ်။  ဒီသြင်္ကန်မှာ ကိုယ့်မဏ္ဍပ်ကို စပွန်ဆာကုမ္ပဏီ ဘယ်နှစ်ခုရလဲဆိုတာတို့ လက်မှတ် ဘယ်လောက် ရောင်းရ တာတို့ ကလဲ တွက်ရတယ်လေ။ ကျွန်တော်တို့ ဆောက်တဲ့လူတွေကလဲ သစ်တွေကို တတ်နိုင်သလောက် ဖြတ်တာ တောက်တာတွေ ရှောင်ရတယ်။  ကျွန်တော်တို့အဖွဲ့တော့ အခုထိ လက်ခံထား တဲ့မဏ္ဍပ်က ရပ်ကွက်မဏ္ဍပ်ဆိုရင် နှစ်လုံးပဲရသေးတယ်။ ရပ်ကွက် မဏ္ဍပ်က ငါးသိန်းနဲ့လက်ခံတယ်။ တခြားကုမ္ပဏီ မဏ္ဍပ်က ၁၇ သိန်းနဲ့လက်ခံထားတယ်။ ဈေးနှုန်းဆိုတာက မဏ္ဍပ်အကြီး အသေး အပေါ်မူတည်တယ်။ ဒီဇိုင်းပုံတွေပါရင်တော့ ဈေးပိုတယ်။ မနှစ်က ဈေးလောက်တော့ မရဘူး။ ဒါကလဲ အခြေအနေကြည့်ပြီး လုပ်ရတာလို့" သြင်္ကန်ကာလများကို မျှော်နေတဲ့  ရွှေပြည်သာက သြင်္ကန်မဏ္ဍပ် တည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းနဲ့ တစ်နှစ်တစ်ခါ ဝင်ငွေ ကောင်းရှာနေတဲ့ ကိုကြည်စိုးနဲ့အဖွဲ့ကလဲ မျှော်လင့်ချက်စကား လက် ဆောင်ပါးခဲ့ပါ တယ်။အော်ဒီယိုစက်တို့ကလဲ မျှော်လင့်ကြမြန်မာတို့ရဲ့ နှစ်သစ်သြင်္ကန်ဟာ တစ်နှစ်မှာ တစ်ကြိမ်ကျ ရောက်ခဲ့မှုကြောင့်လဲ မြန်မာလူမျိုးတို့ နှစ်သက်စွာနဲ့ ပျော်မြူးခဲ့ကြ တာဟာဆိုရင် ရှေးနှစ်ပေါင်းများစွာကြာခဲ့ပြီဖြစ်သလို ခေတ်စနစ်များ ပြောင်းလဲလာမှုကြောင့်လဲ ပျော်ရွှင်မှုပုံသဏ္ဌာန်များ၊ ဖျော်ဖြေမှုပုံ သဏ္ဌာန်များဟာ တစ်နှစ်နဲ့တစ်နှစ်မတူဘဲ တိုးတက်ပြောင်းလဲလာ ခဲ့ရာမှာ ဖျော်ဖြေရေးကဏ္ဍတွေမှာ အသုံးပြုတဲ့ အသံပိုင်းဆိုင်ရာ အော်ဒီယိုစက်တို့ရဲ့နေရာ အတော်ပင်နေရာရရှိခဲ့ကြရပါတယ်။ ဒီလို အော်ဒီယိုစက်များ နေရာရရှိခြင်းဟာ လူငယ်တို့ရဲ့ဖျော်ဖြေမှုအသွင် သဏ္ဌာန်များ ဆန်းသစ်လာခြင်း၊ မဏ္ဍပ်ကြီးများတစ်ခုနဲ့ တစ်ခု အပြိုင် အဆိုင် တီးမှုတ်သီဆိုကြခြင်းများက အော်ဒီယိုစက်များကို နေရာရ စေခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ အော်ဒီယိုစက်များကို သြင်္ကန်ကာလ ရောက်တိုင်း ငှားရမ်းတဲ့လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သူတို့နဲ့ တွေ့ဆုံကြည့်ရာမှာ-"ကျွန်တော်တို့ စက်တွေကို မနှစ်က တီဟုမ်းမဏ္ဍပ်ကရယ်၊ အင်းယားလမ်းက မဏ္ဍပ်သုံးခုရယ်က ငှားပါတယ်။ ကျွန်တော့်ဆီမှာ အော်ဒီယိုစက်က မဏ္ဍပ်လေးခုစာရှိပါတယ်။ မနှစ်က အကြိုနေ့ ကနေ အတက်နေ့အထိကို တစ်စင်စာကို ၃၂ သိန်းနဲ့ ငှားပါတယ်။   အခုထိတော့ ဆိုင်ထားတဲ့ မဏ္ဍပ် တစ်ခုရှိတယ်။ ၂၅ သိန်းနဲ့။ ဈေး နည်းသွားတာကလဲ ရတာကို ချိတ်ထားတာပါ။  ကျွန်တော်တို့ စက်တွေက အထူးသဖြင့် တီးဝိုင်းတွေအတွက် မဖြစ်မနေလိုတယ် လေ။ မဏ္ဍပ်တွေမှာက သူ့ထက်ငါ အပြိုင်တီးကြ၊ ဆိုကြမှာ။ ကိုယ့် စက်က ပါဝါနိမ့်ရင် ခံသွားရမှာ။ ဒါကြောင့်စက်တွေကို အသံပိုင်း ဆိုင်ရာ အကောင်းဆုံးဖြစ်အောင် လုပ်ထားရတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က ကျွန်တော့်စက်တွေက တီဟုမ်းမှာကြားကြမှာပါ။ အခု စက်ငှားတယ် ဆိုတာကလဲ စောသေးတယ်ထင်ပါတယ်။ တချို့ ၄-၅ ရက် အလိုမှ ကပ်ပြီး လာငှားကြတာဆိုတော့ မျှော်လင့်ချက်တော့ ရှိနိုင်သေးတယ် လို့ ထင်ပါတယ်" လို့ မြောက်ဥက္ကလာက အော်ဒီယိုစက်များကို ငှားရမ်းတဲ့အလုပ် လုပ်ကိုင်နေသူ ကိုမြင့်ဆွေကလဲ သူ့ရဲ့မျှော်လင့် ချက်တွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါသေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ဒီလိုသြင်္ကန်ကာလတစ်ခုကို အမှီပြုပြီး တစ်နှစ်တစ်ခါ စီးပွားရှာ သူတို့ရဲ့ မျှော်လင့်ချက်များဟာ ယခုနှစ်မြန်မာ့ ရိုးရာအတာသြင်္ကန် က သူတို့အားထားရာ ဈေးကွက်တစ်ခုဆိုတာကလဲ မှေးမှိန်မသွားဘဲ ရှိမြဲရှိဆဲ ရှိနေဦးမယ်လို့ ဆိုကြပြန်ပါတယ်။   တင်စိုး၊ စဉ့်ကူး

မန္တလေးမှာရှိတဲ့ မန္တလေးဟိုတယ်မှာ ၂၀၁၀ မတ်လ ၂၂ရက်နေ့က လက်ကားကုန်စည်ဒိုင်များ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲ တစ်ခုကို တစ်နိုင်ငံလုံးက ကုန်စည်ဒိုင်တွေအားလုံး တက် ရောက်ပြီး တစ်နေကုန် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးခဲ့ကြတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါဟာ တတိယအကြိမ်ပါ။ကုန်စည်စီးဆင်းမှု မှန်ကန်မှုအဓိကလက်ကားကုန်စည်ဒိုင်တွေဟာ တကယ် တော့ ကုန်သွယ်မှုအဆင့်အတန်း မြင့်မားရေးနဲ့ ပြည်တွင်း ကုန်စည်စီးဆင်းမှု မှန်ကန်စေဖို့အတွက် အရေးပါလှပါတယ်။ ကုန်စည်စီးဆင်းမှု မှန်ကန် မြန်ဆန်ရေးဟာ ပြည်တွင်းကုန်ဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်ဖို့ နဲ့  စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ အတွက် အဓိက ကျတဲ့နေရာက ရပ်တည်နေတာပါ။ကုန်စည်ဒိုင်ဆိုတာကုန်စည်ဒိုင်ဟာ   စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူ တောင်သူလယ်သမား၊ ပွဲစား၊ ကုန် သည်၊ ပြည်ပ တင်ပို့သူတွေအကြား ပေါင်းကူးတံတားဖြစ်ရုံမက ဘဲ စားသုံးသူတွေအပေါ် စေးျနှုန်းဖိစီးမှု မဖြစ်ပေါ် အောင် ဈေးနှုန်းတွေဟာ မှန်ကန်ပြီးဖြစ် သင့်တဲ့ ဈေးဖြစ်အောင် ကုန်စည်စီးဆင်းမှု မှန်ကန်အောင် ထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်ပေးနိုင်တာမို့ ပြည်တွင်း ကူး သန်းရောင်းဝယ်ရေးမှာ အဓိကကျတဲ့နေရာကနေ ပါဝင်လာရတာပါ။တကယ်တော့ ကုန်စည်ဒိုင်ဆိုတာဟာ ဈေး ကွက်တစ်ခုလုံးရဲ့  ကွင်းလယ်ဖန်တီးရှင်လို့ဆိုရင် မှားစရာမရှိပါဘူး။ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်တဲ့ အချိန်က နေ တင်ပို့ရောင်းချတဲ့အထိ  ှကစစူပ ဃ့ငေည ြခေ့ညေငျာ  မှန်ကန်စေဖို့ ပစ္စည်းနဲ့ငွေ ဆက်စပ် ဆောင်ရွက်ပေးတဲ့  နယ်ကုန်စည်ဒိုင်တွေဟာလဲ အဓိကကျတဲ့ အခန်းကဏ္ဍမှာ ပါဝင်လာတာတွေ့ ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကုန်စည်ဒိုင်တွေအားလုံး   ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ လိုအပ်လာပြီဆိုတာ တွေ့ရမှာပါ။မှန်လေးမှန်ဈေးကွက်ဖော်ဆောင်ရာမှာတော့ လွတ်လပ် တဲ့ ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်ဖြစ်ဖို့ရာမှာ ကုန်စည် ဒိုင်တွေဟာ ဈေးကွက်မှန် (Market) ဈေးနှုန်းမှန် (Price) ရောင်းဝယ်မှုအမှန် (Mechanism ) ပစ္စည်းမှန် (Quality) ဆိုတာတွေနဲ့ ပြည့်စုံနေရ မှာပါ။ ဒါကိုမလိုက်နာဘဲ ကိုယ့်ဒေသ ကိုယ့်ဓလေ့ ထုံးစံ အလေ့အထ အစဉ်အလာတွေအရ ဆောင် ရွက်နေကြတာလဲ ရှိပါသေးတယ်ဆိုတာ တွေ့ရပါ တယ်။ ကိုယ့်သဘောကိုယ်ဆောင်နေတဲ့ ကုန်စည် ဒိုင်တွေအားလုံး ခေတ်နဲ့အညီ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာ အောင် ဒီတွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုက ဆောင်ရွက်ပေး သွားမှာပါ။ဈေးကွက်ဈေးနှုန်းမှန်ဖို့ကုန်စည်ဒိုင်တွေအနေနဲ့က  ဈေးကွက်မှာ ဈေးနှုန်းဖြစ်ပေါ်မှုဟာ တောင်သူ၊ သယ်ယူရောင်း ချသူ၊ ပွဲစား၊ ကုန်သည်များရဲ့ အကျိုးအမြတ် တွေ ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားထားပေးဖို့ လိုပါတယ်။ စိုက် ပျိုးထုတ်လုပ်တဲ့ တောင်သူရဲ့ထုတ်လုပ်မှု  ကုန်ကျ စရိတ် ကာမိဖို့နဲ့ သင့်တင့်တဲ့ အကျိုးအမြတ် ရရှိစေ မဲ့ ဈေးနှုန်းဖြစ်ဖို့လိုတာပါ။ ဒါကိုကုန်စည်ဒိုင်တွေက ထိန်းကျောင်းပေးဖို့ တာဝန်ရှိနေတာပါ။ အခက် အခဲတွေကို ဖြေရှင်းပေးရမှာပါ။ ဈေးကွက်မှန် ဈေး နှုန်းမှန် ဖြစ်အောင် လုပ်ပေးဖို့ အဓိကတာဝန်ရှိနေပါ တယ်။မှန်ကန်အောင်မြင်သော ကုန်စည်ဒိုင်တကယ်တော့   ကုန်စည်ဒိုင်တစ်ခုဟာ အမြတ်အစွန်း အဓိကမထားဘဲ ရောင်းသူနဲ့ဝယ်သူ အကြား ရောင်းချရန်နေရာကို စနစ်တကျဖွဲ့စည်း ပေးမှာပါ။  ကုန်ရောင်းသူနဲ့  ကုန်ဝယ်သူတွေ အတွက် အကောင်းဆုံး အမြင့်မားဆုံးဆိုတဲ့ စွမ်း ဆောင်ချက်တွေနဲ့ တစုတစည်းတည်းသော ဈေး ကွက်ယန္တရားကို တည် ထာင်နိုင်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။မှန်ကန်အောင်ဖြစ်တဲ့ ကုန်စည်ဒိုင်ဆိုတာက အချက် ၄ ချက်နဲ့ ပြည့်စုံရပါမယ်။ အဲဒါတွေက ကုန်ပစ္စည်း  အရည်အသွေး၊  မှန်ကန်တိကျစွာ သတ်မှတ်ဆောင်ရွက်နိုင်တာ၊ ဈေးပြိုင်ခေါ်ယူကာ ဈေးနှုန်း သတ်မှတ်တာ၊ ကုန်စည်ဒိုင်ရဲ့အသင်းအ ဖွဲ့စည်းမျဉ်းတွေ ချမှတ်ဆောင်ရွက်တာနဲ့ စာချုပ် ချုပ်ဆိုရောင်းဝယ်မှု စနစ်တကျရှိထားဖို့ပဲ ဖြစ်ပါ တယ်။အရည်အသွေးစံချိန်စံညွှန်းလဲ အရေးပါကုန်ပစ္စည်းတွေရဲ့ အရည်အသွေး စံချိန် စံညွှန်းတွေဟာ စနစ်တကျသတ်မှတ်ဖို့လိုတာက တော့ အမှန်ပါ။ အထူးသဖြင့် လယ်ယာထွက်ကုန် တွေဟာ ကုန်သွယ်မှုပြုရာမှာ အရည်အသွေးစံချိန် စံညွှန်းကို စနစ်တကျ သတ်မှတ်အရောင်းအဝယ် ပြုတာပါ။ပဲမျိုးစုံနဲ့ ပတ်သက်လာရင် ၁၉၉၂ ခုနှစ်မှာ အမိန့်ကြော်ငြာစာအမှတ် ၅/၉၂ နဲ့သတ်မှတ်ထား ခဲ့တာရှိပါတယ်။ ဒီလိုသတ်မှတ်ရာမှာလဲ အရည် အသွေး စံချိန်စံညွှန်းဟာ အများကသဘောတူ လက်ခံရမယ်၊ ပြီးတော့ ပြည်တွင်းပြည်ပ တင်ပို့ ရောင်းချရာမှာလဲ စံချိန်စံညွှန်းဟာ လိုအပ်ပါ တယ်။ နိုင်ငံတကာ အရောင်းအဝယ်အဖွဲ့တွေနဲ့ လဲ လိုက်လျောညီ ထွေဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်ဖို့ လိုပါတယ်။ လက်ရှိ အရည်အသွေးသတ်မှတ်ချက် ဟာ ကာလကြာရှည်နေပြီဖြစ်တာ တစ်ကြောင်း၊ နိုင်ငံတကာ အရောင်းအဝယ်နဲ့ လိုက်လျောညီထွေ ဖြစ်ဖို့လိုတာ တစ်ကြောင်း ကြောင့် ပြင်ဆင်သတ် မှတ်ဖို့လိုပါပြီ။ နယ်က ကုန်စည်ဒိုင်တွေကတော့ မျက်မြင်အဓိကထား ကြိုက်ရောင်း ကြိုက်ဝယ်လုပ် နေတာတွေကို တွေ့နေရပါတယ်။အရည်အသွေးကောင်းသီးနှံ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ဖို့ပြည်ပတင်ပို့ရာမှာ အရည်အသွေး စံချိန် စံညွှန်းပေါ်မူတည်ပြီးတော့  ဈေးကောင်းရတာမို့ အရည်အသွေး စိစစ်ဝယ်ယူသင့်တာပါ။ စံချိန် စံညွှန်း  သတ်မှတ်ပြီးသွားတဲ့အခါမှာ  အရည် အသွေးကောင်းရင်  ဈေးကောင်းရတယ်ဆိုတဲ့ အသိ  အလေ့အထတွေကို စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူ၊ ရောင်းချသူ၊ ပွဲစားကုန်သည်တွေက လက်ခံလာ ပြီဆိုရင်တော့  စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူတွေဟာလဲ အရည်အသွေးကောင်း သီးနှံတွေကို စိုက်ပျိုးထုတ် လုပ်တတ်လာမှာပါ။  အလေ့အကျင့်ကောင်းတွေ လဲ ဆက်ရလာမှာပါ။ တောင်သူတွေက ပစ္စည်း ကောင်းရင် ဈေးကောင်းတယ်ဆိုတာကို အသိသာ မက လက်တွေ့ခံစားရအောင် ဆောင်ရွက်ပေးရင် သူတို့ကအရည်အသွေးမြင့် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါ။ဖော်ထုတ်အရေးယူသင့်တာယူ ဒီအလေ့အကျင့်ကောင်းတွေရလာဖို့အတွက်ကတော့ စံချိန် စံညွှန်း၊ သတ်မှတ်ချက်တွေနဲ့အညီ မဟုတ်ဘဲ ရောင်းတာ၊ ဝယ်တာ၊ မမှန်မကန် လုပ်ဆောင်နေတဲ့သူတွေကိုလဲ ဖော်ထုတ်ဟန့်တား အရေး ယူဖို့လိုပါတယ်။ အသင်းချုပ်နဲ့ အသင်းအဖွဲ့တွေဟာ လိုအပ်တဲ့ ထိန်း ကျောင်းမှုတွေကိုလဲ လုပ်ပေးနေရမှာပါ။အရည်အသွေးသတ်မှတ်ရောင်းဝယ်ခြင်းဖြင့် ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ကုန်စည်ဒိုင်တွေဟာ  ဘယ်ကုန်ပစ္စည်းမျိုးကိုမဆို သတ်မှတ် ထားတဲ့ အရည်အသွေးအလိုက် ရောင်းဝယ်ကြမယ်ဆိုရင်  ရောင်းသူ နဲ့  ဝယ်သူအကြားမှာ ယုံကြည်မှု  ခိုင်မာလာစေမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရေရှည်မှာတော့ နမူနာပြစရာမလိုဘဲ သတ်မှတ် အရည် အသွေးအတိုင်း စံချိန်စံညွှန်းအတိုင်း အရောင်းအဝယ် လုပ်လာ ခြင်းဖြင့် အဆင့်အတန်းရှိတဲ့ ကုန်စည်ဒိုင်တွေ ဖြစ်ပေါ်လာမှာပါ။ ဒီလို ယုံကြည်မှု  ခိုင်မာလာမှသာလျှင် လူချင်းမတွေ့၊ ပစ္စည်းကြည့်စရာ မလိုဘဲ၊ အင်တာနက်ပေါ်ကနေ ရောင်းဝယ်နိုင်တော့မှာ အမှန်ဖြစ် ပါတယ်။သတင်းကွန်ရက်တည်ဆောက်ယနေ့ကမ္ဘာဟာ ရွာကြီးတစ်ရွာ ဖြစ်လို့နေပါပြီ။ ဒါကြောင့်မို့ သတင်းအချက်အလက်တွေဟာ အချိန်နဲ့အမျှ တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ပျံ့နှံ့ နေသလို တစ်ကမ္ဘာလုံးကသတင်းတွေကလဲ မိမိထံကို တိုက်ရိုက် ရောက်လာနေတာပါ။ ဒါကြောင့်မို့ ရေရှည်ကိုမျှော်ကိုးပြီး ကွန်ပျူတာ၊ အင်တာနက်အသုံးပြုကာ သတင်းအချက်အလက်ကွန်ရက် တည် ဆောက် ဖို့ရာ လိုအပ်နေပြီဖြစ်ပါတယ်။ဒီလို သတင်းကွန်ရက် ချိတ်ဆက်ထားမှလည်း  ပြည်တွင်း ပြည်ပ ဈေးကွက်အခြေအနေတွေကို သိနိုင်မှာပါ။ ဒါမှသာလဲ ဈေး ကွက် အခြေအနေကိုသုံးသပ်ပြီး ဈေးနှုန်းတည်ငြိမ်အောင် ကာကွယ် နိုင်မှာပါ။တိုက်ရိုက်ချိတ်ဆက်စာချုပ်ရောင်းဝယ်၂၀၀၈ ခုနှစ် မတ် ၂၄ ရက်က စတင်ခဲ့တဲ့ "အစဉ်အလာနဲ့ လက်ရှိ အခြေအနေကို မပျက်ယွင်းစေဘဲ ခေတ်နဲ့အညီ နိုင်ငံတကာ စံချိန်စံညွှန်းမီသည့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သော လက်ကားကုန်စည်ဒိုင်များ တိုးတက်ဖြစ်ထွန်းစေရေး"  စကားဝိုင်းဆွေးနွေးပွဲကစခဲ့တာ ယနေ့ဆို အရွယ်ရောက် ခရီးပေါက်ခဲ့ပါပြီ။အားရစရာ အောင်မြင်မှုတစ်ခုကတော့ ဘုရင့်နောင်ကုန်စည် ဒိုင်လို အများသိတဲ့ ရန်ကုန်တိုင်း ကုန်သည်စက်မှုအသင်း ကုန်စည် ဒိုင်ဟာ အခုဆိုရင် နိုင်ငံခြားကုန်ဝယ်သူနဲ့ မိမိကုန်သည်အကြားမှာ တိုက် ရိုက်ချိတ်ဆက်စာချုပ်ချုပ် အရောင်းအဝယ်လုပ်တဲ့  အဆင့် ရောက်နေပါပြီ။ ဒီလို စာချုပ်ချုပ်ရောင်းကြပြီဆိုတာနဲ့ သီးနှံအရည် အသွေးပေါ်မှာ အဓိကထားလာတာ တွေ့ရပါတယ်။ အရင်ကမတ်ပဲ FAQ. SQ. ခွဲခြမ်းဆိုတာမျိုးတွေ သာခွဲခြားထားရာကနေ အခုဆိုရင်ပဲ အရွယ်အစား (Size)တွေပါ ခွဲခြားရောင်းဝယ်လာတာ တွေ့ရပါတယ်။ဝိုင်းဝန်းထိန်းသိမ်းဖို့လိုဒီလို ဒိုင်တွေစနစ်တကျ ဆောင်ရွက်လာရာမှာ သာမန်သွေးရိုး သားရိုး ရောင်းဝယ်တာမျိုးမဟုတ်ဘဲ ဈေးနှုန်းဈေးကွက် တည်ငြိမ်ရေး ကို ထိခိုက်လာအောင် ဈေးကိုဆွဲတင်တာ၊ ဆွဲချတာ၊ အစပြုလို့ဈေး  ကစားတာတွေပါ ထိန်းသိမ်းဖို့ိလိုအပ်ပါတယ်။ မသမာမှု လုပ်တာနဲ့ စည်းကမ်းဖောက်ဖျက်သူတွေကို ဖော်ထုတ်အရေးယူရမှာပါ။ မကြာ သေးတဲ့ အတိတ် ၂၀၀၈ နှစ်ကုန်ပိုင်းက ဘုရင့်နောင်မှာဖြစ်ခဲ့တဲ့ အရုပ်ဆိုး အကျည်းတန်ပြဿနာမျိုး ထပ်မဖြစ်ဖို့ အားလုံးက ဝိုင်းဝန်း ထိန်းကျောင်းရမှာပါ။ပြည်တွင်းမှာလဲ ချိတ်ဆက်ရောင်းဝယ်ဆန်ဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အဓိကစားနပ်ရိက္ခာ (Stable Food) ဖြစ်ပါတယ်။ ကုန်သွယ်မှုမှာ ပြည်တွင်းစားသုံးမှုကနေ ပိုလျှံမှ ပြည်ပကို