လျှပ်စစ်စွမ်းအင်ဆိုင်ရာ အခြေခံ အဆောက်အအုံများ     စက်မှုကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးမှုအတွက် အခြေခံလိုအပ်ချက်သည် လျှပ်စစ်စွမ်းအင်ဖြစ်သည့်အတွက် နိုင်ငံတော်အစိုးရသည် လျှပ်စစ်စွမ်းအား ဆိုင်ရာ အခြေခံအဆောက်အအုံများကို တည်ဆောက်ပေးလျက်ရှိသည်။ ယခုရေတွင်းတူး ယခုရေကြည်သောက် ၍ မရသော်လည်း မကြာသောကာလတွင် စက်မှုအခြေခံလိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်မည့် အခြေအနေများကို အောက်ပါ တည်ဆောက်ပြီး၊ တည်ဆောက်ဆဲနှင့် တည်ဆောက်ရန်လျာထားလျက်ရှိသည့် လျှပ်စစ်စွမ်းအင်ဆိုင်ရာ အခြေခံအဆောက်အအုံ များက သက်သေခံလျက်ရှိသည်။ရေအားလျှပ်စစ် စီမံကိန်းများ      နိုင်ငံတစ်ခု၏ စက်မှုကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် မရှိမဖြစ် လိုအပ်သည့် အခြေခံအဆောက် အအုံများထဲတွင် လျှပ်စစ်စွမ်းအင် ကဏ္ဍမှာ ရှေ့ဆုံးမှပါဝင်ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ရေအားလျှပ် စစ်ထုတ်လုပ်နိုင်သည့် သဘာဝမြစ်ချောင်းများ ပေါများသည့် အတွက် မြန်မာ့လျှပ်စစ်ကဏ္ဍတွင် ရေအား လျှပ်စစ်ကို အဓိကထုတ်လုပ်သုံးစွဲခဲ့ကြသည်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ်မတိုင်မီက ရေအားလျှပ်စစ်စက်ရုံ နှစ်ရုံသာ ရှိပြီး၎င်းတို့မှာ ၁၆ဝမဂ္ဂါဝပ်ထုတ်လုပ်နိုင်သည့် ဘီလူးချောင်းရေအား လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေး စက်ရုံ အမှတ် (၂)နှင့် ၅၆ မဂ္ဂါဝပ် ထုတ်လုပ်နိုင်သော ကင်းတားရေအားလျှပ်စစ် ဓာတ်အားပေးစက်ရုံတို့ဖြစ်သည်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ် နောက်ပိုင်းတွင် ကျောက်မီးသွေး ဓာတ်အားပေးစက်ရုံအပါအဝင် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေးစက်ရုံ ၁၄ ခုကို အောက်ပါအတိုင်း အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ခဲ့သည်-          

လှေခေတ် လှည်းခေတ်ကစ   မြန်မာလူမျိုးတို့ဟာ ရှေးယခင် လှည်းခေတ်၊ လှေခေတ်ကတည်းက နိုင်ငံအတွင်းရှိ တန်ခိုးကြီးဘုရားများကို သွားရောက် လှည့်လည်ဖူးမျှော်လှူဒါန်း ကြရတာကို နှစ်ခြိုက်ကြပါတယ်။ အညာဘုရားပွဲများကို လှည်းဝိုင်းကြီးတွေနဲ့ တစုတဝေးသွားရောက် ကြပြီး လှည်းစ ခန်းကြီးတွေချကာ တစ်လကိုးသီတင်းနေထိုင်ပြီး ဘုရားလည်းဖူး၊ ဒေသထွက်ကုန်တွေကိုလည်း ရောင်းဝယ်ဖောက် ကားခဲ့ကြပါတယ်။   စပါးပေါ်ချိန်၊ ပဲပေါ်ချိန်ဖြစ်လို့ လက်ထဲမှာငွေရွှင်၊ တောင်ယာအလုပ် နားချိန်လည်းဖြစ်လို့ မိသားစုအလိုက်၊ ဆွေမျိုးအလိုက်၊ ကျေးရွာရပ်ကွက်အုပ် စုလိုက် မြို့နယ်အနှံ့လှည့်လည်ဘုရားဖူးကြသူတွေလဲရှိပါတယ်။ မြစ်ကြောင်းတစ်လျှောက်လှေတွေနဲ့ စုန်ဆင်းပြီး ဘုရားဖူးကြ၊ ဈေးရောင်းကြတာတွေလဲ မျက်မှောက်ခေတ်ရှိခဲ့ပါတယ်။မျက်မှောက်ခေတ်   မျက်မှောက်ခေတ်မြန်မာလူမျိုးတို့ ရဲ့ဘုရားဖူးခရီးစဉ်ဟာ ပိုမိုအဆင့်မြင့်ကောင်းမွန်လာပါတယ်။ ၁၉၉၀ ကျော် နှစ်များမှာ ဘုရား ဖူးခရီးပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းတွေအများအပြားပေါ်ထွက်လာခဲ့ပါတယ်။ ဘုရားဖူးခရီးစဉ်တွေစတင်ချိန်က ဘတ်စ်ကား၊ ဘီအမ်ကား၊ ဟီးနိုး ကားစတာတွေနဲ့ စတင်ခဲ့ကြပြီး နောက်ပိုင်းမှာတော့ အဆင့်မြင့်အဲကွန်းလေ အိတ်ကားကြီးတွေနဲ့ဖြစ်လာပါတယ်။ ဘုရားဖူး လုပ်ငန်းတွေဟာ ဘုရားဖူးလိုက်ပို့ရုံသက်သက်မဟုတ်ဘဲ အစားအသောက်၊ နေထိုင်တည်းခိုမှု၊ သွားမဲ့ဒေသကိုကျွမ်းကျင်စွာ ရှင်းပြ ပေးနိုင်မဲ့ ဧည့်လမ်းညွှန်တွေပါထည့်ပြီး စနစ်တကျဆောင်ရွက်လာတာတွေ့ရပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာတော့ ဘုရားဖူးခရီးစဉ်တွေ အပြင် အပမ်းဖြေခရီးစဉ်တွေပါတိုးချဲ့ပို့ဆောင်ပေးလာပါတယ်။ပြည်ပကိုပါတိုးချဲ့လာ    ပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ ဘုရားဖူးခရီးစဉ်တွေ၊ အပမ်းဖြေခရီးစဉ်တွေအပြင် ပြည်ပဘုရားဖူးခရီးစဉ်၊ အပမ်းဖြေခရီးစဉ်တွေလည်းတိုးချဲ့ ဆောင်ရွက်လာကြ ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရား ပွင့်တော်မူရာဒေသတွေကို ပို့ဆောင်ပေးတဲ့ ဗုဒ္ဓဂါယာခရီးစဉ်က ပိုမို အောင်မြင်လာပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဂါယာခရီးစဉ်သာမက အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေဖြစ်တဲ့ ကမ္ဘောဒီးယား၊ နီပေါ၊ ထိုင်း၊ မလေးရှားစတဲ့ နိုင်ငံ တွေက အထင်ကရနေရာတွေပါ ပို့ဆောင်ပေးလာပါတယ်။ ဘုရားဖူးပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းတွေဟာ ဘုရားဖူးပို့ဆောင်ရေး သက်သက်မဟုတ်တော့ ဘဲ အပမ်းဖြေခရီးတွေ၊ ဗဟုသုတ၊ ယဉ်ကျေးမှု ခရီးစဉ်တွေကိုပါ တိုးချဲ့ဆာင်ရွက်နေပါတယ်။    မြန်မာလူမျိုးတို့ရဲ့ ဓလေ့စရိုက်ကလည်း အလှူအတန်းဝါသနာပါလှပါတယ်။ ဒါကြောင့်လဲ တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ်ဘုရားဖူး သွားကြ၊ အပမ်းဖြေခရီးသွားကြသူတွေများပြားလာတာကိုတွေ့ရပါတယ်။ အခုလိုဘုရားဖူးခရီးစဉ်တွေ၊ အပမ်းဖြေခရီးစဉ်တွေကို ပြည်တွင်း ပြည်ပသွားလာနိုင်ဖို့ဆိုတာ ငွေကြေးလို အပ်ပါတယ်။ ဘုရားဖူးသွားရင် အလှူ ဒါနလုပ်မယ်၊ ဒေသထွက်ကုန်တွေဝယ် မယ်ဆိုတော့ ငွေရှိမှ သွားနိုင်တာပါ။ တစ်ချို့ကလည်း နွေရာသီရုံးပိတ်ရက်၊ ကျောင်းပိတ်ရက်ခရီးထွက်နိုင်ဖို့ ငွေစုထားကြပါတယ်။ဒီနှစ်ခရီးထွက်သူများ   စိန်ဝင်းနဲ့ ရောင်းရင်းများ ဘုရားဖူးပို့ဆောင်ရေးမှ ဂိတ်မှူးဦးကြည်ဝင်းက ''ဒီနှစ်မှာ ဘုရားဖူးခရီး၊ အပန်းဖြေခရီး နှစ်ခုစလုံးသွားတဲ့ သူများလာတယ်။ ဧပြီလကတော့ ပိတ်ရက်များလို့ ခရီးသွား အများဆုံးလပဲ၊ ဒီနှစ်မှာရာသီဥတုပူတော့ အေးတဲ့ နေရာတွေကို အသွားများကြတယ်။ ဧပြီလက တောင်ကြီးကို ကား ၁၁  စီးတက်ခဲ့တယ်'' လို့ဆိုပါတယ်။တစ်နှစ်ပတ်လုံးခရီးစဉ်ရှိ   ''၁၉၉၀ ဝန်းကျင်က ဧပြီလကုန်ရင် တစ်ခါပိတ်ပြီးအလုပ်မလုပ်တော့ဘူး၊ ၁၉၉၃-၉၄ ကစပြီး တစ်နှစ်ပတ်လုံးခရီးစဉ်တွေ လုပ်ထားတယ်၊ မိုးရာသီမှာ ဇလွန်ပြည်တော်ပြန်နေ့ချင်းခရီးတို့၊ ပုဂံညောင်ဦး၊ ပုပ္ပါးသွားချင်သူတွေကို ပို့ပေးတယ်။ ဒီနှစ်မှာ ဘုရားဖူး လိုက်ကြတာ ရန်ကုန်ကများ တယ်။ နယ်ဘက်ကလည်း အုပ်စုလိုက်လာတာ တွေရှိတယ်၊ နာဂစ်မဖြစ်ခင်ကဆို ဧရာဝတီက အုပ်စု လိုက်လာကြတယ်။ အခုနှစ်မှာ မြိတ်၊ ထားဝယ်၊ တောင်ကြီး၊ ရွှေဘို၊ စစ်ကိုင်းဘက်ကလာတာများတယ်'' လို့ ဦးကြည်ဝင်းက ထပ်မံပြောပါတယ်။   ပြည်တွင်းဘုရားဖူးရာသီမှာ သီတင်းကျွတ်လမှ ဧပြီလကုန်အထိလို့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေက သတ်မှတ်ထားပြီး ဝါဆို၊ ဝါခေါင်၊ တော်သလင်းလများမှာ ရိုးရာကိုးကွယ်မှုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ တောင်ပြုန်းပွဲ၊ အဘထွက်ပွဲစတာတွေ သာသွားလာမှုရှိကြောင်းသိရပါ တယ်။   ပြည်တွင်းခရီးစဉ်တွေထဲမှာ ပုဂံ- ညောင်ဦး-ပုပ္ပါးခရီးစဉ်တွေကို သီတင်းကျွတ်လက စတင်သွားကြပြီး ဒီဇင်ဘာ ကျောင်းပိတ်ရက် မှာ အများဆုံးသွားကြကြောင်း၊ တောင်ကြီး-အင်းလေး-ကလော၊ ပင်းတယခရီးစဉ်၊ မန္တလေး- ပြင်ဦးလွင်-လားရှိုး၊ မူဆယ်-ရွှေလီတွေကတော့ ဧပြီလမှာအသွားများကြောင်း၊ ကမ်းခြေအပန်းဖြေခရီးစဉ်တွေကတော့ စနေ၊ တနင်္ဂနွေရုံးပိတ်ရက်များ၊ ကျိုက်ထီးရိုးခရီးစဉ်ကတော့ ဒီဇင်ဘာ၊ ဇန်နဝါရီလတွေမှာ ပိုအသွားများကြောင်းသိရပါတယ်။   ဒီနှစ်ခရီးသွားရာသီမှာ ခရီးသွားလာမှုများလာလို့ မိမိမှာရှိတဲ့ ကားတွေအပြင် ရောင်နီထွန်း၊ မြတ်မန္တလာထွန်း၊ မန္တလာမေ၊ ရဲသူအောင်စတဲ့ ကားလိုင်းတွေက ကားတွေ၊ လာအပ်ထားတဲ့ ကားတွေကို အသုံးပြုနေကြောင်း၊ မှန်ကန်တဲ့ ဝန်ဆောင်မှုပေးနေ ကြောင်း၊ စိန်ဝင်းနဲ့ ရောင်းရင်း များ ဘုရားဖူး ပို့ဆောင်ရေးကပြောပါတယ်။ ဘုရားဖူး ခရီးစဉ်တွေမှာ လိုက်ပါဖို့စာရင်းပေးပြီး မှ အကြောင်းကြောင်းကြောင့် မလိုက်ဖြစ်ရင် ကြိုတင်ပြောပါက ရက်ချိန်းပေးနိုင်ကြောင်း ဦးကြည်ဝင်းကပြောပါတယ်။ရီကွတ်စ်ထရစ်ပ်လဲ စီစဉ်ပေးတယ်   မေလအလယ်လောက်မှာ မိုးတွေစရွာတော့ ပြည်တွင်းခရီးစဉ်တချို့ရပ် နားကြတယ်ဆိုပေမယ့် ကုမ္ပဏီတွေ၊ အသင်းအဖွဲ့တွေက တောင်းဆိုတဲ့ ရီကွတ်စ်ထရစ်ပ်လိုဟာမျိုးကိုတော့ ပို့ပေးတယ်လို့ New Motion Travel & Tours rS General Manager ဒေါ်အေးသီတာက ပြောပါတယ်။   မိုးရာသီတွင် ရာသီဥတုအရ တောင်ကြီး၊ ရွှေလီ ခရီးစဉ်များ ပို့ဆောင်မပေးနိုင်သော်လည်း မိုးနည်းသည့် ပုဂံညောင်ဦး ခရီးစဉ်များ ကို ပို့ဆောင် ပေးနေကြောင်း၊ မြန်မာပြည်တွင် မိုးတွင်းဖြစ်သော် လည်း အေးတဲ့ ပြည်ပနိုင်ငံ တချို့မှာ မေ၊ ဇွန်၊ ဇူလိုင်လ များအထိ ပွင့်လင်းရာသီ ဖြစ်နေကြောင်း၊ ဘန်ကောက်၊ စင်ကာပူမှာ မြန်မာနိုင်ငံ ရာသီဥတုနဲ့ တူသော်လည်း သွားလာလို့ ရကြောင်း ယခုလော လောဆယ်တွင် ဇွန်၊ ဇူလိုင်အထိ ပြည်ပခရီး လက်ခံ ထားတာရှိကြောင်း ဒေါ်အေးသီတာ ထပ်မံပြော ပါတယ်။ပြည်ပခရီးစဉ်တွေတိုးချဲ့   New Motion ဟာ ပြည်တွင်း ပြည်ပခရီးစဉ်တွေကို ပို့ဆောင်ပေးရုံမက ပြည်ပနိုင်ငံခြားသားတွေကိုလည်း ပြည်တွင်းခရီးစဉ် တွေကို ပို့ဆောင် ပေးလျက်ရှိပါတယ်။ ၂၀၀၁ ခုနှစ်က အဆင့်မြင့် ဘုရားဖူးခရီးသွားပို့ဆောင်ရေးအနေနဲ့ ပြည်တွင်း ခရီးစဉ်တွေ စတင်ခဲ့ပြီး ၂၀၀၄ ခုနှစ်မှာ ပြည်ပ ခရီးသွားတွေ ပြည်တွင်းလာရောက်မှုကို လက်ခံ ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်က စတင်ပြီး ပြည်ပကို သွားရောက်တဲ့ ခရီးစဉ်တွေကို တိုးချဲ့ ဆောင် ရွက်ခဲ့ကြောင်း သိရပါတယ်။   ''တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ပြည်ပကိုသွားရောက် လေ့လာလည်ပတ်တဲ့ အရေအတွက်များလာတယ်။ စီးပွားရေးသမားတွေ သွားကြသလို ဝန်ထမ်းတွေ သာမန်လူတန်းစားတွေလည်း သွားကြတာပဲ။ ပြည်ပကို အပန်းဖြေခရီး ဘုရားဖူးခရီးထွက်မယ် ဆိုရင် ပြည်တွင်းထက် အများကြီးကုန်ပါတယ်။ ပြည်ပကိုသွားဖို့ဆိုတာ ခရီးသွားဖို့ဝါသနာလဲပါရမယ်။ ခရီးထွက်နိုင်ဖို့ ငွေကြေးလဲရှိရမယ်။ ကိုယ့်နိုင်ငံမှာလဲ ငွေကြေးသုံးနိုင်တဲ့ အနေအထားရှိတဲ့ လူမျိုးတွေတွေ့ရတာဝမ်းသာပါတယ်။ စီးပွားရေးကောင်းတဲ့ သဘောပေ့ါ။ နိုင်ငံခြား ခရီးထွက်မယ်ဆိုရင်သံရုံးက သတ်မှတ်ထားတဲ့စည်းကမ်းချက်နဲ့အညီ ဗီဇာတင်ရတာ၊ သူတို့ သတ်မှတ်တဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုတွေ ပြရတယ်။ ကုန်ကျစရိတ်က တစ်နိုင်ငံနဲ့ တစ်နိုင်ငံ မတူဘူး၊ သုံးနိုင်တဲ့ ငွေပေါ် မူတည်ပြီး နိုင်ငံရွေးကြတယ်'' လို့ မအေးသီတာ က ဆိုပါတယ်။   ဘန်ကောက်ခရီးစဉ် ၅ ညအိပ် ၆ ရက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၇၀၀၊ မလေးရှား၊ စင်ကာပူ ၉ ညအိပ် ၁၀ ရက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၁၅၀၊ ကိုရီးယား ၉ ညအိပ် ၁၀ ရက် အမေရိ ကန် ဒေါ်လာ ၂၄၀၀၊ ဂျပန်ခရီးစဉ် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၃၃၀၀ ခန့် ရှိကြောင်း သိရပါတယ်။ကိုရီးယားရုပ်ရှင်ကြောင့် ကိုရီးယားသွားဖို့စိတ်ဝင်စား   New Motion အနေနဲ့ ဒီနှစ်ပွင့်လင်းရာသီ မှာ ဂျပန်ကို ၃  အုပ်စု လူ ၁၀၀ ခန့်သွားလာခဲ့ပြီး ကိုရီးယားရုပ်ရှင်တွေကြောင့် ကိုရီးယားကို စိတ်ဝင်စားလာပြီးသွားလာမှုတွေလည်းများခဲ့ပါတယ်။   ORIENTAL DRAGON Travels & Tours (OD Tour) မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးကလည်း ''ပြီးခဲ့တဲ့ သြင်္ကန်ပိတ်ရက်မှာ ရာသီ ဥတုဒဏ်ကြောင့် တောင်ကြီးနဲ့ ရွှေလီအသွားများတယ်။ ပြည်ပကတော့ ဘန်ကောက်၊ စင်ကာပူသွားကြတယ်။ အထူးသဖြင့် ဘန်ကောက် ၅ ညအိပ် ၆ ရက်ခရီး အသွားများတယ်'' လို့ ဆိုပါတယ်။   CD Tour အနေနဲ့ ကမ်းခြေခရီး ကို ၅၊ ၆၊ ၇၊ ၈ လပိုင်းကလွဲပြီး ကျန်လတွေမှာ တစ်နှစ်ပတ်လုံးပို့ဆောင်ပေးနေကြောင်း၊ ရာသီ အလိုက် ပွဲတော်ရက်များမှာလည်း ပို့ဆောင်ပေးလျက်ရှိကြောင်း၊ ခရီးသွား ဝါသနာပါသူတွေက တစ်နှစ်တစ်ခေါက်၊ နှစ်ခေါက် စသည်ဖြင့် သွားလာကြကြောင်း ရန်ကုန်၊ တောင်ငူ-ပျဉ်းမနားနဲ့ နယ် ဘက်ကလည်း နှစ်စဉ် ဘုရားဖူးလာကြကြောင်းသိရပါတယ်။   လူများရဲ့ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာတာနဲ့အမျှ ခရီးသွားလုပ်ငန်းကဏ္ဍဟာ ပိုမိုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။ ယခုဆိုရင် ခရီးသွားလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်နေတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေလည်း များပြားလာပါတယ်။ ခရီးသွားလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ ထိုက်သင့် တဲ့ ငွေကြေးရယူပြီး ညီမျှတဲ့ ဝန်ဆောင်မှုကိုလည်းပေးအပ်ဖို့လိုတယ်ဆိုတာတွေ့ရပါတယ်။   တချို့ဘုရားဖူး ပို့ဆောင်ရေးတွေဟာ အပြောတစ်မျိုး၊ အလုပ်တစ်မျိုးရှိနေလို့ အဆင်မပြေတဲ့ ခရီးသွားတွေရှိခဲ့တယ်ဆိုတာလည်း ကြားသိနေရပြန်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းက တောင်ကြီဘက်က ပြန်လာသူတစ်ဦးက ''ဘယ်လိုဟိုတယ်၊ ဘယ်လိုစားသောက် ဆိုင်၊ ဘယ်တွေပို့မယ်ရေးထားပြီးပြောတဲ့အတိုင်းမလုပ်ဘူး။ သွားရတာအဆင်မပြေဘူး။ နေရာလဲမစုံခဲ့ဘူး။ ဒါကြောင့် နောက် တစ်ခါ အဲဒီဘုရားဖူးလုပ်ငန်းနဲ့မသွားတော့ဘူး။ ကျွန်တော့် သူငယ်ချင်းတွေကိုလည်း အဲဒီဘုရားဖူးအဖွဲ့နဲ့မသွားဖို့ ပြောလိုက် တယ်'' လို့ ဆိုပါတယ်။   အဆိုပါ ဖြစ်ရပ်တွေကြောင့် မှန်မှန်ကန်ကန်ရပ်တည်နေတဲ့လုပ်ငန်းတွေပါ ထိခိုက်နိုင်တယ်လို့ ဝေဖန်ပြောဆိုသံတွေလည်း ကြားနေရပါတယ်။ ဘုရားဖူးပို့ဆောင်ရေးဂိတ်တစ်ခုမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ''ဒီလိုစုန်းပြူးတွေကြောင့် ရိုးရိုးသားသားလုပ်စားသူ တွေ နာမည်ပျက်တယ်။ ကိုယ်ယူထားတဲ့ ငွေကြေးနဲ့ထိုက်တန်တဲ့ ဝန်ဆောင်မှုကတော့ ပေးရမှာပဲ'' လို့ ပြောပါတယ်။   အနာဂတ်မှာနိုင်ငံတော်ရဲ့ ပိုမိုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာမှုနဲ့အတူ ဝင်ငွေမြင့်မားလာတဲ့ အလယ်အလတ်လူတန်းစားအများစုကို အကြောင်းပြုလို့ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေ ဖွံ့ဖြိုးလာမှာဖြစ်သလို မှန်ကန်တဲ့ ဝန်ဆောင်မှုပေးနိုင်တဲ့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေ များပြားလာ ပါစေလို့လည်း ဆန္ဒပြုပါတယ်။ လွင်လွင်မိုး