တင်ပို့ရောင်းချခွင့်ပြုတာပါ။ အဲဒီတော့ ပြည်တွင်းပိုလျှံ မှု ရှိ၊ မရှိနဲ့ ပြည်တွင်းကူးသန်းရောင်းဝယ်မှုမှာ ကုန်စီးဆင်းမှု မှန်ကန် ရေးဟာ သေချာသိဖို့ လိုအပ်နေပါတယ်။ဒီလိုပြည်တွင်းစီးဆင်းမှု မှန်မှန်ကန်ကန် ရှိ၊ မရှိသိဖို့နဲ့ ပိုင်ပိုင် နိုင်နိုင် ကိုင်တွယ်နိုင်ဖို့ကတော့ ကုန်စည်ဒိုင်တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ချိတ်ဆက် ရောင်းဝယ်ဖို့လိုပါတယ်။ကုန်သည်အချင်းချင်း ချိတ်ဆက်ရောင်းဝယ် တဲ့ စနစ်ကနေ ကုန်စည်ဒိုင်အချင်းချင်း ချိတ်ဆက်ရောင်းတဲ့စနစ်ထိ ချိတ် ဆက်နိုင်ရင်တော့ ပြည်တွင်းရောင်းဝယ်မှုကို နိုင်နိုင်နင်းနင်း ကိုင် တွယ်နိုင်မှာပါ။ ဒါကြောင့် ပြည်တွင်းကုန်စည်ဒိုင်အချင်းချင်း ချိတ် ဆက် ရောင်းဝယ်မှုဟာလဲ အရေးပါလာတာဖြစ်ပါတယ်။ကတိကဝတ်၊ ကျင့်ဝတ်တွေထိန်း ဒီနေ့ Globalization ခေတ်ကြီးမှာ စီးပွားရေးလုပ်ဆောင် မှုနဲ့ပတ်သတ်ပြီး ရေရှည် အကျိုးအမြတ်ရရှိရေးကို ဦးတည်ဆောင် ရွက်နေပါတယ်။ အပိုင်းကဏ္ဍလိုက် တသီးတခြား ရပ်တည်တာမျိုး မဟုတ်ဘဲ ထုတ်လုပ်သူကနေ စားသုံးသူအထိ တစ်လျှောက်လုံးမှာ ပါဝင်ကြသူတွေ (stake holder)  ထုတ်လုပ်သူ (Supply) ဝယ်ယူ သူ (Demand) များနဲ့ ပါဝင်ပတ်သက်သူအားလုံး အကောင်းဆုံး အကျိုးအမြတ်ရအောင် ဆောင်ရွက်တာဟာ ယနေ့စီးပွားရေးလုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်နေသူအားလုံးရဲ့ ရည်မှန်းချက်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး အဖွဲ့စည်းတစ်ခုနဲ့တစ်ခုကြား ဆက်ဆံကြရာမှာတော့ ကိုယ်ကျင့်တရားနဲ့ညီဖု့ိ လိုတာအမှန်ပါ။ပြည်ပရောင်းဝယ်မှုမှာလဲ ကတိကဝတ်ကို အလေးထားပြီး အပြန်အလှန် ယုံကြည်မှုကို တည်ဆောက်ရပါမယ်။ ဒီလို တည် ဆောက်ရာမှာလဲ စာချုပ်အရ အလေးချိန်၊ အရည်အသွေး ပစ္စည်း ပေးရမယ့် ကာလဈေးနှုန်းကို  နှစ်ဖက်သဘောတူထားတဲ့အတိုင်း ပေးအပ်ရမှာပါ။ ဒီလိုလုပ်မှသာ ဝယ်သူဘက်ကယုံ ကြည်ပြီး ပုံမှန် ဖောက်သည် (regular buyer) ဖြစ်လာမှာပါ။ အဲဒီမှာ ကတိက ဝတ်တည်လာရင် အရောင်းအဝယ်လောကမှာ သတင်းကောင်းပြန့်ပြီး ချိတ်ဆက်ဝယ်လိုသူ များလာတာကြောင့် လုပ်ငန်းတိုးတက်အောင် မြင်မှာ သေချာပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကတိကဝတ်ထိန်းသိမ်းတဲ့ စီးပွား ရေးကျင့်ဝတ်ဟာ စီးပွားရေးလောက အောင်မြင်မှု သော့ချက်တစ်ခု ဆိုတာ မမေ့သင့်ပါဘူး။ဈေးကွက်ရှာဖွေရေးနိုင်ငံတော်အပိုင်းက  ကုန်သွယ်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး လုပ်ကိုင် ဆောင်ရွက်ပေးရမဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို တစ်စိုက်မတ်မတ် တွန်းအားပေး ဆောင်ရွက်နေသလို  ပုဂ္ဂလိက  ကုန်သည်လုပ်ငန်းရှင်တွေကလဲ မြန်မာ့ပို့ကုန်ပစ္စည်း  အရေအတွက်၊ အမျိုးအစား ပိုမိုတင်ပို့နိုင်ဖို့ ကြားပွဲစားနိုင်ငံမခံဘဲ စားသုံးသူထံ တိုက်ရိုက်တင်ပို့နိုင်ဖို့ မိမိတို့ရဲ့ ပို့ကုန်ပစ္စည်းတွေကို ပြည်တွင်းအရောက်လာဝယ်တဲ့ ပြည်ပကုမ္ပဏီ တွေကို ချိတ်ဆက်ရောင်းချရုံနဲ့ ကျေနပ်မနေကြဘဲ ကုန်သည်အသင်း ချုပ်၊ အသင်းအဖွဲ့ဦးဆောင်မှုနဲ့ အလားအလာရှိတဲ့ ပြည်ပဈေးကွက် ထိုးဖောက်ရှာဖွေရေးကို ဆောင်ရွက်ဖို့လိုပါတယ်။ ဈေးကွက် ထိုး ဖောက် ရှာဖွေရေးအဖွဲ့တွေကလဲ ဈေးကွက်ဝေစု လျော့မသွားဖို့ ဈေးကွက် ပျောက်မသွားဖို့ ဈေးကွက်သစ်ရှာဖွေခြင်းနဲ့ ပို့ကုန်မြှင့် တင်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို တက်<ကစွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြဖို့လို ကြောင်း တွေ့ရပါတယ်။အရည်အသွေးကောင်းသီးနှံရရှိဖို့စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုရှိမှ ပုံမှန်လည်ပတ်မှသာ ပြည်ပကို ဆက် လက်တင်ပို့  ရောင်းချနိုင်မှာပါ။  ဒါကြောင့်လဲ အရင်းအနှီးမရှိတဲ့ တောင်သူ၊ နည်းပညာလိုအပ်တဲ့သီးနှံ စသည်စသည်ဖြင့် လိုအပ်ချက် တွေကိုဖြည့်ဆည်းပေးဖို့ လိုနေမှာပါ။ ဒါကြောင့် ဒေသအသီးသီးက စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူ၊ ဒေသခံလုပ်ငန်းရှင်၊ ကုန်သည်ပွဲစားနဲ့ ပို့ကုန် လုပ်ငန်းရှင်ကြီးတွေပါ အားလုံးပါဝင်တဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ရပ် လိုအပ် လာပါတယ်။ ဒီလိုအပ်ချက်ဖြည့်ဆည်းဖို့ ပြည်တွင်းပြည်ပဈေးကွက် အ ကြိုက် အရည်အသွေးကောင်း သီးနှံတွေ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ သီးနှံအလိုက်အထူးပြုကုမ္ပဏီတွေ ဖွဲ့ စည်းထားခဲ့ပါ တယ်။ ဒီအထူးပြုကုမ္ပဏီတွေကနေ အရည်အသွေး ကောင်းစိုက်ပျိုး သီးနှံတွေထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့ တောင်သူလယ်သမား တွေကို ငွေကြေးအရင်း အနှီး သွင်းအားစုတွေပံ့ပိုးပေးကာ စိုက်ပျိုးစေလျက်ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် နိုင်ငံတကာဈေးကွက်ကို အရည်အသွေး မြှင့် သီးနှံတွေ၊ တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်တွေ တင်ပို့နိုင်တော့မှာမို့ သီးနှံ အမျိုးအစားလိုက် နယ်ပယ်တစ်ခုလုံး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာအောင် လုပ်ငန်းရှင်ကြီးများက ရင်းနှီးမြှုပ်နှံပူးပေါင်းပါဝင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။စဉ်ဆက်မပြတ်ဆောင်ရွက်ကုန်စည်ဒိုင်များဟာ ကုန်စည်စီးဆင်းမှု မှန်ကန်မြန်ဆန်စေဖို့ ပြည်တွင်းကုန်ဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်ရေးနဲ့ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ အတွက် အဓိကကျတဲ့ကဏ္ဍမှာ ရပ်တည်နေတာမို့ တစ်နိုင်ငံ အတိုင်း အတာနဲ့ နှစ်လတစ်ကြိမ် ပုံမှန်အစည်းအဝေးများကျင်းပကာ အကြေ အလည် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးပြီး ဆောင်ရွက်ရမဲ့လုပ်ငန်းစဉ်တွေ ချမှတ်နေ ခဲ့တာပါ။ကုန်ကူးသန်းရောင်းဝယ်မှုမှာ အဓိကကျတဲ့ ကုန်စည်ဒိုင်တွေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ယခုအစည်းအဝေးရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ အပေါ် ဆောင်ရွက်ပြီးစီးမှုတွေ တင်ပြဆွေးနွေးကြတဲ့အပြင် ဆက် လက်ဆောင်ရွက်ကြမဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တွေ၊ ရောင်းဝယ်မှုကဏ္ဍမှာ လတ် တလော ပြုပြင်ဆောင်ရွက်ရမဲ့ကိစ္စတွေ၊ ရေရှည်စီမံဆောင်ရွက်ရမဲ့ ကိစ္စတွေကို အကြေအလည် အပြန်အလှန်ရင်းနှီးပွင့်လင်းစွာ ဆွေးနွေး ဆုံးဖြတ်ကျတာမို့ အားရဖို့ကောင်းလှပါတယ်။ကုန်သွယ်မှုလုပ်ငန်းတွေ စနစ်တကျ ဖြစ်ပေါ်တိုးတက်စေဖို့ နိုင်ငံတော်ကလဲ အဘက်ဘက်က ပံ့ပိုးဆောင်ရွက်နေတာကြောင့် ဒေသခံ ကုန်သည်လုပ်ငန်းရှင်များကလဲ နိုင်ငံစီးပွား ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် ရေးအတွက် အတ္တပရမျှတစွာဖြင့် ဝိုင်းဝန်းဆောင်ရွက်ကြရန် တိုက် တွန်းပါကြောင်း။(မတ် ၂၂ ရက်ကကျင်းပခဲ့သည့် မန္တလေးတိုင်း လက်ကားကုန်စည်ဒိုင်များ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် ရေး အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲမှ ဆွေးနွေးချက်များအား ကိုးကားတင်ပြခြင်းဖြစ်ပါသည်။)ဗိုလ်ဇော်

လူသားနှင့် သက်ရှိသတ္တဝါများ မှီတင်းနေထိုင်လျက်ရှိသော ကျွန် တော်တို့၏ ကမ္ဘာကြီးသည် တိုးတက် လာသောလူဦးရေအရ စွမ်းအင်အရင်း အမြစ်များ (အဆမတန်) ထုတ်ယူသုံးစွဲ ခြင်း၊ စက်ရုံအလုပ်ရုံများ၏ ဓါတုအဆိပ် အတောက်များစွန့်ပစ်ခြင်း၊ သစ်တော များ ပြုန်းတီးခြင်း တို့ကြောင့် ကမ္ဘာကြီး သည် ပူနွေးလာပြီး ကမ္ဘာ၏ တစ်ဖက် ခြမ်းတွင် မိုးခေါင်ရေရှား ဖြစ်နေ သော် လည်း အခြားတစ်ဖက်ခြမ်းတွင် မိုး သည်းထန်စွာရွာသွန်း၍ ရေကြီးခြင်း၊ ကိုဘေးငလျင်(ဂျပန်)၊ ဟေတီငလျင်၊ ချီလီ ငလျင်ကဲ့သို့ ကြီးမားပြင်းထန် သော ငလျင်လှုပ်ခြင်းများ၊ ၂၀၀၆ ခုနှစ်၊ဒီဇင်ဘာ ၂၆ တွင် အင်ဒိုနီးရှား တွင် ဗဟိုပြုခဲ့သော ဆူနာမီငလျင်၊ မြန်မာနိုင်ငံ၌၂၀၀၈ခုနှစ် မေလ(၂)ရက် နေ့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော နာဂစ်မုန်တိုင်း နှင့် အမေရိကန်၌ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ကတ် ထရီနာ မုန်တိုင်းကဲ့သို့သော သဘာ၀ ဘေးဆိုးကြီးများ ဆက်တိုက်ဆိုသလို ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး အယ်လ်နီညို၊ လာနီညာနှင့် အိုဇုန်းလွှာပေါက်ခြင်းတို့သည် ကမ္ဘာကြီး၏ မောပမ်းနွမ်းလျ နာမကျန်းမှု နိမိတ်လက္ခဏာများပင် ဖြစ်ပါသည်။ ယင်းအခြေအနေကို ပညာရှင် များက အစဉ်အမြဲထောက်ပြခဲ့ပြီး လူ သားတို့သည်လည်း မိမိတို့ ၏ နားနေ ခိုနားရာ အိမ်သဖွယ်ဖြစ်သော ကမ္ဘာ ကြီး၏နွမ်းလျမှုကို နားလည်သဘော ပေါက်လာ ကြပြီး သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခြင်း၊ စွမ်းအင် နှင့် အရင်းအမြစ် ချွေတာ သုံးစွဲခြင်းဖြင့် သက်ရှိအားလုံး မှီတင်းနေထိုင်ရာ "ကမ္ဘာ့အိမ်ကြီး" ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲ ရေးကို အထူးအလေးပေး လုပ်ဆောင် လာသည်ကို တွေ့ရပါသည်။   လူသားတို့သည် တစ်နေရာမှ တစ် နေရာသို့ ပုံစံအမျိုးမျိုးဖြင့် ခရီးသွား လျက်ရှိကြရာ အပန်းဖြေ အနားယူသူူ၊ လေ့လာသူ၊ ပျားရည်ဆမ်းခရီးထွက်သူ၊ ယုံကြည်ရာဘာသာအလိုက် ဘုရားဖူးသူ၊ အပျော် ခရီးသွားသူ စသည်ဖြင့် ခရီး သည် အမျိုးမျိုးနှင့်အတူ ခရီးသွား လုပ်ငန်း အသွင်သဏ္ဌာန်အမျိုးမျိုး ပေါ် ပေါက်လာပါသည်။ ယင်းတို့အထဲတွင် နေရာဒေသတစ်ခုသို့ စွန့်စွန့်စားစား သွားလာတတ်သူ၊ သဘာဝကို ချစ်မြတ် နိုးသူ၊ မြို့ပြ၏ဘဝအမောများကို ခေတ္တ ကျောခိုင်းလိုသူများ၊ သဘာဝအလှကို ပကတိအတိုင်း ခံစားလိုသူ၊ ကျေးလက် ဒေသလူမှုဘဝပတ်ဝန်းကျင်ကိုအထောက် အပံ့ပြုလိုသူတို့က မြို့ကြီး၊ပြကြီးထဲမှ ခွဲထွက်ပြီး ကျေးလက်၊ တောင်ပေါ်၊ တောတွင်းခရီးစဉ်များကို ရွေးချယ်သွား လာတတ်ကြသည်။ ဤသို့ဖြင့် သဘာ၀ အခြေခံခရီးသွားလုပ်ငန်း (Ecotourism)  ဟူ၍ ခရီးသွားလုပ်ငန်း အမျိုး အစားသစ်တစ်ရပ် ပေါ်ထွက်လာခဲ့ပါ သည်။ သဘာဝအခြေခံ ခရီးသွားလုပ်ငန်း ဆိုသည်မှာ သဘာဝနယ်မြေအား နှောင့်ယှက်မှု (သို့မဟုတ်) ညစ်ညမ်းမှု မရှိစေဘဲ လေ့လာခြင်း၊ သဘာဝရှုခင်း နှင့် သဘာဝပေါက်ပင်၊ သားငှက် တိရစ္ဆာန်များအပြင် တည်ရှိနေသော ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု ဓလေ့စရိုက်များအား တွေ့ကြုံ နှစ်သက် ခံစားနိုင်ရန် ရည်ရွယ် ၍ ခရီးသွားလာခြင်းကို သဘာ၀ အခြေခံခရီးသွားလုပ်ငန်းဟု အဓိပ္ပါယ် ဖွင့်ဆိုကြပါသည်။လူသားတို့၏ သဘာ၀ အရ နေ့စဉ်ရှင်သန်လှုပ်ရှားရုန်းကန်နေ ကြရသည့် ပတ်ဝန်းကျင်ကို ငြီးငွေ့လာ ချိန်တွင် လူသားတို့ ဖန်တီးမှုများဖြင့် တန်ဆာဆင် ထားခြင်း မရှိသော သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို တောင့်တမိ တတ်ကြ သည်ချည်းပင်ဖြစ်ပါသည်။ အင်္ဂလိပ်စာပေတွင်ထင်ရှားသော  ချော် ဆာ  (Gepffreu Chaucer)  ရေးဖွဲ့ ခဲ့သော ကန်တာ ဘာရီပုံပြင်များ (Canterbury Tales)၊ (၁၄)ရာစုနှောင်းပိုင်း၊ အင်းဝခေတ် မြန်မာစာပေတွင်  ထင် ရှားခဲ့သောပေလေးပင်၊  ရှင်လေးပါး တွင်အပါအဝင်ဖြစ်သောရှင်အုန်းညို၏ ဂါထာခြောက် ဆယ်ပျို့နှင့် ရှင်ဥတ္တမ ကျော်၏ တောလားတို့သည်လည်း သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ရှိ အလှအပများ ၏ စေ့ဆော်မှုကြောင့် ခရီးသွားယင်း ရေးသားခဲ့ကြသော (Ecotourism) ဆိုင်ရာဂန္ထဝင်စာပေလက်ရာများပင် ဖြစ်ပါသည်။  အာရှဒေသတွင် ဂျပန် နိုင်ငံသည် အခြားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သော နိုင်ငံများ နည်းတူ ယခုအခါတွင် ပတ် ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းမှုကို အထူး အလေး ထား ထိန်း သိမ်းဆောင်ရွက်နေသော နိုင်ငံ တစ် နိုင်ငံ ဖြစ်ပါသည်။ ယခုအခါ ဂျပန် နိုင်ငံသည် အာဆီယံအဖွဲ့အစည်း ၏ မိတ်ဖက်နိုင်င ံတစ်နိုင်ငံ အဖြစ် ပေါင်း စည်း လုပ်ကိုင်လျက်ရှိရာ အာဆီယံ-ဂျပန် စင်တာသည် အာဆီယံနိုင်ငံများ ၏ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး၊ ရင်း နှီးမြှပ်နှံမှုနှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းတိုးမြှင့် ရေးတို့အတွက် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ များအား ပံ့ပိုးကူညီလျှက်ရှိရာ အာ ဆီယံခရီးသွားလုပ်ငန်းကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုး တက်ရေးအတွက် ခရီးသွားလုပ်ငန်း ပွဲတော်များစီစဉ် ကျင်းပခြင်း၊ လူ့စွမ်း အားအရင်းအမြစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ဆိုင်ရာ သင်တန်းများ၊ အလုပ်ရုံဆွေး နွေးပွဲများနှင့် လေ့လာရေးခရီးစဉ်များ စီစဉ်ပေးခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်ပေး လျက်ရှိပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် စတင်၍ အာဆီယံ-ဂျပန်စင်တာ(AJC) သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ဒေသတွင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး လုပ်ငန်းများတွင် တက်ကြွစွာ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ အာဆီယံ-ဂျပန်ဗဟိုဌာန၏ အစီ အစဉ်ဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ခရီးစဉ် ဒေသများ ရေရှည် တည်တံ့ ဖွံ့ဖြိုး တိုး တက် ရေးဆင့်ပွားဆွေးနွေးပွဲ (Seminar on Sustaninable Develpment of Tourism Destination) ကို (၅.၃.