   မျက်မှောက်ခေတ်၌ အခြေခံစိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများမှသည် အဆင့်မြင့်သိပ္ပံနည်းပညာနှင့် အနုပညာနယ်ပယ်များ အထိ ICT (Information and Communication Technology) ကင်းလွတ်သည့်နေရာဟူ၍မရှိ။  စိုက်ပျိုးရေးသမား၊ မွေးမြူရေး သမားမှအစ အနုပညာလုပ်ငန်းများအဆုံး ICT သုံး၍ မိမိတို့အတွက် လိုအပ်သော သတင်းအချက်အလက်များနှင့် နည်းပညာ ဗဟုသုတတို့ကို အချိန်နှင့်အမျှ ရယူသုံးစွဲနေကြ ရ၏။ ယုတ်စွအဆုံး လူသူမရောက် နိုင်သည့် ဟိုးအဝေး တောင်တန်းကြီး များ ပေါ်တွင် နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း လျှို့ဝှက်စွာဖြင့် လူမြင်မခံ ရှင်သန်ရပ်တည်နေ ကြသူများပင်လျှင် ICT ကို လက်ကိုင်ပြု အားထားကြရ သည်သာ။ ဘယ်ကိုသွားသွား၊ ဘယ်နေရာကြည့်ကြည့် အိုင်စီတီကင်းသည့်နေရာမရှိဟုပင်ဆိုရပေမည်။   အိုင်စီတီကြောင့် မိမိတို့လုပ်ငန်းများတွင် ကုန်ကျစရိတ်များသက်သာခြင်း၊ လုပ်ငန်းများလုပ်ဆောင်ရာတွင် ပိုမိုလျင်မြန်လွယ်ကူ လာခြင်း၊ ယှဉ်ပြိုင်ကြိုးစားမှုများတိုးပွားလာခြင်း၊ လုပ်ငန်း ထိန်းချုပ်ကွပ်ကဲမှု ကောင်းမွန်လာခြင်း၊ ဈေးကွက်ချဲ့ထွင်မှုအားကောင်း လာခြင်း၊ မိမိနှင့် ဆက်ဆံလုပ်ကိုင်နေသော ဖောက်သည်များကို စိတ်ကျေနပ်မှုပေးစွမ်းနိုင်ခြင်း၊ တန်ဖိုးသစ်များဖန်တီးနိုင်ခြင်း စသည့် အကျိုးတရားများ ဖြစ်ထွန်းလာသည်ဟု ပညာရှင်များကလေ့လာသုံးသပ်ကြသည်။   သို့ဖြင့် အိုင်စီတီသည် ခေတ်ကာလစီးပွားရေးတွင် အရေးပါသော လုပ်ငန်းကဏ္ဍတစ်ခုဖြစ်လာခဲ့သည်။ လူ့အဖွဲ့အစည်း၊ လူ့ အသိုင်းအဝိုင်းတစ်ရပ်၏ အိုင်စီတီဖွံ့ဖြိုးမှု အနေအထားသည် ထိုအဖွဲ့အစည်း၏ စီးပွားရေးအဆောက်အအုံအပေါ် အနည်းနှင့် အများရိုက်ခတ်လျက်ရှိနေမည်သ ဖြစ်သည်။ တရုတ်နိုင်ငံမှ ပညာရှင် Q Meng က အိုင်စီတီနှင့် GDP အချိတ်အဆက်ကို အောက်တွင်ပြထားသော ပုံစံဖြင့်ဖော်ပြထားသည်။   အထက်ပါဇယားရှိ အောက်ဆုံးမှ ရလဒ်သုံးခုသည် ကူးသန်းရောင်းဝယ်မှုတိုးတက်ရေးအတွက် အရေးပါသော အခြေခံအချက် များဖြစ်သည်။   သို့ဖြစ်၍ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးတို့သည် အိုင်စီတီမူဝါဒများကိုချမှတ်ကြ၍ အိုင်စီတီဖွံ့ဖြိုးရေးစီမံကိန်းများ ရေးဆွဲ အကောင် အထည် ဖော်လာကြတော့သည်။ ဒေသတွင်းနိုင်ငံများ၏ အိုင်စီတီဦးတည်မှုကို ကြည့်လျှင် ထိုင်းနိုင်ငံသည် ဟာ့(ဒ်)ဝဲဒီဇိုင်းနှင့် ထုတ်လုပ်မှုကို အဓိကဦးတည်၍ လည်းကောင်း၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် လူထုဆက်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းကို အဓိကထား၍ လည်း ကောင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ဆော့(ဖ်)ဝဲနည်းပညာ အခြေခံကုန်ထုတ်လုပ်မှုကို ဇောင်းပေး၍ လည်းကောင်း လုပ်ကိုင်နေကြသည်ကို တွေ့ရသည်။ထွန်းသစ်စစီးပွားရေးနှစ်ခု၏ အိုင်စီတီ   တရုတ်နိုင်ငံ၏ ICT သုံးစွဲမှုမှာ ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၉၉ ဘီလျံကျော်ရှိခဲ့ပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ထိုနှစ်အတွင်း ICT သုံးစွဲမှုမှာ ဒေါ်လာ ၃၅ ဘီလျံကျော် ရှိခဲ့သည်။ တရုတ်နိုင်ငံ လူဦးရေ၏ ဆယ်ပုံတစ်ပုံပင်မရှိသော ဖွံ့ဖြိုးပြီး ဂျပန်နိုင်ငံ၏ ၂၀၀၅ ခုနှစ် ICT သုံးစွဲမှုမှာ ၂၉၂ ဘီလျံကျော်ရှိခဲ့သည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် ထိုမှနောက် ငါးနှစ်အကြာတွင် ၎င်း၏ စက်မှုကုန်ထုတ် လုပ်မှုကို ကမ္ဘာ့အဆင့်သို့မောင်းနှင်နိုင်ရန်ရည်ရွယ်၍ လူထုဆက်သွယ်ရေး အခြေခံအဆောက်အအုံကို ဆက်လက်မြှင့်တင်ခဲ့ရာ ပြည်တွင်းအိုင် စီတီလုပ်ငန်း အရှိန်အဟုန်ကောင်းလာခဲ့သည်။   တရုတ်နိုင်ငံရှိ လုပ်ငန်းများ၏ အိုင်စီတီသုံးစွဲမှုမှာ ငါးနှစ်တွင် နှစ်စဉ်ပျှမ်းမျှ ၆ ဒသမ ၂ ရာခိုင်နှုန်းတိုးတက်လာခဲ့ပြီး ၂၀၀၉ ခုနှစ် တွင် ဒေါ်လာ ၈၅ဘီလျံသို့ရောက်လာခဲ့သည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ လုပ်ငန်း များ၏ အိုင်စီတီသုံးစွဲမှုမှာ ငါးနှစ်အတွင်း ၁၄ ဒသမ ၈ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်ခဲ့သည်ဟု ခန့်မှန်းထားပြီး ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် ဒေါ်လာ ၆၃ ဘီလျံကျော်ရှိခဲ့သည်။မြန်မာ့ ICT တစေ့တစောင်းလူသားအရင်းအမြစ် ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် အိုင်စီတီသင်တန်းများ    လက်ရှိပြည်တွင်း ICT နယ်ပယ်တွင် သင်တန်းများနှင့် လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ် (Human Resource) ပိုင်း၌ အားရ စရာအကောင်းဆုံးဖြစ်၏။ သင်တန်းပိုင်းဟုဆိုရာတွင် အစိုးရသင်တန်းကျောင်းများနှင့် ပုဂ္ဂလိက (Private)  ပိုင်းတွင်ပါ နှစ်ဖက် စလုံးကအားကောင်းနေကြသည်။ အစိုးရသင်တန်းကျောင်းများဆိုလျှင် လက်ရှိတွင် တစ်နိုင်ငံလုံး၌ဖွင့်လှစ်ပေးသော အစိုးရ တက္ကသိုလ်ပေါင်း ၂၆ ခုအထိရှိနေ၏။ ထိုအရေအတွက်သည် အချို့သော အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံများထက် ပိုမိုများပြားနေ သေး ၏။ ထု့ိပြင် သိပ္ပံနှင့် နည်းပညာဝန်ကြီးဌာနမှ ဦးဆောင်၍ ဂျပန်၊ အိန္ဒိယ စသည့်နိုင်ငံများနှင့် ဆက်သွယ်ပြီး နည်းပညာဖလှယ်ရေး အထူးသင်တန်း (Technology Transfer Tranining) များဖွင့်လှစ်ပို့ချလျက်ရှိသည်။   ပုဂ္ဂလိက၌လည်း သာမန် Internet/e-mail အသုံးပြုသင်တန်းလေးများမှစပြီး နိုင်ငံတကာတက္ကသိုလ်များမှ ဘွဲ့ဒီဂရီ တိုက်ရိုက် ရနိုင်သည့် သင်တန်းများအထိ ပြည်တွင်း၌ နိုင်ငံခြားငွေကုန်ကျမှုသက်သာစွာဖြင့် တက်ရောက်နိုင်၏။ ယခု ၂၀၁၀ နှစ်ဦးပိုင်းတွင် Myanmar Computer Company (MCC) သည် MCC Institute အဖြစ် ရတနာပုံတယ်လီပို့တွင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ကာ နိုင်ငံတကာအသိ အမှတ်ပြု အိုင်စီတီဘွဲ့ဖြစ်သည့် BSc (Hons:)BIT (Greenwich University,UK) များကိုစတင်သင်ကြားနိုင်ခဲ့သည်။ ဆက်၍ လည်း နိုင်ငံတကာအသိအမှတ်ပြု အင်ဂျင်နီယာအဖွဲ့များအား ပြည်တွင်းမှ မြန်မာကျောင်းသားများအတွက် International Campus Life   များအတိုင်းသင်ကြားပေးနိုင်တော့မည်ဟု သိရပါသည်။ ပြည်တွင်း၌ ICT သင်တန်းနှင့် အဆင့်မြင့်သင်တန်း များသည် ရန်ကုန်၊ မန္တလေးစသောမြို့ကြီးများ၌သာ တက်ရောက်နိုင်ပြီး အချို့သောနယ်မြို့များရှိ မြို့ခံ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူ များအတွက် လိုအပ်နေဆဲဖြစ်နေ၏။ ထို့ကြောင့် ပုဂ္ဂလိကသင်တန်းကျောင်းများအနေဖြင့် နယ်စပ်ဒေသ (Remote Areas) များရှိ လူငယ်များအတွက် ICT သင်တန်းများ ပိုမိုဖွင့်လှစ်သင်ကြားပေးနိုင်လျှင် ICT အရှိန်အဟုန် ပိုမိုရုပ်လုံးကြွလာမည်ဟု ယူဆမိသည်။   ICT သင်တန်းများနှင့် ပတ်သက်၍ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် (International Market) အနေဖြင့်ကြည့်လျှင် အခွင့်အလမ်း ကောင်း များစွာရှိနေပါ၏။ အထူးသဖြင့် ASEAN ဒေသတွင်းရှိ စင်ကာပူနိုင်ငံသည် ပညာရေးလုပ်ငန်း(Education Industry) ကို အားပြု၍ တိုးတက်ထွန်းကားလာသော နိုင်ငံတစ်ခုဟု ဆိုနိုင်သည်။ သို့သော် ယခုနှစ်ပိုင်းများအတွင်း စင်ကာပူနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး အကျပ်အတည်း (World Financial Crisis) ဂယက် ရိုက်ခတ်မှု အပြင် ၎င်းတို့၏ မြေနေရာအနေအထား (Space Limitation) ကြောင့် တက္ကသိုလ်ကြီးများ၊ Institute  ကြီးများ ထပ်မံမတည်ဆောက် နိုင်တော့ဟုဆိုသည်။   မြန်မာနိုင်ငံ၌ ပြင်ဦးလွင်၊ တောင်ကြီးစသော ဒေသများသည် တည်နေရာ (Location) အရ၊ ရာသီဥတုအခြေအနေ (Climate Condition) အရ ပြည်ပမှလာရောက်သင်ယူလိုသူ ကျောင်းသားများ အတွက် နိုင်ငံတကာအဆင့် ဈေးကွက်ဝင် တက္ကသိုလ် ကောလိပ်ကြီး များဖွင့်လှစ်ရန် သင့်လျော်လျက်ရှိ၏။ ပြည်တွင်း ICT ဆက်စပ် Media လုပ်ငန်းများ   ICTဆက်စပ် Media လုပ်ငန်းများကတော့ ယနေ့ခေတ်မှာ အားကောင်းထွန်းကားလာတဲ့ New ICT Business Sector လို့ ဆိုနိုင်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် လက်ရှိ ပြည်တွင်းအင်တာနက်သုံးစွဲသူ စုစုပေါင်းဟာ ၂ သိန်းဝန်းကျင်လောက်သာ ရှိသေးပေမယ့် ဒီဘက် နှစ်ပိုင်းများမှာ နိုင်ငံအနှံ့ Internet Cafe များ၊ Public Access Center  (PAC) များ တိုးတက်ဖွင့်လှစ်လာပြီး အင်တာ နက် သုံးစွဲမှု နှုန်းမှာလည်း များစွာတိုးတက်လျက်ရှိနေ၏။ လက်ရှိပြည်တွင်း၌ ရှိသည့် ICT နှင့် Banking Infrastructure အနေအထားများအရ ပြည်တွင်း၌ အီလက်ထရောနစ်သုံးရောင်းဝယ်မှု (E-Commerc) ကို လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်း မရှိသေးသော်လည်း Internet   သုံးစွဲမှုမြင့်မားလာသည်နှင့်အမျှ Internet Advertising, e-market place ကို ပြည်သူလူထုနဲ့ လုပ်ငန်းရှင်များမှ စိတ်ဝင်စားမှုရှိလာကြ ပြီး ကုမ္ပဏီများအနေဖြင့်လည်း E-commerce Transactions များ မပါဝင်သည့်တိုင် Advertising, Information Website များကို အင်တာနက်တွင် အသီးသီးလွှင့်တင်လာကြပြီဖြစ်သည်။   အွန်လိုင်း ဂျာနယ်နှင့် မဂ္ဂဇင်းများအနေနှင့်လည်း 7 Day News,  Myanmar Times,  Shweamyutay.com, Commerce.com စသည့် ဂျာနယ်မဂ္ဂဇင်းများမှ အခပေး ကြည့်ရှုရသည့် Paid Site များမဟုတ်သည့်တိုင် Free Online Journal Magazine များအဖြစ် အင်တာနက်သို့ လွှင့်တင်ထားပြီးဖြစ်သဖြင့် အတန်အသင့် ဖွံ့ဖြိုးနေပြီဟုဆိုနိုင်ပါသည်။ ရှေ့ဆက်၍ စီးပွားဖြစ် လုပ်ငန်းများအဖြစ် ဖွံ့ဖြိုးလာအောင် မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်သွားကြ ရန်သာ လိုပါသည်။   လက်ရှိတွင်လည်း ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာနက MRTV - 3 ရုပ်သံလိုင်းအား Myanmar International အမည်ဖြင့် နိုင်ငံတကာ သို့ ၂၄နာရီထုတ်လွှင့်နိုင်ရန်ပြင်ဆင်လျက်ရှိပြီး များမကြာမီ Internet ပေါ်တွင် ကြည့်ရှုလာနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ မြန်မာ့ Online နှင့် Digital Media လောကအတွက် တစ်ခေတ်ဆန်းသည့် သင်္ကေတများပင် ဖြစ်သည်။ သို့သော် နိုင်ငံတကာသို့ ထုတ်လွှင့်ပြသကြမည်ဆိုပါက တင်ပြမှုပုံစံ (Presentation Format) များ၊ ပရိသတ်ကို ဆွဲဆောင်နိုင်သည့် ရိုက်ကွင်းရိုက်ကွက် Program များ မြှင့်တင်တင်ဆက်ကြရန်လိုသည်ဟုမြင်မိပါသည်။    လက်ရှိအင်တာနက်သို့ လွှင့်တင်ထားသည့် ပြည်တွင်းအခမဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုက်များအနေဖြင့် အခပေး (Paid Site) အွန်လိုင်းဂျာနယ်၊ မဂ္ဂဇင်းများအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲကြမည်ဆိုပါက ရှေးဦးစွာ ၎င်းတို့ ကိုယ်တိုင်က  နိုင်ငံတကာမီဒီယာများမှ  မှီငြမ်းကူးယူထားသည့် သတင်းများကို ပြုပြင်ဆောင်ရွက်ကြရန် လိုအပ်သလို သတင်းဓါတ်ပုံ (News Photos) များ ထည့်သွင်းဖော်ပြကြရာ၌ မူပိုင်ခွင့် (Copyright) များနှင့်အညီ ကျင့်သုံးဆောင်ရွက်နိုင်ကြရန် ကြိုးစားဖို့လိုပါသည်။   ထို့အတူ နိုင်ငံတကာ သတင်းမီဒီယာများနှင့် သတင်းထောက်များ၊ ဌာနေကိုယ်စားလှယ်များ အပြန်အလှန် ထားရှိကြရေး၊ နိုင်ငံတကာ Online Media ဈေးကွက်သို့ ထိုးဖောက်နိုင်ကြရေးတို့အတွက် အဆင့်ဆင့်အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်သွား ကြရန်လိုအပ်ပါသည်။   အခပေး Online Media များအဖြစ်ပြောင်းလဲကြမည်၊ နိုင်ငံတကာအဆင့်မီ Media များအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားကြမည်ဆိုပါ က နိုင်ငံတကာ ပရိသတ်များ ရရှိရန်မှာ အဓိက အရေးပါပါသည်။ သို့ဖြစ်၍ မိမိတို့အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှု (National Cuture) ကို လည်း သိမ်မွေ့စွာမျှဝေရင်းဖြင့် နိုင်ငံတကာအဆင့်မီတင်ပြမှုပုံစံများဖြင့် ဆွဲဆောင်မှုရှိရှိ၊ ယုံကြည်မှုအပြည့်ဖြင့် တင်ဆက်လုပ်ကိုင် သွားကြ မည်ဆိုပါက မြန်မာ့ Online Media လောကမှာ နိုင်ငံတကာအဆင့်သို့ မြန်မြန်ဆန်ဆန်ပင် တိုးဝင်လာနိုင်ပေသည်။ ထို့ပြင် ပြည်တွင်း၌ ICT လုပ်ငန်းများ တစ်စထက်တစ်စ ဖွံ့ဖြိုးမှုအရှိန်ရလာနေသဖြင့် ICT သတင်းနှင့် ပညာဗဟုသုတပေး စာစောင်များမှာ လစဉ်ထုတ် လေးစောင်နှင့် အပတ်စဉ်ထုတ် လေးစောင်အထိရှိလာခဲ့ပြီဖြစ်သည့်အပြင် စာဖတ်ပရိသတ် လက်ခံ သည့် အဆင့်တစ်ဆင့်သို့ရောက်ရှိလာခဲ့ကြပြီဖြစ်သည်။ PC ဈေးကွက်  ၁၉၉၀ ပြည့်လွန်နှစ်များက စတင်လည်ပတ်လာခဲ့သည့် မြန်မာ့ကွန်ပျူတာဈေးကွက်က ယနေ့အချိန်မှာ အခြေအနေတစ်ရပ်အထိ ဖွံ့ဖြိုးလာပြီဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် ၂၀၁၀ ခုနှစ် မတိုင်မီက ပြည်တွင်းစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများနှင့် ပြည်တွင်းဈေးကွက်၌ ကွန်ပျူတာသုံးစွဲမှု နည်းပါးခဲ့သော်လည်း ၂၀၀၁ ခုနှစ် မေလတွင် ပြည်တွင်း အင်တာနက်သုံးစွဲမှုကို  စတင်ခွင့်ပြုခဲ့ပြီးသည့်နောက် ပြည်တွင်း ကွန်ပျူတာသုံးစွဲမှုသည် များစွာမြင့်တက်လာခဲ့၏။ ထို့အတူ ၂၀၀၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂၁ ရက်နေ့တွင် မြန်မာ ICT Park (ယခု မြန်မာ Info-Tech) ကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့ခြင်းနှင့်အတူ အဆိုပါနှစ်၌ပင် မြန်မာနိုင်ငံ ၏ ပထမဆုံးအိုင်တီဈေးရောင်းပွဲတော် (IT Expo) ကို ပြည်တွင်း ပြည်ပမှ အိုင်စီတီကုမ္ပဏီ ၃၄ ခုဖြင့် စတင်ကျင်းပခဲ့ပြီးနောက် မြန်မာ့ ကွန်ပျူတာဈေးကွက်သည် ယနေ့အထိ တစ်စတစ်စ ကြီးထွားလာ ခဲ့၏။    ယခုအခါ ပြည်တွင်းအိုင်စီတီဈေးကွက်သို့ ပစ္စည်းအသစ်ဝင် ရောက်မှုတွင် စင်ကာပူ၊ အင်္ဂလန်တို့၌ ပစ္စည်းအသစ်တစ်ခုထွက်ပြီး၍ နောက်တစ်ရက် နှစ်ရက်အတွင်း မြန်မာပြည်တွင်းဈေးကွက်၌ ဝယ်ယူ ၍ရသည်အထိ အခြေအနေတိုးတက်လာခဲ့၏။ သို့သော် ကမ္ဘာ့အဆင့် Brand ကြီးများ၏ တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်  နည်းပါးသေးသည့်အတွက် ဈေးနှုန်းကွာဟချက် များလျက်ရှိနေဆဲ ဖြစ်၏။ ယခုနှစ်ထဲတွင် ICT Product များအတွက် အမြတ်ခွန်ရာခိုင်နှုန်းလျှော့ချပေးရန် စီစဉ်ထားပြီးဖြစ်သည့်အတွက် ပြည်တွင်း ဈေးကွက်နှင့် နိုင်ငံ တကာဈေးကွက်အကြား ဈေးနှုန်းကွာဟချက် ကျဉ်းမြောင်းလာနိုင်သည်။   အထူးသဖြင့် ၂၀၀၈ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး အကျပ်အတည်း (World Finanical Crisis) ကြောင့် ICT နှင့် ဆက်စပ်ပစ္စည်းများ၏ ဈေး များ များစွာကျဆင်းသွားခြင်းကလည်း ပြည်တွင်းကွန်ပျူတာဈေးကွက် အရောင်းအဝယ်နှင့် ပြည်တွင်းကွန်ပျူတာသုံးစွဲမှုကို မြင့်တက်စေခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် Desktop PC များထက် Lap Top  ကွန်ပျူတာများ၏ ဈေးနှုန်းသည် တစ်နှစ်တာအတွင်း သိသိသာသာ ကျဆင်းခဲ့ပါတယ်။ ယခင် ၁၀ သိန်းဝန်းကျင်ဈေးရှိ Lap Top တစ်လုံးသည် ၅ သိန်းဝန်းကျင်လောက်ထိ ကျဆင်း သွားခဲ့သည့် အတွက် ပြည်တွင်း၌ Lap Top သုံးစွဲမှု များစွာမြင့်တက်ခဲ့၏။ ၂၀၀၉ ခုနှစ် နှစ်ကုန်ပိုင်းလောက်တွင် Notebook နှင့် Desktop ရောင်းအားမှာ ၅၀း၅၀ ရှိနေရာမှ ၂၀၁၀ နှစ်ဆန်းပိုင်းတွင် ၆၀း၄၀ သို့ပြောင်းလဲလာပြီး notebook  များ ရောင်းအားတက်လာခဲ့ကြောင်း ကွန်ပျူ တာနှင့် ဆက်စပ်ပစ္စည်းများ လက်လီလက်ကား ရောင်းချနေသည့် KMD Centre မှ Product မန်နေဂျာ ကိုစိုးငွေရက ပြောကြား သည်။   ယနေ့ ပြည်တွင်းဈေးကွက်၌ Lenovo, MSI, Suzuki, Toshiba စသည့် Brand ၏ တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ် (Country Representative) များလည်း ရှိလာပြီဖြစ်သည်။ ယင်းကဲ့သို့ ကိုယ်စားလှယ်များ ရှိလာခြင်းကလည်း ICT Product များကို မူရင်း ကုမ္ပဏီများ၏ ဈေးအတိုင်း ပြည်တွင်းဈေးကွက်၌ ဝယ်ယူရရှိလာနိုင်စေသည်။ လက်ရှိ ပြည်တွင်းဈေးကွက်၌ Business PC Set တစ်စုံလျှင် ငွေကျပ် နှစ်သိန်းဝန်းကျင်လောက်ဖြင့် ဝယ်ယူနိုင်ပြီး Branded PC တစ်စုံ၏ဈေးနှုန်းများမှာ ကျပ် ၈ သိန်းမှ ၁၀ သိန်း ဝန်းကျင်လောက်အထိရှိသည်။ Lap Top ဈေးကွက်မှာလည်း Used Lap Topများကို ငွေကျပ် ၁ သိန်းဝန်းကျင်လောက်မှစ၍ ရနိုင်ပြီး Brand New Laptop များမှာ ကျပ် ၅ သိန်းမှ ၁၅ သိန်းလောက် အထိ ရှိသည်။ ယခုအခါ ပြည်တွင်းဈေးကွက်အတွင်းသို့ OEM (Originally Equipped Mannfactured) ဟုခေါ်သည့် တံဆိပ်တပ်ထားသော  လက်တော့အသစ်များ  ဝင်ရောက်လျက် ရှိပြီး တစ်ပတ်ရစ် လက်တော့များထက် ပိုမိုအဝယ်လိုက်လာကြောင်း ကွန်ပျူတာဈေးကွက်အတွင်းမှ အရောင်းမန်နေဂျာတစ်ဦး၏ ပြောကြားချက်အရသိရပါသည်။ ခြုံငုံကြည့်လျှင်မူ နိုင်ငံတကာဈေး ကွက်တွင် Hardware ပစ္စည်း၏ဈေးသည် များစွာချိုသာ သော်လည်း Software များ၏ လိုင်စင်ကြေးမှာ အလွန်မြင့်မားနေ၏။ ယနေ့ ပြည်တွင်းဈေးကွက်၌ WIPO Agreement ကြောင့် Software လိုင်စင်ကြေးများ မပေးဆောင်ရသေးသည့်အတွက် Software/ Hardware နှစ်ရပ်ပေါင်း နိုင်ငံတကာဈေးကွက်ထက် ဈေးသက်သာ နေ၏။   အနာဂတ်တွင် AFTA ကြောင့် နိုင်ငံတကာ ICT Brand မျိုးစုံ ပြည်တွင်းဈေးကွက်သို့ ထပ်မံဝင်ရောက်လာနိုင်ပြီး ICT Product  များ၏ ဈေးနှုန်းများလည်း ထပ်မံကျဆင်းလာနိုင်ကာ ပြည်တွင်း ကွန်ပျူတာဈေးကွက်မှာလည်း ယခုထပ်ပို၍ ကျယ်ပြန့် လာနိုင်သည်။Software ဈေးကွက်   လက်ရှိ မြန်မာ့ကွန်ပျူတာဈေးကွက်အနေဖြင့် Hardware Product ပိုင်းတွင် များစွာဖွံ့ဖြိုးမှုရှိပြီး နိုင်ငံတကာ အဆင့်မီ ဖြန့်ချိမှု စနစ်များ၊ Service များဖြင့် လည်ပတ်နေသော်လည်း Software Industry ပိုင်းမှာမူ များစွာအားနည်း နေသေးသည်။ ကုမ္ပဏီတစ်ခုချင်းအနေဖြင့် ပြည်ပသို့ Software တင်ပို့မှုများ၊ Outsourcing Project များရှိသော်လည်း နိုင်ငံ့အတိုင်းအတာ အနေဖြင့် Software Export, Software Industry မှ GDP မည်မျှရပါသည်ဟု မယ်မယ်ရရ ပြောဆိုင်နိုင်ခြင်း မရှိသေးပေ။   Software Industry ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုသည် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် များစွာအရေးပါသဖြင့် မြန်မာ့ Software Industry အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာရေး အတွက် အသိပညာရှင်၊ အတတ်ပညာရှင်များက အဘက်ဘက်မှ ဝိုင်းဝန်းဆောင်ရွက်ကြရမည်။ အထူးသဖြင့် Software လုပ်ငန်းစနစ်တကျလည်ပတ်နိုင်ရေးအတွက် Cyber Law, Copyright Law  များလည်းလိုအပ်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ပြည်တွင်းမှ Software တစ်ခုရေးပြီး နိုင်ငံတကာသို့ တင်ပို့ရောင်းချမည်ဆိုပါစို့။ မိမိတို့ ကိုယ်တိုင်မှ Microsoft Operating မျိုးကို လိုင်စင် Version နှင့် ဝယ်ယူသုံးစွဲကြဖို့ လိုအပ်လာမည်။ သည့်အပြင် Data Protection, Data လုံခြုံမှုများအတွက် Privacy Protect Act ကဲ့သို့သော ဥပဒေများ လိုအပ်လာမည်ဖြစ်သည်။ သို့မှသာလျှင် ပြည်ပမှ အလုပ်အပ်မည့်သူများမှ ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ အချက်အလက်များကို ယုံကြည်စိတ်ချစွာပေးပို့နိုင်ကြမည်ဖြစ် သည်။   တစ်ဖက်တွင်လည်း ပြည်တွင်း IT ဖွံ့ဖြိုးလာဖို့လိုသည်။ အထူး