၂၀၁၀) ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန် မြို့၊ အင်းလျားကန ်ဟိုတယ်၌ ကျင်းပ ပြုလုပ်ခဲ့ရာ ဟိုတယ်နှင့်ခရီသွား ညွှန် ကြားမှုဦးစီးဌာနမှ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးဆောင်သော အရာထမ်းများ၊ ပြည် ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ ခရီးသွားလုပ်ငန်း ရှင်များအသင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံဟိုတယ် ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ ဈေးကွက်မြှင့်တင်ရေး ကော်မတီ၊ သစ်တောဦးစီးဌာနမှ အရာထမ်းများ၊ အမျိုးသား စီမံခန့်ခွဲမှု ကောလိပ်မှ ဆရာမများ နှင့် Wildlife Conservation Society မှအဖွဲ့ဝင်များ စုစုပေါင်း (၄၀)ဦး တက်ရောက ်ခဲ့ပါသည်။ ခရီးစဉ်ဒေသများ ရေရှည် တည် တံ့ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆင့်ပွားဆွေးနွေးပွဲ (Seminar on Sustaninable Develpment of Tourism Destination)  သည် ၂၀၀၉ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ(၂)ရက် နေ့မှ (၆)ရက်နေ့အထိ အာဆီယံ-ဂျပန် ဗဟိုဌာန (Tourism and Exchange Division)၏ စီစဉ်ဆောင်ရွက်မှုဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံ၊ တိုကျိုမြို့တွင်ကျင်းပ ပြုလုပ် ခဲ့သော ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအို၊ မြန်မာ နှင့်ဗီယက်နမ်နိုင်ငံများအတွက် ခရီးစဉ် ဒေသများရေရှည်တည်တံ့ ဖွံ့ဖြိုး တိုး တက်ရေးဆိုင်ရာ အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲ (Technical Workshop on Sustainable Development of Tourism Destination for CLMV Countries)၏ နောက်ဆက်တွဲဆောင်ရွက်မှု အဖြစ် မြန်မာနိုင်ငံတွင်ဆင့်ပွား ဆွေး နွေးမှုများ ထပ်ဆင့်ပြုလုပ်သော ဆွေး နွေးပွဲဖြစ်ပါသည်။ ဂျပန်နိုင်ငံ၊ တိုကျိုမြို့တွင် ကျင်းပ ပြုလုပ်ခဲ့သော ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအို၊ မြန်မာနှင့် ဗီယက်နမ် နိုင်ငံများအတွက် ခရီးစဉ်ဒေသများ ရေရှည် တည်တံ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ      အလုပ်ရုံ ဆွေးနွေးပွဲ (Technical Workshop on Sustainable Development of Tourism Destination for CLMV Countries) သို့ မြန်မာနိုင်ငံ ဟိုတယ် နှင့် ခရီးသွားလာရေးလုပ်ငန်း ဝန်ကြီး ဌာန၊ ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွား ညွှန်ကြားမှု ဦးစီး ဌာနမှ လက်ထောက်ညွှန်ကြား ရေးမှူး ဒေါ်ခိုင်မီမီထွန်း၊ မြန်မာ့ဟိုတယ် နှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှ လက်ထောက် မန်နေဂျာဒေါ်ညွန့်ညွန့်ခိုင်၊မြန်မာနိုင်ငံ ဈေးကွက်မြှင့်တင်ရေးကော်မတီဥက္ကဌ ဒေါ်စုစုတင် နှင့် မြန်မာနိုင်ငံဈေးကွက် မြှင့်တင်ရေးကော်မတီမှ အလုပ် အမှု ဆောင် ဦးကျော်မင်းထင်တို့ ပါဝင် တက်ရောက်ခဲ့ပါသည်။ ယခုကျင်းပ သော ဆွေးနွေးပွဲ၏ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဂျပန်နိုင်ငံတွင် ကျင်းပခဲ့သော အလုပ် ရုံဆွေးနွေးပွဲသို့ ပါဝင်တက်ရောက်ခဲ့ သူများမှ ဂျပန်နိုင်ငံတွင် တက်ရောက် လေ့လာ ဆွေးနွေးခဲ့သောအတွေ့အကြုံ များကို မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း  EcoTourism လုပ်ငန်းလုပ်ဆောင် နေကြ သူများ၊ ဆက်စပ်ဝန်ကြီးဌာနများနှင့် ပုဂ္ဂိုလ်များအား ပြန်လည်ရှင်းလင်း တင်ပြ သွားရန်နှင့် Tourism Expert :  Mr. Masaya Kusube မှ ဂျပန်နိုင်ငံ အတွင်း Eco-Tourism ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေး လုပ်ဆောင်မှုအတွေ့အကြုံများနှင့် သဘော တရားများကို ထပ်ဆင့် ရှင်း လင်း ပြောကြားသွားရန်ဖြစ်ပါသည်။(ဆက်လက်ဖော်ပြသွားပါမည်)တေဇာဥုတ်ကျော် (ဟိုတယ်/ခရီး)

အစိုးရပိုင် ဆန်စပါးလုပ်ငန်း အဖွဲ့အစည်း များကပဲ ပြည်တွင်းဆန်စပါး ရောင်းဝယ်မှု ပမာဏ ရဲ့ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကို ချုပ်ကိုင်ထားဆဲပါ။ ဒီအဖွဲ့အစည်းတွေက စပါးအခွံချွတ်စက် ပိုင်ရှင် တွေဆီက ရံဖန်ရံခါ တိုက်ရိုက်ဝယ်ယူရပါတယ်။ တစ်ခါတစ်ရံ ကုန်သည်တွေဆီကလည်း ဝယ်ပါ တယ်။ ဝယ်ယူရတဲ့ လုံးတီးဆန်တွေကို သူတို့ပိုင်တဲ့ ဆန်စက်တွေမှာ ဆန်အချောဖွပ်ပြီး လက်ကား ရောင်းသူတွေကို ပြန်လည် ရောင်းချပေးပါတယ်။ ဒီအရောင်းအဝယ်  လမ်းကြောင်းပုံစံအတိုင်းပဲ ပုဂ္ဂလိကအပိုင်းမှာ ဆောင်ရွက်ကြပါတယ်။ လက် ကား ရောင်းဝယ်မှုကတော့ ပုဂ္ဂလိကတွေ လက်ထဲ မှာပဲ ရှိပါတယ်။ ပြည်တွင်းလက်ကား ရောင်းဝယ်မှု အပိုင်းမှာ ပါဝင်ကြသူတွေဟာ နှစ်ပေါင်းအတော် ကြာ ဒီလုပ်ငန်းတွေမှာ လုပ်ကိုင်ကြသူတွေ ဖြစ် ပေမယ့် ဆန်ဈေးကောင်းတဲ့အချိန်မှာ မြန်မာနိုင်ငံ လိုမှာပဲ ဝင်နှောက်ဈေးကစားတတ်ကြတဲ့ ကုန် သည်တွေလည်း ရှိကြတယ်လို့ သိရပါတယ်။ဆန်လက်လီရောင်းသူတွေကတော့ ဆန်နှင့် ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်မှုရှိကြပြီး လက်ကားဈေး ကွက်များမှ ဝယ်ရောင်းကြပါတယ်။ ဆန်လက်လီ ဆိုင်တွေမှာ ဆန်အမျိုးအစားအလိုက်  စုစုပေါင်း ၂၀ လောက်ကို ရောင်းဝယ်ဖေါက်ကားကြပါတယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံမှာလို စူပါမားကတ်တွေက တစ်ဆင့် ရောင်းဝယ်ကြတဲ့လုပ်ငန်းက  ဖြစ်ဖြစ်မြောက် မြောက် မရှိကြသေးပါ။ ဗီယက်နမ်စားသုံးသူတွေ ကလည်း မြို့တွေမှာရှိတဲ့ ဆန်လက်လီဆိုင်တွေက တစ်ဆင့် ဝယ်ယူစာသုံးကြတာကို ပိုမိုနှစ်သက်ကြ ပါတယ်။ အချို့ စူပါမားကတ်တွေမှာ ၅ ကီလိုဝင် ဆန်အိတ်ငယ်လေးများကို ရောင်းချပေးတာကို တွေ့ရပြီး ဒီလိုအိတ်ငယ်နဲ့ရောင်းချတာမျိုး အခြား ဆန်လက်လီဒိုင်တွေမှာ မတွေ့ရပါဘူး။ လေ့လာ ချက်များအရတော့ စူပါမားကတ်တွေမှာ ရောင်းချ တဲ့ ဆန်ရဲ့အရည်အသွေးက များသောအားဖြင့် မြင့်မားတာကို တွေ့ရပါတယ်။ လက်လီရောင်းချ တဲ့အခါ Branded ဆန်အိတ်များ ရောင်းချတာ မတွေ့ရပါဘူး။ ဗီယက်နမ်(မြောက်ပိုင်း)VINA Food ကတော့ စတိုးဆိုင်ငယ်တွေမှာ အထူးဆန် အမျိုးအစားတွေကို မြညေိနိ လုပ်ပြီး ရောင်းချ နေတာကို တွေ့လာရပြီလို့ ဆိုပါတယ်။ဆန်ပြည်ပတင်ပို့မှုလုပ်ငန်းသက္ကရာဇ် ၂၀၀၂ ခုနှစ်ထိ ဆန်ပြည်ပတင်ပို့ မှုလုပ်ငန်းကို အစိုးရဆန်လုပ်ငန်း  အဖွဲ့အစည်း ကသာ လုပ်ကိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ပုဂ္ဂလိကပိုင်းမှ ဆန် ပြည်ပတင်ပို့သည့်လုပ်ငန်းကို စုစုပေါင်း ဆန်ပို့ကုန် ပမာဏရဲ့ ၁၀ရာခိုင်နှုန်းပဲ လုပ်ကိုင်နေကြပါတယ်။ VINA FOOD 2 သည် ပြည်ပတင်ပို့မှု စုစုပေါင်း ၏ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် လုပ်ကိုင်ပါတယ်။ ထိုင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံတို့မှာကဲ့သို့ ဆန်ပြည်ပတင်ပို့တဲ့အခါ ဆန်အမည်လုံးဝမရှိဘဲWhite Rice ၂၅ရာခိုင်နှုန်း စသည်ဖြင့်သာ အမည်တပ်တင်ပို့ပါတယ်။ ပြည်ပ တင်ပို့မှု ပမာဏကိုVFA ကပဲ ချုပ်ကိုင်ထားပြီး တင်ပို့ရတဲ့ပမာဏနဲ့ ဈေးနှုန်းမည်မျှ ဖြစ်သင့်သည် ကို အကြံပြုလေ့ရှိပါတယ်။  ပြည်ပတင်ပို့နိုင်မဲ့ ပမာဏကို နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း  တွက်ချက်လေ့ရှိပြီး တွက်ချက်ရရှိထားတဲ့ အရေအတွက်ထက် ကျော် လွန်ပို့၍ မရနိုင်ပါ။VFA သည် အရင်လာ အရင်ပို့ စနစ်ဖြင့် ပြည်ပတင်ပို့ခွင့် ပါမစ်ကို သတ်မှတ်ထားသည့် နှစ်စဉ်ပမာဏအပေါ် မူတည်၍ ခွင့်ပြု ပေးလျက် ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီအချက်ဟာ ဆန်ပြည်ပတင်ပို့ သူတွေအနေနဲ့ သံသယဖြစ်စရာတစ်ခုဖြစ်ပြီး သူတို့ ကိုVFA က ခွင့်ပြုမှာလား၊ ခွင့်မပြုဘူးလား ဆို တာကိုသိရဖို့ တော်တော်ခဲယဉ်းပါတယ်။ ဒီအချက် ဟာ ပုဂ္ဂလိကပိုင်းမှ ဆန်စပါးလုပ်ငန်းတွေမှာ ရင်းနှီး မြှုပ်နှံလိုစိတ်တွေ တော်တော်လျော့ပါးစေပါတယ်။၂၀၀၉ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလမှာ VFA က ဆန်ပြည်ပတင်ပို့ရန် စာချုပ်တွေကို လက်ခံစာရင်း သွင်းဖို့ ရပ်ဆိုင်းခဲ့ပါတယ်။ နောက်တစ်ဖန် ၂၀၀၉ ခုနှစ်၊ မေလမှာ ပြန်လည်လက်ခံမယ်လို့ ဆိုပါ တယ်။အဲဒီမှာ ပုဂ္ဂလိကအိတ်စ်ပိုတာတွေက မကျေ မနပ်နှင့် ထောက်ပြပြောဆိုခဲ့ကြပါတယ်။ သူတို့ကို ဖေဖော်ဝါရီလမှာခွင့်ပြုခဲ့ရာ ဆန်ဈေးဟာ တစ်တန် မှာ USD၄၄၀ ရမှာဖြစ်ပေမဲ့ မေလထဲမှာ သူတို့ ပြန်လည်ခွင့်ပြုခဲ့တော့ ဆန်ဈေးဟာ USD ၄၀၀ အထိ ကျသွားခဲ့လို့ နစ်နာတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်းမှာ ပြည်ပတင်ပို့ဖို့ အတွက် ပြည်တွင်းမှာ ဆန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်ချိန်က ဝယ်ယူခဲ့တာဖြစ်ပြီး သင်္ဘောတင်တဲ့အခါ အဆင် သင့်ဖြစ်အောင် လုပ်ထားပေမဲ့ မေလအထိ မတင် ဖြစ်တော့ နှစ်ခါနာသလို ဖြစ်နေပြီလို့ ဆိုကြပါ တယ်။ပုဂ္ဂလိက ဆန်ကုမ္ပဏီတွေဟာ ဆန်ပြည်ပ တင်ပို့ဖို့အတွက် ၁၀ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ အခွင့်  အရေး ရတာဖြစ်ပေမဲ့ အိတ်စ်ပို့ပြုလုပ်ဖို့အတွက် အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတွေကို ဆန်ပေးသွင်းနေရတဲ့ အခွင့်အလမ်းကတော့ ရရှိနေဆဲပါ။ ၂၀၀၉ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလမှာ ဗီယက်နမ်အစိုးရက ပုဂ္ဂလိက ကုမ္ပဏီများနှင့် ဆန်ပေးသွင်းခြင်း  စာချုပ်နှင့် ပတ်သက်ပြီး ပြင်ဆင်ခဲ့ပါတယ်။ ပြင်ဆင်ချက်တော့ ဆန်ပေးသွင်းတဲ့အခါ  လိုအပ်တဲ့ အချက်တွေကို ပြင်ဆင်သတ်မှတ်တာပါ။  အမှန်တကယ်တော့ ပုဂ္ဂလိက  ဆန်တင်ပို့နေကြတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေဟာ သူတို့ကိုယ်တိုင် ပြည်ပတင်ပို့တာထက် ဆန်တင်ပို့ တဲ့ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတွေကတစ်ဆင့် တင်ပို့ခြင်း က ဆုံးရှုံးမှုအန္တရာယ်နည်းတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။မောင်တိုင်ပင်