သဖြင့် ICTလုပ်ငန်းနှင့် Software Inducstry များ ပိုမိုဖွံ့ဖြိုး လာရေးအတွက် လိုအပ်သည့် အခြေခံအဆောက်အအုံ (Infrastructures)  ပိုင်းတွင် လျှပ်စစ်စွမ်းအင်များ ယခုထက်ပိုမိုရရှိလာ ရေး၊ ဆက်သွယ်မှုကွန်ရက် (Communication Network) များ အဆင့်အတန်းပိုမြင့်မားရေး၊ အီလထရောနစ် ကူးသန်းရောင်းဝယ် မှုများ ဖွံ့ဖြိုးရေးတို့သည် မိမိတို့ ဆက်လက်ကြိုးစားကြရမည့် အချက်များဖြစ်၏။   လက်ရှိတွင်လည်း မြန်မာနိုင်ငံ ကွန်ပျူတာအသင်းချုပ်အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံကွန်ပျူတာပညာရှင်အသင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ ကွန်ပျူတာလုပ်ငန်းရှင်အသင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ ကွန်ပျူတာဝါသနာရှင်အသင်းများဖွဲ့စည်းကာ မြန်မာ  ICT လုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် လာရေးအတွက် အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ဝိုင်းဝန်းကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြသည်။ အထူးသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံကွန်ပျူတာအသင်းချုပ် သည် ICT Industry နှင့် အစိုးရတာဝန်ရှိသူများအကြား ပေါင်းကူးသဖွယ် ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည်။ အသင်းချုပ်အနေဖြင့် Software Industry ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာရေးအတွက် ပြည်တွင်း ICT Standard များသတ်မှတ်ရေး၊ Cyber Law  များ Virus Protection Act များ ပြဋ္ဌာန်းနိုင်ရေး၊ နိုင်ငံတကာနှင့် ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက် နိုင်ရေးတို့အတွက် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိသည်။   ပြည်တွင်း ICT ကုမ္ပဏီများမှလည်း Software Industry ဖွံ့ဖြိုးလာရေးအတွက် ရနိုင်သည့်အရင်းအမြစ် (Resources) များဖြင့် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ အထူးသဖြင့် ပြည်တွင်းဈေးကွက်အတွက် ဦးတည်၍ ဆော့(ဖ်)ဝဲများကိုလည်း ထုတ်လုပ်ရောင်းချ လျက်ရှိသည်။ မိုဘိုင်းဖုန်း Application Software များ၊ မြန်မာ SMS စာတိုပို့စနစ်၊ Mobile Phone Dictionary များ၊ Touch screen phone/ SMART phone များအတွက် မြန်မာစာလက် ကွက် စနစ်များမှာ ထင်ရှားသည့် ဆော့(ဖ်)ဝဲများဖြစ်သည်။ ၂၀၀၉ ခုနှစ် နှစ်ကုန်ပိုင်းတွင်လည်း Alpha ကွန်ပျူတာမှ Window mobile 6.1 ကိုသုံးပြီး ပိဋကတ်သုံးပုံ ကျန်းဂန်များပါဝင်သည့် အိတ် ဆောင် ဒစ်ဂျစ်တယ်တိပိဋကစက်ကို Mandalay ICT Expo 2009 တွင် ဈေးကွက်အတွင်းသို့ စတင်ရောင်းချနိုင်ခဲ့သဖြင့် Myanmar Software Industry မှာ တစ်စထက်တစ်စ ဖွံ့ဖြိုးမှုအရှိန်ရလာပြီဟု ဆိုနိုင်သည်။ သို့ရာတွင် လာမည့်နှစ်အနည်းငယ် အတွင်း မြန်မာ့ Software Industry မှာအခြားသော အာဆီယံဒေသတွင်းနိုင်ငံများ နည်းတူဖွံ့ဖြိုးလာရန် အရှိန်မြှင့်ကြိုးစားရ မည်ဖြစ်သည်။ လူထုဆက်သွယ်ရေးကဏ္ဍ   မြန်မာ့အိုင်စီတီကဏ္ဍတွင် လူထုဆက်သွယ်ရေး အပိုင်းသည် ဖွံ့ဖြိုးမှု အားအကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။ လိုင်းဖုန်းများသည် နိုင်ငံအနှံ့ မြို့နယ်အားလုံးသို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး မိုဘိုင်းဖုန်းများလည်း မြို့ကြီးများစွာတွင် အသုံးပြုနိုင်ကြပြီဖြစ်သည့်အပြင် CDMA ကမ်းရိုးတန်း ဖုန်းများကိုလည်း မြို့ကြီးများတွင် အရေအတွက်များစွာ ရောင်းချပေးလျက်ရှိရုံသာမက အချို့သော ကျေးရွာများထိ သုံးစွဲလာ နိုင်ကြပြီ ဖြစ်သည်။   မိုဘိုင်းဖုန်းများ၏ ဖန်ရှင်များ တိုးတက်သုံးစွဲလာနိုင်ခြင်းနှင့်အတူ ပြည်တွင်းမိုဘိုင်းဖုန်းဈေးကွက်မှာလည်း ဖွံ့ဖြိုးမှု အားကောင်း နေ၏။ မိုင်ဘိုင်းဖုန်းဈေးကွက်တွင် ဟန်းဆက်ဈေးများမှာ ကျပ် ငါးသောင်းဝန်းကျင်မှ ကျပ် ၁၅ သိန်းဝန်းကျင်အထိ ဈေးအမျိုးမျိုးနှင့် အမျိုးအစားစုံလင်စွာ ဝင်ရောက်နေကြသော်လည်း i phone နှင့် blackberry ကဲ့သို့သော တန်ဖိုးမြင့်ဟန်းဆက်များမှာ ဝယ်ယူ သုံးစွဲသူ နည်းကြောင်း Do Co Mo မိုဘိုင်းဖုန်းဆိုင်မှာ မန်နေဂျာ ဦးနေလင်းထွန်းက ပြာကြားပါသည်။ i phoneနှင့် blackberry တို့ကဲ့သို့သော ဟန်းဆက်များမှာ ဝယ်ယူသုံးစွဲသူနည်းသဖြင့် မဆိုသလောက် အရေအတွက်သာ ဆိုင်ပေါ်တင်၍ရောင်းချပြီး မှာယူသူရှိမှသာ ရောင်းချသည်ဟု ၎င်းကပြောကြား၏။ တန်ဖိုးမြင့်ဟန်းဆက်များမှာ အရောင်းအေးသဖြင့် ဆိုင်ပေါ်တွင်ကြာကြာ မိနေပါက ဈေးပြုတ်ကျချိန်နှင့် ကြုံပြီး အရှုံးပေါ်သွားနိုင်သဖြင့် များများစားစားတင်၍ မရောင်းခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဦးနေလင်းထွန်းက ပြောကြားသည်။ ဟန်းဆက်ဈေး ကွက်တွင် တရုတ်နိုင်ငံလုပ် ဈေးချိုသည့်နာမည်ကြီး brand များမှာ အရောင်းအသွက်ဆုံးဖြစ်နေ သည်။   မိုဘိုင်းဖုန်းဈေးကွက်အတွင်း prepaid ဖုန်းများ ဝင်ရောက်လာခြင်းသည်လည်း လူထုဆက်သွယ်ရေးကဏ္ဍအတွင်း ဈေးကွက် ဖွံ့ဖြိုးမှုတစ်ခုဖြစ်နေခဲ့သည်။   အင်တာနက်များသုံးစွဲမှုမှာ တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် ပိုမိုကျယ်ပြန့်လာနေပြီး အင်တာနက်ဆိုင်များသည် ဆင်ခြေဖုန်းမြို့နယ်များ၏ လမ်းမကြီးများပေါ်တွင်သာမကဘဲ လမ်းသွယ်များအထိပင် ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်လာကြပြီဖြစ်သည်။ အချို့သော ဆူပါမားကက် ကြီးများနှင့် စားသောက်ဆိုင်ကြီးများ၌ Wi Fi များ အခမဲ့သုံးဆွဲခွင့်ပေးထားရာ ထိုဆိုင်ကြီးများအတွင်း မိမိတို့၏ လက်တော့လေး များ ယူဆောင်လာကြပြီး စားရင်းသောက်ရင်း အင်တာနက်ကြည့်ကြသည်မှာ စတိုင်တစ်ခုဖြစ်လာပေပြီ။ အင်တာနက်သုံးစွဲမှုများ လာသည်နှင့်အမျှ အင်တာနက်ဝန်ဆောင်မှုကုမ္ပဏီများလည်း တိုးတက်လာပြီး အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများတိုးချဲ့လာနိုင်ကြ ၏။ဟာ့(ဒ်)ဝဲများထုတ်လုပ်ရန် ချင့်ချိန်ရမည့်အချက်များ   လူသုံးများသည့် ဟာ့(ဒ်)ဝဲပစ္စည်းများ ပြည်တွင်း၌ထုတ်လုပ်ရန် အလားအလာနှင့်ပတ်သက်၍ မြန်မာနိုင်ငံ ကွန်ပျူတာလုပ်ငန်း ရှင် များအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်ဝါဝါထွန်းက ''လူသုံးများ IT ပစ္စည်းတွေ ပြည်တွင်းမှာထုတ်လုပ်ဖို့ဆိုရာမှာနှစ်မျိုးရှိပါတယ်။ နာမည် ရပြီးသား brand ဥပမာအားဖြင့် Epson, Dell တို့ပေါ့။ အဲဒီလိုကုမ္ပဏီတွေက ပြည်တွင်းမှာစက်ရုံလာတည်ပြီး ထုတ်လုပ်တာမျိုးပါ။ ဗီယက်နမ်တို့ မလေးရှားတို့မှာ ဒီလိုလာရောက်ရင်းနှီးမြှပ်နှံမှုတွေ စန်းပွင့်ပြီး တိုင်းပြည်စီးပွားရေးတက်နေတယ်။ လူတွေအများကြီး အလုပ်အကိုင်တွေရကြတယ်။ နောက်တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ ပြည်တွင်းမှာ ကိုယ်ပိုင်အရင်းအနှီးနဲ့ ကွန်ပျူတာပစ္စည်းတွေ ထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံ  (ဥပမာ Casing, Motherboard, Monitor) တွေတည်ဖို့ကတော့ သေ သေချာချာ စဉ်းစားသင့်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ အချက် ငါးချက်ကြောင့်ပါ။ နံပါတ်တစ်ကဈေးကွက်ပါ။    ပြည်တွင်းဈေးကွက်ရဲ့ ဝယ်လိုအားကနည်းနေသေးတယ်။ မြန်မာ့အိုင်စီတီလောကဟာ ကွန်ပျူတာသုံးစွဲတဲ့ ဧရိယာ၊ လုပ်ငန်း၊ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ပိုများလာအောင် စည်းရုံးနေရဆဲအဆင့်ပါ။ လူဦးရေ အချိုးနှုန်းနဲ့တွက်ရင် လက်ရှိမှာ IT သုံးစွဲမှု နည်းနေပါသေးတယ်။ နာမည်မရသေးတဲ့ ပြည်တွင်းထုတ် brand ကို ပြည်ပပို့ဖို့ဆိုရင် တရုတ်နိုင်ငံလုပ်  ဈေးနိမ့်ပစ္စည်းတွေနဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ခက်ခဲမယ်။ နံပါတ်နှစ်က AFTA အသက်ဝင်လာတဲ့အခါမှာ ပြည်တွင်းထုတ် ဟာ့(ဒ်)ဝဲအများစုဟာ အပြင်ကသွင်းလာတဲ့ ပစ္စည်းတွေထက် ဈေးများနေနိုင်တယ်။ နံပါတ်သုံးကတော့ နည်းပညာတိုးတက်ပြောင်းလဲမှုနှုန်းကသိပ်မြန်တယ်။ ကိုယ့်ပြည်တွင်းကထုတ်လုပ် ထားတဲ့ပစ္စည်းတွေ ဈေးကွက်ထဲမပြန့်ခင်မှာဘဲ ပိုကောင်းတဲ့ ပိုမြင့်တဲ့ IT ထုတ်ကုန်တွေက အပြင်ကနေ ဈေးချိုချိုနဲ့ ဝင်လာရင် အရှုံးပေါ်သွားနိုင်တယ်။ နည်းပညာထုတ်ကုန်ဆိုတာ ''ငါး''ထက်ဆိုးတယ်။ ငါးကမှ မလတ်ရင် ဆားသိပ်ပြီး ငါးပိလုပ်လို့ရသေး တယ်။ ICT ပစ္စည်းတွေကတော့လွှင့်ပစ်ရဖို့တောင် အခက်အခဲရှိနိုင်တယ်လေ။ နံပါတ်လေးက အဆင့်မြင့်နည်းပညာ ပစ္စည်းတွေ ဟာ ရိုဘော့နဲ့လုပ်ရတာ။ High Tech လဲလိုတယ်။ ပါဝါအတိမ်းအစောင်းလဲ မခံဘူး။ နံ ပါတ် ငါးက အဆင့်မြင့်အိုင်တီပစ္စည်း (ဥပမာ Chip)စက်ရုံတွေ တည်ထောင်မယ်ဆိုရင် လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်တွေမလုံလောက်သေးဘူး။ ဒီမှာက လုပ်အားခ ဈေးမများပေမယ့် Skill  ကလိုသေးတယ်။ ဒါ့ကြောင့် လွယ်လွယ်တွေးရင် ပြည်တွင်းမှာ ဟာ့(ဒ်)ဝဲတွေ ထုတ်လုပ် သုံးစွဲသူတွေ အတွက် ဈေးသက်သာမယ်ထင်ရပေမယ့် စောစောက ပြောတဲ့ အချက်ငါးချက်ကြောင့် အသေအချာစဉ်းစားရမယ် ထင်ပါ တယ်'' ဟု ၎င်းရဲ့ထင်မြင်ချက်ကို ထုတ်ဖော်ပြောကြားပါတယ်။       တရုတ်နိုင်ငံ ကုမ္ပဏီကြီးတစ်ခုမှ စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးက ၂၁ ရာစုတွင် အိုင်စီတီသည် စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေးဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးတို့အတွက် အားကောင်းသောမောင်းနှင်အားများဖြစ်လာမည်ဟု သုံးသပ်ထားရာ မိမိနိုင်ငံ၏ အိုင်တီကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးမှုကို မျက်ခြေပြတ်ခံ၍မဖြစ်ပေ။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် အိုင်တီကဏ္ဍတွင် လူထုဆက်သွယ် ရေးအပိုင်း၌ ဖွံ့ဖြိုးမှု အရှိန်ကောင်းရနေသော် လည်း ကွန်ပျူတာအပိုင်းတွင် တိုးတက်မှုအရှိန်မြှင့်တင်ရန် လိုနေသေးသည်ဟု အိုင်စီတီနယ်ပယ်မှ ပညာရှင်များက လေ့လာ သုံးသပ်ကြသည်။ အထူးသဖြင့် ဆော့(ဖ်)ဝဲအပိုင်းတွင် နိုင်ငံတကာနှင့် အမီဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် လုပ်ဆောင်ရန် များစွာကျန်ရှိနေ သေးရာ နိုင်ငံသားများက မိမိတို့ကဏ္ဍအလိုက် တစ်ထောင့်တစ်နေရာမှာ ဝိုင်းဝန်းကြိုးပမ်းကြမည်ဆိုလျှင် ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုး တိုးတက် သော နိုင်ငံတော်သစ်တည်ဆောက်ရေး ရည်မှန်းချက်မှာမဝေးသော အနာဂတ်ကာလတွင် ပီပီပြင်ပြင်ဖြစ်လာမည်ဟု ယုံကြည်မိ ပါတော့သည်။

   ကမ္ဘာ့ပဲမျိုးစုံစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုကိုကြည့်ရင် တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ်တိုးတက်လာနေပြီး ၂၀၀၈ ခုနှစ်မှာ စိုက်ဧရိယာ ဟက်တာ ၇၄ သန်းစိုက်ပျိုးတာတွေ့ရပါတယ်။ ထွက်ရှိမှုကတော့ ရာသီဥတုအခြေအနေပေါ်မူတည်ပြီး အတိုးအဆုတ်လေးလုပ်လို့ တန်ချိန် ၅၉ သန်းနဲ့ သန်း ၇၀ နားတစ်ပတ်လည်နေပါတယ်။ ပဲမျိုးစုံကနေ အသားဓါတ်ရရှိတဲ့အတွက် ပဲကိုနိုင်ငံအများစုက အလေးထားသုံးကြ ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် သက်သတ်လွတ်စားသုံးတဲ့သူတွေအတွက် ပဲမျိုးစုံဟာလက်မလွှတ်နိုင်တဲ့ စားကုန်သီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့်ကမ္ဘာ တဝှမ်းမှာ ပဲမျိုးစုံကိုနိုင်ငံအများအပြားကစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ကြပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ပဲမျိုးစုံစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုကို ဖော်ပြ လိုက်ပါတယ်။       ကမ္ဘာ့ပဲမျိုးစုံ ရောင်းဝယ်မှုအခြေအနေကိုကြည့်ရင် နှစ်စဉ်ပဲမျိုးစုံတန်ချိန် ၉ သန်းကနေ ၁၀ သန်းဝန်းကျင်တင်ပို့နေပြီး၊ တန်ဖိုး ကတော့ တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ်ပိုများလာပါတယ်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ်မှာ ကမ္ဘာ့ပဲမျိုးစုံတန်ဖိုး ၄၈၂၂ ဒေါ်လာသန်းအထိ တင်ပို့နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ တင်သွင်းမှုကို ကြည့်ရင် ၂၀၀၅ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းမှာ တန်ချိန် ၁၀ သန်းကျော် နှစ်တိုင်းတင်သွင်းနေပါတယ်။ ပဲဈေးတက်တော့ တန်ဖိုးတစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် ပိုများလာပြီး ၂၀၀၇ ခုနှစ်မှာ ပဲမျိုးစုံတန်ဖိုး ဒေါ်လာ ၅၅၈၄ သန်းအထိ တင်သွင်းခဲ့တာတွေ့ရပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ပဲမျိုးစုံ ကုန်သွယ်မှုအခြေအနေကို ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။ကမ္ဘာနိုင်ငံအလိုက် အဓိကကုန်သွယ်သည့်ပဲများ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု၊ ကုန်သွယ်မှုအခန်းကဏ္ဍ    ကမ္ဘာပဲမျိုးစုံထဲမှာ တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ်ပိုမိုစိုက်ပျိုး ကုန်သွယ်လာတဲ့ပဲကတော့ Lenti ls လို့ခေါ်တဲ့ ပဲရာဇာနဲ့ ပဲပုတ်စေ့၊ ပဲလွန်း ဖြူနဲ့ ကုလားပဲလုံးနဲ့ Dry beans စတဲ့ပဲတွေဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်တဲ့ broad beans, horse bean, Dry peas ပဲအုပ်စုတွေကတော့ တစ်စိုက်မတ်မတ် သိသိသာသာ တက်မလာဘဲ ဒီနှစ်တိုးလိုက် ဟိုနှစ်လျော့လိုက် ဖြစ်နေပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ပဲမျိုးစုံကုန်သွယ်မှု အခြေအနေကိုဖော်ပြထားပါတယ်။မိမိနိုင်ငံက စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည့် ပဲများနှင့်အလားတူ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်တင်ပို့သည့် နိုင်ငံများ၏ အလားအလာ အခြေအနေများ    မြန်မာနိုင်ငံမှာ မတ်ပဲ၊ ပဲတီစိမ်း၊ ပဲစင်းငုံနဲ့ ကုလားပဲဖြူလုံးကြီးစတဲ့ အဓိက ပဲ ၄ မျိုးကို အများဆုံးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ပြီး ပြည်ပတင်ပို့ရာမှာဈေးကောင်းရတဲ့ပဲတွေဖြစ်ပါတယ်။ ပဲစင်းငုံဆို အိန္ဒိယကို အဓိကတင်ပို့နေရပြီး တန်ဇန်းနီးယား၊ မာလာဝီစတဲ့ အာဖရိကနိုင်ငံတွေကလဲ တန်ချိန် ထောင်ဂဏန်းလောက် အိန္ဒိယကိုပို့နေပါတယ်။ အိန္ဒိယမှာလည်း စိုက်ပါတယ်။ ထုတ်နိုင်တာနဲ့ စားဖို့ လိုတာနဲ့ကြားကကွာဟတာကိုသွင်းတာဖြစ်ပါတယ်။ ပဲတီစိမ်းဆိုလည်း တရုတ်၊ အိန္ဒိယ နိုင်ငံတွေကို အဓိက တင်ပို့ပါတယ်။ ပဲပုပ်ကရော ဒီလိုပဲ အမေရိကန်၊ ဘရာဇီး၊ အာဂျင်တီးနား၊ ပါရာဂွေး၊ကနေဒါ စတဲ့ နိုင်ငံတွေကလည်း အကြီးအကျယ် ပြည်ပ ဈေးကွက်တွေကိုတင်ပို့နေတာတွေ့ရပါတယ်။ ပဲပုပ်ရောင်းချကုန်သွယ်မှုကို ဇယားနဲ့ဖော်ပြထားပါတယ်။     ထူူးခြားတာက အာဂျင်တီးနား၊ ကနေဒါ၊ တရုတ်၊ အမေရိကန်လို ပဲပုပ်တင်ပို့တဲ့နိုင်ငံတွေက ကိုယ်တိုင်လည်း ပဲပုပ်တင်သွင်း တဲ့နိုင်ငံတွေဖြစ်နေတာပါဘဲ။ အမေရိကန်၊ အာဂျင်တီးနား၊ ယူကရိန်းနဲ့ ကနေဒါက ပဲပုပ်ကို တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် တိုးချဲ့တင်ပို့လာ နေပါတယ်၊ ဘရာဇီးကတော့တင်ပို့မှုကအတက်အကျရှိပါတယ်။  ယူကရိန်းဆို စိုက်ပျိုးမြေပေါတဲ့အတွက် ပဲပုပ်ကိုတိုးချဲ့စိုက်လာပြီး ၂၀၀၄ ခုနှစ်မှာ တန်ချိန် ၃၈၀၀၀ ကျော် တင်ပို့နိုင်ရာကနေ ၂၀၀၇ ရောက်တဲ့အခါတန်ချိန် ၃၄၀၀၀၀ ကျော် တင်ပို့နိုင်လာတာမို့ ၃နှစ်အတွင်းမှာ (၉)ဆလောက် ပိုထုတ်လုပ်တင်ပို့လာတာတွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကမ္ဘာ့ပဲပုပ်တင်ပို့မှုကို ကြည့်ရင် ၂၀၀၄ ခုနှစ်မှာ တန်ချိန် ၅၇ သန်းကျော်တင်ပို့ခဲ့ရာကနေ ၂၀၀၇မှာ ၇၄ သန်းကျော်အထိတိုးမြှင့်တင်ပို့နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံကလည်း ပဲပုပ် အများအပြားစိုက်ပျိုးတဲ့နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆီပါဝင်မှု ရာခိုင်နှုန်းကနည်းနေတဲ့အတွက် ဈေးကွက်ကို ထိထိရောက်ရောက် ထိုးဖောက်ဖို့အခက်အခဲဖြစ်နေပါတယ်။ အိမ်နီးချင်းတရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ဝယ်လိုအားကတင် ၂၀၀၇ မှာ တန်ချိန် ၃၃ သန်းကျော်နေပါ တယ်၊ တင်သွင်းမှုကလည်း နှစ်စဉ်တိုးနေတာမို့ တရုတ်ကြိုက်ပဲပုပ်မျိုးကို စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်ရင် ဈေးကွက်က အဝေးကြီးရှာစရာ မလိုတော့ပါဘူး။ပဲပုပ်၊ပဲစင်းငုံ၊ ကုလားပဲ၊ပဲရာဇာစတဲ့ ပဲတွေရဲ့ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအလိုက်ထုတ်လုပ်ကုန်သွယ်မှုအခြေအနေကို ဖော်ပြလိုက် ပါတယ်။မြန်မာ့ပဲဝယ်နိုင်ငံများ၏ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် တင်သွင်းမှုနှင့် အနာဂတ်ဈေးကွက်အလားအလာ    လက်ရှိမြန်မာ့ပဲမျိုးစုံရဲ့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ကိုဝယ်နေတာက အိန္ဒိယနိုင်ငံဖြစ်ပြီး မတ်ပဲ၊ ပဲတီစိမ်း၊ ပဲစင်းငုံ၊ ကုလားပဲကို အဓိက တင်ပို့နေရပါတယ်။နှစ်ပေါင်းများစွာ ဒီဈေးကွက်ကြီးပေါ်မှီပြီး အများကြီးအကျိုးရှိခဲ့ပါတယ်။ သတ်သတ်လွတ်စားတဲ့ လူအများစု နေတဲ့နိုင်ငံလည်းဖြစ်၊ ပဲအဓိက စားတဲ့နိုင်ငံလည်းဖြစ်လို့ ပဲအဓိကစားသုံးပြီးပြည်တွင်းမှာလည်းစိုက်ပါတယ်။ လိုတာကိုမှ ပြည်ပက သွင်းတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အမြဲတမ်း ပဲအထွက်တိုးဖို့နည်းလမ်းရှာကြံနေတဲ့နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်ကတည်းက ပဲစင်းငုံ ပဲမျိုးကို မျိုးသစ်ပြောင်းလဲ စမ်းသပ်စိုက်ပျိုးနေပြီး ဒီမျိုးကလက်ရှိမျိုးထက် ၄၀ရာခိုင်နှုန်း ပိုထွက်တယ်လို့သိရပါတယ်။ တစ်ဟက် တာကို ၂၈ ကွမ်တယ် ( တစ်ဧက ကို ၃၅ တင်းခန့်)ထွက်ပြီး ၂၀၁၀ နှစ်လယ်လောက်မှာ စီးပွားဖြစ်များများ စားစား စိုက်ပျိုးထုတ် လုပ်တော့မှာပါ။စိုက်ပျိုးကာလကလည်း ရက် ၁၅၀-၁၆၀ ပဲကြာပြီး ကာနာတာကာ မြောက်ပိုင်း၊ အန်ဒရာပရာဒက်ရှ်၊ မဟာသျှတ္တရနဲ့ မဒ္ဒရာပရာဒက်ရှ်ပြည်နယ်တွေမှာ စိုက်ရင်သင့်တော်တယ်လို့သိရပါတယ်။ဒီလို အထွက်တိုးမျိုးတွေ ပြောင်းစိုက်ဖို့ ကြိုးစားနေသလို တစ်ဖက်ကလည်း ဈေးကြီးတဲ့ပဲတွေနေရာမှာ ဈေးပေါတဲ့ ကနေဒါ Yellow Pea လို ပဲမျိုးကို အမြောက်အများ တင်သွင်းပြီး ပြည်တွင်းစားသုံးမှုပုံစံပြောင်းလဲအစားထိုးဖို့လုပ်နေပါတယ်။ ၂၀၀၉-၂၀၁၀မှာ အိန္ဒိယက ပဲမျိုးစုံတန်ချိန် ၁၅.၅ သန်း အထိ တိုးမြင့်ထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။နှစ်စဉ်ပြည်ပက ပဲမျိုးစုံ တင်သွင်းမှုကတော့တန်ချိန် ၃သန်းလောက်ဖြစ်ပါတယ်။ အိန္ဒိယရဲ့  ပဲ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု၊တင်သွင်းမှု နဲ့ မြန်မာ့ပဲဈေးကွက် ရရှိမှု အခြေအနေ ကိုဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။       အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ ပဲမျိုးစုံတင်သွင်းမှုကိုကြည့်ရင် အစောပိုင်းနှစ်တွေမှာ မြန်မာ့ပဲမျိုးစုံ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ဈေးကွက်ဝေစုရရှိမှု ရာခိုင်နှုန်းမှာ ကနေဒါနဲ့ ၁၀-၁၂ ရာခိုင်နှုန်းပဲကွာခြားခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၀၇-၀၈ မှာတော့ ၃၁ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကွာဟလာတာတွေ့ရပါ တယ်။ ဒါကြောင့် ကနေဒါရဲ့ လှုပ်ရှားမှုကို မျက်ခြေမပြတ် စောင့်ကြည်ရမှာဖြစ်ပြီး    မြန်မာ့ပဲဈေးကွက်ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မာ အောင် ဈေးကွက်တိုးချဲ့ဖို့လိုနေပြီလို့သုံးသပ်ရရှိပါတယ်။ မိမိနိုင်ငံက တောင်သူ၊ ကုန်သည်တွေနဲ့ မိမိနိုင်ငံ့အကျိုးအတွက် ဈေးကွက် သစ်ရှာဖွေရေး၊ရှိပြီး ဈေးကွက်မပျောက်စေရေးနဲ့ ပြိုင်ဖက်နိုင်ငံတွေနဲ့ ဈေးနှုန်း၊ အရည်အသွေး ယှဉ်ပြိုင်နိုင်တင်ပို့နိုင်ဖို့  အထွက် တိုးမျိုးပြောင်းလဲစိုက်ပျိုးရေးက အဓိကကျလာပြီဖြစ်ပါတယ်။ အသင်းအဖွဲ့တွေ၊ ဌာနဆိုင်ရာတွေ၊ ပဲတင်ပို့တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေ ဟန်ချက် ညီညီ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရမယ့် အချိန်အခါကောင်းဖြစ်တယ်လို့တိုက်တွန်းလိုပါတယ်။